Các bước Kể lại một truyện cổ tích

Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết

- Xác định đề tài: Em cần đọc kĩ đề bài để xác định:

• Đề bài yêu cầu viết về vấn đề gì?
• Kiểu bài mà đề yêu cầu là gì?

- Thu thập tư liệu: Em hãy tìm đọc truyện cổ tích. Trong những truyện đó, truyện nào gây cho em ấn tượng sâu sắc nhất, có nhân vật đáng nhớ nhất, có cốt truyện thú vị nhất…?

Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý

- Tìm ý: Em hãy đọc kĩ truyện đã chọn và trả lời câu hỏi dưới đây:

• Truyện có tên là gì? Vì sao em chọn kể lại truyện này?
• Hoàn cảnh xảy ra câu chuyện như thế nào?
• Truyện có những nhân vật nào?
• Truyện gồm những sự việc nào? Các sự việc xảy ra theo trình tự nào?
• Truyện kết thúc như thế nào?
• Cảm nghĩ của em về truyện?

- Lập dàn ý: Sắp xếp các ý đã tìm được thành một dàn ý hoàn chỉnh.

Bước 3: Viết bài

- Dựa vào dàn ý, viết thành một bài văn hoàn chỉnh. Khi viết cần đảm bảo thể hiện được các đặc điểm của kiểu bài kể lại một truyện cổ tích.

Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm

- Xem lại và chỉnh sửa: Sau khi viết xong, kiểm tra lại bài viết theo những gợi ý sau:

Bài văn kể lại một truyện cổ tích

Em đã từng được đọc rất nhiều câu chuyện cổ tích thú vị. Nhưng câu chuyện khiến em ấn tượng nhất, vẫn là câu chuyện Cây tre trăm đốt.

Truyện kể về một anh chàng nông dân chăm chỉ lại thật thà. Vì đem lòng yêu mến con gái phú ông, mà anh làm việc quần quật hết lòng cho ông ta, không lấy tiền công. Thế mà đến lúc cô gái chuẩn bị lấy chồng, phú ông lại bắt anh phải tìm được một cây tre trăm đốt. Tuy biết khó khăn, anh vẫn phải đồng ý đi tìm. Suốt bao ngày vất vả, khó khăn lặn lội trong rừng tre, anh nông dân tội nghiệp vẫn chẳng tìm được cây tre nào có đủ trăm đốt cả. Bất lực, buồn đau, anh ngồi bệt xuống đất mà khóc.

Thấy vậy, bụt hiện lên và hỏi thăm anh. Biết rõ ngọn nguồn sự tình, bụt bảo anh đi chặt đủ một trăm khúc tre về đây, rồi sẽ dạy anh thần chú. Nghe vậy, anh mừng lắm, vội vàng đi chặt tre ngay. Đủ khúc tre, bụt dạy anh hai câu thần chú “khắc nhập khắc nhập” và “khắc xuất khắc xuất” để ghép các đốt tre lại với nhau. Mừng rỡ vô cùng, anh cảm ơn bụt và vội vàng trở về nhà. Ngờ đâu, ở nhà, tên phú ông lại đang làm đám cưới cho con gái mình và một tên phú ông khác. Tức giận quá, chàng liền đọc thần chú, dính tên địa chủ và tên nhà giàu vào khúc tre, không sao gỡ được. Phải đến lúc ông ta chịu thực hiện lời hứa, anh mới thả ra. Cuối cùng, sau bao nhiêu cực khổ, anh nông dân cũng cưới được người mình thương.

Câu chuyện Cây tre trăm đốt đã được các tác giả dân gian gửi gắm vào ước mơ về một xã hội công bằng. Những người hiền lành, chăm chỉ thì chắc chắn sẽ được hạnh phúc, còn kẻ tham lam thì sẽ bị trừng trị thích đáng.

Dàn ý kể lại một truyện cổ tích

Mở bài

- Giới thiệu:

• Tên truyện
• Lý do muốn kể lại truyện

Thân bài

- Trình bày:

• Các nhân vật chính
• Hoàn cảnh xảy ra câu chuyện

- Kể lại các sự việc xảy ra theo trình tự thời gian

Kết bài

• Nêu cảm nghĩ của em về câu chuyện vừa kể

Bảng kiểm bài viết Kể lại một truyện cổ tích

Các phần của bài viết

Nội dung kiểm tra

Đạt / Chưa đạt

Mở bài

Nêu tên truyện

Nêu lí do muốn kể lại truyện

Dùng ngôi thứ ba để kể

Thân bài

Giới thiệu nhân vật, hoàn cảnh xảy ra câu chuyện

Trình bày chi tiết các sự việc xảy ra từ lúc mở đầu cho đến khi kết thúc

Các sự việc được kể theo trình tự thời gian

Sự việc này nối tiếp sự việc kia một cách hợp lí

Thể hiện được các yếu tố kì ảo

Kết bài

Nêu cảm nghĩ của em về câu chuyện

- Điều chỉnh bài viết:

• Đọc kĩ toàn bài và khoanh tròn các lỗi chính tả, lỗi sử dụng từ ngữ (nếu có) rồi sửa lại
• Gạch chân những câu sai ngữ pháp bằng cách phân tích cấu trúc ngữ pháp (nếu có) và sửa lại
• Trình bày bài viết cho các bạn trong nhóm nghe để nhận góp ý, giúp bài viết hoàn chỉnh hơn

Kể lại một truyện cổ tích

Em đã từng đọc, được nghe kể nhiều truyện cổ tích hay. Có những truyện để lại ấn tượng rất sâu đậm trong kí ức của em. Có khi nào em muốn tự mình kể lại cho mọi người nghe những câu chuyện thú vị đó hay không? Cách thức kể như thế nào?... Bài học này sẽ hướng dẫn những bước cơ bản để em biết cách kể lại một truyện cổ tích.

Kể lại một truyện cổ tích thuộc loại văn kể chuyện, trong đó, người viết kể lại một truyện cổ tích bằng lời văn của mình. 

- Yêu cầu đối với kiểu bài:

    + Người kể sử dụng ngôi thứ ba.

    + Các sự việc được trình bày theo trình tự thời gian. 

    + Đảm bảo kể được đầy đủ các sự việc quan trọng trong truyện, đặc biệt là

các yếu tố kì ảo, hoang đường. 

    + Bài văn gồm có ba phần:

- Mở bài: giới thiệu truyện cổ tích sẽ kể lại (tên truyện, lí do chọn kể,...). 

- Thân bài: giới thiệu nhân vật, hoàn cảnh xảy ra câu chuyện. Trình bày những sự việc đã xảy ra trong câu chuyện theo trình tự thời gian. 

- Kết bài: nêu cảm nghĩ về truyện vừa kể.

Đề bài: Viết một bài văn khoảng 400 chữ, kể lại một truyện cổ tích

Dàn ý gợi ý cho các em tham khảo

• Mở bài

Giới thiệu câu chuyện “Em bé thông minh”

• Thân bài

- Kể lại câu chuyện theo trật tự phù hợp. Nhưng đảm bảo gồm các sự kiện chính sau:

+ Vua sai cận thần đi tìm người tài giỏi giúp nước.

+ Cận thần gặp hai cha con đang cày ruộng, và đưa ra câu hỏi oái oăm (trâu 1 ngày cày được mấy đường)

+ Cậu bé đã trả lời bằng một câu đố ngược lại khiến vị quan không biết trả lời thế nào (ngựa của quan 1 ngày đi mấy đường).

+ Quan về tâu vua, vua tiếp tục ra câu đố mới (ban cho 3 con trâu đực và muốn đẻ thành 9 con)

+ Em bé đã để cả làng làm thịt trâu ăn và đố lại nhà vua khiến vua rất bất ngờ trước trí thông minh của em (làm cho bố đẻ em)

+ Vua quyết định thử tài em bé lần 3 bằng cách đưa một con chim sẻ bắt dọn thành 3 cỗ thức ăn.

+ Em bé giải đố bằng cách đố lại vua khiến vua khâm phục trước tài trí của mình (rèn kim thành dao mổ chim)

+ Nước láng giềng muốn xâm chiếm bờ cõi, bèn dò la xem nước ta có người tài hay không nên ra câu đố hóc búa mãi không ai giải được (xâu sợi chỉ mảnh qua đường ruột ốc)

+ Vua quan đều không giải được phải nhờ đến em bé mới giải được.

+ Em bé được phong là trạng nguyên.

• Kết bài

Nêu cảm nghĩ của em về truyện

Bài văn mẫu tham khảo

 Trong kho tàng truyện cổ tích của dân tộc ta, em rất thích các câu chuyện về những nhân vật có tài trí hơn người. Trong đó, em thích nhất là câu chuyện Em bé thông minh.

