Dân tộc Việt Nam rất giàu lòng nhân ái. Truyền thống đó cũng được răn dạy qua những câu ca dao, tục ngữ. Một trong số đó là câu:

“Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng”

Trong vế câu thứ nhất, “nhiễu điều” là tấm vải đỏ, “gương” là một đồ vật có bề mặt nhẵn, làm bằng thủy tinh và có thể phản chiếu hình ảnh. “Nhiễu điều phủ lấy giá gương” ý chỉ việc người xưa thường lấy tấm vải đỏ để che phủ, bọc lại tấm gương. Từ đó, chúng ta có thể liên tưởng về sự đùm bọc, sẻ chia giữa con người với con người. Còn vế câu thứ hai “người trong một nước phải thương nhau cùng” có thể hiểu những người cùng chung nòi giống, sống trong cùng một đất nước hãy yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau. Như vậy, câu ca dao muốn khuyên nhủ con người cần phải biết sống yêu thương, đùm bọc lẫn nhau. Đây cũng là một truyền thống vô cùng quý giá của dân tộc Việt Nam.

Mỗi người sinh ra có một hoàn cảnh riêng. Người giàu sang, người lại nghèo khổ. Bởi vậy, chúng ta cần phải biết đùm bọc, giúp đỡ lẫn nhau. Có vậy, cuộc sống mới của nhân loại mới trở nên tốt đẹp hơn, xã hội cũng phát triển hơn.

Dân tộc Việt Nam đã trải qua nhiều giai đoạn khó khăn. Nhưng dù trong hoàn cảnh nào, con người Việt Nam vẫn luôn chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau. Các doanh nghiệp đã chung tay giải cứu nông sản cho bà con nông dân. Những người tình nguyện tham gia hiến máu nhân đạo để cứu giúp các bệnh nhân. Nhiều mạnh thường quân giúp đỡ những người già neo đơn, trẻ em mồ côi… Hành động tuy nhỏ bé nhưng đã nói lên được tinh thần, phẩm chất của con người Việt Nam.

Đối với một học sinh, câu ca dao là một bài học sâu sắc. Từ đó, chúng em biết sống hòa đồng, yêu thương hơn. Những hành động đơn giản như giúp đỡ bạn bè có hoàn cảnh gia đình khó khăn, ủng hộ sách vở cho học sinh vùng cao… đều rất ý nghĩa.

Như vậy, bài ca dao đã gửi gắm được truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam. Thế hệ hôm nay hãy tích cực phát huy truyền thống đó.

Tương thân, tương ái là một truyền thống tốt đẹp của con người Việt Nam. Bởi vậy mà ông cha ta vẫn luôn nhắc nhở con cháu giữ gìn và phát huy truyền thống này. Điều đó được gửi gắm trong bài ca dao:

“Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng”

Bài ca dao gồm có hai vế. Ở về thứ nhất, “nhiễu điều” là tấm vải đỏ, “gương” là một đồ vật có bề mặt nhẵn, thường làm bằng thủy tinh, có thể phản chiếu hình ảnh. Hình ảnh “nhiễu điều phủ lấy giá gương” ý chỉ việc người xưa thường lấy tấm vải đỏ để che phủ, bao bọc lại gương để bảo vệ. Từ đó, chúng ta hình dung về sự đùm bọc, sẻ chia giữa con người với con người. Ở vế câu thứ hai, “người trong một nước phải thương nhau cùng” ý muốn nói những người cùng chung nòi giống, sống trong cùng một đất nước hãy yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau. Qua câu ca dao muốn khuyên nhủ con người cần phải biết sống yêu thương, đùm bọc lẫn nhau.

Con người sinh ra có hoàn cảnh khác nhau: có người sung sướng, cũng có người nghèo khổ. Hơn nữa, chúng ta lại cùng chung sống trên một đất nước, có cùng nguồn gốc con Rồng cháu Tiên. Bởi vậy, tình yêu thương, sự đùm bọc hay giúp đỡ lẫn nhau là điều cần thiết trong cuộc sống . Một ví dụ cụ thể nhất là trong năm 1945, khi cả nước phải đối mặt với nạn đói kinh hoàng. Hưởng ứng lời kêu gọi của chủ tịch Hồ Chí Minh với động phong trào “Một nắm khi đói, bằng một gói khi no”.

Các hũ gạo cứu đói đó đã thể hiện tinh thần tương thân tương ái của người dân Việt Nam. Đến hiện tại, cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn, nhưng tinh thần đó vẫn được phát huy. Các chương trình thiện nguyện vẫn được tổ chức hằng năm như như áo ấm cho em, hiến máu nhân đạo, gánh chữ lên non. Nhiều tấm lòng hảo tâm đã ủng hộ cho đồng bào miền Trung chịu ảnh hưởng của thiên tai. Hay sự đồng lòng, sẻ chia của chính quyền và nhân dân trong đại dịch… Tất cả đều cho thấy được một trái tim Việt Nam giàu nhân nghĩa.

Thệ trẻ hôm nay cần tiếp tục phát huy tinh thần tương thân tương ái, đoàn kết giúp đỡ nhau. Đặc biệt là học sinh, sinh viên cần biết giúp đỡ nhau trong học tập, cuộc sống. Chúng ta hãy tin rằng, giúp đỡ người khác chính là giúp đỡ bản thân. Khi bạn trao đi yêu thương, sẽ nhận lại được yêu thương nhiều hơn.

Tóm lại, bài ca dao trên đã giúp mỗi người nhận ra được một truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Đồng thời, chúng ta ý thức được trách nhiệm của bản thân qua đó.

Thành ngữ, tục ngữ từ lâu đã trở thành một vẻ đẹp bất diệt trong kho tàng văn học Việt Nam. Nó không chỉ tôn vinh văn học dân gian mà còn làm đẹp thêm kho tàng tri thức, những bài học, đạo lý của người xưa. Và trong số đó là câu tục ngữ:

“Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng”

Đó là tiếng vang êm ái nhắc nhở đến con cháu muôn đời hãy biết đùm bọc, che chở, thương yêu và san sẻ lẫn nhau. Từ bao đời nay, trong công cuộc xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước, tình yêu thương đùm bọc, một dân tộc “trọng nghĩa nặng tình” đã để lại cái riêng rất đặc biệt cho con người Việt Nam. Dường như tình yêu thương, sự đùm bọc đã trở thành bản năng tất yếu có sẵn từ khi sinh ra. Câu tục ngữ trên là một trong những biểu hiện ấy, lưu truyền lại muôn đời nhắc nhở con cháu về truyền thống đạo lý của người xưa cũng như càng khẳng định thêm tinh thần tương thân tương ái của người Việt. Ta biết rằng, “nhiễu điều” là một loại vải đỏ mềm, mịn thường được dùng để phủ trên giá gương của người xưa.

Tấm vải đẹp, quý trọng lại che cho chiếc gương hứng lấy những bụi bặm, nhơ bẩn để giá gương tuy tầm thường nhưng vẫn được sạch sẽ. Hai thứ ấy hoàn toàn tách biệt, không liên quan tới nhau nhưng vẫn gắn bó, tôn vinh nhau. Có tấm gương, “nhiễu điều” mới phát huy được công dụng của mình và “tấm gương” được sạch sẽ, láng bóng đều nhờ nhiễu điều phủ bên ngoài. Người xưa quả thật vô cùng tinh tế khi sử dụng hình ảnh “Nhiễu điều phủ lấy giá gương” để nói lên ý “Người trong một nước phải thương nhau cùng”. Cũng bởi hai sự vật đùm bọc nhau nhưng có nguồn gốc khác biệt, huống chi người Việt cùng một nòi giống con rồng cháu tiên cớ gì lại không yêu thương nhau. Tình yêu thương ấy được ví như tấm “nhiễu điều” đỏ rực son sắt, tuy hứng lấy bụi bẩn, gió bão nhưng không mất đi được vẻ đẹp vốn có, đó cũng là tấm lòng rộng lớn của người dân Việt Nam từ trước đến nay chưa từng thay đổi. Câu tục ngữ là lời dạy bảo của cha ông rằng tình yêu thương, sự đùm bọc không bao giờ mất đi giá trị trân quý vốn có của nó. Dặn con cháu cùng “một nước” hãy thương yêu nhau bằng sự chân thành, không tính toán.

Trải qua mấy nghìn năm dựng nước, dòng máu của chúng ta đã hòa lẫn đất mẹ và chảy trong nhau, huyết thống quý báu không phân tách ấy xuất phát từ tình thương yêu, đùm bọc như anh em trong nhà của người dân Việt Nam. Chúng ta cùng nguồn cội, cùng sinh ra và lớn lên trong một nền văn hóa truyền thống lâu đời. Cũng bởi lẽ vậy nên không ai sinh ra có thể sống tách biệt mà không cần đến mọi người xung quanh được. Đoàn kết lại, che chở và gắn bó với nhau sẽ tạo nên những sức mạnh to lớn, giúp chúng ta vượt qua thiên tai, hạn hán, lũ lụt, mất mùa… Ta vẫn thấy những bao tải quần áo, những thùng đồ ăn lớn được đưa lên vùng Tây Bắc, miền Trung cứu trợ cho mùa lạnh đỉnh điểm hay những đợt mưa bão thiệt hại lớn về người và của. Mùa dưa hấu bị thừa quá nhiều, là các doanh nghiệp vận động người dân mua ủng hộ bà con không bị lỗ tiền. Những trung tâm bảo trợ, tình thương được dựng lên nhờ các mạnh thường quân, nhà hảo tâm cũng là biểu hiện rõ nét nhất của tình yêu thương, đoàn kết, bao bọc, hỗ trợ lẫn nhau của người dân Việt Nam.

Truyền thống tốt đẹp thể hiện trong câu tục ngữ vẫn được lưu truyền đến tận bây giờ, chỉ cần nơi nào có đói, khổ, đau ốm không có tiền, rất nhiều người sẵn sàng quyên góp, ủng hộ. Tình yêu thương trở nên đẹp đẽ và mãnh liệt qua các thời kỳ, nhất là thời điểm phương tiện truyền thông đại chúng hiện nay phát triển rầm rộ, việc giúp đỡ, quyên góp lại càng thuận tiện. “Người trong một nước phải thương nhau cùng”, câu tục ngữ vẫn cứ tiếp nối qua mọi thế hệ, tình yêu thương, chở che luôn được vun trồng ngày một lớn lên, để rồi đất nước phát triển, con người tốt đẹp và xã hội văn minh.

Hãy biết quan tâm lấy những người nghèo khổ, khó khăn, hoạn nạn. Không có ai giàu nếu nọ nghèo nàn tình thương. Người có tình thương yêu mọi người, quê hương, dân tộc nhiều nhất là người giàu có nhất. Xóa dần đi khoảng cách giữa người với người, cố gắng gạt bỏ những nghi kỵ về lòng tin, sự tốt đẹp, chúng ta sẽ thấy một thế giới tươi sáng hơn. Đừng sống theo lẽ sống ích kỷ, chỉ biết có mình, như vậy không ai thật lòng với ai, không ai biết thương yêu ai, sống trong xã hội như vậy quả thật đau lòng biết mấy.

Mỗi chúng ta, biết yêu thương kịp thời, yêu thương chưa bao giờ là muộn, xuất phát từ sự chân thành, tự nguyện mới là yêu thương đẹp đẽ nhất. Đừng vì danh tiếng hay quyền lợi mới yêu thương bất cứ ai, như thế chúng ta cũng sẽ chỉ nhận lại giả dối và bất hạnh.

