Top 7 Bài soạn Bánh chưng, bánh giầy (Ngữ văn 6) hay nhất

Câu 1( trang 12 sgk ngữ văn 6 tập 1)

- Vua Hùng chọn người nối ngôi khi đất nước thanh bình và nhà vua đã già

- Ý định của vua: Người nối ngôi phải nối được chí vua, không nhất thiết phải là con trưởng

- Hình thức: thử tài (nhân lễ Tiên Vương, ai làm vừa ý vua sẽ được nối ngôi

Câu 2 (trang 12 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Trong các con vua, chỉ Lang Liêu được giúp đỡ vì:

- Mẹ chàng trước kia bị vua ghẻ lạnh, Lang Liêu chịu nhiều thiệt thòi nhất

- Tuy là hoàng tử nhưng chàng ra khỏi cung vua, sống cuộc đời lương thiện bằng lao động.

- Lang Liêu hiểu được ý của thần, và tự sáng tạo thành hình của bánh.

Câu 3 (trang 12 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Hai thứ bánh của Lang Liêu được chọn tế Trời, Đất, Tiên vương vì:

- Bánh thể hiện sự quý trọng nghề nông, quý trọng sản phẩm lao động

- Bánh mang ý nghĩa tượng trưng cho sự hiện hữu của trời, đất, bao hàm cả cây cỏ, muôn loài

→ Vua hùng chọn Lang Liêu để truyền ngôi chứng tỏ vua trọng người có tài vừa có đạo đức và lòng hiếu thảo, thể hiện sự công bằng của người dân.

Câu 4 (trang 12 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Ý nghĩa của truyền thuyết Bánh chưng, bánh giầy:

- Giải thích nguồn gốc của bánh chứng, bánh giầy, vừa phản ánh thành tựu

- Phản ánh thành tựu văn minh nông nghiệp ở buổi đầu dựng nước

- Đề cao lao động, đề cao nghề nông

- Thể hiện sự thành tâm thờ kính Trời Đất, tổ tiên của nhân dân ta.

LUYỆN TẬP (sgk trang 12)

Câu 1 (phần Luyện tập trang 12): Trao đổi ý kiến ở lớp: Ý nghĩa của phong tục ngày Tết nhân dân ta làm bánh chưng, bánh giầy.

Hướng dẫn:

Ý nghĩa của phong tục ngày Tết nhân dân ta làm bánh chưng, bánh giầy là:

   + Đề cao nghề nông, đề cao sự thờ kính Trời, Đất và tổ tiên của nhân dân ta. Cha ông ta đã xây dựng phong tục tập quán của mình từ những điều giản dị nhưng rất thiêng liêng, giàu ý nghĩa.

   + Quang cảnh ngày Tết nhân dân ta gói hai loại bánh này còn có ý nghĩa giữ gìn truyền thống văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc và làm sống lại câu chuyện Bánh chưng, bánh giầy trong kho tàng truyện cổ dân gian Việt Nam.

Câu 2 (phần Luyện tập trang 12): Đọc truyện này em thích nhất chi tiết nào? Vì sao?

Hướng dẫn:

Các em có thế nêu theo sự cảm nhận của mình, song có 2 chi tiết giàu ý nghĩa nhất là:

- Chi tiết Lang Liêu nằm mộng thấy thần đến khuyên bảo: "Trong trời đất, không có gì quý bằng hạt gạo...".

→ Đây là chi tiết thần kì làm tăng sức hấp dẫn cho truyện. Trong các con vua, chỉ có Lang liêu mới được thần giúp đỡ. Chi tiết này còn nêu bật được giá trị của hạt gạo ở một đất nước mà cư dân sống bằng nghề nông và hạt gạo là lương thực chính, được ưa thích của cư dân; đồng thời chi tiết này thể hiện một cách sâu sắc cái đáng quý, đáng trân trọng của sản phẩm do con người làm ra.

- Lời vua nói với mọi người về hai loại bánh.

