Tác giả

• Tiểu sử

- Võ Quảng (1920-2007), tại xã Đại Hòa huyện Đại Lộc tỉnh Quảng Nam

- Là nhà văn nổi tiếng của Việt Nam

- Là người đầu tiên dịch tác phẩm Đôn Ki-hô-tê sang tiếng Việt dưới bút danh Hoàng Huy năm 1959

• Cuộc đời

- Năm 1935, trong khi đang theo học Tú tài ở Quốc học Huế, ông tham gia tổ chức Thanh niên Dân chủ ở Huế

- Năm 1939, làm tổ trưởng tổ Thanh niên Phản đế ở Huế

- Tháng 9 năm 1941, bị chính quyền Pháp bắt giam ở nhà lao Thừa Phủ, sau đó bị đưa đi quản thúc vô thời hạn ở quê nhà

- Sau khi Cách mạng tháng Tám 1945 nổ ra, ông được chính quyền Việt Minh cử làm ủy viên Tư pháp thành phố Đà Nẵng

- Từ 1947-1954, làm Hội thẩm chính trị (tức là Phó Chánh án) tòa án quân sự miền Nam Việt Nam. Thời gian này, ông cũng có sáng tác một số tác phẩm thơ dành cho thiếu nhi.

• Sự nghiệp

- Ông sáng tác thơ, truyện, viết kịch bản phim hoạt hình và dịch một số tác phẩm văn học nổi tiếng của thế giới

- Năm 2007, ông được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật

- Phong cách sáng tác: viết nhiều truyện và thơ cho thiếu nhi với lối viết giản gị, trong sáng, gợi nhiều liên tưởng bất ngờ, độc đáo

- Một số tác phẩm tiêu biểu: Nắng sớm (1965), Anh đom đóm (1970), Quê nội (1974)...

Tác phẩm

• Tìm hiểu chung

Xuất xứ

- Trích Tuyển tập Võ Quảng, tập II, NXB Văn học, Hà Nội, 1998

Bố cục: 3 phần

- Phần 1 (khổ 1 + 2): Màn đêm buông xuống, chú bé và trâu bắt đầu nghỉ ngơi

- Phần 2 (khổ 3, 4, 5): Ngàn sao làm việc dưới góc nhìn của chú bé chăn trâu

- Phần 3 (khổ cuối): Bình minh lên, kết thúc một đêm làm việc của những vì sao

Thể loại: thơ năm chữ

Phương thức biểu đạt: biểu cảm

• Giá trị nội dung, nghệ thuật

Giá trị nội dung

Ngàn sao cùng làm việc, cùng chung sức đã làm nên vẻ đẹp huyền diệu của trời đêm. Lao động và biết đoàn kết, yêu thương đã làm cho vạn vật trở nên đẹp đẽ, đáng yêu

Giá trị nghệ thuật

- Ngôn ngữ giàu hình ảnh

- Giọng điệu hồn nhiên, ngộ nghĩnh, vui tươi

Câu 1 (trang 27, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Cảnh vật ở hai khổ thơ đầu được miêu tả trong khoảng thời gian, không gian nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ hai khổ thơ đầu và xác định không gian, thời gian

Lời giải chi tiết:

Cảnh vật ở hai khổ thơ đầu được miêu tả trong:

- Thời gian: buổi chiều thanh bình và yên tĩnh: “bóng chiều tỏa ra nhanh…bỗng chốc trở tối mò”

- Không gian: đồng quê xanh thẫm nơi có những bụi rậm

Câu 2 (trang 27, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Nhân vật “tôi” trong bài thơ là ai? Nêu cảm nhận của em về tâm trạng của nhân vật “tôi” trong hai khổ thơ đầu.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ bài thơ và nêu cảm nhận của em. Chú ý các chi tiết: "Trâu tôi đã ăn no", "Trâu tôi đi đủng đỉnh/ Như bước giữa ngàn sao"...

Lời giải chi tiết:

Theo em, nhân vật “tôi” trong bài thơ là một cậu bé. Nhà thơ Võ Quảng đã mượn góc nhìn của cậu bé chăn trâu để thể hiện cái nhìn bao quát của mình.

Bài thơ là tâm trạng vui tươi, hạnh phúc của chú bé chăn trâu được thể hiện qua các từ "bỗng chốc", "đủng đỉnh", "giữa ngàn sao". Nhân vật "tôi" nhận ra sự thay đổi của thời gian nhưng sự "bỗng chốc" này không làm cho cậu bé hối hả, vội vã mà lại rất thư thái, thong dong. Hình ảnh cậu và chú trâu đi "đủng đỉnh" cũng là hình ảnh cậu và chú trâu của mình đang thoải mái ngắm sao trời. Một khung cảnh yên bình, vô lo, vô nghĩ.

