Câu 1 (trang 33 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Truyện Sơn Tinh Thủy Tinh chia làm 3 đoạn:

- Đoạn 1 (từ đầu… mỗi thứ một đôi): Vua Hùng yêu cầu sính lễ

- Đoạn 2 (tiếp… thần Nước đành rút quân): Cuộc giao tranh giữa Sơn Tinh và Thủy Tinh

- Đoạn 3 (còn lại): Cuộc trả thù hằng năm của Thủy Tinh

b, Truyện gắn với thời đại Hùng Vương, thời đại mở đầu lịch sử Việt Nam

Câu 2 (trang 34 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Trong truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh có hai nhân vật chính: Sơn Tinh và Thủy Tinh

- Nhân vật Sơn Tinh: có phép lạ, vẫy tay về phía tây nổi núi đồi, rời từng dãy núi dựng thành lũy chặn dòng nước

→ Nhân vật tượng trưng cho khát vọng khắc phục thiên tai của nhân dân ta

- Nhân vật Thủy Tinh: hô mưa gọi gió, làm rung chuyển trời đất

→ Nhân vật tượng trưng cho thảm họa, thiên tai, bão lũ.

Câu 3 (Trang 34 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Ý nghĩa của truyện:

- Giải thích các hiện tượng tự nhiên lũ lụt hằng năm

- Thể hiện sức mạnh đoàn kết và ước mơ chế ngự thiên tai của người Việt.

Luyện tập

Bài 1 (trang 34 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Đọc diễn cảm truyện Sơn Tinh Thủy Tinh

Bài 2 (trang 34 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Ngày nay chúng ta khắc phục thiên tai, những hiện tượng lũ lụt kinh hoàng bằng việc trồng cây, đắp đê điều, cấm phá rừng…

Bài 3 (trang 34 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Những truyện kể dân gian liên quan tới thời đại các vua Hùng như: Chử Đồng Tử- Tiên Dung; Phù Đổng Thiên Vương, Mị Châu- Trọng Thủy…

Bố cục

Phần 1: Từ đầu đến mỗi thứ một đôi:điều kiện kén rể.

Phần 2: tiếp đến Thần nước đành rút quân: Cuộc giao tranh giữa Sơn Tinh và Thủy Tinh và kết quả.

Phần 3 còn lại: Cuộc trả thù của Thủy Tinh và kết quả.

Tóm tắt

      Biết tin Hùng Vương thứ 18 kén rể cho Mị Nương, Sơn Tinh (thần núi), và thủy Tinh (thần nước) cùng đến cầu hôn. Trước hai chàng trai tài giỏi nhà vua bèn ra điều kiện kén rể. Hôm sau Sơn Tinh mang lễ vật đến trước nên rước được Mị Nương về, Thủy Tinh đến sau bèn đùng đủng nổi giận đuổi đánh Sơn Tinh. Sơn Tinh thắng, Thủy Tinh đành rút quân. Từ đấy hằng năm, Thủy Tinh vẫn làm mưa bão lũ lụt để trả thù Sơn Tinh.

Soạn bài

Câu 1 (trang 33 Ngữ Văn 6 Tập 1):

Phần 1: Từ đầu đến mỗi thứ một đôi:điều kiện kén rể.

Phần 2: tiếp đến Thần nước đành rút quân: Cuộc giao tranh giữa Sơn Tinh và Thủy Tinh và kết quả.

Phần 3 còn lại: Cuộc trả thù của Thủy Tinh và kết quả.

Truyện được gắn với thời đại Hùng Vương- thời đại mở đầu lịch sử của dân tộc.

Câu 2 (trang 24 Ngữ Văn 6 Tập 1):

Trong truyện, Sơn Tinh Thủy Tinh là nhân vật chính.

- Sơn Tinh: “Vẫy tay về phía Đông phía Đông nổi cồn bãi, vẫy tay về phía Tây, phía Tây mọc lên từng dãy núi đồi” → Sơn Tinh tượng trưng cho khát vọng và khả năng khắc phục thiên tai.

- Thủy Tinh: “Gọi gió, gió đến, hô mưa, mưa về”. Thủy Tinh có thể hô mưa gọi gió làm rung chuyển trời đất. → Thủy Tinh tượng trưng cho sự hủy diệt.

