Nguyễn Trãi là tác gia lớn của dân tộc Việt Nam, ông đã có rất nhiều những tác phẩm nổi tiếng nói về cảnh sông núi và miêu tả về thiên nhiên vô cùng đặc sắc. Bài thơ Dục Thúy sơn đã nói về khung cảnh núi Dục Thúy, một vẻ đẹp hùng vĩ và nó không chỉ để lại cho người đọc những cảm xúc sâu sắc về khung cảnh ấy mà người đọc còn cảm nhận được một tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu đất nước của Nguyễn Trãi. Nguyễn Trãi đã thành công trong việc mượn thiên nhiên để nói lên cảm xúc của chính mình, những cảm xúc đang đan xen và tạo nên những khoảng khắc riêng đã làm sống động tâm hồn và ý nghĩa mạnh mẽ cho người đọc hôm nay và mai sau. Khi tác giả đang có tâm sự đó là nỗi buồn đối với đất nước, ông đang buồn rầu và những nỗi buồn đó được trải nghiệm trên cảnh thiên nhiên nơi đây, sự diễn tả đó mang những tâm trạng thuần khiết và sự lo lắng về tình trạng nước nhà. Ngắm cảnh từ xa tác giả đang cố nhìn những sự vật hiện tượng bên ngoài mình để có những cái nhìn mới mẻ và da diết nhất, những hình ảnh đẹp đẽ của thiên nhiên nồng ghép với tâm trạng đượm buồn cũng để lại cho bài thơ nhiều cảm xúc và tâm sự thời thế. Những hình ảnh mang đậm giá trị sâu sắc qua những bia đá nó đã khắc họa nhiều cảm xúc trong tâm hồn của mỗi con người nó không chỉ để lại cho con người những tình cảm đối với Dục Thúy Sơn mà nó còn nói về tâm sự thời thế của Nguyễn Trãi đối với đất nước đối với dân tộc của mình. Dù có ngắm nhìn cảnh thiên nhiên núi non hùng vĩ và tráng lệ đến đâu thì tâm hồn Nguyễn Trãi vẫn là một tâm hồn tràn ngập tình yêu đất nước, lo lắng cho tình hình thế sự và ông đã viết lên bài thơ Dục Thúy sơn, một bài thơ tả cảnh ngụ tình gửi gắm nỗi, niềm tâm hồn mình đến với người đọc.

“Dục Thúy Sơn ” là bài thơ tả cảnh ngụ tình đặc sắc. Bài thơ ngũ ngôn bát cú bằng chữ Hán. Hình tượng thơ mĩ lệ, cảnh sắc đượm vẻ thần tiên. Trong phần luận,4 hình ảnh ẩn dụ sóng nhau, đối nhau, hình ảnh này làm đẹp thêm hình ảnh kia, thể hiện cách cảm, cách tả của nhà thơ mang tâm hồn thơ mộng, tài hoa. Ức Trai, trong cảm nhận cái đẹp của thiên nhiên, sông núi, ngòi bút tài hoa của ông rất tinh tế và nhạy cảm trong gợi tả và biểu cảm. “Dục Thúy Sơn ” phản ánh một tài năng lớn, một nhân cách văn hóa cao đẹp của Đại Việt trong thế kỉ XV. Ức Trai đã để lại khá nhiều bài thơ giàu tình yêu thiên nhiên, đất nước. Đọc bài thơ này, ta cảm nhận úc Trai là “ông tiên ngồi trong lầu ngọc” như bạn ông đã nói. Ông đến thăm núi Dục Thúy mà nhớ Trương Hán Siêu; chúng ta đọc thơ ông mà nhớ đến người anh hùng đã cùng Lê Lợi “bình Ngô“ và thảo “Bình Ngô đại cáo Nói rằng thơ ca mang nặng tình người và tình đời là như vậy. Bốn chữ “Vũ trụ di lai ” vuông vắn, to và đẹp khắc trên tấm đá phủ đầy rêu xanh trên đỉnh núi Dục Thúy, đó là dấu tích của Trương Hán Siêu để lại cho đời. Ai đã một lần lên thăm núi chắc sẽ bồi hồi nhìn thấy “Bia khắc dấu rêu hoen ”…