Câu tục ngữ “Nhiễu điều phủ lấy giá gương/Người trong một nước phải thương nhau cùng” đã đúc kết, cô đọng lại không chỉ truyền thống đạo lý nhân ái yêu thương mà còn là bài học cho cả thế hệ tiếp theo lẫn mai sau, không bao giờ được quên đi việc sống để yêu thương người xung quanh. Yêu thương, che chở lấy những đồng bào ruột thịt, lưu truyền muôn đời truyền thống tốt đẹp này và khẳng định một Việt Nam giàu niềm tự hào về tình yêu thương cũng như sự đùm bọc có từ lâu đời.

Mỗi chúng ta khi sinh ra và lớn lên đều mang cho mình dòng máu chung của một dân tộc và một đất nước. Để giúp cho quê hương, đất nước của mình luôn được vững bền và phát triển, cần đòi hỏi sự đoàn kết và gắn bó lâu dài giữa mỗi người dân trong cùng một đất nước. Chính vì thế từ xa xưa, ông cha ta đã cho ra đời câu thành ngữ sau:

“Nhiễu điều phủ lấy giá gương,
Người trong một nước phải thương nhau cùng”

Mặc dù chỉ với hai câu thành ngữ này, nhưng câu nói này đã giúp các thế hệ con cháu chúng ta luôn nắm rõ được tầm quan trọng của tình đoàn kết, gắn bó thiêng liêng và cao cả giữa mỗi người chúng ta trong việc gìn giữ và bảo vệ Tổ quốc và đồng bào thân thương của mình.

Trước tiên, chúng ta cùng tìm hiểu vế câu đầu tiên: “Nhiễu điều phủ lấy giá gương”. Nhiễu điều ở đây được hiểu chính là tấm vải thường được dùng để phủ lên giá gương và những lúc không cần sử dụng tới, nhằm mục đích luôn giữ cho giá gương tránh để bụi bẩn rơi vào để giữ chúng luôn sạch sẽ và bền đẹp. Qua hình ảnh này, với dụ ý rằng giá gương muốn được sạch sẽ thì phải cần đến tấm vải nhiễu, và ngược lại, công dụng chính của tấm vải nhiễu chỉ được sử dụng đúng chức năng nếu nó được phủ lên giá gương. Và ngay sau đó ở câu thơ tiếp theo: “Người trong một nước phải thương nhau cùng”

Phương pháp ẩn dụ sử dụng hình ảnh nhiễu điều và giá gương đã khắc họa rõ thông điệp cụ thể mà câu thành ngữ này muốn truyền tải đến, đó chính là hình ảnh của những người anh em cùng một dân tộc và sống trong một nước. Qua đó, ông cha ta mong muốn và gửi đến cho các thế hệ con cháu sau này của mình, những thông điệp ý nghĩa về sự yêu thương, quan tâm, chăm sóc và luôn đoàn kết, hỗ trợ lẫn nhau để tạo nên một khối đại đoàn kết vững mạnh cho cả một dân tộc và một đất nước.

Ngoài ra, chính Bác Hồ cũng đã từng căn dặn chúng ta rằng: “Một cây làm chẳng nên non/Ba cây chụm lại nên hòn núi cao”. Điều này cho thấy vai trò quan trọng của sức mạnh, đoàn kết của tập thể trong một vấn đề lớn lao của của cả dân tộc ta.

Rõ ràng rằng, sự đoàn kết và gắn bó giữa mỗi cá nhân trong xã hội này đó là điều vô cùng quan trọng. Đó chính là nguồn động lực vô cùng to lớn để giúp cho đất nước chúng ta luôn vươn lên và phát triển ổn định trong tương lai. Một đất nước phát triển sẽ là một đất nước luôn có sự đồng nhất, luôn hướng về một phía, cả đồng bào ta cùng nhau xây dựng một khối đại đoàn kết, xuất phát từ những điều đơn giản, nhỏ nhặt của cuộc sống để lan tỏa tình yêu thương đến với mọi người.

Trong xã hội hiện đại hiện nay, xung quanh chúng ta vẫn luôn còn hiện diện những con người, những mảnh đời có hoàn cảnh hết sức khó khăn, vất vả, không có nơi để nương tựa… chính vì vậy đó là lúc chúng ta cần cùng nhau chung tay góp sức để giúp đỡ và hỗ trợ đối với những đồng bào của mình, theo đúng với tinh thần truyền thống tốt đẹp “lá lành đùm lá rách” của dân tộc ta từ trước đến nay.

Nhớ lại khi xưa, trong thời điểm nạn đói năm 1945 đang bùng nổ, Bác Hồ đã kêu gọi và vận động nên chiến dịch lập hũ gạo cứu đói cho đồng bào mình với câu khẩu hiệu “Một miếng khi đói bằng một gói khi no”. Cho đến bây giờ, những đức tính cao cả và tốt đẹp đó vẫn được các thế hệ con cháu chúng ta tiếp tục đẩy mạnh và phát huy hiệu quả tinh thần và truyền thống tốt đẹp này, có thể kể đến những hành động thiết thực mà chúng ta vẫn hay thường xuyên bắt gặp được như tổ chức các hoạt động tình nguyện, các tổ chức từ thiện từ nhỏ đến lớn ở khắp các nơi trên cả nước, những nơi còn khó khăn, bị thiên tai, lũ lụt, vùng sâu vùng xa… nhằm hỗ trợ và giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn, éo le, nghèo khổ… Nhờ vào những hoạt động và việc làm hết sức cao cả và ý nghĩa đó, đã giúp cho đất nước chúng ta giảm bớt tỷ lệ xóa đói giảm nghèo, nâng cao chất lượng cuộc sống của mỗi người dân.

Thế nhưng, ngoài những tấm lòng hảo tâm, luôn yêu thương giúp đỡ cho đồng bào của mình, thì ở đâu đó vẫn còn xuất hiện những con người vô cảm, thờ ơ và dửng dưng với những con người, hoàn cảnh khó khăn đang hiện diện xung quanh chúng ta. Họ thường là những con người ích kỷ, chỉ biết đến lợi ích và tốt đẹp cho riêng bản thân mình, luôn sợ bị thiệt thòi trong mọi chuyện, nhưng tất nhiên, những người này chỉ chiếm một tỉ lệ ít ỏi trong xã hội của chúng ta mà thôi.

Thế nhưng chúng ta cũng nên phải nhìn nhận vấn đề một cách rộng hơn, nếu như chúng ta chỉ biết nghĩ đến bản thân mình, sống cuộc sống ích kỷ, vụ lợi, không quan tâm đến mọi người xung quanh thì cuộc sống sẽ thật sự lãng phí và không đáng để sống. Điều này không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến bản thân, mà còn làm ảnh hưởng đến xã hội chúng ta, khiến cho mọi tư tưởng, hoạt động bị thụt lùi và quan trọng hơn hết là đi ngược lại với lời dạy bảo của ông cha ta - “Nhiễu điều phủ lấy giá gương, người trong một nước phải thương nhau cùng”.

Đôi khi chỉ với những hành động nhỏ cũng đã đủ để chúng ta giúp đỡ người khác như giúp đỡ người già đi qua đường, tặng đồ ăn cho những em bé ăn xin, giúp đỡ người đang gặp nạn… chỉ thế thôi cũng đã lan tỏa nhiều điều tốt đẹp trong cuộc sống này rồi.

Vậy là chúng ta đã cùng nhau đi tìm hiểu và giải thích ý nghĩa của câu thành ngữ “Nhiễu điều phủ lấy giá gương, người trong một nước phải thương nhau cùng”. Hy vọng rằng, câu thành ngữ này vẫn sẽ luôn được gìn giữ và lưu truyền, điều này cũng cho thấy tình đoàn kết, tương thân tương ái của dân tộc ta vẫn luôn và mãi tồn tại trong lòng mỗi người con của Việt Nam, để giúp đất nước ta thêm lớn mạnh, phát triển và ngày càng giàu đẹp hơn.

Trong kho tàng ca dao, dân ca tục ngữ Việt Nam có rất nhiều câu ca dao, tục ngữ hay đúc kết kinh nghiệm của ông cha ta về các vấn đề của đời sống xã hội, hay để lại những bài học quý báu cho đời sau. Một trong số đó là câu tục ngữ:

“Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng”

Tuy chỉ có hai câu, nhưng câu tục ngữ này đã mang đến cho chúng ta một sự hiểu biết sâu sắc về tình đoàn kết, gắn bó giữa mọi người trong cùng một quốc gia, dân tộc.

Câu tục ngữ có hai lớp nghĩa, xét về nghĩa đen là lớp nghĩa bao quát bên ngoài, hiện lên trong từng con chữ trong câu. Đó là tấm nhiễu điều được phủ lên giá gương có tác dụng giúp cho giá của cái gương nói riêng và toàn bộ cái gương nói chung luôn được sạch sẽ, sáng bóng và bền đẹp từ đó ta có thể hiểu về nghĩa bóng của câu tục ngữ đó là lớp nghĩa và người đọc phải suy luận ra dựa vào lớp nghĩa đen. Đó là người trong cùng một quốc gia dân tộc phải biết đoàn kết, yêu thương lẫn nhau “người trong một nước phải thương nhau cùng”, cũng như tấm nhiễu điều và giá gương gắn bó khăng khít với nhau không thể tách rời, nếu mất tấm nhiễu điều, tấm gương sẽ không còn được bền đẹp nữa. Từ đó ta suy rộng ra về con người, mọi người phải giúp đỡ, đùm bọc lẫn nhau thì mới tạo ra sức mạnh như chủ tịch Hồ Chí Minh – vị cha già của cả dân tộc Việt Nam đã từng nói: “Một cây làm chẳng nên non/ ba cây chụm lại nên hòn núi cao” hay một câu khác cũng có ý nghĩa tương tự đó là: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết/ Thành công, thành công, đại thành công”.

Qua đây, ta mới có thể hiểu sự yêu thương, đoàn kết, đùm bọc lẫn nhau có ý nghĩa to lớn đến như thế nào? Thực tế lịch sử đã chứng minh, trong những ngày đầu sau năm 1945, nước ta phải cùng một lúc đương đầu với nhiều loại giặc: giặc đói, giặc dốt và giặc ngoại xâm. Chính Bác Hồ của chúng ta đã phát động phong trào “Hũ gạo cứu đói” với khẩu hiệu “Một nắm khi đói bằng một gói khi no”. Phong trào được mọi người hưởng ứng tham gia rất nhiệt tình, đây chính là một minh chứng rõ nhất cho sự gắn bó đùm bọc của dân tộc ta, để từ đó với lòng yêu nước nồng nàn ta đã đánh thắng kẻ thù xâm lược và giành lại được độc lập dân tộc.

Ngày nay, câu tục ngữ vẫn còn nguyên ý nghĩa được thể hiện ở nhiều phong trào như: Chung tay góp sức hướng về mảnh đất miền Trung - mảnh đất thường xuyên hứng chịu những hậu quả nặng nề của thiên tai. Hay nhiều chương trình truyền hình ý nghĩa như chương trình “Trái tim cho em” với nội dung là gây quỹ giúp đỡ những trẻ em bị bệnh tim bẩm sinh và nhiều chương trình khác.

