Người ta hay nói cuộc đời là những chuyến đi, với tôi điều đó đúng. Mỗi chuyến đi trong đời đều để lại cho tôi những ký ức nho nhỏ ghép lại thành một cuốn lưu bút đầy những kỷ niệm. Và kỷ niệm làm tôi nhớ nhất chính là lần gặp gỡ anh thanh niên khi đang cùng bác họa sĩ già thưởng ngoạn Sa Pa.

Tôi tốt nghiệp kỹ sư và phải lên nhận việc ở Ty Nông Nghiệp Lai Châu. Suốt quãng đời học trò và sinh viên, ngồi trên ghế nhà trường, bước lên ngồi giảng đường đại học thì đây là lần đầu tiên tôi rời Hà Nội đi xa đến thế. Tuổi trẻ của tôi là những trang giấy chưa được tô vẽ nhiều màu sắc của cuộc sống trừ việc được soi rọi bởi tri thức, với một cô gái chưa trải sự đời thì chuyến đi này là một bước ngoặt lớn.

Tôi còn nhớ như in trên chuyến xe ngày hôm đó tôi ngồi cạnh bác họa sĩ già. Ngồi trên xe tôi đưa mắt nhìn khung cảnh xung quanh mà chẳng thể che đi sự thích thú, với tôi mọi thứ đều mới lạ và kích thích. Đi một đoạn xa, người tài xế cho xe dừng để mọi người nghỉ ngơi ăn uống. Đang lúc mọi người còn xôn xao vui vẻ, người lái xe lại quay sang giới thiệu với bác họa sĩ về anh thanh niên – người cô độc nhất thế gian.

Chẳng hiểu sao lúc này bác họa sĩ liếc sang tôi, hai má tôi có chút nóng thêm chút ngại ngùng. Người lái xe nói thêm về anh thanh niên nọ cho chúng tôi, thì ra anh công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu trên đỉnh Yên Sơn. Do tính chất công việc, lại thêm nơi ở hẻo lánh nên thành ra anh thèm người, cứ mỗi lần xe chạy đến đoạn này lại thấy một khúc gỗ to chắn giữa đường. Lúc này tôi mới hiểu khúc gỗ chắn đường kia là do anh ấy, hóa ra ở nơi cao hai ngàn sáu trăm mét này lại làm người ta cô độc đến vậy.

Đúng lúc anh thanh niên vừa kể xuất hiện, tôi nhìn sang mà có chút bất ngờ, trước mắt tôi là một người con trai dáng vóc nhỏ bé, vẻ mặt tươi vui từ từ tiến lại. Vừa lại gần anh đưa cho người tài xế một gói tam thất còn lem nhem ít bùn anh vừa đào được, còn người tài xế cũng đưa anh vài quyển sách bảo là anh nhờ mua hộ. Sau màn chào khách, anh thanh niên ngỏ ý muốn mời tôi và bác họa sĩ già lên nhà chơi. Trong lúc tôi còn e ngại thì người lái xe nọ cũng lên tiếng giục.

Nhà anh nằm trên sườn đồi phải đi lên một cái bậc cấp mới thấy được ngôi nhà nhỏ, đấy cũng chính là nơi anh sinh sống và làm việc. Trong lúc lên nhà anh, trong đầu tôi cứ băn khoăn về chàng trai này, thậm chí tôi còn nghĩ anh ấy mời khách đến nhà bất chợt thế này, thế này nhà cửa cũng bừa bộn cho mà xem. Nhưng chấm dứt suy nghĩ của tôi là một khung cảnh hoàn toàn khác, tôi không kiềm được sự ngạc nhiên mà “ô” lên. Anh đứng cắt hoa trước một khung cảnh đẹp tựa tranh nào là thược dược, hoa dơn đủ màu sắc,.... Đột nhiên tôi quên mất sự ngại ngùng ban nãy tôi tiến về phía anh như thể đã quen từ rất lâu.

Anh thanh niên bỗng xoay người lại, trao tận tay tôi bó hoa anh vừa cắt, tự dưng lúc này tôi thấy tim mình đập nhanh hơn, hơi thở có chút nóng, tôi vừa nhận hoa anh lại bảo tôi có thể cắt tùy ý nếu như tôi thích. Sau câu nói đó người tôi như có luồng điện chạy qua, tôi ôm bó hoa ghì vào ngực. Chính lúc này, anh thanh niên kia với tôi không còn xa lạ nữa, tôi lấy hết dũng cảm nhìn thật rõ khuôn mặt anh. Dáng người nhỏ với nụ cười ấm áp, anh vội đưa tay lau nhẹ giọt mồ hôi lăn trên sống mũi mà tâm tình.

Qua lời kể của anh, tôi mới biết được mình là người con gái đầu tiên lên nhà anh từ bốn năm nay. Đồng thời, đoàn xe này cũng là đoàn xe thứ hai ghé thăm anh từ sau dịp tết. Lời anh kể tự nhiên nhưng sao lòng tôi lại thấy thương đến lạ, có lẽ anh đã phải rất cô độc. Cắt dòng suy nghĩ của tôi lúc đấy, anh giới thiệu cho chúng tôi biết sơ qua về công việc của mình. Mỗi ngày, anh phải làm việc với máy móc như ở các trạm khí tượng, nào là đo gió, đo mưa nắng, rồi tính mây.... để dự báo trước thời tiết phục vụ đời sống mọi người dưới xuôi.

Đương nói, anh chỉ vào chiếc thùng đựng nước mưa rồi lấy một chiếc cốc nhỏ gọi là cốc phân li, anh bảo đấy là dụng cụ đo của anh, tiếp tục là máy nhật quang ký đo ánh sáng mặt trời, rồi máy vin đo gió,....anh nói cho chúng tôi cách anh nhìn sao để nói mây, nhìn lá lay nói gió và công việc chính quan trọng nhất của anh, theo dõi những con số trên chiếc máy đo chấn động mà báo về bằng bộ đàm theo thời gian nhất định. Nghe anh kể một hồi lâu, tôi cũng có thêm chút ít thông tin về các loại máy móc cũng như công việc mỗi ngày của anh. Hóa ra mỗi nghề đều có những khó khăn riêng, công việc của anh không nặng nhọc, nhưng cần tính chính xác cao, kiên trì và cần mẫn, song ít ai chịu được cảnh cô độc một thân một mình ở núi non thế này.

Tôi và bác họa sĩ cứ mải mê nghe anh nói rồi lại ngẫm nghĩ trong đầu một vài điều. Hết năm phút trò chuyện, anh mời chúng tôi vào nhà. Sự tò mò tiếp tục lấn át tâm trí tôi, nó thúc giục tôi phải nhanh hơn vì thời gian không còn nhiều nữa, chàng trai này làm tôi có cảm giác rất gần gũi lại thân quen. Bước vào nhà tôi đảo mắt nhìn xung quanh, mọi thứ được sắp xếp rất gọn gàng và sạch sẽ. Cách anh bố trí góc làm việc cũng rất chỉnh chu, tôi tiến lại gần nơi anh nghỉ ngơi nhìn thấy một giá sách, tôi và người họa sĩ mân mê từng quyển sách, tôi chăm chú đọc tựa của chúng cho bác họa sĩ nghe bởi mắt ông đã kém, sau khi ngắm qua cả thảy tôi cầm trên tay cuốn sách ngồi vào bàn con lật từng trang như thể nâng niu cánh hoa mà nghiền ngẫm.

Mùi trà thơm làm tôi phân tâm mà vô ý lắng nghe câu chuyện giữa anh và bác họa sĩ già. Anh nói về lý tưởng sống mà anh chọn, anh luyên thuyên kể về những câu chuyện như ông kĩ sư vườn rau, rồi đồng chí nghiên cứu bản đồ sét. Trong cái bộn bề lo toan, rồi hối hả của cuộc sống lại xuất hiện một anh thanh niên bình dị, khiêm tốn, sẵn sàng buông bỏ những ham muốn ngoài kia mà lên đỉnh Yên Sơn công tác quả là một điều lớn lao. Có lẽ chính điều đó tạo ra nguồn cảm hứng tươi mới để bác họa sĩ già hí hoáy trên cuốn sổ tay chân dung anh thanh niên.

Đến lúc chúng tôi phải rời đi, tôi cố ý để quên chiếc khăn mùi soa lại như một món quà tôi gửi anh bằng tấm lòng mình. Ấy vậy mà chàng thanh niên thật thà mang trả lại, tôi nhìn anh ánh mắt anh như thể sắp phải chia xa một người không bao giờ có thể gặp lại. Quay lưng, tôi bước xuống sườn đồi, trên tay cầm bó hoa mà lòng rạo rực. Anh thanh niên để lại trong tôi quá nhiều ấn tượng, gieo cho tôi một cách nghĩ khác, cách nhìn khác với cuộc đời. Ở anh có sự bình dị, chân chất nhưng vẫn tỉ mỉ và ấm áp lạ thường. Mọi thứ từ anh khiến đầu óc tôi mở ra nhiều điều mới và hơn thế tôi thấy lòng mình xao xuyến, dường như trong tôi đang vương vấn chút dư vị Sa Pa ngọt ngào.

