Tóm tắt

Sau trận mưa đêm rả rích, bầu trời và bãi biển sạch bóng. Có hai cha con dạo chơi dưới ánh mặt trời hồng rực rỡ ban mai. Bóng họ trải dài trên cát. Người cha cao gầy bóng lênh khênh, còn người con trai bạ bẫm, lon xon bước bên cha làm nên một cái bóng tròn chắc nịch. Bài thơ nói về mơ ước của cha và con. Đứng trước biển thấy những cánh buồm kiêu hãnh ngoài biển khơi, người con muốn có một cánh buồm trắng, sẽ đi thật xa để khám phá. Đó cũng là mơ ước thuở bé của người cha.

Bố cục

Có thể chia văn bản thành 2 phần:

- Phần 1 (Khổ 1, 2): Khung cảnh hai cha con dạo trên bãi biển

- Phần 2 (Còn lại): Cuộc trò chuyện của hai cha con.

Nội dung chính

Bài thơ nói về mơ ước của cha và con. Đứng trước biển thấy những cánh buồm kiêu hãnh ngoài biển khơi, người con muốn có một cánh buồm trắng, sẽ đi thật xa để khám phá. Đó cũng là mơ ước thuở bé của người cha.

Những cánh buồm

* Chuẩn bị đọc

Gia đình là nơi chúng ta gắn bó và có nhiều kỉ niệm. Hãy nhớ lại một kỉ niệm sâu sắc giữa em và người thân để chia sẻ vớ các bạn trong lớp.

Trả lời: 

- Đó là lần sinh nhật thứ 10 của em. 

- Hôm đó, em ngủ dậy với tâm trạng háo hức nhận những món quà, lời chúc từ người thân và bạn bè. Nhưng tất cả mọi người vẫn bình thường dường như không có gì đặc biệt so với ngày thường. 

- Em đã rất buồn và nghĩ mọi người đều đã quên đi sinh nhật của mình.

-  Nhưng thực ra là bố mẹ cùng mọi người đã tổ chức sinh nhật bất ngờ cho em. Em rất vui mừng và cảm động, em sẽ không bao giờ quên được kỉ niệm vui vẻ ấy.

* Trải nghiệm cùng văn bản:

Câu 1. Em hình dung như thế nào về hình ảnh người cha và con qua câu thơ "Cha dắt con đi dưới ánh mai hồng/ Nghe con bước lòng vui phơi phới"?

Trả lời: 

- Qua câu thơ, em hình dung được một buổi sáng rực rỡ với cảnh cha dắt con đi dạo trên bờ biển như mở ra những nốt ngân tươi vui, trong trẻo. 

+ Thời gian như reo vui cùng những bước chân nhỏ bé của con. Và cha lắng nghe niềm vui ngân nga trong hồn khi nghe tiếng chân con bước. 

+ Thời gian ở đây như một minh chứng vô hình cho hạnh phúc đơn sơ và rất đỗi thiêng liêng của con người. 

+ Cái vẻ đẹp rực rỡ của ngoại cảnh, cái nốt ngân lặng lẽ của thời gian đều được tỏa sáng.

Câu 2. Câu thơ "Cha mượn cho con buồm trắng nhé/ Để con đi..." thể hiện mong muốn gì của người con?

Trả lời: 

- Câu thơ "Cha mượn cho con buồm trắng nhé/ Để con đi..." như lời thì thầm vang lên từ chính nơi sâu thẳm của tâm hồn trẻ thơ. 

+ Chính vì biển quá bao la mà cậu bé muốn khám phá trên một cánh buồm “trắng” đầy ước mơ tuổi thơ.

+ Cậu bé ước mơ được thấy người, thấy nhà cửa, thấy cây cối ở phía chân trời xa. 

+ Cậu khao khát được hiểu biết mọi thứ trên đời.

+ Cậu còn ước mơ được khám phá những điều chưa biết về biển, về cuộc sống.

Câu 3. Em hiểu như thế nào về câu thơ: "Cha gặp lại mình trong tiếng ước mơ con"?

Trả lời: 

- Em hiểu về câu thơ: “Cha gặp lại mình trong tiếng ước mơ con”: Người cha vô cùng hạnh phúc và như trẻ lại khi tìm lại mình, tìm lại được những khát vọng thuở trước trong tiếng ước mơ của con. Những khát vọng của con cũng là những khát vọng của cha ngày thơ ấu. Gặp lại những khát vọng ấy nơi con, lòng cha nhen nhóm lên bao hi vọng. Hi vọng con sẽ mang khát vọng của con và cha đi xa hơn nữa trong cuộc đời. Những điều cha chưa làm được từ nay sẽ được gửi gắm nơi con.

* Suy ngẫm và phản hồi

• Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết Những cánh buồm  là một bài thơ?

Trả lời: 

- Những dấu hiệu giúp em nhận thấy đây là một bài thơ là: 

+ Một câu thường có 5 đến 7 chữ được viết theo thể thơ tự do, được chia thành nhiều đoạn nhỏ khác nhau (cứ 4 câu chia thành một đoạn).

• Theo em, bài thơ này có gì độc đáo? Nét độc đáo ấy được thể hiện qua nhữn từ ngữ, hình ảnh, biện pháp thu từ nào?

Trả lời: 

- Bài thơ này được tác giả viết một cách rất độc đáo, thể hiện qua:

+ Từ ngữ: nhà thơ sử dụng từ mang nghĩa chuyển gợi sự liên tưởng thú vị cho người đọc.

+ Hình ảnh hai cha con cùng nhau đi dạo, hình ảnh cánh buồm gợi cho người đọc những xúc cảm về ước mơ thuở nhỏ.

+ Biện pháp tu từ được sử dụng là ẩn dụ hình ảnh "ánh trăng" tạo nên sự hàm xúc cho câu thơ, thể hiện những giọt mồ hôi của người cha trong quá trình nuôi dưỡng, dìu dắt con thành người.

• Bài thơ có chứa các yếu tố miêu tả và tự sự không? Nếu có em hãy chỉ ra và phân tích tác dụng của các yếu tố đó.

Trả lời: 

- Bài thơ có chứa các yếu tố tự sự và miêu tả:

+ Tự sự: kể về những cuộc đối thoại giữa hai cha con về những thắc mắc trẻ thơ, về ước mơ tuổi trẻ của người cha.

+ Miêu tả: hình ảnh hai cha con dắt nhau bên bờ biển dưới nền cát mịn, ánh nắng mai hồng hay hình ảnh những cánh buồm.