Bây giờ và mãi mãi về sau, câu tục ngữ vẫn còn nguyên giá trị vốn có của nó, đem đến cho mọi người một bài học quý báu về tình đoàn kết, sự yêu thương đùm bọc lẫn nhau giữa người với người trong cùng một dân tộc. Đây chính là sức mạnh to lớn để giúp đất nước chiến thắng mọi kẻ thù xâm lược và ngày càng giàu đẹp.

Ca dao tục ngữ từ xưa đến nay vẫn luôn là những bài học vô cùng quý báu mà ông cha ta đúc kết để lại cho con cháu. Chúng không cũ đi, mà vẫn luôn có giá trị trong cuộc sống của chúng ta hôm nay và mãi mãi về sau. Có những câu ca dao khuyên bảo chúng ta cần phải biết yêu thương gia đình, có những câu ca dao khuyên chúng ta phải biết yêu đất nước, cả dân tộc phải biết đoàn kết. Câu ca dao:

“Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng”

là một bài ca dao về chủ đề tình yêu quê hương đất nước. Bài ca dao khuyên chúng ta phải biết yêu thương đùm bọc đồng bào của mình, dù không có quan hệ huyết thống, nhưng để là con rồng cháu tiên, cùng chung một nguồn gốc, cùng sống trong một bờ cõi.

Đầu tiên, chúng ta cần hiểu về câu ca dao. Nhiễu điều, đó là tấm vải được phủ lên giá gương khi không sử dụng, nhằm giữ cho giá gương luôn sạch sẽ, không bị bụi bẩn và luôn bền đẹp. Giá gương luôn cần tấm nhiễu, cũng như tấm nhiễu chỉ phát huy được tác dụng của mình khi được phủ lên giá gương. Đó là nghĩa đen của câu ca dao. Và ngay ở câu tiếp theo, ý nghĩa của hai hình ảnh tượng trưng nhiễu điều - giá gương đã trở nên rõ ràng. Đó chính là hình ảnh những người trong một nước. Ông cha ta đã khuyên con cháu rằng phải biết yêu thương, đùm bọc lẫn nhau, phải biết đoàn kết để tạo lên sức mạnh tập thể, cũng như nhiễu điều - giá gương, lúc nào cũng ở bên cạnh, bổ sung cho nhau, khiến cho vật kia trở nên có ý nghĩa hơn, đẹp hơn. Bác Hồ đã dạy chúng ta: “Một cây làm chẳng nên non/Ba cây chụm lại nên hòn núi cao” để nói lên sức mạnh của đoàn kết, sức mạnh của tập thể.

Theo truyền thuyết, Lạc Long Quân và Âu Cơ đẻ ra đồng bào ta trong bọc trứng. Như vậy, chúng ta đâu phải là người xa lạ. Chúng ta đều có chung tổ tiên, chung nguồn gốc, đều là anh em một nhà trên dải đất hình chữ S. Năm mươi tư dân tộc anh em cùng nhau đoàn kết, chung tay xây dựng và bảo vệ đất nước.

Từ xưa đến nay, nhân dân ta đã có tinh thần đoàn kết vô cùng to lớn. Trong rất nhiều các cuộc kháng chiến, nhân dân ta phải đối mặt với những kẻ thù mạnh hơn, tàn ác hơn gấp nhiều lần. Nhưng bằng tinh thần đoàn kết, sự mưu trí, dũng cảm, mà sau hơn một nghìn năm Bắc thuộc, rồi đến những kẻ thù từ phương Tây với những vũ khí tối tân, hiện đại, chúng ta vẫn là một nước tự do, độc lập. Chỉ với những gậy gốc. Rồi những năm kháng chiến gian khổ, mọi hoạt động đều tập trung tại Việt Bắc. Nếu không có sự giúp đỡ của đồng bào và người dân nơi mảnh đất ấy, làm sao kháng chiến có thể thành công, làm sao chúng ta có thể giành được độc lập.

Ngày nay, trong thời đại hòa bình, tinh thần đoàn kết ấy vẫn luôn luôn sáng mãi trong lòng mỗi chúng ta. Chúng ta vẫn cảm thấy đau khi nhìn thấy những đồng bào miền Trung gặp bão lũ. Chúng ta vẫn hết lòng quan tâm, chăm lo cho những người già neo đơn, những em nhỏ cơ nhỡ, những người khó khăn xung quanh ta. Chia sẻ khó khăn với người khác khiến cho chúng ta thấy cuộc sống có ý nghĩa hơn, mọi người cũng thêm xích lại gần nhau hơn. Trong cuộc đời mỗi chúng ta, không phải lúc nào mọi chuyện cũng thuận lợi. Ai rồi cũng cần người khác giúp đỡ, dù là về vật chất hay tinh thần. Vì vậy, hãy cứ cho đi khi có thể. Rồi một ngày bạn sẽ nhận lại được nhiều hơn những gì bạn cho đi. Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã viết bài hát trong đó có câu: “Sống trong đời sống cần có một tấm lòng. Để làm gì em biết không? Để gió cuốn đi…”

Đoàn kết, yêu thương tạo ra sức mạnh tập thể vô cùng to lớn. Chẳng thế mà chỉ với giáo mác gậy gộc, chúng ta chiến thắng được những đế quốc vô cùng hùng mạnh, tàn ác. Chính lòng yêu thương, sự sẻ chia của những người xung quanh khiến những người có hoàn cảnh khó khăn có một cuộc sống tốt đẹp hơn, ý nghĩa hơn, ấm áp hơn bao giờ hết. Nhờ những tấm lòng, em bé vùng cao có áo ấm, được học cái chữ, được học điều hay. Nhờ những tấm lòng, những cụ già neo đơn không còn phải cô đơn một mình nữa. Nhờ những tấm lòng, kết nối những yêu thương. Những chương trình vô cùng có ý nghĩa như “Áo ấm vùng cao”, “Trung thu cho em”, “Tết trọn vẹn” đã giúp cho những người có hoàn cảnh khó khăn có được một cuộc sống tốt hơn, và quan trọng hơn, là giúp họ nhận được những sẻ chia, ấm áp của tình người.

Tuy nhiên, vẫn còn có những người thờ ơ với những hoàn cảnh khó khăn xung quanh mình. Đó là khi chúng ta nhìn thấy người đi đường bị đổ xe nhưng không ai chịu dừng lại vài phút để giúp. Hay những cánh tay xua đuổi những em bé ăn xin tội nghiệp. Người ta ngày càng ích kỷ, chỉ biết bo bo giữ mình, sợ bị lừa, sợ bị thiệt. Nhưng may mắn thay, đó chỉ là số ít người trong xã hội mà thôi. Hãy thử nghĩ mà xem, chúng ta sống một cuộc sống mà chỉ biết mình, thì sẽ buồn chán, tẻ nhạt đến thế nào? Không chỉ thế, xã hội không có sự giúp đỡ, sẽ thụt lùi, chậm phát triển. Thật là một hậu quả đáng sợ, đáng suy ngẫm.

Bác Hồ của chúng ta đã từng nói: “Non sông Việt Nam là một. Dân tộc Việt Nam là một. Sông có thể cạn, núi có thể mòn, song chân lý đó không bao giờ thay đổi”. Hãy luôn nhớ rằng dân tộc ta luôn là một thể thống nhất, dù có khác nhau về ngôn ngữ, nhưng năm mươi tư dân tộc vẫn là anh em, vẫn luôn phải đoàn kết để cùng nhau giữ gìn và phát triển đất nước.

Kho tàng tục ngữ, ca dao, dân ca của Việt Nam từ đời này qua đời khác vẫn giữ nguyên giá trị và nét đẹp của nó. Chúng ta sẽ nhận ra ý nghĩa của nó khi dựa vào thực tế. Đất nước ta đã trải qua hai cuộc chiến tranh chống pháp và chống mỹ cứu nước, đã đồng tâm hiệp lực để mang lại ấm no hạnh phúc. Tinh thần ấy thật cao quý biết bao. Bởi vậy cha ông ta mới có câu “Nhiễu điều phủ lấy giá gương/Người trong một nước phải thương nhau cùng”

Để hiểu hết ý nghĩa của câu ca dao này thì chúng ta cần phải hiểu cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng của nó. Nhiễu điều chính là một tấm vải được phủ lên “giá gương” nhằm giữ cho giá gương không vướng bụi bẩn, sạch sẽ nhất. Và ngược lại khi không có giá gương thì nhiễu điều không biết dùng làm gì. Đến câu thứ hai thì chúng ta nhận ra rằng những người cùng chung một nguồn gốc, một tổ tiên thì nên yêu thương và đùm bọc lấy nhau. Đó mới là tư tưởng cốt lõi để giúp cho nhân dân ta dựng xây đất nước ngày càng phồn vinh hơn.

Trong cuộc sống hiện nay, biểu hiện của việc yêu thương, bao bọc lấy nhau thực sự không hiếm. Nó hiển hiện trong mỗi hành động mà bản thân mình không nhận ra. Ở trong một lớp, có những bạn có gia cảnh rất khó khăn nhưng lại vươn lên học tập tốt. Cả lớp cần có kế hoạch giúp đỡ bạn đó để bạn có thể có điều kiện học tập tốt hơn. Tình cảm của các bạn là tinh thần đoàn kết, yêu thương giúp đỡ nhau rất đáng quý.

Hằng năm, miền Trung là nơi phải hứng chịu rất nhiều thiên tai, bão lụt, mất mát và đau thương nhiều. Các cơ quan chức năng, tổ chức thiện nguyện đã chung ta giúp đỡ để những người dân nơi đây có thể ổn định cuộc sống hơn. Lòng yêu thương, sẻ chia, giúp đỡ ấy thật đáng trân trọng và phát triển mạnh mẽ hơn. Đất nước ta trong hai cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm, nếu không có tinh thần đoàn kết, sự tương trợ, giúp đỡ nhau vượt qua khó khăn thì liệu rằng chúng ta có được hưởng ấm no hạnh phúc như bây giờ không? Đây là điều mà mỗi chúng ta cần phải suy nghĩ.

Khi cuộc sống ngày càng ấm no hạnh phúc, xung quanh chúng ta vẫn còn rất nhiều mảnh đời cần sự giúp đỡ, sẻ chia. Những đồng bào dân tộc thiểu số, những trẻ em mồ côi, nhiễm chất độc da cam. Bằng hành động chúng ta có thể mang đến cho họ một cuộc sống đỡ khốn khổ, đỡ vất vả hơn rất nhiều. Lòng yêu thương xuất phát từ cái tâm, cái tình của mỗi con người. Yêu thương lấy những người kém may mắn hơn mình thì bản thân sẽ thấy hạnh phúc và ấm áp hơn. Hằng năm có rất nhiều đoàn tình nguyện đã không ngại mưa gió, rét buốt lặn lội lên các tỉnh vùng núi phía bắc mang những manh áo, sách vở, lương thực để giúp đỡ nhưng em có hoàn cảnh khó khăn. Những việc làm rất thầm lặng nhưng đã thể hiện được tinh thần tương thân tương ái, hỗ trợ lẫn nhau của mọi người.

