Tóm tắt

Cô bé bán diêm sống gia đình rất nghèo khổ, khó khăn mồ côi mẹ, bà mất sớm, tài sản tiêu tán nên cô phải bán diêm cho người bố rất tàn nhẫn hay đánh cô. Vào một ngày cuối năm, cô không bán được que diêm nào. Cô không dám về nhà vì sợ cha đánh. Đêm giao thừa trời giá rét, cô ngồi nép vào góc tường giữa hai ngôi nhà. Đêm càng lạnh giá, cô quẹt que diêm để sưởi ấm. Mỗi lần quẹt que diêm cháy sáng là một mộng tưởng đến với cô. Lần thứ nhất, cô thấy lò sưởi; lần thứ hai cô thấy bàn ăn và con ngỗng quay; lần thứ ba cô thấy cây thông Nô-en cùng những ngọn nến; lần thứ tư cô thấy bà hiện về, lần thứ năm cô thấy mình cùng bà bay lên trời. Buổi sáng đầu năm, người ta thấy một em bé ngồi giữa những bao diêm trong đó có một bao diêm đốt hết nhẵn. Người ta bảo cô bé đã chết nhưng đôi má vẫn ửng hồng và đôi môi cô đang mỉm cười.

Bố cục Cô bé bán diêm

3 phần:

+ Phần 1: Từ đầu đến “cứng đờ ra”: Hoàn cảnh đáng thương của cô bé bán diêm. 

+ Phần 2: Tiếp theo đến “chầu Thượng đế”: Những lần quẹt diêm những mơ ước giản dị hiện ra

+ Phần 3: Đoạn còn lại: Cái chết của cô bé bán diêm và thái độ của mọi người.

Nội dung chính Cô bé bán diêm

“Cô bé bán diêm” là một câu chuyện cảm động kể về một cô bé bán diêm vào đêm giao thừa giá lạnh vì không bán được que diêm nào nên cô bé không dám trở về nhà. Từ sự đói rét ấy, cô bé đã tự tạo cho mình những điều ước quý giá từ những que diêm còn chưa bán được. Qua câu chuyện, chúng ta cảm nhận được lòng thương cảm sâu sắc của An-đéc-xen với những số phận trẻ thơ bất hạnh. Nhà văn đã cất lên thông điệp hãy phấn đấu vì một ngày mai tốt đẹp cho tuổi thơ tràn đầy niềm vui, tiếng hát, hòa bình và hạnh phúc.

* Trước khi đọc

Câu 1 (trang 60 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống):

- Truyện kể hoặc bộ phim có nhân vật trẻ em gây ấn tượng là: 

+ Cô bé bán diêm

+ Hoàng tử bé, …

Câu 2 (trang 60 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống):

- Một vài cảm nhận của em về nhân vật đó: 

Ví dụ: Nhân vật cô bé bán diêm: ngoan ngoãn, yêu quý, đáng thương, … 

* Đọc văn bản

Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc: 

• Theo dõi: Chú ý các chi tiết miêu tả trang phục của cô bé bán diêm giữa trời đông giá rét.  

- Cô bé đầu trần, chân đất

- Lúc ra khỏi phòng có đi giày vải nhưng nó quá rộng nên em đã liên tiếp làm văng mất cả hai chiếc. 

- Mặc chiếc tạp dề cũ kĩ đựng đầy diêm. 

• Dự đoán: Điều gì sẽ đến với cô bé bán diêm trong đêm giao thừa?

- Giữa trời đông giá rét, cô bé không có giày để đi, chân đỏ ửng lên, tím bầm lại vì rét. 

- Em cố kiếm một nơi có nhiều khách qua lại để bán diêm nhưng khách qua đường đều rảo bước nhanh và không đoái hoài gì đến em. 

- Cả ngày em không bán được bao diêm nào, bụng đói, lang thang trên đường, không ai bố thí cho em chút đỉnh. 

• Theo dõi: Sau khi bà mất, gia đình cô bé bán diêm rơi vào tình cảnh như thế nào?

- Sau khi bà mất, gia sản tiêu tán, phải rời ngôi nhà xinh xắn để chui rúc trong một xó tối tăm, luôn luôn nghe những lời mắng nhiếc chửi rủa. 

- Em bé không dám về nhà nếu như không bán được bao diêm nào vì sợ bố đánh. 

- Ở nhà cũng rét, cha con em phải ở trên gác, sát mái nhà, mặc dù đã nhét giẻ rách vào các kẽ hở lớn trên vách nhưng gió vẫn thổi rít vào trong nhà. 

• Theo dõi: Mỗi lần quẹt diêm, cô bé nhìn thấy những hình ảnh gì? Đó là thực hay mơ?  

- Ngọn lửa lúc đầu xanh lam, dần dàn biếc đi, trắn ra, rực hồng lên quanh que gỗ, sáng chói trông đến vui mắt. 

- Em tưởng như đang ngồi trước lò sưởi, lửa cháy nom đến vui mắt. 

- Bàn ăn đã dọn, khăn trải bản trắng tinh, toàn bát đĩa bằng sứ quý giá, một con ngỗng quay. 

- Cây thông Nô-en, những ngọn nến sáng rực lấp lánh trên cành lá. Ngọn nến bay lên trời, biến thành những ngôi sao. 

- Bà nội đang mỉm cười. 

→ Tất cả những hình ảnh này đều là mơ, ảo ảnh, không có thực. 

• Theo dõi: Chú ý trình tự xuất hiện của các hình ảnh khi cô bé quẹt diêm: 

- Lần thứ nhất: lò sưởi. 

- Lần thứ hai: bàn ăn thịnh soạn với những món ăn ngon. 

- Lần thứ ba: cây thông Nô-en.

- Lần thứ tư: bà nội hiền hậu. 

• Đối chiếu: Điều xảy ra với cô bé bán diêm có giống như dự đoán của em không? 

- Em dự đoán cô bé bán diêm sẽ được gặp bà, bà dùng phép màu khiến cô bé không còn phải chịu rét, đói khổ nữa mà được sống sung túc, hạnh phúc. 

- Nhưng cuối cùng, không như dự đoán, cô bé đã theo bà về chầu Thượng đế (đã mất). 

• Theo dõi: Có những hình ảnh trái ngược nào trong quang cảnh ngày đầu năm mới? 

- Mặt trời lên trong sáng, chói chang, mọi người vui vẻ ra khỏi nhà – xó tường hiện ra thi thể em bé gái có đôi má hồng và đôi môi đang mỉm cười đã chết vì rét trong đêm giao thừa giữa những bao diêm trong đó có một bao đã hết nhẵn. 

- Mọi người chỉ bảo nhau: “Chắc nó muốn sưởi cho ấm!” mà không ai giúp đỡ em,… 

* Sau khi đọc

Nội dung chính: 

Truyện kể về hình ảnh cô bé bán diêm nghèo khổ, cô đơn, bất hạnh trong đêm giao thừa. Qua đó tác giả muốn gửi gắm một thông điệp giàu tính nhân đạo: hãy yêu thương và để trẻ thơ được sống hạnh phúc.

Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc: 

Câu 1 (trang 65 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống):

- Câu chuyện được kể theo ngôi thứ ba, người kể chuyện “giấu mình”, không xuất hiện. 

Câu 2 (trang 65 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống):

- Bối cảnh diễn ra câu chuyện: đêm gió rét dữ dội, lại là đêm giao thừa. 

- Gia cảnh cô bé: nghèo khổ, bất hạnh, những người yêu thương em đều đã mất. Em đang sống cùng cha, nhà nghèo nên phải đi bán diêm. Trời lạnh nên mọi người đều rảo bước nhanh, chẳng ai đoái hoài đến em. Không bán được bao diêm nào nên em không dám về nhà vì thể nào cha em cũng sẽ đánh em. 

Câu 3 (trang 65 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống):

- Ngoại hình cô bé bán diêm: đầu trần, chân đất giữa ngày giá rét dữ dội; tạp dề cũ kĩ,… 

→ Cô bé phải sống cuộc sống nghèo khổ, đói rét; thiếu tình yêu thương, không có ai quan tâm, chăm sóc,…

Câu 4 (trang 65 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống):

- Các lần quẹt diêm và hình ảnh hiện ra: 

+ Lần thứ nhất: lò sưởi. 

+ Lần thứ hai: bàn ăn thịnh soạn với những món ăn ngon: con ngỗng quay, … 

+ Lần thứ ba: cây thông Nô-en.

+ Lần thứ tư: bà nội hiền hậu. 

- Ý nghĩa các lần quẹt diêm này: 

+ Hình ảnh lò sưởi xuất hiện lần đầu tiên vì cô bé đang phải chịu đựng cái rét dữ dội. 

+ Hình ảnh bàn ăn, con ngỗng quay lần thứ 2 vì em đang rất đói. 

+ Em bé cô đơn khao khát tổ ấm, tình yêu thương, niềm vui, … nên mơ về cây thông Nô-en và người bà yêu quý. 

→ Như vậy trình tự xuất hiện của các hình ảnh đã được nhà văn miêu tả một cách hợp lí.

Câu 5 (trang 65 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống):

- Thái độ, tình cảm của người kể chuyện qua cách miêu tả ngoại hình và tình cảnh của cô bé bán diêm: 

+ Em bé đáng thương, bụng đói rét vẫn lang thang trên đường. 

+ Bông tuyết bám đầy trên mái tóc dài xõa thành từng búp trên lưng em, em cũng không để ý…. 

- Cách nhấn mạnh sự tương phản giữa những ảo ảnh hiện lên sau mỗi lần quẹt diêm và hình ảnh của hiện thực phũ phàng khi diêm tắt; cách kể về cái chết của cô bé; … 

→ Vai trò của người kể chuyện và ý nghĩa của lời kể: Không chỉ tái hiện bức tranh đời sống mà còn thể hiện cách nhìn nhận, đánh giá về bức tranh đời sống ấy. 

+ Giúp người đọc cảm nhận được nỗi xót xa, thương cảm và niềm yêu thương, trân trọng của người kể chuyện dành cho cô bé bán diêm. 

+ Qua cách kể câu chuyện, cô bé bán diêm không chỉ hiện lên là một thân phận đau khổ, bất hạnh mà còn thơ ngây, trong sáng, đáng yêu như một thiên thần, xứng đáng được hưởng những gì đẹp đẽ, an lành, hạnh phúc nhất. 

Câu 6 (trang 65 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống):

- Những câu văn miêu tả thái độ, hành động của người đi đường: 

+ Chẳng ai đoái hoài …, chẳng ai bố thí cho em chút đỉnh …, hoàn toàn lãnh đạm với cảnh nghèo khổ của em bé bán diêm… 

+ Mọi người vui vẻ ra khỏi nhà…, Ngày mồng một đầu năm hiện lên trên tử thi em bé ngồi giữa những bao diêm, trong đó có một bao đã hết nhẵn. Mọi người bảo nhau: “Chắc nó muốn sưởi cho ấm!”. 

- Suy nghĩ về cách ứng xử của người qua đường, có nhiều ý kiến trái chiều nhau: 

+ Ý kiến 1: Thông cảm với người đi đường: Họ không để ý đến em vì quá vội vã trong ngày cuối năm nhiều bận rộn, vì giá rét; vì muốn nhanh chóng về với gia đình của mình,… 

+ Ý kiến 2: Phê phán người đi đường đã thờ ơ, vô cảm trước một em bé đáng thương, cần được giúp đỡ; dửng dưng như hoàn toàn vô can trước cái chết của em. 

→ Đề cao ý kiến 2 hơn vì: qua câu chuyện này, chúng ta cảm nhận được thông điệp mà An-đéc-xen muốn gửi gắm. Nhà văn không chỉ dành trọn tình yêu thương cho cô bé bán diêm mà còn thể hiện thái độ phê phán mạnh mẽ đối với sự thờ ơ, vô cảm trước con người, nhất là trước nỗi bất hạnh của trẻ thơ. 

Câu 7*. (trang 65 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống):

- Sự tương phản giữa thời tiết giá lạnh, gió rét dữ dội; giữa đêm giao thừa khi bao nhiêu gia đình đang quây quần, sum họp với hình ảnh “em gái nhỏ đầu trần, chân đi đất, đang dò dẫm trong đêm tối” : nhấn mạnh tình cảnh đáng thương, tội nghiệp của cô bé bán diêm. 

- Sự tương phản giữa quá khứ êm đềm, hạnh phúc khi bà còn sống với hiện tại đau khổ, bất hạnh của cô bé không ai chăm sóc, yêu thương. 

- Sự tương phản giữa những ảo ảnh hiện lên khi em bé quẹt diêm với những hiện thực nghiệt ngã khi diêm tắt: gợi niềm xót xa, thương cảm với em bé thơ ngây đang phải chịu cảnh đói rét, cô đơn. 

- Sự tương phản giữa khung cảnh tươi sáng “mặt trời lên trong sáng, chói chang”, không khí tươi vui của ngày đầu năm mới với cảnh tượng em bé chết rét nơi xó tường “ngồi giữa những bao diêm, trong đó có một bao đã hết nhẵn”: thể hiện nỗi đau đớn trước cái chết của em bé; lên án sự thờ ơ, vô cảm của con người. 