- Tác dụng: 

+ Làm nổi bật tình cha con thiêng liêng nói riêng và tình cảm gia đình nói chung. 

+ Các yếu tố này giúp tác giả thể hiện cảm xúc của mình một cách rõ nét hơn, làm cho bài thơ thêm ấn tượng và đặc sắc hơn.

• Tình cảm của hai cho con được thể hiện như thế nào trong bài thơ? Điều ấy gợi cho em suy nghĩ gì về tình cảm gia đình?

Trả lời: 

- Tình cảm của hai cha con dành cho nhau được thể hiện một cách đầy chân thực qua những câu hỏi ngây ngô của cậu bé và những câu trả lời với tiết tấu chậm của người cha. 

- Người cha không hề tỏ ra ngạc nhiên trước những câu hỏi của con mà khẽ mỉm cười giảng giải cho con, từng bước nâng đỡ ước mơ con. Điều đó gợi cho em về tình cảm gia đình thật thiêng liêng, nó chất chứa sự yêu thương vô bờ biến, chia sẻ và sự nhẫn lại nâng cánh ước mơ của cha dành cho con.

• Em nhận xét như thế nào về tình cảm, cảm xúc của tác giả thế hiện qua bài thơ. 

Trả lời: 

- Qua việc đọc và tìm hiểu bài thơ em cảm nhận được tình cảm, cảm xúc đầy chân thật của tác giả qua từng ngôn từ. 

-Tác giả như đang sống trong hình ảnh người cha nói ra những suy nghĩ, thể hiện tình cảm cha con và đã gieo vào lòng các bạn trẻ những thế hệ sau này một khát vọng tốt đẹp cho cuộc đời.

Phần I

Câu hỏi (trang 28 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Gia đình là nơi chúng ta gắn bó và có nhiều kỉ niệm. Hãy nhớ lại một kỉ niệm sâu sắc giữa em và người thân để chia sẻ với các bạn trong lớp.

Phương pháp giải:

Nhớ lại kỉ niệm đã từng trải qua giữa em với người thân (ông, bà, cha, mẹ, anh, em…) và trình bày với các bạn trong lớp.

Lời giải chi tiết:

Em nhớ lại kỉ niệm của mình và kể lại, tham khảo gợi ý dưới đây:

Ngày đầu tiên đi học ở lớp mẫu giáo, em đã khóc rất nhiều và nhất định không chịu học. Cô và mẹ phải dỗ mãi em mới ngồi yên. Đến giữa buổi, có thể hòa nhập được thì mẹ mới đi về, nhìn ra không thấy mẹ đâu, em đã bỏ lớp và chạy một mạch về nhà. Mẹ nhìn em hốt hoảng, lại vội vàng dẫn em đến lớp và ngồi ở cổng đợi em cho tới hết buổi học. Đã 7 năm trôi qua, em vẫn nhớ như in khoảnh khắc ấy và thấy thương mẹ vô cùng.

Phần II

Trải nghiệm cùng văn bản

Câu 1 (trang 28 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Em hình dung như thế nào về hình ảnh người cha và con qua câu thơ "Cha dắt con đi dưới ánh mai hồng/ Nghe con bước lòng vui phơi phới"?

Phương pháp giải:

Thử hình dung về các hình ảnh trong lời thơ trên và trả lời.

Lời giải chi tiết:

- Câu thơ tái hiện lại hình ảnh một buổi sáng rực rỡ, tinh khôi với ánh nắng mai hồng phớt rải đầy thảm biển.

- Trên nền thiên nhiên tươi đẹp ấy, cha dắt con đi dạo như mở ra những nốt ngân tươi vui, trong trẻo. Thời gian như reo vui cùng những bước chân nhỏ bé của con.

- Và cha lắng nghe niềm vui ngân nga trong hồn khi nghe tiếng chân con bước. Thời gian ở đây như một minh chứng vô hình cho hạnh phúc đơn sơ và rất đỗi thiêng liêng của con người.

=> Cái vẻ đẹp rực rỡ của ngoại cảnh, cái nốt ngân lặng lẽ của thời gian đều được tỏa sáng.

Câu 2 (trang 29 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Câu thơ "Cha mượn cho con buồm trắng nhé/ Để con đi..." thể hiện mong muốn gì của người con?

Phương pháp giải:

Đọc lại lời thơ, trình bày mong muốn của người con qua những hình ảnh ẩn dụ trong thơ.

Lời giải chi tiết:

- Câu thơ "Cha mượn cho con buồm trắng nhé/ Để con đi..." như lời mong mỏi vang lên từ chính nơi sâu thẳm của tâm hồn trẻ thơ.

- Chính vì biển quá bao la mà cậu bé muốn khám phá trên một cánh buồm “trăng” đầy ước mơ tuổi thơ. 

- Cậu bé ước mơ được thấy người, thấy nhà cửa, thấy cây cối ở phía chân trời xa. Cậu khao khát được hiểu biết mọi thứ trên đời. Cậu còn ước mơ được khám phá những điều chưa biết về biển, về cuộc sống.

=> Câu thơ thể hiện khát khao khám phá và trí tưởng tượng phong phú, đáng yêu của tâm hồn trẻ thơ.

Câu 3 (trang 29 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Em hiểu như thế nào về câu thơ: "Cha gặp lại mình trong tiếng ước mơ con"?

Phương pháp giải:

Đọc câu thơ, tìm các hình ảnh ẩn dụ và trả lời.

Lời giải chi tiết:

 “Cha gặp lại mình trong tiếng ước mơ con” là câu thơ đầy cảm xúc, thể hiện tâm trạng của cha khi lắng nghe những lời lẽ ngô nghê của con trẻ:

- Người cha vô cùng hạnh phúc và như trẻ lại khi tìm lại mình, tìm lại được những khát vọng thuở trước trong tiếng ước mơ của con. Những khát vọng của con cũng là những khát vọng của cha ngày thơ ấu.

- Gặp lại những khát vọng ấy nơi con, lòng cha nhen nhóm lên bao hi vọng. Hi vọng con sẽ mang khát vọng của con và cha đi xa hơn nữa trong cuộc đời. Những điều cha chưa làm được từ nay sẽ được gửi gắm nơi con. 

Phần III

Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1 (trang 29 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết Những cánh buồm là một bài thơ?

Phương pháp giải:

Nhớ lại kiến thức nhận biết một bài thơ.