Tinh thần yêu thương, chia sẻ là tinh thần đáng quý và nên phát huy song trong xã hội vẫn còn tồn tại rất nhiều người chỉ biết sống cho riêng mình, ích kỉ, không chịu san sẻ, yêu thương người khác. Một thực trạng đáng buồn hơn nữa chính là việc thờ ơ với những việc diễn ra ngoài xã hội như thấy người gặp nạn, ăn xin thì bơ đi, coi như không có chuyện gì xảy ra. Thử hỏi lương tâm của chúng ta lúc đó có đáng trách hay không

Như vậy câu ca dao “nhiễu điều phủ lấy giá gương/người trong một nước phải thương nhau cùng” thực sự là câu ca có ý nghĩa nhắc nhở chúng ta phải biết thương thương, chia sẻ, đùm bọc nhau để cùng phát triển. Nhất là đối với thế hệ trẻ lại càng cần phải phát huy tinh thần này.

Yêu thương, đoàn kết có thể xem là sức mạnh là một truyền thống vốn có của người Việt Nam ta từ xưa cho đến nay. Tinh thần đoàn kết đó đã giúp chúng ta vượt qua bao khó khăn thử thách trong công cuộc dựng nước và giữ nước. Và tinh thần đó được nhân dân ta gửi gắm trong một câu ca dao đầy hình ảnh:

“Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng”

Câu ca dao là một lời khuyên, lời nhắn nhủ đối với chúng ta, những thế hệ con cháu đang tiếp nối truyền thống quý báu của cha anh. Câu ca dao gợi cho chúng ta suy nghĩ về truyền thống tốt đẹp đó. “Nhiễu điều” là một thứ hàng màu đỏ, giá gương là vật dụng bằng gỗ được chạm khắc cầu kỳ vừa đỡ lấy tấm gương soi, vừa là vật trang hoàng trong nhà. Hai vật ấy nếu để riêng, tách bạch nhau ra thì chẳng còn thấy ý nghĩa thế nhưng lại đem miếng vải đỏ đó phủ lấy giá gương chúng sẽ tạo nên một cảnh vừa rực rỡ vừa uy nghiêm. Ngoài ra ý nghĩa chính của tấm vải đỏ ấy là che bụi cho tấm gương để cho tấm gương được sạch sẽ trong trẻo đồng thời cũng nhờ ánh sáng phản chiếu từ chiếc gương ra mảnh vải điều đó càng đẹp rực rỡ hơn. Từ hình ảnh của chiếc nhiễu điều và giá gương người xưa muốn nói lên một tình cảm cao đẹp, nghĩa tình của con người Việt Nam đó là sự đoàn kết yêu thương gắn bó sẵn sàng chia sẻ đùm bọc nhau khi khó khăn hoạn nạn. Đây là một lời khuyên rất đúng đắn và chan chứa tình người.

“Trong dân gian ta cũng từng có câu:
Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao”

Để nói rằng: một cây thì sẽ chỉ là một thứ cây yếu ớt lạc loài, cô độc giữa bao la, vũ trụ và chỉ cần một cơn gió vô tình cũng có thể quật ngã cây đó vào bất cứ lúc nào. Song nếu cây đó sống trong một quần thể cây thì nó sẽ trở nên mạnh mẽ phi thường, dường như một cơn gió mạnh khó lòng quật ngã được nó mà trái lại cả rừng cây đó sẽ làm bức tường thành vững chắc ngăn bước cơn gió mạnh đó. Cũng bởi vậy đối với đất nước Việt Nam ta, mỗi người là một cá thể của một thôn xóm của một phố phường rộng hơn là quận, huyện, tỉnh… chúng ta đều có chung mối quan hệ đồng hương xóm giềng và có những mối quan hệ khăng khít về tình cảm và vật chất nên chúng ta phải biết yêu thương, đoàn kết giúp đỡ nhau vượt qua những khó khăn, hoạn nạn. Chẳng hạn như khi lũ lụt xảy ra ở một địa phương nào đó khiến họ gặp khó khăn thì chúng ta phải quyên góp vật chất giúp họ vượt qua khó khăn, động viên họ khắc phục dần dần những khó khăn đó. Và hơn nữa có đoàn kết có gắn bó yêu thương thì chúng ta mới vượt qua khó khăn như gần đây nhất chúng ta đã đồng lòng đứng lên đánh đuổi hai đế quốc sừng sỏ nhất thế giới là Mĩ và Pháp.

Trải qua mấy ngàn năm truyền thống đoàn kết, yêu thương lẫn nhau theo kiểu thương người như thể thương thân đã trở thành thói quen, thành lẽ sống của con người bởi thế khi địa phương khác bị tai ương, địch họa thì mọi người lại sẵn sàng tự nguyện đóng góp tiền bạc giúp đỡ, thấy người khác đau như chính mình đau, “một con ngựa đau cả tàu bỏ cỏ”.

Ngày nay ta thấy cả nước thường có những quỹ hỗ trợ người nghèo, hàng ngày có biết bao tấm lòng vàng góp một phần nhỏ bé vật chất của mình để ủng hộ những hoàn cảnh khó khăn, giúp họ phần nào đỡ đi cảnh vất vả. “Một miếng khi đói bằng một gói khi no”, những đóng góp nhỏ bé đó thể hiện tinh thần đoàn kết tương thân thương ái.

Tuy nhiên, bên cạnh đó ta còn thấy có những con người lãnh đạm thờ ơ trước nỗi đau của người khác, họ vô tâm thờ ơ trước nỗi khổ của người khác, trốn tránh nhiệm vụ quyên góp ủng hộ những nơi gặp tai ương, địch họa. Đó là căn bệnh ích kỷ cá nhân đó là những con người cần bị lên án.

Dân tộc ta là một dân tộc giàu lòng thương và lòng nhân ái, tình thương đó đã trở thành nếp nghĩ, lẽ sống, thói quen của con người từ ngàn năm. Tuy nhiên, không nên nhìn nhận vấn đề chỉ trên phương diện tình cảm mà nhiều khi cần có cái nhìn khách quan trước vấn đề xảy ra để tránh tình trạng bao che, dung túng mà cần phải đấu tranh xây dựng. Đó cũng chính là cách biểu hiện, sự vận dụng sáng tạo đúng đắn phương châm xử thế tốt đẹp từ ngàn đời nay của cha ông ta như ý nghĩa của câu ca dao đã hàm chứa.

Dân tộc Việt Nam có nhiều truyền thống quý báu của dân tộc Việt Nam. Một trong số đó là tinh thần tương thân tương ái. Điều đó được thể hiện trong bài ca dao:

“Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng”

Ở vế câu đầu tiên, hình ảnh “nhiễu điều” có nghĩa là tấm vải đỏ. Vậy nên “nhiễu điều phủ lấy giá gương” ý chỉ lấy tấm vải đỏ che phủ, bao bọc, bảo vệ gương. Chính vì vậy mà “Người trong một nước phải thương nhau cùng” - những người cùng chung nòi giống, sống trong cùng một đất nước hãy yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau. Câu ca dao muốn khuyên nhủ con người cần phải biết đoàn kết, thương yêu nhau. Tinh thần đoàn kết thương yêu nhau là truyền thống của dân tộc.

Có thể khẳng định đây là một cách sống tốt đẹp. Không phải ai sinh ra cũng được sống trong một hoàn cảnh tiện nghi, sung sướng. Rất nhiều những mảnh đời bất hạnh không có được đầy đủ mà phải vất vả kiếm sống. Hơn nữa, thế giới cũng luôn tồn tại những nguy cơ, hiểm họa đe dọa như thiên tai, dịch bệnh… có thể cướp đi của cải thậm chí là mạng sống của con người. Chính vì vậy, con người cần biết chia sẻ để giúp đỡ, cùng xây dựng một xã hội phát triển hơn.

Dân tộc Việt Nam vốn giàu truyền thống tương thân tương ái. Trong quá khứ, chúng ta đã đoàn kết lại, đùm bọc lẫn nhau vượt qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Năm 1945, khi nhân dân ta phải đối mặt với “giặc đói”, chủ tịch Hồ Chí Minh đã phát động phong trào “Một nắm khi đói, bằng một gói khi no” được nhân dân hưởng ứng. Các hũ gạo cứu đói đã thể hiện tinh thần tương thân tương ái của người dân Việt Nam. Đến hiện tại, tinh thần đó lại càng được nêu cao.

Nhiều chương trình từ thiện đã thể hiện được tinh thần nhân ái giữa con người. Có thể kể đến những cái tên quen thuộc như “Cặp lá yêu thương”, “Việc tử tế”... của Đài truyền hình Việt Nam đã giúp đỡ được biết bao mảnh đời khó khăn trong xã hội… Ngay trong những ngày đầy sóng gió của năm 2020 vừa qua, khi đất nước phải đối mặt với đại dịch Covid-19 thì tinh thần ấy lại càng lớn mạnh. Đó là những điểm phát lương thực thực phẩm miễn phí cho những người khó khăn. Những chính sách hỗ trợ từ Đảng và Nhà nước đến những người nghèo. Hay những y bác sĩ nguyện xung phong lên tuyến đầu chống dịch. Họ không ngại phải đối mặt với nguy cơ nhiễm bệnh để có thể cứu chữa cho bệnh nhân của mình. Hình ảnh bác sĩ với những vết hằn đỏ trên mặt vì phải đeo khẩu trang liên tục ngày này qua ngày khác thật sự khiến chúng ta cảm thấy xúc động.

Là một chủ nhân tương lai của đất nước, những học sinh như tôi cần ý thức được bài học về tinh thần “Thương người như thể thương thân”. Chúng ta hãy biến tình yêu thành hành động cụ thể để giúp cho đất nước ngày càng phát triển. Đặc biệt là học sinh, sinh viên cần biết giúp đỡ nhau trong học tập, cuộc sống. Giúp đỡ người khác cũng là giúp đỡ bản thân mình.

Như vậy, câu ca dao trên là một bài học đúng đắn dành cho con người. Mỗi người hãy ghi nhớ để có thể giữ cho mình một lối sống đẹp đẽ, phát huy truyền thống quý báu của dân tộc Việt Nam.

Mỗi con người khi sinh ra đều có cho mình một Tổ Quốc, một quê hương. Là một người con của dân tộc ấy, ai cũng cần thực hiện và đảm bảo vai trò, nghĩa vụ của mình, trong đó, cần biết đoàn kết, đùm bọc với chính đồng loại, những người trong cùng một đất nước với mình. Điều này đã được ông cha ta thể hiện rất rõ qua câu ca dao “Nhiễu điều phủ lấy giá gương/Người trong một nước phải thương nhau cùng”.

Trước hết ta cần hiểu được ý nghĩa của câu tục ngữ. “Nhiễu điều” ở đây là một tấm vải dùng để phủ lên gương để tránh bụi bẩn, giữ cho gương luôn sáng bóng và “giá gương” chính là vật dụng mà cần có tấm “nhiễu điều” để bảo vệ. Từ hai hình ảnh trên, ông cha ta đã liên tưởng sâu xa đến tình cảm của những người dân trong cùng một dân tộc, cùng một nước, đã chảy chung một dòng máu quê hương, có mục đích chung thì cần biết thương yêu nhau, đùm bọc, gắn bó, sẻ chia, giúp đỡ lẫn nhau trong mọi hoàn cảnh để cùng vượt qua khó khăn, thử thách, có như thế mới giúp đất nước phát triển và đi lên.

Quan niệm của ông cha ta là hoàn toàn đúng đắn và sâu sắc.

