Tôi không muốn đất trời xoay chuyển nữa
Với tháng ngày biền biệt đuổi nhau trôi
Xuân đừng về! Hè đừng gieo ánh lửa!
Thu thôi sang! Ðông thôi lại não lòng tôi!

Quả đất chuyển giây lòng tôi rung động
Nỗi sầu tư nhuần thấm cõi Hư Vô!
Tháng ngày qua, gạch Chàm đua nhau rụng
Tháp Chàm đua nhau đổ dưới trăng mờ!

Lửa hè đến! Nỗi căm hờn vang dậy!
Gió thu sang thấu lạnh cả hồn thơ!
Chiều đông tàn, như mai xuân lộng lẫy
Chỉ nói thêm sầu khổ với ưu tư!

Tạo hoá hỡi! Hãy trả tôi về Chiêm quốc!
Hãy đem tôi xa lánh cõi trần gian!
Muôn cảnh đời chỉ làm tôi chướng mắt!
Muôn vui tươi nhắc mãi vẻ điêu tàn!

Hãy cho tôi một tinh cầu giá lạnh
Một vì sao trơ trọi cuối trời xa!
Ðể nơi ấy tháng ngày tôi lẩn tránh
Những ưu phiền, đau khổ với buồn lo!

Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập (Vũ Thị Thường sưu tập và biên soạn), NXB Văn học, 2002

Tôi có chờ đâu, có đợi đâu
Ðem chi xuân lại gợi thêm sầu?
- Với tôi, tất cả như vô nghĩa
Tất cả không ngoài nghĩa khổ đau!

Ai đâu trở lại mùa thu trước
Nhặt lấy cho tôi những lá vàng?
Với của hoa tươi, muôn cánh rã
Về đây, đem chắn nẻo xuân sang!

Ai biết hồn tôi say mộng ảo
Ý thu góp lại cản tình xuân?

Có một người nghèo không biết Tết
Mang lì chiếc áo độ thu tàn!

Có đứa trẻ thơ không biết khóc
Vô tình bỗng nổi tiếng cười ran!

Chao ôi! Mong nhớ! Ôi mong nhớ!
Một cánh chim thu lạc cuối ngàn

Nguồn:
1. Vũ Thị Thường, Chế Lan Viên toàn tập, NXB Văn học, 2002
2. Tinh tuyển văn học Việt Nam (tập 7: Văn học giai đoạn 1900-1945), Trung tâm Khoa học xã hội và nhân văn quốc gia, NXB Khoa học xã hội, 2004

Chao ôi! Thu đã tới rồi sao?
Thu trước vừa qua mới độ nào!
Mới độ nào đây, hoa rạn vỡ
Nắng hồng choàng ấp dãy bàng cao

Cũng mới độ nào trong gió lộng
Nến lau bừng sáng núi lau xanh
Bướm vàng nhè nhẹ bay ngang bóng
Những khóm tre cao rủ trước thành

Thu đến đây! Chừ, mới nói răng?
Chừ đây, buồn giận biết sao ngăn?
Tìm cho những cánh hoa đang rụng
Tôi kiếm trong hoa chút sắc tàn!

Tìm cho những nét thơ xanh cũ
Trong những tờ thơ lá võ vàng
Ai nỡ tìm môi người quả phụ
Sắc màu hầu nhạt cả tình xuân

Trời ơi! Chán nản đương vây phủ
Ý tưởng hồn tôi giữa cõi Tang!

Nguồn:
1. Vũ Thị Thường, Chế Lan Viên toàn tập, NXB Văn học, 2002
2. Tinh tuyển văn học Việt Nam (tập 7: Văn học giai đoạn 1900-1945), Trung tâm Khoa học xã hội và nhân văn quốc gia, NXB Khoa học xã hội, 2004

Bóng đêm tan trên đồng xanh vô tận
Nắng trời bay phấp phới bọc muôn cây
Chốn cao xa, trên trán giời không giới hạn
Làn tóc mây đùa rỡn bảo nhau bay

Cả vũ trụ biến dần ra ánh sáng
Nước sông Linh hòa lẫn nắng trời tươi
Nắng trời tươi, tưng bừng bay tản mạn
Gợi lòng ta bao dấu vết xa xôi

Ta vẫn thấy hồn ta buồn ủ rũ
Và cõi lòng dày đặc bóng đêm mờ
Vì, bạn ơi, trong bao tia nắng rỡ
Tia nào đâu rơi tự nước Chàm ta?

Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập (Vũ Thị Thường sưu tập và biên soạn), NXB Văn học, 2002

Ta cùng Nàng nhìn nhau không tiếng nói
Sợ lời than lay đổ cả đêm sâu
Đôi hơi thở tìm nhau trong bóng tối
Đôi linh hồn chìm đắm bể U Sầu

“- Chiêm nương ơi, cười lên đi, em hỡi!
Cho lòng anh quên một phút buồn lo!
Nhìn chi em chân trời xa vòi vọi
Nhớ chi em sầu hận nước Chàm ta?

Này, em trông một vì sao đang rụng
Hãy nghiêng mình mà tránh đi, nghe em!
Chắc có lẽ linh hồn ta lay động
Khi vội vàng trở lại nước non Chiêm”

Lời chưa dứt, bóng đêm đà vụt biến!
Tình chưa nồng, đã sắp phải phôi pha!
Trên trần gian vầng ô kia đã đến
Gỡ hồn Nàng ra khỏi mảnh hồn ta!

Trên báo Ngày nay số 75 (ngày 5-9-1937), bài thơ này và bài Mộng được đăng là hai phần hợp thành bài thơ Hai đêm sầu não, đây là bài thứ nhất.

Nguồn:
1. Vũ Thị Thường, Chế Lan Viên toàn tập, NXB Văn học, 2002

2. Tinh tuyển văn học Việt Nam (tập 7: Văn học giai đoạn 1900-1945), Trung tâm Khoa học xã hội và nhân văn quốc gia, NXB Khoa học xã hội, 2004

Khoan đã em! Nép mình vào bóng lá
Riết lấy anh cho chặt kẻo hồn bay
Ô kìa nhìn, em ơi, trăng lả tả
Rơi trên đầu chưa bạc những hàng cây!

Kéo giùm anh đi, em, hai vạt áo
Kìa bóng đêm kinh khủng chạy vào ta
Nhạc đâu vang? Không, không, hai tiếng sáo
Đang đuổi nhau như đuổi những hồn ma

Thôi hết rồi, bây giờ đầy ánh sáng
Đã tràn lan, hể hả, chảy mênh mang!
À cũng còn vài vũng đêm u ám
Đang điên cuồng dãy dụa giữa vùng trăng

Mà mảnh trăng cũng điên rồi em ạ
Bỗng dưng sao rơi xuống đáy hố sâu?
Chớ nói cười, hãy lắng nghe xem đã
Có rơi chăng trong đáy của hồn đau!

Đứng đấy nhé, cho anh lên cung Quảng
Bảo cô Hằng: Điện ngọc rộng không cùng
Sao không đi, vào chi trong mây trắng
Cho ánh mờ bao phủ cả không trung?

Em ghen à? Thôi anh không đi nữa
Hãy lau ngay ngần lệ đọng trong mi
Đưa môi đây, này môi anh chan chứa
Rượu yêu đương bừng nóng của tình si

Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập (Vũ Thị Thường sưu tập và biên soạn), NXB Văn học, 2002

Ôi bát ngát mênh mông như Âm giới
Đây Cõi Ta rộng rãi đến vô biên!
Nơi an táng khổ đau trong huyệt tối
Nơi sinh sôi, nảy nở những mầm Điên

Nhưng cũng là nơi ai ôi bé nhỏ
Nơi khó dò, khó biết, khó suy tường
Nơi, cùng nhau, trước khi về đáy mộ
Xác hồn ta đà chia rẽ đôi đường

Ta đứng trước Cõi Ta khôn hiểu thấu
Như không sao hiểu được nghĩa Thời Gian!
Mắt bừng nóng tự nhiên trào vụt máu
Hầu câm khô toang vỡ dưới lời than!

Ôi biết làm sao cho ta thoát khỏi
Ngoài Cõi Ta ngập chìm trong bóng tối?
Cho linh hồn vụt đến xứ Trăng Mây
Cho ta là không phải của ta đây
Mà sáp nhập vào tuổi tên cây cỏ!

Ôi! Mơ Mộng dìm ta trong suối Khổ

Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập (Vũ Thị Thường sưu tập và biên soạn), NXB Văn học, 2002

Mây chắp lụa dài vây núi biếc
Sương xây mồ bạc dấu trăng vàng
Thuyền ai dỡn nước sông Ngân ấy
Mà để sao sa xuống cõi trần?

