Trước năm 1945, văn học lãng mạn trong nước khá phát triển, nổi bật là nhóm "Tự lực văn đoàn". Thạch Lam cũng là nhà văn chủ chốt của "Tự lực văn đoàn". Ông thường chọn những cảm xúc nhẹ nhàng, sâu lắng, kín đáo ở con người để làm đề tài sáng tác. Những tác phẩm của ông thường là "truyện không có cốt truyện" nhưng cảm xúc ở trong đó lại thấm sâu vào lòng người đọc, tạo ra dư âm khó phai. Nổi bật trong các sáng tác ấy là truyện ngắn "Dưới bóng hoàng lan". Qua việc kể chuyện từ điểm nhìn nhân vật chính - Thanh, tác giả đã thành công làm nổi bật chủ đề tác phẩm.

"Dưới bóng hoàng lan" là câu chuyện kể về Thanh - người thanh niên đi làm tỉnh xa. Trong lần về thăm nhà này, anh có rất nhiều những suy nghĩ, cảm xúc yêu thương dành cho bà và cô hàng xóm tên Nga. Khi quay lại tỉnh, anh nghĩ mình sẽ về nhà thường xuyên. Truyện cho ta thấy được tình cảm gia đình gắn bó thân thiết và tình yêu quê hương luôn thường trực trong mỗi con người. Chủ đề đó được thể hiện qua diễn biến tâm trạng của nhân vật Thanh trong thời gian về thăm nhà.

Thanh mất cha mẹ từ khi còn nhỏ, anh ở với bà. Chính bà là người chăm sóc, che chở cho Thanh từ khi là một cậu bé đến khi trưởng thành. Bà đã dành hết tình yêu của mình cho anh. Vậy nên, Thanh cũng rất yêu quý người bà của mình. Dù đã khôn lớn và đi làm ở tỉnh xa nhưng khi được nghỉ, anh vẫn dành thời gian về thăm nhà. Lần này cũng vậy, khi vừa bước vào khu vườn, anh "thấy mát hẳn cả người". Bên ngoài nắng gắt và ồn ào nhưng sao trong vườn lại mát và yên tĩnh thế. Đó chính là vì Thanh đã trở về nhà, về với nơi thân thuộc thuở bé, nơi mà "bao nhiêu sự ồn ào ngoài kia ngừng lại trên bực cửa". Không gian trong vườn như tưới mát tâm hồn Thanh sau những xô bồ, mệt mỏi của phố thị.

Tuy xa nhà đã hai năm nhưng Thanh cảm giác như mình vẫn đang ở nhà, mọi thứ vẫn y nguyên, không có gì thay đổi. Bình yên, nhàn nhã, thong thả là những điều anh cảm nhận được khi ở đây. "Khi ta ở chỉ là nơi đất ở/ Khi ta đi đất bỗng hóa tâm hồn". Chúng ta chẳng bao giờ để ý đến gian nhà hay phong cảnh quê hương nơi mình sinh sống, nhưng khi đi đâu đó ít lâu rồi quay lại, ngắm nhìn khung cảnh thân thuộc, ta mới thấy nơi đó chứa đựng cả tâm hồn và tuổi thơ. Có lẽ Thanh cũng như vậy, đi xa rồi quay về khiến cho anh nhận ra dư vị quê nhà chính là thứ bản thân đang tìm kiếm, hương thơm của cây hoàng lan khiến "Thanh thấy tâm hồn nhẹ nhõm tươi mát như vừa tắm ở suối".

Vào đến nhà, anh lại bị sự yên tĩnh của căn nhà làm nghẹn họng. Mãi sau, anh mới cất được tiếng gọi "bà ơi!". Trong khoảnh khắc gặp lại bà, Thanh như cậu bé tìm lại được điều quý giá mà bản thân đã đánh mất, thấy bóng dáng bà, anh cảm động mừng rỡ, chạy lại gần. Người bà hiền từ với mái tóc bạc phơ vẫn ân cần với anh như ngày nào. Thanh và bà bước đi bên nhau, tuy anh đã trở thành một thanh niên cao lớn đứng với bà gầy còng nhưng hình như chính bà mới là người đang che chở cho Thanh. Bà nhắc nhở cháu mình đi rửa mặt nghỉ ngơi, dọn giường cho cháu ngủ, buông màn, quạt mát và đuổi muỗi. Trước tình yêu vô bờ bến của bà, Thanh "cảm động gần ứa nước mắt". Ở cạnh bà, Thanh bỗng hóa thành đứa trẻ, anh thấy mình vẫn còn "bé quá", vẫn thèm muốn những yêu thương từ người bà hiền từ, kính yêu.

Ngoài bà, Thanh còn gặp lại được cô Nga hàng xóm, người bạn thuở nhỏ mà anh vẫn thường chơi chung. Nga bây giờ đã thành cô thiếu nữ khiến Thanh xao xuyến. Anh giữ cô ở lại ăn cơm chung, để ý từng cử chỉ và hành động và còn mời cô ra thăm vườn. Dưới bóng hoàng lan, Thanh nhớ lại kỷ niệm thời thơ ấu với Nga, anh nhẹ nhàng "vít một cành lan xuống giữ trong tay để Nga tìm hoa", hai người đã trở nên thân mật hơn. Tình yêu mới chớm nở giữa đôi trẻ thật e ấp, ý nhị nhưng cũng đầy ngọt ngào xen lẫn nhớ mong.

Hôm sau, khi trở lên tỉnh, lòng Thanh ngổn ngang "nửa buồn nửa vui", anh nghĩ đến "căn nhà như một nơi mát mẻ và sung sướng", thấy luyến tiếc vì chỉ được ở đây có một ngày ngắn ngủi; anh cũng nghĩ đến Nga, cô gái mà anh chắc chắn rằng "sẽ vẫn đợi chàng, vẫn nhớ mong chàng như ngày trước". Có lẽ Thanh đã mang những niềm mong nhớ ấy theo cùng lên tỉnh với mình, để dấu ấn của quê hương luôn đồng hành trong mỗi chặng đường sau này.

Bằng giọng văn nhẹ nhàng, bình dị nhưng sâu lắng, Thạch Lam đã cho chúng ta khám phá thế giới nội tâm của nhân vật Thanh - người thanh niên đi làm xa ở tỉnh có một ngày phép về quê. Qua đó, ta thấy được tình yêu quê hương thầm kín, tràn trề, chứa đầy trong mỗi câu văn. Nghệ thuật kể chuyện tài tình "truyện không có cốt truyện" kết hợp với ngôi kể thứ 3 càng làm rõ thêm được tình cảm của Thanh dành cho gia đình, quê nhà.

Sau những vất vả ngược xuôi trong cuộc sống, nhà là nơi thân thương, an yên nhất mà chúng ta cần quay trở về để tưới mát cho tâm hồn mình. Với triết lí sâu sắc này, nhà văn Thạch Lam đã viết nên tác phẩm "Dưới bóng hoàng lan" thấm đẫm tình cảm yêu thương của bà dành cho cháu, tình yêu đầu đời trong sáng, ngại ngùng và tình yêu quê hương thầm kín mà sâu sắc.

Cuộc đời là dòng chảy trôi bất tận bởi vậy nó như một dòng sông chỗ nông chỗ sâu, chỗ hẹp chỗ rộng, có chỗ nước chảy xiết có khúc lại hiền hòa. Đời vì thế cũng có nhiều loại người, nhiều loại suy nghĩ và nhiều cách quan niệm về cuộc đời. Cái quan niệm cuộc đời ấy chi phối cách suy nghĩ hành xử của con người, đặc biệt đối với các nhà thơ nhà văn chân chính, cái nhìn về cuộc đời đi vào trong cách sáng tác của họ một cách rất đặc biệt trở thành những tư tưởng, quan niệm nghệ thuật mang đậm tinh thần nhân đạo, yêu thương con người và vì con người. Thầy Nguyễn Đăng Mạnh đã viết trong cuốn “Con đường đi vào thế giới nghệ thuật của nhà văn”: tư tưởng nghệ thuật của một nhà văn trước hết là thứ tư tưởng “có tính tổng hợp cao rút ra từ toàn bộ tác phẩm của nhà văn. Nói cách khác đó là tư tưởng bao trùm cả sự nghiệp sáng tác của nhà văn, chi phối về căn bản toàn bộ thế giới nghệ thuật của ông ta. Nó tạo ra cho sự nghiệp ấy, cho thế giới nghệ thuật ấy tính thống nhất, tính hệ thống hay đúng hơn là tính chỉnh thể”.... và Thạch Lam là một trong số không nhiều những nhà văn Việt Nam có một quan niệm sáng tác định hình ngay từ tác phẩm đầu tay.Thạch Lam đã thể hiện quan điểm của mình trong cuốn tiểu luận “Theo dòng”: “Đối với tôi, văn chương không phải là một cách đem đến cho người đọc sự thoát li hay sự quên; trái lại, văn chương là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực mà chúng ta có, để vừa tố cáo và thay đổi một cái thế giới giả dối và tàn ác, vừa làm cho lòng người được thanh sạch và phong phú hơn”.

