Viết về những tấm gương thiếu nhi Việt Nam anh hùng, bài thơ Lượm của Tố Hữu được xem là một trong những tác phẩm đặc sắc nhất của nền thi ca kháng chiến. Tác phẩm đã khắc họa thành công hình ảnh một em bé hồn nhiên, tinh nghịch yêu đời nhưng cũng vô cùng dũng cảm, kiên cường. Gấp cuốn sách lại có lẽ không ai có thể quên được chân dung, tính cách, phẩm chất quý báu của cậu bé ấy.

Sau khi miêu tả vẻ đẹp ngoại hình và tâm hồn trong sáng đáng yêu của Lượm, nhà thơ đã viết lên những vần thơ tuyệt đẹp ca ngợi tinh thần chiến đấu hy sinh và phẩm chất anh hùng của chú đội viên liên lạc. Hình ảnh Lượm bỗng “cao lớn” phi thường:

Vụt qua mặt trận

Đạn bay vèo vèo

Thư đề: "Thượng khẩn"

Sợ chi hiểm nghèo?.

Giữa mặt trận đạn bay vèo vèo, chú liên lạc đã xông lên vượt qua. Hai chữ “vụt qua” thể hiện động tác chiến đấu nhanh nhẹn, quả cảm vô cùng. Không thể do dự và chậm trễ khi đang mang trên mình bức thư thượng khẩn vì nó là mệnh lệnh chiến đấu. Câu thơ “Sợ chi hiểm nghèo?” vang lên như một lời thách thức, như một lời thề chiến đấu coi cái chết nhẹ tựa lông hồng. Người chiến sĩ nhỏ khác nào “một tiên đồng” đang dạo chơi trên đồng lúa trổ đòng đòng. Từ láy “nhấp nhô” gợi tả một tư thế hồn nhiên, bình tĩnh của chú liên lạc trên đường băng qua mặt trận đầy khói lửa:

Đường quê vắng vẻ

Lúa trổ đòng đòng

Ca lô chú bé

Nhấp nhô trên đồng....

Nhà thơ như đang “nín thở” dõi theo. Và Lượm đã ngã xuống. Câu thơ có lửa và máu, có lời than và nỗi đau. Hai câu cảm thán liên tiếp như tiếng nấc đau đớn cất lên:

Bỗng lòe chớp đỏ

Thôi rồi, Lượm ơi!

Chú đồng chí nhỏ

Một dòng máu tươi!

.

Lượm đã chiến đấu vì quê hương. Lượm đã hy sinh vì đất nước. Lượm đã tử thương nhưng tay chú còn nắm chặt bông lúa. Lượm đã ngã xuống nhưng hồn chú vẫn bay giữa đồng lúa thơm ngạt ngào mùi sữa:

Cháu nằm trên lúa

Tay nắm chặt bông

Lúa thơm mùi sữa

Hồn bay giữa đồng.

Đây là những câu thơ hay nhất nói về sự hy sinh của người chiến sĩ trên chiến trường. Tố Hữu đã sáng tạo nên một không gian nghệ thuật có hương lúa quyện hồn chiến sĩ vừa thân thuộc vừa bình dị, vừa bát ngát thiêng liêng. Chú đội viên liên lạc đã ngã xuống trong tư thế người anh hùng tuổi thiếu niên!

Phần cuối bài thơ, Tố Hữu nhắc lại tám câu thơ ở đoạn đầu. Cấu trúc ấy được thi pháp gọi là “đầu - cuối tương ứng” hoặc kết cấu vòng tròn. Trong bài thơ này, cấu trúc ấy có một giá trị thẩm mỹ đặc sắc. Chú đội viên liên lạc đã anh dũng hy sinh ngoài mặt trận, nhưng tinh thần yêu nước, chí khí dũng cảm và tên tuổi người anh hùng tuổi thiếu niên vẫn bất tử, sống mãi trong lòng nhân dân ta. Có cái chết hóa thành bất tử, đó là sự hy sinh oanh liệt của Lượm. Tấm gương anh hùng của Lượm sáng mãi ngàn thu.