 Câu chuyện bắt đầu tại một làng nọ, có hai cha con tuy nghèo nhưng sống rất hạnh phúc. Đặc biệt là người con trai, không chỉ ngoan ngoãn mà còn vô cùng thông minh. Một hôm, khi hai cha con đang cày ruộng thì gặp sứ giả đến hỏi chuyện. Thì ra, ông ấy được nhà vua phái đi tìm kiếm người những người hiền tài để xây dựng đất nước. Trước câu đố hóc búa của sứ giả, rằng con trâu kia một ngày có thể cày được mấy đường, thì cậu bé đã dễ dàng hóa giải khi thách đố ngược lại ông ta rằng hãy nói xem ngựa của sứ giả một ngày đi được bao nhiêu bước. Sự tài trí đó của cậu bé đã khiến cậu nhanh chóng được nhà vua chú ý đến.Tuy nhiên, nhà vua vẫn chưa yên tâm nên tiếp tục thử tài cậu. Lần thứ nhất, vua đưa cho làng cậu bé ba con trâu đực cùng ba thúng gạo nếp, yêu cầu sau một năm giao nộp chín con trâu. 

 Thật bất ngờ, cậu bé đã lên kinh, đố ngược lại nhà vua, rằng hãy làm cho cha cậu sinh em bé. Còn số trâu và gạo nếp kia, cậu đã cùng ca rlangf đem ra ăn uống no say rồi. Sự thông minh, nhanh nhạy của cậu làm vua rất thích thú. Tuy nhiên, ngài vẫn quyết định thử tài cậu thêm lần nữa. Lần này, nhà vua đã yêu cầu cậu bé mổ một con chim sẻ để làm ra ba mâm cỗ. Nhưng yêu cầu này chẳng làm khó được cậu. Ngay lập tức, cậu bé đem ra một chiếc kim khâu và nhắn nhủ, nhờ nhà vua mài nó thành một con dao để mổ thịt chim. Đến lần này, thì nhà vua hoàn toàn thán phục trước trí tuệ cao siêu của cậu.

Đúng thời gian đó, có sứ giả của nước láng giềng sang thăm. Mục đích là tra tim xem nước ta có người tài hay không, để tiến hành xâm lược. Hắn đưa ra một câu hỏi vô cùng hóc búa để thực hiện mục đích. Cả triều trình cùng nhau căng não nhưng không ai biết cách nào để đưa sợi chỉ mảnh qua đường ruột ốc cả. ẤY vậy mà, ngay khi vừa nghe câu đố, em bé đã đưa ra được câu trả lời ngay. Biết vậy, tên sứ giả vội trở về nước bẩm tấu, rằng không nên tấn công nước ta vì nước ta có người rất tài giỏi. Sau lần đó, cậu bé được phong làm trạng nguyên, và thường xuyên được nhà vua mời sang hỏi về chuyện nước nhà.

Sau khi đọc câu chuyện “Em bé thông minh”, em rất khâm phục trí tuệ cao siêu, vốn hiểu biết sâu rộng của cậu bé nhỏ tuổi. Và lấy đó làm động lực để cố gắng phấn đấu học tập tốt hơn nữa.

Phần I: Hướng dẫn phân tích kiểu văn bản

Em hãy tìm đọc truyện cổ tích Cây khế và đọc bài văn kể lại truyện Cây khế, sau đó trả lời những câu hỏi sau:

Câu 1 (trang 56 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Đọc đoạn đầu văn bản xem đã có thông tin này chưa.

Lời giải chi tiết:

Người kể đã nêu được thời gian, địa điểm xảy ra câu chuyện: ngày xưa và tại một nhà kia.

Câu 2 (trang 56 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Tìm đọc truyện Cây khế và đối chiếu các sự việc.

Lời giải chi tiết:

Người kể đã đảm bảo kể đủ những sự việc chính đã diễn ra trong truyện Cây khế:

- Cha mẹ mất sớm, người anh lấy hết của cải.

- Chim ăn khế và trả vàng cho nhà người em.

- Người anh đòi đổi tài sản lấy cây khế của em.

- Do quá tham lam, người anh đã rơi xuống biển và bị sóng cuốn đi.

Câu 3 (trang 56 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Tìm đọc truyện Cây khế và đối chiếu các hành động của nhân vật trong truyện.

Lời giải chi tiết:

Những hành động của nhân vật trong truyện không bị người kể bỏ sót:

- Hành động của người anh độc ác lấy hết gia sản.

- Người em hiền lành cho chim ăn khế.

- Con chim biết lấy vàng trả ơn.

- Người anh tham lam bắt chim chở nặng và nhận lấy cái chết.

Câu 4 (trang 56 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Phương pháp giải:

Đọc lại bài văn và xét xem về hình thức và nội dung có gì đặc biệt.