Với Thạch lam, văn chương không phải là thứ thuốc ngủ u mê để ru người và tự ru mình quên đi nỗi đau hiện tại, trái lại, viết văn với ông là một cách nhìn và đối diện với thế giới nhận ra những thứ giá trị và nhận ra cả những thứ rác rưởi của cuộc đời. Thạch Lam vẫn “tố cáo” và mong muốn “ thay đổi một cái thế giới giả dối và tàn ác” song rất đặc biệt, cách làm của ông không phải là chỉ ra những con đường tối tăm bẩn thỉu nhất của cuộc đời, không đưa ra một loại nhân vật điển hình tàn bạo như Nghị Hách của Vũ Trọng Phụng, như Nghị Quế của Nam Cao, cũng không có nhân vật nào giống với Chí Phèo-Thị Nở..... những nhân vật chính trong truyện Thạch Lam thường rất đẹp, đẹp từ ngoại hình đến tính cách, đẹp như Thúy Kiều bước ra từ cõi thơ, đẹp như cô Tấm bước ra từ vỏ thị trong những câu chuyện của “ngày xửa ngày xưa....”. Bên cạnh một thế giới của “những phố huyện nghèo nàn, xơ xác, buồn vắng hoặc những vùng ngoại ô tối tăm của Hà Nội, với những linh hồn nhỏ bé tội nghiệp, lặng lẽ sống với những ý nghĩ, những ước mơ, những cảm giác hiền lành, nếu không phải là lo lắng, ngơ ngác nhìn về một tương lai mù mịt”.... truyện ngắn Thạch Lam còn có một thế giới huyền ảo và cổ tích, xa xăm và mong manh cho chúng ta nhìn vào những góc khác nhau của cuộc đời để “lòng người được thanh sạch và phong phú hơn”. 2.Vâng, đến với Thạch lam là ta chạm vào “thế giới của hồi ức, của kỉ niệm, từ một dĩ vãng chưa mấy xa xôi- một dĩ vãng đẹp, trong trẻo, ngọt ngào mà ai cũng có-một dĩ vãng không nằm hoàn toàn trong quá khứ , nó có cả một phần của hiện tại”. Điều này đặc biệt thể hiện trong truyện ngắn “Dưới bóng hoàng lan” của ông, một truyện ngắn dường như đi chệnh quỹ đạo của tập “Sợi tóc” với những đoản thiên mang màu sắc hiện thực như “Đói”, “Tối ba mươi”, “Sợi tóc” và “Tình xưa” . “Dưới bóng hoàng lan” là câu chuyện duy nhất trong tập truyện ngắn này bộc lộ một kết thúc tươi sáng hơn dù rất mơ hồ. Câu chuyện về chàng thanh niên tên Thanh trở về với căn nhà xưa, với người bà hiền như trong truyện cổ, cảnh vật dường như vẫn vậy và dường như Thanh cũng chưa bao giờ đổi khác. Anh thấy lòng mình thanh thản và nhẹ nhõm.

Gặp lại cô hàng xóm ngày xưa, cô bé vẫn đến nhặt hoàng lan trong vườn nhà anh để cài lên tóc và luôn có cảm xúc “những ngày em đến đây hái hoa, em nhớ anh quá”… Thanh thấy một cái gì rung lên rất khẽ, một chút gì mơ hồ tồn tại, không rõ là gì nhưng anh có cảm giác “có cái gì dịu ngọt chăng tơ ở đâu đây, khiến chàng vương phải” có lẽ đó là chút tình mới chớm mong manh chăng? Một thứ tình thanh cao, chân thực và thơm tho như mùi hoa hoàng lan thoang thoảng …. “Dưới bóng hoàng lan” không phải một mối tình lãng mạn tha thiết, nhưng là một chuyện tình ngây thơ, trong trắng, chất phác, hồn nhiên nhẹ nhàng và trong vắt trong cảnh thanh cao, thơm ngát của thôn quê khiến ta mơ màng như lạc vào cõi thần tiên để sáng hôm sau Thanh trở lại tỉnh mang theo một chút trong veo của tình người và mơ hồ một ý nghĩ hạnh phúc về tương lai....... Truyện của Thạch Lam thường viết về những việc nhỏ nhặt, tầm thường tưởng như không có gì để kể. Đó không phải là những tình huống cô đặc, chói sáng để tạo ra những bùng nổ giàu kịch tính mà chỉ đơn giản là những nhát cắt, những khoảnh khắc của tâm trạng và cảm xúc, với Thạch Lam đó là những thời khắc lóe sáng , ẩn chứa những tiềm năng tâm lí to lớn, bất thường. Nó như một giao điểm hội tụ, lắng đọng hoặc đánh thức những cảm xúc, những suy nghiệm còn đọng chìm trong cõi lòng sâu thẳm và làm dấy lên những rung động tinh tế, nhẹ nhàng, Thạch Lam đã “ngắt câu bằng màu, chấm câu bằng nốt nhạc, chuyển đoạn bằng hình ảnh” ….chừng ấy đủ để khẳng định “Dưới bóng hoàng lan” là những trang văn thanh tao và trang nhã nhất trong văn học Việt Nam! Nhưng dường như “Dưới bóng hoàng lan” không chỉ là câu chuyện về tình yêu mong manh chớm nở mà hình như Thạch Lam còn gửi gắm một cái gì sâu sắc hơn, một cái gì đó khiến cho soi vào người ta thấy lòng mình thanh sạch và phong phú hơn…. Thanh trở về như một hành trình trở về tuổi thơ, trở về những gì trong trẻo nhất mà hai năm qua anh để quên nơi phố thị ồn ào.Thạch Lam để cho chúng ta đi cùng Thanh vào thế giới của ngày xưa với ngôi nhà vẫn y nguyên như ngày anh đi, với con đường lát gạch Bát Tràng phủ rêu xanh mát, vẫn “những vòng ánh sáng lọt qua vòm cây xuống nhảy múa theo chiều gió”, căn nhà mát mẻ và im ắng mà khi bước chân vào anh có cảm giác “tựa như bao nhiêu sự ồn ào ở ngoài kia đều ngừng lại trên bậc cửa”. Căn nhà là một thế giới khác của Thanh, một thế giới yên bình, thanh khiết tựa hồ như chốn bồng lai khác hẳn với bao nhiêu ồn ào hỗn loạn của cuộc đời ngoài kia.

Thanh bước vào nhà “một cái bóng lẹ làng từ trong vụt ra, rơi xuống mặt bàn; Thanh định rõ nhìn: con mèo của bà chàng, con mèo già vẫn chơi đùa với chàng ngày trước. Con vật nép chân vào mình khẽ phe phẩy cái đuôi, rồi hai mắt ngọc thạch xanh dương ngước lên nhìn người”…. một đoạn văn đậm phong cách Thạch Lam, chỉ có trong văn Thạch Lam mới thấy xuất hiện một con mèo hiền lành của tuổi thơ, luôn chờ đợi cố nhân trở về và cất tiếng gọi để nó lẹ làng vụt ra như chờ đợi khoảnh khắc ấy từ lâu lắm rồi. Trong bóng tối mơ màng, Thanh nhận ra “hai mắt ngọc thạch xanh dương” của con mèo đang nhìn lên mình. Cái thứ màu xanh man mát, nhẹ nhàng, dịu dàng phảng phất màu quá khứ. Bức tranh làng quê càng giống hơn với những câu chuyện cổ khi bà Thanh xuất hiện, người bà với mái tóc bạc trắng thời gian, cây gậy trúc và đôi mắt hiền như như những bà tiên trong truyện cổ. Tự nhiên Thanh thấy mình bé lại, như ngày xưa mãi mãi là đứa trẻ con cần được che chở vỗ về, trong khoảnh khắc ấy dường như Thanh tạm quên đi cuộc sống bận rộn thường nhật của chàng, quên đi những bon chen nơi phố thị ồn ào; chàng trở về lối cũ, dưới gốc hoàng lan, hưởng lại những mùi xưa, mùi tuổi thơ, mùi quê hương đã tàn phai trong trí nhớ truân chuyên phủ nhiều bụi bặm chua chát của trưởng thành. Và bóng hoàng lan còn là cái bóng của miền cổ tích ngày xưa trở lại…. Thanh trở về mang theo cả “những mảnh trời xanh tan tác” ở trong tâm hồn mình, nhưng những vết thương cuộc đời thường được người ta chữa lành bằng kỉ niệm.