Tố Hữu là nhà thơ lớn của dân tộc. Ông đã để lại một khối lượng tác phẩm đồ sộ. Mỗi một lứa tuổi ông đều dành những trang thơ của mình để viết về mọi lới tuổi và cũng như thế mỗi một lứa tuổi lại biết đến những bài thơ khác nhau của ông. Đối với lứa tuổi học sinh chúng ta thì chắc hẳn không ai không biết đến bà thơ Lượm do ông sáng tác. Bài thơ đã để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc hình ảnh Lượm, một em bé thiếu nhi hy sinh vì nhiệm vụ trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. 

Hình ảnh Lượm thật đẹp. Lượm còn rất bé và được nhà thơ miêu tả là một cậu bé loắt choắt. Cậu mang bên mình cái xắc xinh xinh lên đường để đi công tác đi làm nhiệm vụ phục vụ kháng chiến phục vụ cách mạng. Cậu bé dường như rất vui thích rất tự hào khi mình đã được phục vụ kháng chiến khi chỉ là một cậu bé rất nhỏ. Chẳng thế mà nhìn cậu lúc này xem cậu đi thoăn thoắt cái đầu cậu lại nghênh nghênh với chiếc mũ ca nô đặc trưng của các chiến sĩ liên lạc nhưng lại được chú đội lệch sang hắn một bên thể hiện Lượm là một cậu bé rất tinh nghịch rất trẻ trung yêu đời và chắc hẳn cạu cũng đang nhảy chân sáo trên đường vàng.

Những câu văn vô cùng ngắn gọn nhưng lại rất chi tiết của tác giả khiến ta cảm nhận được chú bé lượm được hiện len hết sức chi tiết. Cậu bé toát lên là một chú bé rất nhỏ nhắn xinh xắn rất dễ thương nhưng ở cậu vẫn toát lên một sự nhanh nhẹn hoạt bát đến kì lại ở một độ tuổi còn quá trẻ. Bước vào chiến trận,tuy cậu chỉ được giao nhiệm vụ là đưa thư nhưng trong chiến tranh thì tất cả mọi hoạt động từ nhỏ đến lớn đều rất nguy hiểm. Vậy mà hãy nhìn cậu bây gio mà xem cậu thật sự rất vui vẻ thậm chí còn rất sung sướng khi được cách mạng giao cho nhiệm vụ,hình ảnh cậu bé khiến chúng ta thật cảm thấy ngưỡng mộ và cần phải học hỏi từ cậu. 

Bấy giờ, cái gian khổ của kháng chiến trường kì chưa tới. Mọi người đang sống trong không khí phấn khởi hào hứng của độc lập, tự do sau Cách mạng tháng Tám. Cái vui của Lượm bắt đầu từ niềm vui của đất nước, của dân tộc. Lượm vui trong lòng, vui ngoài nét mặt, dáng điệu, cử chỉ, lời nói. Tưởng chừng cái xắc cũng vui lây, cũng nhún nhảy theo nhịp chân của chú bé. Đeo xắc là dấu hiệu của người làm cán bộ. Lượm thấy oai lắm, ra vẻ lắm nên tỏ ra rất tự hào. Giống như các bạn cùng lứa tuổi, Lượm rất hiếu động. Đặc điểm này đã được hướng vào những công việc có ích cho kháng chiến.

Hình ảnh Lượm lúc chia tay tác giả thật đẹp và đầy sức sống. Kỉ niệm về cuộc gặp gỡ với chú bé liên lạc còn tươi nguyên trong lòng nhà thơ thì bỗng dưng có tin chẳng lành. Câu thơ bình thường bỗng nhiên bị ngắt làm đôi. Ám hiệu ngập ngừng và dấu chấm than thể hiện tâm trạng ngạc nhiên và xúc động đến bàng hoàng. Và để tưởng nhớ người chiến sĩ liên lạc ấy thì cuối bài thơ hình ảnh chú bé Lượm tinh nghịch hồn nhiên lại một lần nữa được hiện lên trong khổ cuối bài thơ.