Lời giải chi tiết:

Từ bài văn kể lại truyện Cây khế, em học được cách kể lại một truyện cổ tích đó là phải đáp ứng đầy đủ nội dung và hình thức của văn bản.

Phần II

Viết một bài văn khoảng 400 chữ kể lại một truyện cổ tích

Phương pháp giải:

Em tự chọn một truyện cổ tích mà mình yêu thích rồi viết bài văn:

- Bài văn ngắn gọn khoảng 400 chữ.

- Có đầy đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài.

- Lập dàn ý sau đó kể lại truyện.

Lời giải chi tiết:

Hướng dẫn kể truyện cổ tích Cây vú sữa:

     Truyện cổ tích chính là suối nguồn mát lành về lòng nhân hậu và những bài học làm người bao la. Hòa trong dòng chảy mát lành ấy, có tác phẩm Cây vú sữa là câu chuyện khiến em nhớ mãi về sự hi sinh của đấng sinh thành.

     Ngày xưa, có một cậu bé được mẹ cưng chiều nên rất nghịch và ham chơi. Một lần, bị mẹ mắng, cậu vùng vằng bỏ đi. Cậu la cà khắp nơi, mẹ cậu ở nhà không biết cậu ở đâu nên buồn lắm. Ngày ngày mẹ ngồi trên bậc cửa ngóng cậu về. Một thời gian trôi qua mà cậu vẫn không về. Vì quá đau buồn và kiệt sức, mẹ cậu gục xuống và hóa thành một cái cây.

     Một hôm, vừa đói vừa rét, lại bị trẻ lớn hơn đánh, cậu mới nhớ đến mẹ. “Phải rồi, khi mình đói, mẹ vẫn cho mình ăn, khi mình bị đứa khác bắt nạt, mẹ vẫn bên mình, về với mẹ thôi”. Cậu liền tìm đường về nhà. Ở nhà, cảnh vật vẫn như xưa, nhưng không thấy mẹ đâu. Cậu khản tiếng gọi mẹ:

- Mẹ ơi, mẹ đi đâu rồi, con đói quá! - Cậu bé gục xuống, rồi ôm một cây xanh trong vườn mà khóc.

     Kỳ lạ thay, cây xanh bỗng run rẩy. Cây nghiêng cành, một quả to rơi vào tay cậu bé. Cậu bé cắn một miếng thật to. Chát quá! Quả thứ hai rơi xuống. Cậu lột vỏ, cắn vào hạt quả. Cứng quá. Quả thứ ba rơi xuống. Cậu khẽ bóp quanh quanh quả, lớp vỏ mềm dần rồi khẽ nứt ra một kẽ nhỏ. Một dòng sữa trắng sóng sánh trào ra, ngọt thơm như sữa mẹ.

     Cây rung rinh cành lá, thì thào:

- Ăn trái ba lần mới biết trái ngon. Con có lớn khôn mới hay lòng mẹ.

      Cậu oà lên khóc. Mẹ đã không còn nữa. Cậu nhìn lên tán lá, lá một mặt xanh bóng, mặt kia đỏ hoe như mắt mẹ khóc chờ con. Cậu ôm lấy thân cây mà khóc, thân cây xù xì, thô ráp như đôi bàn tay làm lụng của mẹ. Trái cây thơm ngon ở vườn nhà cậu, ai cũng thích. Họ đem về gieo trồng khắp nơi và đặt tên là Cây Vú Sữa.

      “Đi khắp thế gian, không ai tốt bằng mẹ”. Câu chuyện về cây vú sữa đã gửi gắm đến chúng em bài học về đạo làm con và công ơn trời biển của đấng sinh thành. Cảm ơn vườn cổ tích, cảm ơn những câu chuyện nhân văn đã dạy dỗ chúng em nên người trong suốt hành trình lớn lên.

1. Hướng dẫn

- Bước 1: Xác định đề tài, người nghe, mục đích, không gian và thời gian nói.

• Đề tài: Kể lại truyện cổ tích.
• Người nghe: thầy cô, bạn bè…
• Mục đích: Kể lại một truyện cổ tích.
• Không gian và thời gian nói: Dự định sẽ nói ở đâu? Trong bao lâu?

- Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý

• Mở bài: Giới thiệu về truyện cổ tích sẽ kể.
• Thân bài: Dựa vào những sự kiện chính của truyện cổ tích để kể lại câu chuyện.
• Kết bài: Cảm nghĩ chung về truyện cổ tích đã kể.