Là một cô gái trẻ của Hà Nội vừa mới tốt nghiệp, chuẩn bị nhận công tác ở Lai Châu, tôi háo hức đón chờ công việc mới để góp phần công sức xây dựng đất nước lúc bấy giờ. Trên chuyến xe đến chỗ nhận việc làm, tôi gặp và trò chuyện cùng bác lái xe và một bác họa sĩ lão thành. Trong chuyến đi qua Sa Pa ấy, tôi và bác học sĩ đã gặp được một anh thanh niên mà mãi sau này tôi vẫn nhớ. Tôi nhớ không phải là tôi thích anh mà tôi nhớ vì ngưỡng mộ anh, kính trọng anh.

Khi đó xe dừng chân để nghỉ trưa, bác lái xe hứa sẽ giới thiệu một anh thanh niên cho tôi và bác họa sĩ. Tôi hơi e ngại, sau đó khi nhìn thấy anh mặt tôi bất giác đỏ lên. Anh mời chúng tôi lên nhà chơi, nhưng lại vội vàng chạy lên nhà chuẩn bị trước, tôi và bác họa sĩ theo sau. Bước lên từng bậc, càng lên cao thì những luống hoa đủ màu sắc hiện hữu ở trước mắt, chàng thanh niên ấy đang cắt hoa và tự nhiên trao cho cô gái, trong sự ngạc nhiên tôi quên mất ngại ngùng chạy đến bên nhận bó hoa từ tay anh. Anh nói là để kỉ niệm lần đầu quen nhau. Chúng tôi có khoảng ba mươi phút để trò chuyện. Anh mời tôi và bác họa sĩ vào nhà để thưa chuyện.

Khi bước vào nhà, chúng tôi hoàn toàn ngạc nhiên trước sự sạch sẽ, ngăn nắp trong ngôi nhà nhỏ xinh ấy. Tôi đưa mắt ngắm những đồ vật trong nhà. Bất giác tôi tiến tới phía bàn đọc sách của anh, khẽ giở cuốn sách anh đang đọc giở ra xem. Trong lúc tôi ngồi đó, anh cầm rót nước mời bác họa sĩ uống và tận tay cầm một chén trà mang qua cho tôi. Anh rất lịch sự biết tôi đang đọc nên chỉ lặng lẽ để trên bàn. Anh nói về công việc của anh, nói rất cụ thể, rất chi tiết. Tay tôi cầm sách đọc nhưng lại bị chính câu chuyện của anh lôi cuốn. Tôi không nhìn nhưng tôi nghe không bỏ sót chữ nào. Anh nói xong thì bảo chúng tôi kể chuyện dưới xuôi cho anh nghe. Nhưng bác họa sĩ lại muốn anh kể về anh tiếp về công việc của anh, anh nói đến những khó khăn khi sống ở trên này, anh trả lời câu hỏi của bác họa sĩ về “cô độc nhất thế gian” và cả sự “thèm người”. Bác họa sĩ hình như có ý vẽ anh, tôi thấy anh khiêm tốn giới thiệu những người đáng vẽ hơn anh. Trong lúc ấy bác họa sĩ vẫn cứ vẽ, anh vẫn cứ giới thiệu.

Thời gian chẳng mấy đã hết, bỗng nhiên tôi lại muốn để lại một cái gì đó cho anh nhớ về tôi giống như anh đã nói, kỉ niệm cho lần gặp gỡ này. Thế nhưng tôi lại chẳng có gì trong túi xách cả. Hết thời gian tôi với bác họa sĩ được anh tiễn đến tận chân cầu thang ra về. Tưởng là đi được rồi nhưng anh lại chạy với theo trả lại cho tôi chiếc khăn mùi xoa tôi cố tình để lại. Tôi thấy anh thật thà quá, chẳng hiểu sao tôi cảm giác như bác họa sĩ hiểu được ý tôi nên tôi đỏ mặt cầm lại và ra về.

Sau lần gặp gỡ đó tôi không có cơ hội để gặp lại anh lần nữa, có lẽ bác họa sĩ già sẽ trở lại để tận hưởng một cuộc sống “Sa Pa buồn” và cùng nói chuyện ở dưới xuôi với anh. Nhưng chắc chắn lần gặp gỡ này tôi sẽ không bao giờ quên.

Tôi là cô kĩ sư gốc Hà Nội, tôi chuẩn bị nhận công tác ở Lai Châu. Khi chuẩn bị nhận việc thì tôi có chút buồn, mọi thứ đều xa lạ, và nghe nói ở đây “buồn” lắm. Nhưng không, tôi đã lầm vì nơi đây có những con người vô cùng tuyệt vời, đáng để tôi học hỏi và suy nghĩ lại tất cả. Đặc biệt, cuộc gặp gỡ với người thanh niên trên đỉnh Yên Sơn làm tôi xúc động hơn cả.

Trong chuyến xe lên Lào Cai hôm ấy, bác lái xe đã giới thiệu cho tôi và bác họa sĩ đi cùng anh thanh niên ấy, người làm việc đơn độc trên đỉnh Yên Sơn này. Khung cảnh ở đây thật đẹp, thật thơ mộng. Có những rặng đào với cả đàn bò lang. Khi tiếp xúc với anh thanh niên, được nghe anh kể về những người khác thì tôi đã hiểu thêm về cuộc sống ý nghĩa của những con người đang cống hiến thầm lặng cho đời.

Tôi vẫn còn nhớ giây phút được bác lái xe giới thiệu cho chúng tôi về anh thanh niên. Anh làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu, sống một mình trên đỉnh núi nên anh rất “thèm người”. Bác vừa nói xong thì anh xuất hiện. Vóc dáng nhỏ bé, nét mặt tràn đầy sức sống, là những gì toát lên qua cái nhìn của tôi về anh. Qua lời giới thiệu của bác lái xe, chúng tôi được anh mời lên nhà chơi. Tôi rất đỗi ngạc nhiên khi hiện ra trước mặt tôi là một vườn hoa. Nào hoa đơn, thược dược, nào hoa hồng..., đầy khắp vườn khiến tôi không còn e thẹn mà chạy ngay đến bên người con trai ấy. Anh trao cho tôi bó hoa và tôi cũng đón nhận bó hoa ấy một cách tự nhiên.

Anh giới thiệu về công việc của mình. Nhiệm vụ của anh là đo gió, đo mưa, đo nắng, dự báo thời tiết hằng ngày phục vụ cho sản xuất, chiến đấu. Anh kể rằng nửa đêm đang nằm trong chăn, phải chui ra khỏi chăn, ra vườn giữa khí trời lạnh buốt. Tôi thấy tội cho anh vô cùng. Không những hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình anh còn có một lối sống ngăn nắp mẫu mực.

Anh nói với chúng tôi rằng lúc chưa vào nghề, nhìn ngôi sao giữa bầu trời đen kịt, anh nghĩ mình như ngôi sao kia, lẻ loi một mình. Bây giờ vào nghề, anh mới thấy không phải vậy. Anh còn cho rằng công việc của anh gắn liền với bao công việc của anh em đồng chí dưới xuôi, Cất công việc đi, anh buồn đến chết mất. Anh tâm sự như đọc lại một điều suy nghĩ từ rất lâu. Bất giác anh giật mình khi thấy bác họa sĩ hí hoáy vẽ mình. Anh đã từ chối một cách khiêm tốn và giới thiệu cho ông những người xứng đáng được vẽ hơn. Tôi thấy được biết bao nét đẹp đáng quý hiện rõ trong con người anh. Và dù anh có ngăn cản, bác họa sĩ già vẫn vẽ được nhưng hơi vất vả, hình như ông có chút bối rối về anh. Ông nghĩ “người con trai ấy đáng yêu thật nhưng làm ông nhọc quá. Với những điều làm cho người ta suy nghĩ về anh, và về những điều anh suy nghĩ…”. Cuộc gặp gỡ này đã giúp tôi hiểu sâu hơn về mối tình nhạt nhẽo và yên tâm hơn về quyết định của mình.