Viết về những tấm gương thiếu nhi Việt Nam anh hùng, bài thơ Lượm của Tố Hữu được đánh giá là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của thơ ca kháng chiến. Tác phẩm đã khắc họa thành công hình ảnh một đứa trẻ hồn nhiên, tinh nghịch, yêu đời nhưng cũng vô cùng dũng cảm, kiên cường. Khép lại trang sách, có lẽ không ai quên được chân dung, nhân cách, phẩm chất đáng quý của cậu bé ấy.

Sau khi miêu tả ngoại hình xinh đẹp và tâm hồn trong sáng đáng yêu của Lượm, nhà thơ đã viết những vần thơ hay ca ngợi tinh thần chiến đấu và phẩm chất anh hùng của người lính. Hình ảnh Lượm bỗng “cao lớn” lạ thường:

Tung hoành khắp chiến trường

đạn bay

Tiêu đề thư: “Thượng khẩn cấp”

Sợ nguy hiểm?.

Giữa mặt trận mịt mù làn đạn, chú liên lạc lao vút qua. Hai từ “vượt qua” biểu thị động tác chiến đấu nhanh nhẹn, dũng cảm. Không chần chừ, chậm trễ khi mang bức thư khẩn cấp bởi đó là mệnh lệnh chiến đấu. Bài thơ “Sợ nguy?” vang lên như một lời thách thức, như một lời thề chiến đấu coi cái chết nhẹ như lông hồng. Chú lính nhỏ giống như “cô tiên” đang đi trên cánh đồng lúa với những ngọn giáo. Từ “nhấp nhô” gợi tư thế hồn nhiên, điềm đạm của chú giao liên trên đường vượt mặt trận khói lửa:

Đường quê vắng vẻ

Lúa đang trổ bông

ba lô cho bé

Tung tăng trên đồng….

Nhà thơ như “nín thở” theo dõi. Và Lượm ngã xuống. Câu thơ có lửa và máu, than thở và đau đớn. Hai tiếng kêu liên tiếp như tiếng nấc đau đớn:

Tia chớp đỏ đột ngột

Được rồi, Lô!

đồng chí nhỏ

Một dòng máu tươi!.

Lượm chiến đấu vì quê hương. Lương đã hy sinh vì đất nước. Lượm bị giết nhưng tay vẫn cầm bông lúa. Lượm đã ngã xuống nhưng hồn anh vẫn bay giữa cánh đồng lúa thơm mùi sữa:

tôi nằm trên lúa

bông cầm tay

Cơm thơm như sữa

Hồn bay giữa đồng.

Đây là những câu thơ hay nhất nói về sự hy sinh của người lính nơi chiến trường. Tố Hữu đã tạo nên một không gian nghệ thuật có mùi thơm của lúa và tâm hồn của người lính vừa thân thuộc, bình dị, vừa thiêng liêng. Sĩ quan truyền tin đã ngã xuống trong tư thế của một anh hùng thiếu niên!.

Kết thúc bài thơ, Tố Hữu lặp lại 8 câu thơ ở đầu. Cấu trúc đó được gọi một cách thơ mộng là “đầu – cuối tương ứng” hay cấu trúc vòng tròn. Ở bài thơ này, cấu trúc ấy có một giá trị thẩm mỹ đặc biệt. Người đội viên liên lạc đã anh dũng hy sinh nơi tiền tuyến, nhưng tinh thần yêu nước, lòng dũng cảm và tên tuổi anh hùng của anh vẫn bất tử, sống mãi trong lòng nhân dân ta. Có cái chết hóa thành bất tử, đó là sự hy sinh vẻ vang của Gươm. Gương anh hùng của Lượm sáng mãi muôn đời.