Câu 8 (trang 66 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống):

- Về kết thúc truyện “Cô bé bán diêm” có nhiều ý kiến khác nhau: 

+ Truyện kết thúc không giống như nhiều truyện cổ tích khác vì cô bé bán diêm đã chết rét ngoài đường phố, ngay trong đêm giao thừa. 

+ Truyện kết thúc “có hậu” vì cô bé bán diêm đã ra đi như một thiên thần; được đoàn tụ với người bà yêu quý ở nơi “chẳng còn đói rét, đau khổ nào đe dọa họ nữa” 

+ Kết thúc của truyện vừa có điểm giống (em bé được nhìn thấy những điều kì diệu, bay lên trong cảnh huy hoàng) vừa có điểm khác biệt (cái chết của nhân vật chính) với nhiều truyện cổ tích khác. 

→ Thể hiện tinh thần nhân đạo của tác giả: Nhà văn không chỉ dành trọn tình yêu thương cho cô bé bán diêm mà còn thể hiện thái độ phê phán mạnh mẽ đối với sự thờ ơ, vô cảm trước con người, nhất là trước nỗi bất hạnh của trẻ thơ. 

* Viết kết nối với đọc 

Bài tập (trang 66 sgk Ngữ văn lớp 6 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống):

Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) với nhan đề: Gửi tác giả truyện “Cô bé bán diêm” 

Gợi ý:

- Đoạn văn cần có các ý: 

+ Chia sẻ với nhà văn tình cảm xót thương dành cho cô bé bán diêm; 

+ Nỗi buồn đau trước sự thờ ơ, vô cảm của con người; 

+ Cùng nhà văn viết một đoạn kết khác cho câu chuyện; 

+ Kể với nhà văn về một điều tốt đẹp mà câu chuyện mang đến cho em. 

Đoạn văn tham khảo:

Thân gửi nhà văn An-đéc-xen. Đã hơn một thế kỉ trôi qua kể từ ngày ông viết truyện ngắn “Cô bé bán diêm”, nhưng người đọc trên khắp hành tinh này, nhất là những bạn nhỏ vẫn luôn nghe văng vẳng đâu đây lời nguyện cầu tội nghiệp của cô bé. Ước mơ của cô bé trong câu chuyện là được sống mãi bên bà trong tình yêu thương, muốn thoát khỏi cảnh đói rét, đau khổ. Thực tế, cô bé đã chết rét, chết đói trong đêm giao thừa giữa khu phố với những ngôi nhà ngập tràn ánh sáng. Nhưng dưới ngòi bút yêu thương, chứa chan sự đồng cảm của ông, người đọc vẫn cảm giác rằng cô bé tội nghiệp ấy không chết. Em đang đi vào một thế giới khác, hạnh phúc và yêu thương hơn.

Tri thức Ngữ văn

I. Miêu tả nhân vật trong truyện kể

- Ngoại hình: dáng vẻ bề ngoài của nhân vật (thân hình, gương mặt, ánh mắt, làn da, mái tóc, trang phục…)

- Hành động: những cử chỉ, việc làm thể hiện cách ứng xử của nhân vật với bản thân và thế giới xung quanh.

- Ngôn ngữ: lời nói của nhân vật, được xây dựng ở cả hai hình thức đối thoại và độc thoại.

- Thế giới nội tâm: những cảm xúc, tình cảm, suy nghĩ của nhân vật.

II. Mở rộng thành phần chính của câu bằng cụm từ

- Thành phần chính của câu có thể là một từ, cũng có thể là một cụm từ. Dùng cụm từ làm thành phần chính của câu có thể giúp câu cung cấp được nhiều thông tin hơn cho người đọc, người nghe. Có nhiều loại cụm từ, nhưng tiêu biểu nhất là cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ.

- Cụm danh từ gồm danh từ và một số từ khác bổ nghĩa cho danh từ. Cụm động từ gồm động từ và một số từ khác bổ nghĩa cho động từ. Cụm tính từ gồm tính từ và một hoặc một số từ khác bổ nghĩa cho tính từ.

Soạn bài Cô bé bán diêm

I. Trước khi đọc

• Giới thiệu ngắn gọn một truyện kể hoặc một bộ phim có nhân vật trẻ em gây ấn tượng với em.

- Một số bộ phim hoạt hình như: Đô-ra-ê-mon, Thám tử lừng danh Conan…

- Một số truyện kể như: Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh (Nguyễn Nhật Ánh), Đất rừng phương nam (Đoàn Giỏi)...

• Chia sẻ một vài cảm nhận của em về nhân vật đó.

Cảm nhận về nhân vật Nô-bi-ta trong Đô-ra-ê-mon:

• Một cậu bé hậu đậu, lười biếng nên thường xuyên phải nhờ đến sự giúp đỡ từ người bạn của mình là Đô-ra-ê-mon.
• Nô-bi-ta cũng là một cậu bé giàu tình yêu thương, dũng cảm và coi trọng tình bạn..

=> Một nhân vật có những đức tính đáng để học tập.

II. Đọc văn bản

• Hình ảnh cô bé bán diêm trong đêm giao thừa

- Hoàn cảnh:

• Mẹ mất, bà nội - người yêu thương nhất cũng vừa mới qua đời.
• Phải sống với người bố và bị bắt đi bán diêm để kiếm tiền.

- Thời điểm bán diêm: Đêm giao thừa rét mướt.

- Không gian bán diêm: Cửa sổ của các nhà đều sáng rực, trong phố sực nức mùi ngỗng quay.

- Hình ảnh cô bé bán diêm:

• Ngồi nép vào một góc tường, giữa hai ngôi nhà.
• Nghĩ đến nếu không bán được diêm mà trở về nhà sẽ bị bố đánh.
• Thu đôi chân cho đỡ lạnh nhưng càng lúc càng rét buốt hơn.
• Đôi bàn tay cứng đờ ra vì lạnh giá.

=> Sự nghèo khổ thiếu thốn không chỉ về vật chất mà còn là về tinh thần, thiếu đi tình yêu được bao bọc của những người thân trong gia đình.

• Các lần em bé quẹt que diêm và tưởng tượng thành sự thật

Cô bé đã trải qua 4 lần quẹt diêm với những tưởng tượng lần lượt xuất hiện:

• Lần thứ nhất: Mơ ước có lò sưởi - mong muốn lúc này có được sự ấm áp.
• Lần thứ hai: Mơ ước căn phòng có bàn ăn, trên bàn có ngỗng quay - mong muốn được no bụng.
• Lần thứ ba: Mơ ước có cây thông Noel - mong muốn được đón giao thừa như mọi người.
• Lần thứ tư: Mơ ước được gặp lại bà - mong muốn được che chở, yêu thương.
• Lần cuối cùng: Quẹt toàn bộ số diêm còn lại - để gặp lại bà và đi theo bà đến nơi hạnh phúc.

=> Những mong muốn của cô bé là hoàn toàn chính đáng.

• Cái chết thương tâm của cô bé bán diêm
• Thời gian: sáng sớm hôm sau
• Không gian: ở một xó tường lạnh lẽo
• Hình ảnh: Một cô bé có đôi má hồng, đôi môi đang mỉm cười nhưng em đã chết cóng.
• Lý do: Không có ai quan tâm, giúp đỡ. Gia đình thì ghẻ lạnh, thờ ơ.

=> Tố cáo một xã hội thờ ơ, vô cảm.

* Trả lời câu hỏi trong SGK:

- Các chi tiết miêu tả trang phục của cô bé bán diêm giữa trời đông giá rét: đầu trần, chân đi đất.

- Điều sẽ đến với cô bé bán diêm trong đêm giao thừa: Giữa trời đông giá rét, em phải ra ngoài đường bán diêm nhưng không có ai đoái hoài đến.

- Sau khi bà mất, gia đình cô bé bán diêm rơi vào tình cảnh: gia sản tiêu tán, gia đình phải rời ngôi nhà xinh xắn để chui rúc trong một xó tối tăm, luôn luôn nghe những lời mắng nhiếc, chửi rủa.

- Mỗi lần quẹt diêm, cô bé sẽ nhìn thấy:

• Lần thứ nhất: lò sưởi
• Lần thứ hai:căn phòng có bàn ăn, trên bàn có ngỗng quay
• Lần thứ ba: cây thông Noel
• Lần thứ tư: người bà
• Lần cuối cùng: gặp lại bà và đi theo bà đến nơi hạnh phúc.

=> Đó đều là những hình ảnh trong mơ, không có thật.

- Điều xảy ra với cô bé bán diêm: cô bé đã chết vì rét trong đêm giao thừa.

- Hình ảnh trái ngược trong quang cảnh đầu năm mới: Khung cảnh của năm mới, “mặt trời lên trong sáng, chói chang trên bầu trời nhạt, mọi người vui vẻ ra khỏi nhà”. Thì “ở một xó tường, người ta chỉ thấy em với đôi má hồng và đôi môi đang mỉm cười".

III. Sau khi đọc

Tác giả

- An-đéc-xen (1805 - 1875) là nhà văn người Đan Mạch nổi tiếng với loại truyện kể cho trẻ em.

- Nhiều truyện của ông được biên soạn lại từ những truyện cổ tích, nhưng cũng có những truyện do ông sáng tạo ra.

- Một số tác phẩm quen thuộc như: Cô bé bán diêm, Bầy chim thiên nga, Nàng tiên cá, Bộ quần áo mới của hoàng đế, Nàng công chúa và hạt đậu…

Tác phẩm

• Hoàn cảnh sáng tác

Truyện được xuất bản lần đầu tiên năm 1848 trong phần năm của quyển Nye Eventyr (Những truyện cổ tích mới) với nhan đề Den Lille Pige Med Svovlstikkerne (Cô gái bé nhỏ với những que diêm).

• Bố cục

Gồm 3 phần:

Phần 1: Từ đầu đến “Lúc này đôi bàn tay em đã cứng đờ ra”. Hình ảnh cô bé bán diêm trong đêm giao thừa.

Phần 2. Tiếp theo đến “Họ đã về chầu thượng đế”. Các lần em bé quẹt que diêm và mộng tưởng thành sự thật.

Phần 3. Còn lại. Cái chết thương tâm của cô bé bán diêm.

• Tóm tắt

Trong đêm giao thừa rét mướt, một cô bé đầu trần, chân đi đất, bụng đói nhưng phải đi bán diêm. Cô bé ấy đã mồ côi mẹ và ngay cả bà nội - người yêu thương em nhất cũng đã qua đời. Em không dám về nhà vì sợ bố sẽ đánh em. Vừa lạnh vừa đói, cô bé ngồi nép vào một góc tường rồi khẽ quẹt một que diêm để sưởi ấm. Que diêm thứ nhất cho em có cảm giác ấm áp như ngồi bên lò sưởi. Em vội quẹt que diêm thứ hai, một bàn ăn thịnh soạn hiện lên. Đến quẹt que diêm thứ ba thì một cây thông Noel. Quẹt que diêm thứ tư được thắp lên, lần này là bà nội với khuôn mặt hiền từ hiện ra. Những ảo ảnh đó nhanh chóng tan đi sau sự vụt tắt của que diêm. Em vội vàng quẹt hết cả bao diêm để mong níu bà nội lại. Cuối cùng, cô bé bán diêm đã chết rét trong đêm giao thừa lạnh giá.

Trả lời câu hỏi

Câu 1. Truyện Cô bé bán diêm được kể bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ mấy?

Truyện Cô bé bán diêm được kể bằng lời của người kể chuyện theo ngôi thứ ba.

Câu 2. Cô bé bán diêm phải ở ngoài đường phố trong một đêm như thế nào? Vì sao cô bé không dám trở về nhà?

- Cô bé bán diêm phải ở ngoài đường trong một đêm:

• Thời gian: Đêm giao thừa rét mướt.
• Không gian: Cửa sổ của các nhà đều sáng rực, trong phố sực nức mùi ngỗng quay.

- Cô bé không dám trở về nhà vì: Nếu không bán được ít bao diêm, hay không ai bố thí cho một đồng xu nào đem về, cô bé sẽ bị cha đánh.

Câu 3. Nêu các chi tiết miêu tả ngoại hình của cô bé bán diêm? Những chi tiết đó giúp em hình dung như thế nào về cuộc sống của nhân vật.

- Chi tiết miêu tả ngoại hình của cô bé bán diêm:

• Đầu trần, chân đi đất, đang dò dẫm trong đêm tối.
• Ngồi nép vào một góc tường, giữa hai ngôi nhà.
• Thu đôi chân cho đỡ lạnh nhưng càng lúc càng rét buốt hơn.
• Đôi bàn tay cứng đờ ra vì lạnh giá.

- Cuộc sống của nhân vật qua chi tiết: Sự nghèo khổ thiếu thốn không chỉ về vật chất mà còn là về tinh thần, thiếu đi tình yêu được bao bọc của những người thân trong gia đình.