→ Đây là cách “đọc”, cách “thưởng thức”, nhận xét về văn hóa. Những cái bình thường, giản dị xong lại chứa rất nhiều ý nghĩa sâu sắc. Nhận xét của vua về bánh chưng, bánh giầy cũng chính là ý nghĩa, tư tưởng, tình cảm của nhân dân về hai loại bánh này nói riêng và về phong tục làm hai loại bánh vào ngày tết.

Bố cục

- Phần 1: Từ đầu → chứng giám (Quyết định truyền ngôi của nhà vua)

- Phần 2: Tiếp → hình tròn (các lang tranh tài và sự ra đời của bánh chưng bánh giầy)

- Phần 3: Còn lại (ý nghĩa của bánh chưng bánh giầy)

Tóm tắt

      Vua Hùng thứ 6 muốn tìm người xứng đáng để truyền ngôi bèn ra một câu đố để thử thách các lang trong lễ Tiên Vương. Các lang tranh tài nhưng không biết ý vua như thế nào để làm vừa lòng. Lang Liêu nhờ có thần mách bảo nên đã làm bánh chưng bánh giầy trong Lễ Tiên Vương và được vua truyền ngôi cho. Kể từ đó, bánh chưng bánh giầy trở thành thứ bánh không thể thiếu trong dịp tết Nguyên Đán.

Soạn bài

Câu 1 (trang 12 Ngữ Văn 6 Tập 1):

- Hoàn cảnh , ý định, hình thức chọn người nối ngôi.

     + Hoàn cảnh: Đất nước thái bình, vua già muốn truyền ngôi.

     + Ý định: Người nối được chí, không nhất thiết là con trưởng.

     + Hình thức chọn: Một câu đố nhân dịp lễ Tiên Vương → cách thử tài độc đáo.

Câu 2 (trang 12 Ngữ Văn 6 Tập 1):

- Nguyên nhân Lang Liêu được thần giúp đỡ.

     + Lang Liêu thiệt thòi nhất : mẹ bị vua cha ghẻ lạnh → ốm rồi chết.

     + Từ nhỏ đã sống cuộc sống dân thường mặc dù là con vua.

     + Là người hiểu được ý thần, biết sáng tạo: Lấy gạo làm bánh.

Câu 3 (trang 12 Ngữ Văn 6 Tập 1):

- Hai thứ bánh của Lang Liêu được vua chọn để tế trời đất vì:

     + Thể hiện được ý tưởng sâu xa: Gợi hình trời, hình đất ⇒ bao hàm phong vị cỏ cây và tinh thần đùm bọc

     + Thể hiện được sự quý trọng nghề nông, quý trọng sản phẩm do con người tạo ra.

- Vua chọn Lang Liêu nối ngôi vì: Lang Liêu là người vừa có đức vừa có tài vừa có lòng hiếu thảo.

Câu 4 (trang 12 Ngữ Văn 6 Tập 1):

Bánh chưng bánh giầy là truyền thuyết giải thích về phong tục làm bánh chưng bánh giầy trong dịp tết nguyên đán từ đó:

     + Đề cao lòng tôn kính đối với trời đất và sự biết ơn sâu sắc đối với tổ tiên.

     + Ca ngợi khả năng sáng tạo ý thức tìm tòi, xây dựng văn hóa đậm đà phong vị của dân tộc.

Luyện tập

Bài 1 (trang 12 Ngữ Văn 6 Tập 1):

- Phong tục làm bánh chưng bánh giầy trong dịp tến Nguyên Đán mang một ý nghĩa hết sức cao đẹp. Nó là sự tưởng nhớ và tỏ lòng tôn kính với tổ tiên đồng thời thể hiện tinh thần coi trọng nghề nông.

Bài 2 (trang 12 Ngữ Văn 6 Tập 1):

- Đọc truyện em thích nhất là chi tiết: vua họp người lại rồi nói về ý nghĩa của hai loại bánh và nhận xét của vua về bánh chưng bánh giầy. Em thích nó vì nó thể hiện được sự trân trọng khả năng sáng tạo của người lao động.

