1. Ngữ Văn 6 Cánh Diều phần Định hướng

a) Kể lại một truyện truyền thuyết hoặc cổ tích là dùng lời văn của mình kể lại nội dung một truyện truyền thuyết hoặc có tích đã học (hoặc đã đọc, đã nghe).

b) Viết bài văn kể lại một truyện truyền thuyết, có tích không phải là chép lại nguyên văn câu chuyện trong sách. Người kể có thể thay đổi từ ngữ, cách đặt câu; thêm một vài chỉ tiết; thêm các yếu tổ miêu tả, biểu cảm hoặc nêu ra một kết thúc khác theo hình dung, tưởng tượng của mình.

c) Lựa chọn truyện: Nếu đề bài không yêu cần kể một truyện nhất định, em nên chọn một truyện em thích.

2. Ngữ Văn 6 Cánh Diều phần Thực hành

Bài tập: Kể lại truyền thuyết “Thánh Gióng”.

a) Chuẩn bị

- Đọc lại truyền thuyết Thánh Gióng; ghi lại những sự kiện chính; tưởng tượng về nhân vật Thánh Gióng.

- Suy nghĩ về những chi tiết, hình ảnh, từ ngữ biểu cảm có thể thêm vào (trong đó có cách kết thúc truyện).

Hướng dẫn

* Sự việc chính:

(1) Sự ra đời của Gióng;

(2) Gióng biết nói và nhận trách nhiệm đánh giặc;

(3) Gióng lớn nhanh như thổi;

(4) Gióng vươn vai thành tráng sĩ mặc áo giáp sắt, cưỡi ngựa sắt, cầm roi sắt ra trận đánh giặc;

(5) Thánh Gióng đánh tan giặc;

(6) Thánh Gióng lên núi, cởi giáp sắt bỏ lại, bay về trời.

- Suy nghĩ về những chi tiết, hình ảnh, từ ngữ biểu cảm có thể thêm vào

(7) Vua phong danh hiệu và lập đền thờ.

(8) Những dấu tích còn lại của chuyện Thánh Gióng.

b) Tìm ý và lập dàn ý

- Tìm ý bằng cách đặt ra và trả lời các câu hỏi như:

+ Truyền thuyết Thánh Gióng kể lại chuyện gì?

+ Truyện có những sự kiện và nhân vật chính nào?

+ Diễn biến của cân chuyện (mở đâu, phát triển, kết thúc) ra sao?

+ Có thể thêm, bớt những chỉ tiết, hình ảnh,... của truyện này như thế nào?

+ Truyện gợi cho em những suy nghĩ, cảm xúc gì?

- Lập dàn ý bằng cách dựa vào các ý đã tìm được, sắp xếp lại theo ba phần lớn của bài văn, gồm:

1. Mở bài: Giới thiệu việc em kê lại truyền thuyết Thánh Gióng.
2. Thân bài: Dựa vào các sự kiện chính trong truyện Thánh Gióng đã học, hãy kể bằng lời văn của em. Ví dụ, kẻ theo trình tự sau:

* Hoàn cảnh ra đời khác thường của Gióng.

+ Gióng xin đi đánh giặc và lớn nhanh như thối.

+ Gióng ra trận đánh giặc.

+ Giặc tan, Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt bay vẻ trời.

+ Vua ghi nhớ công ơn Thánh Gióng.

+ Gióng còn đề lại nhiều dấu tích.

3. Kết bài: Nêu cảm nghĩ của em về truyện hoặc nhân vật chính trong truyện Thánh Gióng.

Hướng dẫn

+ Truyền thuyết Thánh Gióng kể lại truyện về người anh hùng làng Gióng một mình đánh đuổi giặc Ân bảo vệ nước nhà

+ Diễn biến của cân chuyện (mở đâu, phát triển, kết thúc) dựa theo các sự kiện chính như đã nêu ở phần chuẩn bị

+ Có thể thêm bớt, thay đổi từ ngữ, cách đặt cây, thêm một vài chi tiết có yếu tố miêu tả, biểu cảm hoặc tưởng tượng thêm cái kết khác cho câu chuyện hấp dẫn hơn

+ Truyện cho em lòng biết ơn những người anh hùng đã xả thân bảo vệ hòa bình đất nước, tinh thần yêu nước quyết tâm xây dựng và bảo vệ non sông đất Việt

Bài văn mẫu Kể lại truyền thuyết “Thánh Gióng”

Ngày xửa ngày xưa, vào thời vua Hùng Vương thứ mười sáu, có một đôi vợ chồng tuy đã già nhưng vẫn chẳng có lấy một mụn con. Hai ông bà lão nổi tiếng là người hiền lành, đôn hậu ở làng Gióng nhưng không hiểu sao lại chịu sự không may mắn như vậy. Cho đến một ngày, khi bà lão đi ra đồng thì chợt thấy một dấu chân to khổng lồ. Lấy làm ngạc nhiên, bà lão đưa chân mình vào ướm thử để đo xem dấu vết chân đó to đến cỡ nào. Thời gian thấm thoát trôi đi, bà lão chẳng còn nhớ đến vết chân ngày xưa nữa thì bỗng một ngày bà có thai. Hai vợ chồng bà lão mừng lắm, bà sinh ra một cậu bé khôi ngô, tuấn tú. Ấy thế mà đứa trẻ đó từ khi sinh ra lại chẳng biết nói, cũng không biết cười, không biết đi, chỉ đặt đâu thì nó nằm đấy. Hai ông bà từ mừng rỡ khi sinh được con đến lo lắng, buồn bã không hiểu sao lại như vậy.

Lúc bấy giờ, giặc Ân tràn sang xâm lược nước ta. Chúng khiến cho đời sống nhân dân vô cùng khổ cực, tình cảnh đất nước lúc này đang ở thế "nghìn cân treo sợi tóc". Nhà vua sai sứ giả đi rao tin khắp nơi, nhằm tìm người tài đứng lên cứu giúp đất nước. Sứ giả đi rao tin cuối cùng cũng đến làng Gióng. Nghe tiếng sứ giả, cậu bé bỗng nhiên cất tiếng gọi mẹ: "Mẹ ơi, mẹ hãy mời sứ giả vào đây cho con". Thấy đứa con mình suốt bao nhiêu ngày tháng không nói, không cười bỗng dưng hôm nay lại cất tiếng gọi mẹ, hai ông bà lão mừng lắm, liền mời sứ giả vào ngay.

Khi sứ giả vào nhà, cậu bé đã ngay lập tức yêu cầu sứ giả hãy về chuẩn bị đủ những vũ khí để đi đánh giặc: Ngựa sắt, áo sắt và tấm giáp sắt để phá tan lũ giặc xâm lược. Sứ giả mừng rỡ vội về tâu lên cho nhà vua chuẩn bị. Nhà vua cũng đồng ý theo lời của cậu bé.Càng lạ lùng thay, Thánh Gióng từ khi gặp được sứ giả của nhà vua thì lớn nhanh như thổi, cơm cha mẹ thổi bao nhiêu cậu ăn cũng không đủ no, quần áo chẳng mấy chốc đều chật hết cả. Cậu bé chẳng mấy chốc hóa thành một chàng trai cao lớn, khỏe mạnh, khí thế ngút trời.

Chẳng bao lâu, nhà mua sai người đem đến đủ cả những thứ mà Gióng yêu cầu. Thánh Gióng lên đường đánh giặc ngay. Cậu đi đến đâu đánh bại quân giặc đến đấy. Khi kiếm gãy, Gióng liền nhổ một bụi cỏ bên đường, quật ngã bọn giặc ngoại xâm. Một hồi, ngựa của Thánh Gióng đã đến chân núi Sóc Sơn, Thánh Gióng liền cởi bộ giáp sắt đang mặc trên người ra mà bay thẳng lên trời.

Để nhớ đến công lao của Thánh Gióng, nhà vua đã cho người lập đền thờ của vị tướng này tại quê nhà của ông là làng Gióng. Cho đến nay, vẫn còn rất nhiều dấu tích năm xưa còn lưu lại và cứ tháng 4 hằng năm, người ta vẫn thường đến đền thờ Phù Đổng Thiên Vương để tưởng nhớ ông.

1. Định hướng

a) Kể lại một truyện truyền thuyết hoặc cổ tích là dùng lời văn của mình kể lại nội dung một truyện truyền thuyết hoặc có tích đã học (hoặc đã đọc, đã nghe).

b) Viết bài văn kể lại một truyện truyền thuyết, có tích không phải là chép lại nguyên văn câu chuyện trong sách. Người kể có thể thay đổi từ ngữ, cách đặt câu; thêm một vài chỉ tiết; thêm các yếu tổ miêu tả, biểu cảm hoặc nêu ra một kết thúc khác theo hình dung, tưởng tượng của mình.

c) Lựa chọn truyện: Nếu đề bài không yêu cần kể một truyện nhất định, em nên chọn một truyện em thích.