Câu 3 (trang 34 Ngữ Văn 6 Tập 1):

Ý nghĩa của truyện Sơn Tinh , Thủy Tinh:

     + Giải thích hiện tượng lũ lụt

     + Thể hiện sức mạnh, mong ước của người Việt cổ chế ngự thiên tai.

     + Suy tôn công lao dựng nước của các vua Hùng.

Luyện tập

Bài 1 (trang 34 Ngữ Văn 6 Tập 1): Kể diễn cảm.

- Giọng chậm rãi ở đoạn 1,3

- Giọng sôi nổi mạnh mẽ ở đoạn 2.

Bài 2 (trang 34 Ngữ Văn 6 Tập 1):

Chủ trương của nhà Nước ngày nay chính là thể hiện ước mơ khắc phục thiên tai của nhân ta ngày xưa.

Bài 3 (trang 34 Ngữ Văn 6 Tập 1):

- Một số truyện dân gian liên quan đến thời đại Hùng Vương: Mai An Tiêm, Chử Đồng Tử, Thánh Gióng, Cột đá thề…

Bố cục:

   - Đoạn 1 (Từ đầu ... mỗi thứ một đôi): Vua đưa ra điều kiện kén rể.

   - Đoạn 2 (tiếp ... đành rút quân): Cuộc giao tranh giữa hai vị thần, Sơn Tinh thắng.

   - Đoạn 3 (còn lại): Cuộc trả thù hằng năm của Thủy Tinh và quy luật thất bại.

Tóm tắt

Hùng Vương thứ mười tám muốn kén chồng cho con gái Mị Nương. Sơn Tinh (Thần Núi) và Thủy Tinh (Thần Nước) cùng đến cầu hôn. Nhà vua băn khoăn đưa ra yêu cầu sính lễ, ai đem sính lễ đến trước sẽ được lấy Mị Nương. Hôm sau Sơn Tinh đến trước, rước Mị Nương về. Thủy Tinh đến sau nổi giận, dâng nước đánh Sơn Tinh và thua trận. Từ đó hằng năm Thủy Tinh làm mưa bão trả thù Sơn Tinh.

Đọc hiểu văn bản

Câu 1 (trang 33 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Bố cục như đã chia trong phần trên. Truyện gắn với thời đại dựng nước của dân tộc – thời Hùng Vương (cách nay 4000 năm, kéo dài chừng 2000 năm).

Câu 2 (trang 34 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Nhân vật chính là Sơn Tinh và Thủy Tinh được miêu tả bằng những chi tiết tưởng tượng, kì ảo với ý nghĩa tượng trưng:

   - Sơn Tinh: “vẫy tay về phía đông, phía đông nổi cồn bãi, vẫy tay phía tây,…”; bốc đồi, dời núi, “dựng thành lũy đất” tượng trưng khát vọng và khả năng chinh phục thiên tai của nhân dân ta thời xưa.

   - Thủy Tinh: “gọi gió”, “hô mưa”, làm dông bão rung chuyển đất trời tượng trưng mưa bão, thiên tai uy hiếp cuộc sống con người.

Câu 3 (trang 34 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Ý nghĩa truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh: giải thích hiện tượng lũ lụt và thể hiện ước mong chế ngự thiên tai của con người.

Luyện tập

Câu 1 (trang 34 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Kể lại truyện dựa trên phần tóm tắt ở trên.

Câu 2 (trang 34 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Từ truyện ta thấy chủ trương xây dựng, củng cố đê điều, nghiêm cấm nạn phá rừng, trồng rừng của Nhà nước ta trong giai đoạn hiện nay là rất cần thiết, rất quan trọng và cần được sự ủng hộ của toàn xã hội.

Câu 3* (trang 34 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Một số truyện dân gian liên quan đến thời đại các vua Hùng: Chử Đồng Tử, Thánh Gióng, Mị Châu – Trọng Thủy, Bánh chưng bánh giầy, Sự tích trầu cau, Sự tích dưa hấu...

Bố cục

3 phần

+ P1: Từ đầu....mỗi thứ một đôi: vua Hùng thứ mười tám kén rể.