Câu 3 (trang 27, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Nêu ấn tượng chung về khung cảnh bầu trời đêm hiện lên qua trí tưởng tượng của nhân vật “tôi”

Phương pháp giải:

Đọc kĩ bài thơ và nêu ấn tượng của em về khung cảnh bầu trời đêm

Lời giải chi tiết:

Bài tham khảo 1:

Qua trí tưởng tượng của nhân vật “tôi”, khung cảnh bầu trời đêm hiện lên thật rộng lớn, mênh mông với không khí vui tươi, rộn rã. Hàng ngàn vì sao tỏa sáng, dải ngân hà như một dòng sông chảy giữa trời. Những ngôi sao Thần Nông, sao Hôm, Đại Hùng tinh cùng làm việc như những ngư dân của làng chài vũ trụ.

Bài tham khảo 2:

Khung cảnh bầu trời đêm xuất hiện trong trí tưởng tượng của tác giả thật rộng lớn và tươi vui. Đó là một bầu trời mênh mông với những ngôi sao đang chăm chỉ làm việc. Với trí tưởng tượng của mình, nhân vật tôi đã nhận thấy những ngôi sao đều đẹp, đều sáng, đều đoàn kết với nhau để tạo nên sự lung linh cho bầu trời đêm.

Câu 4 (trang 27, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Đọc bốn khổ thơ cuối và thực hiện các yêu cầu sau:

Phương pháp giải:

Đọc kĩ bốn khổ thơ cuối và chú ý các hình ảnh so sánh

Lời giải chi tiết:

1. Những hình ảnh so sánh là:

- Hình ảnh so sánh được nhà thơ sử dụng để miêu tả dải Ngân Hà: như một dòng sông

- Hình ảnh so sánh được nhà thơ sử dụng để miêu tả các chòm sao Thần Nông: như chiếc vó bằng vàng

- Hình ảnh so sánh được nhà thơ sử dụng để miêu tả những sao dọc ngang: như tôm cua bơi lội

- Hình ảnh so sánh được nhà thơ sử dụng để miêu tả sao Hôm: như đèn đuốc soi cá

2. Nét chung ở những hình ảnh so sánh trên là đều đưuọc so sánh với những vật dụng lao động của người nông dân (chiếc vó, chiếc nơm, đuốc đèn soi cá, chiếc gàu...). Vì vậy, hình ảnh bầu trời đêm gợi liên tưởng đến khung cảnh lao động của người nông dân: rất quen thuộc, gần gũi, sống động, nhộn nhịp, tươi vui. Lối so sánh độc đáo không chỉ khiến cảnh vật hiện lên rất sinh động mà còn thể hiện được vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật "tôi": rộng mở, giao hòa với thiên nhiên, với vũ trụ,

3.   

Bài tham khảo 1:

Ngàn sao làm việc giúp chúng ta thấy được một bầu trời hàng ngàn vì sao đẹp lộng lẫy về đêm. Dải Ngân Hà “chảy giữa trời lồng lộng” như một dòng sông lấp lánh những ánh sao. Sao Thần Nông tỏa rộng “chiếc vó bằng vàng” để đón những vì tinh tú như hàng ngàn con tôm cua đang bơi lội trong dòng sông. Bên kia phía đông nam là ngôi sao Hôm đang tỏa sáng, chiếu rọi vào dòng sông Ngân Hà như một chiếc đuốc đèn được dùng để soi cá. Nhóm Đại Hùng tinh biết buông gàu chăm chỉ suốt đêm lo tát nước. Ngàn sao cùng làm việc, cùng chung sức đã làm nên một vẻ đẹp huyền diệu của trời đêm. Lao động và biết đoàn kết, yêu thương sẽ làm cho vạn vật trở nên đẹp đẽ, đáng yêu.

Bài tham khảo 2:

Hình ảnh “Ngàn sao vui làm việc” dường như là hình ảnh thơ hay và ý nghĩa nhất trong toàn bài thơ. Câu thơ được tác giả tạo nên với ngôn từ rất giản dị nhưng lại đúc kết được vẻ đẹp của toàn bài. Ngàn sao cùng làm việc, cùng chung sức đã làm nên vẻ đẹp huyền diệu của trời đêm. Lao động và biết đoàn kết, yêu thương đã làm cho vạn vật trở nên đẹp đẽ, đáng yêu

Bài tham khảo 3:

Hình ảnh thơ “Trâu tôi đi đủng đỉnh/ Như bước giữa ngàn sao” là hình ảnh so sánh đầy sức gợi. Cảm giác thong dong của người và vật khi đứng trước và cảm nhận vẻ đẹp của tạo hóa được khắc họa rõ nét.