Thực hành

Bài tập: Kể lại truyền thuyết “Thánh Gióng”.

a) Chuẩn bị

- Đọc lại truyền thuyết Thánh Gióng; ghi lại những sự kiện chính; tưởng tượng về nhân vật Thánh Gióng.

- Suy nghĩ về những chi tiết, hình ảnh, từ ngữ biểu cảm có thể thêm vào (trong đó có cách kết thúc truyện).

Bài làm:

* Sự việc chính:

(1) Sự ra đời của Gióng;

(2) Gióng biết nói và nhận trách nhiệm đánh giặc;

(3) Gióng lớn nhanh như thổi;

(4) Gióng vươn vai thành tráng sĩ mặc áo giáp sắt, cưỡi ngựa sắt, cầm roi sắt ra trận đánh giặc;

(5) Thánh Gióng đánh tan giặc;

(6) Thánh Gióng lên núi, cởi giáp sắt bỏ lại, bay về trời.

- Suy nghĩ về những chi tiết, hình ảnh, từ ngữ biểu cảm có thể thêm vào 

(7) Vua phong danh hiệu và lập đền thờ.

(8) Những dấu tích còn lại của chuyện Thánh Gióng.

Gợi ý ví dụ: những chi tiết, hình ảnh, từ ngữ biểu cảm có thể thêm vào như:

Ngày xửa ngày xưa, vào thời vua Hùng Vương thứ mười sáu, có một đôi vợ chồng tuy đã già nhưng vẫn chẳng có lấy một mụn con. Hai ông bà lão nổi tiếng là người hiền lành, đôn hậu ở làng Gióng nhưng không hiểu sao lại chịu sự không may mắn như vậy. Cho đến một ngày, khi bà lão đi ra đồng thì chợt thấy một dấu chân to khổng lồ. Lấy làm ngạc nhiên, bà lão đưa chân mình vào ướm thử để đo xem dấu vết chân đó to đến cỡ nào. Thời gian thấm thoát trôi đi, bà lão chẳng còn nhớ đến vết chân ngày xưa nữa thì bỗng một ngày bà có thai....

Kết thúc:

Khi trời đất đã sạch bóng giặc, Gióng phi ngựa bay về núi Sóc, cởi bỏ áo giáp sắt, vái tạ mẹ rồi bay về trời. Sau khi thắng trận, để nhớ ơn người anh hùng, vua Hùng sai lập đền thờ Gióng ở làng quê, phong Gióng làm Phù Đổng Thiên Vương, phong mẹ Gióng là Thánh Mẫu Bảo Vương, cho làng có xóm Ban nơi Gióng sinh ra được đặt tên là làng Phù Đổng. 

Hiện nay vẫn còn đền thờ ở làng Phù Ðổng, tục gọi là làng Gióng. Mỗi năm đến tháng tư làng mở hội to lắm. Người ta kể rằng những bụi tre đằng ngà ở huyện Gia Bình vì ngựa phun lửa bị cháy mới ngả màu vàng óng như thế, còn những vết chân ngựa nay thành những hồ ao liên tiếp. Người ta còn nói khi ngựa thét lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng đó về sau gọi là Làng Cháy.

b) Tìm ý và lập dàn ý

- Tìm ý bằng cách đặt ra và trả lời các câu hỏi như:

+ Truyền thuyết Thánh Gióng kể lại chuyện gì?

+ Truyện có những sự kiện và nhân vật chính nào?

+ Diễn biến của cân chuyện (mở đâu, phát triển, kết thúc) ra sao?

+ Có thể thêm, bớt những chỉ tiết, hình ảnh,... của truyện này như thế nào?

+ Truyện gợi cho em những suy nghĩ, cảm xúc gì?

- Lập dàn ý bằng cách dựa vào các ý đã tìm được, sắp xếp lại theo ba phần lớn của bài văn, gồm:

1. Mở bài: Giới thiệu việc em kê lại truyền thuyết Thánh Gióng.
2. Thân bài: Dựa vào các sự kiện chính trong truyện Thánh Gióng đã học, hãy kể bằng lời văn của em. Ví dụ, kẻ theo trình tự sau:

* Hoàn cảnh ra đời khác thường của Gióng.

+ Gióng xin đi đánh giặc và lớn nhanh như thối.

+ Gióng ra trận đánh giặc.

+ Giặc tan, Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt bay vẻ trời.

+ Vua ghi nhớ công ơn Thánh Gióng.

+ Gióng còn đề lại nhiều dấu tích.

1. Kết bài: Nêu cảm nghĩ của em về truyện hoặc nhân vật chính trong truyện Thánh Gióng.

Bài làm:

+ Truyền thuyết Thánh Gióng kể lại truyện về người anh hùng làng Gióng một mình đánh đuổi giặc Ân bảo vệ nước nhà

+ Diễn biến của cân chuyện (mở đâu, phát triển, kết thúc) dựa theo các sự kiện chính như đã nêu ở phần chuẩn bị

+ Có thể thêm bớt, thay đổi từ ngữ, cách đặt cây, thêm một vài chi tiết có yếu tố miêu tả, biểu cảm hoặc tưởng tượng thêm cái kết khác cho câu chuyện hấp dẫn hơn

+ Truyện cho em lòng biết ơn những người anh hùng đã xả thân bảo vệ hòa bình đất nước, tinh thần yêu nước quyết tâm xây dựng và bảo vệ non sông đất Việt

Viết

Dựa vào dàn ý, viết thành bài văn kể về truyền thuyết Thánh Gióng. Tham khảo đoạn văn kể lại sự kiện trong bảng sau và viết lời kể cho các sự kiện tiếp theo:

Sự việc chính

Lời văn của em

Hoàn cảnh ra đời khác thường của Gióng

Gióng xin đi đánh giặc và lớn nhanh như thổi

Gióng ra trận đánh giặc

Giặc tan, Thánh Gióng cưỡi ngựa dắt bay về trời

Vừa ghi nhớ công ơn Thánh Gióng

Gióng còn để lại dấu tích

Kiểm tra và chỉnh sửa

Bài làm:

Sự việc chính

Lời văn của em

Hoàn cảnh ra đời khác thường của Gióng

Câu chuyện ấy xảy ra từ đời Hùng Vương thứ sáu". Ở làng Gióng có hai ông bà già nổi tiếng là sống phúc đức. Hai ông bà rất mong có một đứa con. Thế rồi, một hôm, bà ra đồng trông thấy một vết chân rất to, liền đặt bàn chân mình lên ướm thử. Không ngờ vẻ nhà bà mang thai.

Điều kì lạ là mãi 12 tháng sau bà mới sinh được một cậu bé mặt mũi rất khôi ngô. Hai vợ chồng mừng rỡ vô cùng. Nhưng kì lạ hơn nữa là đứa trẻ đã lên ba tuổi mà vẫn không biết nói, biết cười, cũng chẳng biết đi, cứ đặt đâu thì nằm đấy.

Gióng xin đi đánh giặc và lớn nhanh như thổi

Bấy giờ giặc Ân thế mạnh như chẻ tre tràn vào xâm lược nước ta. Nhà vua túng thế, bèn sai sứ giả đi khắp nơi tìm người tài giỏi cứu nước. Đứa bé nghe tiếng loa của sứ giả, bỗng cựa mình và cất tiếng nói: “Mẹ ra mời sứ giả vào đây”. Sứ giả vào, đứa bé bảo: “Ông về tâu với vua sắm cho ta một con ngựa sắt, một cái roi sắt và một tấm áo giáp sắt, ta sẽ phá tan lũ giặc này”. Sứ giả lấy làm kinh ngạc và cũng tỏ ý vui mừng, vội về tâu với vua. Nhà vua chấp nhận và sai người ngày đêm làm đủ những vật mà chú bé yêu cầu.

Từ hôm gặp sứ giả, chú bé bỗng lớn nhanh như thổi. Cơm ăn không biết no, áo vừa mới mặc đã chật. Hai vợ chồng làm lụng cực nhọc mà không đủ nuôi con. Bà mẹ cùng dân làng cuống cuồng chạy ngược xuôi lo cơm cà phục vụ cậu Gióng. Khi ăn đến mười nong cơm, ba nong cà, mỗi lần ăn xong một nong lại vươn vai và vụt lớn lên như thổi. Vải vóc do dân làng mang đến rất nhiều để may quần áo mà vẫn không đủ

Gióng ra trận đánh giặc

Ngày ấy, giặc vừa đến sát chân núi Trâu thì sứ giả cũng kịp mang vũ khí tới. Gióng bèn vươn vai đứng dậy, lập tức trở thành một tráng sỹ, khoác áo giáp, cầm roi sắt, chào mẹ và dân làng rồi nhảy lên ngựa. Cả người cả ngựa lao vun vút ra trận. 