Câu 4. Những hình ảnh xuất hiện sau mỗi lần quẹt diêm thể hiện những ước mong nào của cô bé bán diêm? Theo em, có thể thay đổi trình tự xuất hiện của các hình ảnh đó không.

- Ước mong của cô bé:

• Lần thứ nhất: Mơ ước có lò sưởi - mong muốn lúc này có được sự ấm áp.
• Lần thứ hai: Mơ ước căn phòng có bàn ăn, trên bàn có ngỗng quay - mong muốn được no bụng.
• Lần thứ ba: Mơ ước có cây thông Noel - mong muốn được đón giao thừa như mọi người.
• Lần thứ tư: Mơ ước được gặp lại bà - mong muốn được che chở, yêu thương.
• Lần cuối cùng: Quẹt toàn bộ số diêm còn lại - để gặp lại bà và đi theo bà đến nơi hạnh phúc.

- Không thể thay đổi trình tự của các lần quẹt diêm. Bởi nó phù hợp với mong ước cũng như hoàn cảnh hiện tại của cô bé (thoải mãn từ nhu cầu từ vật chất đến tinh thần của cô bé: được sửa ấm - no bụng - niềm vui đêm giao thừa - tình yêu thương của bà).

Câu 5. Nêu cảm nhận của em về thái độ của người kể chuyện với cô bé bán diêm. Phân tích một vài chi tiết làm cơ sở cho sự cảm nhận đó.

- Thái độ của người kể chuyện: sự đồng cảm và tình yêu thương sâu sắc với số phận bất hạnh của cô bé bán diêm.

- Tác giả đã thể hiện thái độ thương cảm trực tiếp “Em bé đáng thương, bụng đói rét…”, “Em đã chết vì rét trong đêm giao thừa”, hoặc khi miêu tả cái chết của cô bé nhưng không hề đáng sợ: “một em gái có đôi má hồng và đôi môi đang mỉm cười”...

Câu 6. Đọc lại một số câu văn miêu tả lại cách ứng xử của người đi đường trước tình cảnh của cô bé bán diêm. Em nghĩ gì về cách ứng xử của họ.

- Một số câu văn miêu tả lại cách ứng xử của người đi đường:

• Khách qua đường đều rảo bước rất nhanh, chẳng ai đoái hoài đến lời chào hàng của em, chẳng ai bố thí cho em chút đỉnh.
• Sáng hôm sau, tuyết vẫn phủ kín mặt đất, nhưng mặt trời lên, trong sáng, chói chang trên bầu trời xanh nhợt. Mọi người vui vẻ ra khỏi nhà.
• Mọi người bảo nhau: “Chắc nó muốn sưởi cho ấm!”....

- Đây là thái độ và sự ứng xử thờ ơ, vô cảm và không có tình yêu thương giữa con người đối với con người.

Câu 7. Trong truyện, tác giả đã sử dụng nhiều hình ảnh, chi tiết tương phản như: cảnh đoàn tụ của các gia đình trong đêm giao thừa với cảnh giá rét, đơn độc ngoài đường phố của cô bé bán diêm; không khí tươi vui ngày đầu năm mới với cảnh tượng em bé chết rét nơi xó tường. Em hãy chỉ ra ý nghĩa, tác dụng của một vài chi tiết, hình ảnh đó.

Với những chi tiết, hình ảnh đó, tác giả đã làm nổi bật tình cảnh vô cùng đáng thương của cô bé bán diêm.

Câu 8. Những câu chuyện cổ tích thường kết thúc có hậu: nhân vật chính được hưởng cuộc sống bình yên, hạnh phúc. Theo em, truyện cổ tích Cô bé bán diêm có kết thúc như vậy không? Vì sao.

Kết truyện có hậu. Hình ảnh cô bé chết nhưng vẫn mỉm cười - nụ cười khi được đoàn tụ với bà được tác giả tưởng tượng nhằm giảm bớt nỗi đau cho câu chuyện. Cái kết này đã phản ánh được ước mơ về một cuộc sống hạnh phúc của con người.

Viết kết nối với đọc

Viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) với nhan đề: Gửi tác giả truyện cô bé bán diêm.

Gợi ý:

• Đối tượng sẽ đọc: tác giả An-đéc-xen
• Cách xưng hô: thể hiện sự tôn trọng với người đọc (ví dụ: cháu)
• Nội dung đoạn văn: trình bày suy nghĩ, cảm nhận về tác phẩm.

Phần I:Trước khi đọc

Câu 1 (trang 60 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Giới thiệu ngắn gọn một truyện kể hoặc một bộ phim có nhân vật trẻ em gây ấn tượng với em.

Phương pháp giải:

Nhớ lại các truyện hoặc phim em đã xem có nhân vật trẻ em.

Lời giải chi tiết:

Em đã xem nhiều bộ phim hoạt hình có nhân vật trẻ em, trong đó em ấn tượng và có nhiều cảm xúc nhất với bộ phim “Ngôi mộ đom đóm” của Nhật Bản. Bộ phim nói về sự khốc liệt của xã hội Nhật bản trong chiến tranh thế giới thứ hai và ca ngợi tình anh em của hai đứa trẻ mồ côi. Hai anh em phải vật lộn với sự đói khổ của chiến tranh, sự hắt hủi của mọi người để có thể tồn tại. Không nhà cửa, không gia đình, không của cải và thậm chí không có gì để ăn khiến cuộc sống hai đứa bé hiện lên đầy thảm khốc. Chiến tranh đã khiến hai đứa bé trở nên thiếu thốn, đáng thương nhưng hai anh em dành tình yêu thương cảm động và nhân văn cho nhau. Cuối cùng, hai anh em đã chết vì đói khổ và bệnh tật.

Câu 2 (trang 60 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Chia sẻ một vài cảm nhận của em về nhân vật đó.

Phương pháp giải:

Nêu cảm nhận về nhân vật em đã nêu ở câu 1.

Lời giải chi tiết:

Em rất ấn tượng với nhân vật người anh Seita, cậu bé chỉ khoảng hơn 10 tuổi nhưng đã thay cha mẹ gánh vác nuôi em gái, cõng em qua hết nơi này đến chốn nọ, thậm chí đi ăn trộm và bị đánh để mang đồ về cho em gái ăn. Hai anh em đã chết vì đói khổ và bệnh tật. Hi vọng ở một thế giới nào đó, anh em họ sẽ có một cuộc sống tốt đẹp hơn và không có chiến tranh như trong câu chuyện. Cậu bé khiến em nghĩ tới anh trai của mình, anh trai cũng thương yêu em vô điều kiện như thế. Hai đứa trẻ đáng thương khiến em cảm thấy chiến tranh thật độc ác, vô nghĩa và em thấy yêu thương hơn gia đình của mình.

Phần II: Đọc văn bản

Câu 1 (trang 61 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Điều gì sẽ đến với cô bé bán diêm trong đêm giao thừa?

Phương pháp giải:

Đọc văn bản và tìm ý.

Lời giải chi tiết:

Điều sẽ đến với cô bé bán diêm trong đêm giao thừa: Giữa tiết trời đông giá rét, em phải ra đường, tìm kiếm những nơi đông người qua lại để bán những que diêm nhưng không ai đoái hoài đến lời chào hàng của em.

Câu 2 (trang 62 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Sau khi bà mất, gia đình cô bé bán diêm rơi vào tình cảnh như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc và chú ý chi tiết nói về hoàn cảnh của cô bén bán diêm.

Lời giải chi tiết:

Sau khi bà mất, gia đình cô bé bán diêm rơi vào tình cảnh "gia sản tiêu tán, gia đình phải rời ngôi nhà xinh xắn có dây trường xuân leo quanh để chui rúc trong một xó tối tăm, luôn nghe những lời mắng nhiếc, chửi rủa". 

Câu 3 (trang 62 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Mỗi lần quẹt diêm, cô bé bán diêm nhìn thấy những hình ảnh gì? Đó là thực hay mơ?

Phương pháp giải:

Chú ý 5 lần quẹt diêm của cô bé.

Lời giải chi tiết:

Mỗi lần quẹt diêm cô bé bán diêm lại được sống trong giây phút hạnh phúc:

- Lần quẹt diêm thứ nhất: em thấy lò sưởi, vì trong đêm đông giá lạnh em cần được sưởi ấm.

- Lần quẹt diêm thứ 2: em thấy một bàn ăn thịnh soạn cho thấy mơ ước lớn nhất lúc này của em là được ăn no.

- Lần quẹt diêm thứ 3, em thấy hình ảnh của cây thông. Đó chính là biểu tượng của mái ấm gia đình hạnh phúc.

- Lần quẹt diêm thứ 4: bà hiện lên thật ấm áp, đẹp đẽ. Cô bé khẩn thiết van xin bà cho đi cùng, bởi cô bé hiểu khi ngọn lửa diêm tắt đi bà cũng biến mất.

- Lần cuối cùng: em quẹt hết số diêm còn lại để nhìn thấy bà và thật kì lạ ước nguyện cuối cùng của em đã trở thành hiện thực.

=> Bốn lần quẹt diêm đầu tiên đều là giấc mơ, lần quẹt diêm cuối cùng đã trở thành hiện thực khi em đã rời xa thế giới thực tại và sang thế giới bên kia.

Câu 4 (trang 64 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Điều gì xảy ra với cô bé bán diêm? Có giống với dự đoán của em không?

Phương pháp giải:

Chú ý chi tiết nói về những tình huống xảy đến với cô bé bán diêm.

Lời giải chi tiết:

Đúng như dự đoán của em, cô bé bán diêm đã chết vì giá rét trong đêm giao thừa nhưng em không còn phải đối mặt với đòn roi, những lời mắng nhiếc, sự đói rét, nỗi buồn nữa, em đã được đến một thế giới khác, thế giới có bà ở bên.

Câu 5 (trang 64 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Có những hình ảnh trái ngược nào trong quang cảnh ngày năm mới?

Phương pháp giải:

Đọc văn bản và tìm các hình ảnh trái ngược được miêu tả.

Lời giải chi tiết:

Những hình ảnh trái ngược trong quang cảnh ngày năm mới: Trong khung cảnh của năm mới, mặt trời lên trong sáng, chói chang trên bầu trời nhạt, mọi người vui vẻ ra khỏi nhà nhưng có một em bé đã chết trong đêm giao thừa vì lạnh lẽo: "Ở một xó tường, người ta chỉ thấy em với đôi má hồng và đôi môi đang mỉm cười". 

Phần III: Sau khi đọc

Câu 1 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Truyện Cô bé bán diêm được kể bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ mấy?

Phương pháp giải:

Xem lại truyện và xác định người kể chuyện.

Lời giải chi tiết:

Truyện Cô bé bán diêm được kể bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ ba (tác giả). 

Câu 2 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Cô bé bán diêm phải ở ngoài đường phố trong một đêm như thế nào? Vì sao cô bé không dám trở về nhà?

Phương pháp giải:

Đọc và tìm ý.

Lời giải chi tiết:

- Cô bé bán diêm phải ở ngoài đường phố trong một đêm giao thừa mùa đông đầy giá rét với tuyết trắng phủ kín phố phường.

- Mặc dù có nhà song em không dám về vì nếu về mà không mang được đồng xu nào tất sẽ bị cha em mắng chửi, đánh đập.

Câu 3 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Nêu các chi tiết miêu tả ngoại hình của cô bé bán diêm? Những chi tiết đó giúp em hình dung như thế nào về cuộc sống của nhân vật?

Phương pháp giải:

Đọc và chú ý các chi tiết tả ngoại hình.

Lời giải chi tiết:

Các chi tiết miêu tả ngoại hình của cô bé bán diêm:  

- Em phải đi chân đất, chân em đỏ ửng hết lên rồi bầm tím lại.

- Chiếc tạp dề cũ kĩ của em đựng đầy diêm và tay em còn cầm thêm một bao.

- Bông tuyết bám dày trên mái tóc dài xõa thành từng búp trên lưng em.

Câu 4 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Những hình ảnh xuất hiện sau mỗi lần quẹt diêm thể hiện những ước mong nào của cô bé bán diêm? Theo em, có thể thay đổi trình tự xuất hiện của các hình ảnh đó không.

Phương pháp giải:

Đọc lại 5 lần quẹt diêm và chú ý trình tự xuất hiện.

Lời giải chi tiết:

- Những hình ảnh xuất hiện sau mỗi lần quẹt diêm thể hiện ước mơ được sưởi ấm, được ăn no và được gặp bà của cô bé bán diêm.

- Theo em, không thể thay đổi trình tự xuất hiện của các hình ảnh này được bởi vì thứ tự của những hình ảnh này thể hiện được mức độ tăng dần của nỗi khao khát của cô bé bán diêm với những sự vật ấy. Nỗi khát khao lớn nhất của cô bé trong đêm giao thừa đó là được gặp người bà mà luôn yêu thương cô hết mức. Nếu như thay đổi thứ tự xuất hiện của những hình ảnh đó thì truyện sẽ mất đi ý nghĩa của nó.