* Sau khi đọc

Nội dung chính: 

Văn bản Ngàn sao làm việc giúp chúng ta hiểu được bầu trời đẹp lộng lẫy về đêm. Ngàn sao cùng làm việc, cùng chung sức đã làm nên vẻ đẹp huyền diệu của trời đêm. Lao động và biết đoàn kết, yêu thương đã làm cho vạn vật trở nên đẹp đẽ, đáng yêu. 

Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc: 

Câu 1 (trang 27 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

Cảnh vật ở hai khổ thơ đầu được miêu tả trong: 

+ khoảng thời gian: từ buổi chiều tới tối.

+ không gian: đồng quê.

Câu 2 (trang 27 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

- Nhân vật “tôi” trong bài thơ là tác giả Võ Quảng.

- Tâm trạng của nhân vật “tôi” trong hai khổ thơ đầu: khoan khoái, thong thả cảm nhận bầu trời chuyển sắc và cảm nhận vạn vật khung cảnh thay đổi.

Câu 3 (trang 27 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

- Khung cảnh bầu trời đêm hiện lên qua trí tưởng tượng của nhân vật “tôi”: bầu trời đêm lung linh sắc màu và tràn đầy sức sống.

Câu 4 (trang 27 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

a) Những hình ảnh so sánh được nhà thơ sử dụng để miêu tả

+ Dải Ngân Hà được ví chảy giữa trời lồng lộng

+ Sao Đại Hùng được ví buông gàu tát nước

+ Sao Thần Nông được ví như chiếc vó bằng vàng, tôm cua bơi lội.

+ Sao Hôm được ví đuốc đèn soi cá.

b) Nét chung ở những hình ảnh so sánh trên: tác giả so sánh những vì sao trên trời gắn liền với hoạt động của nhà nông, gắn với đồng quê Việt Nam.

c) 

Bài thơ sử dụng rất nhiều chi tiết gợi tả đặc sắc: sông Ngân Hà biết chảy giữa trời lồng lộng, sao Thần Nông biết tỏa rộng chiếc vó lọng vàng, sao Hôm như một ngọn đuốc soi cá, nhóm Đại Hùng tinh biết buông gầu tát nước. Bằng biện pháp so sánh, nhân hóa, ngàn sao cũng làm việc, hoạt động chung sức làm nên vẻ đẹp huyền diệu của trời đêm. Không chỉ hoạt động mà ngàn sao còn biết đoàn kết, yêu thương giúp cho vạn vật trở nên đẹp đẽ, đáng yêu. Những cảm nhận riêng, cách thể hiện mới lạ ở những điều tưởng chừng như quá quen thuộc làm nên phong cách rất riêng biệt của Võ Quảng. Bài thơ giản dị ngắn gọn với hệ thống động từ được sử dụng đậm đặc tạo nên một thế giới căng đầy sự sống, sôi động, tạo nên một bản giao hưởng sôi động, tưng bừng.

I. Tác giả văn bản Ngàn sao làm việc

- Võ Quảng (1920 - 2007) quê ở Quảng Nam. 

- Ông gần như dành cả cuộc đời mình cho hoạt động văn học nghệ thuật, đặc biệt là cho văn học thiếu nhi. Ông sáng tác thơ, văn, kịch bản phim hoạt hình, viết lý luận về văn học thiếu nhi. 

- Thơ viết cho thiếu nhi của Võ Quảng giản dị, trong sáng; gợi nhiều liên tưởng bất ngờ, độc đáo. Ngôn ngữ, hình ảnh, giọng điệu hồn nhiên, ngộ nghĩnh, tươi vui. 

- Một số sáng tác nổi bật: Năng sớm (1965), Anh đom đóm (1970), Quê nội (1974),…

II. Tìm hiểu tác phẩm Ngàn sao làm việc

• Thể loại:

Ngàn sao làm việc thuộc thể thơ năm chữ

• Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:

Bài thơ Ngàn sao làm việc được trích trong Tuyển tập Võ Quảng, tập II, xuất bản năm 1998.

• Phương thức biểu đạt:

Bài thơ Ngàn sao làm việc có phương thức biểu đạt là biểu cảm

• Tóm tắt bài thơ Ngàn sao làm việc: 

Bài thơ miêu tả một bầu trời đêm đẹp đẽ và lộng lẫy, dải Ngân Hà, sao Thần Nông, sao Hôm, nhóm Đại Hùng tinh. Hàng ngàn ngôi sao cùng kết hợp với nhau tạo nên vẻ đẹp huyền ảo của bầu trời đêm. Sức lao động, sự đoàn kết và tình yêu thương sẽ làm cho mọi thứ trở nên đẹp đẽ và đáng yêu.