Trên chiến trường, Gióng tung hoành ngang dọc, tả đột hữu xung, giặc chết dưới tay như ngả rạ. Bỗng gậy sắt gãy, Gióng nhanh như chớp nhổ tre bên đường làm vũ khí mới. Giặc sợ hãi chạy trốn, dẫm đạp lên nhau mà chết

Giặc tan, Thánh Gióng cưỡi ngựa dắt bay về trời

Dẹp giặc xong, cậu Gióng không quay về kinh để nhận công ban thưởng mà thúc ngựa đến núi Sóc, bỏ lại áo giáp sắt, một người một ngựa bay thẳng về trời.

Vừa ghi nhớ công ơn Thánh Gióng

Sau khi thắng trận, để nhớ ơn người anh hùng, vua Hùng sai lập đền thờ Gióng ở làng quê, phong Gióng làm Phù Đổng Thiên Vương, phong mẹ Gióng là Thánh Mẫu Bảo Vương, cho làng có xóm Ban nơi Gióng sinh ra được đặt tên là làng Phù Đổng. 

Gióng còn để lại dấu tích

 Nhiều đời sau người ta còn kể, khi ngựa thét lửa, lửa đã thiêu trụi một làng nay làng ấy gọi là làng Gióng. Những vết chân ngựa ngày xưa nay đã thành những ao hồ to nhỏ nối tiếp nhau.

1. Định hướng

a) Kể lại một truyện truyền thuyết hoặc cổ tích là dùng lời văn của mình kể lại nội dung một truyện truyền thuyết hoặc cổ tích đã học (hoặc đã đọc, đã nghe).

b) Viết bài văn kể lại truyện truyền thuyết, cổ tích không phải là chép lại nguyên văn câu chuyện trong sách. Người kể có thể thay đổi từ ngữ, cách đặt câu; thêm một vài chi tiết; thêm các yếu tố miêu tả, biểu cảm hoặc nêu ra một kết thúc khác theo hình dung, tưởng tượng của mình.

c) Lựa chọn truyện: Nếu đề bài không yêu cầu kể một truyện nhất định, em nên chọn một truyện em thích.

2. Thực hành

Bài tập: Kể lại truyền thuyết “Thánh Gióng”.

a) Chuẩn bị

- Đọc lại truyền thuyết Thánh Gióng; ghi lại sự kiện chính, tưởng tượng về Thánh Gióng.

- Suy nghĩ về những chi tiết, hình ảnh, từ ngữ biểu cảm có thể thêm vào truyện.

b) Tìm ý và lập dàn ý

- Tìm ý:

+ Truyền thuyết Thánh Gióng kể lại cuộc chiến đấu một mình của Gióng chiến thắng quân thù.

+ Truyện có những sự kiện và nhân vật chính: Câu chuyện kể về nhân vật chính Thánh Gióng:

• Sự ra đời kì lạ của Thánh Gióng.
• Thánh Gióng biết nói và đòi đi đánh giặc.
• Gióng lớn nhanh như thổi, vươn vai mặc áo giáo sắt, cưỡi ngựa sắt, cầm roi sắt.
• Thánh Gióng dẹp tan quân giặc.
• Sau đó, người cùng với ngựa bay lên trời.

+ Diễn biến của câu chuyện (mở đầu, phát triển, kết thúc):

• Mở đầu: Sự ra đời kì lạ của Thánh Gióng.
•  Phát triển: Thánh Gióng biết nói và đòi đi đánh giặc. → Gióng lớn nhanh như thổi, vươn vai mặc áo giáo sắt, cưỡi ngựa sắt, cầm roi sắt. → Thánh Gióng dẹp tan quân giặc.
•  Kết thúc: Thánh Gióng cùng với ngựa sắt bay lên trời.

+ Có thể thêm, bớt những chi tiết, hình ảnh,… của truyện như:

•  Cảnh dân làng nô nức cùng nhau gom góp gạo;
•  Cảnh Thánh Gióng ăn nhiều như thế nào?
• Miêu tả kĩ hơn hình ảnh Thánh Gióng khi mặc áo giáp;
•  Thêm cảnh Thánh Gióng tạm biệt gia đình và làng;...

+ Truyện gợi cho em những cảm xúc tự hào về truyền thống chống giặc ngoại xâm của dân tộc từ thuở xa xưa, biết ơn ông cha ta đã hi sinh xương máu đem lại nền tự do cho dân tộc. Từ đó nảy sinh suy nghĩ, ý thức về những hành động của mình cho Tổ quốc.

- Lập dàn ý:

+ Mở bài: 

•  Lí do kể lại: Trong rất nhiều tác phẩm đã đọc và từng được học, thì em thấy Thánh Gióng là câu chuyện có ấn tượng sâu sắc.Giới thiệu về tác phẩm: Thánh Gióng một tác phẩm truyền thuyết đặc sắc.

+ Thân bài: Kể lại những sự kiến chính bằng lời văn của em.

•  Hoàn cảnh ra đời khác thường của Gióng: 

○ Hai ông bà đã già, chưa có con.

○ Bà lão giẫm lên một dấu chân khổng lồ, về nhà thụ thai.

○ Mười hai tháng sau bà sinh một đứa con trai.

○ Khi ba tuổi chú bé vẫn chưa biết nói, biết cười, cũng chẳng biết đi.

• Ÿ Gióng xin đi đánh giặc và lớn nhanh như thổi:

○ Giặc Ân xâm lược, thế giặc mạnh, vua cho sứ giả đi tìm người tài.

○ Chú bé bỗng nhiên nói được, nhờ mẹ mời sứ giả. Nói với sứ giả đúc ngựa sắt, áo giáp sắt, roi sắt.

○ Gióng lớn nhanh như thổi, vươn vai mặc áo giáo sắt, cưỡi ngựa sắt, cầm roi sắt.

• Gióng ra trận đánh giặc:

○ Giặc đến chân núi Trâu. Sứ giả mang ngựa sắt, roi sắt, áo giáp sắt đến.

○ Chú bé vươn vai thành tráng sĩ khổng lồ, vỗ vào mông ngựa, ngựa hí vang. Tráng sĩ mặc giáp, cầm roi, cưỡi ngựa ra trận.

○ Ngựa xông vào giặc; tráng sĩ cầm roi đánh giặc, ngựa sắt phun lửa thiêu giặc. Giặc chết như rạ.

○ Roi sắt gãy, tráng sĩ nhổ tre đánh giặc.

•  Đuổi giặc đến chân núi Sóc, tráng sĩ lên núi, cởi áo để lại, người cùng với ngựa bay lên trời.
•  Vua ghi nhớ công ơn Thánh Gióng.
•  Gióng để lại nhiều dấu tích.

+ Kết bài: Nêu cảm nghĩ của em về truyện hoặc nhân vật chính trong Thánh Gióng.

c) Viết

Tham khảo bảng dưới kể lại những sự kiện trong truyền thuyết Thánh Gióng:

Sự việc chính

Lời văn của em

Hoàn cảnh ra đời khác thường của Gióng

Tương truyền rằng vào thời vua Hùng Vương thứ sáu, có một đôi vợ chồng già chăm chỉ làm ăn sinh sống ở làng Gióng. Thế nhưng hai người mãi chẳng có lấy một mụn con. Vì tuổi đã cao mà chưa có con nên ước muốn lớn lao nhất của họ chính là có một đứa con. Cho đến một ngày, khi bà lão đi ra đồng thì chợt thấy một dấu chân to khổng lồ. Lấy làm ngạc nhiên, bà lão đưa chân mình vào ướm thử để đo xem dấu vết chân đó to đến cỡ nào. Thời gian thấm thoát trôi đi, bà lão chẳng còn nhớ đến vết chân ngày xưa nữa thì bỗng một ngày bà có thai. Hai vợ chồng bà lão mừng lắm, phúc đức bao lâu nay đã được đền đáp lại.

Kì lại ở chỗ là tận mười hai tháng bà mới sinh ra một cậu bé khôi ngô, tuấn tú. Hai ông bà vô cùng mừng rỡ khi sinh được con thế nhưng lại lo lắng, buồn bã không hiểu sao. Ấy là kể từ khi ra đời, đứa trẻ đó lại chẳng biết nói, cũng không biết cười, không biết đi, chỉ đặt đâu thì nó nằm đấy. Thật chẳng giống một đứa bé bình thường một chút nào!