Lời giải chi tiết:

Dấu hiệu giúp em nhận thấy đây là một bài thơ là:

- Một câu có ít chữ (thường có 5 đến 7 chữ được viết theo thể thơ tự do).

- Được chia thành nhiều đoạn nhỏ khác nhau (cứ 4 câu chia thành một đoạn).

- Từ ngữ được trình bày ngắn gọn, súc tích, chỉ nêu những hình ảnh tiêu biểu.

Câu 2 (trang 29 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Theo em, bài thơ này có gì độc đáo? Nét độc đáo ấy được thể hiện qua những từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ nào?

Phương pháp giải:

Đọc lại bài thơ, tìm các ý nói về sự từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ trong thơ.

Lời giải chi tiết:

Bài thơ này được tác giả viết một cách rất độc đáo, thể hiện qua:

- Từ ngữ: nhà thơ sử dụng nhiều từ ngữ mang nghĩa biểu tượng, gợi sự liên tưởng thú vị cho người đọc.

- Hình ảnh gần gũi, gợi sự thân thương và nhiều cảm xúc (hai cha con cùng nhau đi dạo, cánh buồm, biển cả).

- Giọng điệu trìu mến, thân thương.

- Các biện pháp tu từ được sử dụng nhuần nhuyễn:

+ Ẩn dụ (ánh mặt trời, bóng cha, bóng con, ánh nắng…)

+ Liệt kê (sẽ có cây, có cửa, có nhà…)

+ Điệp từ (điệp từ "cha", "con")

Câu 3 (trang 29 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Bài thơ có chứa các yếu tố miêu tả và tự sự không? Nếu có em hãy chỉ ra và phân tích tác dụng của các yếu tố đó.

Phương pháp giải:

Nhớ lại các kiến thức về phương thức tự sự và miêu tả.

Lời giải chi tiết:

- Bài thơ có chứa các yếu tố tự sự và miêu tả:

- Tự sự: kể về những cuộc đối thoại giữa hai cha con về những thắc mắc trẻ thơ, về ước mơ tuổi trẻ của người cha.

- Miêu tả: hình ảnh hai cha con dắt nhau bên bờ biển dưới nền cát mịn, ánh nắng mai hồng hay hình ảnh những cánh buồm.

- Tác dụng: Làm nổi bật tình cha con thiêng liêng nói riêng và tình cảm gia đình nói chung. Các yếu tố này giúp tác giả thể hiện cảm xúc của mình một cách rõ nét hơn, làm cho bài thơ thêm ấn tượng và đặc sắc hơn.

Câu 4 (trang 29 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Tình cảm của hai cho con được thể hiện như thế nào trong bài thơ? Điều ấy gợi cho em suy nghĩ gì về tình cảm gia đình?

Phương pháp giải:

Đọc và tìm ý.

Lời giải chi tiết:

- Tình cảm của hai cha con dành cho nhau được thể hiện một cách đầy chân thực qua những câu hỏi ngây ngô của cậu bé và những câu trả lời với tiết tấu chậm của người cha. Người cha không hề tỏ ra ngạc nhiên trước những câu hỏi của con mà khẽ mỉm cười giảng giải cho con, từng bước nâng đỡ ước mơ con.

- Điều đó khiến em hiểu tình cảm gia đình thật thiêng liêng, nó chất chứa sự yêu thương vô bờ bến của cha mẹ dành cho con.

Câu 5 (trang 29 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Em nhận xét như thế nào về tình cảm, cảm xúc của tác giả thế hiện qua bài thơ. 

Phương pháp giải:

Nhận xét tình cảm của tác giả qua ngôn từ, hình ảnh thơ.

Lời giải chi tiết:

Qua việc đọc và tìm hiểu bài thơ em cảm nhận được tình cảm, cảm xúc đầy chân thật của tác giả qua từng ngôn từ. Tác giả như đang sống trong hình ảnh người cha nói ra những suy nghĩ, thể hiện tình cảm cha con và đã gieo vào lòng các bạn trẻ - những thế hệ sau này một khát vọng tốt đẹp cho cuộc đời.

Chuẩn bị đọc

Gia đình là nơi chúng ta gắn bó và có nhiều kỉ niệm. Hãy nhớ lại một kỉ niệm sâu sắc giữa em và người thân để chia sẻ vớ các bạn trong lớp.

Bài làm:

Đó là lần sinh nhật thứ 10 của em. Hôm đó, em ngủ dậy với tâm trạng háo hức nhận những món quà, lời chúc từ người thân và bạn bè. Nhưng tất cả mọi người vẫn bình thường dường như không có gì đặc biệt so với ngày thường. Em đã rất buồn và nghĩ mọi người đều đã quên đi sinh nhật của mình. Nhưng có một điều bất ngờ là bố mẹ cùng mọi người đã tổ chức sinh nhật bất ngờ cho em. Em rất vui mừng và cảm động, em sẽ không bao giờ quên được kỉ niệm vui vẻ ấy.

Trải nghiệm cùng văn bản

1. Em hình dung như thế nào về hình ảnh người cha và con qua câu thơ "Cha dắt con đi dưới ánh mai hồng/ Nghe con bước lòng vui phơi phới"?
2. Câu thơ "Cha mượn cho con buồm trắng nhé/ Để con đi..." thể hiện mong muốn gì của người con?
3. Em hiểu như thế nào về câu thơ: "Cha gặp lại mình trong tiếng ước mơ con"?

Bài làm:

Câu 1: Qua câu thơ. chúng ta có thể hìn dung được một buổi sáng rực rỡ với cảnh cha dắt con đi dạo trên bờ biển như mở ra những nốt ngân tươi vui, trong trẻo. Thời gian như reo vui cùng những bước chân nhỏ bé của con. Và cha lắng nghe niềm vui ngân nga trong hồn khi nghe tiếng chân con bước. Thời gian ở đây như một minh chứng vô hình cho hạnh phúc đơn sơ và rất đỗi thiêng liêng của con người. Cái vẻ đẹp rực rỡ của ngoại cảnh, cái nốt ngân lặng lẽ của thời gian đều được tỏa sáng.

Câu 2: Câu thơ "Cha mượn cho con buồm trắng nhé/ Để con đi..." như lời tin thầm vang lên từ chính nơi sâu thẳm của tâm hồn trẻ thơ. Chính vì biển quá bao la mà cậu bé muốn khám phá trên một cánh buồm “trăng” đầy ước mơ tuổi thơ. Cậu bé ước mơ được thấy người, thấy nhà cửa, thấy cây cối ở phía chân trời xa. Cậu khao khát được hiểu biết mọi thứ trên đời. Cậu còn ước mơ được khám phá những điều chưa biết về biển, về cuộc sống.