Cuộc gặp gỡ ngắn ngủi cũng đến lúc phải chia tay, giây phút đó trong tôi thật luyến tiếc. Tôi cố tình để lại cho anh chiếc khăn mùi xoa để làm kỷ niệm nhưng anh tưởng tôi quên nên trả lại cho tôi. Anh còn tặng cho chúng tôi một làn trứng gà không tiễn vì bảo đã gần đến giờ “ốp”. Tôi rất cảm phục việc thực hiện giờ làm việc của anh. Cuộc nói chuyện tuy ngắn ngủi nhưng đã để lại trong tôi và cả bác họa sĩ già những ấn tượng khó quên. Giờ đây tôi đã tự tin đón chờ công việc mới của mình.

Khi chuẩn bị nhận việc ở Sa Pa thì tôi chẳng hào hứng gì cả. Trước khi lên ấy, tôi cảm thấy thật buồn chán với mối tình nhạt nhẽo và tôi đi với tâm trạng chán nản. Nhưng không, tôi đã lầm vì nơi đây có những con người rất tốt, đáng để tôi học hỏi và suy nghĩ lại tất cả. Đặc biệt, cuộc gặp gỡ với người thanh niên trên đỉnh Yên Sơn làm tôi xúc động hơn cả.

Trong chuyến xe lên Lào Cai hôm ấy có cả một bác lái xe, ông họa sĩ và tôi. Khung cảnh ở đây thật đẹp, thật thơ mộng. Có những rặng đào với cả đàn bò lang. Khi tiếp xúc với anh thanh niên, được nghe anh kể về những người khác thì tôi đã hiểu thêm về cuộc sống ý nghĩa của anh cũng như của những người thầm lặng trên đình núi Yên Sơn cao hai ngàn sáu trăm mét này.

Tôi vẫn còn nhớ giây phút được bác lái xe giới thiệu cho chúng tôi về anh thanh niên. Anh làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu, sống một mình trên đỉnh núi nên anh rất “thèm người”. Bác vừa nói xong thì anh xuất hiện. Vóc dáng nhỏ bé, nét mặt tràn đầy sức sống, là những gì toát lên qua cái nhìn của tôi về anh. Qua lời giới thiệu của ông họa sĩ, chúng tôi được anh mời lên nhà chơi. Tôi rất đỗi ngạc nhiên khi hiện ra trước mặt tôi là một vườn hoa.Nào hoa đơn, thược dược, nào hoa hồng,., đầy khắp vườn khiến tôi không còn e thẹn mà chạy ngay đến bên người con trai ấy. Anh trao cho tôi bó hoa một cách tự nhiên và tôi cũng đón nhận bó hoa ấy và tôi có cảm giác như chúng tôi đã quen nhau từ lâu.

Anh giới thiệu về công việc của mình. Nhiệm vụ của anh là đo gió, đo mưa, đo nắng, dự báo thời tiết hằng ngày phục vụ cho sản xuất, chiến đấu. Anh kể rằng nửa đêm đang nằm trong mực.chăn, phải chui ra khỏi chăn, ra vườn giữa khí trời lạnh buốt. Tôi thấy tội cho anh vô cùng. Không những hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình anh còn có một lối sống ngăn nắp mẫu mực.

Tôi đọc sách còn ông họa sĩ thì trò chuyện với anh. ông họa sĩ hỏi anh:

– Sao người ta bảo anh là người cô độc nhất thế gian? Rằng anh “thèm” người lắm?

Anh thanh niên cười:

– Các từ ấy đều là của bác lái xe. Không, không đúng đâu.

Anh hạ giọng tâm sự với chúng tôi rằng lúc chưa vào nghề, nhìn ngôi sao giữa bầu trời đen kịt, anh nghĩ ngôi sao kia lẻ loi một mình.

Bây giờ vào nghề, anh mới thấy không phải vậy. Anh còn cho rằng công việc của anh gắn liền với bao công việc của anh em đồng chí dưới xuôi, Cất công việc đi, anh buồn đến chết mất. Anh tâm sự như đọc lại một điều suy nghĩ từ rất lâu. Bất giác anh giật mình khi thấy ông họa sĩ hí hoáy vẽ mình. Anh đã từ chối một cách khiêm tốn và giới thiệu cho ông những người xứng đáng được vẽ hơn. Tôi thấy được biết bao nét đẹp đáng quý hiện rõ trong con người anh. Và dù anh có ngăn cản, ông họa sĩ già vẫn vẽ được nhưng hơi vất vả, hình như ông có chút bối rối về anh. Ông nghĩ “người con trai ấy đáng yêu thật nhưng làm ông nhọc quá. Với những điều làm cho người ta suy nghĩ về anh, và về những điều anh suy nghĩ…”. Cuộc gặp gỡ này đã giúp tôi hiểu sâu hơn về mối tình nhạt nhẽo và yên tâm hơn về quyết định của mình.

Cuộc vui nào mà chẳng đến lúc phải chia tay. Giây phút đó thật luyến tiếc. Tôi cố tình để lại cho anh chiếc khăn mùi xoa để làm kỷ niệm nhưng anh tưởng tôi quên nên trả lại cho tôi. Anh còn tặng cho chúng tôi một làn trứng gà không tiễn vì bảo đã gần đến giờ “ốp”. Tôi rất cảm phục việc thực hiện giờ làm việc của anh.Cuộc nói chuyện tuy ngắn ngủi nhưng đã để lại trong tôi và cả ông họa sĩ già những ấn tượng khó quên. Qua cuộc gặp gỡ ấy, tôi đã có những suy nghĩ và tình cảm mới mẻ về con người và cuộc sống. Anh thanh niên đã giúp tôi cảm nhận được hơi thở tràn trề sức sống của những con người làm việc trên Sa Pa. Trước khi nhận việc ở đây, tôi đã chần chừ, chán nản, nhưng giờ đây tôi đã thay đổi cách suy nghĩ của mình.

Là cô gái gốc Hà Nội, vừa tốt nghiệp đại học nông nghiệp, tôi lên nhận công tác ở Lai Châu. Cũng như lớp tuổi trẻ Việt Nam những năm 70, tôi rất háo hức muốn đóng góp công sức của mình cho đất nước. Trong cuộc hành trình, tôi đã có cuộc gặp gỡ trò chuyện với một người lao động trí thức trẻ. Những suy nghĩ của anh ấy đã cho tôi có thêm nhận thức mới về cuộc sống, cống hiến.

Nhớ lại, trong những ngày đường đến Lai Châu, tôi ngồi cạnh một người họa sĩ lão thành - một người tốt bụng, lao động nghệ thuật nghiêm túc, quyết định đi thực tế để tìm đề tài sáng tác trước khi về hưu. Khi xe chạy qua Sa Pa, chúng tôi say mê ngắm nhìn vẻ đẹp thiên nhiên với những rặng đào, hàng thông rung tít trong nắng, những cây tử kinh nhô đầu màu hoa cà lên trên màu xanh của rừng. Lúc xe dừng lại để lấy nước và cho hành khách nghỉ ngơi trong ba mươi phút, bác lái xe bảo sẽ giới thiệu với chúng tôi “một người cô độc nhất thế gian”.

Đó là một thanh niên hai mươi bảy tuổi, tầm vóc bé nhỏ, làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu trên đỉnh Yên Sơn cao hai ngàn sáu trăm mét. Anh sống cô đơn giữa bốn bề cây cỏ và mây mù lạnh lẽo. lúc mới lên làm việc, chưa quen, “thèm người” quá nên anh đã dùng cây ngáng đường cho xe dừng lại để trò chuyện với mọi người. Anh đưa biếu bác lái xe củ tam thất vì biết vợ bác bị ốm, lúc bác trao cho anh quyển sách mua hộ, tôi thấy anh mừng quýnh. Bác lái xe giới thiệu chúng tôi với anh và đề nghị anh mời chúng tôi lên thăm nơi ở và làm việc của anh. Vừa lên đến nơi, tôi ngỡ ngàng trước vườn hoa anh trồng với muôn sắc màu. Không kìm chế nỗi thích thú, tôi chạy lại bên anh. Người thanh niên cũng rất tự nhiên, cắt tặng tôi một bó hoa to với lòng hiếu khách bởi tôi là người con gái thứ nhất từ Hà Nội lên tới nhà anh từ bốn năm nay.

Anh quyết định:

- Thôi chấm dứt tiết mục hái hoa. Đã mất năm phút rồi. Cháu sẽ nói về mình trong năm phút. Còn hai mươi phút, bác cho cháu nghe chuyện, cháu thèm nghe chuyện dưới xuôi lắm.

Rồi anh kể về công việc anh đang đảm trách với việc đo gió, đo mưa, chấn động mặt đất, dự báo thời tiết, phục vụ sản xuất, chiến đấu. Công việc của anh thật gian khổ, nhất là lúc về đêm, luôn đối mặt với gió, tuyết và sự lặng im thật dễ sợ. Tôi thật sự bị cuốn hút vào câu chuyện anh kể. Bỗng anh dừng lại, nhắc về thời gian mà đối với anh rất quý trong cuộc gặp gỡ này:

- Còn có hai mươi phút thôi, mời bác và cô vào nhà uống nước chè và kể cho cháu nghe chuyện dưới xuôi.