Gióng xin đi đánh giặc và lớn nhanh như thổi

Lúc bấy giờ, giặc Ân tràn sang xâm lược nước ta khiến ai nấy cũng đều khiếp sợ. Chúng khiến cho đời sống nhân dân vô cùng khổ cực, ép đất nước lúc này rơi vào tình cảnh khốn khổ. Nhà vua sai sứ giả đi rao tin khắp nơi, hi vọng có thể tìm được người tài đứng lên cứu giúp đất nước. Sứ giả đi rao tin và khi đến làng Gióng thì có tin mừng. Nghe tiếng sứ giả, cậu bé bỗng nhiên cất tiếng gọi mẹ: "Mẹ ơi, mẹ hãy mời sứ giả vào đây cho con". Thấy đứa con mình suốt bao nhiêu ngày tháng không nói, không cười bỗng dưng hôm nay lại cất tiếng gọi mẹ, hai ông bà lão vừa ngạc nhiên vừa mừng rỡ, liền mời sứ giả vào ngay.

Khi sứ giả vào nhà, cậu bé đã ngay lập tức yêu cầu sứ giả hãy về chuẩn bị đủ những vũ khí để đi đánh giặc: Ngựa sắt, áo sắt và tấm giáp sắt để phá tan lũ giặc xâm lược. Sứ giả liền nghi ngờ liệu một đứa trẻ có thật sự cứu giúp đất nước hay không. Thế nhưng cũng mừng rỡ vì đã có người dám đứng lên chống giặc, liền vội về tâu lên cho nhà vua chuẩn bị. Nhà vua cũng đồng ý theo lời của cậu bé. Lạ lùng thay, Thánh Gióng từ khi gặp được sứ giả của nhà vua thì lớn nhanh như thổi, cơm cha mẹ thổi bao nhiêu cậu ăn cũng không đủ no, quần áo chẳng mấy chốc đều chật hết cả. Cậu cứ ăn mãi ăn mãi mà vẫn cứ đòi ăn thế nên dân làng cùng nhau góp gạo nuôi cậu. Ai nấy cũng hi vọng cậu sẽ giúp đất nước yên ổn trở lại. Cậu bé chẳng mấy chốc hóa thành một chàng trai cao lớn, khỏe mạnh, khí thế ngút trời.

Gióng ra trận đánh giặc

Giặc vừa đến núi Trâu cũng là lúc nhà vua sai người đem đến đủ cả những thứ mà Gióng yêu cầu. Khoác lên mình áo giáp sắt, tay cầm roi sắt và cưỡi ngựa sắt, Thánh Gióng bỗng trở thành một tráng sĩ mình cao hơn trượng, oai phong lẫm liệt. Trước khi đi, cậu cảm ơn đức sinh thành của cha mẹ, cảm ơn làng xóm đã góp phần nuôi lớn mình. Nhảy lên mình ngựa, ngứa hí dài vang dội khắp đất trời, Thánh Gióng lên đường đi đánh giặc.

Cậu đi đến đâu đánh bại quân giặc đến đấy. Thánh Gióng đón đầu chúng, đến những nơi có giặc, không để đường lui cho kẻ thù. Khi roi sắt gãy, Gióng liền nhổ những cụm tre bên đường, quật ngã bọn giặc ngoại xâm. Chẳng mấy chốc, một mình Thánh Gióng đã tiêu diệt toàn bộ quân giặc. 

Giặc tan, Thánh Gióng cưỡi ngựa sắ bay về trời

Một hồi, ngựa của Thánh Gióng đã đến chân núi Sóc Sơn, Thánh Gióng liền cởi bộ giáp sắt đang mặc trên người ra mà bay thẳng lên trời.

Vua ghi nhớ công ơn Thánh Gióng

Để nhớ đến công lao của Thánh Gióng, nhà vua đã cho người lập đền thờ của vị tướng này tại quê nhà của ông là làng Gióng. Cho đến nay, vẫn còn rất nhiều dấu tích năm xưa còn lưu lại và cứ tháng tư hằng năm, người ta vẫn thường đến đền thờ Phù Đổng Thiên Vương để tưởng nhớ ông.

Gióng còn để lại nhiều dấu tích

Người ta vẫn thường truyền tai nhau những dấu tích mà tráng sĩ và ngựa sắt đã đánh tan giặc Ân, đó là tre đằng ngà, những ao hồ liên tiếp…

Em được cô giáo giảng dạy nhiều truyền thuyết về các vị anh hùng trong lịch sử chống giặc ngoại xâm. Tác phẩm loại nào cũng hay cũng hấp dẫn và để lại ấn tuợng sâu sắc trong em. Nhưng bản thân em vẫn mãi khắc ghi một truyền kỳ về người anh hùng ở làng Gióng, được truy phong là Phù Đổng Thiên Vương, mà nhân dân Việt Nam ta đời đời nhớ ơn.

Tương truyền rằng vào thời vua Hùng Vương thứ sáu, có một đôi vợ chồng già chăm chỉ làm ăn sinh sống ở làng Gióng. Thế nhưng hai người mãi chẳng có lấy một mụn con. Vì tuổi đã cao mà chưa có con nên ước muốn lớn lao nhất của họ chính là có một đứa con. Cho đến một ngày, khi bà lão đi ra đồng thì chợt thấy một dấu chân to khổng lồ. Lấy làm ngạc nhiên, bà lão đưa chân mình vào ướm thử để đo xem dấu vết chân đó to đến cỡ nào. Thời gian thấm thoát trôi đi, bà lão chẳng còn nhớ đến vết chân ngày xưa nữa thì bỗng một ngày bà có thai. Hai vợ chồng bà lão mừng lắm, phúc đức bao lâu nay đã được đền đáp lại.

Kì lại ở chỗ là tận mười hai tháng bà mới sinh ra một cậu bé khôi ngô, tuấn tú. Hai ông bà vô cùng mừng rỡ khi sinh được con thế nhưng lại lo lắng, buồn bã không hiểu sao. Ấy là kể từ khi ra đời, đứa trẻ đó lại chẳng biết nói, cũng không biết cười, không biết đi, chỉ đặt đâu thì nó nằm đấy. Thật chẳng giống một đứa bé bình thường một chút nào!

Lúc bấy giờ, giặc Ân tràn sang xâm lược nước ta khiến ai nấy cũng đều khiếp sợ. Chúng khiến cho đời sống nhân dân vô cùng khổ cực, ép đất nước lúc này rơi vào tình cảnh khốn khổ. Nhà vua sai sứ giả đi rao tin khắp nơi, hi vọng có thể tìm được người tài đứng lên cứu giúp đất nước. Sứ giả đi rao tin và khi đến làng Gióng thì có tin mừng. Nghe tiếng sứ giả, cậu bé bỗng nhiên cất tiếng gọi mẹ: "Mẹ ơi, mẹ hãy mời sứ giả vào đây cho con". Thấy đứa con mình suốt bao nhiêu ngày tháng không nói, không cười bỗng dưng hôm nay lại cất tiếng gọi mẹ, hai ông bà lão vừa ngạc nhiên vừa mừng rỡ, liền mời sứ giả vào ngay.

Khi sứ giả vào nhà, cậu bé đã ngay lập tức yêu cầu sứ giả hãy về chuẩn bị đủ những vũ khí để đi đánh giặc: Ngựa sắt, áo sắt và tấm giáp sắt để phá tan lũ giặc xâm lược. Sứ giả liền nghi ngờ liệu một đứa trẻ có thật sự cứu giúp đất nước hay không. Thế nhưng cũng mừng rỡ vì đã có người dám đứng lên chống giặc, liền vội về tâu lên cho nhà vua chuẩn bị. Nhà vua cũng đồng ý theo lời của cậu bé. Lạ lùng thay, Thánh Gióng từ khi gặp được sứ giả của nhà vua thì lớn nhanh như thổi, cơm cha mẹ thổi bao nhiêu cậu ăn cũng không đủ no, quần áo chẳng mấy chốc đều chật hết cả. Cậu cứ ăn mãi ăn mãi mà vẫn cứ đòi ăn thế nên dân làng cùng nhau góp gạo nuôi cậu. Ai nấy cũng hi vọng cậu sẽ giúp đất nước yên ổn trở lại. Cậu bé chẳng mấy chốc hóa thành một chàng trai cao lớn, khỏe mạnh, khí thế ngút trời.

Giặc vừa đến núi Trâu cũng là lúc nhà vua sai người đem đến đủ cả những thứ mà Gióng yêu cầu. Khoác lên mình áo giáp sắt, tay cầm roi sắt và cưỡi ngựa sắt, Thánh Gióng bỗng trở thành một tráng sĩ mình cao hơn trượng, oai phong lẫm liệt. Trước khi đi, cậu cảm ơn đức sinh thành của cha mẹ, cảm ơn làng xóm đã góp phần nuôi lớn mình. Nhảy lên mình ngựa, ngứa hí dài vang dội khắp đất trời, Thánh Gióng lên đường đi đánh giặc.