Câu 3: “Cha gặp lại mình trong tiếng ước mơ con”: Người cha vô cùng hạnh phúc và như trẻ lại khi tìm lại mình, tìm lại được những khát vọng thuở trước trong tiếng ước mơ của con. Những khát vọng của con cũng là những khát vọng của cha ngày thơ ấu. Gặp lại những khát vọng ấy nơi con, lòng cha nhen nhóm lên bao hi vọng. Hi vọng con sẽ mang khát vọng của con và cha đi xa hơn nữa trong cuộc đời. Những điều cha chưa làm được từ nay sẽ được gửi gắm nơi con. 

Suy ngẫm và phản hồi

Câu 4: Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết Những cánh buồm là một bài thơ?

Câu 5: Theo em, bài thơ này có gì độc đáo? Nét độc đáo ấy được thể hiện qua nhữn từ ngữ, hình ảnh, biện pháp thu từ nào?

Bài làm:

Câu 4: Những dấu hiệu giúp em nhận thấy đây là một bài thơ là: một câu thường có 5 đến 7 chữ được viết theo thể thơ tự do, được chia thành nhiều đoạn nhỏ khác nhau (cứ 4 câu chia thành một đoạn).

Câu 5: Bài thơ này được tác giả viết một cách rất độc đáo, thể hiện qua:

• Từ ngữ: nhà thơ sử dụng từ mang nghĩa chuyển gợi sự liên tưởng thú vị cho người đọc.
• Hình ảnh hai cha con cùng nhau đi dạo, hình ảnh cánh buồm gợi cho người đọc những xúc cảm về ước mơ thuở nhỏ.
• Biện pháp tu từ được sử dụng là ẩn dụ hình ảnh "ánh trăng" tạo nên sự hàm xúc cho câu thơ, thể hiện những giọt mồ hôi của người cha trong quá trình nuôi dưỡng, dìu dắt con thành người.

Câu 6: Bài thơ có chứa các yếu tố miêu tả và tự sự không? Nếu có em hãy chỉ ra và phân tích tác dụng của các yếu tố đó.

Câu 7: Tình cảm của hai cho con được thể hiện như thế nào trong bài thơ? Điều ấy gợi cho em suy nghĩ gì về tình cảm gia đình?

Câu 8: Em nhận xét như thế nào về tình cảm, cảm xúc của tác giả thế hiện qua bài thơ. 

Bài làm:

Câu 6: Bài thơ có chứa các yếu tố tự sự và miêu tả:

• Tự sự: kể về những cuộc đối thoại giữa hai cha con về những thắc mắc trẻ thơ, về ước mơ tuổi trẻ của người cha.
• Miêu tả: hình ảnh hai cha con dắt nhau bên bờ biển dưới nền cát mịn, ánh nắng mai hồng hay hình ảnh những cánh buồm.

Tác dụng: Làm nổi bật tình cha con thiêng liêng nói riêng và tình cảm gia đình nói chung. Các yếu tố này giúp tác giả thể hiện cảm xúc của mình một cách rõ nét hơn, làm cho bài thơ thêm ấn tượng và đặc sắc hơn.

Câu 7: Tình cảm của hai cha con dành cho nhau được thể hiện một cách đầy chân thực qua những câu hỏi ngây ngô của cậu bé và những câu trả lời với tiết tấu chậm của người cha. Người cha không hề tỏ ra ngạc nhiên trước những câu hỏi của con mà khẽ mỉm cười giảng giải cho con, từng bước nâng đỡ ước mơ con. Điều đó gợi cho em về tình cảm gia đình thật thiêng liêng, nó chất chứa sự yêu thương vô bờ biến, chia sẻ và sự nhẫn lại nâng cánh ước mơ của cha dành cho con.

Câu 8: Qua việc đọc và tìm hiểu bài thơ em cảm nhận được tình cảm, cảm xúc đầy chân thật của tác giả qua từng ngôn từ. Tác giả như đang sống trong hình ảnh người cha nói ra những suy nghĩ, thể hiện tình cảm cha con và đã gieo vào lòng các bạn trẻ- những thế hệ sau này một khát vọng tốt đẹp cho cuộc đời.

*Tác giả
- Hoàng Trung Thông (1925-1993), quê ở Nghệ An
- Ông nhà thơ tiêu biểu của nền thơ cách mạng Việt Nam.
- Phong cách sáng tác: Thơ ca của ông giúp con người sống tốt hơn, tâm hồn trong sạch hơn, đánh thức tình yêu với con người, nỗ lực đấu tranh vì những lí tưởng nhân đạo và sự tiến bộ của con người. Thơ Hoàng Trung Thông ảnh hưởng mạnh mẽ và tác động tới đời sống nhiều thế hệ.
- Tác phẩm chính: Quê hương chiến đấu, Đường chúng ta đi, Những cánh buồm, Đầu sóng..

*Văn bản
- Thể loại: Thơ tự do
- Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: In năm 1964
- Phương thức biểu đạt: Biểu cảm
- Tóm tắt:
Sau trận mưa đêm rả rích, ánh mặt trời rực rỡ trên mặt biển xanh trong vắt, cát vàng mịn hơn, hai cha con dắt tay nhau đi dạo dưới ánh mai hồng. Bóng hai người trải dài trên cát. Người cha cao, gầy, bóng dài lênh khênh. Bóng cậu con trai tròn trịa, chắc nịch. Cậu bé hỏi cha sao phía xa chỉ thấy nước, thấy trời, không thấy nhà, thấy cây, thấy người ở? Người cha trả lời cứ theo cánh buồm đi xa mãi sẽ thấy cây cối, nhà cửa, nhưng nơi đó cha cũng chưa hề đến. Cậu bé xin cha mượn cho mình cánh buồm trắng để đến được nơi xa đó. Câu hỏi ngây thơ của người con chứa đựng khao khát được đi khắp đó đây, khám phá những điều chưa biết về biển và cuộc sống, ước mơ của con gợi cho người cha nhớ đến chính mình với ước mơ và khát vọng đi xa, tìm hiểu cuộc sống ngày còn thơ ấu.