Mỗi lần đọc Lượm của Tố Hữu, lòng tôi lại tràn đầy một cảm giác khó tả bồi hồi đến lạ thường. Hình ảnh người chiến sĩ cách mạng Việt Nam hiên ngang, bất khuất hiện lên trong hình hài của một cậu bé với thân hình nhỏ nhắn, tinh nghịch để lại trong tôi ấn tượng vô cùng sâu sắc.

Trong suốt những khổ thơ đầu hình ảnh cậu bé Lượm hiện lên với những nét đẹp tiêu biểu của lứa tuổi nhi đồng, nhanh nhẹn, đáng yêu và có chút nghịch ngợm.

“Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh

Ca nô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng”

Là một đội viên liên lạc, tuy ở dưới hoàn cảnh hết sức nguy hiểm, “Đạn bay vèo vèo”, nhưng Lượm chưa bao giờ cảm thấy sợ hãi và nao núng, Lượm vẫn rất nhanh nhẹn “Vụt qua mặt trận”, tinh thần anh hùng đã ăn sâu vào máu của người chiến sĩ tí hon ấy chẳng biết từ khi nào. Lượm rất hồn nhiên tràn đầy hằng hái mà bảo “Cháu đi chiến đấu/Vui lắm chú à”, “Thích hơn ở nhà”, để thấy được rằng tuy còn nhỏ tuổi nhưng trong tâm hồn non nớt ấy đã ý thức được nhiệm vụ đóng góp công sức cho cách mạng, cho Tổ quốc, chứ không muốn làm một đứa trẻ chỉ biết ăn, chơi, Lượm mang một tâm hồn lớn, một tâm hồn trưởng thành gắn bó với cách mạng. Tấm lòng yêu nước đã nhen nhóm và bùng cháy trong hình hài một cậu bé với vẻ ngoài nhỏ nhắn, nhìn có vẻ yếu ớt. Nhưng cũng chính vì những đặc điểm ngoại hình như vậy lại là thuận lợi cho công việc giao liên của cậu bé, Lượm cứ bình tĩnh, đầy quả cảm, luồn lách mang thư “Thượng khẩn” qua trước mũi giặc mà chúng chẳng hề hay biết.

Nhưng thật đau đớn làm sao khi Lượm đã hi sinh, người anh hùng tí hon với tinh thần chiến đấu dũng cảm ấy đã hi sinh. Tố Hữu đã thốt lên đầy đau đớn “Thôi rồi, Lượm ơi”, trong ấy là cả sự xót xa và tiếc nuối khôn nguôi, tiếc cho một nhân tài, một chiến sĩ cách mạng anh hùng, chẳng tiếc thân mình xông pha vì Tổ quốc, đau đớn lắm thay. Hình ảnh Lượm nằm xuống là một dòng máu đỏ tươi, dòng máu ấy tượng trưng cho sự anh hùng của dân tộc Việt Nam ta, thà đổ máu chứ quyết không chịu làm nô lệ.

Lượm hi sinh trên thảm lúa vàng, “Tay nắm chặt bông/Lúa thơm mùi sữa”, khẳng định sự hi sinh của Lượm là vì Tổ quốc, quê hương, vì hương lúa thơm ngát, vì cánh đồng mênh mông thẳng cánh cò bay, Lượm không tiếc hi sinh, chỉ tiếc rằng chẳng thể vì Tổ quốc, vì mảnh đất thân yêu này mà cống hiến thêm nữa. Chi tiết “Hồn bay giữa đồng”, là lòng yêu quê hương sâu sắc của cậu bé, dù đã hy sinh nhưng vẫn muốn quẩn quanh tại nơi này, ngắm nhìn thêm một lần nữa quê hương yếu dấu, đắm mình trong hương lúa như những ngày còn làm liên lạc. Hình ảnh đầy tính nghệ thuật, cái chết của Lượm là cái chết của người anh hùng thiếu niên, bi thương nhưng không bi lụy, càng cổ vũ cho tinh thần chiến đấu quên mình vì Tổ quốc của lớp thanh niên xung phong, vì một đất nước tự do độc lập.