Cậu đi đến đâu đánh bại quân giặc đến đấy. Thánh Gióng đón đầu chúng, đến những nơi có giặc, không để đường lui cho kẻ thù. Khi roi sắt gãy, Gióng liền nhổ những cụm tre bên đường, quật ngã bọn giặc ngoại xâm. Chẳng mấy chốc, một mình Thánh Gióng đã tiêu diệt toàn bộ quân giặc. Một hồi, ngựa của Thánh Gióng đã đến chân núi Sóc Sơn, Thánh Gióng liền cởi bộ giáp sắt đang mặc trên người ra mà bay thẳng lên trời.

Để nhớ đến công lao của Thánh Gióng, nhà vua đã cho người lập đền thờ của vị tướng này tại quê nhà của ông là làng Gióng. Cho đến nay, vẫn còn rất nhiều dấu tích năm xưa còn lưu lại và cứ tháng tư hằng năm, người ta vẫn thường đến đền thờ Phù Đổng Thiên Vương để tưởng nhớ ông. Người ta vẫn thường truyền tai nhau những dấu tích mà tráng sĩ và ngựa sắt đã đánh tan giặc Ân, đó là tre đằng ngà, những ao hồ liên tiếp…

Em rất thích đọc câu truyện này vì câu truyện này thể hiện người Việt Nam có truyền thống yêu chuộng hòa bình và muốn có người anh hùng chống giặc ngoại xâm của người Việt cổ. Chính vì thế, Thánh Gióng được xây dựng bởi nhiều chi tiết kì ảo, mang trong mình sức mạnh vô biên – hình tượng anh hùng của muôn đời.

1. Định hướng

a) Kể lại một truyện truyền thuyết hoặc cổ tích là dùng lời văn của mình kể lại nội dung một truyện truyền thuyết hoặc cổ tích đã học (hoặc đã đọc, đã nghe).
b) Viết bài văn kể lại truyện truyền thuyết, cổ tích không phải là chép lại nguyên văn câu chuyện trong sách. Người kể có thể thay đổi từ ngữ, cách đặt câu; thêm một vài chi tiết; thêm các yếu tố miêu tả, biểu cảm hoặc nêu ra một kết thúc khác theo hình dung, tưởng tượng của mình.
c) Lựa chọn truyện: Nếu đề bài không yêu cầu kể một truyện nhất định, em nên chọn một truyện em thích.

2. Thực hành

Bài tập: Kể lại truyền thuyết “Thánh Gióng”.
a) Chuẩn bị
- Đọc lại truyền thuyết Thánh Gióng; ghi lại sự kiện chính, tưởng tượng về Thánh Gióng.
- Suy nghĩ về những chi tiết, hình ảnh, từ ngữ biểu cảm có thể thêm vào truyện.
b) Tìm ý và lập dàn ý
- Tìm ý:
+ Truyền thuyết Thánh Gióng kể lại cuộc chiến đấu một mình của Gióng chiến thắng quân thù.
+ Truyện có những sự kiện và nhân vật chính: Câu chuyện kể về nhân vật chính Thánh Gióng:
- Sự ra đời kì lạ của Thánh Gióng.
- Thánh Gióng biết nói và đòi đi đánh giặc.
- Gióng lớn nhanh như thổi, vươn vai mặc áo giáo sắt, cưỡi ngựa sắt, cầm roi sắt.
- Thánh Gióng dẹp tan quân giặc.
- Sau đó, người cùng với ngựa bay lên trời.
+ Diễn biến của câu chuyện (mở đầu, phát triển, kết thúc):
- Mở đầu: Sự ra đời kì lạ của Thánh Gióng.
- Phát triển: Thánh Gióng biết nói và đòi đi đánh giặc. → Gióng lớn nhanh như thổi, vươn vai mặc áo giáo sắt, cưỡi ngựa sắt, cầm roi sắt. → Thánh Gióng dẹp tan quân giặc.
- Kết thúc: Thánh Gióng cùng với ngựa sắt bay lên trời.
+ Có thể thêm, bớt những chi tiết, hình ảnh,… của truyện như:
- Cảnh dân làng nô nức cùng nhau gom góp gạo;
- Cảnh Thánh Gióng ăn nhiều như thế nào?
- Miêu tả kĩ hơn hình ảnh Thánh Gióng khi mặc áo giáp;
- Thêm cảnh Thánh Gióng tạm biệt gia đình và làng;...
+ Truyện gợi cho em những cảm xúc tự hào về truyền thống chống giặc ngoại xâm của dân tộc từ thuở xa xưa, biết ơn ông cha ta đã hi sinh xương máu đem lại nền tự do cho dân tộc. Từ đó nảy sinh suy nghĩ, ý thức về những hành động của mình cho Tổ quốc.
- Lập dàn ý:
+ Mở bài: 
- Lí do kể lại: Trong rất nhiều tác phẩm đã đọc và từng được học, thì em thấy Thánh Gióng là câu chuyện có ấn tượng sâu sắc.
- Giới thiệu về tác phẩm: Thánh Gióng một tác phẩm truyền thuyết đặc sắc.
+ Thân bài: Kể lại những sự kiến chính bằng lời văn của em.
- Hoàn cảnh ra đời khác thường của Gióng: 
- Hai ông bà đã già, chưa có con.
- Bà lão giẫm lên một dấu chân khổng lồ, về nhà thụ thai.
- Mười hai tháng sau bà sinh một đứa con trai.
- Khi ba tuổi chú bé vẫn chưa biết nói, biết cười, cũng chẳng biết đi.
- Gióng xin đi đánh giặc và lớn nhanh như thổi:
- Giặc Ân xâm lược, thế giặc mạnh, vua cho sứ giả đi tìm người tài.
- Chú bé bỗng nhiên nói được, nhờ mẹ mời sứ giả. Nói với sứ giả đúc ngựa sắt, áo giáp sắt, roi sắt.
- Gióng lớn nhanh như thổi, vươn vai mặc áo giáo sắt, cưỡi ngựa sắt, cầm roi sắt.
- Gióng ra trận đánh giặc:
- Giặc đến chân núi Trâu. Sứ giả mang ngựa sắt, roi sắt, áo giáp sắt đến.
- Chú bé vươn vai thành tráng sĩ khổng lồ, vỗ vào mông ngựa, ngựa hí vang. Tráng sĩ mặc giáp, cầm roi, cưỡi ngựa ra trận.
- Ngựa xông vào giặc; tráng sĩ cầm roi đánh giặc, ngựa sắt phun lửa thiêu giặc. Giặc chết như rạ.
- Roi sắt gãy, tráng sĩ nhổ tre đánh giặc.
- Đuổi giặc đến chân núi Sóc, tráng sĩ lên núi, cởi áo để lại, người cùng với ngựa bay lên trời.
- Vua ghi nhớ công ơn Thánh Gióng.
- Gióng để lại nhiều dấu tích.
+ Kết bài: Nêu cảm nghĩ của em về truyện hoặc nhân vật chính trong Thánh Gióng.

Bài làm tham khảo: 
Bài 1: Kể lại một truyện truyền thuyết hoặc cổ tích (Thánh Gióng)

Em được cô giáo giảng dạy nhiều truyền thuyết về các vị anh hùng trong lịch sử chống giặc ngoại xâm. Tác phẩm loại nào cũng hay cũng hấp dẫn và để lại ấn tuợng sâu sắc trong em. Nhưng bản thân em vẫn mãi khắc ghi một truyền kỳ về người anh hùng ở làng Gióng, được truy phong là Phù Đổng Thiên Vương, mà nhân dân Việt Nam ta đời đời nhớ ơn.

Tương truyền rằng vào thời vua Hùng Vương thứ sáu, có một đôi vợ chồng già chăm chỉ làm ăn sinh sống ở làng Gióng. Thế nhưng hai người mãi chẳng có lấy một mụn con. Vì tuổi đã cao mà chưa có con nên ước muốn lớn lao nhất của họ chính là có một đứa con. Cho đến một ngày, khi bà lão đi ra đồng thì chợt thấy một dấu chân to khổng lồ. Lấy làm ngạc nhiên, bà lão đưa chân mình vào ướm thử để đo xem dấu vết chân đó to đến cỡ nào. Thời gian thấm thoát trôi đi, bà lão chẳng còn nhớ đến vết chân ngày xưa nữa thì bỗng một ngày bà có thai. Hai vợ chồng bà lão mừng lắm, phúc đức bao lâu nay đã được đền đáp lại.

Kì lại ở chỗ là tận mười hai tháng bà mới sinh ra một cậu bé khôi ngô, tuấn tú. Hai ông bà vô cùng mừng rỡ khi sinh được con thế nhưng lại lo lắng, buồn bã không hiểu sao. Ấy là kể từ khi ra đời, đứa trẻ đó lại chẳng biết nói, cũng không biết cười, không biết đi, chỉ đặt đâu thì nó nằm đấy. Thật chẳng giống một đứa bé bình thường một chút nào!

