Câu 1 (trang 8 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Những chi tiết thể hiện tính kì lạ, cao quý về nguồn gốc và hình dạng của Lạc Long Quân và Âu Cơ:

- Nguồn gốc:

     + Lạc Long Quân: là con trai của thần Long Nữ, mình rồng, sức khỏe vô địch, có nhiều phép lạ

- Âu Cơ: Dòng dõi Thần Nông, xinh đẹp tuyệt trần

⇒ Lạc Long Quân và Âu Cơ thuộc dòng dõi tiên rồng cao quý.

Câu 2 (trang 8 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Việc kết duyên của Lạc Long Quân và Âu Cơ có điểm kì lạ:

- Đây là mối lương duyên giữa con trai thần Long Nữ dưới nước và con gái dòng họ Thần Nông trên cạn

- Âu Cơ sinh ra bọc trăm trứng, từ trăm trứng nở ra một trăm người con trai, đàn con không cần bú mớm và tự lớn lên như thổi, khôi ngô, khỏe mạnh

- Lạc Long Quân và Âu cơ chia con thành hai ngả: năm mươi xuống biển cùng cha, năm mươi lên rừng cùng mẹ

- Người Việt là con cháu của vua Hùng, con Rồng cháu Tiên.

Câu 3 (trang 8 sgk ngữ văn 6 tập 1)

- Chi tiết tưởng tượng kì ảo được hiểu là chi tiết không có thật, được tác giả dân gian sáng tạo nhằm thể hiện dụng ý nhất định về tư tưởng.

- Chi tiết kì ảo còn được gọi là chi tiết thần kì, hoang đường, hư cấu, lạ thường…

- Trong truyện Con Rồng cháu Tiên, những chi tiết tưởng tượng kì ảo có vai trò:

     + Tô đậm tính chất kì lạ, cao quý của nhân vật sự kiện

     + Thần linh hóa, thiêng liêng hóa nguồn gốc dân tộc để người đời sau thêm tôn kính tổ tiên mình

     + Làm tăng thêm sự hấp dẫn của tác phẩm

Câu 4 (trang 8 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Ý nghĩa truyện Con Rồng cháu Tiên:

- Lí giải, suy tôn nguồn gốc cao quý thiêng liêng của dân tộc Việt Nam.

- Khẳng định ý chí đoàn kết của người Việt Nam dù ở miền núi, đồng bằng, miền biển, dù trong nước hay nước ngoài.

- Người Việt Nam đều là con cháu vua Hùng nên phải đoàn kết, yêu thương lẫn nhau

Luyện tập

Bài 1 (trang 8 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Bên cạnh truyện Con Rồng cháu Tiên, một số dân tộc khác cũng có những truyện giải thích nguồn gốc dân tộc:

- Người Mường: truyện Qủa trứng to nở ra con người

- Người Khơ Mú có truyện Qủa bầu mẹ

Bài 2 (trang 8 skg ngữ văn 6 tập 1)

Đọc diễn cảm truyện Con Rồng cháu Tiên

Tóm tắt

     Câu chuyện kể về Lạc Long Quân thuộc thần biển kết duyên cùng Âu Cơ thuộc dòng tiên ở trên núi. Hai người đẻ ra bọc trăm trứng, nở ra thành trăm con người. 50 người con theo cha xuống biển, 50 người con theo mẹ lên non cùng mở mang đất nước. Câu chuyện giải thích nguồn gốc của người Việt.

Soạn bài

Câu 1(trang 8 Ngữ Văn 6 Tập 1):

- Nguồn gốc: Xuất thân từ thần ⇒ nguồn gốc cao quý.

     + Lạc Long Quân → Thần Long Nữ ở dưới

     + Âu Cơ → Thần Nông ở trên núi.

- Ngoại hình:

     + Lạc Long Quân: Lớn lao "khỏe vô địch"

     + Âu Cơ: Xinh đẹp tuyệt trần.

Câu 2 (trang 8 Ngữ Văn 6 Tập 1):

a) Việc kết duyên và sinh nở của Âu Cơ có những điểm kỳ lạ.

- Kết duyên kỳ lạ: Lạc Long Quần ở dưới nước (môi trường nước) kết duyên với Âu Cơ ở trên Núi (môi trường trên cạn). Môi trường nước và môi trường trên cạn ⇒ hai môi trường khác nhau nhưng lại kết hợp lại với nhau tạo thành một môi trường chung (Lạc Long Quân và Âu Cơ cùng sống trên cạn).