Ai đổi đầu lâu trong nấm mộ
Tiếng khua vang rạn khớp đầu ta?
Có ai rên rỉ ngoài thôn lạnh
Như tiếng xương người rên rỉ khô?

Mơ rồi! Mơ rồi! Ta mơ rồi!
Xạc xào chỉ có lá vàng rơi
Quanh mình bóng tối mênh mang cả
Thấp thoáng đôi hồi lửa đốm soi

Nguồn:
1. Báo Ngày nay, số 75 ra ngày 5-9-1937
2. Chế Lan Viên toàn tập (Vũ Thị Thường sưu tập và biên soạn), NXB Văn học, 2002

Ta còn nắm nhành Đan. Son nếp áo
Chút tên tuổi vẫn chói ngời diễm ảo
Bạn phù du, ta đứng với thiên nhiên
Sáng tươi vui lòng giữ vững hoa đèn

Bỗng em đến. Mắt trời ta bỡ ngỡ
Rặng đào thơm, đóa mùa em hé nở
Búp thanh xuân chĩu nặng móc hương tình
Ái ân gieo đôi cánh đỏ nghiêng vành
Bỗng em đến. Suối hồng em giội chảy
Trắng yêu thương thuyền Mình ru sóng đẩy
Điệu hò ru lả mướt cánh tay chèo
Mảnh hồn thuyền then ngọc đoá giăng treo

Em có biết lòng riêng ta kín gió
Then sầu muộn đã gài song khép ngõ
Mây đã bay quá khứ đến phương trời
Lặn mặt vàng, đen tối đã buông rơi
Trường Môn cũ từ cơn rồng phượng khuất
Lá dâu héo, dê vàng thôi đến nhặt
Áo thôi son và loan hạc dứt làu
Nẻo xuân tàn ngủ vắng giếng xuân sâu
Ngủ vắng gái lòng ta... son phấn bỏ
Bỗng em đến. Trái tình ngon miếng đỏ
Anh cười tươi hé mở nét dao xuân
Đào lê ơi, ngươi vỡ đóa môi ngần
Bỗng em đến. Mình hoa nghiêng chén sữa
Ta đón lấy mình hoa. Ta uống lửa
Của nguồn sâu xa thẳm, thác điên si
Nhạc người em ta uống trọn xuân thì

Sen chiếm ngọc hồ sa. Sầu cuốc nổi
Trên xứ nắng lòng trưa năm tháng gọi
Ta vẫn yên say hút nhụy Hoa Mình
Suối hàn băng chảy mát dặm ân tình
Ta quên lãng. Lòng riêng thôi đến hái
Những dặm thẳm... bỗng sầu hoa ủ trái
Bỗng rơi sương. Nhánh đẹp sắp vin gần
Cũng buông xa. Tay ngọc sắp ân cần
Cũng thôi dám cầm vin tay ngọc nữa
Thôi tưởng tiếc Trời xanh. Và chén lửa
Trễ tay bưng chén ấm vị muôn đời
Giếng mình em say uống ngụm nhác lười

Ta bất diệt: nhành xuân mây gió cuốn
Xe son chậm một vành hoa ảo tưởng
Chói thiên thu... Man mác tháng năm bay
Mạch thời gian dâng trọn sóng sông đầy
Trong một phút: lòng ta lên vĩnh viễn
Em đến giữa lòng ta như sóng đến
Bên kia đêm. Đây biển Sống sáng ngời
Say nhân gian, ta ấn mạnh dấu hài
Em bỗng đến. Mình hoa em đã đến
Sáng một mùa dấu đỏ vẫn chưa phai
Cắm một thuyền xuân đỏ choá Thiên Thai

(Hè 1946)

Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập (Vũ Thị Thường sưu tập và biên soạn), NXB Văn học, 2002

Anh cách em như đất liền xa cách bể
Nửa đêm sâu nằm lắng sóng phương em
Em thân thuộc sao thành xa lạ thế
Sắp gặp em rồi sóng lại đẩy xa thêm

Anh không ngủ. Phải vì em đang nhớ
Một trời sao rực cháy giữa đôi ta
Em nhắm mắt cho lòng anh lặng gió
Cho trời sao yên rụng một đêm hoa

8-1962

Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập (Vũ Thị Thường sưu tập và biên soạn), NXB Văn học, 2002