Câu 5 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Nêu cảm nhận của em về thái độ của người kể chuyện với cô bé bán diêm. Phân tích một vài chi tiết làm cơ sở cho sự cảm nhận đó.

Phương pháp giải:

Chú ý từ ngữ trong văn bản.

Lời giải chi tiết:

- Câu chuyện thể hiện tình yêu thương sâu sắc của nhà văn đối với số phận bất hạnh của cô bé bán diêm.

- Các chi tiết làm cơ sở cho sự cảm nhận đó:

+ Khắc họa hình ảnh nhân vật với hoàn cảnh đáng thương.

+ Giọng điệu đầy cảm thông, chia sẻ “…nhưng em không thể về nhà lúc này được, cha em sẽ đánh em”; “chà, giá có thể bật que diêm lên để sưởi cho ấm nhỉ!”…

+ Tái hiện những ước muốn của cô bé phù hợp với mong ước của em.

- Qua câu chuyện, nhà văn muốn truyền tải đến người đọc thông điệp giàu ý nghĩa, thấm đẫm giá trị nhân đạo: hãy yêu thương trẻ thơ và để cho chúng được sống một cuộc sống đủ đầy, hạnh phúc, xây dựng cuộc sống ấm no cho tất cả mọi người, nhất là cho những em bé thiếu thốn vật chất và tinh thần.

Câu 6 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Đọc lại một số câu văn miêu tả lại cách ứng xử của người đi đường trước tình cảnh của cô bé bán diêm. Em nghĩ gì về cách ứng xử của họ.

Phương pháp giải:

Chú ý các chi tiết và thái độ của người đi đường.

Lời giải chi tiết:

- Cách ứng xử của người đi đường trước tình cảnh của em bé bán diêm: "Khách qua đường đều rảo bước rất nhanh, chẳng ai đoái hoài đến lời chào hàng của em, chẳng ai bố thí cho em chút đỉnh", "khách qua đường vội vã mặc quần áo ấm đến những nơi hẹn hò, hoàn toàn lãnh đạm với hoàn cảnh nghèo khổ của em bé bán diêm", "Mọi người bảo nhau: chắc nó muốn sưởi ấm".

- Đây là thái độ và sự ứng xử thờ ơ, thiếu sự đồng cảm và tình yêu thương giữa con người đối với con người. 

Câu 7 (trang 65 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Trong truyện, tác giả đã sử dụng nhiều hình ảnh, chi tiết tương phản như: cảnh đoàn tụ của các gia đình trong đêm giao thừa với cảnh giá rét, đơn độc ngoài đường phố của cô bé bán diêm; không khí tươi vui ngày đầu năm mới với cảnh tượng em bé chết rét nơi xó tường. Em hãy chỉ ra ý nghĩa, tác dụng của một vài chi tiết, hình ảnh đó. 

Phương pháp giải:

Đọc kĩ các chi tiết này và nêu lên tác dụng.

Lời giải chi tiết:

- Trong truyện, tác giả đã sử dụng nhiều hình ảnh, chi tiết tương phản như:

+ Cảnh đoàn tụ của các gia đình trong đêm giao thừa với cảnh giá rét, đơn độc ngoài đường phố của cô bé bán diêm;

+ Không khí tươi vui ngày đầu năm mới với cảnh tượng em bé chết rét nơi xó tường.

- Tác giả đã sử dụng những hình ảnh tương phản đó để làm nổi bật tình cảnh hết sức tội nghiệp của cô bé. Hình ảnh đối lập của cô bé bán diêm và mọi người mãi mãi để lại trong lòng bao người đọc trên khắp thế gian này niềm đau thương vô hạn.

Câu 8 (trang 66 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Những câu chuyện cổ tích thường kết thúc có hậu: nhân vật chính được hưởng cuộc sống bình yên, hạnh phúc. Theo em, truyện cổ tích Cô bé bán diêm có kết thúc như vậy không? Vì sao? 

Phương pháp giải:

Đọc lại đoạn kết và trả lời.

Lời giải chi tiết:

- Những câu chuyện cổ tích thường kết thúc có hậu: nhân vật chính được hưởng cuộc sống bình yên, hạnh phúc.

- Theo em, truyện cổ tích Cô bé bán diêm cũng đã có một kết thúc có hậu (khi nói về phương diện giải phóng số phận con người). Cái chết của cô bé bán diêm khốn khổ là một cảnh tượng thương tâm, nhưng đây là một cái chết đẹp, hình hài thể xác chết mà linh hồn, khát vọng của em bé vẫn sống, sống trên đôi má hồng, đôi môi đang mỉm cười, sống trong cảnh tượng huy hoàng cùng bà bay lên đón năm mới. Nói về cái chết, người ta hay nghĩ tới bi kịch. Viết về cái chết của cô bé bán diêm như thế, nhưng tác phẩm của An-đéc-xen là một bi kịch lạc quan.

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) với nhan đề: Gửi tác giả truyện cô bé bán diêm. 

Phương pháp giải:

Tưởng tượng những điều muốn nói với tác giả và viết đoạn văn đúng hình thức.

Lời giải chi tiết:

     Thân gửi nhà văn An-đéc-xen - tác giả câu chuyện Cô bé bán diêm: Đã hơn một thế kỉ trôi qua kể từ ngày ông viết truyện ngắn Cô bé bán diêm, nhưng người đọc trên khắp hành tinh này, nhất là những bạn nhỏ vẫn luôn nghe văng vẳng đâu đây lời nguyện cầu tội nghiệp của cô bé. Ước mơ của cô bé trong câu chuyện là được sống mãi bên bà trong tình yêu thương, muốn thoát khỏi cảnh đói rét, đau khổ. Thực tế, cô bé đã chết rét, chết đói trong đêm giao thừa giữa khu phố với những ngôi nhà ngập tràn ánh sáng. Nhưng dưới ngòi bút ngập tràn yêu thương, chứa chan sự đồng cảm của ông, người đọc vẫn cảm giác rằng cô bé tội nghiệp ấy không chết. Em đang đi vào một thế giới khác, hạnh phúc và yêu thương hơn. 

I. Tìm hiểu tác phẩm Cô bé bán diêm sách Kết nối tri thức để soạn bài Cô bé bán diêm

• Bố cục bài Cô bé bán diêm

Gồm 3 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “Lúc này đôi bàn tay em đã cứng đờ ra”. Hình ảnh cô bé bán diêm trong đêm giao thừa.

- Phần 2. Tiếp theo đến “Họ đã về chầu thượng đế”. Các lần em bé quẹt que diêm và mộng tưởng thành sự thật.

- Phần 3. Còn lại. Cái chết thương tâm của cô bé bán diêm.

• Tóm tắt bài Cô bé bán diêm

    Trong đêm giao thừa rét mướt, một cô bé đầu trần, chân đi đất, bụng đói nhưng phải đi bán diêm. Cô bé ấy đã mồ côi mẹ và ngay cả bà nội - người yêu thương em nhất cũng đã qua đời. Em không dám về nhà vì sợ bố sẽ đánh em. Vừa lạnh vừa đói, cô bé ngồi nép vào một góc tường rồi khẽ quẹt một que diêm để sưởi ấm. Que diêm thứ nhất cho em có cảm giác ấm áp như ngồi bên lò sưởi. Em vội quẹt que diêm thứ hai, một bàn ăn thịnh soạn hiện lên. Đến quẹt que diêm thứ ba thì một cây thông Noel. Quẹt que diêm thứ tư được thắp lên, lần này là bà nội với khuôn mặt hiền từ hiện ra. Những ảo ảnh đó nhanh chóng tan đi sau sự vụt tắt của que diêm. Em vội vàng quẹt hết cả bao diêm để mong níu bà nội lại. Cuối cùng, cô bé bán diêm đã chết rét trong đêm giao thừa lạnh giá.

II. Hướng dẫn soạn Cô bé bán diêm sách Kết nối tri thức

1. Trước khi đọc

• Giới thiệu ngắn gọn một truyện kể hoặc một bộ phim có nhân vật trẻ em gây ấn tượng với em.

    Giới thiệu ngắn gọn về chuyện Cô bé quàng khăn đỏ:Ngày xưa có cô bé quàng khăn đỏ có bản tính ham chơi. Có lần, bà ngoại cô bị ốm nên mẹ bảo cô mang bánh sang biếu bà và nhớ phải đi đường thẳng, không được đi đường vòng nếu không sẽ nguy hiểm. Cô bé quàng khăn đỏ lên đường nhưng vì quá ham chơi nên quên mất lời mẹ dặn nên đi theo đường rừng, cô bé đã gặp sói. Sói lừa cho cô bé đi hái hoa còn mình thì đến nhà bà ngoại cô bé và ăn thịt bà cô bé. Sau khi ăn thịt bà cô bé xong, sói mặc đồ của bà và nằm lên giường chờ sẵn cô bé quàng khăn đỏ đến để ăn thịt. Khi cô bé đến, sói đã nuốt chửng luôn cả cô bé vào bụng. Sau khi được bữa no nê, sói lăn ra ngủ. Đúng lúc đó có bác thợ săn tốt bụng đi ngang qua thấy sói nằm ngủ trên giường thì đã giết sói, cứu bà cháu cô bé quàng khăn đỏ. Hai bà cháu hạnh phúc, đoàn tụ bên nhau.

• Chia sẻ một vài cảm nhận của em về nhân vật đó. 

Cảm nhận về nhân vật Nô-bi-ta trong Đô-ra-ê-mon:

- Một cậu bé hậu đậu, lười biếng nên thường xuyên phải nhờ đến sự giúp đỡ từ người bạn của mình là Đô-ra-ê-mon.

- Nô-bi-ta cũng là một cậu bé giàu tình yêu thương, dũng cảm và coi trọng tình bạn..

=> Một nhân vật có những đức tính đáng để học tập.

2. Đọc văn bản

• Điều gì sẽ đến với cô bé bán diêm trong đêm giao thừa?

Điều sẽ đến với cô bé bán diêm trong đêm giao thừa: Giữa tiết trời đông giá rét, em phải ra đường, tìm kiếm những nơi đông người qua lại để bán những que diêm nhưng không ai đoái hoài đến lời chào hàng của em.

• Sau khi bà mất, gia đình cô bé bán diêm rơi vào tình cảnh như thế nào?

Sau khi bà mất, gia sản tiêu tán, phải rời ngôi nhà xinh xắn để chui rúc trong một xó tối tăm, luôn luôn nghe những lời mắng nhiếc chửi rủa. 

- Em bé không dám về nhà nếu như không bán được bao diêm nào vì sợ bố đánh. 

- Ở nhà cũng rét, cha con em phải ở trên gác, sát mái nhà, mặc dù đã nhét giẻ rách vào các kẽ hở lớn trên vách nhưng gió vẫn thổi rít vào trong nhà. 

• Mỗi lần quẹt diêm cô bé bán diêm nhìn thấy những hình ảnh gì? Đó là thực hay mơ.

Mỗi lần quẹt diêm cô bé bán diêm lại được sống trong giây phút hạnh phúc, chìm đắm trong mơ, trong thế giới cổ tích, thoát khỏi thực tại tăm tối. Lần quẹt diêm thứ 1, em thấy lò sưởi, vì trong đêm đông giá lạnh em cần được sưởi ấm. Khi que diêm vụt tắt, lò sưởi biến mất, nỗi sợ hãi mơ hồ lại xâm chiếm em “đêm nay về nhà thế nào cũng bị cha mắng”. Em lại lấy can đảm quẹt diêm lần thứ 2, lần này em thấy một bàn ăn thịnh soạn,… sự tưởng tượng của em thật hài hước, cho thấy mơ ước lớn nhất lúc này của em là được ăn no. Trong đêm giao thừa gia đình nào cũng quây quần bên mâm cơm, còn em lại đói lả đi trong cái giá lạnh. Lần thứ 3, trong không khí đêm giáng sinh, em thấy hình ảnh của cây thông. Đó chính là biểu tượng của mái ấm gia đình hạnh phúc, là những ước mơ trong sáng của tuổi thơ. Lần thứ 4, giữa cái đói rét và cô độc, em khao khát có tình yêu thương và chỉ có bà là người yêu thương em nhất. Trong giây phút đó bà hiện lên thật ấm áp, đẹp đẽ. Cô bé khẩn thiết van xin bà cho đi cùng, bởi cô bé hiểu khi ngọn lửa diêm tắt đi bà cũng biến mất. Ước nguyện của cô bé thật đáng thương, cô bé muốn được che chở, được yêu thương biết nhường nào. Lần cuối cùng em quẹt hết số diêm còn lại để nhìn thấy bà và thật kì lạ ước nguyện cuối cùng của em đã trở thành hiện thực. Em không còn phải đối mặt với đòn roi, những lời mắng nhiếc, sự đói rét, nỗi buồn nữa, em đã được đến một thế giới khác, thế giới có bà ở bên.

• Điều gì xảy ra với cô bé bán diêm. Có giống với dự đoán của em không. 

- Giữa trời đông giá rét, cô bé không có giày để đi, chân đỏ ửng lên, tím bầm lại vì rét. 

