Trong bài thơ “Bảo kính cảnh giới” (bài 43), Nguyễn Trãi đã chèn một câu thơ lục ngôn (sáu chữ) vào giữa những câu thơ thất ngôn (bảy chữ) như một sự phá cách so với các bài thơ Đường luật và thơ Nôm Đường luật. Câu thơ sau chữ nằm ở vị trí kết thúc bài thơ, đã thể hiện mong ước tha thiết của nhà thơ: luôn muốn nhân dân có được cuộc sống ấm no, hạnh phúc, “giàu đủ khắp đòi phương”. Câu thơ sáu chữ khép lại bài thơ vừa dồn nén những tâm tư, tình cảm, truyền tải những cảm xúc suy tư, sâu lắng; lại vừa mở ra những dư ba. Việc chèn câu thơ sáu chữ vào giữa những câu thơ bảy chữ đã góp phần hình thành một lối thơ riêng mang đậm dấu ấn sáng tạo của văn học Việt Nam.

Bảo kính cảnh giới, bài 43 của Nguyễn Trãi là một điển hình cho sự cách tân nghệ thuật thời trung đại. Thể thơ Nôm Đường luật ở đây đã có sự khác biệt so với thể Đường luật thông thường. Cụ thể, sự khác biệt, "phá cách" đó nằm ở hai câu thơ: câu đầu và câu cuối của bài thơ. Nếu trong thơ thất ngôn bát cú Đường luật, số tiếng trong mỗi câu đều phải là bảy tiếng thì ở hai câu thơ đầu và cuối của Bảo kính cảnh giới (bài 43) lại chỉ có sáu tiếng. Chính những bài thơ Nôm Đường luật này của Nguyễn Trãi đã đánh dấu bước khởi đầu đẹp đẽ của nền thơ tiếng Việt thời trung đại.

Khác với những nhà thơ trung đại gắn bó với những thể thơ truyền thống, dân tộc quen thuộc thì trong tác phẩm Bảo kính cảnh giới của mình tác giả Nguyễn Trãi đã thể hiện sự phá cách đầy sáng tạo khi ông đã Việt hóa thơ Đường Luật vốn mỗi câu có đủ bảy từ thành bài thơ đầu cuối tương ứng với sáu âm sắc. Lại thêm sự mới lạ với cách ngắt nhịp một, hai, ba kết hợp với thanh bằng ở cuối câu làm cho câu thơ nghe như tiếng thở dài nhưng lại không giống thở dài. Với thể thơ đặc biệt này giúp cho bài thơ thêm phần sáng tạo, dễ nhớ, dễ thuộc và cũng phần nào thể hiện phong cách nghệ thuật của tác giả Nguyễn Trãi. Chính vì sự phá cách này cùng sự thành công của tác phẩm đã góp phần đưa Nguyễn Trãi trở thành một trong những người đặt nền móng và mở đường cho sự phát triển của thơ Tiếng Việt.

Trong tác phẩm "Bảo kính cảnh giới" (bài 43), Nguyễn Trãi đã có nhiều sáng tạo về hình thức nghệ thuật. Nổi bật nhất phải kể đến là sự "phá cách" thể thơ. Thi sĩ không đi theo khuôn mẫu sẵn có của thể thất ngôn bát cú Đường luật mà khéo léo thay đổi. Cụ thể, câu thơ đầu và câu thơ cuối chỉ có 6 tiếng. Tuy hình thức ngắn gọn nhưng cả hai dòng thơ đều bộc lộ rõ nét nỗi niềm, suy tư của nhân vật trữ tình. Đó là lời lí giải về hoàn cảnh nhàn rỗi, ung dung tìm tới thiên nhiên. Hay còn là mong ước, khát vọng về cuộc sống ấm no, thanh bình cho dân chúng khắp mọi nơi. Từ đây, ta càng thêm kính phục, ngưỡng mộ tài năng nghệ thuật đỉnh cao của Nguyễn Trãi. Ông đã góp công lớn trong việc làm nên một "lối thơ Việt Nam" (Đặng Thai Mai).