- Bước 3. Luyện tập và trình bày

• Chú ý cách sử dụng giọng điệu (cao, thấp, to, nhỏ, nhanh, chậm…) phù hợp khi kể về các nhân vật, sự việc khác nhau. Kết hợp lời kể với cử chỉ, nét mặt, điệu bộ, để nội dung được kể hấp dẫn hơn.
• Khi trình bày, cần tóm tắt nội dung theo thứ tự, lựa chọn từ ngữ thích hợp với ngôn ngữ nói, tránh dùng ngôn ngữ viết.

- Bước 4: Trao đổi, đánh giá.

2. Thực hành nói và nghe

Tấm và Cám là hai chị em cùng cha khác mẹ. Cha mất sớm, Tấm phải ở cùng với dì ghẻ. Mọi việc nặng nhọc từ việc nhà đến việc đồng áng đề do một tay Tấm làm hết.

Một hôm, dì ghẻ đưa cho hai chị em mỗi người một cái giỏ và bảo ra đồng bắt con tôm cái tép, hứa rằng:

- Hễ đứa nào bắt được đầy giỏ thì thưởng cho một cái yếm đỏ.

Tấm nhờ mò cua bắt ốc đã quen nên chỉ một buổi là được đầy giỏ vừa cá vừa tép. Còn Cám thì mải chơi, đến cuối buổi vẫn chưa bắt được gì. Cám liền nói với Tấm:

- Chị Tấm ơi chị Tấm! Đầu chị lấm, chị hụp cho sâu, kẻo về mẹ mắng.

Tấm tin ngay, bèn xuống ao lội ra chỗ sâu tắm rửa. Thừa dịp đó, Cám liền trút hết tép của Tấm vào giỏ của mình rồi ba chân bốn cẳng về trước để nhận chiếc yếm đào. Tấm lên bờ thấy giỏ không còn cá, sợ về nhà bị dì ghẻ đánh liền ngồi khóc. Bụt hiện lên bảo Tấm nhìn vào trong giỏ xem còn gì không, thì trong giỏ còn một con cá bống. Bụt liền bảo Tấm đem cá về nuôi, khi cho ăn thì gọi:

"Bống bống bang bang
Lên ăn cơm vàng cơm bạc nhà ta
Chớ ăn cơm hẩm cháo hoa nhà người"

Từ hôm ấy trở đi, cứ sau bữa ăn, Cám lại thấy Tấm để dành một phần cơm. Thấy kì lạ, Cám mách mẹ. Hai mẹ con rình xem thì phát hiện ra Tấm đang nuôi một con cá bống. Mỗi lần nghe lời Tấm gọi, bống lại ngoi lên mặt nước đớp những hạt cơm được ném xuống. Biết chuyện, dì ghẻ gọi Tấm lại rồi bảo chị ta sáng mai dậy sớm đi chăn trâu, và dặn rằng:

- Con ơi con! Làng đã bắt đầu cấm đồng rồi đấy. Mai con đi chăn trâu, phải chăn đồng xa, chớ chăn đồng nhà, làng bắt mất trâu.

Tấm không chút nghi ngờ, sáng hôm sau đưa trâu đi ăn thật xa. Ở nhà mẹ con Cám liền ra giếng, gọi y hệt lời Tấm. Cá bống hiện lên thật, hai mẹ con Cám liền bắt lấy nó rồi đem giết thịt.

Ít lâu sau, nhà vua mở hội luôn mấy đêm ngày. Già trẻ trai gái các làng đều nô nức đi xem. Hai mẹ Cám cũng sắm sửa quần áo đẹp để đi trẩy hội. Thấy Tấm cũng muốn đi, dì ghẻ liền lấy một thúng gạo và một thúng thóc với nhau, rồi bảo chị:

- Con hãy nhặt cho xong chỗ gạo này rồi có đi đâu hãy đi, đừng có bỏ dở, về không có gì để thổi cơm dì đánh đó.

Một thời gian sau, nhà vua hạ lệnh cho rao mời tất cả phụ nữ đi xem hội đến ướm thử giày. Và hễ ai đi vừa chiếc giày thì vua sẽ lấy làm vợ. Cám cũng đếm thử nhưng không vừa. Nhìn thấy Tấm từ xa, Cám liền nói với mẹ:

- Mẹ ơi, hình như chị Tấm nhà ta cũng đến thử giày đấy!

Dì ghẻ liền bĩu môi, nói:

- Chuông khánh còn chẳng ăn ai. Nữa là mảnh chĩnh vứt ngoài bờ tre.

Nhưng khi Tấm đặt chân vào giày thì vừa như in. Tấm còn lấy ra một chiếc giày khác giống y hệt. Thế rồi, nàng được vua đón vào cung làm hoàng hậu.