Trước hết, mỗi người đều có cội nguồn, đều có một Tổ quốc thiêng liêng mà thân thương như là nhà, là nơi vững chãi để con người ta sống và hoạt động. Từ xa xưa, truyền thuyết về Lạc Long Quân và Âu Cơ sinh ra chiếc bọc trăm trứng đã thể hiện sự liên kết, mối quan hệ gắn bó mật thiết giữa người với người trong cùng một dân tộc, có chung nhau tổ tiên, nguồn cội, có chung dòng máu dân tộc trong huyết quản. Vậy nên, sự đoàn kết, gắn bó là điều không thể thiếu trong cuộc sống. Nó chính là nguồn sức mạnh để một đất nước đi lên vững chãi, là nguồn sức mạnh mà trong quá khứ, khiến bao kẻ thù xâm lăng đã ngã gục trên mảnh đất quê ta, cũng là nguồn sức mạnh để con người cùng nhau xây dựng đất nước, xây dựng cuộc sống mới. Một đất nước có phát triển là một đất nước có sự đồng lòng, đoàn kết của mọi người dân trong đất nước ấy, mà để có được điều ấy, trước hết con người với con người phải biết yêu thương, chở che, đùm bọc lẫn nhau.

Xã hội của chúng ta hôm nay vẫn còn tồn tại rất nhiều những hoàn cảnh, những mảnh đời khó khăn, bất hạnh, không nơi nương tựa cần sự giúp đỡ từ chính những người dân cùng chung dòng máu với mình. Và nhìn chung, dù là thời trước hay thời nay, nhân dân ta vẫn đã và đang phát huy tốt tinh thần “lá lành đùm lá rách” với đồng bào. Nếu khi xưa, Bác Hồ vận động kêu gọi lập hũ gạo cứu đói trong giai đoạn 1945 với khẩu hiệu “Một miếng khi đói bằng một gói khi no”, thì hôm nay, thế hệ con cháu vẫn phát huy tốt truyền thống ấy bằng việc tổ chức các hoạt động thiện nguyện, các tổ chức từ thiện từ quy mô nhỏ đến lớn nhằm giúp các hoàn cảnh sống nghèo khổ, khó khăn, giúp đỡ bà con đồng bào miền núi, vùng lũ lụt… Nhờ đó mà chất lượng cuộc sống được cải thiện, đất nước có thể xóa đói giảm nghèo, tập trung vào những lĩnh vực trọng điểm.

Tinh thần đoàn kết, sự sẻ chia, đùm bọc lẫn nhau sẽ giúp một tập thể, một dân tộc cùng nhau đi lên, cùng nhau phát triển vì một mục đích chung. Là một người con của mảnh đất hình chữ S này, mỗi người cần tự ý thức được vai trò và trách nhiệm của chính mình không chỉ đối với sự phát triển của đất nước mà còn là trách nhiệm đối với chính những mảnh đời xung quanh ta, cần biết sẵn sàng giúp đỡ, sẻ chia, cho đi để rồi nhận lại, không sống vô cảm, thờ ơ với các hoàn cảnh sống khó khăn, mở rộng lòng mình bằng một trái tim vàng son luôn đập rộn ràng với cuộc sống xung quanh.

Là những trái bầu và trái bí trên cùng một giàn cây, cũng giống như những người trong cùng một dân tộc, tuy có thể khác biệt về hình thức, giọng nói, tính cách, nơi sống.. thế nhưng một điều vĩnh viễn không thể phủ nhận đó là mỗi người đều có chung duy nhất một cội nguồn dân tộc, một Tổ Quốc vẫy gọi. Sự yêu thương, sẻ chia, đùm bọc sẽ giúp con người xích lại gần nhau hơn, tạo thành một khối trụ vững bền.

Kho tàng ca dao, tục ngữ của dân tộc Việt Nam đã đem đến cho thế hệ sau nhiều bài học quý giá. Một trong số đó là câu ca dao:

“Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng”

Bài ca dao chính là lời khuyên quý giá về tinh thần tương thân tương ái - một truyền thống lâu đời của dân tộc. Câu ca dao đã mượn hình ảnh “nhiễu điều phủ lấy giá gương” ý chỉ tấm vải đỏ che phủ, bao bọc để bảo vệ tấm gương sáng bóng. Từ đó khuyên nhủ con người cần phải biết yêu thương, đùm bọc lẫn nhau. Từ hai hình ảnh trên, ông cha ta đã liên tưởng sâu xa đến tình cảm của những người dân trong cùng một dân tộc, cùng một nước, đã chảy chung một dòng máu quê hương, có mục đích chung thì cần biết thương yêu nhau. “Người trong một nước phải thương nhau cùng” - những người cùng chung nòi giống, sống trong cùng một đất nước hãy yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau. Câu ca dao muốn khuyên nhủ con người cần phải biết đoàn kết, thương yêu nhau. Tinh thần đoàn kết thương yêu nhau là truyền thống của dân tộc.

Trong cuộc sống, không phải ai sinh ra cũng đều được sống trong hạnh phúc. Rất nhiều những mảnh đời bất hạnh không có được đầy đủ mà phải vất vả kiếm sống. Hơn nữa, thế giới cũng luôn tồn tại những nguy cơ, hiểm họa đe dọa như thiên tai, dịch bệnh… có thể cướp đi của cải thậm chí là mạng sống của con người. Chính vì điều đó, chúng ta là những người được hưởng cuộc sống ấm no, đầy đủ về vật chất cần biết chia sẻ cho những người khó khăn hơn. Bởi khi biết giúp đỡ những người khó khăn hơn mình, chúng ta sẽ nhận lại tình yêu thương của những người chúng ta giúp đỡ. Bản thân cũng sẽ cảm thấy thanh thản và hạnh phúc. Có vậy, xã hội sẽ ngày một phát triển hơn. Cũng như bản thân cũng cảm thấy hạnh phúc hơn.

Trong những ngày không quên của năm 2020 vừa qua, khi mà đại dịch Covid-19 đã cướp đi mạng sống của biết bao nhiêu người trên thế giới. Thì ở Việt Nam, chúng ta thật tự hào khi “chiến thắng đại dịch”. Toàn thể nhân dân đã đoàn kết một lòng và đùm bọc, giúp đỡ lẫn nhau. Đầu tiên, đó là những chính sách hỗ trợ đến từ Đảng và Nhà nước dành cho người nghèo, người thất nghiệp… do ảnh hưởng của đại dịch. Tiếp đến là những phát minh đầy sáng tạo và tình người như cây ATM gạo, ATM khẩu trang… - ai cần thì đến lấy, tất cả đều miễn phí. Đó chính là tinh thần “lá lành đùm lá rách” thật đáng quý của con người Việt Nam.

Như vậy, câu ca dao đã đem đến cho con người những bài học quý giá về tinh thần tương thân tương ái. Bởi “Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình” - hãy biết yêu thương, chia sẻ để cuộc sống ngày một tốt đẹp hơn.

Một trong những truyền thống quý giá của dân tộc Việt Nam đó là tinh thần tương thân, tương ái. Điều đó đã được thể hiện qua những câu ca dao, tục ngữ như:

“Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng”

Câu ca dao gồm hai vế, ở vế đầu tiên, ông cha ta đã mượn hình ảnh “nhiễu điều” có nghĩa là tấm vải đỏ. Như vậy “nhiễu điều phủ lấy giá gương” ý chỉ lấy tấm vải đỏ che phủ, bao bọc, bảo vệ gương. Đến vế câu thứ hai là “Người trong một nước phải thương nhau cùng” - những người cùng chung nòi giống, sống trong cùng một đất nước hãy yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau. Tóm lại, câu ca dao muốn khuyên nhủ con người cần phải biết đoàn kết, thương yêu nhau.

Dân tộc Việt Nam có chung một nguồn gốc - dòng máu đỏ da vàng. Chúng ta cần biết sẻ chia, yêu thương giúp đỡ lẫn nhau. Hơn nữa, cuộc sống luôn tồn tại những điều thử thách, khó khăn. Con người sinh ra không phải ai cũng được sống trong sung sướng, hạnh phúc. Bởi vậy mà một tấm lòng sẻ chia, yêu thương sẽ khiến cho xã hội trở nên tốt đẹp hơn. Đó có thể là sự sẻ chia về vật chất (cơm ăn, áo mặc, tiền bạc…) hay sẻ chia về tinh thân (những lời nói động viên, ánh mắt an ủi…). Nhưng dù là sự sẻ chia vật chất hay tinh thần cũng đều cần có sự xuất phát thật tâm từ tấm lòng của người giúp đỡ.

Những thanh niên tình nguyện, tuy còn trẻ nhưng họ luôn sẵn sàng đưa bước chân đến những vùng miền xa xôi của tổ quốc để giúp đỡ những người khó khăn. Nhưng người nghệ sĩ giàu có tấm lòng thường xuyên đi làm từ thiện... Hoặc cụ thể như năm 2020 vừa đi qua là một năm đáng quên nhưng cần phải nhớ. Hết trận lũ này đến trận lũ khác kéo đến mảnh đất miền Trung thân yêu. Nhà cửa, của cải đều mất trắng, thậm chí nhiều người đã phải bỏ mạng trước thiên tai khốc liệt. Trong hoàn cảnh khó khăn đó, tấm lòng của người dân Việt Nam lại hướng về đồng bào miền Trung với sự sẻ chia, yêu thương sâu sắc. Không chỉ ủng hộ bằng vật chất mà còn ủng hộ về tinh thần. Nhiều chiến sĩ bộ đội vì cứu người dân mà đã hy sinh cả tính mạng của mình.

Đối với một học sinh như tôi, bài ca dao là lời khuyên vô cùng quý giá. Nó giúp tôi biết yêu thương, sẻ chia với những hoàn cảnh khó khăn. Mỗi người hãy nhớ đến lời bài hát “Để gió cuốn đi” của cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn: “Sống trong đời sống cần có một tấm lòng” để từ đó sống thật có ý nghĩa.

Như vậy, câu ca dao: “Nhiễu điều phủ lấy giá gương/Người trong một nước phải thương nhau cùng” đã đem đến cho chúng ta một bài học ý nghĩa. Tình yêu thương luôn có một sức mạnh to lớn đối với cuộc sống của nhân loại.

Kho tàng văn học Việt Nam như được tiếp thêm một dòng nước mát từ những câu ca dao mang nặng nghĩa tình. Đó không chỉ là tấm lòng mà còn là lời nhắc nhở của người đi trước về đạo lí làm người cho con cháu mai sau. Truyền thống yêu thương đùm bọc lẫn nhau được ca dao truyền tải một cách thật sâu sắc mà cũng thật gần gũi biết bao:

• “Nhiễu điều phủ lấy giá gương
• Người trong một nước phải thương nhau cùng”

Câu ca dao giản dị, mộc mạc mà đã mang trong đó sức nặng của nghĩa tình và đạo lí. “Nhiễu” là tấm vải tơ đẹp, “điều” là màu đỏ. “Nhiễu điều” ám chỉ tấm vải đẹp và quý màu đỏ thường được phủ lên những đồ vật quý, lên bàn thờ tổ tiên một cách đầy trang trọng. “Giá gương” là tấm giá gỗ đỡ tấm gương để gương trở nên đẹp hơn, trân quý hơn.  “Nhiễu điều” thường được phủ lên “giá gương”, chúng luôn đi liền với nhau tạo mối quan hệ khăng khít, gắn bó. Mượn những hình ảnh đẹp và đầy trang trọng, câu ca dao đã gợi lên mối quan hệ nghĩa tình, đùm bọc sẻ chia của con người với con người, đồng thời nhắc nhở chúng ta về những người trong một nước, những người đang bên cạnh nhau cần phải biết yêu thương và săn sóc nhau như cách tấm vải nhiễu được phủ lên giá gương.