Thanh trở về với ngôi nhà xưa, với bà, với mảnh vườn cổ tích và với cả cô hàng xóm có đôi môi thắm, đôi má hồng, một nụ cười và đôi mắt trong sáng lên như nàng tiên thánh thiện hiện về từ cổ tích. Nhân vật nữ trong truyện của Thạch Lam thường rất đẹp, một vẻ đẹp mong manh, nhẹ nhàng, cái đẹp của hồn xưa cổ tích in dấu trong những cô tiên xinh đẹp, cô Tấm thảo hiền. Tình cảm mong manh, mơ hồ đến với Thanh như nhắc nhở của một quá khứ chưa xa, vẫn còn gần rất gần đây thôi mà chàng quên mất, nó khiến Thanh “chẳng biết nói gì; chàng vít một cành lan xuống giữ ở trong tay để Nga tìm hoa, rồi nhẹ nhàng buông ra cho cành lại cong lên. Nắng soi vào vai hai người, nhưng dưới chân đất vẫn mát như xưa”… Có nhà nghiên cứu đã nhận xét rất tinh tế rằng “Thạch Lam ở vị trí của một người trưởng thành nhìn lại dĩ vãng bằng cái nhìn thâm trầm, lặng lẽ”. “Dưới bóng hoàng lan” quả đúng là sự trở về quá khứ, với người bà mái tóc bạc phơ như trong truyện cổ tích, tiếng cười trong veo của cô hàng xóm, của đất mát lạnh dưới chân và hương thơm quen thuộc của một loài hoa…. Để rồi lúc ra đi, chàng thanh niên ân nghĩa ấy có trong hành trang của mình một chút thơm dịu ngọt lành của chốn quê xưa, thấy mình: “vẫn bé quá và lại đi xa.”… Văn Thạch Lam luôn tỏa ra thứ ánh sáng nhẹ nhàng dìu dịu của viên đá xanh lấp lánh, luôn mơ mộng về một miền cổ tích hồn hậu và tươi đẹp. Viên đá xanh ấy có sức mạnh khiến người ta có thể tạm gác lại chút bộn bề của hiện tại để ngoảnh lại về quá khứ, đắm mình trong những không gian thanh lành, trong sáng để thanh lọc và tẩy rửa chính mình, nhắc nhở mình trước những ố tạp của bụi đời. Với nhà văn họ Nguyễn, nhân đạo đâu phải chỉ là thông cảm với cảnh nghèo khổ đói khát của con người? nhà văn muốn đạt đến cảnh giới cao nhất của lòng nhân đạo đó là hướng con người về cái thiện!

Văn hào Pautopxki đã viết: “niềm vui của nhà văn chân chính là niềm vui của người dẫn đường đến xứ sở cái đẹp” …. và với Thạch Lam “Dưới bóng hoàng lan” là hành trình cảm giác, là sự trở về trọn vẹn với những kí ức đẹp đẽ và yên bình nhất, là con đường về với cái chân thiện mĩ của con người.

Thạch Lam là nhà văn tiêu biểu của nhóm Tự lực văn đoàn, cũng là cây bút tiêu biểu của văn học Việt Nam những năm 1930 - 1945. Tuy viết không nhiều sách nhưng tác phẩm văn học của Thạch Lam lại in đậm những giá trị nhân văn sâu sắc, vô cùng giản dị những câu chuyện đời thường được nhà văn triển khai có điểm nhấn để tạo nên những tác phẩm có giá trị, có sức hấp dẫn riêng đối với nhiều thế hệ độc đáo. Để hiểu thêm về văn phong và tư tưởng của nhà văn Thạch Lam, chúng ta có thể phân tích qua truyện ngắn “Dưới bóng hoàng lan”.

“Trong bóng hoàng lan” là một trong những truyện ngắn tiêu biểu của Thạch Lan, cốt truyện ngọt ngào, khung cảnh làng quê gần gũi nhưng người đọc luôn cảm nhận được cái độc đáo, mới lạ mà nhà văn mang đến cho Thạch Lam, đó là cái nói vị. của con người, của tình người. Những tình cảm tưởng chừng bình dị, đơn sơ nhưng lại vô cùng thầm kín, tác động mạnh mẽ đến trí óc, trái tim của người đọc, người nghe. Truyện ngắn “Dưới bóng hoàng lan” kể về nhân vật Thành trở về quê, thăm bà ngoại, gặp lại những người mà anh hằng yêu quý, kính trọng. Truyện ngắn cũng là một khung cảnh bình dị, giản dị nhưng nên thơ, thấm đượm hương sắc của tình người. Thành mồ côi cha từ nhỏ, người thân duy nhất của anh là bà nội, tuổi thơ của Thành là một cuộc sống khó khăn nhưng luôn tràn ngập hơi ấm, tình yêu thương và sự che chở của bà ngoại. Vì vậy, đối với chàng trai này, bà nội vừa là cha, vừa là mẹ và là người thân duy nhất của anh.

Từ khi Thanh lên thành phố làm việc, ngôi nhà neo người của ông bà ngoại ngày càng vắng vẻ, hiu quạnh. Tất cả đều dừng lại trước ngưỡng cửa", dù xa quê đã lâu nhưng mỗi lần về thăm quê, ngôi nhà này vẫn không hề thay đổi, như tình 'người bà' vậy.. .cảnh nhà xưa. không có gì thay đổi, giống như ngày anh ra đi.” Sự im lặng của căn nhà bỗng gợi lên trong Thành nhiều thích thú, khiến anh phải “…lựa chọn”.

Chỉ qua những dòng đầu tiên của cuốn sách, người ta có thể dễ dàng nhận thấy ở Thanh một tình yêu quê hương tha thiết, một tình cảm gắn bó thiêng liêng với quê hương, mà đặc biệt là với bà nội, anh rất trìu mến và kính trọng. Vì vậy, mỗi khi về thăm quê, Thanh không tránh khỏi cảm giác hân hoan, vui mừng, đó là cảm giác của một người con xa quê khi được trở về ngôi nhà thân yêu, nơi quê hương mình đã sinh ra. tạm biệt cái nóng của thành phố, bước vào ngôi nhà mát mẻ của mình, đoàn tụ với người mình yêu sau hai năm xa cách. Sự săn sóc chu đáo của nàng, hương ngọc lan ngọt ngào thoang thoảng đâu đây, chàng thấy lòng nhẹ nhõm…” Đây là sự nhẹ nhõm của tâm hồn con người luôn yêu quê hương, hướng về quê hương.

Tình yêu ngọt ngào giữa Thanh và Nga cũng khiến người đọc cảm động vì nó trong sáng và đáng yêu. Qua những cuộc đối thoại giữa Thanh và Nga, những lời yêu thương tuy chưa được nói ra nhưng ta vẫn cảm nhận được. bao nhiêu yêu thương chất chứa trong đó. Sự ngọt ngào và tinh tế khi Thành cài bông hoa ngọc lan lên mái tóc Nga, theo tôi đó là khoảnh khắc lãng mạn và tinh tế của lứa đôi. Dù sau đó Thanh vẫn phải lên đường, chị Nga vẫn ở lại, năm nào chị cũng cài bông lan lên tóc như khi Thanh còn bên cạnh. Mối tình chưa mở, chuyện tình chưa kết thúc nhưng vị ngọt ngào của tình yêu này cũng đủ lay động biết bao tâm hồn.

Truyện ngắn “Dưới bóng hoàng lan” là một câu chuyện ngọt ngào, giản dị mà tinh tế, sâu sắc vì nó mang đến cho người đọc cảm giác thư thái, nhẹ nhàng qua lời kể của Thành. Sở dĩ nó mang đến cho người ta nhiều cảm xúc yêu thương, trìu mến như vậy là bởi nó gợi lên trong mỗi con người những tình cảm sâu nặng, gần gũi, đó là tình yêu quê hương đất nước, tình yêu gia đình, tình yêu đầu đời. 

Nguyễn Tuân từng nhận xét về Thạch Lam: “Sáng tác của Thạch Lam mang một cái gì nhẹ nhàng, thơm mát và trong lành”. Thật vậy, đặc biệt là trong “Dưới bóng hoàng lan” – một câu chuyện giản dị, ngọt ngào nhưng khơi gợi biết bao cảm xúc từ tận đáy lòng mỗi người. Đọc tác phẩm, ta thấy lòng nhẹ nhõm, lâng lâng như được trở về quê hương thân thuộc. Hương thơm ngào ngạt của hoa ngọc lan xuất hiện xuyên suốt câu chuyện như làm sảng khoái tâm hồn người đọc.