Bố cục:

   - Phần 1 (Từ đầu ... chứng giám): Nhà vua ra quyết định truyền ngôi.

   - Phần 2 (tiếp ... hình tròn): Lang Liêu và các hoàng tử tìm kiếm và làm lễ vật.

   - Phần 3 (còn lại): ý nghĩa và tục lệ làm bánh chưng bánh giầy.

Tóm tắt

Hùng Vương đưa ra điều kiện để chọn người kế ngôi trong số hai mươi người con trai: Không nhất thiết là con trưởng, ai làm vừa ý vua trong lễ Tiên vương sẽ được truyền ngôi. Các Lang đua nhau làm lễ thật hậu, thật ngon. Có chàng Lang Liêu – người con thứ mười tám mồ côi mẹ, chỉ chăm lo đồng áng, không biết lấy gì làm lễ vật. Một đêm, chàng nằm mộng được thần chỉ bảo làm một loại bánh hình vuông tượng đất – bánh chưng, một bánh hình tròn tượng trời – bánh giầy làm lễ vật. Vua rất vừa ý và chọn hai thứ bánh ấy tế Trời, Đất, Tiên vương và truyền ngôi cho Lang Liêu. Từ đó, bánh chưng, bánh giầy trở thành phong tục không thể thiếu trong ngày Tết người Việt.

Đọc hiểu văn bản

Câu 1 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Vua Hùng chọn người nối ngôi khi tuổi đã già, đất nước thanh bình. Với ý định chọn người nối chí, không nhất thiết là con trưởng thông qua cuộc thi tài, ai làm vừa ý vua sẽ được truyền ngôi.

Câu 2 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Trong các con vua, chỉ có Lang Liêu được thần giúp đỡ vì chàng có hoàn cảnh không thuận lợi như các anh em. Chàng gần gũi với đời sống nhân dân, làm đồng áng, trồng lúa, khoai; cũng chỉ có chàng là hiểu được gợi ý của thần – lấy gạo làm bánh lễ Tiên vương.

Câu 3 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Hai thứ bánh của Lang Liêu được vua cha chọn tế lễ bởi hai thứ bánh đó thể hiện sự quý trọng nghề nông (thời bấy giờ là nước nông nghiệp); còn thể hiện ý tưởng sáng tạo sâu xa (tượng Trời, tượng Đất, thể hiện sự đùm bọc). Lang Liêu thể hiện là người có tài, có đức, có hiếu, xứng đáng trở thành minh quân trong tương lai.

Câu 4 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Ý nghĩa truyền thuyết : giải thích nguồn gốc bánh chưng, bánh giầy, phong tục lễ tết, đó là thành tựu của văn minh nông nghiệp; đề cao lao động, đề cao nghề nông, thể hiện sự thờ kính Trời, Đất, tổ tiên của nhân dân ta.

Luyện tập

Câu 1 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Ý nghĩa phong tục ngày Tết nhân dân ta làm bánh chưng, bánh giầy: truyền thống tốt đẹp nhớ ơn tổ tiên và đề cao vai trò nghề trồng lúa nước.

Câu 2* (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Có thể chọn chi tiết thần báo mộng cho Lang Liêu. Chi tiết này tạo nên tính thần kì, hấp dẫn cho truyện, thể hiện rằng Lang Liêu xứng đáng là người kế vị tốt nhất vì được thần phù trợ, hiểu được ý thần, biết quý trọng nghề nông, có tính sáng tạo.

Bố cục

3 phần

+ P1: Từ đầu đến “chứng giám”: Hoàn cảnh, ý định, hình thức chọn người nối ngôi

+ P2: Tiếp đến “hình tròn”: Các lang chuẩn bị và sự báo mộng của thần cho Lang Liêu.