• Bố cục bài Ngàn sao làm việc

Ngàn sao làm việc gồm 2 phần:

+ Phần 1: Hai khổ thơ đầu: Khung cảnh làng quê lúc trời chuyển tối

+ Phần 2: Bốn khổ thơ cuối: Bầu trời đêm ngàn sao

• Giá trị nội dung: 

Ngàn sao làm việc vẽ nên bầu trời đẹp lộng lẫy về đêm là do sông Ngân Hà biết cháy giữa trời lồng lộng, sao thần nông biết tỏa rộng chiếc vó lọng vàng, sao hôm như một ngọn đuốc soi cá, nhóm đại hùng tinh biết buông gầu tát nước. Ngàn sao cùng làm việc, cùng chung sức đã làm nên vẻ đẹp huyền diệu của trời đêm. Lao động và biết đoàn kết, yêu thương đã làm cho vạn vật trở nên đẹp đẽ, đáng yêu.

• Giá trị nghệ thuật: 

- Thơ 5 chữ 

- Sử dụng nhiều biện pháp tu từ so sánh, liệt kê, nhân hóa,…

- Ngôn ngữ thơ gần gũi, sinh động

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Ngàn sao làm việc

1. Khung cảnh làng quê lúc trời chuyển tối

- Thời gian: Xế chiều

- Không gian:

+ Bóng chiều tỏa ra 

+ Đồng quê xanh thẫm – tối mò

+ Đất trời: Yên tĩnh

+ Khi chuyển tối: Trâu ăn no cỏ, đủng đỉnh đi về

- Nghệ thuật: 

+ So sánh bước đi của trâu khi trời tối như “bước giữa ngàn sao”

+ Điệp ngữ “trâu tôi…”

+ Từ láy: đủng đỉnh

- Nhân vật tôi: Cậu bé chăn trâu

- Tâm trạng của nhân vật: Vui vẻ, thư giãn sau một ngày dài.

→ Khung cảnh làng quê êm ả, yên bình trái ngược với sự vận hành của thời gian, trời chuyển tối rất nhanh, mọi sự vật như chìm vào trạng thái nghỉ ngơi.

2. Bầu trời đêm ngàn sao

* Khung cảnh trời đêm bát ngát:

- Từ láy: nao nao, lồng lộng

→ Sự bát ngát, rộng lớn vô hạn của Ngân Hà

- Bầu trời đêm lung linh: dải ngân hà, sao Thần Nông, những đốm sao, sao Hôm, nhóm Đại Hùng tinh.

- Biện pháp so sánh: 

+ Sao Thần Nông: chiếc vó bằng vàng; 

+ Những đốm sao: tôm cua bơi lội; 

+ Sao Hôm: chiếc nơm, đuốc đèn soi cá; 

+ Nhóm Đại Hùng tinh: gàu tát nước bên sông Ngân

→ Cả bầu trời đêm bao la, bí ẩn trở nên gần gũi với những hình ảnh so sánh quen thuộc với cuộc sống hàng ngày. Cả dải Ngân Hà giống như một con sông trên quê hương, các ngôi sao lớn nhỏ là cá tôm, dụng cụ đánh bắt… đang hăng say làm việc.

→ Trí tưởng tượng đầy sáng tạo, phong phú, ngây thơ của nhân vật “tôi”

* Cảnh bình minh

- Nghệ thuật: 

+ Nhân hóa “ngàn sao” biết làm việc

+ So sánh: Mặt trời lên giống như “chiếc quạt hồng”

+ Đảo ngữ

- Sự đối lập: 

+ Màn đêm là khoảng thời gian vạn vật nghỉ ngơi thì ngàn sao chăm chỉ làm việc 

+ Hừng đông là khoảnh khắc ngày mới bắt đầu, mọi vật chuẩn bị một ngày làm việc lại là lúc ngàn sao “về nghỉ”

→ Ngàn sao cùng làm việc, cùng chung sức đã làm nên vẻ đẹp huyền diệu của trời đêm. Lao động và biết đoàn kết, yêu thương đã làm cho vạn vật trở nên đẹp đẽ, đáng yêu.

Trả lời câu hỏi

Câu 1. Cảnh vật ở hai khổ thơ đầu được miêu tả trong khoảng thời gian, không gian nào?

- Thời gian: Từ lúc chiều tà đến khi tối mò.

- Không gian: Cánh đồng ở quê, trên các bờ bụi rậm.

Câu 2. Theo em, nhân vật “tôi” trong bài thơ là ai? Nêu cảm nhận của em về tâm trạng của nhân vật “tôi”.