Lúc bấy giờ, giặc Ân tràn sang xâm lược nước ta khiến ai nấy cũng đều khiếp sợ. Chúng khiến cho đời sống nhân dân vô cùng khổ cực, ép đất nước lúc này rơi vào tình cảnh khốn khổ. Nhà vua sai sứ giả đi rao tin khắp nơi, hi vọng có thể tìm được người tài đứng lên cứu giúp đất nước. Sứ giả đi rao tin và khi đến làng Gióng thì có tin mừng. Nghe tiếng sứ giả, cậu bé bỗng nhiên cất tiếng gọi mẹ: "Mẹ ơi, mẹ hãy mời sứ giả vào đây cho con". Thấy đứa con mình suốt bao nhiêu ngày tháng không nói, không cười bỗng dưng hôm nay lại cất tiếng gọi mẹ, hai ông bà lão vừa ngạc nhiên vừa mừng rỡ, liền mời sứ giả vào ngay.

Khi sứ giả vào nhà, cậu bé đã ngay lập tức yêu cầu sứ giả hãy về chuẩn bị đủ những vũ khí để đi đánh giặc: Ngựa sắt, áo sắt và tấm giáp sắt để phá tan lũ giặc xâm lược. Sứ giả liền nghi ngờ liệu một đứa trẻ có thật sự cứu giúp đất nước hay không. Thế nhưng cũng mừng rỡ vì đã có người dám đứng lên chống giặc, liền vội về tâu lên cho nhà vua chuẩn bị. Nhà vua cũng đồng ý theo lời của cậu bé. Lạ lùng thay, Thánh Gióng từ khi gặp được sứ giả của nhà vua thì lớn nhanh như thổi, cơm cha mẹ thổi bao nhiêu cậu ăn cũng không đủ no, quần áo chẳng mấy chốc đều chật hết cả. Cậu cứ ăn mãi ăn mãi mà vẫn cứ đòi ăn thế nên dân làng cùng nhau góp gạo nuôi cậu. Ai nấy cũng hi vọng cậu sẽ giúp đất nước yên ổn trở lại. Cậu bé chẳng mấy chốc hóa thành một chàng trai cao lớn, khỏe mạnh, khí thế ngút trời.

Giặc vừa đến núi Trâu cũng là lúc nhà vua sai người đem đến đủ cả những thứ mà Gióng yêu cầu. Khoác lên mình áo giáp sắt, tay cầm roi sắt và cưỡi ngựa sắt, Thánh Gióng bỗng trở thành một tráng sĩ mình cao hơn trượng, oai phong lẫm liệt. Trước khi đi, cậu cảm ơn đức sinh thành của cha mẹ, cảm ơn làng xóm đã góp phần nuôi lớn mình. Nhảy lên mình ngựa, ngứa hí dài vang dội khắp đất trời, Thánh Gióng lên đường đi đánh giặc.

Cậu đi đến đâu đánh bại quân giặc đến đấy. Thánh Gióng đón đầu chúng, đến những nơi có giặc, không để đường lui cho kẻ thù. Khi roi sắt gãy, Gióng liền nhổ những cụm tre bên đường, quật ngã bọn giặc ngoại xâm. Chẳng mấy chốc, một mình Thánh Gióng đã tiêu diệt toàn bộ quân giặc. Một hồi, ngựa của Thánh Gióng đã đến chân núi Sóc Sơn, Thánh Gióng liền cởi bộ giáp sắt đang mặc trên người ra mà bay thẳng lên trời.

Để nhớ đến công lao của Thánh Gióng, nhà vua đã cho người lập đền thờ của vị tướng này tại quê nhà của ông là làng Gióng. Cho đến nay, vẫn còn rất nhiều dấu tích năm xưa còn lưu lại và cứ tháng tư hằng năm, người ta vẫn thường đến đền thờ Phù Đổng Thiên Vương để tưởng nhớ ông. Người ta vẫn thường truyền tai nhau những dấu tích mà tráng sĩ và ngựa sắt đã đánh tan giặc Ân, đó là tre đằng ngà, những ao hồ liên tiếp…

Em rất thích đọc câu truyện này vì câu truyện này thể hiện người Việt Nam có truyền thống yêu chuộng hòa bình và muốn có người anh hùng chống giặc ngoại xâm của người Việt cổ. Chính vì thế, Thánh Gióng được xây dựng bởi nhiều chi tiết kì ảo, mang trong mình sức mạnh vô biên – hình tượng anh hùng của muôn đời.

Bài 2: Kể lại một truyện truyền thuyết hoặc cổ tích (Sơn Tinh, Thuỷ Tinh)

Dàn ý
A. Mở bài
Giới thiệu truyền thuyết “Sơn Tinh, Thủy Tinh”.
B. Thân bài (diễn biến sự việc)
+ Mở đầu:
- Vua Hùng Vương có con gái tên Mị Nương.
+ Thắt nút
- Vua tìm gả chồng cho con.
+ Phát triển
- Sơn Tinh, Thủy Tinh đến tranh tài.
+ Mở nút
- Sơn Tinh đến trước lấy được Mị Nương.
+ Kết thúc
- Thủy Tinh đánh Sơn Tinh.
C. Kết bài.
- Ý nghĩa câu chuyện: Hiện tượng lũ lụt.

Bài làm
Vào mỗi cuối tuần, em được bố mẹ cho về quê chơi. Ở quê có rất nhiều trò chơi thú vị, nhưng em thích nhất chính là được nghe bà kể cho những câu chuyện hấp dẫn. Trong những câu chuyện mà bà kể thì em thích nhất là câu chuyện Sơn Tinh, Thủy Tinh.

Sơn Tinh, Thủy Tinh là một truyền thuyết có từ thời rất xa xưa. Câu chuyện lấy bối cảnh ở nước ta vào thời Hùng Vương thứ mười tám. Ông ấy có một người con gái rất xinh đẹp, tính nết hiền dịu tên là Mị Nương. Năm nàng trưởng thành, vua Hùng muốn tìm cho nàng một người chồng thật xứng đáng. Thế nên nhiều chàng trai tuy muốn cưới nàng làm vợ đã chùn bước. Một hôm, có hai chàng trai cùng đến cầu hôn. Cả hai đều khôi ngô tuấn tú và có nhiều phép lạ. Một người là Sơn Tinh - đến từ vùng núi Tản Viên, khi chàng vẫy tay thì phía Đông nổi lên cồn cát, phía Tây mọc lên từng dãy núi đồi. Một người là Thủy Tinh - đến từ vùng biển, có khả năng hô mưa gọi gió. Hai chàng ngang sức ngang tài, khiến nhà vua khó đưa ra quyết định. Vì vậy, vua Hùng đã họp bàn với các Lạc Hầu và đưa ra quyết định: Nếu ai đem đủ các sính lễ được yêu cầu đến trước, thì sẽ được cưới nàng Mị Nương. Sinh lễ bao gồm: “Một trăm ván cơm nếp, một trăm nệp bánh chưng và voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao, mỗi thứ một đôi.”

Ngày hôm sau, khi trời vừa tờ mờ sáng, thì Sơn Tinh đã đem đủ sính lễ đến và rước nàng Mị Nương về núi. Thủy Tinh đến sau, không cưới được vợ thì vô cùng tức giận nên đem quân đuổi theo Sơn Tinh hòng cướp lại Mị Nương. Thủy Tinh hô mưa gọi gió tạo thành dông bão làm rung chuyển cả đất trời. Thần dâng nước lên cao, ngập cả nhà cửa, lưng đồi, sườn núi, ngập hết cả thành Phong Châu khiến nhân dân điêu đứng. Trước tình thế đó, Sơn Tinh dùng phép lạ bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi, dựng thành lũy đất, giúp nhân dân ngăn dòng nước lũ. Hai bên đánh nhau suốt mấy tháng trời. Thủy Tinh dâng nước lên cao bao nhiêu, thì Sơn Tinh nâng đồi núi cao lên bấy nhiêu. Cuối cùng, Thủy Tinh kiệt sức, đành phải rút quân dù không cam lòng. Thế nên, hằng năm, Thủy Tinh đều dâng nước, làm gió làm mưa đánh Sơn Tinh. Nhưng không bao giờ chiến thắng được.

Sau khi bà kể xong, bố em ngồi ở bên cạnh đã giải thích thêm cho em về ý nghĩa của câu chuyện. Thì ra đây không phải là một câu chuyện có thật ở trong lịch sử. Mà nó được nhân dân sáng tác ra để giải thích cho hiện tượng lũ lụt hằng năm. Đồng thời, nó còn chứa đựng những mong muốn, khát vọng chế ngự thiên tai của người dân ngày xưa. Thật là một câu chuyện thú vị.