+ P2: Tiếp....đành rút quân về: Cầu hôn và cuộc giao tranh giữa Sơn Tinh và Thủy Tinh.

+ P3: Còn lại: Oán thù và việc trả thù hằng năm của Sơn Tinh.

Giá trị nội dung

- Là truyền thuyết giải thích hiện tượng lũ lụt hàng năm

- Ước mong chế ngự thiên tai của người Việt cổ

- Ca ngợi công lao trị thủy, dựng nước của cha ông.

Trả lời câu hỏi

Câu 1 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 33):

- Truyện gồm 3 đoạn:

   + Đ1: Từ đầu....mỗi thứ một đôi: vua Hùng thứ mười tám kén rể.

   + Đ2: Tiếp....đành rút quân về: Cầu hôn và cuộc giao tranh giữa Sơn Tinh và Thủy Tinh.

   + Đ3: Còn lại: Oán thù và việc trả thù hằng năm của Sơn Tinh.

- Truyện gắn với thời đại Vua Hùng thứ 18 trong lịch sử

Câu 2 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 34):

- Nhân vật chính: Sơn Tinh, Thủy Tinh

- Các chi tiết kì ảo miêu tả:

a. Sơn Tinh

+ vẫy tay về phía Đông, phía Đông nổi cồn bãi; vẫy tay về phía Tây, phía Tây mọc từng dãy núi đồi.

+ Trong trận chiến: dùng phép lạ bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi dựng thành lũy đất chặn dòng nước lũ.

+ biểu tượng của sức mạnh nhân dân trong đắp đê phòng lũ.

b. Thuỷ Tinh

+ gọi gió, gió đến, hô mưa, mưa về.

+ hô mưa gọi gió làm thành dông bão

+ Thủy Tinh là biểu tượng của lũ lụt hàng năm.

Câu 3 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 34):

- Ý nghĩa truyện:

+ Giải thích hiện tượng lũ lụt ở đồng bằng Bắc Bộ Việt Nam

+ Thể hiện sức mạnh và ước mơ chế ngự bão lũ của người Việt cổ

+ Thể hiện thái độ đề cao, ca ngợi và suy tôn của nhân dân với các vua Hùng trong giữ nước

Luyện tập (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 34)

Câu 1 : (HS kể diễn cảm câu chuyện)

Câu 2 :

- Suy nghĩ về chủ trương: Đây là những chủ trương tích cực để giảm bớt thiên tai do lũ lụt gây ra.

Câu 3 :

Một số truyện kể dân gian : Sự tích dưa hấu, An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy,...

Tóm tắt

Video hướng dẫn giải

Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu. Vua Hùng muốn kén cho nàng một người chồng xứng đáng. Đến cầu hôn có hai vị thần tài giỏi ngang nhau, đều xứng làm rể Vua Hùng

Một người là Sơn Tinh - chúa vùng non cao. Một người làThuỷ Tinh - chúa vùng nước thẳm. Để lựa chọn được chàng rể xứng đáng, Vua Hùng bèn đặt ra điều kiện:"Ngày mai ai mang lễ vật gồm: Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh chưng,voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi đến trước thi ta sẽ gả con gái cho”. Hôm sau, Sơn Tinh mang lễ vật đến truớc, cưới được Mị Nương.Thuỷ Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nồi giận, đem quân đuổi theo đòi cướp Mị Nương. Thần hô mưa gọi gió, dâng nước sông lên cuồn cuộn làm cho thành Phong Châu ngập chìm trong nuớc. Sơn Tinh không hề nao núng. Thần dùng phép bốc từng quả đồi, dời tùng dãy núi, đắp thành dựng luỹ, ngăn chặn dòng lũ. Hai bên đánh nhau kịch liệt. Cuối cùng Thuỷ Tinh đuối sức phải chịu thua. Từ đó, oán nặng thù sâu, hàng năm Thủy Tinh vẫn làm mưa gió, bão lụt,dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng năm nào cũng mang thất bại trở về.

Trả lời câu 1 (trang 33 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh gồm mấy đoạn? Mỗi đoạn thể hiện nội dung gì? Truyện được gắn với thời đại nào trong lịch sử Việt Nam?

Lời giải chi tiết:

*  Truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh có thể chia thành ba đoạn:

-  Đoạn 1, từ đầu đến "mỗi thứ một đôi": Vua Hùng thứ mười tám kén rể.