+ P3: Còn lại: Lang Liêu được chọn nối ngôi vua

Giá trị nội dung

Thông qua câu chuyện về Lang Liêu, người làm ra hai thứ bánh và được kế ngôi, truyện giải thích nguồn gốc bánh chưng, bánh giầy, phản ánh thành tựu văn minh nông nghiệp và sự thờ kính Trời, Đất, Tổ tiên, thể hiện ước mong về một đất nước được trị vì bởi vị vua anh minh

Trả lời câu hỏi

Câu 1 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 12):

Vua Hùng chọn người nối ngôi trong:

   - Hoàn cảnh: giặc yên, vua đã già, đông con.

   - Ý định: người nối ngôi phải nối được chí vua, không cần là con trưởng

   - Hình thức: câu đố thử tài.

Câu 2 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 12):

Trong các con vua, chỉ có Lang Liêu được thần giúp vì:

   + Là người thiệt thòi nhất khi mồ côi mẹ; chàng thật thà

   + Chăm chỉ việc đồng áng, quý trọng hạt gạo => Sống gần gũi nhân dân

Câu 3 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 12): - Hai thứ Bánh Lang Liêu làm được chọn vì:

+ Ý nghĩa thực tế: thể hiện sự quý trọng nghề nông, quý trọng hạt gạo - sản phẩm do chính con người làm ra.

+ Ý nghĩa sâu xa : tượng Trời, tượng Đất, muôn loài

- Lang Liêu được chọn nối ngôi vì biết đem cái quý nhất trong trời đất do chính tay mình làm ra tiến cúng Tiên vương => người con tài năng, hiếu thảo => hội tụ đủ các điều kiện của một ông vua tương lai có cả tài cả đức.

Câu 4 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 12): Ý nghĩa truyền thuyết:

+ Giải thích nguồn gốc bánh chưng, bánh giầy.

+ Phản ánh thành tựu văn minh nông nghiệp ở buổi đầu dựng nước.

+ Đề cao lao động, đề cao nông nghiệp và sự thờ kính Trời, Đất, Tổ tiên

+ Ước mong về đất nước được trị vì bởi vị vua sáng suốt

Luyện tập

Bài 1 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 12): (HS trao đổi ý kiến về phong tục làm bánh ngày Tết)

- Phong tục làm bánh chưng, bánh giầy thể hiện sự đề cao nghề nông, tôn kính Trời, Đất và tổ tiên.

Bài 2 (SGK Ngữ văn 6 tập 1 trang 12): (HS trình bày chi tiết mình thích nhất)

- Chi tiết Lang Liêu nằm mộng thấy thần mách bảo

- Ý nghĩa:

   + Tăng sức hấp dẫn cho câu chuyện.

   + Nêu bật giá trị của hạt gạo, thể hiện sự trân trọng sản phẩm của con người làm ra.

Tóm tắt

Vua Hùng Vương thứ sáu muốn tìm trong số hai mươi người con trai một người thật tài đức để nối ngôi nên đã ra điều kiện: không nhất thiết là con trưởng, ai làm vừa ý nhà vua trong lễ Tiên vương sẽ được truyền ngôi.

Các lang đua nhau sắm lễ thật hậu, thật ngon. Lang Liêu, người con trai thứ mười tám, rất buồn vì nhà nghèo, chỉ quen với việc trồng khoai trồng lúa, không biết lấy đâu ra của ngon vật lạ làm lễ như những lang khác. Sau một đêm nằm mộng, được một vị thần mách nước, chàng bèn lấy gạo nếp, đậu xanh và thịt lợn làm thành hai thứ bánh loại hình tròn, loại hình vuông dâng lên vua. Vua thấy bánh ngon, lại thể hiện được ý nghĩa sâu sắc nên lấy hai thứ bánh ấy tế Trời, Đất và lễ Tiên vương, đặt tên bánh hình tròn là bánh giầy, bánh hình vuông là bánh chưng và truyền ngôi cho Lang Liêu.

Trả lời câu 1 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Vua Hùng chọn người nối ngôi trong hoàn cảnh nào, với ý định ra sao và bằng hình thức gì?

Lời giải chi tiết:

-    Hoàn cảnh vua Hùng chọn ngôi: Giặc ngoài đã yên, vua có thể tập trung chăm lo cho dân được no ấm; vua về già, muốn truyền ngôi.