Lượm – người chiến sĩ anh hùng, tuổi còn nhỏ nhưng tâm hồn không hề nhỏ, chứa đựng một tinh thần quả cảm cùng với lòng yêu quê hương đất nước sâu sắc. Bác có lời dạy rằng: “Tuổi nhỏ làm việc nhỏ, tùy theo sức của mình”, việc làm của Lượm tuy nhỏ nhưng lại góp một phần to lớn vào sự nghiệp giải phóng dân tộc. Lượm hi sinh rồi, nhưng tinh thần chiến đấu dũng cảm ấy sẽ còn sống mãi với thời gian, trong lòng dân tộc Việt Nam ta, trở thành tấm gương sáng cho lớp lớp các thế hệ trẻ noi theo.

“Lượm ơi, còn không?

Chú bé loắt choắt

Cái xắc xinh xinh

Cái chân thoăn thoắt

Cái đầu nghênh nghênh

Ca lô đội lệch

Mồm huýt sáo vang

Như con chim chích

Nhảy trên đường vàng…”

Nhà thơ Tố Hữu đã sử dụng rất tinh tế biện pháp so sánh. Chú bé Lượm, một chú bé “loắt choắt” với “cái xắc xinh xinh”, “cái chân thoăn thoắt”, “cái đầu nghênh nghênh”, “ca lô đội lệch”, “mồm huýt sáo vang”, khiến tác giả liên tưởng đến hình ảnh “con Chim Chích nhảy trên đường vàng”. Chim Chích là loài chim gần gũi với hình ảnh những làng quê Việt Nam. Chim Chích nhỏ nhưng nhanh nhẹn, rất đáng yêu. So sánh hình ảnh chú bé Lượm với hình ảnh con chim chích, nhà thơ đã gợi lên dáng vẻ nhỏ nhắn, hoạt bát, tinh nghịch của chú.

Không chỉ vậy, đó còn là “con Chim Chích nhảy trên đường vàng”. Hình ảnh “đường vàng” gợi đến hình ảnh con đường đầy nắng vàng mà chú bé Lượm đang tiến bước. “Con đường vàng” ấy cũng chính là con đường vinh quang của cách mạng mà Lượm đang dũng cảm bước đi.

Hình ảnh chú bé Lượm trong những câu thơ trên đã được lặp lại ở cuối bài thơ, đó giống như những dòng hồi ức, những dòng tưởng niệm về người đồng chí nhỏ của tác giả. Hình ảnh chú bé hồn nhiên, đáng yêu ngân vang mãi trong những dòng thơ cuối bài như một lời nhắn nhủ: Lượm sẽ còn sống mãi trong trái tim mỗi chúng ta.

Lượm là một bài thơ hay. Hình ảnh Lượm đã để lại trong em cảm nghĩ sâu sắc. Nhà thơ Tố Hữu đã vẽ lên trước mặt người đọc hình ảnh một thiếu nhi Việt Nam trong những ngày đầu kháng chiến:

Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh.

Hình ảnh Lượm thật đẹp. Lượm còn bé lắm, bé “loắt choắt” nhưng đã tham gia cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc. Lượm đã mang “cái xắc xinh xinh” lên đường đi công tác. Và cậu bé này đã vô cùng tự hào vì được nhập vào dòng người kháng chiến. Chân cậu bước “thoăn thoắt”, còn đầu thì “nghênh nghênh”.

Lượm là hình ảnh tiêu biểu cho những chú bé Việt Nam sinh ra trong đói nghèo. Cậu nhỏ bé, gầy gò nhưng toát lên từ dáng dấp đó là sự nhanh nhẹn, vui tươi. Lượm vui vì cuộc cách mạng đã đem lại tự do, bình đẳng cho người nghèo. Đối với Lượm, cách mạng là một ngày hội lớn:

Vui lắm chú à
Thích hơn ở nhà.