Chúng tôi đi theo anh. Căn nhà ba gian của anh sạch sẽ ngăn nắp với sổ sách, biểu đồ, thống kê, máy bộ đàm. Bác họa sĩ đề nghị anh kể tiếp công việc của anh, rằng sao mà người ta gọi anh là người cô độc nhất thế gian. Anh cười khanh khách:

- Đó là từ ngữ của bác lái xe. Một mình thì anh bạn trên đỉnh Phăng Xi Păng mới một mình hơn cháu. Cháu từng nghĩ: Mình sinh ra là gì, mình đẻ ở đâu, mình vì ai làm việc. Công việc của cháu gian khổ nhưng cất nó đi cháu buồn chết mất. Cháu không còn cảm thấy cô đơn vì đã có sách làm bạn. Vả lại có lần cháu phát hiện một đám mây khô giúp không quân ta hạ nhiều phản lực Mĩ. Từ đó cháu thấy mình thật hạnh phúc.

Lắng nghe anh nói mà lòng tôi xúc động. Tôi đã hiểu ra rồi. Đâu phải đi ra chiến chiến trường tiêu diệt giặc Mĩ mới là sống đẹp. Cuộc sống lao động của anh đầy ý nghĩa đối với đất nước. Chao ôi, khi con người tìm ra được ý nghĩa của công việc thì người ta không còn ngại gian khổ nào cả. Cuộc gặp gỡ này đã cho tôi thêm niềm tin về quyết định đến Lai Châu của mình, tôi sẽ chấp nhận nhiệm vụ được phân công dù có gặp muôn vàn khó khăn. Tôi âm thầm đặt chiếc khăn tay vào một quyển sách của anh xem như kỉ niệm, tình cảm quý mến mà tôi dành cho anh. Hình như cùng đồng cảm xúc với tôi, nên bác họa sĩ đã đề nghị vẽ anh. Thật bất ngờ, anh đã khiêm tốn từ chối:

- Không, không, đừng vẽ cháu. Để cháu giới thiệu với bác những người khác đáng hơn cho bác vẽ.

Anh kể về người kĩ sư trồng rau, kiên nhẫn xem ong thụ phấn hoa su hào rồi sau đó, tự mình làm thay cho ong, tạo ra được hàng loạt cây su hào đạt năng suất cao, người cán bộ lập bản đồ sét, mười năm không về thăm nhà, sợ nhỡ có sét lúc vắng mặt mình. Thế đấy, Sa Pa tuy lặng lẽ, nghe nhắc tên người ta đã nghĩ đến chuyện nghỉ ngơi lại có những con người làm việc âm thầm cống hiến cho đất nước.

- Trời ơi, còn có năm phút!

Anh thanh niên nói to, giọng đầy tiếc rẻ, bác họa sĩ cũng tặc lưỡi đứng dậy. Anh gọi to cho tôi quay lại nhận chiếc khăn tay mà không biết tôi cố tình tặng anh, khiến tôi xấu hổ vô cùng với bác họa sĩ. Chúng tôi tạm biệt nhau trong niềm luyến tiếc. Tôi bắt tay và nhìn thẳng vào mắt anh, cái nhìn của người ngưỡng mộ một vẻ đẹp tâm hồn mà rất tiếc khó có thể gặp lại. Bác họa sĩ khẳng định sẽ quay lại thăm anh. Anh thanh niên tặng chúng tôi một làn trứng gà rồi không tiễn chân vì bận đi ốp. Chúng tôi hiểu anh cũng như chúng tôi không muốn chia tay, ba mươi phút trò chuyện quá ngắn ngủi. Nhưng trong khoảng thời gian ngắn này, tôi đã nhận ra được chân dung của anh thanh niên – tiêu biểu cho lớp trẻ Việt Nam trong lĩnh vực xây dựng đất nước với những phẩm chất tốt đẹp: yêu nghề, say mê với công việc, hiếu khách, quan tâm đến người khác và rất khiêm tốn.

Cuộc gặp gỡ tình cờ với bác họa sĩ và anh thanh niên để lại dấu ấn sâu sắc trong cuộc đời tôi. Anh thanh niên đã làm cho tôi cảm thấy yêu đời hơn, nhiệt tình hơn trong công việc. Chân dung anh thanh niên mà bác họa sĩ vẽ chắc chắn sẽ mang lại cho nghệ thuật và cho đời sống một mẫu người lí tưởng sống mãi theo thời gian.

Đó không phải lần đầu tiên tôi rời Hà Nội - quãng đời học sinh, sinh viên của tôi đã ghi dấu bao lần đến với Huế, Quảng Trị, Bắc Kạn, Thái Nguyên - nhưng lần này đến Lai Châu, tôi có cảm giác thật lạ. Tôi mới ra trường, đây là chuyến đi nhận công tác của tôi. Bước qua cuộc đời học trò chật hẹp để bước vào cuộc sống mới khiến tôi không khỏi ngỡ ngàng. Trên chặng đường từ Hà Nội lên Lai Châu, tôi đã được quen biết những con người thuộc những thế hệ khác nhau. Họ đã khiến tôi thấy cuộc sống này rộng lớn và đẹp đẽ biết mấy. Đặc biệt là quãng đường tôi đến Sa Pa. Sa Pa, nghe cái tên người ta đã muốn nghỉ ngơi nhưng ở đó có những con người làm việc hăng say, họ nguyện hi sinh tuổi thanh xuân của mình cho đất nước. Họ để lại ấn tượng đẹp trong lòng tôi cũng như bất kì ai đặt chân lên mảnh đất này.

"Chỉ vài cây số nữa là tới SaPa" - bác lái xe nói vậy. Tôi bắt đầu háo hức, tò mò, mắt nhìn xa ngoài cửa kính một cách lặng lẽ mà say mê. Sau cuộc nói chuyện, giao lưu vui vẻ giữa tôi - bác lái xe - bác hoạ sĩ già thì mọi người bỗng nín bặt, vì cảnh trước mắt bỗng hiện lên đẹp một cách kỳ lạ. Nắng bây giờ bắt đầu len tới đốt cháy rừng cây. Những cây thông chỉ cao quá đầu, rung tít trong nắng, những ngón tay bằng bạc dưới cái nhìn bao che của những cây tử kinh thỉnh thoảng nhô cái đầu màu hoa cà lên trên màu xanh của rừng. Mây bị nắng xua, cuộn tròn lại từng cục, lăn trên các vòm lá ướt sương, rơi xuống đường cái, luồn cả vào gầm xe.

Giữa lúc đó, bác lái xe cho dừng xe để mọi người nghỉ ngơi. Riêng với tôi và bác hoạ sĩ, ông quay sang nói một cách bí hiểm: sẽ giới thiệu cho chúng tôi một trong những người "cô độc nhất thế gian". Bác lái xe này thật vui tính khi đặt cho người đó cái tên như vậy. Bác lại còn khẳng định với bác hoạ sĩ - một người say mê nghệ thuật rằng: "Thế nào bác cũng thích vẽ hắn". Không hiểu sao nói đến đây, bác lái xe lại liếc nhìn tôi, khiến cho tôi bất giác đỏ mặt. Cái nhìn đó có lẽ là có hàm ý sâu xa. Theo lời bác lái xe thì đó là một anh chàng hai mươi bảy tuổi làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m. Khi mới lên nhận việc, chưa quen với không khí toàn rừng và cây ở đây nên anh ta thèm người'",đến mức chắn ngang khúc gỗ ngang đường để kiếm cớ có người nói chuyện.

Kia, anh ta kia! - Bác lái xe chỉ. Tôi và ông hoạ sĩ già thực sự xúc động và vô cùng ngạc nhiên khi nhìn thấy trước mắt chúng tôi là người con trai tầm vóc nhỏ bé, nét mặt rạng rỡ từ trên sườn núi trước mặt chạy lại chỗ xe đỗ. Người con trai đưa cho bác lái xe một gói nhỏ - củ tam thất - một thứ cây của vùng núi. Còn bác lái xe thì trao cho anh quyển sách. Hai người nói với nhau điều gì đó, bác lái xe thì rạng rỡ cười còn anh thanh niên kia cũng mừng quýnh. Tôi có cảm giác hành động đó của hai người không đơn thuần chỉ là tình cảm giữa hai người quen biết mà là tình cảm của những người trong gia đình. Thì ra, vợ bác lái xe mới ốm dậy, anh chàng kia gửi biếu ít tam thất "của nhà trồng được" còn bác lái xe gửi sách mua giúp anh ta đọc cho đỡ buồn và đỡ nhớ cuộc sống bình thường!