-   Ý định của vua: Người nối ngôi vua phải nối được chí vua, không nhất thiết phải là con trưởng.

-  Hình thức: Điều vua đòi hỏi mang tính chất là một câu đố đặc biệt để thử tài: Nhân ngày lễ Tiên vương, các lang dâng lễ vật sao cho vừa ý vua cha.

Trả lời câu 2 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Vì sao trong các con vua, chỉ có Lang Liêu được thần giúp đỡ?

Lời giải chi tiết:

Trong các con vua, chỉ có Lang Liêu được thần giúp đỡ vì:

-   Lang Liêu là người thiệt thòi nhất: nghèo, chỉ làm việc đồng áng, trồng lúa, trồng khoai. Lang Liêu là con vua nhưng rất gần gũi với dân thường.

-  Quan trọng hơn, chàng là người duy nhất hiểu được ý thần ("Trong trời đất không gì có quý bằng hạt gạo [...] Các thứ khác đều ngon, nhưng hiếm, mà người không làm ra được") và thực hiện được ý thần: "Hãy lấy gạo làm bánh mà lễ Tiên vương". Còn các lang khác chỉ biết mang cúng Tiên vương sơn hào hải vị - những món ăn ngon nhưng vật liệu để chế biến thành các món ăn ấy thì con người không làm ra được.

Trả lời câu 3 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Vì sao hai thứ bánh của Lang Liêu được vua cha chọn để tế Trời, Đất, Tiên vương và Lang Liêu được chọn nối ngôi vua?

Lời giải chi tiết:

-   Hai thứ bánh có ý nghĩa thực tế: quý trọng nghề nông, quý trọng hạt gạo nuôi sống con người và là sản phẩm do chính con người làm ra.

-  Hai thứ bánh có ý tưởng sâu xa: tượng trưng cho trời, đất và muôn loài.

-  Hai thứ bánh, do vậy hợp với ý vua, chứng tỏ dược tài đức của người con có thể nối chí vua. Đem cái quý nhất trong trời đất, của đồng ruộng, do chính tay mình làm ra mà tiến cúng Tiên vương, dâng lên cha thì đúng là người con tài năng, thông minh, hiếu thảo, trân trọng những người sinh thành ra mình.

Trả lời câu 4 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Hãy nêu ý nghĩa của truyền thuyết Bánh chưng, bánh giầy?

Lời giải chi tiết:

-  Truyện giải thích nguồn gốc hai loại bánh cổ truyền của dân tộc: Bánh chưng bánh giầy.

-  Truyện đề cao lao động, đề cao nghề nông.

-  Giải thích phong tục làm bánh, chưng bánh giầy thờ cúng tổ tiên ngày Tết.

⟹ Truyền thuyết Bánh chưng, bánh giầy có nhiều ý nghĩa, trong đó nổi bật nhất là: thông qua việc giải thích nguồn gốc sự vật (bánh chưng, bánh giầy – hai thứ bánh tiêu biểu cho truyền thống văn hoá ẩm thực của người Việt Nam trong dịp tết cổ truyền Việt Nam), truyện đề cao trí thông minh và lòng hiếu thảo của người lao động, đề cao nghề nông. Qua cách vua Hùng lựa chọn người nối ngôi là Lang Liêu, truyện còn đề cao ý thức tôn kính tổ tiên, xây dựng phong tục tập quán trên cơ sở coi trọng những giá trị sáng tạo thiêng liêng của nhân dân, ca ngợi truyền thống đạo lí cao đẹp của dân tộc Việt Nam.

LUYỆN TẬP 

Trả lời câu 1 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Trao đổi ý kiến: ý nghĩa của phong tục ngày Tết nhân dân ta làm bánh chưng, bánh giầy.