- Sinh nở kỳ lạ: Âu Cơ đẻ bọc trăm trứng → trứng nở thành con người → không cần bú mớm ⇒ tự lớn, khỏe mạnh.

b) Việc chia con đầy cảm động và mang ý nghĩa sâu sắc

50 người con theo cha xuống biển, 50 người con theo mẹ lên non. Các con được chia đều vào hai môi trường nước- cạn

Ý nghĩa:

- Cho thấy sự hòa hợp cân bằng giữa hai môi trường nước-cạn.

- Cùng phát giúp đỡ nhau phát triển cộng đồng dân tộc, đất nước.

c) Câu truyện giải thích nguồn gốc của người Việt:

Người Việt xuất thân cùng một nguồn gốc cao quý, cùng được đẻ ra từ bọc trăm trứng của Âu Cơ và Lạc Long Quân ⇒ người Việt là con Rồng cháu Tiên.( Con cháu Vua Hùng).

Câu 3 (trang 8 Ngữ Văn 6 Tập 1):

- Chi tiết tưởng tượng kỳ ảo được hiểu là chi tiết không có thật. Đó là chi tiết được tác giả dân gian sáng tạo nhằm phục vụ cho mục đích nhất định của mình.

- Vai trò chi tiết tượng kỳ ảo trong truyện "Con Rồng cháu Tiên"

     + Tô đậm tính chất cao quý và kỳ lạ của nhân vật và sự kiện

     + Làm tăng tính thần kỳ hóa, tính thiêng liêng hóa về nguồn gốc giống nòi dân tộc và lòng tự hào tôn kính tổ tiên mình.

     + Làm tăng thêm sức hấp dẫn của tác phẩm.

Câu 4 ( trang 8 Ngữ Văn 6 Tập 1):

- Ý nghĩa của truyện Con Rồng cháu Tiên

     + Giải thích, suy tôn nguồn gốc cao đẹp và thiêng liêng của dân tộc Việt.

     + Khẳng định ý chí đoàn kết của người Việt Nam dù ở đồng bằng hay miền núi, dù ở trong nước hay ngoài nước.Người Việt đều là con cháu của Vua Hùng, đều có chung một cội nguồn (đồng bào: cùng một bọc) nên phải biết yêu thương giúp đỡ lẫn nhau.

Luyện tập

Bài 1 (trang 8 Ngữ Văn 6 Tập 1):

- Một số truyện của dân tộc khác giải thích về nguồn gốc của dân tộc tương tự như truyện Con rồng cháu Tiên:

     + Truyền thuyết:Kinh và Ba-na là anh em

     + Sử thi Đẻ đất đẻ nước của Dân tộc Mường.

     + Quả trứng thiêng của Dân tộc Mường

- Ý nghĩa của sự giống nhau: Cho thấy sự tương đồng về cách giải thích cội nguồn và sự giao thoa văn hóa giữa các dân tộc trên đất nước ta.

Bài 2 (trang 8 Ngữ Văn 6 Tập 1):

Kể diễn cảm truyện Con Rồng cháu Tiên.

Bố cục:

   - Phần 1 (Từ đầu ... Long Trang): giới thiệu Lạc Long Quân và Âu Cơ.

   - Phần 2 (tiếp ... lên đường): việc sinh con và chia con.

   - Phần 3 (còn lại): việc lập nước Văn Lang và nguồn gốc dân tộc Việt.

Tóm tắt

Lạc Long Quân là thần thuộc nòi rồng, một lần lên cạn diệt yêu quái đã gặp và kết duyên cùng Âu Cơ họ Thần Nông. Sau đó, Âu Cơ đẻ một bọc trăm trứng, nở ra một trăm người con trai. Lạc Long Quân vốn quen dưới nước, đành chia cách Âu Cơ. Năm mươi người con theo mẹ lên núi, năm mươi theo cha xuống biển, hẹn khó khăn giúp đỡ. Người con trưởng theo Âu Cơ làm vua, hiệu Hùng Vương, lập nước Văn Lang. Đó là nguồn gốc nước Việt bây giờ.

Đọc hiểu văn bản

Câu 1 (trang 8 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Về nguồn gốc, hình dạng Lạc Long Quân và Âu Cơ:

   - Lạc Long Quân nòi rồng, con trai thần Long Nữ. Thân mình rồng, thường ở dưới nước, sức khỏe vô địch, diệt yêu trừ ma.

   - Âu Cơ dòng họ Thần Nông, xinh đẹp.

Câu 2 (trang 8 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   - Kết duyên và đẻ bọc trứng: nước – cạn là hai môi trường sống tách biệt; bọc trăm trứng nở ra trăm con không cần bú mớm mà vẫn lớn nhanh như thổi.