- Em cố kiếm một nơi có nhiều khách qua lại để bán diêm nhưng khách qua đường đều rảo bước nhanh và không đoái hoài gì đến em. 

- Cả ngày em không bán được bao diêm nào, bụng đói, lang thang trên đường, không ai bố thí cho em chút đỉnh.

- Em dự đoán cô bé bán diêm sẽ được gặp bà, bà dùng phép màu khiến cô bé không còn phải chịu rét, đói khổ nữa mà được sống sung túc, hạnh phúc. 

- Nhưng cuối cùng, không như dự đoán, cô bé đã theo bà về chầu Thượng đế (đã mất). 

• Có những hình ảnh trái ngược nào trong quảng cảnh ngày năm mới?

   Mặt trời lên trong sáng, chói chang, mọi người vui vẻ ra khỏi nhà – xó tường hiện ra thi thể em bé gái có đôi má hồng và đôi môi đang mỉm cười đã chết vì rét trong đêm giao thừa giữa những bao diêm trong đó có một bao đã hết nhẵn. 

- Mọi người chỉ bảo nhau: “Chắc nó muốn sưởi cho ấm!” mà không ai giúp đỡ em,… 

3. Sau khi đọc – Trả lời văn bản

Câu 1: Truyện Cô bé bán diêm được kể bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ mấy?

  Truyện Cô bé bán diêm được kể bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ ba. 

Câu 2: Cô bé bán diêm phải ở ngoài đường phố trong một đêm như thế nào? Vì sao cô bé không dám trở về nhà?

- Cô bé bán diêm phải ở ngoài đường trong một đêm:

+ Thời gian: Đêm giao thừa rét mướt.

+ Không gian: Cửa sổ của các nhà đều sáng rực, trong phố sực nức mùi ngỗng quay.

- Cô bé không dám trở về nhà vì: Nếu không bán được ít bao diêm, hay không ai bố thí cho một đồng xu nào đem về, cô bé sẽ bị cha đánh.

Câu 3. Nêu các chi tiết miêu tả ngoài hình của cô bé bán diêm? Những chi tiết đó giúp em hình dung như thế nào về cuộc sống của nhân vật.

- Ngoại hình cô bé bán diêm: đầu trần, chân đất giữa ngày giá rét dữ dội; tạp dề cũ kĩ,… 

→ Cô bé phải sống cuộc sống nghèo khổ, đói rét; thiếu tình yêu thương, không có ai quan tâm, chăm sóc,… 

Câu 4: Những hình ảnh xuất hiện sau mỗi lần quẹt diêm thể hiện những ước mong nào của cô bé bán diêm? Theo em, có thể thay đổi trình tự xuất hiện của các hình ảnh đó không.

   Mỗi lần quẹt diêm, cô bé tội nghiệp lại được sống trong giây phút hạnh phúc, chìm đắm trong thế giới cổ tích, thoát khỏi thực tại tăm tối. Lần quẹt diêm thứ 1, em thấy lò sưởi, vì trong đêm đông giá lạnh em cần được sưởi ấm. Khi que diêm vụt tắt, lò sưởi biến mất, nỗi sợ hãi mơ hồ lại xâm chiếm em “đêm nay về nhà thế nào cũng bị cha mắng”. Em lại lấy can đảm quẹt diêm lần thứ 2, lần này em thấy một bàn ăn thịnh soạn,… sự tưởng tượng của em thật hài hước, cho thấy mơ ước lớn nhất lúc này của em là được ăn no. Trong đêm giao thừa gia đình nào cũng quây quần bên mâm cơm, còn em lại đói lả đi trong cái giá lạnh. Chi tiết gây xúc động sâu sắc đến người đọc, nó gợi lên những ám ảnh day dứt khôn nguôi. Lần thứ 3, trong không khí đêm giáng sinh, em thấy hình ảnh của cây thông. Đó chính là biểu tượng của mái ấm gia đình hạnh phúc, là những ước mơ trong sáng của tuổi thơ. Lần thứ 4, giữa cái đói rét và cô độc, em khao khát có tình yêu thương và chỉ có bà là người yêu thương em nhất. Trong giây phút đó bà hiện lên thật ấm áp, đẹp đẽ. Cô bé khẩn thiết van xin bà cho đi cùng, bởi cô bé hiểu khi ngọn lửa diêm tắt đi bà cũng biến mất. Ước nguyện của cô bé thật đáng thương, cô bé muốn được che chở, được yêu thương biết nhường nào. Lần cuối cùng em quẹt hết số diêm còn lại để nhìn thấy bà và thật kì lạ ước nguyện cuối cùng của em đã trở thành hiện thực. Em không còn phải đối mặt với đòn roi, những lời mắng nhiếc, sự đói rét, nỗi buồn nữa, em đã được đến một thế giới khác, thế giới có bà ở bên. Qua những lần mộng tưởng của cô bé ta thấy cô bé là người có tâm hồn trong sáng, ngây thơ. Từng que diêm được em đốt lên bằng cả niềm khao khát và ước muốn, ngọn lửa của que diêm hiện ra những thứ cần thiết trong hoàn cảnh đói rét bơ vơ của em.

   Theo em thứ tự mỗi lần quẹt diêm của cô bé bán diêm là phù hợp, không thể thay đổi. Nó vừa thể hiện tâm hồn ngây thơ, trong sáng của em, những ước mơ lãng mạn, diệu kỳ nhất từ đơn giản nhất cho đến ước mơ được gặp người bà; vừa cho thấy được rõ hơn sự đói rét, và cô đơn của em (em mơ lò sưởi, bữa tiệc, cây thông,… vì em phải sống trong cảnh thiếu thốn, nghèo khổ. Em mơ thấy bà vì khi bà mất, em luôn sống trong cảnh thiếu tình yêu thương. Sau mỗi lần que diêm tắt là thực tế khắc nghiệt đổ ập vào em, khiến cho số phận của cô bé càng trở nên bất hạnh). 

Câu 5: Nêu cảm nhận của em về thái độ của người kể chuyện với cô bé bán diêm. Phân tích một vài chi tiết làm cơ sở cho sự cảm nhận đó.

   Thái độ của người kể chuyện: sự đồng cảm và tình yêu thương sâu sắc với số phận bất hạnh của cô bé bán diêm.

- Tác giả đã thể hiện thái độ thương cảm trực tiếp “Em bé đáng thương, bụng đói rét…”, “Em đã chết vì rét trong đêm giao thừa”, hoặc khi miêu tả cái chết của cô bé nhưng không hề đáng sợ: “một em gái có đôi má hồng và đôi môi đang mỉm cười”..

Câu 6: Đọc lại một số câu văn miêu tả lại cách ứng xử của người đi đường trước tình cảnh của cô bé bán diêm. Em nghĩ gì về cách ứng xử của họ.

- Những câu văn miêu tả thái độ, hành động của người đi đường: 

+ Chẳng ai đoái hoài …, chẳng ai bố thí cho em chút đỉnh …, hoàn toàn lãnh đạm với cảnh nghèo khổ của em bé bán diêm… 

+ Mọi người vui vẻ ra khỏi nhà…, Ngày mồng một đầu năm hiện lên trên tử thi em bé ngồi giữa những bao diêm, trong đó có một bao đã hết nhẵn. Mọi người bảo nhau: “Chắc nó muốn sưởi cho ấm!”. 

- Suy nghĩ về cách ứng xử của người qua đường, có nhiều ý kiến trái chiều nhau: 

+ Ý kiến 1: Thông cảm với người đi đường: Họ không để ý đến em vì quá vội vã trong ngày cuối năm nhiều bận rộn, vì giá rét; vì muốn nhanh chóng về với gia đình của mình,… 

+ Ý kiến 2: Phê phán người đi đường đã thờ ơ, vô cảm trước một em bé đáng thương, cần được giúp đỡ; dửng dưng như hoàn toàn vô can trước cái chết của em. 

→ Đề cao ý kiến 2 hơn vì: qua câu chuyện này, chúng ta cảm nhận được thông điệp mà An-đéc-xen muốn gửi gắm. Nhà văn không chỉ dành trọn tình yêu thương cho cô bé bán diêm mà còn thể hiện thái độ phê phán mạnh mẽ đối với sự thờ ơ, vô cảm trước con người, nhất là trước nỗi bất hạnh của trẻ thơ. 

Câu 7: Trong truyện, tác giả đã sử dụng nhiều hình ảnh, chi tiết tương phản như: cảnh đoàn tụ của các gia đình trong đêm giao thừa với cảnh giá rét, đơnn độc ngoài đường phố của cô bé bán diêm; không khi tươi vui ngày đầu năm mới với cảnh tượng em bé chết rét nơi xó tường. Em hãy chỉ ra ý nghĩa, tác dụng của một vài chi tiết, hình ảnh đó.

   Trong truyện, tác giả đã sử dụng nhiều hình ảnh, chi tiết tương phản như: cảnh đoàn tụ của các gia đình trong đêm giao thừa với cảnh giá rét, đơnn độc ngoài đường phố của cô bé bán diêm; không khi tươi vui ngày đầu năm mới với cảnh tượng em bé chết rét nơi xó tường. Tác giả đã sử dụng những hình ảnh tương phản đó để làm nổi bật tình cảnh hết sức tội nghiệp của cô bé. Em đang rét có lẽ càng rét hơn khi thấy mọi nhà rực sáng ánh đèn. Em đang đói, có lẽ càng đói hơn khi ngửi thấy mùi ngỗng quay sực nức. Chẳng có điều gì tốt đẹp chờ đợi cô bé ngoài cái xó xỉnh tối tăm, rét mướt đầy tiếng mắng nhiếc, chửi rủa của người cha thô lỗ, cộc cằn. Hình ảnh đối lập của cô bé bán diêm và mọi người mãi mãi để lại trong lòng bao người đọc trên khắp thế gian này niềm đau thương vô hạn, nhự luôn nhắc nhở chúng ta hãy yêu thương giúp đỡ lẫn nhau.

Câu 8: Những câu chuyện cổ tích thường kết thúc có hậu: nhân vật chính được hưởng cuộc sống bình yên, hạnh phúc. Theo em, truyện cổ tích Cô bé bán diêm có kết thúc như vậy không? Vì sao. 

   Kết truyện có hậu. Hình ảnh cô bé chết nhưng vẫn mỉm cười - nụ cười khi được đoàn tụ với bà được tác giả tưởng tượng nhằm giảm bớt nỗi đau cho câu chuyện. Cái kết này đã phản ánh được ước mơ về một cuộc sống hạnh phúc của con người.

III. Tổng kết bài soạn Cô bé bán diêm sách Kết nối tri thức

• Giá trị nội dung Cô bé bán diêm

   Truyện kể về hình ảnh một cô bé bán diêm nghèo khổ, cô đơn, bất hạnh trong đêm giao thừa. Qua đó tác giả muốn gửi gắm một thông điệp giàu tính nhân đạo: hãy yêu thương và để trẻ thơ được sống hạnh phúc.  

• Đặc sắc nghệ thuật bài Cô bé bán diêm

- Nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, đan xen giữa yếu tố thật và huyền ảo với các tình tiết diễn biến hợp lí

- Kết hợp tự sự, miêu tả và biểu cảm.

- Kết cấu truyện theo lối tương phản, đối lập

IV. Dàn ý bài Cô bé bán diêm sách Kết nối tri thức

Dàn ý 1

I. Mở bài: 

- “Cô bé bán diêm” là truyện ngắn nổi tiếng của nhà văn người Đan Mạch An-đéc-xen, thể hiện tấm lòng nhân đạo sâu sắc của tác giả trước hoàn cảnh đáng thương của cô bé bán diêm bất hạnh.

II. Thân bài:

Luận điểm 1: Phần đầu tác phẩm khắc họa hình ảnh cô bé bán diêm trong đêm giao thừa.

- Mở đầu tác phẩm là hoàn cảnh của cô bé bán diêm: nhà nghèo, mồ côi mẹ, chân đất, bụng đói. Dưới trời rét mướt của đêm giao thừa, cô vẫn phải lang thang đi bán diêm kiếm tiền.

- Tác giả xây dựng nên 2 hoàn cảnh đối lập nhau

   + Một bên là khung cảnh đêm giao thừa: nhà nhà snasg rực ánh đèn, sực nức mùi thơm của thức ăn.

   + Một bên là hình ảnh cô bé “ngồi nép trong góc tường”, “mỗi lúc em càng thấy rét buốt hơn”, “đôi bàn tay cứng đờ ra” . Đến cả ngôi nhà tồi tàn của cô hiện tại cũng không thể chắn nổi từng đợt gió rét cắt da cắt thịt

⇒ Sự đối lập ấy đã nhấn mạnh hoàn cảnh đáng thương, khổ sở của cô bé khi vừa phải chịu cái rét, vừa phải chịu cái đói, đau buốt chân tay. Nhưng bên cạnh đó, chúng ta cũng thấy được phần nào sự vô cảm, thờ ơ của xã hội khi không có ai đưa tay ra giúp đỡ em khỏi đêm rét buốt đó.