1. Định hướng bài Viết bài văn kể lại một truyện truyền thuyết hoặc cổ tích trang 28 Sách Cánh Diều

a) Kể lại một truyện truyền thuyết hoặc cổ tích là dùng lời văn của mình kể lại nội dung một truyện truyền thuyết hoặc có tích đã học (hoặc đã đọc, đã nghe).

b) Viết bài văn kể lại một truyện truyền thuyết, có tích không phải là chép lại nguyên văn câu chuyện trong sách. Người kể có thể thay đổi từ ngữ, cách đặt câu; thêm một vài chỉ tiết; thêm các yếu tổ miêu tả, biểu cảm hoặc nêu ra một kết thúc khác theo hình dung, tưởng tượng của mình.

c) Lựa chọn truyện: Nếu đề bài không yêu cần kể một truyện nhất định, em nên chọn một truyện em thích.

1. Thực hành bài Viết bài văn kể lại một truyện truyền thuyết hoặc cổ tích

Bài tập: Kể lại truyền thuyết “Thánh Gióng”.

a) Chuẩn bị

– Đọc lại truyền thuyết Thánh Gióng; ghi lại những sự kiện chính; tưởng tượng về nhân vật Thánh Gióng.

– Suy nghĩ về những chi tiết, hình ảnh, từ ngữ biểu cảm có thể thêm vào (trong đó có cách kết thúc truyện).

=> Lời giải

* Sự việc chính:

(1) Sự ra đời của Gióng;

(2) Gióng biết nói và nhận trách nhiệm đánh giặc;

(3) Gióng lớn nhanh như thổi;

(4) Gióng vươn vai thành tráng sĩ mặc áo giáp sắt, cưỡi ngựa sắt, cầm roi sắt ra trận đánh giặc;

(5) Thánh Gióng đánh tan giặc;

(6) Thánh Gióng lên núi, cởi giáp sắt bỏ lại, bay về trời.

– Suy nghĩ về những chi tiết, hình ảnh, từ ngữ biểu cảm có thể thêm vào

(7) Vua phong danh hiệu và lập đền thờ.

(8) Những dấu tích còn lại của chuyện Thánh Gióng.

Gợi ý ví dụ: những chi tiết, hình ảnh, từ ngữ biểu cảm có thể thêm vào như:

Ngày xửa ngày xưa, vào thời vua Hùng Vương thứ mười sáu, có một đôi vợ chồng tuy đã già nhưng vẫn chẳng có lấy một mụn con. Hai ông bà lão nổi tiếng là người hiền lành, đôn hậu ở làng Gióng nhưng không hiểu sao lại chịu sự không may mắn như vậy. Cho đến một ngày, khi bà lão đi ra đồng thì chợt thấy một dấu chân to khổng lồ. Lấy làm ngạc nhiên, bà lão đưa chân mình vào ướm thử để đo xem dấu vết chân đó to đến cỡ nào. Thời gian thấm thoát trôi đi, bà lão chẳng còn nhớ đến vết chân ngày xưa nữa thì bỗng một ngày bà có thai….

Kết thúc:

Khi trời đất đã sạch bóng giặc, Gióng phi ngựa bay về núi Sóc, cởi bỏ áo giáp sắt, vái tạ mẹ rồi bay về trời. Sau khi thắng trận, để nhớ ơn người anh hùng, vua Hùng sai lập đền thờ Gióng ở làng quê, phong Gióng làm Phù Đổng Thiên Vương, phong mẹ Gióng là Thánh Mẫu Bảo Vương, cho làng có xóm Ban nơi Gióng sinh ra được đặt tên là làng Phù Đổng. 

Hiện nay vẫn còn đền thờ ở làng Phù Ðổng, tục gọi là làng Gióng. Mỗi năm đến tháng tư làng mở hội to lắm. Người ta kể rằng những bụi tre đằng ngà ở huyện Gia Bình vì ngựa phun lửa bị cháy mới ngả màu vàng óng như thế, còn những vết chân ngựa nay thành những hồ ao liên tiếp. Người ta còn nói khi ngựa thét lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng đó về sau gọi là Làng Cháy.

b) Tìm ý và lập dàn ý

– Tìm ý bằng cách đặt ra và trả lời các câu hỏi như:

+ Truyền thuyết Thánh Gióng kể lại chuyện gì?

+ Truyện có những sự kiện và nhân vật chính nào?

+ Diễn biến của cân chuyện (mở đâu, phát triển, kết thúc) ra sao?

+ Có thể thêm, bớt những chỉ tiết, hình ảnh,… của truyện này như thế nào?

+ Truyện gợi cho em những suy nghĩ, cảm xúc gì?

– Lập dàn ý bằng cách dựa vào các ý đã tìm được, sắp xếp lại theo ba phần lớn của bài văn, gồm:

1. Mở bài: Giới thiệu việc em kê lại truyền thuyết Thánh Gióng.
2. Thân bài: Dựa vào các sự kiện chính trong truyện Thánh Gióng đã học, hãy kể bằng lời văn của em. Ví dụ, kẻ theo trình tự sau:

* Hoàn cảnh ra đời khác thường của Gióng.

+ Gióng xin đi đánh giặc và lớn nhanh như thối.

+ Gióng ra trận đánh giặc.

+ Giặc tan, Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt bay vẻ trời.

+ Vua ghi nhớ công ơn Thánh Gióng.

+ Gióng còn đề lại nhiều dấu tích.

1. Kết bài: Nêu cảm nghĩ của em về truyện hoặc nhân vật chính trong truyện Thánh Gióng.

=> Lời giải

+ Truyền thuyết Thánh Gióng kể lại truyện về người anh hùng làng Gióng một mình đánh đuổi giặc Ân bảo vệ nước nhà

+ Diễn biến của cân chuyện (mở đâu, phát triển, kết thúc) dựa theo các sự kiện chính như đã nêu ở phần chuẩn bị

+ Có thể thêm bớt, thay đổi từ ngữ, cách đặt cây, thêm một vài chi tiết có yếu tố miêu tả, biểu cảm hoặc tưởng tượng thêm cái kết khác cho câu chuyện hấp dẫn hơn

+ Truyện cho em lòng biết ơn những người anh hùng đã xả thân bảo vệ hòa bình đất nước, tinh thần yêu nước quyết tâm xây dựng và bảo vệ non sông đất Việt

Viết

Dựa vào dàn ý, viết thành bài văn kể về truyền thuyết Thánh Gióng. Tham khảo đoạn văn kể lại sự kiện trong bảng sau và viết lời kể cho các sự kiện tiếp theo:

Kiểm tra và chỉnh sửa

=> Lời giải

Sự việc chính

Lời văn của em

Hoàn cảnh ra đời khác thường của Gióng

Câu chuyện ấy xảy ra từ đời Hùng Vương thứ sáu”. Ở làng Gióng có hai ông bà già nổi tiếng là sống phúc đức. Hai ông bà rất mong có một đứa con. Thế rồi, một hôm, bà ra đồng trông thấy một vết chân rất to, liền đặt bàn chân mình lên ướm thử. Không ngờ vẻ nhà bà mang thai.

Điều kì lạ là mãi 12 tháng sau bà mới sinh được một cậu bé mặt mũi rất khôi ngô. Hai vợ chồng mừng rỡ vô cùng. Nhưng kì lạ hơn nữa là đứa trẻ đã lên ba tuổi mà vẫn không biết nói, biết cười, cũng chẳng biết đi, cứ đặt đâu thì nằm đấy.

Gióng xin đi đánh giặc và lớn nhanh như thổi

Bấy giờ giặc Ân thế mạnh như chẻ tre tràn vào xâm lược nước ta. Nhà vua túng thế, bèn sai sứ giả đi khắp nơi tìm người tài giỏi cứu nước. Đứa bé nghe tiếng loa của sứ giả, bỗng cựa mình và cất tiếng nói: “Mẹ ra mời sứ giả vào đây”. Sứ giả vào, đứa bé bảo: “Ông về tâu với vua sắm cho ta một con ngựa sắt, một cái roi sắt và một tấm áo giáp sắt, ta sẽ phá tan lũ giặc này”. Sứ giả lấy làm kinh ngạc và cũng tỏ ý vui mừng, vội về tâu với vua. Nhà vua chấp nhận và sai người ngày đêm làm đủ những vật mà chú bé yêu cầu.

Từ hôm gặp sứ giả, chú bé bỗng lớn nhanh như thổi. Cơm ăn không biết no, áo vừa mới mặc đã chật. Hai vợ chồng làm lụng cực nhọc mà không đủ nuôi con. Bà mẹ cùng dân làng cuống cuồng chạy ngược xuôi lo cơm cà phục vụ cậu Gióng. Khi ăn đến mười nong cơm, ba nong cà, mỗi lần ăn xong một nong lại vươn vai và vụt lớn lên như thổi. Vải vóc do dân làng mang đến rất nhiều để may quần áo mà vẫn không đủ

Gióng ra trận đánh giặc

Ngày ấy, giặc vừa đến sát chân núi Trâu thì sứ giả cũng kịp mang vũ khí tới. Gióng bèn vươn vai đứng dậy, lập tức trở thành một tráng sỹ, khoác áo giáp, cầm roi sắt, chào mẹ và dân làng rồi nhảy lên ngựa. Cả người cả ngựa lao vun vút ra trận.