- Nhân vật “tôi” trong bài là một cậu bé chăn trâu.

- Cảm nhận về tâm trạng của tôi: Tâm trạng của “tôi” đầy vui vẻ, háo hức.

Câu 3. Nêu ấn tượng chung về khung cảnh bầu trời đêm hiện lên qua trí tưởng tượng của nhân vật “tôi”.

Bầu trời đêm hiện lên thật mênh mông và thơ mộng trong trí tưởng tượng phong phú của cậu bé: Dòng sông Ngân Hà chảy giữa trời, sao Thần Nông tỏa rộng một chiếc vó bằng vàng như tôm cua bơi lội, sao Hôm như đuốc đèn soi cá, cả nhóm Đại Hùng Tinh buông gàu bên sông Ngân…

Câu 4. Đọc bốn khổ thơ cuối và thực hiện các yêu cầu sau:

1. Chỉ ra những hình ảnh so sánh được nhà thơ sử dụng để miêu tả dải Ngân Hà và các chòm sao Đại Hùng, Thần Nông; sao Hôm.

• Dải Ngân Hà: Như sông Ngân Hà
• Thần Nông: Như tôm cua bơi lội
• các chòm sao Đại Hùng: cả nhóm Đại Hùng tinh buông gàu bên sông Ngân.
• Sao Hôm: Như đuốc đèn soi cả

2, Tìm nét chung ở những hình ảnh so sánh trên.

Các hình ảnh trên đều được so sánh với các sự vật liên quan đến sông nước.

3. Chọn phân tích một vài chi tiết gợi tả đặc sắc.

Phân tích chi tiết gợi tả đặc sắc: Dải Ngân Hà rộng lớn, kéo dài có thể tượng tượng giống như một dòng sông trên bầu trời.

*Sau khi đọc

Câu 1 (Trang 27- SGK Ngữ văn 7): Cảnh vật ở hai khổ thơ đầu được miêu tả trong khoảng thời gian, không gian nào?

Trả lời:

Cảnh vật ở hai khổ thơ đầu được miêu tả trong:

-Thời gian: khi mặt trời lặn, màn đêm buông xuống “Bóng chiều tỏa ra nhanh…Bỗng chốc trở tối mò”.

- Không gian: Đồng quê xanh thẫm nơi có những bụi rậm.

Câu 2 (Trang 27- SGK Ngữ văn 7): Theo em, nhân vật “tôi” trong bài thơ là ai? Nêu cảm nhận của em về tâm trạng của nhân vật “tôi” trong hai khổ thơ đầu.

Trả lời:

- Theo em nhân vật “tôi” trong bài thơ là một chú trâu.

- Cảm nhận của em về tâm trạng của nhân vật “tôi” trong hai khổ thơ đầu là:

Hai khổ thơ đầu thể hiện tâm trạng của chú trâu đang thong dong, thảnh thơi ngắm nhìn sự thay đổi của vạn vật khi trời “bỗng chốc trở nên tối mò”. Lúc này, chú đã ăn no và bước đi đủng đỉnh như bước giữa ngàn sao, đây là cách chú thư giãn sau một ngày làm việc vất vả.

Câu 3 (Trang 27- SGK Ngữ văn 7): Nêu ấn tượng chung về khung cảnh bầu trời đêm hiện lên qua trí tưởng tượng của nhân vật “tôi”.

Trả lời:

Qua trí tưởng tượng của nhân vật “tôi”, khung cảnh bầu trời đêm hiện lên thật lung linh, huyền diệu với ngàn vì sao lấp lánh. Dải Ngân Hà như một dòng sông đang nao nao chảy giữa trời lồng lộng. Đó là một bầu trời yên bình với những chòm sao Thần Nông, sao Hôm, Đại Hùng tinh đang vui vẻ làm việc như những ngư dân chài của vũ trụ.

Câu 4 (Trang 27- SGK Ngữ văn 7): Đọc bốn khổ thơ cuối và thực hiện các yêu cầu sau:

Trả lời:

- Hình ảnh so sánh được nhà thơ sử dụng để miêu tả dải Ngân Hà và các chòm sao Đại Hùng, Thần Nông là: như tôm cua bơi lội.

- Hình ảnh so sánh được nhà thơ sử dụng để miêu tả sao Hôm là: Như đuốc đèn soi cá.

2. Những hình ảnh so sánh trên đều là những hình ảnh giàu sức gợi, tôn lên sự tinh nghịch và vẻ đẹp lộng lẫy của các vì sao trên màn trời đêm.