Tuy sống trong hoàng cung, Tấm vẫn không quên ngày giỗ cha. Nhân đó, mụ con Cám bày mưu hại Tấm:

- Trước đây con quen trèo cau, con hãy trèo xé lấy một buồng để cúng bố.

Tấm vâng lời mẹ tôi, trèo lên cây. Thấy cây rung chuyển liền hỏi:

- Dì làm gì dưới gốc thế?

- Gốc cau lắm kiến, dì đuổi kiến cho nó khỏi lên đốt con.

Tấm chưa kịp xé cau thì cây đã đổ, ngã lộn cổ xuống ao và chết. Dì ghẻ liền đưa Cám vào hoàng cung để thay cho Tấm.

Một hôm, Cám đang ngồi giặt áo cho vua ở giếng, thì có con chim vàng anh ở đâu bay đến, dừng lại trên một cành cây, kêu lên:

- Phơi áo chồng tao phơi lao phơi sào, chớ phơi bờ rào, rách áo chồng tao.

Sau đó, chim vàng anh bay thẳng vào cung điện đậu ở cửa sổ, hót lên rất vui tai. Vua đi đâu, chim bay đến đó. Nhà vua yêu quý vàng anh quên cả ăn ngủ. Cám liền về nhà mách mẹ. Dì ghẻ bảo cứ bắt chim làm thịt ăn rồi kiếm điều nói dối vua. Trở lại cung vua, Cám nhân lúc vua đi vắng, bắt chim làm thịt ăn, rồi vứt lông chim ở ngoài vườn. Thấy mất vàng anh, vua hỏi, Cám trả lời rằng:

- Thiếp có mang thèm ăn thịt chim nên trộm phép bệ hạ đã giết thịt ăn mất rồi.

Nhà vua nghe vậy thì không nói gì cả. Thật kì lạ là ở chỗ lông chim vàng anh mọc lên một cây xoan đào, cành lá xum xuê, tỏa bóng mát. Vua sai người mắc võng, ngày ngày nằm ở đó nghỉ ngơi. Cám thấy vậy thì tức lắm, sai thợ chặt cây làm khung cửi. Khi vua hỏi, tôi lại nói dối:

- Cây bị đổ vì bão, thiếp sai thợ chặt làm khung cửi để dệt áo cho bệ hạ.

Khung cửi đóng xong, Cám vừa ngồi dệt vào dệt thì nghe thấy tiếng kêu:

“Cót ca cót két
Lấy tranh chồng chị,
Chị khoét mắt ra”

Cám sợ hãi lắm, liền về nhà mách mẹ. Dì ghẻ khuyên Cám đốt quách khung cửi rồi đem tro đi đổ cho rõ xa để được yên tâm. Cám sai người đem đốt khung cửi rồi đổ tro ra thật xa hoàng cung.
Từ chỗ tro tàn mọc lên một cây thị, cả cây chỉ có mỗi một quả thị. Một hôm, một bà lão đi qua nhìn thấy liền nói:

- Thị ơi thị, rụng vào bị bà, bà đem bà ngửi, chứ bà không ăn.

Quả thị liền rụng xuống rơi vào bị bà. Bà lão vừa dứt lời thì quả thi rơi xuống. Kỳ lạ là từ đó, cứ mỗi lần đi chợ về, bà lão đều thầy nhà cửa sạch sẽ, cơm nước tinh tươm. Bà quyết tâm rình xem có điều gì lạ đang xảy ra thì phát hiện thấy một cô gái chui ra từ quả thị. Bà lão rón rén lại gần rồi xé nát vỏ quả thị. Từ đó, Tấm ở với bà hàng nước. Một hôm, nhà vua đi qua ghé vào thấy miếng trầu têm cánh phượng giống của Tấm têm, liền gặng hỏi bà lão. Tấm và nhà vua gặp lại nhau.

Lại nói đến Cám sau khi thấy chị Tấm trở về lại xinh đẹp hơn xưa. Vua ngày càng yêu quý. Cám liền đến hỏi chị:

- Chị Tấm ơi, chị làm thế nào mà đẹp thế?

Chị Tấm không trả lời chỉ hỏi lại tôi:

- Có muốn đẹp không để chị giúp?

Cám nghe theo lời chị Tấm. Thấy chị sai người đào một cái hố sâu rồi bảo Cám xuống đó. Cám không chút nghi ngờ, liền xuống dưới và chết bỏng.