Luận điểm 2: Hiện thực và mộng tưởng trong ánh mắt trẻ thơ của cô bé

- Giữa cái giá rét, cô bé quyết định quẹt diêm để sưởi ấm cho chính mình. Mỗi lần quẹt diêm là một ước mơ giản dị, chân thành và đầy ngây thơ của cô bé:

   + Lần quẹt thứ 1: cô mơ thấy một lò sưởi to ⇒ ước được sưởi ấm, thoát khỏi cái giá rét

   + Lần quẹt thứ 2: cô mơ thấy một bàn ăn thịnh soạn với những món ăn hoành tráng ⇒ ước được ăn no, thoát khỏi cái đói, cái nghèo.

   + Lần quẹt thứ 3: cô nhìn thấy cây thông Nô-en thật to và đầy màu sắc ⇒ ước được đón lễ giáng sinh như bao người khác

   + Lần quẹt thứ 4: bà hiện ra ⇒ ước được đoàn tụ với người bà thân yêu của mình.

- Mỗi lần quẹt diêm là một khung cảnh trong mơ hiện ra trước mặt cô bé, nhưng những giấc mộng đó chỉ kéo dài trong vài giây và sau khi diêm tắt, mọi thứ lại trở về với tối tăm, rét mướt, đói khổ. Sự đan xen giữa mộng tưởng và hiện thực như một nhát dao cứa vào lòng người đọc khi cảm nhận được nỗi bất hạnh, sự cô đơn, lạc long của cô gái bé nhỏ giữa xã hội.

- Ở lần quẹt diêm thứ 4, cô đã nhất quyết níu tay người bà và cầu xin bà cho cô đi cùng. Đây được coi là chi tiết cảm động nhất. Nó không chỉ thể hiện tình yêu, lòng quý trọng, nhớ thương của cô với người bà quá cố, mà còn là sự níu kéo lại những phút giây hạnh phúc mỏng manh duy nhất của cuộc đời, cũng là ước muốn được giải thoát khỏi khổ đau trong tâm hồn non nớt ấy.

Luận điểm 3: Cái chết của cô bé bán diêm trong đêm giá lạnh

- Cuối cùng, Chúa cũng xót thương cho số phận bất hạnh của cô bé và đưa cô về với người bà của mình nơi Thiên đường. Hình ảnh cô bé chết với đôi má hồng và đôi môi đag mỉm cười như xoáy sâu vào lòng người đọc một nỗi bàng hoàng, xúc động và một câu hỏi về sự vô tâm, vô cảm của xã hội xung quanh.

Luận điểm 4: Thành công nghệ thuật:

- Nghệ thuật kể hấp dẫn người đọc với các tình tiết hợp lí, logic, sự đan xen giữa hiện thực với mộng tưởng làm tăng thêm hiệu quả nghệ thuật và thành công cho truyện.

- Nghệ thuật khắc họa tâm trạng nahan vật và diễn biến tâm lí nhân vật tinh tế, sâu sắc.

III. Kết bài:

- Khẳng định lại giá trị tác phẩm: Tác phẩm khắc họa lại tình ảnh đáng thương và những ước mơ giản dị, trong sáng, xúc động của cô bé bán diêm.

- Liên hệ: Qua đó thể hiện tấm lòng nhân đạo cao cả của tác giả.

Dàn ý số 2

I. Mở bài

- Nêu một vài nét về tác giả An- đéc- xen: là nhà văn nổi tiếng với thể loại truyện dành cho trẻ em, nhiều truyện ông biên soạn lại từ truyện cổ tích nhưng có nhiều truyện là của ông

- Một vài nét về tác phẩm: là một trong những câu truyện nổi tiếng của ông viết về đề tài thiếu nhi, được viết vào năm 1845, khi tên tuổi của tác giả lừng danh thế giới với trên 20 năm cầm bút

II. Thân bài

• Hình ảnh cô bé bán diêm trong đêm gia thừa giá rét

- Mẹ mất, bà nội cũng qua đời nên cô bé phải sống với bố

- Nhà em rất nghèo phải sống chui rúc tại một xó tối trên gác sát mái nhà

- Bố em khó tính, em luôn phải nghe những lời mắng nhiếc, chửi rủa và phải đi bán diêm để kiếm sống

⇒ Em có hoàn cảnh rất đáng thương, nghèo khổ, cô dơn và đói rét

- Thời gian bán diêm: Đêm giao thừa giá rét

- Không gian: Nơi đường phố, tuyết rơi rét buốt

+ Trời rét, tuyết rơi, giá lạnh thấu xương nhưng em chỉ mặc phong phanh với đôi chân trần

+ Những ngôi nhà xinh xắn có dây thường xuân bao quanh ở trên phố còn nhà em thì trong một xó tối tăm

⇒ Những hình ảnh tương phản làm nổi bật lên sự thiếu thốn khổ cực của em cả về mặt vật chất lẫn tinh thần. Qua đó lay động sự cảm thương nơi người đọc

• Các lần quẹt diêm, mộng tưởng và thực tại

- Cô bé bán diêm có năm lần quẹt diêm trong đó có 4 lần quẹt một que và lần cuối cùng là quẹt hết những que diêm còn lại.

- Thực tế của em ở trong hoàn cảnh đau khổ nhưng mộng tưởng thì lại vô cùng tươi đẹp

+ Lần 1 quẹt diêm: Em mộng tưởng ra ngôi nhà có lò sưởi⇒ thể hiện mong ước được sưởi ấm

+ Lần 2 quẹt diêm: Em mộng tưởng thấy căn phòng với bàn ăn, có ngỗng quay ⇒ mong ước được ăn trong ngôi nhà thân thuộc với đầy đủ mọi thứ

+ Lần 3 quẹt diêm: Em mộng tưởng thấy cây thông Nô-en và nến sáng lung linh⇒ Mong ước được vui đón tết trong ngôi nhà của mình

+ Lần 4 quẹt diêm: Em thấy bà nội mỉm cười với em ⇒ mong được ở mãi bên bà

+ Lần 5: Em quẹt hết những que diêm còn lại vì em muốn níu bà em lại, bà cầm tay em rồi hai bà cháu vụt bay- họ về chầu thượng đế

⇒ Thực tại và mộng tưởng xen kẽ nối tiếp nhau lặp lại và có những biến đổi thể hiện sự mong ước nhưng vô vọng của cô bé. Nhưng ngay cả cái chết cũng được miêu tả một cách thật bay bổng và nhân văn

• Cái chết thương tâm của cô bé bán diêm

- Cô bé chết giữa đường phố, mọi người đi qua không một ai giúp đỡ em

⇒ Một xã hội lạnh lùng vô cảm, thơ ơ với nỗi bât hạnh của người nghèo

⇒ Tác giả đã dành cho em tất cả niềm cảm thương sâu sắc nhất thể hiện tính nhân văn của tác phẩm.

III. Kết bài

- Khái quát lại vài nét nội dung nghệ thuật và nội dung: Bằng ngòi bút đẫm chất hiện thực và nhân văn tác giả đã đưa người đọc đến sự rung cảm nhất định là niềm cảm thông trước số phận bất hạnh của cô bé bán diêm cũng như thấy được sự thờ ơ của xã hội trước những số phận khó khăn.

- Lời khuyên của bản thân: Mỗi chúng ta nên sống một cách rộng lượng, biết yêu thương và san sẻ, biết giúp đỡ người khác để xã hội ngày một tươi đẹp.

I. SOẠN BÀI CÔ BÉ BÁN DIÊM PHẦN TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu 1. Giới thiệu ngắn gọn một truyện kể hoặc một bộ phim có nhân vật trẻ em gây ấn tượng với em.

Trả lời

Ví dụ 1:

Bộ phim hoạt hình Doraemon: kể về cuộc sống hằng ngày của Doraemon với bạn thân của mình là Nobita, cùng những bạn nhỏ khác như Chaien, Xuka… Với những đoạn phim ngắn thú vị và hấp dẫn.

Ví dụ 2:

Truyện em bé thông minh

Ngày xưa, có nhà vua nọ muốn tìm người tài giỏi nên đã sai một viên quan đi dò la khắp nơi. Trên đường đi, viên quan đã phát hiện một em bé con nhà nông dân có khả năng ứng xử nhanh nhạy và lối đối đáp thông minh. Viên quan liền lập tức về báo tin cho nhà vua. Nhà vua rất vui nhưng vẫn muốn thử tài cậu bé bằng cách tạo ra những tình huống oái oăm. Trong lần thử thách cuối cùng, em bé đã dùng trí thông minh và kinh nghiệm trong dân gian để thắng điều kiện thách đố của sứ thần. Sau đó, nhà vua đã phong em làm Trạng Nguyên và ban cho dinh thự bên cạnh để giúp vua trong việc triều chính.

Câu 2. Chia sẻ một vài cảm nhận của em về nhân vật đó.

Trả lời

Ví dụ 1: Cảm nhận về nhân vật Nobita: Em rất quý mến nhân vật này. Tuy cậu bé rất nhát gan, lại hậu đậu, nhưng lại có một trái tim dũng cảm, một tâm hồn trong sáng tràn đầy tình yêu thương. Cậu luôn sẵn sàng giúp đỡ người khác và tha thứ cho những lần bắt nạt của bạn bè khi họ biết hối lỗi. Đó là một tấm lòng thật đáng quý.

Ví dụ 2: Cảm nhận của em về nhân vật em bé thông minh: Em bé thông minh tuy còn nhỏ, lại xuất thân từ một gia đình thường dân nhưng lại có trí thông minh hơn người cùng khả năng giải quyết tình huống linh hoạt, nhạy bén. Đồng thời, thông qua nhân vật này, em đã rút ra được một bài học đó là phải không ngừng học tập từ những kiến thức trong đời sống để trao dồi và rèn luyện bản thân.

II. SOẠN BÀI CÔ BÉ BÁN DIÊM PHẦN ĐỌC VĂN BẢN

Câu 1. Dự đoán điều gì sẽ đến với cô bé bán diêm trong đêm giao thừa?

Gợi ý

Trong đêm giao thừa giá rét, cô bé bán diêm phải ở ngoài đường để bán những que diêm và mong nhận được ít tiền bố thí từ những vị khách qua đường. Nhưng không ai quan tâm đến em và cô bé cũng không thể về nhà vì không có tiền đem về sẽ bị bố đánh.

Câu 2. Sau khi ba mất, gia đình cô bé bán diêm rơi vào tình cảnh như thế nào?

Gợi ý

Sau khi bà mất, gia đình cô bé bán diêm rơi vào tình cảnh “gia sản tiêu tán và gia đình em phải rời ngôi nhà xinh xắn có dây trường xuân leo quanh”, “để chui rúc trong một xó tối tăm, luôn luôn nghe những lời mắng nhiếc, chửi rủa”

Câu 3. Mỗi lần quẹt diêm cô bé bán diêm nhìn thấy những hình ảnh gì? Đó là thực hay mơ?

Gợi ý

Mỗi lần quẹt diêm là những hình ảnh khác nhau do cô bé tự tưởng tượng:

- Lần thứ nhất quẹt diêm: cô bé nhìn thấy lò sưởi bằng sắt.

- Lần thứ hai quẹt diêm: cô bé nhìn thấy một bạn ăn thịt soạn và ngỗng quay đang tiến về phía mình.

- Lần thứ ba quẹt diêm: cô bé thấy hình ảnh của một cây thông Noel.

- Lần thứ tư quẹt diêm: Cô bé nhìn thấy người bà mà em yêu thương nhất.

- Lần cuối cùng quẹt diêm: cô bé quẹt hết số diêm còn lại để được nhìn thấy bà và được đi cùng bà.

Câu 4. Điều gì xảy ra với cô bé bán diêm có giống như dự đoán của em không?

Gợi ý

Cô bé bán diêm đã qua đời trong đêm giao thừa giá rét, nhưng em đã được giải thoát khỏi hiện thực tăm tối chỉ có đòn roi, những lời mắng nhiếc, sự đói rét và nỗi buồn tủi, cô đơn. Em đã được đến một thế giới khác, một thế giới chỉ có sự hạnh phúc và tình yêu thương của bà.

Câu 5. Có những hình ảnh trái ngược nào trong quang cảnh ngày năm mới?

Gợi ý

Có nhiều hình ảnh trái ngược nhau trong quang cảnh ngày năm mới:

- Khung cảnh mặt trời lên trong sáng, chói chang đối lập với hình ảnh Em bé chết trong một xó tường tối tăm.

- Mọi người vui vẻ ra ra khỏi nhà đối lập với Em bé chết vì rét trong đêm giao thừa.

- Niềm vui đầu năm của người đi đường đối lập với Số phận bất hạnh của em bé.

III. SOẠN BÀI CÔ BÉ BÁN DIÊM PHẦN SAU KHI ĐỌC

Gợi ý trả lời câu hỏi soạn bài Cô bé bán diêm Kết nối tri thức đầy đủ, ngắn gọn cho các em học sinh tham khảo.