3. Bài tham khảo.

Giữa sự tĩnh lặng của màn đêm thì trên bầu trời các vì sao vẫn đang hăng say, miệt mài làm việc. Dải Ngân Hà “chảy giữa trời lồng lộng” như một dòng sông lấp lánh những ánh sao. Sao Thần Nông tỏa rộng “chiếc vó bằng vàng” để đón những vì tinh tú như hàng ngàn con tôm cua đang bơi lội trong dòng sông. Bên kia phía đông nam là ngôi sao Hôm đang tỏa sáng, chiếu rọi vào dòng sông Ngân Hà như một chiếc đuốc đèn được dùng để soi cá. Nhóm Đại Hùng tinh biết buông gàu chăm chỉ suốt đêm lo tát nước. Ngàn sao cùng làm việc, cùng chung sức đã làm nên một vẻ đẹp huyền diệu của trời đêm. Lao động và biết đoàn kết, yêu thương sẽ làm cho vạn vật trở nên đẹp đẽ, đáng yêu

Dàn ý tham khảo 1:

- Một bầu trời hàng ngàn vì sao đẹp lộng lẫy về đêm. 

- Dải Ngân Hà “chảy giữa trời lồng lộng” như một dòng sông lấp lánh những ánh sao. 

- Sao Thần Nông tỏa rộng “chiếc vó bằng vàng” để đón những vì tinh tú như hàng ngàn con tôm cua đang bơi lội trong dòng sông. B

- Sao Hôm đang tỏa sáng, chiếu rọi vào dòng sông Ngân Hà như một chiếc đuốc đèn được dùng để soi cá. 

- Nhóm Đại Hùng tinh biết buông gàu chăm chỉ suốt đêm lo tát nước. 

=> Ngàn sao cùng làm việc, cùng chung sức đã làm nên một vẻ đẹp huyền diệu của trời đêm. Lao động và biết đoàn kết, yêu thương sẽ làm cho vạn vật trở nên đẹp đẽ, đáng yêu.

Dàn ý tham khảo 2:

- Hình ảnh “Ngàn sao vui làm việc” dường như là hình ảnh thơ hay và ý nghĩa nhất trong toàn bài thơ. 

- Ngôn từ rất giản dị nhưng lại đúc kết được vẻ đẹp của toàn bài. 

=> Ngàn sao cùng làm việc, cùng chung sức đã làm nên vẻ đẹp huyền diệu của trời đêm. Lao động và biết đoàn kết, yêu thương đã làm cho vạn vật trở nên đẹp đẽ, đáng yêu

Bài tham khảo 3:

- Hình ảnh thơ “Trâu tôi đi đủng đỉnh/ Như bước giữa ngàn sao” là hình ảnh so sánh đầy sức gợi. 

- Cảm giác thong dong của người và vật khi đứng trước và cảm nhận vẻ đẹp của tạo hóa được khắc họa rõ nét.

SAU KHI ĐỌC

Câu hỏi 1: Cảnh vật ở hai khổ thơ đầu được miêu tả trong khoảng thời gian, không gian nào?

Trả lời:

Cảnh vật ở hai khổ thơ đầu được miêu tả:

+ Khoảng thời gian: từ chiều tối đến tôi.

+ Không gian: đồng quê.

Câu hỏi 2: Theo em, nhân vật "tôi" trong bài thơ là ai? Nêu cảm nhận của em về tâm trạng của nhân vật "tôi" trong hai khổ thơ đâu.

Trả lời:

- Theo em, nhân vật "tôi" trong bài thơ là một cậu bé - chủ thể trữ tình của bài thơ.

- Tâm trạng của nhân vật "tôi" trong hai khổ thơ đầu được thể hiện qua các từ như "bỗng chốc", "đủng đỉnh", "giữa ngàn sao". Ở khổ thơ đầu, nhân vật "tôi" như phát hiện ra sự thay đổi của thời gian: "bỗng chốc". Nhưng sự phát hiện này không làm cho nhân vật "tôi" hối hả, vội vã, mà trái lại là rất thư thái. Hình ảnh "trâu tôi đi đủng đỉnh/ Như bước giữa ngàn sao" cũng là hình ảnh nhân vật "tôi" ngồi trên lưng trâu đủng đỉnh, thong dong nhìn ngắm sao trời. Cảnh tượng đó thật thanh bình, cho thấy con người không lo nghĩ, ưu phiền mà nhàn nhã, tự tại.

Câu hỏi 3: Nêu ấn tượng chung về khung cảnh bầu trời đêm hiện lên qua trí tưởng tượng của nhân vật "tôi".

Trả lời:  Ấn tượng chung về khung cảnh bầu trời đêm hiện lên qua trí tưởng tượng của nhân vật "tôi" đó là cảnh bầu trời  sáng lấp lánh, có nhiều chòm sao đang làm việc, đến khi trời sáng mới về đi nghỉ.