I. HƯỚNG DẪN PHÂN TÍCH KIỂU VĂN BẢN

Câu 1: Người kể có nêu được thời gian, địa điểm xảy ra câu chuyện hay không? (SGK Ngữ văn 6 tập 1- trang 55)

Lời giải chi tiết:

Người kể đã nên lên được thời gian và địa điểm xảy ra câu chuyện (ngày xưa, tại một nhà kia).

Câu 2: Người kể có đảm bảo kể đủ những sự việc chính đã diễn ra trong truyện Cây khế hay không? (SGK Ngữ văn 6 tập 1- trang 55)

Lời giải chi tiết:

Người kể đảm bảo được những sự việc chính đã diễn ra trong truyện Cây khế đó là: 

• Cha mẹ mất sớm và người anh lấy hết của cải.
• Chim ăn khế và trả lại vàng cho nhà người em.
• Người anh tham lam đòi đổi tài sản lấy cây khế của người em.
• Do quá tham lam, chim chở nặng nên người anh đã bị rơi xuống biển và bị sóng cuốn đi.

Câu 3: Những hành động của nhân vật trong truyện có bị người kể bỏ sót hay không? (SGK Ngữ văn 6 tập 1- trang 55)

Lời giải chi tiết:

Người kể đã không bỏ sót hành động nào của nhân vật. Những hành động mà người kể đã kể lại là:

• Người anh độc ác lấy hết gia sản sau khi cha mẹ mất.
• Người em hiền lành cho chim ăn khế.
• Chim lấy vàng trả ơn.
• Người anh do quá tham lam bắt chim chở nặng nên đã nhận lấy cái chết.

Câu 4: Từ bài văn kể lại truyện Cây khế, em học được điều gì về cách kể lại một truyện cổ tích? (SGK Ngữ văn 6 tập 1- trang 55)

Lời giải chi tiết:

Qua bài văn kể lại truyện Cây Khế em đã học được cách kể lại một truyện cổ tích cần đáp ứng đủ nội dung và hình thức của văn bản:

• Trình bày tên câu truyện và lí do kể truyện.
• Giới thiệu các nhân vật và hoàn cảnh xảy ra của câu chuyện.
• Trình bày các sự việc chính của truyện.
• Trình bày kết thúc của truyện.
• Suy nghĩ của bản thân về kết thúc của truyện.

II. VIẾT

Viết một bài văn khoảng 400 chữ kể lại một truyện cổ tích

Lời giải chi tiết:

Dàn ý hướng dẫn kể truyện cổ tích Cây vú sữa:

1. Mở bài:

Giới thiệu tên truyện.

Lý do muốn kể lại truyện là gì? 

• Truyện giúp em hiểu tình yêu bao la của mẹ và nhắn nhủ em đạo làm con.

Thân bài

- Trình bày nhân vật và hoàn cảnh xảy ra của câu chuyện.

- Kể lại chuyện theo trình tự thời gian như sau:

• Sự việc 1: Cậu bé bị mẹ mắng nên đã vùng vằng bỏ đi không về.
• Sự việc 2: Do quá đau buồn và kiệt sức vì nhớ con nên mẹ cậu bé đã mất và hóa thành cây vú sữa.
• Sự việc 3: Cậu bé bị đói và bị bắt nạt. Cậu nhớ mẹ nên đã tìm đường về nhà.
• Sự việc 4: Về đến nhà thì không còn thấy mẹ đâu, chỉ thấy có cây vú sữa.
• Sự việc 5: Cậu bé ăn trái vú sữa ngọt ngào và nhớ đến tình yêu thương của mẹ dành cho mình.
• Sự việc 6: Xóm làng ai cũng thích trái vú sữa nên xin hạt về trồng và đặt tên là cây vú sữa.

Kết bài: 

Cảm nghĩ của em về truyện vừa kể. 

• Cảm thấy biết ơn và kính trọng mẹ nhiều hơn.

Hướng dẫn soạn bài: Kể lại một truyện cổ tích sgk ngữ văn 6 tập 1. Đây là sách giáo khoa nằm trong bộ sách "Chân trời sáng tạo" được nhà xuất bản giáo dục biên soạn theo chương trình đổi mới của Bộ giáo dục. Hi vọng, với cách hướng dẫn cụ thể và giải chi tiết học sinh sẽ nắm bài học tốt hơn.

A. Viết 

Câu hỏi:

Em hãy tìm hiểu truyện cổ tích Cây khế va đọc bài văn kể lại truyện cây khế, sau đó trả lời những câu hỏi sau:

1. Người kể có nêu được thời gian, địa điểm xảy ra cây chuyện hay không?
2. Người kể có đảm bảo kể đủ những sự việc chính đã diễn ra trong truyện Cây khế hay không?
3. Những hành động của nhân vật trong truyện có bị người kể bỏ sót hay không?
4. Từ bài văn kể lại chuyện cây khế, em học được cách kể lại một truyện cổ tích?