Trả lời:

Ý nghĩa của phong tục ngày Tết nhân dân ta làm bánh chưng, bánh giầy là đề cao nghề nông, đề cao sự thờ kính Trời, Đất và tổ tiên của nhân dân ta. Cha ông ta đã xây dựng phong tục tập quán của mình từ những điều giản dị nhưng rất thiêng liêng, giàu ý nghĩa. Quang cảnh ngày Tết nhân dân ta gói hai loại bánh này còn có ý nghĩa giữ gìn truyền thống văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc và làm sống lại câu chuyện Bánh chưng, bánh giầy trong kho tàng truyện cổ tích Việt Nam.

Trả lời câu 2 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Đọc truyện Bánh chưng bánh giầy, em thích nhất chi tiết nào? Vì sao?

Trả lời:

Các em có thế nêu theo sự cảm nhận của mình, đây chỉ là một ví dụ:

-   Chi tiết Lang Liêu nằm mộng thấy thần đến khuyên bảo: "Trong trời đất, không có gì quý bằng hạt gạo...". Đây là chi tiết thần kì làm tăng sức hấp dẫn cho truyện. Trong các con vua, chỉ có Lang liêu mới được thần giúp đỡ. Chi tiết này còn nêu bật được giá trị của hạt gạo ở một đất nước mà cư dân sống bằng nghề nông và hạt gạo là lương thực chính; đồng thời chi tiết này thể hiện một cách sâu sắc cái đáng quý, đáng trân trọng của sản phẩm do con người làm ra.

Trả lời câu 1 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1): 

Vua Hùng chọn người nối ngôi trong hoàn cảnh nào, với ý định ra sao và bằng hình thức gì?

- Hoàn cảnh vua Hùng chọn người nối ngôi: giặc ngoài đã yên và vua đã già.

- Ý định của vua Hùng: người nối ngôi phải nối được chí vua, không nhất thiết phải là con trưởng.

- Hình thức chọn người nối ngôi: “Năm nay, nhân lễ Tiên vương, ai làm vừa ý ta, ta sẽ truyền ngôi cho, có Tiên vương chứng giám” 

⟹ Đây là một câu đố đử thử tài các lang làm sao có thể dâng lễ vật vừa ý vua cha.

Trả lời câu 2 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Vì sao trong các con vua, chỉ có Lang Liêu được thần giúp đỡ?

- Lang Liêu là người con thiệt thòi nhất, nghèo và chỉ làm việc đồng áng, trồng lúa, khoai.

- Chàng hiểu được ý thần lấy nguyên liệu sẵn có của nhà nông để làm ra hai loại bánh. 

Trả lời câu 3 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Vì sao hai thứ bánh của Lang Liêu được vua cha chọn để tế Trời, Đất, Tiên vương và Lang Liêu được chọn nối ngôi vua?

Trả lời:

- Lang Liêu là người biết quý trọng hạt gạo, biết dùng những thứ so bàn tay mình làm ra để lễ Tiên vương.

- Nguyên liệu làm ra thứ bánh đó ai cũng có thể kiếm và tự tay mình trồng ra được. Hơn nữa, việc gói hai thứ bánh ấy lại rất dễ làm nên bất kể người giàu hay người nghèo đều có thể làm hai thứ bánh ngon này dâng lên lễ Tổ tiên để thể hiện tấm lòng của mình.

Trả lời câu 4 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Hãy nêu ý nghĩa của truyền thuyết “Bánh chưng, bánh giầy”?

- Giải thích nguồn gốc của bánh chưng, bánh giầy đồng thời tái hiện hình ảnh con người trong công cuộc dựng nước.

- Truyện còn phản ánh thành tựu văn minh nông nghiệp ở buổi đầu dựng nước với thái độ đề cao lao động, đề cao nghề nông và thể hiện sự thờ kính Trời, Đất và tổ tiên của nhân dân ta.

Luyện tập

II. LUYỆN TẬP:

Trả lời câu 1 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Ý nghĩa của phong tục ngày Tết nhân dân ta làm bánh chưng, bánh giầy?

- Đề cao nghề làm nông có từ thời xa xưa.

- Một nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt và cũng là phong tục cổ truyền của nước ta.

- Giúp cho con cháu nhớ về tổ tiên và thể hiện lòng kính trọng với người sinh thành và nuôi dưỡng mình.