Câu hỏi 4: Đọc bốn khổ thơ cuối và thực hiện các yêu cầu sau:

Trả lời:

• Dải Ngân Hà: sông chảy giữa trời lồng lộng.
• Chòm sao Thần Nông: chiếc vó bằng vàng cất những mẻ tôm, cua (sao).
• Chòm sao Đại Hùng: nhóm người buông gàu bên sông Ngân tát nước.
• Sao Hôm: đuốc đèn soi cá.

2. Nét chung ở những hình ảnh so sánh trên: đều là những hình ảnh liên quan đến sông nước.

3. Chi tiết chòm sao Thần Nông tỏa rộng như một chiếc vó bằng vàng cất những mẻ tôm cua đang bơi lội là một chi tiết gợi tả đặc sắc. Hình ảnh chòm sao Thần Nông vốn như hình chữ M đã được tác giả dùng trí tưởng tượng của mình để liên tưởng với hình ảnh chiếc vó cất những mẻ tôm, cua trên trời. Kì thực, chòm sao Thần Nông như kéo các sao khác về phía mình. Võ Quảng đã miêu tả về bầu trời bằng sông nước trên mặt đất, đó chính là điểm đặc sắc trong cách miêu tả của ông trong bài thơ này.

I. Giới thiệu tác giả Võ Quảng

Võ Quảng (1920 – 2007) là một trong những người tiên phong đặt nền móng cho văn học thiếu nhi Việt Nam. Với trên 20 đầu sách suốt 50 năm cầm bút, Võ Quảng được đánh giá là "người bộ hành chung thủy" dành trọn cuộc đời sáng tác cho thiếu nhi.
Phong cách sáng tác: viết nhiều truyện và thơ cho thiếu nhi với lối viết giản gị, trong sáng, gợi nhiều liên tưởng bất ngờ, độc đáo

Sau khi tập kết ra Bắc, ông được điều về công tác ở chức vụ Ủy viên Ban nhi đồng Trung ương, phụ trách văn học cho thiếu nhi. Ông là một trong những người tham gia sáng lập và từng giữ chức Giám đốc Nhà xuất bản Kim Đồng. Một thời gian sau đó, ông được cử làm Giám đốc Xưởng phim hoạt hình Việt Nam. Năm 1965, ông được kết nạp làm Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam. Năm 1968, ông về công tác tại Bộ Văn hóa, năm 1971, về Hội Nhà văn Việt Nam, được phân công làm chủ tịch Hội đồng Văn học Thiếu nhi Hội Nhà văn Việt Nam và giữ chức vụ này đến khi về hưu...

Ông cũng là người đầu tiên dịch tác phẩm Đôn Kihôtê sang tiếng Việt dưới bút danh Hoàng Huy từ năm 1959. Ông được nhà nước Việt Nam trao tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật năm 2007.

Ông qua đời lúc 11 giờ 20 phút ngày 15 tháng 6 năm 2007 tại Hà Nội. Mộ phần của ông đặt tại nghĩa trang tỉnh Vĩnh Phúc

II. Khái quát tác phẩm Ngàn sao làm việc

1. Hoàn cảnh sáng tác

- Trích Tuyển tập Võ Quảng, tập II, NXB Văn học, Hà Nội, 1998

2. Thể loại

Thơ năm chữ là thể thơ mỗi dòng gồm năm tiếng. Trong văn học dân gian thì gọi là thể vãn năm (mỗi câu năm âm tiết). Còn trong văn học bác học thì gọi đây là thơ ngũ ngôn. Như vậy có thể khẳng định thể thơ năm chữ cũng xuất hiện từ xa xưa và được lưu hành nhiều trong văn học ‘dân gian cũng như trong văn học bác học. ở văn học dân gian, nhiều nhất là thể hát dặm Nghệ – Tĩnh 

3. Bố cục

Bài thơ được chia làm 3 phần:

- Phần 1 (khổ 1 + 2): Màn đêm buông xuống, chú bé và trâu bắt đầu nghỉ ngơi.

- Phần 2 (khổ 3, 4, 5): Ngàn sao làm việc dưới góc nhìn của chú bé chăn trâu.

- Phần 3 (khổ cuối): Bình minh lên, kết thúc một đêm làm việc của những vì sao.

4. Giá trị nội dung

Ngàn sao cùng làm việc, cùng chung sức đã làm nên vẻ đẹp huyền diệu của trời đêm. Lao động và biết đoàn kết, yêu thương đã làm cho vạn vật trở nên đẹp đẽ, đáng yêu 

5. Giá trị nghệ thuật 

- Ngôn ngữ giàu hình ảnh.