Câu 1 trang 65 Ngữ văn 6 tập 1 Kết nối tri thức

Truyện Cô bé bán diêm được kể bằng lời kể của người kể chuyện ngôi thứ mấy?

Trả lời

Cô Bé Bán Diêm là câu chuyện được kể bằng lời của người kể chuyện ở ngôi thứ ba.

Câu 2 trang 65 Ngữ văn 6 tập 1 Kết nối tri thức

Cô bé bán diêm phải ở ngoài đường phố trong một đêm như thế nào? Vì sao cô bé không dám trở về nhà?

Trả lời

Cô bé bán diêm phải ở ngoài đường phố trong đêm giáng sinh - cái thời điểm đáng ra cô bé phải được ở nhà ăn bữa cơm sum vầy bên gia đình để đón chào năm - bởi vì cô bé sợ không mang được một đồng xu nào về sẽ bị cha em đánh đập, chửi bới.

Câu 3 trang 65 Ngữ văn 6 tập 1 Kết nối tri thức

Nêu các chi tiết miêu tả ngoại hình của cô bé bán diêm. Những chi tiết đó giúp em hình dung như thế nào về cuộc sống của nhân vật?

Trả lời

Những chi tiết miêu tả ngoại hình của cô bé bán diêm là:

• “Một em gái nhỏ đầu trần, chân đi đất, đang dò dẫm trong đêm tối”
• “Thế rồi em phải đi đất, chân em đỏ ửng lên, rồi tím bầm lại vì rét”
• “Chiếc tạp dề cũ kĩ của em đựng đầy diêm và tay em còn cầm thêm một bao”
• “Bông tuyết bám đầy trên mái tóc dài xõa thành từng búp trên lưng em”

Những chi tiết trên đã giúp em phần nào hình dung được cuộc sống của cô bé bán diêm:

Cô bé bán diêm là một cô bé đáng thương với số phận bất hạnh. Ở lứa tuổi của em đáng ra phải được chăm sóc, yêu thương và bảo bọc từ gia đình, nhất là trong cái thời khắc chuyển giao từ năm cũ sang năm mới, nhà nhà người người quây quần bên mâm cơm sum vầy như thế này. Nhưng em lại phải chịu đựng sự thờ ơ, vô tâm và lạnh lùng từ những người xung quanh và từ chính gia đình em. Hoàn cảnh đáng thương của cô bé khiến cho người đọc trào dâng một cảm giác xót xa và đồng cảm.

Câu 4 trang 65 Ngữ văn 6 tập 1 Kết nối tri thức

Những hình ảnh xuất hiện sau mỗi lần quẹt diêm thể hiện những ước mong nào của cô bé bán diêm? Theo em, có thể thay đổi trình tự xuất hiện của các hình ảnh đó không?

Trả lời

Mỗi lần quẹt que diêm, cô bé bán diêm lại được sống trong thế giới mộng ảo đầy hạnh phúc, thoát khỏi hiện thực tăm tối khốc liệt. Đồng thời, từng hình ảnh mà cô bé tưởng tượng mỗi lần quẹt diêm đều ứng với những gì cô bé đang ao ước:

- Lần thứ nhất quẹt diêm: cô bé nhìn thấy lò sưởi (khao khát được sưởi ấm trong đêm giao thừa giá lạnh)

- Lần thứ hai quẹt diêm: cô bé nhìn thấy một bạn ăn thịt soạn (khao khát được ăn uống, sum vầy bên mâm cơm vì em đang đói lả đi giữa hiện thực tàn khốc).

- Lần thứ ba quẹt diêm: cô bé tưởng tượng ra hình ảnh của một cây thông Noel (khao khát mái ấm gia đình hạnh phúc vì em đang lẻ loi một mình trên phố lạnh vào đêm giáng sinh)

- Lần thứ tư quẹt diêm: Cô bé nhìn thấy người bà mà em yêu thương nhất (khao khát có tình thương và chỉ có bà là người yêu thương em nhất trên cuộc đời này)

- Lần cuối cùng quẹt diêm: cô bé quẹt hết số diêm còn lại để được nhìn thấy bà và được đi cùng bà (khao khát được hạnh phúc, được giải thoát khỏi hiện thực tăm tối để đến một thế giới khác mà em mong muốn).

Theo em thứ tự hình ảnh của các lần quẹt diêm trên là vô cùng phù hợp và không thể thay đổi trình tự xuất hiện của các hình ảnh đó. Nó thể hiện tâm hồn ngây thơ trong sáng của em bé. Đồng thời, sau mỗi lần quẹt diêm, ước mơ của em sẽ ngày càng hiện rõ và nâng cao theo cấp bậc từ nhu cầu vật chất (được ăn no, được sưởi ấm) đến nhu cầu về tinh thần (được sum vầy, được yêu thương). Mỗi lần que diêm tắt là mỗi lần thực tế khốc liệt lại trở về với em, làm nổi bật số phận bất hạnh, đáng thương của cô bé.

Câu 5 trang 65 Ngữ văn 6 tập 1 Kết nối tri thức

Nêu cảm nhận của em về thái độ của người kể chuyện đối với cô bé bán diêm. Phân tích một vài chi tiết làm cơ sở cho cảm nhận đó.

Trả lời

Thái độ của người kể chuyện với cô bé bán diêm:

• Người kể chuyện thể hiện một tình yêu thương, sự đồng cảm sâu sắc trước số phận bất hạnh của cô bé. Điều này được chứng minh qua một số chi tiết:
• Tác giả đã tạo nên cái kết của câu chuyện cô bé được đi cùng bà, được đến thế giới mà cô mơ ước.
• Khi tác giả miêu tả cái chết của cô bé, không hề có hình ảnh đau thương, xấu xí hay đáng sợ, mà đó là “một em gái có đôi má hồng và đôi môi đang mỉm cười”.

Chỉ một người giàu lòng nhân ái và tình yêu thương trước số phận bất hạnh của cô bé mới có thể viết nên những dòng văn trên. Qua đó, nhà văn muốn truyền tải một thông điệp đầy ý nghĩa với giá trị nhân đạo sâu sắc, đó là hãy luôn yêu thương, trân trọng trẻ thơ và đem đến cho chúng một cuộc sống hạnh phúc trong tình yêu thương.

Câu 6 trang 65 Ngữ văn 6 tập 1 Kết nối tri thức

Đọc lại một số câu văn miêu tả cách ứng xử của người đi đường trước tình cảnh của cô bé bán diêm. Em nghĩ gì về cách ứng xử của họ?

Trả lời 

Một số câu văn miêu tả lại cách ứng xử của người đi đường trước tình cảnh của cô bé bán diêm:

• “Khách qua đường đều rảo bước rất nhanh, chẳng ai đoái hoài đến lời chào hàng của em”.
• “Mấy người khách qua đường quần áo ấm áp vội vã đi đến những nơi hẹn hò, hoàn toàn lãnh đạm với cảnh nghèo khổ của em bé bán diêm”.
• “Mọi người bảo nhau “chắc nó muốn sưởi ấm”.

Đây là thái độ thờ ơ, vô tâm và cách ứng xử lạnh nhạt, thiếu sự đồng cảm cũng như tình yêu thương giữa người với người trong xã hội.

Câu 7 trang 65 Ngữ văn 6 tập 1 Kết nối tri thức

Trong truyện, tác gả đã sử dụng nhiều chi tiết, hình ảnh tương phản như: cảnh đoàn tụ của các gia đình đêm giao thừa với tình cảnh đói rét, đơn độc ngoài đường phố của cô bé bán diêm; không khí tươi vui của ngày đầu năm mới với cảnh tượng em bé chết rét nơi xó đường;... Em hãy chỉ ra ý nghĩa, tác dụng của một vài chi tiết, hình ảnh đó.

Trả lời

Tác giả đã sử dụng nhiều hình ảnh chi tiết tương phản nhằm làm nổi bật sự bất hạnh của em bé, đồng thời thể hiện thái độ lãnh cảm, lạnh lùng và vô tâm của xã hội lúc bấy giờ. Không chỉ thế, những hình ảnh trên còn gieo rắc vào lòng người đọc những niềm đau thương vô hạn, sự cảnh tỉnh về tình người và lời khuyên hãy luôn yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau.

Câu 8 trang 66 Ngữ văn 6 tập 1 Kết nối tri thức

Những câu chuyện cổ tích thường kết thúc có hâu: nhân vật chính được hưởng cuộc sống bình yên, hạnh phúc. Theo em, truyện Cô bé bán diêm có kết thúc giống như vậy không? Vì sao?

Trả lời 

Cái chết của cô bé bán diêm có thể khiến người đọc ám ảnh và cảm thấy đau thương, Nhưng đối với em bé, nếu xét trên phương diện giải phóng số phận con người, đây là một cái kết đẹp. Cái chết của em không hề có cảnh máu me, đáng sợ, mà nó rất đẹp, đẹp cả hình hài lẫn linh hồn. Em ra đi với đôi má hồng và đôi môi đang mỉm cười. Có thể nói, đây không phải là kết thúc, mà là một khởi đầu mới của cô bé bán diêm, khởi đầu cho cuộc sống hạnh phúc được sống bên bà trong tình yêu thương tại một thế giới khác, thế giới mà em mong ước.

Viết kết nối với đọc

Viết đoạn văn khoảng 5-7 câu với nhan đề: Gửi tác giả truyện "Cô bé bán diêm".

Bài làm tham khảo

Gửi tác giả truyện “Cô bé bán diêm”

Kính gửi: Han Cri-xti-an An-đéc-xen - tác giả truyện “Cô bé bán diêm”

Cháu cảm thấy thật may mắn và hạnh phúc khi vô tình được đọc truyện “Cô bé bán diêm” của ông. Câu chuyện mà ông viết thật buồn nhưng cũng thật đẹp. Nó giúp cháu có thêm được nhiều chiêm nghiệm mới trong cuộc sống. Cháu mong rằng sẽ không có trẻ em nào phải sống cuộc đời bất hạnh như cô bé bán diêm và cháu nhận ra mình thật may mắn khi được sống trong sự yêu thương, đùm bọc của gia đình. Từ đó, câu chuyện giúp cháu thêm trân trọng những điều nhỏ bé nhưng đáng trân quý xung quanh mình. Cháu cảm ơn ông rất nhiều vì đã viết nên một câu chuyện có ý nghĩa như thế!

Kiến thức mở rộng

Tác giả

Han Cri-xti-an An-đéc-xen (1805-1875), tên nguyên gốc Hans Christian Andersen, là nhà văn Đan Mạch chuyên viết truyện cổ tích cho thiếu nhi. Bằng trí tưởng tượng phong phú, lãng mạn, An-đéc-xen đã sáng tạo nên một thế giới huyền ảo mà vẫn rất gần gũi với con người, với cuộc sống đời thường. Ông luôn khẳng định: Không có truyện kể nào hay hơn được những điều do chính cuộc sống tạo nên. Nhiều tác phẩm của An-đéc-xen được trẻ em trên toàn thế giới yêu thích: Cô bé bán diêm, Nàng tiên cá, Nữ thần băng giá, Chú lính chì dũng cảm, Bầy chim thiên nga,...

Tác phẩm

* Thành tựu:

Cô bé bán diêm là một trong những truyện cổ tích nổi tiếng nhất của An-đéc-xen.

Truyện Cô bé bán diêm đã được chuyển thể thành nhiều tác phẩm thuộc các thể loại: nhạc, nhạc kịch, phim. Trong đó, bộ phim hoạt hình Cô bé bán diêm của đạo diễn Ác-tuya Đa-vít (Authur Davis, Mỹ) phát hành năm 1937 và đạo diễn Rô-giơ An-lót (Roger Allers, Mỹ) phát hành năm 2006 đã được đề cử giải Ô-xca (Oscar).

* Bố cục

Bố cục truyện Cô bé bán diêm có thể chia được thành 3 phần như sau:

- Đoạn 1: (Từ đầu đến “bàn tay em đã cứng đờ ra”): Hình ảnh cô bé bán diêm trong đêm giao thừa giá rét

- Đoạn 2: (tiếp đéo đến “họ đã về chầu Thượng Đế”): Các lần quẹt diêm, mộng tưởng và hiện thực

- Đoạn 3: Còn lại: Cái chết thương tâm của cô bé bán diêm.

* Tóm tắt

Tóm tắt đoạn trích Cô bé bán diêm

Giữa đêm đông giao thừa ngày cuối năm lạnh giá , một cô bé đáng thương rao bán từng bao diêm, nhà em nghèo, mẹ mất sớm, em phải sống với một người bố tàn nhẫn. Em không dám về nhà vì sợ bố đánh, đến bên góc tường tối tâm, vì lạnh quá em đánh liều quẹt diêm lên để sưởi ấm. Những lần quẹt diêm em thấy lò sưởi ấm, thấy bàn ăn có vịt quay thịnh soạn, thấy cây thông nô-en rực sáng và thấy người bà mà em hằng nhớ mong. Em mỉm cười lên thường đường cùng bà, tạm biệt cõi trần lạnh lẽo những đau thương mà em đã trải.