- Bố cục: Gồm 3 phần:
+ Phần 1: Từ đầu đến "chắc nịch" : Cảnh hai cha con dạo trên bãi biển.
→Nội dung: Cha dắt con dạo trên bãi biển, cát minh, biển xanh, tình cha con càng khăng khít.
→ Nghệ thuật: Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: Ánh nắng chảy đầy vai (ánh mặt trời rực rỡ chảy trên cả vai của hai cha con) ; Điệp cấu trúc tăng tiến "Cát càng mịn, biển càng trong" (Bờ biển sau trận bão dữ dội trở về bình yên với màu sắc tươi sáng, màu vàng lan tỏa từ cả bãi cát, kết hợp với màu xanh trong của biển) ; "Cha dắt con đi"... "
Cha lại dắt con đi"
+ Phần 2: Tiếp đến "để con đi..": Cuộc trò chuyện giữa hai cha con.
- > thể hiện khát vọng của người cha từ thuở còn nhỏ nhưng chưa thực hiện được. Đồng thời người cha thấy mình trong chính ước mơ của con.
+ Phần 3: Đoạn còn lại: Ý nghĩa những ước mơ của con.
Hình ảnh những cánh buồm: Ẩn dụ cho khát vọng khám phá. Cha mong muốn được khám phá những nơi cha chưa hề đi đến; cũng là mong ước được khám phá thế giới rộng lớn của con.

* Giá trị nội dung:
Bài thơ nói về mơ ước của cha và con. Đứng trước biển thấy những cánh buồm kiêu hãnh ngoài biển khơi, người con muốn có một cánh buồm trắng, sẽ đi thật xa để khám phá. Đó cũng là mơ ước thuở bé của người cha.

* Giá trị nghệ thuật:
- Kết hợp các phương thức biểu cảm với tự sự, miêu tả
- Thể thơ tự do kết hợp với những biện pháp tu từ ẩn dụ, điệp ngữ.. sinh động, hấp dẫn.

* Đặc trưng của thơ – đặc điểm nhận diện
- Thơ chú trọng đến cái đẹp, phần thi vị của tâm hồn con người và cuộc sống khách quan.
- Ngôn ngữ thơ cô đọng, hàm súc, giàu hình ảnh và nhạc điệu.
- Tính cô đọng trong số lượng từ, tính tượng hình và dư âm thanh nhạc trong thơ biến nó thành một hình thức nghệ thuật độc đáo, tách biệt hẳn khỏi các hình thức nghệ thuật khác.
- Có phân dòng và vần hiệp lời thơ, cách ngắt nhịp, sử dụng thanh điệu.. làm tăng sức âm vang và lan tỏa, thẩm sâu của ý thơ.

-Phân loại: Thơ trữ tình (đi sâu vào tâm tư tình cảm, những chiêm nghiệm của con người về cuộc đời; Thơ tự sự (cảm nghĩ vận động theo mạch kể chuyện) ; Thơ trào phúng (phủ nhận những điều xấu bằng lối viết mỉa mai, khôi hài;..

Hướng dẫn Soạn bài: Những cánh buồm – Ngữ Văn 6, Sách Chân trời sáng tạo
Chuẩn bị đọc
Gia đình là nơi chúng ta gắn bó và có nhiều kỉ niệm. Hãy nhớ lại một kỉ niệm sâu sắc giữa em và người thân để chia sẻ vớ các bạn trong lớp.
Trả lời:
Đó là kỉ niệm năm lớp 3 em được bố mẹ đưa đi du lịch ở đảo Cát Bà. Suốt một tuần trước chuyến đi, em đã rất háo hức và mong chờ. Chuyến du lịch đó thật tuyệt vời và để lại nhiều ấn tượng đẹp trong em. Lần đó, em đã được đi qua Cầu vượt biển Tân Vũ - Lạch Huyện dài nhất Việt Nam, chiêm ngưỡng công nghệ – kỹ thuật xây dựng hiện đại. Tại thiên đường biển này, em được tắm nắng trên bãi cát trắng và chèo thuyền Kayak, tham quan Đảo Khỉ. Đến đây, bữa nào, em cũng được ăn nhiều món hải sản ngon. Em rất ấn tượng về chuyến du lịch đó. Em sẽ không bao giờ quên được kỉ niệm thú vị này.

*** Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1. Em hình dung như thế nào về hình ảnh người cha và con qua câu thơ "Cha dắt con đi dưới ánh mai hồng/ Nghe con bước lòng vui phơi phới"?
Trả lời:
- Hai dòng thơ giúp em hình dung ra khung cảnh đẹp trên bờ biển. Đó là một buổi sáng bình minh trong trẻo, nắng hồng đẹp dịu, cha dắt con đi dạo trên bờ biển.
+ Cha lắng nghe những bước chân nhỏ bé của con, lòng hạnh phúc phơi phới như nghe những nốt nhạc vui tươi, ngân nga, trong trẻo.
+ Thời gian ánh mai hồng như một minh chứng cho hạnh phúc đơn sơ mà rất đỗi thiêng liêng của cha con.
+ Vẻ đẹp trong lành của thiên nhiên càng tô đẹp hình ảnh gắn bó, hạnh phúc đơn sơ của hai cha con.

Câu 2. Câu thơ "Cha mượn cho con buồm trắng nhé/ Để con đi.." thể hiện mong muốn gì của người con?
Trả lời:
- Hai câu thơ trên giống như lời thì thầm vang lên từ chính nơi sâu thẳm của tâm hồn trẻ thơ của người con.
- Lời thơ thể hiện khát vọng, mong ước khám phá biển, cuộc sống và thế giới rộng lớn của con
- Hình ảnh cánh buồm "trắng" tượng trưng cho ước mơ tuổi thơ trong trẻo, hồn nhiên của con.

Câu 3. Em hiểu như thế nào về câu thơ: "Cha gặp lại mình trong tiếng ước mơ con"?
Trả lời:
Đọc câu thơ trên, em hiểu:
- Người cha vô cùng vui sướng, hạnh phúc và như sống lại thời thơ ấu khi nhìn thấy những ước mơ, khát vọng thuở trướccủa mình trong lời mơ ước của con.
- Thời thơ ấu, cha cũng có những ngày thơ ấu với những khát vọng đẹp giống như ước mơ của con hiện tại.
- Cha bắt gặp những khát vọng ấy ở chính người con của mình nên nhen nhóm lên hi vọng những điều cha chưa làm được thì con sẽ thay cha làm. Con sẽ mang khát vọng của con và cha đi xa hơn nữa trong cuộc đời.

*** Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1. Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết Những cánh buồm là một bài thơ?
Trả lời:
Những dấu hiệu giúp em nhận thấy đây là một bài thơ là:
- Mỗi dòng có số chữ rất ít (thường có 5 đến 7 chữ được viết theo thể thơ tự do).
- Cả bài được chia thành nhiều đoạn nhỏ khác nhau (thông thường mỗi đoạn có số câu chẵn: Cứ 4 câu chia thành một đoạn).
- Từ ngữ được chọn lọc, trình bày ngắn gọn, súc tích, có tính gợi hình, gợi cảm cao.
- Thể hiện qua giọng điệu, ngắt nhịp: Bài thơ được viết với giọng điệu trìu mến, thân thương.
- Trong bài chỉ nêu những hình ảnh tiêu biểu, qua đó bộc lộ thái độ, cảm xúc của nhân vật trữ tình.

Câu 2. Theo em, bài thơ này có gì độc đáo? Nét độc đáo ấy được thể hiện qua những từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ nào?
Trả lời:
Nét độc đáo của bài thơ thể hiện qua từ ngữ, hình ảnh và các biện pháp tu từ là:
- Về từ ngữ: Nhà thơ sử dụng từ mang nghĩa chuyển gợi sự liên tưởng thú vị cho người đọc. Như: Ánh nắng chảy đầy vai.
- Về hình ảnh: Bài thơ sử dụng những hình ảnh gần gũi, gợi sự thân thương và nhiều cảm xúc. Đó là:
+Hình ảnh hai cha con cùng nhau đi dạo,
+hình ảnh cánh buồm gợi cho người đọc những xúc cảm về ước mơ thuở nhỏ.
- Về biện pháp tu từ:
+ Ẩn dụ (ánh mặt trời, bóng cha, bóng con, ánh nắng, cánh buồm)
+ Liệt kê (sẽ có cây, có cửa, có nhà)
+ Điệp từ (điệp từ "cha", "con")

Câu 3. Bài thơ có chứa các yếu tố miêu tả và tự sự không? Nếu có em hãy chỉ ra và phân tích tác dụng của các yếu tố đó.
Trả lời:
*Bài thơ có chứa các yếu tố tự sự và miêu tả.
- Yếu tố tự sự: Cảm nghĩ, cảm xúc của nhân vật trữ tình vận động theo mạch kể chuyện.
+Cụ thể: Cảm xúc của nhân vật trữ tình thể hiện thông qua sự việc kể về những cuộc đối thoại giữa hai cha con về những thắc mắc trẻ thơ, về ước mơ tuổi trẻ của người cha.
- Yếu tố miêu tả: Cảm xúc của nhân vật trữ tình thể hiện thông qua các chi tiết tái hiện cụ thể về hình ảnh hai cha con dắt nhau bên bờ biển dưới nền cát mịn, về ánh nắng mai hồng, về hình ảnh những cánh buồm.
* Tác dụng: Kết hợp các yếu tố tự sự và miêu tả trong thơ

Tri thức Ngữ Văn

1. Tri thức đọc hiểu

- Thơ thuộc thể loại tác phẩm trữ tình, thiên về diễn tả tình cảm, cảm xúc của nhà thơ. Thơ có hình thức cấu tạo đặc biệt. Thơ cách luật có quy tắc nhất định về số câu, số chữ, gieo vần… Thơ tự do không có quy tắc nhất định về số câu, số chữ, gieo vần… như thơ cách luật.

- Yếu tố miêu tả và tự sự trong thơ làm cho bài thơ thêm gợi tả, hấp dẫn.

- Ngôn ngữ thơ hàm súc, giàu nhạc điệu, hình ảnh, thể hiện những rung động, suy tư của người viết.

2. Tri thức tiếng Việt

- Từ đa nghĩa là từ có nhiều nghĩa, trong đó có nghĩa gốc và nghĩa chuyển. Nghĩa gốc xuất hiện trước, làm cơ sở để hình thành các nghĩa khác. Nghĩa chuyển là nghĩa được hình thành trên cơ sở nghĩa gốc.

- Từ đồng âm là những từ giống nhau về âm thanh nhưng khác nghĩa nhau, không liên quan gì với nhau.

Soạn bài Những cánh buồm

1. Chuẩn bị đọc

Gia đình là nơi chúng ta gắn bó và có nhiều kỉ niệm. Hãy nhớ lại một kỉ niệm sâu sắc giữa em và người thân để chia sẻ với các bạn trong lớp.

Gợi ý:

Những kỉ niệm với gia đình: một chuyến du lịch vào kì nghỉ hè, đón giao thừa cùng người thân trong gia đình, về quê thăm ông bà…

* Đôi nét về tác giả, tác phẩm:

- Tác giả: Hoàng Trung Thông (1925 - 1993) là nhà thơ tiêu biểu của nền thơ ca cách mạng Việt Nam. Quê ở huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. Ông tham gia cách mạng từ trước năm 1945, từng đảm nhận nhiều chức trách quan trọng như cán bộ văn nghệ của khu ủy Liên khu IV, tỉnh ủy viên tỉnh ủy Nghệ An, Ủy viên Tiểu ban Văn nghệ Trung ương… Một số tác phẩm tiêu biểu: Quê hương chiến đấu (thơ, 1955), Chặng đường mới của văn học chúng ta (tiểu luận, 1961), Những cánh buồm (thơ, 1964), Cuộc sống thơ và thơ cuộc sống (tiểu luận, 1979), Hương mùa thơ (thơ, 1984)...

- Tác phẩm: Bài thơ Những cánh buồm được rút ra từ tập thơ cùng tên do NXB Văn học xuất bản lần đầu năm 1964. Bài thơ được đánh giá là một trong những tác phẩm hay về ngôn từ, âm hưởng và có sức gợi cảm.

2. Trải nghiệm cùng văn bản

Câu 1. Em hình dung như thế nào về hình ảnh người cha và con qua câu thơ “Cha dắt con đi dưới ánh mai hồng/ Nghe con bước lòng vui phơi phới”?

- Khung cảnh: ánh mặt trời rực rỡ, biển trong xanh, cát mịn màng.

- Hình ảnh cha và con: cha dắt con đi dạo trên bờ biển, bóng cha dài lênh khênh, bóng con tròn chắc nịch.

- Khi lắng nghe tiếng chân con bước, lòng cha cảm thấy sung sướng.