Đứng một lát, bác lái xe dắt tay người thanh niên lại chỗ ông hoạ sĩ và tôi để giới thiệu. Anh mời chúng tôi lên thăm ngôi nhà nơi anh ở. Sau đó, cùng như bao chàng thanh niên khác anh đỏ mặt, luống cuống rồi xin về nhà trước. Không chỉ riêng tôi, bác hoạ sĩ hay bất kỳ ai cũng sẽ nghĩ rằng anh chạy về trước để dọn dẹp nhà cửa, hay gấp chăn màn vì... thanh niên mà! Đã vậy lại ở một mình nên khó tránh khỏi điều khó nói ấy.

Nhưng thật bất ngờ! Tôi nhận thấy vẻ ngạc nhiên của bác hoạ sĩ khi bước lên bậc thang bằng đất thấy người con trai đang hái hoa. Còn tôi chi "ồ" lên một tiếng. Sau gần hai ngày, qua ngót bốn trăm cây số đường dài cách xa Hà Nội, đứng trong mây mù ngang tầm với chiếc cầu vồng kia, bỗng nhiên lại gặp hoa đơn, hoa thược dược, vàng, tím, đỏ, hồng phấn, tổ ong... ngay lúc dưới kia là mùa hè, đột ngột và mừng rỡ, quên mất cả e lệ, tôi chạy đến bên người con trai đang cắt hoa. Anh rất tự nhiên như với một người bạn đã quen trao bó hoa đã cắt cho tôi, và cũng rất tự nhiên, tôi đỡ lấy.

Tôi cắt thêm mấy cành nữa. Rồi cô muốn lấy bao nhiêu nữa, tuỳ ý. Cô cứ cắt một bó rõ to vào. Có thể cắt hết nếu cô thích. Tôi không biết kỷ niệm thế nào cho thật long trọng ngày hôm nay. Bác và cô là đoàn khách thứ hai đến thăm nhà tôi từ Tết, và cô là cô gái thứ nhất từ Hà Nội lên tới nhà tôi từ bốn năm nay. Người con trai nói to những điều đáng ra người ta chỉ nghĩ. Cũng là những điều người ta ít nghĩ. Việc ấy làm cho tôi và bác hoạ sĩ cảm động và cuốn hút ngay. Tôi ôm bó hoa vào ngực, bạo dạn nhìn thẳng vào mặt anh. Anh thanh niên bắt gặp cái nhìn đó, phủi vội giọt mồ hôi trên sống mũi mỉm cười, hạ giọng hỏi:

Cũng đoàn viên, phỏng?

Vâng - Tôi nói.

Thôi, chấm dứt tiết mục hái hoa - Người con trai bất chợt quyết định Bác lái xe chỉ cho ba mươi phút thôi. Hết năm phút rồi. Cháu nói qua công việc của cháu, năm phút. Còn hai mươi phút, mời bác và cô vào nhà uống chè, cho cháu nghe chuyện. Cháu thèm nghe chuyện dưới xuôi lắm. Anh bắt đầu kể về công việc của mình. Rằng công việc của anh là đo gió. đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động địa cầu để dự báo thời tiết. Rồi cả những khó khăn, trở ngại: những đêm mưa bão, bão tuyết, trời nắng, mưa. Nhưng anh vẫn làm việc rất nghiêm túc đến từng giờ, từng phút. Bởi có lẽ anh hiểu được công việc của anh quan trọng như thế nào... Tôi vẫn đứng đó, ôm bó hoa và lắng tai nghe. Anh bỗng dừng lại. Trời! Mười phút sao mà trôi nhanh quá!

Anh nói nữa đi - Bác hoạ sĩ giục.

Báo cáo hết! - Người con trai vụt trở lại giọng vui vẻ.

Còn hai mươi phút nữa thôi. Bác và cô vào nhà. Chè đã ngấm rồi đấy.

Thì giờ ngắn ngủi còn lại thúc giục chính chúng tôi. Chúng tôi bước vào

căn nhà ba gian sạch sẽ và gọn gàng.

Bác hoạ sĩ hứa sẽ quay trở lại và kể anh nghe chuyện dưới xuôi.

Bác vừa nhâm nhi chén chè và nghe anh giải thích cụm từ "cô độc nhất thế gian". Rằng còn có người cô độc hơn anh. Đó là anh bạn trên trạm đỉnh Phan Xi Păng ba trăm một trăm bốn mươi hai mét kia còn một mình hơn anh. Tôi đang đọc cuốn sách trên bàn của anh và vẫn lắng tai nghe hai bác cháu họ nói chuyện. Càng nói chuyện với chàng trai bác hoạ sĩ càng có vẻ thích thú. Bác đề nghị vẽ anh. Nhưng anh từ chối. Bởi theo anh - anh không phải là người đáng để vẽ. Anh khiêm tốn giới thiệu người khác. Đó là ông kỹ sư ở vườn rau dưới Sa Pa. Nhưng cũng may bằng mấy nét, hoạ sĩ đã ghi xong lần đầu gương mặt của người thanh niên.

Người thanh niên này làm tôi và bác hoạ sĩ suy nghĩ nhiều quá. Những điều cùng nghe cộng với những điều tôi khám phá thấy trên trang sách đang đọc giở làm cho tôi bàng hoàng. Có phải vì ánh sáng trong quyển sách rọi sáng làm tôi hiểu thêm về cuộc sống một mình dũng cảm tuyệt vời của người thanh niên, về cái thế giới những con người như anh mà anh kể, về con đường tôi đi tới? Không phải chỉ vì bó hoa rất to sẽ đi theo tôi trong chuyến thứ nhất ra đời mà vì một bó hoa khác, bó hoa của những háo hức và mơ mộng ngẫu nhiên anh cho thêm tôi. Tôi không muốn những khoảnh khắc này trôi đi vô nghĩa trong đời mình. Tôi mong muốn để lại điều gì thật ý nghĩa nơi này. Tôi khẽ mở khoá chiếc xắc nhỏ bên mình.

Và thế là chỉ còn năm phút nữa.

Bác hoạ sĩ tặc lưỡi đứng dậy. Tôi cũng đứng lên đi ra chỗ bác.

Ô! Cô quên chiếc mùi xoa đây này!

Anh thanh niên vừa vào kêu lên, anh lấy chiếc khăn tay vo tròn cả; giữa cuốn sách tới trả cho tôi. Cái món quà mà tôi cho là một chút cỏn con, dịu dàng nhưng. Tôi cúi đầu ngượng ngùng không nhìn thẳng vào anh nhận lại chiếc khăn và quay đi. Bác hoạ sĩ và anh lưu luyến rồi hẹn ngày gặp lại. Còn tôi - tôi chìa tay cho anh nắm, cần trọng rõ ràng như người ta cho nhau cái gì chứ không phải cái bắt tay. Tôi nhìn anh, cái nhìn như mãi mãi không bao giờ gặp lại.

Chào anh. Tôi không biết cảm giác lúc đó là gì nữa. Điều cuối cùng anh dành sự quan tâm cho moi người đó là anh ấn cái làn vào tay bác hoạ sĩ rồi nói là để cho mọi người ăn trưa. Chúng tôi ra về, nắng đã mạ bạc cả con đèo, đốt cháy rừng cây hừng hực làm cho bó hoa càng rực thêm làm cho tôi cảm thấy mình rực rỡ theo.

Chuyến đi này là một chuyến đi thật khó quên trong đời tôi. Tôi đã gặp được những con người thật đẹp, thật cao cả. Họ làm cho tôi thấy yêu đời hơn, thấy tự tin với công việc của mình hơn và anh thanh niên để lại ấn tượng sâu đậm về một thế hệ trẻ như tôi - anh đã cống hiến hết mình cho phong trào ba sẵn sàng. Anh sống bên cái vẻ bề ngoài "lặng lẽ" nhưng bên trong thì rạo rực của vùng đất dấu yêu, thơ mộng này.

Sau khi ra trường, là một cô kĩ sư trẻ đầy hào hứng đón đợi những thử thách mới trong tương lai, nhưng có lẽ là một cuộc gặp gỡ định mệnh mà tôi đã tìm ra ước mơ và định hướng của chính mình. Nó diễn ra trong chuyến công tác đầu tiên tôi đến Sa Pa, ở đây tôi đã được gặp và nói chuyện với một anh thanh niên trên đỉnh Yên Sơn. Cuộc gặp ấy đã in đậm trong tâm trí tôi đến tận bây giờ.