Có thể nói, những từ ngữ mộc mạc, dân dã, gần với lời ăn tiếng nói hàng ngày được sử dụng trong "Bảo kính cảnh giới" (bài 43) chính là một yếu tố "phá cách" tiêu biểu. Trước hết, Nguyễn Trãi miêu tả sự vận động của thiên nhiên, cảnh vật thông qua các động từ mạnh như "đùn đùn", "phun". Nhờ đó, cảnh vật hiện lên chân thực với hình ảnh tươi mới, rực rỡ và tràn đầy sức sống "Hòe lục đùn đùn tán rợp trương/ Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ". Tiếp đến, hệ thống từ láy tượng thanh "dắng dỏi", "lao xao" cũng được vận dụng khéo léo, nhằm gợi tả âm thanh sống động, rộn ràng của cuộc sống. Bằng ngôn ngữ giản dị, đậm đà tính dân tộc, Nguyễn Trãi đã mang đến cho người đọc những hình dung cụ thể về bức tranh ngày hè tươi đẹp, sôi động. Qua "Bảo kính cảnh giới", ta càng thêm yêu mến, ngưỡng mộ ngòi bút tài hoa của Ức Trai.

Trong "Bảo kính cảnh giới" (bài 43), bức tranh ngày hè hiện lên thật tươi đẹp, sôi động. Bức tranh ấy được tạo nên bởi các hình ảnh hết sức giản dị, thân thuộc. Đây chính là một trong những yếu tố "phá cách" của bài thơ. Gợi tả cảnh sắc thiên nhiên, Nguyễn Trãi không đi theo lối mòn trong thơ cổ bằng cách sử dụng hình ảnh mang tính ước lệ như "tùng, cúc, trúc, mai" mà khéo léo dùng chất liệu từ đời sống thường ngày. Đó là cây hòe "đùn đùn" vươn mình, tỏa ra lớp lá xanh thẫm, bao phủ cả một không gian rộng lớn. Hay còn là cây lựu "phun thức đỏ", sen hồng trong ao "tịn mùi hương". Tất cả hình ảnh ấy đã góp phần mở ra khung cảnh tươi tắn, rực rỡ của ngày hè. Nguyễn Trãi quả là một nhà thơ trữ tình sâu sắc. Đồng thời, là người mang đến nhiều thay đổi cho diện mạo thơ ca trung đại Việt Nam.

"Bảo kính cảnh giới" (bài 43) là một tác phẩm tiêu biểu cho những cách tân của Nguyễn Trãi trong sáng tác thơ ca. Ở bài thơ này, thi sĩ sử dụng từ ngữ dễ hiểu, gần gũi với lời ăn tiếng nói hàng ngày. Các động từ mạnh như "đùn đùn", "phun" đã gợi tả rõ nét sức sống mãnh liệt của cảnh vật. Bên cạnh đó, từ láy tượng thanh như "dắng dỏi", "lao xao" cũng góp phần gợi ra âm thanh sống động, vui tươi. Như vậy, bằng ngôn ngữ đậm đà tính dân tộc, Nguyễn Trãi đã giúp độc giả có hình dung cụ thể về bức tranh ngày hè hài hòa màu sắc, âm thanh và hình ảnh. Qua đây, ta càng thêm trân trọng, nâng niu những đóng góp quý giá mà Nguyễn Trãi đem đến cho thơ ca, nghệ thuật.

Thiên nhiên ngày hè trong thi phẩm "Bảo kính cảnh giới" (bài 43) hiện lên thật tươi đẹp, rực rỡ. Để làm nổi bật cảnh sắc đẹp đẽ ấy, Nguyễn Trãi đã khéo léo sử dụng các hình ảnh quen thuộc của đời sống dung dị thường ngày. Đây được coi là yếu tố "phá cách" về hình thức nghệ thuật. Bằng quan sát tinh tường, tâm hồn nhạy cảm, thi sĩ phát hiện, khám phá ra sức sống căng tràn ở mỗi cảnh vật "Hòe lục đùn đùn tán rợp trương./ Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ./ Hồng liên trì đã tịn mùi hương". Thiên nhiên không chỉ được miêu tả thông qua những hình ảnh tươi tắn mà còn được khắc họa qua sự vận động nhẹ nhàng, âm thầm của vạn vật. Như vậy, bức tranh ngày hè tưởng như tĩnh mà lại động. Nguyễn Trãi quả là một nhà thơ tài hoa khi vẽ nên một khung cảnh tuyệt đẹp từ các chất liệu dân dã, giản dị.