Câu 2. Câu thơ “Cha mượn cho con buồm trắng nhé/Để con đi…” thể hiện mong muốn gì của người con?

Câu thơ “Cha mượn cho con buồm trắng nhé/Để con đi…” được vang lên sâu thẳm tâm hồn trẻ thơ. Người con muốn được khám phá thế giới rộng lớn ngoài kia: được nhìn thấy cây, nhà, cửa. Đó chính là khao khát khám phá cũng như trí tưởng tượng phong phú của trẻ thơ.

Câu 3. Em hiểu như thế nào về câu thơ: “Cha gặp lại mình trong tiếng ước mơ con”?

Người cha cảm thấy bồi hồi, hạnh phúc khi gặp lại chính mình trong ước mơ của con. Lời của con hay cũng chính là tiếng lòng của cha khi còn là một cậu bé cũng từng mong ước như đứa con của mình. Những ước mơ chưa thể thực hiện của người cha nay được gửi gắm trong con.

3. Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1. Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết Những cánh buồm là một bài thơ?

- Nội dung: Bài thơ Những cánh buồm thể hiện niềm tự hào của người cha khi thấy con mình cũng ấp ủ những ước mơ cao đẹp. Qua đó, tác giả còn ca ngợi ước mơ được khám phá cuộc sống của trẻ thơ - đó là những ước mơ làm cho cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn.

- Hình thức: được chia thành 6 khổ thơ, mỗi khổ có ít nhất 4 câu thơ, hết một câu thơ sẽ xuống dòng và viết hoa chữ cái đầu.

Câu 2. Theo em, bài thơ này có gì độc đáo? Nét độc đáo ấy được thể hiện qua những từ ngữ, hình ảnh, biện pháp thu từ nào?

• Từ ngữ: nhà thơ sử dụng từ ngữ giàu liên tưởng.
• Hình ảnh gần gũi, quen thuộc: cha dắt con đi, ánh mặt trời, những cánh buồm…
• Biện pháp tu từ: ẩn dụ (ánh mặt trời, những cánh buồm, ánh nắng chảy đầy vai…); liệt kê (có cây, có cửa, có nhà…); Điệp từ (bóng… bóng…, cha, con).

Câu 3. Bài thơ có chứa các yếu tố miêu tả và tự sự không? Nếu có em hãy chỉ ra và phân tích tác dụng của các yếu tố đó.

- Bài thơ có chưa các yếu tố miêu tả và tự sự.

- Các yếu tố:

• Tự sự: Kể về cuộc đối thoại giữa hai cha con.
• Miêu tả: hình ảnh hai cha con dắt nhau bên bờ biển dưới nền cát mịn, ánh nắng mai hồng hay hình ảnh những cánh buồm…

- Tác dụng: Giúp tác giả thể hiện tình cảm cha con chân thực hơn.

Câu 4. Tình cảm của hai cho con được thể hiện như thế nào trong bài thơ? Điều ấy gợi cho em suy nghĩ gì về tình cảm gia đình?

• Bài thơ Những cánh buồm thể hiện niềm tự hào của người cha khi thấy con mình cũng ấp ủ những ước mơ cao đẹp.
• Điều đó gợi cho em suy nghĩ về tình cảm gia đình: thiêng liêng, sâu sắc.

Câu 5. Em nhận xét như thế nào về tình cảm, cảm xúc của tác giả thế hiện qua bài thơ.

Tình cảm, cảm xúc của tác giả được thể hiện qua bài thơ: chân thành, tha thiết.

Chuẩn bị đọc

Câu hỏi (trang 28 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Trả lời:

Em nhớ lại kỉ niệm của mình và kể lại, tham khảo gợi ý dưới đây:

Vào mùa hè năm ngoái, vì em và chị gái ngoan ngoãn đạt thành tích học tập tôt nên bố mẹ đã thưởng cho hai chị em chuyến đi du lịch đến Vịnh Hạ Long. Tại đây cả gia đình em đã cùng nhau nghỉ ngơi thư giãn, kể cho nhau nghe thật nhiều câu chuyện vui, cùng nhau tắm biển, ăn những món ăn ngon. Em rất trân trọng những giây phút đó, đó là những kỉ niệm mà em không thể quên.

Trải nghiệm cùng văn bản.

Câu 1 (trang 28 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Em hình dung như thế nào về hình ảnh người cha và con qua câu thơ "Cha dắt con đi dưới ánh mai hồng/ Nghe con bước lòng vui phơi phới"?

Trả lời:

- Câu thơ tái hiện lại hình ảnh một buổi sáng rực rỡ, tinh khôi với ánh nắng mai hồng phớt rải đầy thảm biển.

- Trên nền thiên nhiên tươi đẹp ấy, cha dắt con đi dạo như mở ra những nốt ngân tươi vui, trong trẻo. Thời gian như reo vui cùng những bước chân nhỏ bé của con.

- Và cha lắng nghe niềm vui ngân nga trong hồn khi nghe tiếng chân con bước. Thời gian ở đây như một minh chứng vô hình cho hạnh phúc đơn sơ và rất đỗi thiêng liêng của con người.

=> Cái vẻ đẹp rực rỡ của ngoại cảnh, cái nốt ngân lặng lẽ của thời gian đều được tỏa sáng.

Câu 2 (trang 29 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Câu thơ "Cha mượn cho con buồm trắng nhé/ Để con đi..." thể hiện mong muốn gì của người con?

Trả lời:

- Câu thơ "Cha mượn cho con buồm trắng nhé/ Để con đi..." như lời mong mỏi vang lên từ chính nơi sâu thẳm của tâm hồn trẻ thơ.

- Chính vì biển quá bao la mà cậu bé muốn khám phá trên một cánh buồm “trăng” đầy ước mơ tuổi thơ. 

- Cậu bé ước mơ được thấy người, thấy nhà cửa, thấy cây cối ở phía chân trời xa. Cậu khao khát được hiểu biết mọi thứ trên đời. Cậu còn ước mơ được khám phá những điều chưa biết về biển, về cuộc sống.

→→Câu thơ thể hiện khát khao khám phá và trí tưởng tượng phong phú, đáng yêu của tâm hồn trẻ thơ.

Câu 3 (trang 29 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Em hiểu như thế nào về câu thơ: "Cha gặp lại mình trong tiếng ước mơ con"?