Hình ảnh Lượm để lại trong em niềm vui, sự luyến tiếc: Giá như em cũng được tham gia cuộc kháng chiến như Lượm thì sung sướng biết bao. Nhà thơ tiếp tục gợi lên vẻ đẹp của Lượm:

Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng

Hình ảnh con “đường vàng” gợi em nghĩ đến một con đường rộng dài vô tận, con đường nhuộm ánh nắng mùa thu của ngày Cách mạng tháng Tám. Trên con đường đó, Lượm như một con chim nhỏ đang nhảy nhót. Thật đẹp, thật đáng yêu. Nhưng đó chỉ là vẻ đẹp hồn nhiên của chú bé Lượm trong cuộc sống đời thường. Trong chiến đâu, Lượm còn mang vẻ đẹp của người chiến sĩ dũng cảm. Khi có lệnh, Lượm đã thể hiện tinh thần của người lính:.

Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vèo
Thư đề: Thượng khẩn
Sợ chi hiểm nghèo

“Đạn bay vèo vèo" nhưng Lượm vẫn lao “vụt” lên. Lượm không sợ “hiểm nghèo” bởi thư đề: "Thượng khẩn”, Lúc này chỉ chậm giây phút là có thể trả giá đắt bằng xương máu của các anh bộ đội thân yêu. Là người liên lạc Lượm phải thực hiện ngay lệnh cấp trên, phải “vụt” lên để truyền đạt tin tức dù phải hy sinh cũng không được chậm trễ. Và, đau xót thay, đạn địch “bay vèo vèo" như thế thì làm sao thoát được, nên Lượm đã ngã xuống: Nhà thơ nghẹn ngào. Và em cùng không cầm được nước mắt. Chú bé đáng yêu đó đã vĩnh viễn ra đi.

Em nghĩ đến cậu bé làng Gióng, Trần Quốc Toảán, Kim Đồng Trong cuộc kháng chiến củ dân tộc, biết bao thiếu nhi Việt Nam ta đã ngã xuống, Họ là những tấm gương sáng cho muôn đời sau. Thánh Gióng bay lên trời còn Lượm thì:

Cháu nằm trên lúa
Tay nắm chặt bông
Lúa thơm mùi sữa
Hồn bay giữa đồng.

Cho đến lúc hy sinh, Lượm vẫn mang vẻ đẹp trọn vẹn. Người con của làng quê lúc chết vẫn gắn bó với quê hương, vẫn "nằm trên lúa và bàn tay vẫn "nắm chặt” bông lúa. Lượm ra đi thanh thản. Lượm nằm xuống trên cánh đồng lúa đang “thơm mùi sữa". Và đứa con yêu của quê hương vần còn mãi với ruộng đồng:

Hồn bay giữa đồng

Và Lượm lại hiện lên thật đáng yêu trong khổ cuối:

Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh ..

Lượm đã tham gia cuộc kháng chiến chống Pháp. Thời gian từ đó đến nay đã gần nửa thế kỷ nhưng hiện lên trước mắt em là người bạn cùng trang lứa. Những con người như Lượm không già, những con người đó trẻ mãi với thời gian, sống nguyên vẹn trong lòng hậu thế.

Hình ảnh Lượm để lại trong em nhiều xúc động, gợi em suy nghĩ về nghĩa vụ đối với đất nước, chiến tranh không còn nữa nhưng công cuộc xây dựng đất nước còn khó khăn. Em phải đóng góp như thế nào để đáng là cháu ngoan Bác Hồ.

Một trong những bài thơ hay viết về đề tài thiếu nhi làm liên lạc chính là bài Lượm của nhà thơ Tố Hữu. Tác giả sáng tác bài thơ này vào năm 1949, trong thời kì kháng chiến chống thực dân Pháp. Bài thơ đã để lại trong em những ấn tượng sâu sắc. Đặc biệt, hình ảnh nhân vật Lượm đã làm rung cảm tâm hồn em bởi sự hồn nhiên, ngây thơ và sự hi sinh anh dũng của Lượm trong một lần chuyển thư “thượng khẩn”

Lượm có dáng người bé nhỏ “loắt choắt”, chiếc mũ ca lô luôn đội lệch trên đầu. Bé nhỏ nhưng Lượm thật nhanh nhẹn và hoạt bát. Cụm từ “cái chân thoăn thoắt” đã phần nào nói lên điều đó. Lượm hiện lên trước mắt em thật ngộ nghĩnh và đáng yêu:

Chú bé loắt choắt

Cái xắc xinh xinh

Cái chân thoăn thoắt

Cái đầu nghênh nghênh.