Tại sao người trong một nước phải thương nhau? Bởi vì chúng ta có chung một gốc gác, cùng là con Lạc cháu Hồng, cùng được mẹ Âu Cơ sinh ra từ bọc trăm trứng, đã cùng nhau trải qua bao thăng trầm của lịch sử. Để rồi hôm nay, chúng ta – những người con của đất Việt, lại cùng nhau chung tay xây dựng tổ quốc. Vì thế, hơn tất cả, mỗi người cần ý thức được bổn phận và trách nhiệm của bản thân là phải giúp đỡ, nâng bước những người xung quanh vì chúng ta cùng là anh em trong đại gia đình dân tộc Việt Nam. Không những thế, đùm bọc lẫn nhau trong lúc gian truân vất vả chính là một đạo lí tốt đẹp của dân tộc. Ta cùng nhau chia sẻ từng miếng ăn trong cái đói cận kề, cùng “Bát cơm sẻ nửa, chăn sui đắp cùng” những năm kháng Pháp, cùng cầm tay nhau nắm chặt bàn tay để vượt qua cơn sốt rét rừng hành hạ… Có thể nói rằng trong bất cứ hoàn cảnh nào, gia đoạn nào, đao lí tốt đẹp ấy cũng trở thành lẽ sống của tất cả những người con của đất Việt kính yêu.

Thấm nhuần tư tưởng đạo lí đó, mỗi chúng ta cần ý thức được trách nhiệm của bản thân, phải biết yêu thương đồng loại, biết mở rộng vòng tay che chở cho những kiếp người khốn khó, hãy đưa tay đón lấy những mảnh đời bất hạnh vì đó là lúc họ cần ta nhất. Cứ cho đi rồi ta cũng sẽ được nhận lại nhiều hơn thế. Tất nhiên sự giúp đỡ đó phải xuất phát từ một trái tim chân thành và tự nguyện. Có như thế, cuộc sống này mới thật đáng sống, và con người mới thấy cuộc đời này ý nghĩa biết bao.

Tuy nhiên, được người khác giúp đỡ không có nghĩa là sinh ra thói ỷ lại, lười nhác, chỉ cầu vào sự thương hại của những người xung quanh. Hành động đó không những biến ta thành con người đáng thương mà thật sự còn khiến ta dễ gục ngã trước những biến cố của cuộc đời dù là nhỏ nhặt nhất.

Là một học sinh dưới mái trường xã hội chủ nghĩa, là mầm non tương lai của đất nước, mỗi người chúng ta cần phải trau dồi những phẩm chất đạo lí đó để trở thành con người có ích cho xã hội sau này.

Ngược về 4000 năm dựng nước và giữ nước đau thương nhưng cũng rất đỗi hào hùng của dân tộc Việt Nam ta . Và hãy cùng nhìn vào thực tại, khi cả nước đồng lòng chống lại đại dịch Covid 19, có bao giờ chúng ta tự hỏi: Tại sao một dân tộc nhỏ bé cả về thế và lực như Việt Nam lại có thể chiến thắng trước bao kẻ thù hùng mạnh? Tại sao Việt Nam lại có thể kiên cường đến vậy trong làn sóng đại dịch đang gieo rắc cái chết cho toàn nhân loại? Chúng ta đã vượt qua mọi khó khăn trong quá khứ và thách thức của thời đại là nhờ vào tình đoàn kết, tinh thần tương thân tương ái giữa những con người cùng chung dòng máu Lạc Hồng. Tinh thần ấy từng được ông cha ta đúc kết trọn vẹn mà sâu sắc trong câu tục ngữ:

“Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng”

Câu tục ngữ ngắn gọn nhưng lại chứa đựng một truyền thống tốt đẹp được lưu truyền từ ngàn đời của dân tộc Việt Nam ta, đó chính là tình yêu thương, tinh thần đoàn kết, gắn bó giữa những con người cùng dân tộc, lãnh thổ. “Nhiễu điều” là tấm vải quý màu đỏ, thường dùng để trang trí trong nhà, che chở, bảo vệ cho chiếc gương soi khỏi bụi bặm. “Giá gương” là giá đỡ giúp gương đứng vững, thường làm bằng gỗ và được chạm trổ đẹp mắt. Giá gương còn giúp cho nhiễu điều phô bày trọn vẹn vẻ đẹp và công dụng che chắn của mình. Nhiễu điều và giá gương đều là những vật dụng quen thuộc trong cuộc sống ngày xưa, chúng thường xuất hiện cùng nhau, chúng bảo vệ và làm nổi bật lẫn nhau.

Từ những vật dụng quen thuộc trong cuộc sống, ông cha ta đã rất khéo léo, sâu sắc khi răn dạy con cháu cần phải biết yêu thương, đoàn kết và tương trợ lẫn nhau trong cuộc sống. “Người trong một nước” là những người cùng chung sống trên một lãnh thổ, cùng chung một ngôn ngữ, một nền văn hóa, cùng chung một cội nguồn. Vì vậy trong cuộc sống chúng ta cần yêu thương, đùm bọc lẫn nhau, đó là đạo lí, là bài học mà bất cứ người Việt nào cũng cần ghi nhớ.

Tình yêu thương là tình cảm tự nhiên của con người, nó được nảy sinh dựa trên sự thấu hiểu, cảm thông giữa con người với con người. Tình yêu thương là sợi dây gắn kết đồng thời là cơ sở của tình đoàn kết, tinh thần tương thân tương ái của con người. Khi biết yêu thương, gắn bó, đùm bọc lẫn nhau chúng ta không chỉ cùng nhau xây dựng nên một cuộc sống tốt đẹp, hạnh phúc mà còn tạo nên nguồn sức mạnh to lớn để vượt qua mọi khó khăn, bão táp của cuộc sống. Tinh thần đoàn kết đã tạo nên sức mạnh giúp chúng ta chiến thắng mọi kẻ thù trong quá khứ, và ngày nay cũng chính tinh thần tương thân tương ái, gắn kết một lòng ấy đã giúp chúng ta ba lần chiến thắng “cơn bão” Covid và đang trên đà đẩy lùi đợt “càn quét” thứ tư của dịch bệnh.

Tình yêu thương, đoàn kết không chỉ được nâng đỡ, tương trợ về vật chất mà còn bồi đắp về tâm hồn. Cuộc sống vốn chứa đựng trong mình bao thử thách, nghịch cảnh mà để bước đến vạch đích cuối cùng của hạnh phúc thì bất cứ ai cũng phải trải qua. Trong những lúc yếu đuối nhất, nếu nhận được sự giúp đỡ của những người xung quanh, chúng ta không chỉ có thêm sự hỗ trợ tích cực về vật chất giúp cuộc sống tốt đẹp hơn mà còn mang đến nguồn năng lượng tích cực giúp con người thêm mạnh mẽ, lạc quan và có thêm niềm tin vào cuộc sống, con người. Mặt khác, tình thương, tinh thần tương thân tương ái không chỉ tồn tại ở một dạng cố hữu mà còn có sức lan tỏa mạnh mẽ. Chúng ta từng chứng kiến sự lan tỏa kì diệu của tinh thần đoàn kết ấy qua trận lũ lụt lịch sử ở miền Trung năm 2020 vừa qua. Đứng trước sự tàn phá khủng khiếp của lũ lụt, cả dân tộc Việt Nam ta đã đồng lòng dốc sức hướng về khúc ruột miền Trung. Sự viện trợ về sức người, sức của trong những ngày tháng khó khăn nhất đã phần nào sẻ chia với bà con miền Trung, giúp họ mạnh mẽ đứng lên sau trận tàn phá của thiên tai.

Đoàn kết có thể làm nên sức mạnh cho một tập thể, cộng đồng, dân tộc. Ngược lại, nếu con người chỉ biết đến mình mà vô cảm trước nỗi đau của đồng loại sẽ làm mai một thế giới tình cảm vốn giàu có, phong phú của con người, khi ấy con người trở nên ích kỉ, nhỏ nhen. Không có tình yêu thương, tinh thần tương trợ lẫn nhau, con người trở nên nhỏ bé, dễ gục ngã trước hoàn cảnh. Nhìn xa hơn, nếu một cộng đồng thiếu đi tinh thần đoàn kết, cộng đồng ấy sẽ bị suy yếu, từ đó dễ bị các thế lực xấu tấn công, dễ bị thua thiệt.

Chúng ta không thể phủ nhận được vai trò to lớn của của tình thương, tinh thần đoàn kết, mỗi chúng ta cần có ý thức giữ gìn, phát huy truyền thống quý báu đó của dân tộc. Tuy nhiên, cần tránh tư tưởng lệ thuộc, trông chờ vào sự giúp đỡ của người khác mà đánh mất đi sức mạnh nội tại, cố gắng, làm chủ cuộc sống của bản thân.

“Nhiễu điều phủ lấy giá gương/ Người trong một nước phải thương nhau cùng” không chỉ thể hiện được nét đẹp của truyền thống tương thân tương ái của dân tộc mà còn là lời dạy sâu sắc của ông cha đến thế hệ con cháu vai trò, sức mạnh cũng như sự quan trọng của tinh thần đoàn kết.

Nhìn về vốn văn hóa, dân tộc Việt Nam ta quả thực giàu có và phong phú vô cùng, điều đó thể hiện ngay cả trong lời ăn tiếng nói hằng ngày với những câu tục ngữ được ông cha đúc kết từ ngàn đời, nhằm lưu truyền và răn dạy con cháu những bài học sâu sắc, ý nghĩa. Trong đời sống ngày nay những câu tục ngữ ấy vẫn còn giữ nguyên những giá trị quý giá, không chỉ ở phần hình thức dễ nhớ, dễ thuộc mà còn quý ở nội dung giáo dục đạo lý, lẽ sống. Trong bối cảnh đại dịch covid diễn biến vô cùng phức tạp, cuộc sống nhân dân gặp nhiều khó khăn, cách mọi người đùm bọc chia sẻ, tình quân dân gắn bó thắm thiết càng làm sáng rõ câu tục ngữ của dân tộc “Nhiễu điều phủ lấy giá gương, người trong một nước phải thương nhau cùng”.

Trong câu ca dao“Nhiễu điều phủ lấy giá gương/Người trong một nước phải thương nhau cùng”, “nhiễu điều” là tấm vải lụa màu đỏ điều, mịn màng, mềm mại, quý giá và sang trọng. “Giá gương” là vật dụng làm bằng gỗ dùng để gác gương soi, là đồ vật bình thường, mờ nhạt trong cuộc sống. Những tưởng hai vật không liên quan ấy thế mà lại gắn bó với nhau, tấm vải đẹp phủ lên cái giá gương che chắn cho nó khỏi bụi bặm, giá làm chỗ cho vải bộc lộ vẻ đẹp sang trọng, quý phái. Từ hình ảnh quen thuộc trong cuộc sống, câu nói muốn khuyên răn mỗi chúng ta cần phải có tấm lòng yêu thương sẵn sàng bảo vệ, che chở lẫn nhau, dù rằng không cùng chung ruột thịt, huyết thống, dù rằng đó là những con người, những số phận không hề liên quan đến chúng ta. Không nên có sự phân biệt, giàu nghèo, tầng lớp, địa vị xã hội,… mà đối với mỗi con người ta đều cần có sự bao dung, sống đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau. Ý sau của câu tục ngữ “Người trong một nước phải thương nhau cùng”, là lời khuyên răn, đúc kết của ông cha từ hình ảnh “nhiễu điều phủ lấy giá gương” giáo dục con cháu phải biết yêu thương đùm bọc lẫn nhau, đoàn kết trong lao động, chiến đấu, trong xây dựng và bảo vệ đất nước, tạo nên khối đại đoàn kết dân tộc vững mạnh, tương thân tương ái.