“Dưới Bóng Hoàng Lan” là câu chuyện về một ngày nghỉ ngơi ở quê hương của Thanh. Ở truyện ngắn này, tác giả tập trung miêu tả những suy nghĩ, cảm xúc của Thanh khi trở về nhà, khi gặp lại bà ngoại và cô gái hàng xóm. Từ đó truyền tải thông điệp về tình yêu quê hương đất nước sâu nặng, tình cảm ông bà cháu chắt, về mối tình đầu ngọt ngào, tinh tế của cuộc đời. Vừa về đến nhà, Thanh bắt gặp “con đường gạch Bát Tràng rêu phong” và những vòm cây quen thuộc. Thế giới sống động và ấm áp khác hoàn toàn với khu vườn xanh mướt của ngôi nhà. Không khí ở đây tràn ngập ánh sáng, mát mẻ và thoang thoảng mùi lá tươi.

Hãy tưởng tượng đây là cánh cửa mở ra khu vườn thần tiên trong truyện cổ tích, khiến lòng người thư thái, nhẹ nhàng đến lạ. Về đến nhà, Thanh không vội bật đèn. Anh tận hưởng cái mát lạnh của bóng tối, trong lòng dâng lên một cảm giác thân thuộc và bình yên đến lạ. Không gian tĩnh lặng, đầy suy tư khiến Thanh xúc động đến nghẹn ngào, cho đến khi hét được “Bà ơi!”. Câu trả lời của anh là sự xuất hiện của một con mèo già. Anh lại gần và vuốt ve con mèo như trước. Mọi thứ trong nhà, ngoài vườn không có gì thay đổi kể từ khi Thanh ra đi. Cảm giác thoải mái khi được đoàn tụ với khung cảnh quen thuộc là tình yêu quê hương đất nước. Tình yêu làm cho không gian, cảnh vật như được tưới mát dịu dàng đón Thanh về chốn cũ.

Gặp cô, Thanh xúc động, vui mừng chạy về phía cô. Bà của Thanh xuất hiện với đôi mắt hiền, mái tóc bạc phơ, tay chống gậy tre. Đôi mắt anh tràn ngập yêu thương và trìu mến. Ở bên chị, Thanh như quay ngược thời gian như một đứa trẻ, được chị lo cho từng miếng ăn, giấc ngủ. Bà lo Thanh mệt, giục Thanh đi rửa mặt nằm nghỉ, bà phủi bụi trên giường rồi buông mùng, xua muỗi cho Thành ngủ như hồi bé. Những hành động chứa chan tình cảm yêu thương của bà dành cho cháu ngoại khiến Thanh rơi nước mắt vì cảm động và yêu thương bà. Dù anh chàng có cao lớn đến đâu, dáng người thẳng tắp, khỏe khoắn, bên cạnh một bà già mảnh khảnh, xiềng xích, thì đó vẫn luôn là đứa con bé bỏng cần được bà chăm sóc. Tình cảm gia đình được thể hiện qua những cử chỉ ân cần của cô cho chúng tôi thấy tình cháu gái thật gần gũi, gắn bó, ấm áp và cảm động biết bao.

Tác giả Thạch Lam cũng đã khéo léo lồng ghép dư vị ngọt ngào và da diết của mối tình đầu qua mối quan hệ của Thanh với Nga - cô bé hàng xóm chơi rất thân hồi nhỏ. Thanh nhớ đến Nga khi nghe tiếng cô trong bếp, anh mừng rỡ chạy ra gọi Nga. Cô Nga xuất hiện với nụ cười tươi, đôi mắt trong veo, giọng nói nhỏ nhẹ, mái tóc dài đen nhánh. Cô bé ngày nào giờ đã lớn thành một thiếu nữ. Thanh mời cô ở lại dùng bữa, cả hai kể về những kỷ niệm thời thơ ấu và trao cho nhau những ánh nhìn trìu mến, trìu mến. Nhìn Nga, chàng thanh niên thấy “thót tim”. Có lẽ tình yêu dần đơm hoa kết trái trong lòng Thanh, lấp đầy lòng anh cảm giác thư thái và hạnh phúc. Thanh và Nga đi dạo trong vườn, hương thơm của ngọc lan khiến cả hai say đắm, hai người trở nên thân thiết hơn. Chị Nga thẳng thắn bày tỏ: “Những ngày lên đây hái hoa nhớ chị quá”. Những người yêu trẻ mạnh mẽ và táo bạo, nhưng đôi khi họ cũng nhút nhát. Trước lời tỏ tình thẳng thừng của cô gái, Thanh không biết nói gì hơn, anh chỉ "vặn ghim lại và giữ chặt trong tay để Nga tìm hoa. Rồi nhẹ nhàng buông cành để cuộn mình lại". Đó có lẽ là một hành động tinh tế, ngầm thể hiện tình cảm của Thanh dành cho cô hàng xóm như muốn nói “từ nay anh sẽ cùng Nga hái hoa ở đây”.

“Ngày vui ngắn chẳng tày gang”, hôm sau Thanh phải đi công tác các tỉnh. Anh xách vali nặng trĩu đồ ăn mà cô đưa cho cùng với tâm trạng “nửa buồn nửa vui” rồi ra đi. Thanh nghĩ rằng mình sẽ sớm trở về ngôi nhà quen thuộc, về với người bà thân yêu và về chị Nga, mối tình đầu của anh. Chỉ trong một cuốn sách, nhà văn Thạch Lam đã khéo léo lồng ghép cả ba cung bậc cảm xúc ấy nên người đọc không cảm thấy ngợp, khó hiểu. Người đọc nhận thấy cả tình yêu đất nước, tình yêu gia đình và tình yêu đôi lứa trong “Dưới bóng hoàng lan”. Tất cả là nhờ ngôn ngữ giản dị, gần gũi cũng như lối kể mềm mại, tinh tế, giọng văn nghiêm trang của nhà văn Thạch Lam.

"Dưới bóng hoàng lan" của Thạch Lam là một truyện ngắn nhẹ nhàng, tinh tế mà không kém phần sâu sắc. Trong truyện, nhân vật Thanh đã để lại ấn tượng vô cùng sâu sắc cho độc giả. Không chỉ có sự gắn bó sâu sắc với quê hương, Thanh còn hiện lên với tình thương yêu gia đình và tình cảm đôi lứa vô tư, trong sáng.

Đọc tác phẩm, có thể thấy, Thanh mất cha mẹ từ khi còn nhỏ. Bà chính là người thân duy nhất, cũng là người bao bọc, yêu thương, chăm sóc, nuôi dạy anh khôn lớn. Vậy nên, tình cảm và nỗi nhớ anh dành cho bà là rất lớn. Lấy hoàn cảnh một người con xa xứ nay có dịp về thăm quê nhà, Thạch Lam đã miêu tả vô cùng chi tiết diễn biến tâm trạng, tình cảm của nhân vật. Từ đó, độc giả dễ dàng rút ra cho mình những giá trị riêng tốt đẹp.

Trước tiên, Thanh là một người có sự gắn bó sâu sắc với quê hương. Khi vừa về đến nhà, anh đã rất tận hưởng cái không khí yên bình, mát mẻ, tĩnh lặng nơi đây. Gạt bỏ những ồn ào, nắng nóng ngoài kia, anh trở về với căn nhà cũ thân thuộc. Từ con đường lát gạch Bát Tràng, bức tường hoa đến cây hoàng lan năm xưa, tất cả đều khiến Thanh xúc động, nghẹn ngào. Tình yêu quê hương đã hiện hữu trong từng cung bậc cảm xúc của nhân vật, khơi gợi lòng đồng cảm nơi người đọc.

Không chỉ vậy, Thanh còn rất yêu thương gia đình mình. Từ nhỏ đã sống với bà, được bà chăm sóc, dạy dỗ, anh vô cùng kính trọng và biết ơn người phụ nữ hiền từ ấy. Tiếng gọi "Bà ơi" nghẹn ngào cất lên sau bao tháng ngày xa cách. Hình bóng bà hiện lên vẫn như những ngày xưa cũ, đưa đến cảm giác bảo vệ, che chở cho đứa cháu nhỏ. Có lẽ vì nhận được sự săn sóc chu đáo ấy nên khi nghĩ về việc bà chỉ có một mình, Thanh chợt thấy thương bà vô kể.