Ca lô đội lệch

Mồm huýt sáo vang

Như con chim chích

Nhảy trên đường vàng.

Một loạt từ láy “loắt choắt”, “xinh xinh” ''thoăn thoắt”, “nghênh nghênh”cộng với điệp từ “cái” có giá trị gợi tả hết sức đặc sắc. Nó có tác dụng tạo nên bức chân dung nhỏ nhắn mà nhanh nhẹn, hoạt bát rất đáng yêu của người liên lạc nhỏ.

Sự hồn nhiên, ngây thơ của Lượm còn được thế hiện qua niềm vui khi bản thân được làm liên lạc. Lời đối thoại của Lượm với tác giả đã giúp ta khẳng định được Lượm rất vui sướng khi được trở thành người chiến sĩ nhỏ:

Cháu đi liên lạc

Vui lắm chú à

Ở đồn Mang Cá

Thích hơn ở nhà

Cháu cười híp mí

Má đỏ bồ quân

Thôi chào đồng chí

Cháu đi xa dần.

Bằng những từ trực tiếp miêu tả cảm xúc “vui”, “thích”, “cười”, "má đỏ”..., một lần nữa, tác giả khẳng định việc được tham gia chiến đấu chống kẻ thù bảo vệ đất nước là niềm vui của thế hệ trẻ Việt Nam. Lượm rất dũng cảm trong khi làm nhiệm vụ:

Vụt qua mặt trận

Đạn bay vèo vèo

Thư đề Thượng khẩn

Sợ chi hiểm nghèo

Giữa làn đạn giặc bay vèo vèo, Lượm dũng cảm vượt qua mặt trận. Để thư “Thượng khẩn” nhanh tới tay người nhận, Lượm đâu quản hiểm nguy. Từ “sợ chi” mang nghĩa khẳng định ý chí chiến đấu của người liên lạc nhỏ. Đẹp biết bao hình ảnh chiếc mũ ca lô nhấp nhô trên cánh đồng lúa đang làm đòng:

Đường quê vắng vẻ

Lúa trỗ đòng đòng

Ca lô chú bé

Nhấp nhô trên đồng.

Nhưng rồi, Lượm đã ngã xuống trên cánh đồng quê khi đang làm nhiệm vụ đưa thư “Thượng khẩn”:

Bỗng lòe chớp đỏ

Thôi rồi, Lượm ơi!

Chú đồng chí nhỏ

Một dòng mẫu tươi

Lời thơ như nghẹn ngào vì đau đớn trước sự hi sinh của Lượm. Lượm ngã xuống nhưng hồn Lượm vẫn bay giữa đồng lúa thơm ngạt ngào mùi sữa:

Cháu nằm trên lúa

Tay nắm chặt bông

Lúa thơm mủi sữa

Hồn bay giữa đồng.

Đây là khổ thơ hay nhất nói về sự hi sinh của những người chiến sĩ. Hương thơm của cánh đồng lúa đang bao bọc, chở che hồn người chiến sĩ tuổi thiếu niên. Không gian nhẹ nhàng mà thiêng liêng bởi có cái thoáng đãng của cánh đồng quê, có vị thơm ngạt ngào của mùi sữa khi lúa trỗ đòng... Tất cả giang rộng vòng tay đón Lượm trở về với đất mẹ.