   - Lạc Long quân và Âu Cơ chia con để khi có việc giúp đỡ lẫn nhau, đây là sự phát triển của cộng đồng mở mang đất nước.

   - Theo truyện, người Việt Nam là con cháu vua Hùng, nguồn gốc rồng tiên.

Câu 3 (trang 8 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Chi tiết tưởng tượng kì ảo là chi tiết hư cấu hoang đường, được sáng tạo có mục đích. Chúng tạo sự hấp dẫn, màu sắc thần thoại, tô đậm tính kì lạ, cao quý của nhân vật, suy rộng ra nguồn gốc Rồng Tiên của người Việt.

Câu 4 (trang 8 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Ý nghĩa câu chuyện : giải thích, tôn vinh nguồn gốc cao đẹp của dân tộc, đồng thời thể hiện ước nguyện đoàn kết dân tộc anh em mọi miền đất nước.

Luyện tập

Câu 1* (trang 8 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Một số truyện các dân tộc khác ở Việt Nam cũng giải thích nguồn gốc dân tộc tương tự truyện Con Rồng cháu Tiên:

   - Quả trứng to nở ra con người của dân tộc Mường.

   - Quả bầu mẹ của dân tộc Khơ Mú.

   Sự giống nhau ấy cho thấy sự tương đồng cách giải thích nguồn gốc và sự giao thoa văn hóa các tộc người trên nước ta.

Câu 2 (trang 8 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Xem lại phần tóm tắt ở trên.

Trả lời câu 1 (trang 8 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Hãy tìm những chi tiết trong truyện thể hiện tính chất kì lạ, cao quý về nguồn gốc của Âu Cơ và Lạc Long Quân.

Lời giải chi tiết:

Những chi tiết thể hiện tính chất kì lạ, lớn lao, đẹp đẽ về nguồn gốc và hình dạng của Lạc Long Quân và Âu Cơ là:

*   Kì lạ, lớn lao, đẹp đẽ về nguồn gốc và hình dạng:

-   Lạc Long Quân và Âu Cơ đều là thần Long Quân là thần nòi rồng, ở dưới nước, con thần Long Nữ. Âu Cơ dòng tiên, ở trên núi, thuộc dòng họ Thần Nông.

-   Lạc Long Quân "sức khỏe vô địch, có nhiều phép lạ", còn Âu Cơ "xinh đẹp tuyệt trần".

*   Sự nghiệp mở nước:

Lạc Long Quân "giúp dân diệt trừ Ngư Tinh, Hồ Tinh, Mộc Tinh" - những loài yêu quái làm hại dân lành. Thần còn "dạy dân cách trồng trọt chăn nuôỉ và cách ăn ở".

Trả lời câu 2 (trang 8 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Việc kết duyên của Lạc Long Quân cùng Âu Cơ và chuyện Âu Cơ sinh con có gì kì lạ? Lạc Long Quân và Âu Cơ chia con như thế nào và để làm gì? Theo truyện này thì người Việt là con cháu của ai?

Lời giải chi tiết:

-  Âu Cơ và Lạc Long Quân gặp nhau, đem lòng yêu nhau rồi trở thành vợ chồng, cùng chung sống trên cạn ở cung điện Long Trang.

-   Chuyện sinh nở của Âu Cơ thật kì lạ: nàng sinh ra một cái bọc trăm trứng; trăm trứng nở ra trăm con hồng hào, đẹp đẽ lạ thường. Đàn con không cần bú mớm mà tự lớn lên như thổi, mặt mũi khôi ngô, khoẻ mạnh như thần.

-   Âu Cơ và Lạc Long Quân chia các con: Năm mươi con xuống biển theo Lạc Long Quân, còn năm mươi con lên rừng theo Âu Cơ, khi có việc gì thì giúp đỡ lẫn nhau.

-  Theo truyện này thì người Việt là con Rồng, cháu Tiên.

Trả lời câu 3 (trang 8 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Em hiểu thế nào là chi tiết tưởng tượng kì ảo? Hãy nói rõ vai trò của chi tiết này trong truyện?

Lời giải chi tiết:

-  Tưởng tượng, kì ảo là chi tiết không có thật, được tác giả dân gian sáng tạo nhằm mục đích nhất định.

-  Trong truyền thuyết này các chi tiết tưởng tượng có vai trò:

+ Tô đậm tính thần kì, lớn lao, đẹp đẽ của nhân vật, sự kiện.

+ Thần kì hoá, linh thiêng hoá nguồn gốc giống nòi, dân tộc dể chúng ta thêm tự hào, tin yêu, tôn kính tổ tiên, dân tộc mình.

+ Làm tăng sức hấp dẫn của tác phẩm.