Hôm đó là một ngày nắng trên Sa Pa, trên chuyến xe tôi đi có cùng nói chuyện với bác lái xe và bác họa sĩ lão thành, lúc đó xe vừa lên đến đỉnh Yên Sơn, bác lái xe cho mọi người dừng nghỉ chân trong chốc lát. Cũng chính ở đó tôi gặp một anh - một chàng thanh niên 27 tuổi làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu. Bác lái xe kể rằng anh thèm người lắm, thèm nghe tiếng người nói, thèm được nói vì anh sống một mình ở đây, trên đỉnh Yên Sơn cao đến 2600m nên ít người qua lại nơi đây. Ấn tượng đầu tiên của tôi là anh có vóc người bé nhỏ cùng nét mặt rạng rỡ. Anh nói chuyện với chúng tôi rất hồ hởi và quý người, kể cho chúng tôi về công việc, cuộc sống của anh ở nơi đây. Anh đã rất nhiệt tình mời chúng tôi lên nhà anh chơi, vậy là tôi theo bác họa sĩ đã nhận lời và lên đến nơi anh ở. Lên đến nơi chúng tôi thấy không gian tràn ngập sắc hoa rực rỡ và anh đang ôm một bó hoa thật to, mỉm cười nhìn chúng tôi.

Quên mất sự ngập ngừng ban đầu, tôi chạy lại bên anh và nhận lấy bó hoa tự nhiên như những người bạn. Anh nói to và rõ ràng những ý nghĩ chân thành ít ai nghĩ và càng ít người nói ra: bó hoa đó để kỉ niệm cho lần gặp gỡ tình cờ mà long trọng này. Bỗng dưng tôi cảm thấy anh thật gần gũi. Anh say sưa kể về công việc của mình. công việc của anh đơn điệu, lặp đi lặp lại hằng ngày mà gian khổ lắm. Anh kể về những đêm một giờ sáng lạnh đến buốt da buốt thịt, những khoảnh khắc lặng im của núi rừng cùng sự đáng sợ của gió và mưa tuyết. Anh vẫn làm việc đều đặn và quả quyết chống lại cái rét căm căm nơi đây bằng tất cả tình yêu công việc và tinh thần tự giác, kỉ luật, trách nhiệm với nghề.

Chúng tôi nhìn quanh ngôi nhà của anh, đây là ngôi nhà của một người con trai sao nó sạch sẽ và gọn gàng vô cùng, đủ để nhận thấy rằng chủ nhân là con người có nếp sống ngăn nắp và khoa học. Anh không có nhiều vật dụng nhưng giá sách gây cho tôi một sự tò mò đặc biệt. Anh ắt hẳn phải là con người có tâm hồn đẹp và đầy mộng mơ. Những tâm sự chân thành của anh, tâm sự về công việc, về sự cô đơn mà anh từng nghĩ đến, về lẽ sống và lý tưởng sống anh đã chọn, cả câu chuyện về ông kỹ sư vườn rau hay đồng chí nghiên cứu bản đồ sét. Đó lại là một thanh niên khiêm tốn, dễ gần.

Thấy sắp tới giờ phải quay lại xe, tôi cuống lên, muốn tặng lại cho anh một vật gì đó để kỉ niệm lần gặp gỡ ngắn ngủi này nên kẹp lại chiếc khăn mùi soa vào quyển sách của anh. Vậy mà anh chẳng hiểu được tấm chân tình tôi gửi lại, anh trả cho tôi chiếc khăn và không quên nói lời chào.

Cuộc gặp gỡ đó đã diễn ra từ lâu nhưng cuộc gặp gỡ với người thanh niên ấy có lẽ sẽ chẳng bao giờ gặp lại nhưng dấu ấn về anh vẫn còn vẹn nguyên như ngày hôm qua.

Mỗi lần ngắm nhìn luống hoa đang hé nụ trước nhà, tôi vẫn thường mỉm cười mà nhớ lại một kỉ niệm ngắn ngủi nhưng đẹp đẽ trong cuộc đời mình. Trong chuyến đi đầu tiên công tác, giữa cái nắng rực rỡ của Sapa, tôi may mắn được tiếp xúc và trò chuyện với một người thanh niên làm công tác khí tượng trên đỉnh Yên Sơn 2600m. Anh bình dị mà thật đặc biệt, cuộc gặp gỡ với anh đã khắc một dấu ấn sâu đậm khó có thể phai mờ trong tâm trí tôi.

 Ngày ấy, sau một chuyến xe dài lên tới Tà Phỉnh, bác lái xe dừng lại bên đỉnh Yên Sơn, vừa cho mọi người nghỉ ngơi đồng thời cũng kể cho tôi và ông họa sĩ già về người thanh niên "cô độc nhất thế gian". Anh "thèm người" tới nỗi chắn cây ngang đường cho xe khách dừng lại để có cơ hội được nghe thấy tiếng người và được trò chuyện trong giây lát. Lời kể hồ hởi gây cho tôi một nỗi xúc động lạ lùng khi trong núi rừng Sapa hiện ra một thanh niên tầm vóc bé nhỏ nhưng nét mặt thật rạng rỡ. Sau đôi lời thăm hỏi và giới thiệu, chúng tôi lên thăm nhà anh - một căn nhà mà tôi nghĩ chắc có lẽ cô độc giữa bốn bề chỉ có mây và rừng.

Nhưng không, bước chân tới đỉnh Yên Sơn, tôi ngạc nhiên tới nỗi chỉ kịp "ô" lên một tiếng. Không gian tràn ngập sắc hoa rực rỡ và anh thanh niên đang ôm một bó hoa thật to, mỉm cười nhìn chúng tôi. Quên mất sự ngập ngừng ban đầu, tôi chạy lại bên anh và nhận lấy bó hoa tự nhiên như những người bạn. Anh nói to và rõ ràng những ý nghĩ chân thành ít ai nghĩ và càng ít người nói ra: bó hoa đó để kỉ niệm cho lần gặp gỡ tình cờ mà long trọng này, trong 4 năm đây là đoàn thứ 2 thăm anh và tôi là cô gái thứ nhất từ Hà Nội. Bỗng dưng tôi cảm thấy anh thật gần gũi. Cô độc làm sao được con người đang đứng trước mặt - một anh thanh niên rạng rỡ từ nét mặt và trìu mến trong từng cử chỉ? hình như cả tôi và ông họa sĩ đều bị cuốn hút, đặc biệt là khi anh say sưa kể về công việc của mình. Công việc của anh đơn điệu, lặp đi lặp lại hằng ngày mà gian khổ lắm.

Anh trầm ngâm kể lại những đêm 1h sáng lạnh đến buốt da buốt thịt, những khoảnh khắc lặng im của núi rừng cùng sự đáng sợ của gió và mưa tuyết. Gian khổ như thế nhưng anh đâu có chịu khuất phục! anh vẫn làm việc đều đặn và quả quyết chống lại cái rét căm căm của Sapa bằng tất cả tình yêu công việc và tinh thần tự giác, kỉ luật, trách nghiệm với nghề. Nhưng anh chỉ dừng ở đó bởi có lẽ thời gian đang thúc giục anh. Anh mời chúng tôi vào nhà. Đây thực sự là ngôi nhà của một anh thanh niên sống độc thân ư? Một không gian không lớn nhưng sạch sẽ và gọn gàng, đủ biết chủ nhân là con người có nếp sống ngăn nắp và khoa học. Anh không có nhiều vật dụng nhưng giá sách gây cho tôi một sự tò mò đặc biệt. Anh ắt hẳn phải là con người có tâm hồn đẹp và đầy mộng mơ.

Thật hiếm có! đọc tên nhưng cuốn sách của anh và chọn lấy một quyển, tôi vừa chăm chú đọc vừa lắng nghe cuộc trò chuyện giữa anh thanh niên và người họa sĩ. Những tâm sự chân thành của anh , tâm sự về công việc, về sự cô đơn mà anh từng nghĩ đến, về lẽ sống và lý tưởng sống anh đã chọn, cả câu chuyện về ông kỹ sư vườn rau hay đồng chí nghiên cứu bản đồ sét. Con người ấy, trong khi kẻ khác còn ngại ngùng rời xa cuộc sống đô thị, lại hứng khởi xung phong tới một nơi hiu quạnh để làm việc và cống hiến, anh và công việc là đôi bởi anh hiểu rõ công việc của mình, mỗi khi nghỉ ngơi sách thành bạn và anh hạnh phúc không điều gì khác ngoài việc được hết mình dâng cho đất nước tuổi xanh và lòng nhiệt huyết luôn cháy sáng. Đó lại là một thanh niên khiêm tốn, dễ gần. Có lẽ những ấn tượng quá sức sâu sắc về anh khiến ông họa sĩ già không ngừng hí hoáy với cây bút của mình.