Ngoài ra, nhân vật Thanh còn hiện lên là một người tinh tế, dịu dàng trong mối tình chớm nở với cô hàng xóm. Khi còn là những đứa trẻ, họ hồn nhiên, vô tư chơi đùa dưới bóng cây hoàng lan cao lớn. Giờ đây, khi trưởng thành, họ gặp lại nhau, mang theo tình cảm nhẹ nhàng, trong sáng. Thanh chăm chú quan sát từng đường nét của Nga, hồi tưởng về quá khứ thân thiết. Anh tinh tế kéo cành hoàng lan xuống cho Nga tìm hoa, không ngần ngại mà nắm lấy bàn tay nhỏ nhắn của cô, để yên trong tay mình. Dù phải đi xa, Thanh vẫn tin tưởng vào người con gái ấy. Hình bóng Nga cài bông hoa hoàng lan lên mái tóc, thủy chung mong nhớ, đợi chờ đã khắc sâu vào tâm trí anh. Tình yêu tuy chưa được thổ lộ nhưng đã hiện hữu rất rõ nét trong lòng mỗi người.

Được miêu tả chủ yếu qua hành động và diễn biến tâm trạng, nhân vật Thanh hiện lên vô cùng gần gũi. Cốt truyện được xây dựng nhẹ nhàng nhưng vẫn thành công mang đến bao giá trị tốt đẹp cho độc giả. Đó là câu chuyện về một người con xa xứ với tình yêu và sự gắn bó sâu đậm với quê hương xứ sở. Nó gắn liền với tình cảm gia đình chân thành cùng tình yêu đôi lứa hồn nhiên, trong sáng. Tất cả đã khiến nhân vật Thanh dễ dàng đi vào lòng người đọc.

Với truyện ngắn "Dưới bóng hoàng lan", Thạch Lam đã khẳng định tài năng cũng như sự tinh tế của một nghệ sĩ. Tác phẩm kéo gần khoảng cách giữa độc giả và nhân vật, khơi gợi lòng đồng cảm giữa những người con xa xứ. Từ đó, truyện đã khẳng định vị trí và giá trị vững bền của mình trong kho tàng văn học Việt Nam.

Thạch Lam là một cây bút tiêu biểu của văn học Việt Nam. Ông nổi tiếng với rất nhiều tác phẩm viết về cuộc sống đời thường bình dị mà giàu giá trị nhân văn. Một trong số đó không thể không kể đến "Dưới bóng hoàng lan". Thanh - nhân vật chính của truyện ngắn, chính là người thể hiện được rõ nét nhất phong cách, tư tưởng của nhà văn. Qua đó, người đọc có thể thấy được tình yêu quê hương, tình cảm gia đình và tình yêu đôi lứa mà Thạch Lam muốn truyền tải.

Tác phẩm kể lại chuyến về thăm nhà của Thanh sau một khoảng thời gian xa quê. Mất cha mẹ từ nhỏ, bà chính là người đã chăm sóc, nuôi dạy anh khôn lớn. Tuy tuổi thơ khó khăn nhưng anh vẫn được hạnh phúc, đầy đủ trong vòng tay của bà. Phải đi xa làm việc nên mỗi lần về nhà, Thanh luôn cảm nhận được sự thư thái, thoải mái. Dựa vào hoàn cảnh đó, Thạch Lam đã làm rõ hơn những thứ tình cảm đời thường qua diễn biến tâm trạng của Thanh.

Đầu tiên, có thể thấy Thanh là một người rất yêu quê hương. Không gian quen thuộc hiện lên trong mắt của người con xa xứ vừa đẹp đẽ, vừa nên thơ. Nào là con đường lát gạch Bát Tràng rêu phủ, bức tường hoa, nào là ngôi nhà cũ vẫn y chang như ngày xưa cùng sự tĩnh mịch, yên ả, tươi mát. Tất cả đều khiến Thanh xúc động, bồi hồi. Nó tạo cho nhân vật cảm giác thư thái, bình yên khi được trở về. Điều đó được minh chứng bởi những chi tiết "Thanh thấy tâm hồn nhẹ nhõm, tươi mát như vừa tắm ở suối" hay việc anh coi căn nhà như "một nơi mát mẻ và sung sướng để chàng thường về nghỉ sau việc làm". Từng cung bậc cảm xúc được Thanh thể hiện đã giúp người đọc thấy rõ tình yêu và nỗi nhớ sâu sắc dành cho quê hương. Từ đó, khơi gợi sự đồng cảm trong lòng mỗi người con xa quê.

Nhân vật Thanh còn là một người coi trọng tình cảm gia đình. Lớn lên trong vòng tay của bà, anh vừa biết ơn, vừa thương yêu người bà hiền từ. Ngay khi vừa trở về, phải nghẹn ngào mãi anh mới gọi "Bà ơi". Đó là sự xúc động bị dồn nén suốt bao tháng ngày, nay đã được bật ra thành tiếng. Trong mắt Thanh, người bà vẫn luôn hiền từ, ấm áp, chăm lo cho cháu từ bữa ăn đến giấc ngủ. Bóng lưng bà gầy còng nhưng lại tạo cảm giác che chở, bao bọc đứa cháu nay đã lớn khôn. Xen lẫn trong sự xúc động trước tình cảm và sự săn sóc bà dành cho mình, Thanh còn nghẹn ngào khi nghĩ đến việc bà ở một mình nơi đây. Hai bà cháu vốn quấn quýt nhau, nay cháu đi làm xa, bà lại lẻ bóng bên căn nhà vắng vẻ. Điều này khiến cho Thanh không khỏi xót xa. Qua đó, độc giả cũng thấy được sự hiếu thuận của đứa cháu cũng như tình cảm gia đình sâu sắc, gắn bó.

Không chỉ vậy, nhân vật Thanh còn được khắc họa qua câu chuyện tình cảm nhẹ nhàng, trong sáng với cô hàng xóm. Anh kiên quyết giữ Nga lại ăn cơm, thậm chí còn rất vui vẻ khi có cô dùng bữa cùng hai bà cháu. Anh chăm chú quan sát cô mọi lúc, từ khi làm bếp đến tận lúc ra vườn đi dạo. Hai người thi thoảng lại trao nhau ánh mắt, tuy chỉ lướt qua nhưng lại đầy âu yếm. Trong khoảng thời gian ngắn ngủi bên nhau, Thanh đã thể hiện được sự tinh tế, dịu dàng của mình. Anh kéo cành hoàng lan xuống cho Nga lựa hoa, không ngần ngại mà nắm lấy tay cô. Trước khi lên đường, anh vẫn nhờ người gửi lời đến Nga, mường tượng về người con gái dịu dàng chờ đợi, mong nhớ mình. Tiếng yêu chưa được cất lên nhưng sự tình tứ cùng hương hoa đã lan tỏa khắp không gian. Nó hiện hữu trong lòng đôi trai gái, mang đến những cảm giác dịu ngọt, vấn vương.

Nhìn chung, nhân vật Thanh được miêu tả chủ yếu qua hành động và diễn biến tâm trạng. Anh hiện lên là một người con xa xứ mang trong mình nỗi nhớ, tình yêu sâu đậm với quê hương. Tình cảm ấy còn gắn với người bà thân yêu, với người con gái hàng xóm dịu hiền, trong sáng. Không cần trải qua biến cố hay phút giây cao trào nào, nhân vật cứ tự nhiên, nhẹ nhàng mà đi vào trong lòng độc giả. Từ đó, người đọc cũng càng thêm đồng cảm, thấu hiểu với những thay đổi trong tâm trạng của Thanh. Qua nhân vật Thanh, ta cũng thấy được thông điệp quý giá, sâu sắc mà Thạch Lam muốn truyền tải về sự gắn bó với quê hương, tình thương trong gia đình và tình yêu đôi lứa ngọt ngào.

"Dưới bóng hoàng lan" là một tác phẩm rất nhẹ nhàng, giản dị mang đến bao giá trị tốt đẹp. Truyện có lối kể đan xen giữa quá khứ - hiện tại. Nó như kéo người đọc về những năm tháng tuổi thơ với ngôi nhà cũ, khu vườn tươi tốt và người bà hiền từ, từ đó gợi lên nỗi nhớ quê hương trong lòng những đứa con xa xứ. Qua đấy, ta cũng thấy rõ hơn tài năng cùng sự tinh tế trong tâm hồn nghệ sĩ Thạch Lam.

Thạch Lam là gương mặt quen thuộc với độc giả Việt Nam nhiều thế hệ. Các tác phẩm của ông thường chứa đựng nội dung nhẹ nhàng, gắn liền với cuộc sống đời thường. Song, không vì thế mà những sáng tác ấy thiếu đi cái thâm trầm, sâu sắc ẩn sâu bên trong từng trang viết. Đọc "Dưới bóng hoàng lan", ta sẽ nhận thấy rõ điều này. Bằng tài hoa nghệ thuật, Thạch Lam đã dựng lên hình ảnh Thanh – nhân vật chính, một người giàu tình cảm, có tâm hồn thi vị. Thông qua đó, khéo léo bộc lộ những tư tưởng, ý nghĩa sâu sắc.