Trả lời câu 4 (trang 8 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Thảo luận ý nghĩa của truyện Con Rồng, cháu Tiên.

Lời giải chi tiết:

Truyện có ý nghĩa sau:

-  Giải thích suy tôn nguồn gốc cao quý, thiêng liêng của cộng đồng người Việt.

-   Đề cao nguồn gốc chung và biểu hiện ý nguyện đoàn kết, thống nhất của nhân dân ta ở mọi miền đất nước. Người Việt Nam, dù miền xuôi hay miền ngược, dù ở đồng bằng, miền núi hay ven biển, trong nước hay ở nước ngoài đều cùng chung cội nguồn, đều là con của mẹ Âu Cơ, vì vậy, phải luôn thương yêu, đoàn kết.

LUYỆN TẬP 

Trả lời câu 1 (trang 8 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Em biết những truyện nào của các dân tộc khác ở Việt Nam cũng giải thích nguồn gốc dân tộc tương tự như truyện Con Rồng, cháu Tiên? Sự giống nhau ấy thể hiện điều gì?

Trả lời:

- Một số tộc người khác ở Việt Nam cũng có truyện giải thích nguồn gốc dân tộc tương tự như truyền thuyết Con Rồng, cháu Tiên như: người Mường có truyện Quả trứng to nở ra con người, người Khơ Mú có truyện Quả bầu mẹ.

- Sự giống nhau ấy khẳng định sự gần gũi về cuội nguồn và sự giao lưu văn hoá giữa các tộc người trên đất nước ta.

Trả lời câu 2 (trang 8 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Hãy kể diễn cảm truyện Con Rồng cháu Tiên.

Trả lời:

Học sinh kể lại với các yêu cầu sau:

-  Đúng cốt truyện, chi tiết cơ bản.

-  Cố gắng dùng lời văn của cá nhân để kể

-  Kể diễn cảm.

Trả lời câu 1 (trang 8, SGK Ngữ văn 6, tập 1):

    Những chi tiết trong truyện thể hiện tính chất kì lạ:

- Lạc Long Quân:

+ Thần thuộc nòi rồng, con trai thần Long Nữ.

+ Mình rồng, thường ở dưới nước.

+ Sức khỏe vô địch, có nhiều phép lạ.

- Âu Cơ:

+ Thuộc dòng họ Thần.

+ Sống ở trên núi.

+ Xinh đẹp tuyệt trần.

Câu 2

Trả lời câu 2 (trang 8, SGK Ngữ văn 6, tập 1):

- Việc kết duyên của Lạc Long Quân cùng Âu Cơ và chuyện Âu Cơ sinh nở có điều kì lạ:

+ Đây là cuộc hôn nhân giữa hai vị thần trai tài, gái sắc.

+ Chuyện sinh nở của Âu Cơ: nàng sinh ra một cái bọc trăm trứng, nở ra một trăm con đẹp đẽ, hồng hào. Không cần bú mớm mà lớn nhanh như thổi, mặt mũi khôi ngô.

- Âu Cơ và Lạc Long Quân chia các con: năm mươi con theo cha xuống biển, năm mươi con theo mẹ lên núi.

- Theo truyện này, người Việt đều là con Rồng cháu Tiên => Đề cao, ca ngợi nguồn gốc tổ tiên.

Câu 3

Trả lời câu 3 (trang 8, SGK Ngữ văn 6, tập 1): 

Chi tiết tưởng tượng kì ảo trong truyện:

- Chi tiết tưởng tượng kì ảo là những chi tiết không có thật, mang tính chất hoang đường, kì lạ.

- Vai trò của các chi tiết tưởng tượng kì ảo trong truyện:

+ Lý giải được nguồn gốc cao quý, khác thường và đẹp đẽ của dân tộc ta.

+ Thể hiện niềm tự hào dân tộc, ý nguyện đoàn kết, thống nhất cộng đồng của người Việt.

Câu 4

Trả lời câu 4 (trang 8, SGK Ngữ văn 6, tập 1):

Ý nghĩa của truyện “Con Rồng cháu Tiên”:

- Truyện giải thích, suy tôn nguồn gốc giống nòi của con người Việt Nam.

- Thể hiện niềm tự hào, tự tôn dân tộc sâu sắc, khơi dậy tình yêu thương, đoàn kết, sự sẻ chia, đùm bọc và biết giúp đỡ lẫn nhau.

Luyện tập

Trả lời câu 1 (trang 8 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

- Một số tộc người khác ở Việt Nam cũng có truyện giải thích nguồn gốc dân tộc: Quả trứng to nở ra con người, Quả bầu mẹ.