Anh đã tặng cho ông một tác phẩm ông hằng mong muốn và tặng cho tôi một bó hoa nào nữa của sự háo hức và mơ mộng. Hình ảnh của anh, cuốn sách lời anh nói khiến tôi thấy rõ hơn cuộc đời cao đẹp của anh, của nhiều người lao động lặng thầm trong lòng Sapa này, và càng tin tưởng hơn con đường tôi đã chọn. Những xúc cảm anh tặng tôi vượt lên mối tình tôi đã bỏ, bằng một thứ ánh sáng diệu kì của lòng tin đã thôi thúc tôi mạnh dạn bước tiếp con đường phía trước. Tôi muốn tặng lại cho anh một vật gì đó nên kẹp lại chiếc khăn mùi soa vào quyển sách của anh. Chiếc khăn sẽ kỉ niệm 30 phút ngắn ngủi nhưng đáng nhớ này. Vậy nhưng trong giờ phút chia tay, có lẽ không hiểu được tấm chân tình tôi gửi lại, anh trả cho tôi chiếc khăn và không quên nói lời chào. Làm sao để anh nhớ về tôi đây? Hình như anh cũng bịn rịn luyến tiếc như cả tôi và ông họa sĩ, sau khi trao cho chúng tôi một giỏ trứng ăn đường, anh vội vã quay về và mất hút trong núi rừng Sapa. Anh xuất hiện đột ngột như một cơn gió rồi biến mất vào mây nhưng những gì anh để lại không mờ nhạt chút nào.

Cuộc gặp gỡ diễn ra đã 2 năm và tôi giờ là một phần của Sapa thầm lặng. Người thanh niên ấy có lẽ tôi sẽ chẳng bao giờ gặp lại nhưng dấu ấn về anh vẫn còn vẹn nguyên như ngày hôm qua. Bó hoa dơn, thược dược với đủ màu sắc đã tàn nhưng bó hoa của lòng tin và lý tưởng sống anh vô tình trao cho tôi vẫn đang còn rực rỡ cháy sáng như một ngọn đuốc.

Gấp trang vở đầy màu mực tiếp, đầy kiến thức, đầy những ước mơ tôi bước chân vào đời với tâm thế còn hoang mang chưa biết sẽ làm việc như thế nào và tâm trạng thoáng buồn vì mối tình dang dở. Trên chuyến xe đến chỗ nhận việc làm, tôi gặp một bác họa sĩ, chẳng hiểu sao tự dưng tôi lại có cảm giác ông giống như cha của tôi vậy, ông cho tôi những lời khuyên và giúp đỡ tôi như giúp đỡ một người con. Trong chuyến đi qua Sa Pa ấy, tôi và bác gặp được một anh thanh niên mà mãi sau này tôi vẫn nhớ. Tôi nhớ không phải là tôi thích anh mà tôi nhớ vì ngưỡng mộ anh, kính trọng anh.

Xe dừng bánh tại Sa Pa để nghỉ trưa, bác lái xe hứa sẽ giới thiệu một anh thanh niên cho tôi và bác họa sĩ. Tôi hơi e ngại, sau đó khi nhìn thấy anh mặt tôi bất giác đỏ lên. Anh chạy lên nhà chuẩn bị trước, đôi và bác họa sĩ theo sau. Bước chân lên những bậc thềm đập vào mắt tôi là một thiên đường trên mặt đất, một ngôi nhà nhỏ xinh trên cao và bên cạnh là những luống hoa đủ màu sắc. Ở đó người con trai đang cắt hoa. Tôi vui mừng quá quên mất ngại ngùng chạy đến bên nhận bó hoa từ tay anh. Anh nói là để kỉ niệm lần đầu quen nhau. Chúng tôi có khoảng ba mươi phút để trò chuyện. Anh mời tôi và bác họa sĩ vào nhà để thưa chuyện.

Khi bước vào nhà, chúng tôi hoàn toàn ngạc nhiên trước sự sạch sẽ, ngăn nắp trong ngôi nhà nhỏ xinh ấy. Tôi đưa mắt ngắm những đồ vật trong nhà. Bất giác tôi tiến tới phía bàn đọc sách của anh, khẽ giở cuốn sách anh đang đọc giở ra xem. Trong lúc tôi ngồi đó, anh cầm rót nước mời bác họa sĩ uống và tận tay cầm một chén trà ra bàn cho tôi. Anh rất lịch sự biết tôi đang đọc nên chỉ lặng lẽ để trên bàn. Anh nói về công việc của anh, nói rất cụ thể, rất chi tiết. Tay tôi cầm sách đọc nhưng lại bị chính câu chuyện của anh lôi cuốn. Tôi không nhìn nhưng tai tôi đang nghe. Anh nói xong thì bảo chúng tôi kể chuyện dưới xuôi cho anh nghe. Nhưng bác họa sĩ muốn anh kể về anh tiếp, anh nói đến những khó khăn khi sống ở trên này, anh trả lời câu hỏi của bác họa sĩ về “cô độc nhất thế gian” và “thèm người”. Bác họa sĩ hình như có ý vẽ anh, tôi thấy anh khiêm tốn giới thiệu những người đáng vẽ hơn anh. Trong lúc ấy bác họa sĩ vẫn cứ vẽ, anh vẫn cứ giới thiệu.

Bỗng nhiên tôi lại muốn để lại một cái gì đó cho anh nhớ về tôi giống như anh nói để kỉ niệm lần đầu gặp mặt. Thế nhưng tôi lại chẳng có gì trong ví cả. Hết thời gian tôi với bác họa sĩ được anh tiễn đến tận chân cầu thang ra về. Tưởng là đi được rồi nhưng anh lại chạy với theo trả lại cho tôi chiếc khăn mùi xoa tôi cố tình để lại. Tôi thấy anh thật thà quá, chẳng hiểu sao tôi cảm giác như bác họa sĩ hiểu được ý tôi nên tôi đỏ mặt cầm lại và ra về. Từ chuyến ấy không biết bác họa sĩ có lên đó không nhưng có dịp nhất định tôi sẽ tìm gặp lại anh để nghe anh kể về những giờ phút thú vị.

Có những cảnh vật làm ta mãi nhớ. Có những con người làm ta không thể nào quên. Tôi mãi ấn tượng về anh thanh niên làm công tác khí tượng thủy văn trên đỉnh cao Yên Sơn. Đó là một con người đã sống vì mọi người, vì tổ quốc thân yêu, vì cuộc chiến đấu giữ nước ác liệt và thiêng liêng của dân tộc, là một mẫu hình của tuổi trẻ mà ai cũng khao khát chạm tới.

Năm ấy, sau khi tốt nghiệp trường đại học Nông Lâm, bỏ lại sau lưng  “mối tình đầu nhạt nhẽo”, rời xa Hà Nội, tôi lên vùng Tây Bắc xa xôi công tác. Lần ấy, tình cờ, trên chuyến xe, cùng đi có một ông họa sĩ, người mang trong mình khát vọng đi tìm cái đẹp của cuộc sống, cũng đang lên Lào Cai để tìm kiếm đề tài sáng tác. Tôi vốn ít nói, chỉ biết ngồi lặng lẽ nhìn núi rừng vụt qua, đầu óc trống rỗng. Khung cảnh núi rừng Sa Pa đẹp một cách kì lạ, cứ như là tiên cảnh đang giăng bày trước mắt, khiến tôi ngắm mãi mà quên hết mọi thứ ở xung quanh.

Bác lái xe vui tính kể hết chuyện này đến chuyện khác khiến ai cũng thấy vui vẻ, thoải mái dù đường đi rất sốc. Chiếc xe đang đi bỗng dừng lại , bác lái xe nói cho mọi người nghỉ ngơi và ăn uống. Bác kể, trên đỉnh cao Yên Sơn, có một anh thanh niên mới lên nhận việc, sống một mình trên đỉnh núi, bốn bề chỉ cây cỏ và mây mù lạnh lẽo, chưa quen, thèm người quá, anh ta kiếm kế dừng xe lại để gặp những ai qua đường, nhìn trông và nói chuyện một lát.

Bác lái xe nói chưa dứt lời thì đã thấy một người con trai tầm vóc bé nhỏ, nét mặt rạng rỡ từ trên sườn núi trước mặt chạy lại chỗ xe đỗ. Ông họa sĩ nhìn chăm chú, còn tôi cố víu chặt vào vai ông, nửa vì tò mò, nửa để tự vệ chống lại một cái gì đó. Người con trai chạy đến đưa cho bác lái xe một gói tam thất nhỏ và nhận sách mà anh đã nhờ bác lái xe mua hộ, anh thanh niên mừng quýnh quáng. Bác lái xe dắt anh đến giới thiệu với chúng tôi. Tôi ngượng ngùng không dám nhìn lên. Anh thanh niên nhận ra tôi, đỏ mặt, rõ ràng luống cuống mời chúng tôi lên thăm “vương quốc” của anh ở trên núi. Nói rồi, anh thanh niên xin phép chạy lên trước để chuẩn bị, dặn mọi người cứ đi thong thả. Tôi chẳng nghĩ gì, lúc ấy tự nhiên thấy bần thần. lần đầu tiên, tôi bắt gặp một người con trai nhanh nhạy, vui vẻ và “kì lạ” đến như thế. Tôi bỗng thấy háo hức lạ thường.