Điều đặc biệt trong bài thơ của Nguyễn Trãi đó là câu đầu và câu kết sử dụng lục ngôn. Đó không chỉ là ý thơ dồn nén cảm xúc mà còn là một nét phá cách độc đáo trong thơ Nguyễn Trãi. Bằng cách sử dụng chữ Nôm, đan xen câu lục ngôn và thất ngôn, Nguyễn Trãi đã Việt hóa thể Đường luật, khiến bài thơ đậm đà tính dân tộc. Nếu câu thơ đầu: “Rồi hóng mát thuở ngày trường” vẽ nên một thi nhân hướng về tạo vật thì câu thơ kết: “Dân giàu đủ khắp đòi phương” đã làm nổi bật một nhà tư tưởng, nhà chính trị, nhà nhân đạo hướng về phía nhân dân. Câu thơ kết đã thể hiện tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi.

Phá cách là thoát khỏi quy cách cũ, sáng tạo theo ý muốn cá nhân. Thơ Nguyễn Trãi một mặt vừa tuân theo thi pháp của thơ Đường luật, vừa phá cách theo lối riêng. "Bảo kính cảnh giới, bài 43" là bài thơ thể hiện sự sáng tạo của Nguyễn Trãi trong việc Việt hóa thơ Đường. Nếu thơ thất ngôn bát cú Đường luật mỗi bài 8 câu, mỗi câu 7 tiếng, được ngắt nhịp 4/3.. thì trong bài thơ trên, Nguyễn Trãi đã xen vào những câu thơ lục ngôn ở câu đầu và cuối. Nhịp thơ những câu này cũng thay đổi: Câu 1 nhịp 1/2/3; câu 8 nhịp: 2/2/2. Phối thanh theo đó cũng thay đổi. Bình thường tiếng thứ 2, 4, 6 của câu đầu sẽ phối xen kẽ B - T - B, hoặc T - B - T thì trong bài thơ trên, các tiếng trên lần lượt là: T - T - B. Câu 2, 3 sẽ phối thanh ngược lại với câu đầu, nhưng ở đây, quy tắc đó không còn đúng chuẩn nữa. Chính sự phá cách trong thơ đã tạo điểm nhấn đột phá cho bài thơ, tạo điểm nhấn về cảm xúc và thể hiện ý thức của Nguyễn Trãi trong việc tạo ra thể thơ khác biệt cho dân tộc trên cơ sở thơ Đường luật.

Thơ Đường luật có những quy định rất chặt chẽ về niêm, luật, đối vần. Nhưng một số tác giả có tài năng và cá tính, với khao khát tạo ra một thể thơ riêng cho dân tộc, đã Việt hóa thơ Đường luật, khiến nó trở nên "lạ" hơn dưới ngòi bút của các tác giả. Nguyễn Trãi là một trong những nhà thơ tiêu biểu trong việc "phá cách" thơ truyền thống, "Bảo kính cảnh giới, bài 43" là bài thơ tiêu biểu. Nguyễn Trãi xen vào những câu thơ lục ngôn trong bài thơ bát cú để tạo nên thể thơ Nôm Đường luật thất ngôn xen lục ngôn. Nguyễn Trãi còn ngắt nhịp riêng cho lời thơ ở những câu lục ngôn này, khi là 1/2/3; khi là 2/2/2. Các câu 1 và 8 cũng không còn niêm với nhau chặt chẽ nữa khi câu 1 phối thanh: T - T - B, còn câu 8 phối thanh B - T - B.. Sự "phá cách" ấy đã tạo điểm nhấn "đột sáng" cho bài thơ; nhấn mạnh sự cô đọng trong cảm xúc, suy tư của tác giả; khiến bài thơ mang âm hưởng dân tộc (rất nhiều câu tục ngữ Việt Nam có sáu chữ; câu lục sau này cũng là thành phần cấu tạo nên câu thơ lục bát) ; thể hiện ý thức của Nguyễn Trãi trong việc Việt hóa thơ Đường, tạo nên thể thơ cho dân tộc.