-  Đoạn 2, tiếp theo đến "Thần nước đành rút quân": Sơn Tinh, Thủy Tinh cầu hôn và cuộc giao tranh của hai vị thần.

-   Đoạn 3, phần còn lại: Sự trả thù hằng năm về sau của Thủy Tinh và chiến thắng của Sơn Tinh.

*   Truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh được gắn với các thời đại vua Hùng, gắn với công cuộc trị thủy với thời đại mở nước, dựng nước đầu tiên của người Việt cổ.

Trả lời câu 2 (trang 34 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Trong truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh, nhân vật chính là ai? Các nhân vật chính được miêu tả bằng những chi tiết nghệ thuật tưởng tượng, kì ảo như thế nào? Ý nghĩa tượng trưng của các nhân vật đó.

Lời giải chi tiết:

Nhân vật chính trong truyện là Sơn Tinh và Thủy Tinh.

*   Các nhân vật này được miêu tả bằng những chi tiết nghệ thuật tưởng tượng, kì ảo:

-  Sơn Tinh: vẫy tay về phía đông, phía đông nổi cồn bãi; vẫy tay về phía tây, phía tây mọc lên từng dãy núi đồi.

-  Thủy Tinh: Gọi gió, gió đến; hô mưa, mưa về.

*  Trong cuộc giao tranh:

-   Thủy Tinh hô mưa, gọi gió làm thành giông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh

-   Sơn Tinh: dùng phép lạ bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi, dựng thành lũy đất, ngăn chặn dòng nước lũ. Nước sông dâng lên bao nhiêu, đồi núi dâng lên bấy nhiêu...

*  Ý nghĩa tượng trưng của các nhân vật:

-  Thủy Tinh là hiện tượng mưa to, bão lụt ghê gớm hằng năm được hình tượng hóa.

-   Sơn Tinh là lực lượng cư dân Việt cổ đắp đê chống lụt, là ước mơ chiến thắng thiên tai của người xưa được hình tượng hóa. Tầm vóc vũ trụ, tài năng và khí phách của Sơn Tinh là biểu tượng sinh động cho chiến công của người Việt cổ trong cuộc đấu tranh chống bão lụt ở vùng lưu vực sông Đà và sông Hồng.

Trả lời câu 3 (trang 34 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Hãy nêu ý nghĩa của truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh.

Lời giải chi tiết:

Truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh có các ý nghĩa sau:

-   Giải thích nguyên nhân của hiện tượng lũ lụt hằng năm.

-   Thể hiện sức mạnh và ước mơ chế ngự bão lụt của người Việt cổ.

-   Suy tôn, ca ngợi công lao dựng nước của các vua Hùng. Thần núi Tản Viên trở thành con rể vua Hùng có ý nghĩa đề cao quyền lực của các vua Hùng.

LUYỆN TẬP

Trả lời câu 1 (trang 34 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

- Các em tự đọc và thực hiện kể trước lớp.

Trả lời câu 2 (trang 34 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Từ truyện Sơn Tinh, Thủv Tinh, em nghĩ gì về chủ trương xây dựng, củng cố đê điều, nghiêm cấm nạn phá rừng, đồng thời trồng thêm hàng triệu héc ta rừng của Nhà nước ta trong giai đoạn hiện nay?

Trả lời:

Trong giai đoạn hiện nay Nhà nước đang củng cố đê điều, nghiêm cấm nạn phá rừng, trồng thêm hàng triệu héc ta rừng là những việc làm hết sức tích cực để đẩy lùi lũ lụt, ngăn chặn nó, quyết tâm chiến thắng. Nhân dân Việt Nam hiện nay chính là những chàng Sơn Tinh của thời đại mới.

Trả lời câu 3 (trang 34 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Hãy viết tên một số truyện kể dân gian liên quan đến thời đại các vua Hùng mà em biết.

Trả lời:

Một số tên truyện kể dân gian liên quan đến thời đại các vua Hùng: Mai An Tiêm, Sự tích trầu cau.