Bước lên tới nơi, tôi chỉ kịp “ồ“ lên một tiếng khe khẽ khi nhận ra xung quanh một căn nhà nhỏ là một vườn hoa rực rỡ. Sau gần hai ngày, qua ngót bốn trăm cây số đường dài cách xa Hà Nội, đứng trong mây mù ngang tầm với chiếc cầu vồng kia, bỗng nhiên lại gặp hoa dơn, hoa thược dược, vàng, tím, đỏ, hồng phấn, tổ ong… ngay lúc dưới kia là mùa hè, đột ngột và mừng rỡ, quên mất e lệ, tôi chạy đến bên người con trai đang cắt hoa. Anh con trai, rất tự nhiên như với một người bạn đã quen thân, trao bó hoa đã cắt cho tôi, và cũng rất tự nhiên, tôi đỡ lấy.

Anh thanh niên mỉm cười, nhìn tôi nói muốn lấy bao nhiêu tùy thích. Anh còn nói tôi là cô gái thứ nhất từ Hà Nội lên tới nhà anh từ bốn năm nay khiến tôi đỏ mặt ngượng ngùng. Đáng lẽ, anh không nên nói to những điều đáng lẽ người ta chỉ nghĩ. Cũng là những điều ta ít nghĩ. Việc ấy làm tôi cảm động và bị cuốn hút ngay. Tôi ôm bó hoa vào ngực, lấy hết can đảm, bạo dạn nhìn thẳng vào mặt anh. Anh thanh niên bắt gặp cái nhìn đó, phủi vội giọt mồ hôi trên sống mũi, mỉm cười, hạ giọng hỏi: – Cũng đoàn viên, phỏng? Tôi khe khẽ đáp: – Vâng, rồi cúi mặt không dám nhìn lên nữa. Cái tiếng “phỏng” kia nghe sao mà thân thiết quá.

Anh thanh niên đon đả mời nước rồi kể về công việc của anh. Công việc tuy không có gì khó khăn nhưng hết sức vất vả. Anh thanh niên đang nói, dừng lại vì nhác thấy tôi lặng im lắng nghe một cách say sưa làm tôi thấy ngượng nghịu. Kể hết câu chuyện, anh cười vui vẻ rồi giục mọi người uống trà kẻo nguội mất. Sau đó, tôi và ông họa sĩ đi ngắm cái cơ ngơi riêng của anh. Một căn nhà ba gian, sạch sẽ, với bàn ghế, sổ sách, biểu đồ, thống kê, máy bộ đàm. Cuộc đời riêng của anh thanh niên thu gọn lại một góc trái gian với chiếc giường con, một chiếc bàn học, một giá sách. Thấy ông hoạ sĩ còn đang nheo mắt cố đọc tên các sách trên giá, tôi bước tới đọc hộ ông. Tôi không trở lại bàn giữa và ngồi ngay xuống trước chiếc bàn học con, lật xem bìa một cuốn sách rồi để lại nguyên lật mở như cũ.

Ông hoạ sĩ nhấp chén trà nóng và cùng trò chuyện với anh thanh niên. Anh tâm sự, hồi chưa vào nghề, những đêm bầu trời đen kịt, anh thấy lẻ loi một mình. Bây giờ , nhận ra công việc của mình là rất hữu ích, rất quan trọng nên anh không còn thấy cô đơn hay lẻ loi nữa. Đến lúc này tôi mới biết quê anh ở Lào Cai. Năm trước, anh và bố cùng viết đơn xin ra lính đi mặt trận. Kết quả, bố anh được đi. Không chịu yên phận ở thành phố, anh tình nguyện lên Sa Pa làm công tác khí tượng thủy văn. Nhờ những số liệu do anh báo cáo mà quân ta hạ được bao nhiêu phản lực Mĩ trên cầu Hàm Rồng.

Anh thanh niên cứ kể, còn người hoạ sĩ già vừa nói chuyện, tay vừa bất giác hí hoáy vào cuốn sổ tì lên đầu gối. Hơn bao nhiêu người khác, ông biết rất rõ sự bất lực của nghệ thuật, của hội hoạ trong cuộc hành trình vĩ đại là cuộc đời.. Phát hiện ra điều đó, anh bối rối thanh minh : Không, không, đừng vẽ cháu! Để cháu giới thiệu với bác những người khác đáng để cho bác vẽ hơn. Để khỏi vô lễ, người con trai vẫn ngồi yên cho ông vẽ, nhưng cho là mình không xứng với thử thách ấy. Anh muốn giới thiệu với ông họa sĩ bác ông kĩ sư ở vườn rau dưới Sa Pa và đồng chí đang làm một cái bản đồ sét riêng cho nước ta. Đối với anh thanh niên, đó là những con người đẹp đẽ hơn anh nhiều.

Cũng may mà bằng mấy nét, hoạ sĩ ghi xong lần đầu gương mặt của người thanh niên. Người con trai ấy đáng yêu thật, nhưng làm cho ông nhọc quá. Với những điều làm cho người ta suy nghĩ về anh. Và về những điều anh suy nghĩ trong cái vắng vẻ vòi vọi hai nghìn sáu trăm mét trên mặt biển, cuồn cuộn tuôn ra khi gặp người. Những điều suy nghĩ đúng đắn bao giờ cũng có những vang âm, khơi gợi bao điều suy nghĩ khác trong óc người khác, có sẵn mà chưa rõ hay chưa được đúng. Trong cái lặng im của Sa Pa, dưới những dinh thự cũ kĩ của Sa Pa, Sa Pa mà chỉ nghe tên, người ta đã nghĩ đến chuyện nghỉ ngơi, có những con người làm việc và lo nghĩ như vậy cho đất nước.

Những băn khoăn ấy làm cho tôi bần thần nghĩ ngợi. Những điều tôi cùng nghe, cộng với những điều tôi khám phá thấy trên hai trang sách hay đang đọc dở của người con trai làm tôi bàng hoàng. Một ấn tượng hàm ơn khó tả dạt lên trong lòng tôi. Không phải chỉ vì bó hoa rất to sẽ đi theo tôi trong chuyến đi thứ nhất ra đời. Mà vì một bó hoa nào khác nữa, bó hoa của những háo hức và mơ mộng ngẫu nhiên anh cho thêm tôi. Và vì một cái gì đó nữa mà lúc này tôi chưa kịp nghĩ kĩ.

Tôi loay hoay tìm trong túi xách. Nhà hoạ sĩ thì còn trở lại, nhưng với riêng tôi, trong trời đất Tây Bắc bạt ngàn, trong cuộc đời mông mênh nói chung, chốc nữa, chắc là tôi sẽ đi luôn, biến mất, có cái gì tặng lại anh ta để, như anh ta nói, kỉ niệm lần gặp gỡ này.

Thời gian ngắn ngủi đi qua, 30 phút trôi qua thật mau chóng. Anh chạy ra nhà phía sau, rồi trở vào liền, tay cầm một cái làn. Ông hoạ sĩ tặc lưỡi đứng dậy. Tôi cũng đứng lên, đặt lại chiếc ghế, thong thả đi đến chỗ bác già. Bỗng anh phát hiện ra chiếc khăn mùi xoa của tôi cố tình để quên khiến tôi ngại ngùng đỏ ửng mặt. Nhận lại chiếc khăn, tôi quay vội đi. Ông họa sĩ từ biệt, hứa sẽ trở lại. Đến lượt tôi từ biệt. Tôi chìa tay ra cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng, như người ta cho nhau cái gì chứ không phải là cái bắt tay. Tôi cố nhìn thẳng vào mắt anh và nói lời tạm biệt – những người con gái sắp xa ta, biết không bao giờ gặp ta nữa, hay nhìn ta như vậy. Lần đầu, chính là anh thanh niên quay mặt đi.

Chúng tôi theo bậc cấp bước xuống đồi, đến mặt đường nhìn lên, không thấy người con trai đứng đấy nữa. Anh ta đã vào nhà trong. Ông xách cái làn trứng, tôi ôm bó hoa to. Lúc bấy giờ nắng đã mạ bạc cả con đèo, đốt cháy rừng cây hừng hực như một bó đuốc lớn. Nắng chiếu làm cho bó hoa càng thêm rực rỡ và làm cho tôi cảm thấy mình rực rỡ theo. Chúng tôi lững thững đi về phía chiếc xe đỗ, im lặng rất lâu.