Thơ là lĩnh vực của sự độc đáo. Vì thế, một số nhà thơ không bằng lòng với "khuôn mẫu" một cách cứng nhắc, nên không chỉ sáng tạo về nội dung, mà không ít tác giả còn thể hiện sự "phá cách" trong hình thức thơ, tạo điểm mới lạ cho thơ trên cơ sở những gì đã học hỏi, tiếp thu. "Bảo kính cảnh giới, bài 43" là bài thơ thể hiện sự phá cách của Nguyễn Trãi trong sáng tác. Sự phá cách cách ấy thể hiện rõ nhất ở việc nhà thơ xen những câu lục ngôn vào bài thơ thất ngôn (câu 1, câu 8), kéo theo sự thay đổi của nhịp thơ, của niêm, phối thanh.. Một số đặc điểm của thơ Đường đã được đổi khác, không theo quy định chặt chẽ, gò bó vốn dĩ nữa. Từ đó tạo nên điểm nhấn trong cảm xúc, trong nhịp điệu lời thơ; mở đường cho thơ trung đại Việt Nam một hướng đi mới; khẳng định nét độc đáo không giống ai của Nguyễn Trãi.

Bảo kính cảnh giới của Nguyễn Trãi là một tác phẩm thơ đặc biệt trong thời kỳ trung đại. Điểm đặc biệt của thể thơ Nôm Đường luật ở đây nằm ở hai câu thơ đầu và cuối của bài thơ. Thay vì tuân theo quy luật mỗi câu đều phải có bảy tiếng như thơ thất ngôn bát cú Đường luật thông thường, hai câu đó chỉ có sáu tiếng. Điều này cho thấy sự khác biệt và phá cách trong nghệ thuật của Nguyễn Trãi. Những bài thơ Nôm Đường luật của ông đã đánh dấu bước khởi đầu đẹp đẽ cho nền thơ tiếng Việt thời trung đại. Bảo kính cảnh giới cũng là một trong những tác phẩm có tính chất triết lý cao, nhắc nhở đời sống, tôn vinh sự giản dị, chân thật của con người, đồng thời gửi gắm thông điệp về sự giải thoát và chân thành trong tình cảm. Tác phẩm đã để lại dấu ấn lớn trong lịch sử văn học Việt Nam, được coi là một trong những tác phẩm văn học cổ điển đáng đọc nhất.

Tác phẩm Bảo kính cảnh giới của Nguyễn Trãi là một điển hình cho sự phá cách và sáng tạo trong nghệ thuật thơ trung đại. Khác với các nhà thơ khác, Nguyễn Trãi đã Việt hóa thể thơ Đường Luật bằng cách giảm số từ trong mỗi câu từ bảy xuống còn sáu, và kết hợp với cách ngắt nhịp độc đáo. Những cách làm này làm cho bài thơ trở nên dễ nhớ, dễ thuộc và cũng phần nào thể hiện phong cách nghệ thuật của Nguyễn Trãi. Đặc biệt, sự phá cách và thành công của tác phẩm đã góp phần đưa Nguyễn Trãi trở thành một trong những người đặt nền móng và mở đường cho sự phát triển của thơ tiếng Việt. Bảo kính cảnh giới đã trở thành một trong những tác phẩm văn học tiêu biểu của nền văn học Việt Nam và là một tài sản văn hóa quý giá của đất nước.

Tác phẩm Bảo kính cảnh giới của Nguyễn Trãi là một điển hình cho sự phá cách và sáng tạo trong nghệ thuật thơ trung đại. Khác với các nhà thơ khác, Nguyễn Trãi đã Việt hóa thể thơ Đường Luật bằng cách giảm số từ trong mỗi câu từ bảy xuống còn sáu, và kết hợp với cách ngắt nhịp độc đáo. Những cách làm này làm cho bài thơ trở nên dễ nhớ, dễ thuộc và cũng phần nào thể hiện phong cách nghệ thuật của Nguyễn Trãi. Đặc biệt, sự phá cách và thành công của tác phẩm đã góp phần đưa Nguyễn Trãi trở thành một trong những người đặt nền móng và mở đường cho sự phát triển của thơ tiếng Việt. Bảo kính cảnh giới đã trở thành một trong những tác phẩm văn học tiêu biểu của nền văn học Việt Nam và là một tài sản văn hóa quý giá của đất nước.