- Giọng điệu hồn nhiên, ngộ nghĩnh, vui tươi.

III. Câu hỏi vận dụng kiến thức bài thơ Ngàn sao làm việc

Câu hỏi 1: Theo em, nhân vật “tôi” trong bài thơ là ai? Nêu cảm nhận của em về tâm trạng của nhân vật “tôi” trong hai khổ thơ đâu.

Lời giải:

 - Theo em, nhân vật “tôi” trong bài thơ là một cậu bé – chủ thể trữ tình của bài thơ. – Tâm trạng của nhân vật “tôi” trong hai khổ thơ đầu được thể hiện qua các từ như “bỗng chốc”, “đủng đỉnh”, “giữa ngàn sao”. Ở khổ thơ đầu, nhân vật “tôi” như phát hiện ra sự thay đổi của thời gian: “bỗng chốc”. Nhưng sự phát hiện này không làm cho nhân vật “tôi” hối hả, vội vã, mà trái lại là rất thư thái. Hình ảnh “trâu tôi đi đủng đỉnh/ Như bước giữa ngàn sao” cũng là hình ảnh nhân vật “tôi” ngồi trên lưng trâu đủng đỉnh, thong dong nhìn ngắm sao trời. Cảnh tượng đó thật thanh bình, cho thấy con người không lo nghĩ, ưu phiền mà nhàn nhã, tự tại.

Câu hỏi 2: Đọc bốn khổ thơ cuối và thực hiện các yêu cầu sau: 

Lời giải:

- Dải Ngân Hà: Sông chảy giữa trời lồng lộng

- Chòm sao Thần Nông: Chiếc vó bằng vàng cất những mẻ tôm, cua (sao). 

- Chòm sao Đại Hùng: Nhóm người buông gàu bên sông Ngân tát nước. 

- Sao Hôm: Đuốc đèn soi cá. 

2. Nét chung ở những hình ảnh so sánh trên: Đều là những hình ảnh liên quan đến sông nước. 

3. Chi tiết chòm sao Thần Nông tỏa rộng như một chiếc vó bằng vàng cất những mẻ tôm cua đang bơi lội là một chi tiết gợi tả đặc sắc. Hình ảnh chòm sao Thần Nông vốn như hình chữ M đã được tác giả dùng trí tưởng tượng của mình để liên tưởng với hình ảnh chiếc vó cất những mẻ tôm, cua trên trời. Kì thực, chòm sao Thần Nông như kéo các sao khác về phía mình. Võ Quảng đã miêu tả về bầu trời bằng sông nước trên mặt đất, đó chính là điểm đặc sắc trong cách miêu tả của ông trong bài thơ này.

Câu hỏi 3: Nêu ấn tượng chung về khung cảnh bầu trời đêm hiện lên qua trí tưởng tượng của nhân vật "tôi".

Lời giải:

Ấn tượng chung về khung cảnh bầu trời đêm hiện lên qua trí tưởng tượng của nhân vật "tôi": sáng lấp lánh, có nhiều chòm sao đang làm việc, đến khi trời sáng mới về đi nghỉ.

Câu hỏi 4: Cảnh vật ở hai khổ thơ đầu được miêu tả trong khoảng thời gian, không gian nào?

Lời giải:

Cảnh vật ở hai khổ thơ đầu được miêu tả trong

+ Khoảng thời gian: Từ chiều tối đến tôi.

+ Không gian: Đồng quê.

Theo chân bài thơ, chúng ta thấy rằng, chú trâu cặm cụi làm việc một ngày, chờ đến xế chiều, màn đêm buông xuôi, chú được nghỉ. Một bữa ăn no, bước đi đủng đỉnh ngắm nhìn bầu trời đêm. Chú trâu bây giờ đã được nghỉ ngơi, còn bầu trời đêm, những ngàn sao lấp lánh bắt đầu công việc của mình. Những ngôi sao chăm chỉ tỏa sáng rực rỡ. Dải Ngân Hà như dòng sông chảy giữa trời cao rộng lớn. Cạnh đó, sao Thần Nông “như tôm cua bơi lội” thỏa sức nhảy múa. Xa kia, sao Hôm “như đuốc đèn soi cá” chiếu sáng một khung trời. Và có “cả nhóm Đại Hùng tinh” đông vui làm bầu trời thêm rộn ràng. Hệt như tiêu đề, “Ngàn sao làm việc”, trong bài thơ, mỗi sao một công việc. Chúng đều có nhiệm vụ chung, ấy chính là tỏa rạng khắp bầu trời đen mịt mù, để bầu trời không còn ảm đạm, thay vào đó, là sự lung linh, huyền ảo.