Trả lời:

1. Người kể không nêu rõ được thời gian, nhưng trình tự kể chuyện cụ thể theo thời gian
2. Người kể cần đảm bảo kể đủ những sự việc chính đã diễn ra trong truyện Cây khế.
3. Những hành động của nhân vật trong truyện được người kể kể chi tiết
4. Từ bài văn kể lại chuyện cây khế, em học được cách kể lại một truyện cổ tích:

+ Trình bày được các chi tiết sự việc chính một cách đẩy đủ

+ Các sự việc kể lần lượt theo trình tự thời gian, hợp lí

B. Đề bài

Viết một bài văn khoảng 400 chữ để kể lại một truyện cố tích

Tham khảo:

Chuyện kể rằng Hùng Vương khi về già muốn có người nối ngôi, vua cha hy vọng rằng người nối ngôi phải là người có đức, có tài và hợp ý mình, nên truyền cho các con làm cỗ lễ Tiên Vương, ai làm vừa ý nhà vua thì được truyền ngôi.

Khác với những người anh của mình, ai cũng sắm sửa cao lương mĩ vị, của ngon vật lạ thì Lang Liêu, người em út trong nhà vốn chịu nhiều thiệt thòi vì mồ côi mẹ từ nhỏ nên rất buồn, không biết làm gì để tế lễ Tiên Vương. Là người quen công việc đồng áng lại cần cù chịu khó nên trong nhà lúa gạo là nhiều chứ của ngon vật hiếm thì chẳng có gì, tìm đâu ra của quý trên rừng dưới biển. Nhờ ăn ở hiền lành lại tốt bụng, Lang Liêu được một vị thần giúp đỡ và báo mộng trong giấc mơ của mình: “Trong trời đất không có thứ gì quý bằng hạt gạo. Chỉ có hạt gạo mới nuôi sống con người và ăn không bao giờ chán. Các thứ khác tuy ngon nhưng hiếm, mà con người không làm ra được. Còn lúa gạo thì tự tay ta trồng lấy, trồng nhiều thì được nhiều. Hãy lấy gạo làm bánh mà lễ Tiên Vương”. Là người hiểu biết, ham học hỏi và sáng tạo, trân quý sức lao động và giá trị hạt gạo nên chàng đã lấy gạo làm bánh, lựa chọn thứ gạo nếp thơm lừng, trắng tinh, tròn mẩy với nhân đậu xanh và thịt lợn, lá dong làm vỏ gói bánh và nấu nhừ. Sau đó đem giã gạo nếp, nặn thành hình tròn.

Ngày hẹn đã đến, các hoàng tử ai nấy cũng đều mang những sơn hào hải vị tìm khắp cả nước để dâng lên vua. Đến lượt Lang Liêu, chỉ có hai loại bánh là bánh chưng và bánh giầy được làm từ gạo nếp, nó không phải là sơn hào hải vị gì cả. Vua Hùng rất ngạc nhiên, Lang Liêu kể về giấc mơ và giải thích ý nghĩa cho vua cha nghe. Vua thấy rất ngon và có ý nghĩa nên nhường lại ngai vàng cho Lang Liêu.

Và kể từ đó món bánh chưng bánh giầy ra đời, cứ dịp Tết đến xuân về thì không bao giờ thiếu hai loại bánh này.

B. NÓI VÀ VIẾT

Sau khi viết xong bài văn kể lại truyện cổ tích mà em yêu thích sau đó:

Bước 1: Xác định đề tài, người nghe, mục đích, không gian và thơi gian nói

• Đề tài; kể lại truyện cổ tích
• Để xác định không gian và thời gian nói

Bước 2; Tìm ý, lập dàn ý

Bước 3; Luyện tập và trình bày

• Đứng trước gương để tập kể lại câu chuyện
• Sử dụng giọng điệu kết hợp với cử chỉ, nét mặt, điệu bộ để nội dung kể được hấp dẫn hơn
• Khi trình bày, tóm tắt ngắn gọn nội dung nói dưới dạng từ, cụm từ vfa sắp xếp các nội dung ấy theo trình tự, đồng thời lựa chọn những từ ngữ thích hợp với ngôn ngữ nói tránh dùng ngôn ngữ viết hoặc đọc lại bài viết

Bước 4: Trao đổi, đánh giá