Có thể nói rằng truyền thống tương thân tương ái, lá lành đùm lá rách là một trong những truyền thống tốt đẹp và đáng quý nhất của dân tộc Việt Nam ta. Điều đó được thể hiện rõ thông qua hơn bốn ngàn năm dựng nước và giữ nước, đặc biệt là trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Trên chiến trường đồng chí đồng đội sẻ chia nhau từng hơi ấm, đoàn kết, hỗ trợ lẫn nhau, kề vai sát cánh trong từng trận chiến, không kể đêm ngủ rừng sâu, ngày nghe tiếng súng. Dù họ có đến từ bất kỳ vùng miền nào, thì họ đều có chung một mục tiêu thống nhất đất nước, thế nên những tình cảm yêu thương gắn bó lại càng trở nên sâu đậm, điều đó bộc lộ rất rõ trong bài thơ Đồng chí của Chính Hữu:

 “Áo anh rách vai, quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá chân không giày
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay”. 

Hiện thực chiến tranh khắc nghiệt, thế nhưng ta vẫn thấy được tình cảm con người thắm thiết, đoàn kết, đùm bọc lẫn nhau. Không chỉ là tình đồng chí, đồng đội, mà sự đoàn kết, gắn bó còn là ở tình quân dân, mối quan hệ hậu phương – tiền tuyến, giữa người miền xuôi với người miền ngược.

Hai cuộc kháng chiến gian nan và nhiều đắng cay, vất vả đã qua đi, trả lại cho chúng ta một Tổ quốc tươi đẹp, độc lập, tự do và hạnh phúc. Thế nhưng những truyền thống tốt đẹp của dân tộc không vì sự bình yên mà phai mờ đi, trái lại nó ngày càng phát triển, được thế hệ con cháu kế thừa và phát huy theo những cách thức khác. Miền Trung vẫn được xem là khúc ruột của đất nước, hàng năm vẫn phải liên tiếp gánh chịu thiên tai, bão lũ, khí hậu khắc nghiệt, đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn, mỗi lúc như thế đồng bào cả nước lại hướng về miền Trung nắng gió, chia sẻ ngọt bùi bằng những hành động thiết thực. Người ủng hộ tiền bạc, người cho lương thực, gạo bánh, nước uống, người ủng hộ quần áo, học sinh quyên góp sách vở, bút mực, viết thư động viên tinh thần, có những cá nhân tổ chức thậm chí còn đến tận nơi thăm hỏi, phát quà, giúp người dân vực dậy nhà cửa sau thiên tai,… Và quan trọng nhất là sự xuất hiện của chính quyền, của các lực lượng chức năng, các chiến sĩ bộ đội, công an không ngại xả thân vào nguy hiểm tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn không ngừng nghỉ, lúc này mới thấy tình quân dân càng thêm thiết tha gắn bó. Có thể nói rằng mỗi người, mỗi tầng lớp, mỗi thế hệ đều có cách làm của riêng mình, thế nhưng tất cả đều là biểu trưng của sự đoàn kết, tấm lòng yêu thương, gắn bó, đùm bọc lẫn nhau, san sẻ ngọt bùi, là truyền thống quý giá đã có từ bao đời của dân tộc. 

Hiện nay, trong lúc đại dịch Covid hoành hành, truyền thống tốt đẹp này của dân tộc lại tiếp tục được phát huy mạnh mẽ. Sự xuất hiện của những chiến sĩ áo trắng, áo xanh làm việc không ngừng nghỉ, từng lớp áo thấm đẫm mồ hôi, gương mặt in hằn dấu vết của khẩu trang đồ bảo hộ. Mệt mỏi, cực nhọc tưởng chừng như sắp gục ngã, thế nhưng vì bệnh nhân, vì sự an toàn của xã hội họ vẫn mạnh mẽ chiến đấu, cố gắng chạy đua từng giờ vì mạng sống và sức khỏe của đồng bào. Trong những ngày giãn cách xã hội, nhiều người mất việc làm, cuộc sống trở nên khó khăn thiếu thốn, thì thật may sao vẫn có những đoàn từ thiện, những cá nhân sẵn sàng đứng ra nấu từng suất cơm để phân phát, tặng từng suất quà bao gồm gạo, rau, mắm muối hy vọng những người dân khó khăn có thể vượt qua đại dịch. 

Có thể thấy rằng càng trong khó khăn tình cảm gắn bó, đại đoàn kết dân tộc càng thể hiện rõ và sâu sắc với những hành động đáng quý, đáng trân trọng của từng con người. Chính sự đoàn kết, biết yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau, không phân biệt sang nghèo, hoàn cảnh, số phận đã tạo nên sức mạnh đại đoàn kết dân tộc đưa đất nước vượt qua mọi khó khăn gian khổ, chiến thắng mọi kẻ thù hung ác, nham hiểm nhất. Và với tinh thần ấy, ttin rằng trong chúng ta cũng sẽ chiến thắng đại dịch covid như cách mà chúng ta đã chiến thắng giặc ngoại xâm trong lịch sử. 

Ngược lại, nếu như mỗi chúng ta không có tấm lòng yêu thương, sống ích kỷ, vụ lợi chỉ nghĩ cho bản thân thì khi sống trong một tập thể, một xã hội, một đất nước sẽ không thể tạo thành khối đại đoàn kết dân tộc vững chắc. Khi gặp khó khăn, nguy nan sẽ không nhận được sự giúp đỡ, đùm bọc, đồng thời trở thành điểm yếu, lỗ hổng dễ bị cách phần tử xấu kích động, gây chia rẽ làm mất đoàn kết nội bộ, gây ảnh hưởng đến an ninh xã hội, an toàn của Tổ quốc. Chính lẽ đó mỗi chúng ta cần phải thấm nhuần đạo lí được gửi gắm trong câu câu ca dao “Nhiễu điều phủ lấy giá gương, người trong một nước phải thương nhau cùng”, cũng như luôn có tinh thần yêu thương, chia ngọt sẻ bùi, luôn có ý thức giúp đỡ người khác khi khó khăn, đồng vững lòng khi gặp những bất trắc biến cố để mạnh mẽ vượt qua tất cả.

Câu ca dao “Nhiễu điều phủ lấy giá gương/Người trong một nước phải thương nhau cùng” là lời dạy lời khuyên đúng đắn của ông cha truyền lại cho con cháu sau này, nhằm giáo dục các thế hệ sau phải có tấm lòng nhân hậu, bao dung, sẵn sàng dang rộng vòng tay đối với đồng bào, những con người không cùng huyết thống máu mủ, thế nhưng có cùng chung tiếng nói, cùng là con cháu Rồng Tiên. Từ đó làm cơ sở cho đất nước thêm vững mạnh, tự tin đối diện và đánh bại thù trong giặc ngoài, phát triển kinh tế xã hội, nâng cao đời sống nhân dân.

Trong lịch sử hơn 4000 năm dựng nước và giữ nước, dân tộc ta tuy nhỏ bé về thế và lực nhưng đã nhiều lần đánh thắng những thế lực ngoại xâm hùng mạnh, hiếu chiến. Làm nên những chiến thắng vẻ vang đó là nhờ tình yêu nước, tinh thần đoàn kết của toàn nhân dân. Trải qua bao thăng trầm lịch sử, truyền thống tốt đẹp đó vẫn được gìn giữ và phát huy từ đời này sang đời khác. Có câu tục  ngữ đã ăn sâu vào nếp sống nhắc nhở chúng ta phải đoàn kết thương yêu nhau vì cùng một giống nòi, dân tộc, đó chính là: 

“Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng”

Câu tục ngữ trên bao gồm hai vế, vế trên là “Nhiễu điều phủ lấy giá gương”, vế còn lại là “Người trong một nước phải thương nhau cùng”. Vậy tại sao lại đặt tình yêu thương, đoàn kết giữa những con người trong một đất nước trong tương quan với nhiễu điều, giá gương, cũng như hiểu được ý nghĩa mà câu tục ngữ muốn truyền tải, trước hết chúng ta cần hiểu được khái niệm “nhiễu điều”, “giá gương”.

Nhiễu điều, giá gương là tên gọi của những vật dụng quen thuộc trong gia đình thời xưa, thế nhưng trong xã hội hiện đại không còn được sử dụng nhiều nên cũng không nhiều người biết đến chúng. Trước hết, nói về thời xưa, nhà nào cũng có một chiếc gương treo hoặc để trên bàn, “nhiều điều” chính là một tấm vải lụa có màu đỏ, thường dùng để phủ lên gương, vừa để trang trí lại tránh được bụi bẩn bám vào mặt gương. Còn “giá gương” chính là cái giá đỡ của tấm gương, tấm nhiễu điều phủ che chắn cho giá gương còn giá gương cũng làm đẹp cho nhiễu điều, chúng cùng nhau làm đẹp cho chiếc gương, trang hoàng nhà cửa. 

Có thể thấy, bản chất của hai vật này vốn chẳng liên quan gì đến nhau, hoàn toàn tách rời nhau nhưng khi chúng kết hợp với nhau vì cùng một mục đích làm đẹp và bảo vệ gương thì đó lại mang lại lợi ích và thẩm mỹ cao. Nếu sử dụng tách rời chúng, không có giá gương thì không thể phủ nhiễu điều, không có nhiễu điều thì giá gương phải chịu bụi bẩn, bạc màu. Qua hình ảnh của hai vật dụng trên, ông cha ta nhắc nhở mối quan hệ qua lại gắn bó khăng khít với nhau giữa người với người trong cùng một nước “Người trong một nước phải thương nhau cùng”. Người trong cùng một quốc gia, dân tộc, chung dòng máu lạc hồng phải biết đoàn kết bảo vệ lẫn nhau, đùm bọc và che chở lẫn nhau trong mọi hoàn cảnh.

Tình thương là thứ tình cảm gắn kết vô cùng thiêng liêng, kì diệu. Tình thương, sự gắn kết ấy không có phân biệt dân tộc, tôn giáo, giới tính, già trẻ hay địa vị xã hội, chỉ cần là người Việt Nam, phải đối xử với nhau như anh em ruột thịt, coi nhau như người nhà. Điển hình cho tinh thần tương thân, tương ái của nhân dân ta đó chính là sự chung tay góp sức góp của của nhân dân mọi miền ủng hộ cho người dân miền Trung trong bão lũ, là khi cả nước đồng lòng dốc sức chống lại đại dịch Covid-19. Lịch sử đã chứng minh rằng, sức mạnh đoàn kết của dân tộc ta đã đánh thắng được giặc ngoại xâm, ngày nay không còn giặc ngoại xâm nhưng chúng ta phải chống lại những vấn đề mới. Đặc biệt là các thiên tai, biến đổi khí hậu, dịch bệnh và tệ nạn xã hội, mỗi người khi nhìn thấy đồng bào của mình gặp khó khăn phải cảm thấy như chính mình gặp khó khăn, phải biết giúp đỡ lẫn nhau, chia sẻ và đùm bọc cho nhau cùng vươn lên. 