Xuyên suốt toàn bộ truyện ngắn, nhà văn không miêu tả cụ thể lai lịch, ngoại hình hay nghề nghiệp của nhân vật Thanh. Ông tập trung hướng ngòi bút vào lời nói, cử chỉ, tâm trạng. Do đó, độc giả chỉ có thể đọc và tự mình cảm nhận về chàng thanh niên ấy. Đây cũng là điểm độc đáo, thú vị, khiến tác phẩm ghi lại dấu ấn sâu đậm trong mỗi người.

Mở đầu truyện, Thanh xuất hiện với hành động "lách cánh cửa gỗ để khép, nhẹ nhàng bước vào". Hai năm làm ăn trên tỉnh xa xôi, cuối cùng, anh cũng trở về thăm ngôi nhà thân thương, gắn bó từ thuở thơ ấu. Ba mẹ mất sớm, Thanh được một mình bà nuôi lớn. Bà trở thành người thân duy nhất của chàng trai trẻ, vừa dạy dỗ, vừa nuôi anh khôn lớn. Vì thế, ngay khi bước qua bực cửa và trở vào nhà, thứ đầu tiên mà anh tìm kiếm là hình bóng người bà kính yêu. Bầu không khí yên ắng cùng bóng tối mờ mờ như bao phủ lấy tâm trí con người, làm Thanh nghẹn ứ cổ họng, mãi sau mới cất lên tiếng gọi khẽ: "Bà ơi!". Nhìn thấy bà với "mái tóc bạc phơ, chống gậy trúc", chàng trai không khỏi xúc động, vui mừng. Niềm hạnh phúc lan tỏa khắp người, thúc giục anh nhanh chóng chạy tới bên bà. Đứng cùng bà, Thanh thấy bản thân tuy đã lớn khôn, có dáng người thẳng, mạnh, trái ngược hoàn toàn với "bà cụ gầy còng" nhưng vẫn được bà chở che, yêu chiều "như những ngày chàng còn nhỏ". Mỗi lần bà hỏi thăm, anh lại nhỏ nhẹ, ân cần trả lời từng câu.

Người đọc dường như cảm nhận được điều gì đó trong trẻo, ngọt ngào trong câu nói của nhân vật Thanh "Dạ thưa. Con ở tầu về đây ngay. Nhưng con không thấy đói". Thanh lúc nào cũng lắng nghe và làm theo lời bà dặn dò. Anh đến bên bể, múc nước rửa mặt sau khi bà giục "Con rửa mặt đi, rồi đi nghỉ không mệt". Sợ bà lo lắng mình mệt mỏi nên "nghe thấy tiếng bà đi vào, Thanh nằm yên giả vờ ngủ". Trước tình yêu bao la, sự quan tâm chăm sóc vô bờ của bà, Thanh cảm động gần ứa nước mắt. Chính tình cảm bà cháu thiêng liêng, cao quý đã khiến chàng thanh niên xúc động, bồi hồi.

Bên cạnh đó, Thanh còn xuất hiện hết sức tinh tế trong hoàn cảnh gặp lại Nga – cô bé hàng xóm năm xưa. Nghe thấy giọng nói quen thuộc như quá khứ vọng về, anh vội vàng lục tìm kí ức để rồi bất chợt nhớ ra, vội vàng chạy xuống nhà và mừng rỡ gọi tên "Cô Nga". Hai tiếng ngắn ngủi thay thế cho lời chào hỏi sau bao tháng ngày xa cách. Lời chào ấy chứa đựng niềm ngỡ ngàng, vui sướng, hạnh phúc khi được gặp lại cố nhân. Ngắm nhìn cô bé năm nào nay đã trường thành, Thanh không khỏi miên man suy nghĩ, nhớ về những kỉ niệm thời tấm bé. Với anh, Nga không chỉ đơn thuần là người bạn hàng xóm mà còn là "một người thân mật", "em gái ruột của mình". Thanh coi Nga giống người thân cận trong gia đình của mình.

Là một chàng thanh niên trẻ tuổi, Thanh cũng có những xúc cảm ngượng ngùng, dè dặt trong tình yêu. Trái tim anh đã đập nhẹ khi chứng kiến Nga "sẽ vuốt mấy sợi tóc mai ra một bên". Đứng dưới bóng hoàng lan – nhân chứng của thời gian, Thanh chẳng biết đáp lại lời Nga ra sao. Vậy nên, anh dùng hành động thay cho lời muốn nói "chàng vít một cành lan xuống giữ trong tay để Nga tìm hoa". Phải chăng, lúc này, Thanh đang luống cuống, bối rối khi đối diện với câu nói yêu thương của Nga? Mãi về sau, tình cảm ngọt ngào, nhen nhóm trong tim thực sự bùng nổ. Từ ấy, thôi thúc chàng trai trẻ bày tỏ tấm lòng của mình. Tiễn người ra đến cổng, Thanh không còn e ngại nữa. Anh không chút lưỡng lự, dè dặt mà "cầm lấy tay Nga, để yên trong tay mình". Cái nắm tay ấm áp đã chứng minh cho tình yêu tinh khôi, trong sáng mà Thanh dành cho Nga.

Có thể thấy, nhà văn Thạch Lam thật tài hoa và sáng tạo. Với việc xây dựng truyện theo kiểu "truyện không có cốt truyện", sử dụng ngôn ngữ mộc mạc cùng lời văn trong sáng, giàu chất thơ, ông đã thành công trong việc khắc họa chàng thanh niên trẻ tên Thanh. Ngoài ra, việc tập trung miêu tả nhân vật qua lời nói, cử chỉ, cảm xúc cũng giúp các nhân vật hiện lên rõ nét và chân thực hơn.

Nhà thơ Thế Lữ từng chia sẻ: ""Dưới bóng hoàng lan" là tác phẩm "nhân từ như một lời yên ủi"". Đúng thật như vậy. Toàn bộ truyện ngắn không có lấy một tình huống hay mâu thuẫn mang tính cao trào, kịch tính, song vẫn để lại ấn tượng sâu đậm cho độc giả. Đây cũng chính là điều thành công mà "Dưới bóng hoàng lan" đem lại. Theo thời gian, hình ảnh nhân vật Thanh với tình cảm bà cháu cao đẹp, tình yêu đôi lứa trong trẻo sẽ sống mãi trong kí ức người đọc.

Nhà văn Nguyễn Tuân từng nhận xét "Lời văn Thạch Lam nhiều hình ảnh, nhiều tìm tòi, có một cách điệu thanh thản, bình dị và sâu sắc…Văn Thạch Lam đọng nhiều suy nghiệm, nó là cái kết tinh của một tâm hồn nhạy cảm và tầng trải về sự đời.". Đọc sáng tác của Thạch Lam, ta mới thực sự thấu hiểu lời chia sẻ ấy. Truyện ông viết thường có cốt truyện đơn giản "truyện không có chuyện", lời văn giàu cảm xúc và đậm chất thơ. Điều này được thể hiện rất rõ trong "Dưới bóng hoàng lan". Qua việc tập trung khắc họa nhân vật Thanh, nhà văn khéo léo ngợi ca những tình cảm đời thường, dung dị của con người.

Trước hết, "Dưới bóng hoàng lan" có nội dung hết sức nhẹ nhàng. Truyện kể về việc Thanh – nhân vật chính trở lại thăm quê nhà sau hai năm đi làm ăn xa. Chính tại căn nhà thân thương của mình, anh gặp lại bà cùng Nga – cô bé hàng xóm năm nào. Sống trong vòng tay những người thân yêu, Thanh không khỏi cảm thấy hạnh phúc, xúc động. Xuyên suốt tác phẩm, ta sẽ thường xuyên bắt gặp dòng cảm xúc như vậy ở nhân vật.

Dưới đôi mắt của người con xa quê lâu năm, khung cảnh vườn nhà hiện lên thật đẹp và bình yên làm sao. Bằng tấm lòng yêu thương, Thanh đã quan sát, cảm nhận ngôi nhà hết sức tỉ mỉ. Anh thậm chí còn ngửi thấy mùi lá tươi non phảng phất đâu đây. Không chỉ vậy, anh dễ dàng nhận ra "ngôi nhà vẫn y nguyên, gian nhà vẫn tĩnh mịch". Dường như, từng hình ảnh, hơi thở của căn nhà đều được chàng thanh niên cất giữ trong tâm trí. Bởi thế, khi sống dưới mái nhà ấy, Thanh thấy lòng mình lúc nào cũng bình yên và thong thả, tâm hồn thì nhẹ nhõm như vừa tắm ở suối mát. Đây quả là một con người có thế giới nội tâm phong phú, thi vị, giàu xúc cảm.