Trên chiến trường, Gióng tung hoành ngang dọc, tả đột hữu xung, giặc chết dưới tay như ngả rạ. Bỗng gậy sắt gãy, Gióng nhanh như chớp nhổ tre bên đường làm vũ khí mới. Giặc sợ hãi chạy trốn, dẫm đạp lên nhau mà chết

Giặc tan, Thánh Gióng cưỡi ngựa dắt bay về trờiDẹp giặc xong, cậu Gióng không quay về kinh để nhận công ban thưởng mà thúc ngựa đến núi Sóc, bỏ lại áo giáp sắt, một người một ngựa bay thẳng về trời.Vừa ghi nhớ công ơn Thánh GióngSau khi thắng trận, để nhớ ơn người anh hùng, vua Hùng sai lập đền thờ Gióng ở làng quê, phong Gióng làm Phù Đổng Thiên Vương, phong mẹ Gióng là Thánh Mẫu Bảo Vương, cho làng có xóm Ban nơi Gióng sinh ra được đặt tên là làng Phù Đổng.Gióng còn để lại dấu tích Nhiều đời sau người ta còn kể, khi ngựa thét lửa, lửa đã thiêu trụi một làng nay làng ấy gọi là làng Gióng. Những vết chân ngựa ngày xưa nay đã thành những ao hồ to nhỏ nối tiếp nhau.

I. Chuẩn bị

Câu hỏi (SGK Ngữ văn 6 tập 1- trang 28)

- Đọc lại truyền thuyết Thánh Gióng; ghi lại những sự kiện chính; tưởng tượng về nhân vật Thánh Gióng.

- Suy nghĩ về những chi tiết, hình ảnh, từ ngữ biểu cảm có thể thêm vào (trong đó có cách kết thúc truyện).

Lời giải chi tiết:

Các sự kiện chính của truyện Thánh Gióng là:

• Sự ra đời của cậu bé Gióng.
• Gióng cất tiếng nói đầu tiên để nhận trách nhiệm đánh đuổi giặc.
• Gióng lớn nhanh như thổi, vươn vai thành tráng sĩ mặc áo giáp sắt, cưỡi ngựa sắt và cầm roi sắt ra trận đánh giặc.
• Gióng đánh tan giặc sau đó cởi giáp sắt, cưỡi ngựa bay về trời.
• Nhà vua phong danh hiệu và lập đền thờ Thánh Gióng.
• Những dấu tích còn sót lại của chuyện Thánh Gióng.

- Những chi tiết, hình ảnh, từ ngữ biểu cảm có thể thêm vào như sau: 

• Mở đầu: Xưa kia vào đời vua Hùng Vương thứ mười sáu có một đôi vợ chồng tuy đã già nhưng lại chưa có lấy một mụn con. Vợ chồng ông bà lão là người hiền lành, chất phác nhưng không biết sao lại chịu sự không may mắn này. Một hôm bà lão ra đồng thấy dấu chân to bà đã ướm thử, ấy vậy mà về nhà bà đã hoài thai.
• Kết thúc: Khi lũ giặc đã bị đánh tan tác, Gióng cưỡi ngựa về núi Sóc, cởi áo giáp sắt rồi bay về trời. Sau trận thắng ấy để nhớ ơn người anh hùng nhà vua đã lập đền thờ Gióng. Phong gióng làm Phù Đổng Thiên Vương. Ngày nay đền thờ đó vẫn còn, mỗi năm vào tháng 4 là làng lại mở hội. Người ta kể lại rằng những bụi tre vàng óng là do ngựa phun lửa cháy ngả màu, những vết chân ngựa thì đã trở thành những hồ ao. 

II. Tìm ý và lập dàn ý

Câu hỏi (SGK Ngữ văn 6 tập 1- trang 29)

- Tìm ý bằng cách đặt ra và trả lời các câu hỏi như:

• Truyền thuyết Thánh Gióng kể lại chuyện gì?
• Truyện có những sự kiện và nhân vật chính nào?
• Diễn biến của câu chuyện (mở đầu, phát triển, kết thúc) ra sao?
• Có thể thêm, bớt những chi tiết, hình ảnh,... của truyện này như thế nào?
• Truyện gợi cho em những suy nghĩ, cảm xúc gì?

Lời giải chi tiết:

- Trả lời các câu hỏi như sau:

• Truyện kể về người anh hùng Gióng một mình đánh tan giặc Ân bảo vệ nước nhà.
• Diễn biến câu chuyện dựa theo các sự kiện chính đã nêu ở phần chuẩn bị.
• Có thể thêm hoặc bớt từ ngữ, cách đặt câu và thêm một vài chi tiết miêu tả, biểu cảm hoặc tưởng tượng.
• Truyện giúp em biết ơn những người anh hùng đã xả thân bảo vệ đất nước.

III. VIẾT

Câu 1: Dựa vào dàn ý, viết thành bài văn kể về truyền thuyết Thánh Gióng. Tham khảo đoạn văn kể lại sự kiện trong bảng sau và viết lời kể cho các sự kiện tiếp theo (SGK Ngữ văn 6 tập 1- trang 29)

Lời giải chi tiết:

- Hoàn cảnh ra đời khác thường của Gióng: Vào đời Hùng Vương thứ sáu tại ngôi làng Gióng có một cặp vợ chồng già nhân hậu, chất phác nhưng lại chưa có lấy một mụn con. Một hôm khi đi đồng bà trông thấy một dấu chân khổng lồ, tò mò nên ướm thử không ngờ về nhà bà lại hoài thai. Bà mang thai 12 tháng mới sinh được một cậu bé nhưng lạ thay đứa trẻ lên ba vẫn chưa biết nói, cười ai đặt đâu thì nằm đấy.

- Gióng xin đi đánh giặc và lớn nhanh như thổi: Khi ấy đất nước ta bị giặc Ân xâm lược nhà vua túng thế sai sứ giả đi chiêu mộ người tại cứu nước. Đứa trẻ khi nghe tiếng loa của sứ giả liền cất tiếng nói đầu tiên: “Mẹ ra mời sứ giả vào đây”. Sau khi sứ giả vào nhà cậu lại yêu cầu: “Ông về tâu với vua sắm cho ta một con ngựa sắt, một cái roi sắt và một tấm áo giáp sắt, ta sẽ phá tan lũ giặc này”. Sứ giả tuy lấy làm kinh ngạc nhưng vẫn vui mừng về tâu với nhà vua và sai ngày ngày đêm làm đủ thứ mà cậu yêu cầu. Từ khi gặp sử giả cậu bé lớn nhanh như thổi, cơm ăn không biết no, áo mới mặc đã đứt chỉ . Hai vợ chồng làm cực nhọc mà vẫn không đủ nuôi con, người mẹ chạy ngược chạy xuôi để lo cơm cà nuôi cậu.

- Gióng ra trận đánh giặc: Khi ấy giặc đến sát chân núi thì sứ giả cũng kịp mang đủ vũ khí tới. Gióng vươn vai biến thành một tráng sĩ, khoác áo giáp sắt, tay cầm roi sắt chào mẹ cùng dân làng rồi nhảy lên ngựa lao ra chiến trường. Gióng tung hoành ngang dọc khiến giặc chết dưới tay như ngả rạ, bỗng gậy sắt gãy, Gióng nhanh chư chớp nhổ những rặng tre hai bên đường làm vũ khí đánh cho giặc sợ hãi chạy trốn, giẫm đạp lên nhau mà chết.

- Giặc tan, Thánh Gióng cưỡi ngựa sắt bay về trời: Đánh tan quân giặc, Gióng thúc ngựa thẳng lên núi Sóc cởi lại áo giáp sắt một người một ngựa bay về trời.

- Vừa ghi nhớ công ơn Thánh Gióng: Để nhớ ơn người anh hùng Gióng, nhà vua đã lập đền thờ tại làng quê Gióng, Gióng làm Phù Đổng Thiên Vương, phong mẹ Gióng là Thánh Mẫu Bảo Vương và cho ban tên cho làng Gióng sinh ra là làng Phù Đổng.

- Gióng còn để lại dấu tích: Ngày nay người ta vẫn truyền nhau kể rằng khi ấy ngựa thét ra lửa, thiêu rụi một làng nây được gọi là làng Gióng, những vết chân ngựa chạy xưa kia giờ đây biến thành những ao hồ nối tiếp nhau.

IV. Kiểm tra và chỉnh sửa

Có thể lấy câu văn trong phần III để viết thành bài. Chú ý lỗi chính tả và các lỗi lặp từ.