Trả lời câu 1 (trang 33 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Truyện “Sơn Tinh, Thủy Tinh” gồm mấy đoạn? Mỗi đoạn thể hiện nội dung gì? Truyện được gắn với thời đại nào trong lịch sử Việt Nam?

   Truyện “Sơn Tinh, Thủy Tinh” gồm 3 phần:

- Từ đầu đến “ một đôi”: vua Hùng kén rể.

- Tiếp theo đến “rút quân”: Sơn Tinh – Thủy Tinh cầu hôn và cuộc giao tranh của hai vị thần.

- Còn lại: Thủy Tinh trả thù hằng năm.

   Truyện gắn với thời đại Hùng Vương thứ 18.

Trả lời câu 2 (trang 34 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Trong truyện “Sơn Tinh, Thủy Tinh” nhân vật chính là ai? Các nhân vật chính được miêu tả bằng những chi tiết nghệ thuật tưởng tượng, kì ảo như thế nào? Ý nghĩa tượng trưng của các nhân vật đó?

* Nhân vật chính trong truyện “Sơn Tinh, Thủy Tinh”:

- Sơn Tinh: thần núi Tản Viên.

- Thủy Tinh – thần nước.

* Các nhân vật chính được miêu tả bằng những chi tiết nghệ thuật tưởng tượng, kì ảo:

   Sơn Tinh: vẫy tay về phía đông, phía đông nổi cồn bãi; vẫy tay về phía tây, phía tây mọc lên từng dãy núi đồ.

   Thủy Tinh: gọi gió, gió đến; hô mưa, mưa về.

   Trong cuộc giao tranh:

- Thủy Tinh hô mưa, gọi gió làm thành giông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông lên cuồn cuộn đánh Sơn Tinh.

- Sơn Tinh: dùng phép lạ bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi, dựng thành lũy đất ngăn chặn dòng nước lũ. Nước sông dâng lên bao nhiêu, đồi núi dâng lên bấy nhiêu.

* Ý nghĩa tượng trưng của các nhân vật:

- Thủy Tinh là hiện tượng mưa to, bão lớn, lũ lụt hằng năm.

   Sơn Tinh là lực lượng cư dân Việt cổ đắp đê chống lụt, là ước mơ chiến thắng thiên tai của người xưa được hình tượng hóa.

- Tài năng, tầm vóc và khí phách của Sơn Tinh là biểu tượng cho chiến công của người Việt cổ trong đấu tranh chống bão lụt ở vùng lưu vực sông Đà và sông Hồng.

Trả lời câu 3 (trang 34 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Hãy nêu ý nghĩa của truyện “Sơn Tinh, Thủy Tinh”.

    Ý nghĩa của truyện “Sơn Tinh, Thủy Tinh”:

   Truyện “ Sơn Tinh, Thủy Tinh” muốn giải thích hiện tượng mưa gió, lũ lụt hằng năm xảy ra ở miền Bắc nước ta và sức mạnh, ước mơ chế ngự bão lụt của người Việt cổ. Đồng thời suy tôn, ca ngợi công lao dựng nước của các vua Hùng. 

LUYỆN TẬP:

Trả lời câu 1 (trang 34 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Các em tự luyện kể truyện ở nhà.

Trả lời câu 2 (trang 34 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Từ truyện “Sơn Tinh, Thủy Tinh”, em nghĩ gì về chủ trương xây dựng, củng cố đê điều, nghiêm cấm nạn phá rừng đồng thời trồng thêm hàng triệu héc-ta rừng của Nhà nước ta trong giai đoạn hiện nay?

   Truyện “Sơn Tinh, Thủy Tinh” mượn hình ảnh hai thần để giải thích hiện tượng giông bão, lũ lụt xảy ra hằng năm trên đất nước  ta. Chính vì thế, nhà nước có chủ trương xây dựng củng cố đê điều, nghiêm cấm nạn phá rừng đồng thời trồng thêm hàng triệu héc-ta rừng là những việc làm hết sức tích cực để đẩy lùi lũ lụt và ngăn chặn nó.

Trả lời câu 3 (trang 34 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Hãy viết tên một số truyện kể dân gian liên quan đến thời đại các vua Hùng mà em biết:

- Sự tích quả dưa hấu.

- Vua Hùng dạy dân cấy lúa.

- Bánh chưng, bánh giầy.