Trả lời câu 2 (trang 12 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Đọc truyện này, em thích nhất chi tiết nào? Vì sao?

   Em thích nhất chi tiết Lang Liêu gặp được thần bởi vì:

- Chi tiết rất truyền thuyết và cổ tích làm cho câu chuyện có phần lý thú.

- Thần sẽ giúp những người có hoàn cảnh éo le hơn những người khác, người đó phải có tài, tâm và đức.

- Người được thần giúp phải hiểu được ý thần bởi thần ở đây chính là đại diện cho nhân dân.

I. Đôi nét về tác phẩm

1. Tóm tắt

Hùng Vương thứ sáu muốn truyền ngôi cho một trong số những người con trai nên đã đưa ra điều kiện: “Không nhất định phải là con trưởng, chỉ cần làm vừa ý vua trong lễ Tiên vương sẽ được truyền ngôi cho”. Các hoàng tử thi nhau chuẩn bị mọi của ngon vật lạ đem lên dâng vua, riêng Lang Liêu chỉ quen với việc “chăm lo đồng áng, trồng khoai trồng lúa” nên không biết phải chuẩn bị lễ vật gì. Một đêm nọ, Lang Liêu nằm mơ được thần báo mộng: “Trong trời đất, không gì quý bằng hạt gạo”. Chàng bèn lấy thứ gạo nếp vốn quen thuộc, làm ra hai loại bánh hình vuông hình tròn để dâng lên vua cha. Bánh hình vuông tượng trưng cho Trời đặt tên là bánh chưng, còn bánh hình tròn tượng trưng cho Đất đặt tên là bánh giầy. Vua rất vừa ý và quyết định truyền ngôi cho Lang Liêu. Ngày nay, bánh chưng bánh giầy là hai món ăn không thể thiếu trong ngày Tết cổ truyền của dân tộc. 

2. Bố cục

Gồm ba phần:

• Phần 1: Từ đầu đến “... chứng giám”. Vua Hùng đưa ra điều kiện để truyền ngôi.
• Phần 2: Tiếp theo đến “... hình tròn”. Lang Liêu và các hoàng tử thi nhau tìm kiếm lễ vật để dâng lên vua cha.
• Phần 3: Còn lại. Ý nghĩa và phong tục làm bánh chưng bánh giầy của người Việt.

II. Đọc - hiểu văn bản

1. Vua Hùng đưa ra điều kiện để truyền ngôi

- Hoàn cảnh để vua hùng truyền người nối ngôi: Nhà vua tuổi đã cao nhưng lại có tới hai mươi người con trai nên không biết chọn ai.

- Điều kiện: Người nối ngôi phải phù hợp với trí hướng của vua: “... người nối ngôi ta phải nối được trí ta, không nhất thiết phải là con trưởng.”

- Hình thức: Thông qua việc làm lễ cùng Tiên vương.

1. Lang Liêu và các hoàng tử thi nhau tìm kiếm lễ vật

- Các hoàng tử cho người đi đến khắp nơi tìm kiếm những của ngon vật lạ để đem về dâng lên vua cha.

- Lang Liêu là người chịu nhiều thiếu thốn thiệt thòi, lớn lên chỉ quen với công việc ngoài đồng áng.

- Một đêm nọ, Lang Liêu nằm mơ, được thần mách bảo hãy dùng thứ gạo nếp quen thuộc làm thành lễ vật dâng vua cha.

• Chàng lấy gạo nếp vo sạch, lấy đậu xanh thịt lợn làm nhân, gói bằng lá dong thành hình vuông, đem luộc một ngày một đêm.
• Cũng thứ gạo nếp ấy đồ lên, đem giã nhuyễn rồi nặn thành hình tròn.

1. Ý nghĩa và phong tục làm bánh chưng bánh giầy

- Lang Liêu đem hai loại bánh dâng lên cúng Tiên vương. Vua Hùng rất hài lòng và quyết định truyền ngôi cho Lang Liêu.