Một trong những vẻ đẹp tâm hồn của nhà thơ Nguyễn Trãi hiện lên qua bài “Dục Thúy sơn” mà em yêu mến đó chính là vẻ đẹp tâm hồn của một người mang nỗi hoài cổ. Nhìn cảnh sắc thiên nhiên đất trời tuyệt đẹp, ông bỗng nhớ đến Trương hán Siêu - một bậc danh sĩ nổi tiếng đời Trần gắn liên với Dục Thúy sơn nơi đây. Nhìn những đám rêu lú nhú trên tấm bia, ông không khỏi xót xa. Có lẽ, một thời gian rồi, chẳng ai đến chăm sóc. Ông buồn vì người ta đã quên đi một người tài. Nói đến đây, khiến bạn đọc nhớ đến truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”. Có chăng là lời nhắn gửi của Nguyễn Trãi? Lời thơ ngậm ngùi xót thương, nỗi buồn cảm dâng trào làm độc giả cuốn mình theo. Có thể thấy rằng, bên cạnh là người nghệ nhân yêu thiên nhiên, Nguyễn Trãi còn là người mến người tài, yêu đất nước.

Trong “Dục Thúy sơn”, Nguyễn Trãi để thể hiện niềm say mê trước cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp của đất nước. Nhà thơ ngợi ca một ngọn núi đẹp như tiên cảnh, phác họa những đường nét, màu sắc của cảnh vật, đem đến hình dung kì vĩ về núi Dục Thúy. Nguyễn Trãi vừa tả thực, vừa dùng liên tưởng để sáng tạo ra những hình ảnh so sánh, ẩn dụ đặc sắc, mang đến không khí huyền ảo, kéo người đọc cùng lạc vào cõi thần tiên vừa thực, vừa ảo. Núi Dục Thúy dưới ngòi bút miêu tả của Nguyễn Trãi vừa hùng vĩ, vừa thơ mộng, vừa thoát tục như đóa sen nhà Phật, lại vừa thướt tha phồn thực như bóng hình nàng thiếu nữ. Đọc những câu thơ tả cảnh Dục Thuý của Nguyễn Trãi, ta như thấy một hồn thơ đắm mình vào cảnh vật, ngất ngây, say mê trước cảnh sắc tuyệt diệu của quê hương.

Bài thơ Dục Thúy Sơn của Nguyễn Trãi là một bài thơ miêu tả cảnh đẹp của núi Dục Thúy. Đọc bài thơ, người đọc có thể cảm nhận được tâm hôn thi nhân của Nguyễn Trãi được thể hiện qua cách tác giả miêu tả thiên nhiên. Ông đã so sánh núi Dục Thúy giống như một đóa sen, đã so sánh bóng tháp như một chiếc trâm ngọc, đã so sánh hình ảnh núi dưới sóng nước như đang soi mái tóc. Nhờ lối so sánh đó mà ta thấy được vẻ đẹp thanh tịnh, tao nhã của núi Dục Thúy, đồng thời cũng thấy được một tâm hồn nhạy cảm, có chiều sâu và thơ mộng của Nguyễn Trãi.

Trong Dục Thúy sơn, Nguyễn Trãi đã vẽ lên khung cảnh núi Dục Thúy, một vẻ đẹp hùng vĩ. Qua những vần thơ, nó không chỉ để lại cho người đọc những cảm xúc sâu sắc về khung cảnh ấy mà người đọc còn cảm nhận được một tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu đất nước của tác giả. Ông đã thành công trong việc mượn thiên nhiên để nói lên cảm xúc của chính mình. Khi ông đang có tâm sự, đó là nỗi buồn đối với đất nước, và những nỗi buồn đó được trải nghiệm trên cảnh thiên nhiên nơi đây, sự diễn tả đó mang những tâm trạng thuần khiết và sự lo lắng về tình trạng nước nhà. Qua đó ta cũng cảm nhận được một tâm hồn tràn ngập tình yêu đất nước, một bài thơ tả cảnh ngụ tình gửi gắm nỗi niềm tâm hồn mình đến với người đọc.

Trong Dục Thúy sơn, Nguyễn Trãi đã vẽ lên khung cảnh núi Dục Thúy, một vẻ đẹp hùng vĩ. Qua những vần thơ, nó không chỉ để lại cho người đọc những cảm xúc sâu sắc về khung cảnh ấy mà người đọc còn cảm nhận được một tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu đất nước của tác giả. Ông đã thành công trong việc mượn thiên nhiên để nói lên cảm xúc của chính mình. Khi ông đang có tâm sự, đó là nỗi buồn đối với đất nước, và những nỗi buồn đó được trải nghiệm trên cảnh thiên nhiên nơi đây, sự diễn tả đó mang những tâm trạng thuần khiết và sự lo lắng về tình trạng nước nhà. Qua đó ta cũng cảm nhận được một tâm hồn tràn ngập tình yêu đất nước, một bài thơ tả cảnh ngụ tình gửi gắm nỗi niềm tâm hồn mình đến với người đọc.