Hai năm xa vắng, cuối cùng, Thanh cũng được trở về bên người bà hiền từ, dấu yêu. Bước vào ngưỡng cửa, ngắm nhìn cảnh tượng gian nhà cũ, chàng thanh niên bồi hồi không thốt nên lời. Mãi lâu sau, anh mới khẽ khàng bật câu nói "Bà ơi" ra khỏi đầu môi. Bao tình cảm nhớ thương, yêu mến như dồn nén trong tiếng gọi thân thương kia. Ở bên bà, Thanh vẫn cảm thấy bản thân còn nhỏ bé dù giờ đây anh là chàng trai có dáng người cao thẳng, khỏe mạnh, trong khi đó bà lại gầy và còng. Hình ảnh đối lập giữa bà cháu đã góp phần tô điểm cho khung cảnh vườn nhà thêm rực rỡ, ấm áp. Đồng thời, khiến ta không khỏi nghĩ tới những khoảnh khắc bình dị ấm áp bên người thân. Sống cùng bà, Thanh từ người thanh niên lớn khỏe như biến thành một cậu bé cần được chăm sóc, bảo vệ. Lo lắng anh mệt mỏi vì đường sá xa xôi, bà nhắc đi nhắc lại việc nghỉ ngơi. Dẫu không mệt nhưng Thanh vẫn nghe lời và làm theo. Anh đi rửa tay chân bên bể nước. Anh không nỡ để bà tự tay phẩy bụi trên giường. Anh còn giả vờ bản thân đã ngủ khi nghe thấy tiếng bà đi vào. Có thể nói, với Thanh, bà là người quan trọng, là người sẵn sàng trao đi tình yêu, sự hi sinh mà không đòi hỏi đền đáp. Bà thương Thanh bao nhiêu thì Thanh cũng thương bà bấy nhiêu.

Tiếp đến, Thạch Lam còn khéo léo khắc họa nhân vật Thanh thông qua mối quan hệ với Nga - cô bé hàng xóm. Gặp lại nhau sau thời gian dài, chàng trai chăm chú ngắm nhìn người thiếu nữ mặc tà áo trắng, có "mái tóc đen lánh buông trên cổ nhỏ". Trước đấy, anh nghe thấy âm thanh quen thuộc từ thuở xa xưa. Chính giọng nói ấy đã kích thích anh không ngừng tìm tòi, lục lọi kí ức của mình. Sau cùng, anh cũng nhớ ra. Anh không chần chừ một giây một phút, nhanh chóng chạy xuống nhà gặp cô gái ấy. Hai tiếng "cô Nga" cất lên từ sự vui sướng, hạnh phúc, phấn khởi trong lòng Thanh. Đôi lúc, chàng thanh niên cũng có cái e thẹn, ngại ngùng khi mới yêu. Ngắm nhìn gạch mát phủ rêu, anh đột nhiên nhớ tới bàn chân nhỏ bé, xinh xắn của Nga và nở nụ cười.

Nghe Nga tâm sự "Những ngày em đến đây hái hoa, em nhớ anh quá", Thanh chẳng biết đáp lời sao cho đúng, cho vừa. Phải chăng, người thanh niên vì quá lo lắng, không biết nói gì cho hay nên mới im lặng? Để rồi, anh trực tiếp dùng hành động thay cho câu trả lời: "vít một cành lan xuống giữ ở trong tay để Nga tìm hoa, rồi nhẹ nhàng buông ra cho cành lại cong lên". Mãi sau, Thanh đã vượt lên khỏi cái ngại ngùng, mạnh dạn bày tỏ tấm lòng thương mến. Chàng trai không ngần ngại hay lưỡng lự, tự nhiên cầm lấy tay Nga và đặt trong tay mình. Tình cảm lứa đôi cứ như vậy nảy nở, sinh sôi bình lặng trong trái tim mỗi người, ai cũng thấu nhưng còn e dè, dè dặt. Lúc này đây, bóng cây hoàng lan chính là minh chứng cho tình yêu trong sáng của đôi trẻ.

Sáng ngày lên đường, lòng Thanh thổn thức nỗi niềm cùng tâm trạng. Anh bước ra đi trong trạng thái nửa vui nửa buồn. Dẫu vậy, anh vẫn tin tưởng rằng bà, ngôi nhà và người thương sẽ mãi ở đó, đợi mình quay về. Bằng lời văn nhẹ nhàng, giàu chất thơ; hình ảnh giản dị, quen thuộc cùng cốt truyện đơn giản, nhà văn Thạch Lam đã thành công làm nổi bật Thanh – một con người tình cảm. Nhân vật không được miêu tả cụ thể qua ngoại hình, tính cách hay nghề nghiệp nhưng vẫn để lại ấn tượng trong lòng bạn đọc bởi nội tâm phong phú, tâm hồn đẹp đẽ. Ngoài ra, việc sử dụng ngôi kể thứ ba cũng góp phần khắc họa rõ hình ảnh người bà, cô Nga và khung cảnh bình yên của ngôi nhà.

Như những gì bản thân từng chia sẻ "Một nhà văn thiên tài là người muốn cảm nhận mọi vẻ đẹp man mác của vũ trụ.", Thạch Lam thật xuất sắc khi gợi lên nét dung dị trong các mối quan hệ đời thường qua "Dưới bóng hoàng lan". Tác phẩm với nội dung nhẹ nhàng, sâu lắng đã lay động biết bao trái tim độc giả. Mong rằng, qua truyện ngắn này, mọi người sẽ biết trân trọng, nâng niu những tình cảm đẹp đẽ: tình cảm gia đình, tình yêu đôi lứa như nhân vật Thanh.

Thạch Lam là một trong những nhà văn tiêu biểu của văn học Việt Nam thời kỳ 1930-1945, với những tác phẩm mang giá trị nhân văn sâu sắc và những câu chuyện đời thường gần gũi. Trong số đó, truyện ngắn "Dưới bóng hoàng lan" là một ví dụ xuất sắc về phong cách và tư tưởng của nhà văn Thạch Lam.

Câu chuyện trong "Dưới bóng hoàng lan" với khung cảnh làng quê gần gũi, nhẹ nhàng, tình cảm của con người được đặt lên hàng đầu. Nhà văn Thạch Lam đã sử dụng những đặc trưng riêng của văn học Việt Nam để thể hiện những giá trị nhân văn, tình người đặc biệt.

Mỗi nhân vật trong câu chuyện đều mang đến những giá trị riêng của mình, những tình cảm giản dị nhưng sâu sắc, đậm đà tình người, tình đồng bào. Nhà văn Thạch Lam đã thông qua những nhân vật này, tạo ra một không khí ngập tràn tình cảm, đậm chất nhân văn. Tác phẩm của Thạch Lam, đặc biệt là "Dưới bóng hoàng lan", đã tạo nên một phong cách riêng, gần gũi, dễ tiếp cận, nhưng vẫn mang đến những giá trị sâu sắc, những cái nhìn tinh tế và nhân văn về cuộc sống. Các tác phẩm của Thạch Lam đã và đang được thế hệ độc giả yêu thích và trân trọng, là một phần không thể thiếu trong văn học Việt Nam.

Tác phẩm "Dưới bóng hoàng lan" của nhà văn Thạch Lam tạo nên một cảm giác nhẹ nhàng, trong lành, đong đầy tình cảm và sự thấu hiểu con người. Truyện viết về nhân vật Thanh, một người con trai xa quê trở về thăm ngôi nhà của người bà yêu thương và quê hương. Sự yêu quê hương và tình cảm gắn bó với người bà được Thanh thể hiện qua từng hành động và lời nói.

Còn về tình yêu của Thanh và Nga, nó được miêu tả qua những đoạn đối thoại tinh tế và tràn đầy ý nghĩa. Những hành động như Thanh cài bông hoa hoàng lan lên mái tóc của Nga cũng khiến cho độc giả cảm nhận được sự trong sáng, đáng yêu của tình yêu này. Tình yêu giữa họ chưa từng được nói ra thành lời nhưng cảm xúc trong họ đã được miêu tả một cách rõ ràng. Tác phẩm của Thạch Lam là một tác phẩm đáng đọc và để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả với những giá trị nhân văn đong đầy cảm xúc và tình cảm.

Trong truyện, Thạch Lam muốn truyền tải một thông điệp sâu sắc về giá trị của tình người, tình thân, tình cảm gia đình. Nhân vật Thanh được xây dựng rất chân thực, đầy tình cảm và dễ gần với người đọc. Nhà văn muốn gửi gắm ý nghĩa về sự quan tâm, tình yêu thương, trách nhiệm gia đình, tình cảm với quê hương và người thân. Những giá trị đơn sơ, giản dị đó vẫn luôn giữ được giá trị trong xã hội hiện đại, đó chính là cách mà con người có thể giữ gìn và trân trọng giá trị tinh thần, giá trị văn hoá truyền thống. Truyện ngắn “Dưới bóng hoàng lan” của Thạch Lam đã tạo nên một tác phẩm văn chương đầy ý nghĩa và giá trị, đồng thời cũng là một trong những tác phẩm văn học Việt Nam mang tầm quan trọng lớn về mặt văn hóa, xã hội, giáo dục và tâm lý nhân văn.