- Ý nghĩa của bánh chưng, bánh giầy:

• Bánh hình tròn tượng trưng cho trời, được đặt tên là bánh giầy.
• Bánh hình vuông tượng trưng cho đất nên được đặt tên là bánh chưng
• Lá bọc bên ngoài ngụ ý đùm bọc lẫn nhau giống với truyền thống thương người như thể thương thân của dân tộc ta.

- Tục lệ của dân tộc ta: Hàng năm, mỗi khi Tết đến, bánh chưng bánh giầy là món ăn không thể thiếu.

Soạn văn Bánh chưng bánh giầy:

I. Trả lời câu hỏi:

Câu 1.

- Hoàn cảnh: đất nước thanh bình, nhân dân ấm no và nhà vua tuổi đã cao không thể tiếp tục trị vì đất nước.

- Ý định: Người nối ngôi phải là người nối được trí vua, không nhất thiết phải là con trưởng.

- Hình thức: thử tài các hoàng tử ( Nhân lễ Tiên Vương, các hoàng tử dâng lễ vật, nếu vừa ý vua sẽ được truyền ngôi).

Câu 2.

- Mẹ của Lang Liêu trước kia bị vua cha ghẻ lạnh, sau đó mất đi để lại một mình chàng. So với các anh em, chỉ có Lang Liêu là thiệt thòi nhất.

- Lang Liêu là con vua, nhưng lại sống giản dị quen với việc “ chăm lo đồng áng, trồng lúa trồng khoai.”

- Chính vì vậy, chàng là người hiểu được ý của thần: “Trong trời đất, không gì quý bằng hạt gạo”. Từ đó mà chàng đã tự mình sáng tạo ra hai loại bánh làm lễ vật cúng Tiên vương.

Câu 3.

- Hai thứ bánh của Lang Liêu được vua cha chọn để tế Trời, Đất, Tiên vương vì: Ý nghĩa của hai loại bánh: Bánh giầy tượng trưng cho Trời, bánh chưng tượng trưng cho Đất. Lá bọc bên ngoài ngụ ý đùm bọc lẫn nhau.

=> Vua cha thấy rằng Lang Liêu đã nối được trí mình: muốn đất nước phát triển nhân dân ấm no phải lấy phát triển nông nghiệp làm cốt lõi.

- Lang Liêu được chọn để nối ngôi vì lễ vật của chàng đã:

• Đề cao được sự tôn kính với Trời và Đất.
• Thể hiện ý đồ phát triển nông nghiệp, mang lại ấm no thái bình cho nhân dân.

Câu 4.

Ý nghĩa của truyền thuyết Bánh chưng, bánh giầy: Qua việc giải thích nguồn gốc bánh chưng bánh giầy – hai thứ bánh tiêu biểu cho truyền thống văn hoá ẩm thực của người Việt Nam trong dịp tết cổ truyền Việt Nam, truyện đề cao trí thông minh, khả năng sáng tạo và vai trò của người nông dân. Đồng thời qua cách vua Hùng lựa chọn người nối ngôi, truyện còn đề cao phong tục thờ cúng tổ tiên của người Việt.

II. Luyện tập

Câu 1.

Phong tục gói bánh chưng bánh giầy vào ngày Tết có ý nghĩa:

• Đề cao vai trò của lao động trong cuộc sống.
• Sự tôn thờ Trời Đất của nhân dân ta. 
• Cho thấy phong tục thờ cúng tổ tiên là một nét đẹp thể hiện truyền thống uống nước nhớ nguồn của dân tộc Việt Nam.

Câu 2.

Gợi ý:

Đọc truyện Bánh chưng bánh giầy em thích nhất là chi tiết: Lang Liêu giải thích ý nghĩa của bánh chưng bánh giầy. Vì qua chi tiết này em không chỉ thấy được sự sáng tạo của con người  (sáng tạo ra hai loại bánh tiêu biểu cho truyền thống văn hóa ẩm thực của người Việt) mà còn thấy được lòng tôn kính của nhân dân ta đối với tổ tiên.