Với tâm hồn nhạy cảm, tinh tế, Nguyễn Trãi đã khéo léo vẽ nên một bức tranh phong cảnh tuyệt sắc nơi núi Dục Thúy qua sáng tác "Dục Thúy sơn". Trước hết, thi sĩ miêu tả dáng núi giống như bông hoa sen hương sắc, đang nở rộ trên dòng nước. Hình ảnh ẩn dụ "Liên hoa phù thủy thượng" đã góp phần lột tả vẻ đẹp thanh khiết, trong trẻo của thiên nhiên. Tiếp đến, hàng loạt các liên tưởng độc đáo, mới lạ "Tháp ảnh trâm thanh ngọc/ Ba quang kính thúy hoàn" được sử dụng. Từ đây, núi Dục Thúy giống như cảnh đẹp chốn tiên rơi xuống cõi tục tầm thường. Có thể thấy, Nguyễn Trãi quả là một người yêu thiên nhiên. Ông cảm nhận vẻ đẹp mà đất trời ban tặng bằng cả tấm lòng cao đẹp cùng niềm trân trọng, nâng niu.

Với tâm hồn nhạy cảm, tinh tế, Nguyễn Trãi đã khéo léo vẽ nên một bức tranh phong cảnh tuyệt sắc nơi núi Dục Thúy qua sáng tác "Dục Thúy sơn". Trước hết, thi sĩ miêu tả dáng núi giống như bông hoa sen hương sắc, đang nở rộ trên dòng nước. Hình ảnh ẩn dụ "Liên hoa phù thủy thượng" đã góp phần lột tả vẻ đẹp thanh khiết, trong trẻo của thiên nhiên. Tiếp đến, hàng loạt các liên tưởng độc đáo, mới lạ "Tháp ảnh trâm thanh ngọc/ Ba quang kính thúy hoàn" được sử dụng. Từ đây, núi Dục Thúy giống như cảnh đẹp chốn tiên rơi xuống cõi tục tầm thường. Có thể thấy, Nguyễn Trãi quả là một người yêu thiên nhiên. Ông cảm nhận vẻ đẹp mà đất trời ban tặng bằng cả tấm lòng cao đẹp cùng niềm trân trọng, nâng niu.

Nói về người anh hùng, nhà thơ, nhà văn kiệt xuất Nguyễn Trãi, vua Lê Thánh Tông từng có câu thơ "Ức Trai tâm thượng quang khuê tảo" ("Ức Trai lòng sáng tựa sao khuê"). Quả đúng như vậy, đọc những sáng tác của ông, ta lại nhận thấy thi nhân là người có tâm hồn trong trẻo, nhạy cảm, yêu thiên nhiên, con người và quê hương đất nước tha thiết. Điều này được thể hiện rất rõ trong tác phẩm "Dục Thúy sơn".

Trước hết, trong câu thơ mở đầu, nhà thơ giới thiệu chung về cảnh vật:

"Hải khẩu hữu tiên san;"

("Cửa biển có non tiên;")

Núi Dục Thúy được gọi bằng từ ngữ mĩ miều, đẹp đẽ là "tiên san" - ngọn núi tiên. Ngọn núi này có vị trí gần ngay cửa biển. Như vậy, chỉ với một câu thơ ngắn gọn gồm 5 tiếng, nhà thơ đã mang đến thông tin về núi Dục Thúy cùng lời khẳng định đây chính là chốn tiên cảnh. Dù đã qua lại nhiều lần "tiền niên lũ vãng hoàn" nhưng nhân vật trữ tình vẫn không thôi choáng ngợp trước cảnh sắc tươi đẹp:

"Liên hoa phù thủy thượng;

Tiên cảnh trụy trần gian."

("Cảnh tiên rơi cõi tục;

Mặt nước nổi hoa sen.")