Truyện ngắn “Dưới bóng hoàng lan” là một tác phẩm văn học nhẹ nhàng, giản dị nhưng đầy ý nghĩa, bởi nó truyền tải đến cho người đọc những cảm xúc đơn giản mà sâu sắc nhất của con người, qua câu chuyện về Thanh và cuộc sống quê hương của anh. Từ những khung cảnh, tình tiết bình dị nhưng tinh tế, nhà văn Thạch Lam đã khơi gợi được sự đồng cảm, cảm thông của độc giả với những giá trị nhân văn, tình cảm gia đình và tình yêu quê hương.

Câu chuyện về Thanh và người bà của anh đã đem lại cho người đọc cảm giác thư thái, nhẹ nhàng, gần gũi, đồng thời khơi gợi sự nhớ nhung, tình cảm sâu sắc với quê hương và gia đình. Những tình cảm đơn giản, thiêng liêng như sự quan tâm, chăm sóc của người bà, tình yêu chưa lời của Thanh và Nga, hay sự gắn bó với ngôi nhà quê hương đã được Thạch Lam khéo léo thổi vào câu chuyện để tạo nên một tác phẩm văn học đầy ý nghĩa.

"Dưới bóng hoàng lan" của Thạch Lam là một kiệt tác trong văn học Việt Nam, miêu tả cuộc sống đời thường và những giá trị nhân văn vô cùng sâu sắc. Nhân vật chính Thành thể hiện phong cách và tư tưởng của tác giả, bộc lộ tình yêu quê hương, gia đình và tình yêu lãng mạn.

Câu chuyện kể về lần Thành về thăm nhà sau một thời gian dài xa cách. Lớn lên không có cha mẹ, anh được nuôi nấng và chăm sóc bởi bà ngoại, người đã mang đến cho anh hạnh phúc và sự trọn vẹn trong vòng tay của bà. Tuổi thơ tuy khó khăn nhưng mỗi khi trở về quê hương ông đều cảm thấy thanh thản và thoải mái. Qua hành trình cảm xúc của Thanh, Thạch Lam làm rõ những cảm xúc và giá trị đời thường.

Thứ nhất, Thành thể hiện tình yêu quê hương sâu sắc. Khung cảnh quen thuộc trong mắt anh vừa đẹp vừa thơ mộng. Con đường Bát Tràng lát đá rêu phong, bức tường hoa, ngôi nhà cổ kính không đổi, tất cả đều khiến Thành xúc động. Họ tạo ra một cảm giác yên bình và tĩnh lặng mà Thanh cảm thấy khi trở về nhà. Tác giả đã khéo léo miêu tả những trạng thái cảm xúc của nhân vật chính như “Thành thấy tâm hồn nhẹ nhàng khoan khoái như vừa được tắm trong suối” hay việc Thanh coi ngôi nhà “là nơi mát mẻ, vui vẻ để mình nghỉ ngơi sau giờ làm việc. " Những cách diễn đạt giàu cảm xúc ấy thể hiện tình yêu và nỗi nhớ quê hương da diết của Thành, khơi gợi sự đồng cảm nơi người đọc cũng là những người xa cội nguồn.

Hơn nữa, Thanh là người coi trọng mối quan hệ gia đình.

Lớn lên trong sự bao bọc của bà ngoại, anh biết ơn và yêu quý người bà tốt bụng và chu đáo của mình. Ngay khi trở về, anh ấy hầu như không thể nói "Bà". Đây là cảm xúc dâng trào mà anh đã kìm nén mấy tháng nay cuối cùng cũng bộc phát thành lời. Trong mắt Thanh, bà ngoại luôn dịu dàng, ấm áp, quan tâm đến mọi nhu cầu của anh từ bữa ăn đến giấc ngủ. Mặc dù dáng người còng và gầy, nhưng cô ấy mang lại cho anh ấy cảm giác được bảo vệ và thoải mái. Thanh cũng chạnh lòng khi nghĩ chỉ có một mình bà ngoại trong căn nhà này. Họ đã từng không thể tách rời, nhưng giờ anh đã đi làm xa, và bà của anh chỉ còn lại một mình trong căn nhà trống. Điều này cho thấy lòng hiếu thảo và tình cảm gia đình bền chặt của Thanh.

Cuối cùng, nhân vật Thành cũng được khắc họa qua mối tình nhẹ nhàng, hồn nhiên với cô hàng xóm Nga. Anh ấy khăng khăng mời Nga đi ăn tối với anh ấy và bà của anh ấy, và anh ấy rất vui khi được cô ấy dùng bữa với họ. Thanh chăm chú quan sát Nga mọi lúc, từ nấu ăn cho đến đi dạo ngoài vườn. Thỉnh thoảng, họ trao cho nhau những cái nhìn thoáng qua nhưng đầy dịu dàng. Thời gian bên nhau ngắn ngủi, Thành đã thể hiện sự tế nhị, dịu dàng. Anh hái những bông hoàng lan xuống cho chị Nga chọn, nắm tay chị không ngần ngại và trước khi đi, anh nhờ người chuyển lời yêu thương đến chị Nga. Tình yêu không nói thành lời và hương hoa lan tỏa khắp không gian. Thông qua nhân vật Thành, tác giả gửi gắm thông điệp về tình yêu ngọt ngào giữa hai trái tim trẻ trung.

Tóm lại, nhân vật Thành chủ yếu được miêu tả qua hành động và các trạng thái cảm xúc. Anh là người phương xa, mang trong mình tình yêu và nỗi nhớ da diết về quê hương, gia đình, tình yêu lãng mạn. Câu chuyện giản dị, nhẹ nhàng, đan xen giữa quá khứ và hiện tại, đưa người đọc trở về với ký ức tuổi thơ bên ngôi nhà xưa, khu vườn xinh tươi, khơi gợi nỗi nhớ quê hương của những người xa xứ. Thông qua nhân vật Thành, người đọc có thể thấy rõ thông điệp quý giá và sâu sắc mà Thạch Lam muốn gửi gắm về tình cảm quê hương bền chặt, tình cảm gia đình, tình yêu lãng mạn ngọt ngào.

Trong tác phẩm "Dưới bóng hoàng lan" của Thạch Lam, nhân vật Thanh được miêu tả rất tinh tế và sâu sắc. Nhân vật này không chỉ đơn thuần là một người con xa xứ trở về quê hương, mà còn là người có sự gắn bó mạnh mẽ với gia đình và tình yêu đôi lứa vô tư, trong sáng.

Để hiểu rõ hơn về nhân vật Thanh, ta có thể bắt đầu từ sự mất mát của anh khi còn nhỏ. Thanh đã mất cha mẹ từ khi còn rất nhỏ, chỉ còn bà là người thân duy nhất của anh. Do đó, tình cảm và nỗi nhớ anh dành cho bà là rất lớn. Từ đó, ta có thể thấy sự tôn trọng và biết ơn của Thanh dành cho người phụ nữ đã nuôi dưỡng anh lớn lên.

Bên cạnh đó, Thanh còn rất yêu thương gia đình của mình. Anh sống với bà từ nhỏ, được bà chăm sóc, dạy dỗ và anh vô cùng kính trọng và biết ơn người phụ nữ hiền từ ấy. Khi trở về quê hương, tiếng gọi "Bà ơi" nghẹn ngào cất lên sau bao tháng ngày xa cách. Hình bóng bà hiện lên vẫn như những ngày xưa cũ, đưa đến cảm giác bảo vệ, che chở cho đứa cháu nhỏ. Tình cảm gia đình của Thanh đã được miêu tả rất tinh tế và chân thực trong tác phẩm.

Không chỉ vậy, Thanh còn hiện lên như một người tinh tế, dịu dàng trong mối tình chớm nở với cô hàng xóm. Hình bóng cô gái tên Nga cài bông hoa hoàng lan lên mái tóc, thủy chung mong nhớ, đợi chờ đã khắc sâu vào tâm trí anh. Tình yêu tuy chưa được thổ lộ nhưng đã hiện hữu rất rõ nét trong lòng mỗi người.

Từ đó, ta có thể thấy nhân vật Thanh là một người có nhiều tình cảm đong đầy trong lòng, từ tình yêu quê hương, tình cảm gia đình đến tình yêu đôi lứa. Nhân vật này được miêu tả rất tinh tế và sâu sắc, giúp cho độc giả dễ dàng