Biện pháp này hướng dẫn học sinh luyện tập tập thể, trong các tiết ngoại khoá, tiết sinh hoạt

Mục đích: Giúp học sinh nghe sau đó phân biệt sự khác nhau xét về mặt âm vực của l/n. Nhận biết đâu là phát âm đúng, đâu là phát âm sai để tự kiểm tra và kiểm tra bạn bè cùng nhau sửa nói và đọc ngọng.

Phương pháp thực hiện:

Bước 1: Giáo viên viết 2 dòng chữ lên bảng: l, la, lá , là và n, na, ná, nà. Giáo viên chỉ vào từng âm, chữ sau đó phát âm mẫu thành tiếng, học sinh lắng nghe để phân biệt được sự khác nhau về mặt âm vực của l/n và các tiếng có phụ âm l/n.

Bước 2: Giáo viên phát âm các từ đơn có phụ âm l/n như: nách, lên, lo rồi yêu cầu học sinh nghe rồi viết từ đó ra bảng con (Hoạt động này nếu tổ chức ở dạng các trò chơi tính điểm theo tổ, tổ nào có nhiều bạn viết đúng từ cô giáo vừa phát âm thì tổ đó thắng).

Bước 3: Để củng cố kĩ năng nghe, phân biệt này, giáo viên cần tích hợp trong giờ chính tả nghe đọc (Học sinh nghe giáo viên đọc phân biệt và viết đúng chính tả từ đó củng cố nghĩa của từ)

Biện pháp này hớng dẫn học sinh trong các tiết luyện tập ngoại khoá kết hợp với hớng dẫn luyện đọc đúng trong các tiết tập đọc.

- Mục đích:

• Giúp học sinh biết cách đặt lỡi, đẩy hơi, phối hợp các cơ quan cấu âm để phát âm chuẩn l/n.
• Giúp học sinh có phương pháp tự kiểm tra và hướng dẫn nhau luyện phát âm chuẩn.

- Phương pháp thực hiện:

Bước 1: Hướng dẫn học sinh cách phát âm âm l

• Đặt đầu lỡi hơi chạm vào dới lợi của hàm trên, sau đó bật lỡi xuống và đẩy hơi thoát ra đằng miệng. Với cách này các em sẽ phát âm đợc âm l. Giáo viên cho học sinh thực hành bằng cách bịt mũi khi phát âm buộc luồng hơi theo ra đờng miệng, nh vậy học sinh sẽ phát âm đợc các tiếng có phụ âm l. Nếu học sinh nào chỉ phát âm đợc các tiếng có phụ âm là n thì sẽ không hoặc phát âm sẽ bị tắc nh vậy các em sẽ biết mình phát âm sai và biết cách sửa.
• Hướng dẫn học sinh cách phát âm âm n: Đặt phần lớn đầu lỡi lên phần ngạc cứng sau đó bật lỡi xuống và đẩy hơi thoát ra theo đờng mũi. Muốn kiểm tra xem đã phát âm đúng hay cha chỉ cần bịt mũi lại, nếu khi phát âm thấy tắc hoặc không thể phát âm đợc thì có nghĩa là đã phát âm đúng còn nếu vẫn phát âm đợc bình thờng thì có nghĩa là đã phát âm n thành l.

Bước 2: Giáo viên cho học sinh phát âm các tiếng có phụ âm đầu là l/n cũng với cách tơng tự. Tiếng nào có phụ âm đầu là l thì cách đặt lỡi, đẩy hơi cũng giống như với cơ chế phát âm l. Tiếng nào có phụ âm đầu là n cũng có cơ chế phát âm
giống như phát âm n.

Biện pháp này được thực hiện trong phần hướng dẫn luyện đọc đúng trong các tiết tập đọc.

Mục đích: Giúp học sinh vận dụng cách phát âm l/n vào phát âm các tiếng có phụ âm đầu là l/n trong các tiết tập đọc. Đây cũng chính là một trong 4 kĩ năng đọc của môn tập đọc lớp 5 (đọc đúng, đọc trơn, đọc hiểu và đọc diễn cảm).

Phương pháp thực hiện: Trong mỗi tiết tập đọc bao giờ phần đầu cũng là phần giáo viên giúp học sinh luyện đọc đúng vì đây là kĩ năng đầu tiên mà học sinh phải đạt đợc. Đối tượng học sinh nói ngọng l/n khá nhiều nên giáo viên ngoài sửa các lỗi đọc sai khác thì rất chú trọng sửa lỗi phát âm l/n. Cách sửa đó là: Khi hướng dẫn học sinh luyện đọc các tiếng có phụ âm l/n giáo viên dừng lại và nhắc các em cách đặt lưỡi, kết hợp đẩy hơi, bịt mũi để phát âm giống nh phần trên đã trình bày.

- N không (hoặc ít) kết hợp với âm đệm (chỉ có thể là : noãn) nhưng L lại kết hợp được (loè loẹt, lở loét, loà xoà, loang lổ, loắt choắt, luẩn quẩn, liên luỵ, luyến tiếc )

- N xuất hiện trong các từ láy âm ( no nê, nóng nảy, nao núng, ). L xuất hiện trong các từ láy vần (lệt bệt, lõm bõm, lộp bộp, lờ đờ, lai rai, lim dim, lơ mơ, lanh chanh, lao xao, lạo xạo…)

Giáo viên cần động viên kịp thời đối với các em tiến bộ bằng cách kiểm tra các em (dành một vài phút ở tiết HDH) có khen bằng lời để động viên hoặc thưởng bằng phần thưởng nhỏ như bút chì, tẩy hoặc giấy màu, giấy vẽ.

Để học sinh tiến bộ tất cả mọi mặt, nhà trường cần kết hợp chặt chẽ với gia đình. Việc rèn luyện phát âm l/n cũng như vậy. Giáo viên giao bài tập cho học sinh đọc còn ngọng, luyện đọc ở nhà phải có sự giám sát của gia đình. Các em học sinh được sự đôn đốc của phụ huynh sẽ tiến bộ rõ rệt. Phụ huynh và giáo viên kết hợp chặt chẽ trao đổi, góp ý, tháo gỡ những vướng mắc là biện pháp giúp học sinh đọc đúng l/n. Ngoài ra còn giúp học sinh học tập tốt, rèn ý thức tốt.