Với điểm nhìn từ xa, tầm bao quát rộng, con người có thể quan sát toàn cảnh núi Dục Thúy. Dáng núi được nhà thơ khéo léo ví von với đóa sen thanh cao nổi trên mặt nước trong xanh thông qua hình ảnh ẩn dụ "Liên hoa phù thủy thượng". Trong nguyên văn, câu thơ năm chữ không có bất kì một từ ngữ biểu thị sự so sánh nào. Thay vào đó, nhà thơ sử dụng động từ "phù" mang nghĩa là nổi. Dường như, núi Dục Thúy được đồng nhất trực tiếp với đóa sen, gợi ra vẻ đẹp thoát tục, thanh cao như ý nghĩa biểu tượng của loài hoa này. Đây quả là hình ảnh và bút pháp đặc sắc. Ngắm nhìn bức tranh toàn cảnh nơi đây, thi sĩ cảm nhận và cho rằng núi Dục Thúy chính là "tiên cảnh". Từ "tiên" tiếp tục được sử dụng để nhấn mạnh vào vẻ huyền ảo, tráng lệ của ngọn núi. Giờ đây, trong đôi mắt con người, Dục Thúy là cảnh đẹp ở chốn bồng lai rơi xuống hạ giới, trần gian. Tiếp đến, nhà thơ đi miêu tả cận cảnh, chi tiết khung cảnh thiên nhiên nên thơ:

"Tháp ảnh trâm thanh ngọc;

Ba quang kính thúy hoàn."

("Bóng tháp hình trâm ngọc;

Gương sông ánh tóc huyền.")

Có thể thấy, những liên tưởng thú vị đã xuất hiện khi con người say ngắm thiên nhiên. Trong cảm nhận của nhân vật trữ tình, bóng tháp hiện trên mặt nước như cái trâm ngọc màu xanh biếc, ánh sáng sóng nước như chiếc gương soi mái tóc biếc. Hai cụm từ "trâm ngọc", "ánh tóc huyền" gợi hình ảnh trẻ trung, trong sáng của người con gái yêu kiều, duyên dáng. Từ đây, núi Dục Thúy hiện lên với nét đẹp trữ tình, thơ mộng. Có thể nói, Nguyễn Trãi đã có những liên tưởng, bút pháp vô cùng mới mẻ, thú vị khi khắc họa cảnh sắc thiên nhiên. Ông dùng vẻ đẹp của con người để so sánh, hình dung vẻ đẹp của thiên nhiên. Đây cũng chính là điểm làm nên sự khác biệt so với các nhà thơ khác. Đứng trước phong cảnh sơn nước hữu tình, nhà thơ đã bộc lộ nỗi niềm suy tư của bản thân:

"Hữu hoài Trương Thiếu bảo;

Bi khắc tiển hoa ban."

("Nhớ xưa Trương Thiếu bảo;

Bia khắc dấu rêu hoen.")

"Hữu hoài" có nghĩa là chạnh nhớ, nhớ xưa. Đặt cụm từ này lên đầu câu, thi sĩ khéo léo bày tỏ nỗi niềm thương nhớ tới vị danh sĩ đời Trần - người đặt tên cho núi Dục Thúy, đồng thời, là tác giả của bài thơ văn khắc trên bia đá đầy "dấu rêu hoen". Chứng kiến cảnh tượng "vật còn người mất", nhà thơ không khỏi xót thương, tiếc nhớ. Tấm lòng "uống nước nhớ nguồn" như thấm đẫm trong từng vần thơ. Bên cạnh đó, hai câu thơ cuối cũng là sự bộc lộ những suy ngẫm, trăn trở của thi nhân về con người, về lịch sử và dân tộc.

Bằng hình ảnh so sánh thú vị, mới lạ, ngôn ngữ được sử dụng tinh xác, giàu sức gợi, Nguyễn Trãi đã vẽ nên một bức tranh thiên nhiên tuyệt sắc nơi núi Dục Thúy. Những bút pháp và liên tưởng độc đáo trong miêu tả dáng núi đã cho thấy tâm hồn trong sáng, nhạy cảm của nhà thơ. Đó là tấm lòng yêu mến, trân trọng vẻ đẹp thiên nhiên đất trời. Hay còn là tâm trạng hoài cổ cùng suy ngẫm sâu xa về cuộc đời vô thường.

"Dục Thúy sơn" đã mang đến cho người đọc những hình dung cụ thể, rõ nét về một danh lam thắng cảnh của đất nước. Đọc bài thơ, ta có cảm giác như mình được tận mắt chứng kiến vẻ đẹp núi Dục Thúy. Đồng thời, càng thêm hiểu hơn về tâm hồn thanh cao, trong trẻo của người anh hùng Nguyễn Trãi.