Nếu đã là đồng bào, người chung một nước với nhau không nên có sự phân biệt vì bất cứ điều gì. Nếu bản thân mỗi người không biết thương lấy đồng bào của mình thì ai cũng quay lưng lại với nhau. Dân tộc ta sẽ đứng trước nhiều hiểm nguy, sự nhăm nhe của quân xâm lược nếu không đoàn kết. Một dân tộc hùng mạnh, một xã hội phát triển bền vững khi mọi người được đối xử công bằng, luôn quan tâm và giúp đỡ lẫn nhau.

Tình yêu thương, tinh thần tương thân tương ái là một trong những truyền thống đạo lí tốt đẹp của nhân dân Việt Nam, được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Điều này đã được thể hiện rõ thông qua kho tàng ca dao, tục ngữ phong phú, đa dạng, tiêu biểu là câu ca: “Nhiễu điều phủ lấy giá gương - Người trong một nước phải thương nhau cùng”. Thông qua hình ảnh giàu ý nghĩa biểu tượng, câu ca dao đã thể hiện một bài học sâu sắc về tình yêu thương, sự quan tâm, sẻ chia trong mối quan hệ giữa người với người.

Như chúng ta đã biết, “nhiễu điều” là tấm vải lụa màu đỏ, “giá gương” là vật dụng bằng gỗ, được chạm khắc tinh tế, tỉ mỉ, dùng để đỡ những chiếc gương. Đây là những đồ dùng quen  thuộc đối với không gian gia đình người Việt xưa, tấm vải đỏ dùng để che phủ, bao bọc, bảo vệ “giá gương” trước bụi bẩn và những nhân tố bên ngoài. Như vậy, “Nhiễu điều phủ lấy giá gương” còn là hình ảnh tượng trưng cho sự đùm bọc, bảo vệ, chở che, yêu thương trong mối quan hệ giữa người với người. Đặc biệt, bằng cách nói trực tiếp: “Người trong một nước phải thương nhau cùng”, câu ca dao đã thể hiện bài học về tinh thần tương thân tương ái của nhân dân ta: những người cùng chung cội nguồn cần yêu thương, chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau.

Xuyên suốt chiều dài lịch sử bảo vệ, xây dựng và phát triển đất nước, chúng ta có thể khẳng định tình yêu thương, tinh thần tương thân tương ái là truyền thống đạo lí tốt đẹp của dân tộc ta, được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Đó cũng chính là một trong những giá trị tốt đẹp tạo nên cội nguồn sức mạnh to lớn, giúp con người Việt Nam kiên cường vượt qua những khó khăn, gian khổ. Sau khi giành được độc lập vào năm 1945, nhân dân Việt Nam phải đối diện với muôn vàn khó khăn: giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm,... Đặc biệt, nạn đói kinh hoàng năm 1945 đã gây ra những tổn hại rất lớn. Trước thực trạng đó, phong trào “Hũ gạo cứu đói” với phương châm “Một nắm khi đói bằng một gói khi no” đã được phát động. Bằng tinh thần sẻ chia, nhân dân ta đã tích cực hưởng ứng phong trào và dần khắc phục được những hậu quả do nạn đói gây ra, từng bước ổn định kinh tế để xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Trong thời đại ngày nay, tinh thần tương thân tương ái vẫn luôn được giữ gìn, phát huy và lan tỏa mạnh mẽ trong xã hội. Vào đầu năm 2021, khi miền Trung nước ta gồng mình lên đối mặt với những hiểm họa của thiên tai, bão lũ do sự ảnh hưởng của hàng loạt cơn bão lớn và liên tiếp thì đồng bào cả nước đã một lòng hướng về miền Trung bằng những hoạt động thiết thực như quyên góp, ủng hộ. Trong khó khăn, hoạn nạn thì tình yêu thương, những hành động sẻ chia, giúp đỡ luôn là viên ngọc tỏa sáng những giá trị nhân văn cao đẹp và tạo nên nguồn sức mạnh to lớn. Để hỗ trợ nhân dân Hải Dương khắc phục những khó khăn về kinh tế trong thời gian bị cách li do dịch Covid  19 bùng phát, chương trình cứu trợ lương thực, thực phẩm, nông sản Hải Dương đã diễn ra và nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của nhân dân cả nước. Những hành động đó đã giúp nhân dân Hải Dương nói riêng và đồng bào Việt Nam nói chung vượt qua và chiến thắng đại dịch một cách kiên cường và đáng tự hào. Như vậy, yêu thương không chỉ là truyền thống đạo lí tốt đẹp, là phẩm chất cao quý mà còn là giá trị sống nhân văn, giúp con người sống có ý nghĩa hơn và đem lại niềm vui, hạnh phúc cho những người xung quanh.

Tuy nhiên, trong xã hội hiện nay, vẫn còn tồn tại một số cá nhân sống trong chiếc vỏ bọc của sự thờ ơ, vô cảm. Đó là những con người chỉ biết quan tâm đến lợi ích cá nhân mà không hề biết quan tâm, sẻ chia, đồng cảm trước những nỗi đau và sự mất mát của những người xung quanh. Để phát huy, lan tỏa giá trị của tinh thần tương thân tương ái, chúng ta cần biết lắng nghe, quan tâm, sẻ chia đối với những người xung quanh: người thân, thầy cô, bạn bè,... Đồng thời, tích cực tham gia các hoạt động quyên góp, ủng hộ để san sẻ, giúp đỡ những mảnh đời bất hạnh. Chỉ khi yêu thương bằng chính trái tim, hành động của chúng ta mới trở nên có ý nghĩa.

Như vậy, câu ca dao đã thể hiện bài học sâu sắc về tinh thần tương thân tương ái và yêu thương con người. Qua đó, chúng ta có thể thấy khẳng định tình yêu thương là giá trị nhân văn cao đẹp, cần được lan tỏa, phát huy bởi: "Tình yêu thương là thứ duy nhất tăng lên mỗi khi ta chia sẻ nó." (Albert Schweitzer).

Từ ngàn đời nay, ông cha ta luôn đúc kết và gửi gắm những kinh nghiệm quý báu, những bài học về lẽ sống trong những câu ca dao tục ngữ. Đó là bài học về yêu thương, về sự đoàn kết, về truyền thống tôn sư trọng đạo,... Và câu ca dao "Nhiễu điều phủ lấy giá gương/ Người trong một nước phải thương nhau cùng" là một trong số đó.

Câu ca dao "Nhiễu điều phủ lấy giá gương/ Người trong một nước phải thương nhau cùng" mang đến cho chúng ta bài học có giá trị, ý nghĩa sâu sắc. Vậy nên hiểu câu ca dao này như thế nào? Trước hết, về nghĩa đen, "nhiễu điều" là một tấm vải tơ màu đỏ, quý hiếm và rất sang trọng. "Giá gương" là một vật dụng gần gũi, quen thuộc trong mỗi gia đình, được người thợ thủ công chạm khắc một cách tỉ mỉ, tinh tế và thường dùng để đỡ những chiếc gương. Thêm vào đó, người ta thường dùng "nhiễu điều" để phủ lấy "giá gương" để bảo vệ "giá gương" không bị bụi bẩn bám và hoen ố trước những tác nhân từ bên ngoài. Nhưng câu ca dao không chỉ dừng lại ở nghĩa đen đó mà ẩn sau đó còn là nghĩa bóng, nghĩa sâu xa với bao bài học đáng trân quý. "Nhiễu điều" và "giá gương" chính là những hình ảnh ẩn dụ tượng trưng cho những con người khác nhau trong cuộc sống hằng ngày của chúng ta. Từ đó, câu ca dao khuyên con người ta sống phải biết yêu thương, san sẻ, đoàn kết và giúp đỡ lẫn nhau.

Có thể thấy, câu ca dao đã đưa đến cho lớp lớp thế hệ sau một truyền thống tốt đẹp từ ngàn đời nay của dân tộc, đó chính là truyền thống đoàn kết, biết sống yêu thương. Từ ngàn đời nay, truyền thống tốt đẹp đó được thể hiện một cách rõ nét trong đời sống hằng ngày bằng rất, rất nhiều những việc làm cụ thể. Đó là tinh thần đoàn kết, kiên cường để cùng nhau chống lại kẻ thù xâm lược. Đó là sự chia sẻ, yêu thương, ủng hộ giúp đỡ những người có số phận bất hạnh hay hoàn cảnh kém may mắn. Hằng năm, có hàng loạt phong trào quyên góp ủng hộ đồng bào bị lũ lụt, người bị chất độc da cam, Tết vì bạn nghèo,... vẫn đã và đang diễn ra. Những hành động ấy chính là minh chứng tiêu biểu nhất cho tinh thần đoàn kết, cho lòng yêu thương, nhân ái của dân tộc ta.

Truyền thống tốt đẹp ấy đã mang lại cho cuộc sống của mỗi người bao điều thú vị và hạnh phúc. Biết yêu thương, biết sẻ chia chúng ta không chỉ mang đến niềm vui cho người khác mà còn là cách để bản thân mình cảm thấy hạnh phúc hơn. Sống yêu thương, đoàn kết sẽ mang lại cuộc sống ngập tràn ý nghĩa và ta sẽ nhận được sự yêu thương, quý mến và trân trọng của những người xung quanh. Có thể dễ dàng nhận thấy, trong cuộc sống hằng ngày của chúng ta có rất nhiều người sống yêu thương, đoàn kết. Tuy nhiên, bên cạnh đó, vẫn có một số người sống ích kỉ, chỉ biết nghĩ đến lợi ích của bản thân và chia rẽ những người trong một tập thể. Thật đáng buồn, đáng chê trách biết bao với những con người có suy nghĩ và hành động như thế.

Sống đoàn kết, yêu thương và biết sẻ chia là một truyền thống đạo lí tốt đẹp của dân tộc ta từ ngàn đời nay. Vì vậy, mỗi người chúng ta cần cố gắng, nỗ lực để giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp đó. Thêm vào đó, chúng ta cần mở rộng vòng tay, trái tim của mình với những số phận kém may mắn, giúp đỡ những người gặp khó khăn, hoạn nạn và tích cực tham gia vào các phong trào quyên góp, ủng hộ,... để góp phần nhỏ bé của mình giúp đỡ những người xung quanh. Đặc biệt, là học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường, chúng ta có thể thể hiện lòng yêu thương, đoàn kết của mình bằng những việc làm nhỏ bé như giúp đỡ bạn khi bạn bị ốm, tham gia các phong trào quyên góp cho bạn nghèo do nhà trường tổ chức, tích cực tham gia giúp đỡ các gia đình thương binh, những người có số phận kém may mắn,...

Câu ca dao "Nhiễu điều phủ lấy giá gương/ Người trong một nước phải thương nhau cùng" đã đưa đến một bài học có ý nghĩa vô cùng to lớn về tình yêu thương. Dẫu đã trải qua hàng triệu năm nhưng đến nay, câu ca dao ấy vẫn còn nguyên giá trị, nó là hành trang, là bài học quý giá đối với mỗi người trên bước đường tương lai.