Trả lời:

 “Cha gặp lại mình trong tiếng ước mơ con” là câu thơ đầy cảm xúc, thể hiện tâm trạng của cha khi lắng nghe những lời lẽ ngô nghê của con trẻ:

- Người cha vô cùng hạnh phúc và như trẻ lại khi tìm lại mình, tìm lại được những khát vọng thuở trước trong tiếng ước mơ của con. Những khát vọng của con cũng là những khát vọng của cha ngày thơ ấu.

- Gặp lại những khát vọng ấy nơi con, lòng cha nhen nhóm lên bao hi vọng. Hi vọng con sẽ mang khát vọng của con và cha đi xa hơn nữa trong cuộc đời. Những điều cha chưa làm được từ nay sẽ được gửi gắm nơi con.  

Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1 (trang 29 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Trả lời:

Dấu hiệu giúp em nhận thấy đây là một bài thơ là:

- Một câu có ít chữ (thường có 5 đến 7 chữ được viết theo thể thơ tự do).

- Được chia thành nhiều đoạn nhỏ khác nhau (cứ 4 câu chia thành một đoạn).

- Từ ngữ được trình bày ngắn gọn, súc tích, chỉ nêu những hình ảnh tiêu biểu.

Câu 2 (trang 29 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Trả lời:

Bài thơ này được tác giả viết một cách rất độc đáo, thể hiện qua:

- Từ ngữ: nhà thơ sử dụng nhiều từ ngữ mang nghĩa biểu tượng, gợi sự liên tưởng thú vị cho người đọc.

- Hình ảnh gần gũi, gợi sự thân thương và nhiều cảm xúc (hai cha con cùng nhau đi dạo, cánh buồm, biển cả).

- Giọng điệu trìu mến, thân thương.

- Các biện pháp tu từ được sử dụng nhuần nhuyễn:

+ Ẩn dụ (ánh mặt trời, bóng cha, bóng con, ánh nắng…)

+ Liệt kê (sẽ có cây, có cửa, có nhà…)

+ Điệp từ (điệp từ « cha », « con »)

Câu 3 (trang 29 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Trả lời:

- Bài thơ có chứa các yếu tố tự sự và miêu tả:

- Tự sự: kể về những cuộc đối thoại giữa hai cha con về những thắc mắc trẻ thơ, về ước mơ tuổi trẻ của người cha.

- Miêu tả: hình ảnh hai cha con dắt nhau bên bờ biển dưới nền cát mịn, ánh nắng mai hồng hay hình ảnh những cánh buồm.

à  Làm nổi bật tình cha con thiêng liêng nói riêng và tình cảm gia đình nói chung. Các yếu tố này giúp tác giả thể hiện cảm xúc của mình một cách rõ nét hơn, làm cho bài thơ thêm ấn tượng và đặc sắc hơn.

Câu 4 (trang 29 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Trả lời:

- Tình cảm của hai cha con bạn nhỏ trong bài thơ hiện lên thật chân thực, trong sáng và thiêng liêng.

- Qua tìn cảm đó em cảm thấy tình cảm gia đình là thứu tình cảm vô cùng quan trọng, gia đình chính là điểm tựa tinh thần vững chắc của mỗi người.

Câu 5 (trang 29 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Trả lời:

Cảm xúc của tác giả là cảm xúc chân thật, giản dị. Với những tình cảm chân thành đó tác giả đã viết nên những câu thơ thấm đượm tình cảm cha con.

B. Tóm tắt những nội dung chính khi soạn bài Những cánh buồm:

I. Tác giả

• Tiểu sử 

- Nhà thơ Hoàng Trung Thông sinh ngày 05.05.1925, .mất năm 1993 tại Hà Nội.

- Quê gốc: xã Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An. 

- Trong kháng chiến chống Pháp, lúc đầu ông hoạt động văn nghệ ở Liên khu IV, sau ra công tác ở Hội văn nghệ Trung ương. 

- Ông từng là Vụ trưởng Vụ Văn nghệ, Ban Tuyên huấn Trung ương, Thư ký tòa soạn tạp chí Văn nghệ, Tổng biên tập tuần báo Văn nghệ, Viện trưởng Viện Văn học thuộc Ủy ban khoa học xã hội Việt Nam, Tổng biên tập Tạp chí Văn học, Ủy viên BCH Hội nhà văn Việt Nam các khóa I, và II.

- Hoàng Trung Thông thuộc lớp các nhà thơ xuất hiện và trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1946-1954). Ông tiếp tục làm thơ và xuất bản thơ trong và sau những năm chống Mỹ cứu nước 

• Sự nghiệp văn học

Tác phẩm:

- Quê hương chiến đấu (thơ – 1055), 

- Đường chúng ta đi (thơ – 1960), 

- Những cánh buồm (thơ – 1964), 

- Đầu sóng (thơ – 1968), 

- Trong gió lửa (thơ – 1971), 

- Như đi trong mơ (thơ – 1977), 

- Chiến công tuốt thơ (thơ – 1983), 

- Những ngày thu ở Liên Xô (bút ký – 1983), 

- đường mới của văn học chúng ta (phê bình tiểu luận – 1961), 

- Cuộc sống thơ và thơ cuộc sống (phê bình tiểu luận – 1979). 

Phong cách

- Thơ ca của ông giúp con người sống tốt hơn, tâm hồn trong sạch hơn, đánh thức tình yêu với con người, nỗ lực đấu tranh vì những lý tưởng nhân đạo và sự tiến bộ của con người. 

- Thơ Hoàng Trung Thông ảnh hưởng mạnh mẽ và tác động tới đời sống nhiều thế hệ.

II. Tác phẩm

• Xuất xứ

In trong tập Những cánh buồm, NXB Văn học, Hà Nội, 1964.

• Bố cục: 3 đoạn

- Đoạn 1 (Từ đầu … đến "vui phơi phới"): Hình ảnh cha và con.

- Đoạn 2 (Tiếp theo … đến "để con đi"): Cuộc trò chuyện giữa cha và con.

- Đoạn 3 (Còn lại): Suy ngẫm của cha về ước mơ con.

• Thể loại: thơ tự do.
• Giá trị nội dung

Bài thơ nêu lên cảm xúc, ước mơ của hai cha con muốn đi khám phá những vùng đất xa xôi được thể hiện qua cuộc nói chuyện khi cùng nhau đi dạo trên bờ biển.

• Giá trị nghệ thuật

Thể thơ tự do kết hợp với những biện pháp tu từ ẩn dụ, điệp ngữ,... sinh động, hấp dẫn.