- Sự giống nhau ấy khẳng định sự gần gũi về cuội nguồn và sự giao lưu văn hoá giữa các tộc người trên đất nước ta.

Trả lời câu 2 (trang 8 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Học sinh kể lại với các yêu cầu sau:

-  Đúng cốt truyện, chi tiết cơ bản.

-  Cố gắng dùng lời văn của cá nhân để kể.

-  Kể diễn cảm.

Trả lời câu 1 (trang 8 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Những chi tiết trong truyện thể hiện tính chất kì lạ, cao quý về nguồn gốc và hình dạng của Lạc Long Quân và Âu Cơ:

* Kì lạ, lớn lao, đẹp đẽ về ngồn gốc và hình dáng:

- Lạc Long Quân và Âu Cơ đều là thần. Long Quân là thần nòi rồng, ở dưới nước, con thần Long Nữ. Âu Cơ dòng tiên, ở trên núi, thuộc dòng họ Thần Nông.

- Lạc Long Quân “sức khỏe vô địch”, “ có nhiều phép lạ”. Âu Cơ “xinh đẹp tuyệt trần”.

* Sự nghiệp mở nước:

- Lạc Long Quân còn “giúp dân diệt trừ Ngư Tinh, Hồ Tinh, Mộc Tinh”.

- Thần còn “dạy dân cách trồng trọt, chăn nuôi và cách ăn ở”.

Trả lời câu 2 (trang 8 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Việc kết duyên của Lạc Long Quân với Âu Cơ và chuyện Âu Cơ sinh nở có gì kì lạ? Lạc Long Quân và Âu Cơ chia con như thế để làm gì? Theo truyện này, người Việt là con cháu của ai?

- Việc gặp gỡ và kết duyên: Lạc Long Quân và Âu Cơ gặp nhau, đem lòng yêu nhau rồi trở thành vợ chồng, cùng sống chung ở cung điện Long Trang.

- Chuyện sinh nở của Âu Cơ: nàng sinh ra một cái bọc trăm trứng, nở ra một trăm con đẹp đẽ, hồng hào như thần.

- Âu Cơ và Lạc Long Quân chia các con: năm mươi con xuống biển theo Lạc Long Quân còn năm mươi con lên rừng theo Âu Cơ, khi có việc gì thì giúp đỡ lẫn nhau. Chia con như vậy để các con cùng mình cai quản các phương.

- Theo truyện này, người Việt đều là con Rồng cháu Tiên.

Trả lời câu 3 (trang 8 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Em hiểu thế nào là chi tiết tưởng tượng kì ảo? Hãy nói rõ vai trò của các chi tiết trong truyện.

- Chi tiết tưởng tượng kì ảo là những chi tiết không có thật – là những chi tiết có tính chất hoang đường, kì lạ.

- Vai trò của các chi tiết tưởng tượng kì ảo trong truyện:

+ Lý giải được nguồn gốc cao quý, khác thường và đẹp đẽ của dân tộc ta.

+ Thể hiện niềm tự hào dân tộc, ý nguyện đoàn kết, thống nhất cộng đồng của người Việt.

Trả lời câu 4 (trang 8 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Ý nghĩa của truyện “Con Rồng cháu Tiên”?

- Truyện giải thích, suy tôn nguồn gốc giống nòi của con người Việt Nam.

- Thể hiện niềm tự hào, tự tôn dân tộc sâu sắc, khơi dậy tình yêu thương, đoàn kết, sự sẻ chia, đùm bọc và biết giúp đỡ lẫn nhau.

Luyện tập

Trả lời câu 1 (trang 8 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

- Truyện “Qủa trứng thiêng” của người Mường – Truyện “Qủa bầu mẹ” của dân tộc Khơ mú.

- Truyện “Kinh và Bana là anh em”…

⟹ Tất cả chúng ta dù sống ở những miền khác nhau nhưng luôn là anh em. Vì vậy, phải biết yêu thương, đùm bọc và giúp đỡ lẫn nhau.

Trả lời câu 2 (trang 8 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

  Em tự kể lại câu chuyện với giọng kể thay đổi tùy vào từng hoàn cảnh, mạch truyện.

Bố cục:

- Đoạn 1 (Từ đầu … đến “Long Trang”): Giới thiệu Lạc Long Quân và Âu Cơ.

- Đoạn 2 (Tiếp theo … đến “chia tay nhau lên đường”): Chuyện sinh nở kì lạ của Âu Cơ và cuộc chia tay, chia con với Lạc Long Quân.

- Đoạn 3 (Còn lại): Giải thích nguồn gốc con Rồng cháu Tiên.