Tri thức văn học​
Nhà văn An-đéc-xen
Han Cri-xti-an An-đéc-xen (1805 - 1875) là nhà văn Đan Mạch chuyên viết truyện cổ tích cho thiếu nhi. Bằng trí tưởng tượng phong phú, lãng mạn, An-đéc-xen đã tạo nên một thế giới huyền ảo mà vẫn rất gần gũi với con người, với cuộc sống đời thường. Ông luôn khẳng định: Không có truyện kể nào hay hơn được những điều do chính cuộc sống tạo nên. Nhiều tác phẩm của An-đéc-xen được trẻ em trên toàn thế giới yêu thích: Cô bé bán diêm, Nàng tiên cá, Nữ thần băng giá, Chú lính chì dũng cảm, Bầy chim thiên nga..
Tác phẩm của ông quen thuộc với bạn đọc khắp năm châu, các tác phẩm đều toát lên lòng thương yêu con người và niềm tin vào thắng lợi cuối cùng của cái tốt đẹp trên thế gian.
Kho tàng truyện cổ tích của ông giàu chất nhân văn, đượm màu sắc hư ảo và thơ mộng; ngộ nghĩnh và thông minh, đáng yêu.
Theo Sách giáo khoa Ngữ văn 6 – Kết nối tri thức với cuộc sống.

2. Truyện Cô bé bán diêm
- Thể loại: Truyện ngắn
- Ngôi kể: Thứ ba
- Bố cục :3 phần
+ Phần 1: Từ đầu đến.. cứng đờ ra: Cảnh ngộ đáng thương của cô bé bán diêm.
+ Phần 2: Tiếp đó đến.. Thượng đế: Những lần cô bé quẹt diêm và mộng tưởng.
+ Phần 3: Còn lại: Cái chết thương tâm của cô bé.

Tóm tắt Cô bé bán diêm:
Truyện kể về cô bé bán diêm nghèo khổ, đáng thương. Mồ côi mẹ, bà nội mất, gia sản tiêu tán, cô bé sống với cha trong một xó tối tăm, luôn bị mắng nhiếc chửi rủa. Ngày nào cô bé cũng phải đi bán diêm để kiếm sống. Ngày cuối cùng của năm, cô bé vẫn phải đi bán diêm như thường lệ. Cô bé đầu trần, chân đất, bông tuyết lạnh buốt bám đầy người, suốt ngày em chẳng bán được gì cả. Đêm xuống, cô bé không dám về nhà vì sợ bố. Đói và rét, em tìm một góc tường rồi ngồi nép trong đó. Em quẹt những que diêm lên cho đỡ lạnh. Mỗi lần quẹt diêm, em lại tưởng tượng ra những hình ảnh đẹp đẽ. Lần thứ nhất quẹt diêm, em tưởng tượng được ngồi sưởi ấm trước lò sưởi. Lần thứ hai quẹt diêm, em thấy hiện ra bàn ăn toàn đồ quý giá và món ăn ngon. Lần thứ ba, em thấy cây thông Nô en lộng lẫy và những ngọn nến sáng rực. Lần thứ tư, em thấy hiện lên hình ảnh của người bà hiền hậu. Để níu giữ bà không vụt mất như những hình ảnh đẹp đẽ trước, cô bé quẹt hết những cây diêm còn lại trong bao. Diêm nối nhau chiếu sáng, bà em hiện lên to lớn và đẹp lão. Rồi bà cầm tay em, vụt bay lên cao. Sáng hôm sau, mọi người phát hiện ra em bé đã chết trong khe tường, đôi má em ửng hồng và đôi môi thì đang mỉm cười hạnh phúc. Em đã về với Thượng đế, không còn đói rét, không còn đau buồn.

Trả lời câu hỏi Ngữ văn 6 trang 65 – Cô bé bán diêm
​Câu 1. Truyện Cô bé bán diêm được kể bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ mấy?
Truyện Cô bé bán diêm được kể bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ ba (nhân vật kể chuyện giấu mình).

Câu 2. Cô bé bán diêm phải ở ngoài đường phố trong một đêm như thế nào? Vì sao cô bé không dám trở về nhà?
Cô bé bán diêm phải ở ngoài đường phố vào lúc đêm khuya, gần giao thừa và trời thì rét mướt.
Trong đêm giao thừa, khi mọi người mặc đồ ấm, ở nhà ấm áp, sung túc; thì cô bé bán diêm phải lang thang ngoài đường phố trong hoàn cảnh lạnh lẽo, cô đơn và đói khát. Cuối cùng, cô bé không dám về nhà mà ngồi một mình ở xó tường tối tăm.
Cô bé không dám về nhà vì cả ngày cô không bán được bao diêm nào, cũng không có ai bố thí cho em chút đỉnh. Không mang được chút gì về nhà, bố sẽ đánh em. Em không về nhà vì một lí do nữa, là ở nhà cũng lạnh lẽo như ở đường phố vậy.

Câu 3. Nêu các chi tiết miêu tả ngoại hình của cô bé bán diêm. Những chi tiết đó giúp em hình dung như thế nào về cuộc sống của nhân vật?
Ngoại hình cô bé bán diêm được miêu tả qua những chi tiết:
- "Một em gái nhỏ đầu trần, chân đi đất, đang dò dẫm trong đêm tối."
- "Em phải đi chân đất, chân em đỏ ửng lên rồi tím bầm lại vì rét."
- "Chiếc tạp dề cũ kĩ của em đựng đầy diêm và tay em còn cầm them một bao."
- "Bông tuyết bám đầy trên tóc xõa thành từng búp trên lưng".
Những chi tiết đó giúp em hình dung về hoàn cảnh, gia cảnh khốn khó, nghèo khổ, đáng thương của em bé.

Câu 4. Những hình ảnh sau mỗi lần quẹt diêm thể hiện những ước mong nào của em bé bán diêm? Theo em, có thể thay đổi trình tự xuất hiện của các hình ảnh đó không?
+ Em bé quẹt diêm 5 lần:
- Lần 1: Em thấy mình được ngồi trước lò sưởi lửa cháy vui mắt tỏa hơi nóng dịu dàng - em mong muốn được sưởi ấm, vì em đang rét.
- Lần 2: Em thấy mình được ngồi trước bàn ăn bày những đồ quý giá và có cả ngỗng quay - em mong muốn được ăn, vì em đang đói bụng, cả ngày chưa được ăn gì.
- Lần 3: Em thấy hiện lên cây thông Noel, ngọn nến sáng rực, lấp lánh - em bé muốn được đón niềm vui, hi vọng vào năm mới, vì lúc này em đang buồn, cô đơn.
- Lần 4: Em thấy bà nội hiện về đang mỉm cười với em, em muốn được ở bên bà nội.
- Lần 5: Em quẹt tất cả những que diêm còn lại trong bao, em mong bà nội sẽ không biến mất.
Mộng tưởng của cô bé thật đẹp đẽ, điều đó thể hiện khát khao cháy bỏng về một cuộc sống tốt đẹp, no đủ, vui vẻ và hạnh phúc.
+ Theo em, không thể thay đổi trình tự xuất hiện của các hình ảnh này. Vì đây là trình tự hợp lý, phù hợp với mong muốn của con người: Muốn được ăn no, mặc ấm trước, rồi mới mong muốn hạnh phúc, vui vẻ..

Câu 5. Nêu cảm nhận của em về thái độ của người kể chuyện đối với cô bé bán diêm. Phân tích một vài chi tiết làm cơ sở cho cảm nhận đó.
Mặc dù tác giả không trực tiếp thể hiện thái độ của mình với nhân vật, nhưng người đọc vẫn nhận thấy niềm thương cảm sâu sắc của nhà văn đối với cảnh ngộ, số phận đáng thương, tội nghiệp của cô bé bán diêm.
Hiểu được những khát khao cháy bỏng của em bé về một cuộc sống tốt đẹp, no ấm, vui vẻ và hạnh phúc, nhà văn đã sáng tạo ra những chi tiết về những lần quẹt diêm để cô bé được sống với những phút giây đẹp đẽ ấy dù chỉ trong giây lát. Và cuối cùng, nhà văn đã giải thoát cho nhân vật khỏi cuộc sống đói rét, khổ đau bằng chi tiết kể về sự giải thoát đến với thiên đường của cô bé. Truyện kết thúc bằng cái chết của cô bé nhưng không gợi cảm giác quá bi thương. Đó chính là tấm lòng nhân đạo sâu sắc của nhà văn dành cho nhân vật của mình.

Câu 6. Đọc lại một số câu văn miêu tả cách ứng xử của người đi đường trước tình cảnh của cô bé bán diêm. Em nghĩ gì về cách ứng xử của họ?
- Cậu bé trên đường lượm được chiếc giầy cuối cùng của cô bé đã "cười sằng sặc, đem tung lên trời. Nó còn nói to với em bé rằng nó sẽ giữ chiếc giầy để làm nôi cho con chó sau này."
- "Em cố kiếm một nơi có nhiều người qua lại. Nhưng trời rét quá, khách qua đường đều rảo bước rất nhanh, chẳng ai đoái hoài đến lời chào hàng của em."
- "Suốt ngày em chẳng bán được gì cả và chẳng ai bố thí cho em chút đỉnh."
Qua những câu văn trên, ta thấy mặc dù cô bé cô độc, đói rét, bị đày ải mà không được ai đoái hoài, quan tâm, giúp đỡ. Điều đó nói lên sự thờ ơ, lãnh đạm của những người xung quanh. Đồng thời, còn phản ánh xã hội hiện thực không nhân đạo, thiếu tình thương, sự quan tâm, chia sẻ với hoàn cảnh khó khăn của con người.

Câu 7. Trong truyện, tác giả đã sử dụng nhiều chi tiết, hình ảnh tương phản như cảnh đoàn tụ của các gia đình đêm giao thừa với tình cảnh đói rét, đơn độc ngoài đường phố của cô bé bán diêm; không khí tươi vui của ngày đầu năm với cảnh tượng em bé chết rét nơi xó tường.. Em hãy chỉ ra ý nghĩa, tác dụng của một vài chi tiết, hình ảnh đó.
Những chi tiết, hình ảnh đối lập trong truyện như cảnh đêm giao thừa: Mọi người mặc đồ ấm, ở nhà ấm áp, sung túc; đối lập với em bé bán diêm chỉ có một mình, ngồi ở xó tường lạnh.. có tác dụng: Nhấn mạnh tương phản giữa cảnh ngộ nghèo khó của cô bé và cảnh tượng sung túc của mọi người; nhấn mạnh tương phản giữa sự đáng thương của em bé và sự thờ ơ, lãnh đạm của những người xung quanh.

Câu 8. Những câu chuyện cổ tích thường kết thúc có hậu: Nhân vật chính được hưởng bình yên, hạnh phúc. Theo em, truyện Cô bé bán diêm có kết thúc giống như vậy không? Vì sao?
Theo em, truyện vừa kết thúc có hậu, vừa không có hậu: Có hậu ở phương diện, em bé được giải thoát khỏi cuộc sống như địa ngục chốn trần gian. Từ đây, em bé sẽ không phải chịu đói rét, khổ sở.. Nhưng không có hậu ở phương diện, dù nói như thế nào thì em bé cũng đã chết mà không có được cuộc sống hạnh phúc, bình an như các nhân vật truyện cổ tích khác. Sở dĩ tác giả kết thúc như vậy vì nhà văn tôn trọng hiện thực, không quá đề cao phương diện lí tưởng của hiện thực. Và bởi vì nhà văn muốn lên tiếng tố cáo một xã hội lạnh lùng, vô nhân đạo - là nguyên nhân dẫn đến cái chết của cô bé bán diêm.

Viết kết nối với đọc - trả lời câu hỏi văn 6 trang 66
Bức thư gửi tác giả truyện Cô bé bán diêm:
Bác An-đéc-xen yêu quý! Cháu đã rất cảm động khi đọc câu chuyện Cô bé bán diêm của bác. Bởi cháu đang ở xã hội hiện đại, nên cháu chưa từng nghĩ có một em bé lại phải sống một cuộc sống bất hạnh, không có tình thương như vậy. Cháu đã khóc khi em bé bị mất chiếc giầy cuối cùng. Cháu càng không kìm được nước mắt khi em bé ngồi lạnh lẽo cô đơn trong góc tường đúng đêm giao thừa mà không dám về nhà. Cháu cứ nghĩ sẽ có một phép màu nào đó sẽ đến với em bé. Vì cháu đang đọc truyện cổ tích mà, trong truyện cổ tích chẳng phải những nhân vật đáng thương như vậy luôn được phù trợ sao? Vậy mà cuối cùng, em bé lại phải chết, chết đói, chết rét! Bác ơi, nếu bác đọc được thư này của cháu, bác hãy để cho người cha tìm thấy em bé và đưa em bé về bác nhé! Bác hãy giúp em bé ấy được sống trong tình thương của cha, dù cuộc sống có thể không giàu có, ít nhất em bé cũng được yêu thương, bác nhé!