Với nghệ thuật miêu tả nhân vật kết hợp với kể và biểu hiện cảm xúc, tác giả đã khắc họa thành công nhân vật Lượm. Lượm là cậu bé hồn nhiên, ngây thơ nhưng rất dũng cảm. Lượm đã hi sinh anh dũng trong khi làm liên lạc. Lượm chính là tấm gương sáng ngời cho tất cả chúng em noi theo.Tác phẩm đã khép lại nhưng hình ảnh Lượm mãi mãi lưu giữ trong trái tím em. Em yêu quý và cảm phục người thiếu niên anh hùng đã vui vẻ hi sinh vì quê hương đất nước.

Một dân tộc “ra trận gặp anh hùng” như dân tộc Việt Nam đã dệt nên những huyền thoại. Ở khắp mọi miền đất nước ta đều bắt gặp những anh hùng của dân tộc. Và trong bài thơ của mình, nhà thơ Tố Hữu đã đưa ta về Huế để biết thêm về một dân tộc Việt Nam anh hùng – chú bé Lượm trong bài thơ Lượm – một thiếu niên anh hùng trong cuộc kháng chiến chống Pháp.

Sau khi miêu tả ngoại hình xinh đẹp và tâm hồn trong sáng đáng yêu của Lượm, nhà thơ đã viết những vần thơ hay ca ngợi tinh thần chiến đấu và phẩm chất anh hùng của người lính. Hình ảnh Lượm bỗng “cao lớn” lạ thường:

Tung hoành khắp chiến trường

đạn bay

Tiêu đề thư: “Thượng khẩn cấp”

Sợ nguy hiểm?.

Giữa mặt trận mịt mù tiếng đạn, chú liên lạc lao tới, vượt qua. Hai chữ quật ngã thể hiện động tác chiến đấu thần tốc, dũng cảm. Không thể do dự và trì hoãn khi mang bức thư khẩn cấp. Vì đó là mệnh lệnh chiến đấu. Thơ Sợ nguy? nghe như một lời thách thức, như một lời thề quyết chiến, coi cái chết nhẹ như lông hồng. – Chú lính nhỏ giống như “cô tiên đồng ruộng” đi trên cánh đồng lúa với những ngọn giáo. Từ “ nhấp nhô” gợi dáng điệu hồn nhiên, điềm đạm của cậu bé giao liên trên đường băng qua một mặt trận khói lửa.

Đường quê vắng vẻ

Lúa đang trổ bông

ba lô cho bé

Nhảy trên đồng…

Nhà thơ như “nín thở” theo dõi. Và Lượm ngã xuống. Câu thơ có lửa và máu, than thở và đau đớn. Hai tiếng kêu liên tiếp như tiếng nấc đau đớn:

Tia lửa bất ngờ

Được rồi, Lô!

đồng chí nhỏ

Một dòng máu tươi!.

Lượm chiến đấu vì quê hương. Lượm đã hy sinh vì quê hương. Lượm bị giết nhưng tay vẫn cầm bông lúa. Người đánh cá như thả hồn mình giữa cánh đồng lúa ngọt ngào màu sữa:

tôi nằm trên lúa

bông cầm tay

Cơm thơm như sữa

Hồn bay giữa đồng.

Đây là những câu thơ hay nhất nói về sự hy sinh của người lính nơi chiến trường. Tố Hữu đã tạo nên một không gian nghệ thuật có hương lúa và hồn liệt sĩ vừa thân thuộc, bình dị, vừa thiêng liêng. Sĩ quan truyền tin đã ngã xuống trong tư thế của một anh hùng thiếu niên!.

Kết thúc bài thơ, tác giả khẳng định sự vĩnh hằng của hình tượng Lượm qua việc lặp lại 8 dòng miêu tả của đoạn thơ đầu. Với kết cấu “đầu – cuối tương ứng” ấy, bài thơ đã giúp người đọc cảm nhận được sự bất tử của chú bé liên lạc. Anh hy sinh ngoài mặt trận, nhưng hình ảnh một cậu bé hồn nhiên, nhanh nhẹn, dũng cảm và danh xưng thiếu niên anh hùng vẫn sống mãi.