Tóm tắt

Đất nặn được phát minh bởi Giô-sép Mác Vích-cơ, với mục đích ban đầu là tạo ra một loại bột đất sét, để loại bỏ các vết đen do hồ bóng gây ra trong căn nhà sử dụng than, củi. Nhưng việc này đã dẫn đến nguy cơ thua lỗ   cho công ty. Cuối cùng, Vích-cơ đã thành công khi quyết định biến phát minh của mình thành đồ chơi cho trẻ em. Thứ hai, Phrăng Ép-pơ-xơn đã phát minh ra kem que khi ông vô tình bỏ quên hỗn hợp bột soda khô và nước ở ngoài. Thứ ba, khoai tây chiên được phát minh bởi Gioóc Crăm vì khách hàng đã yêu cầu ông phải thái lát khoai mỏng và giòn hơn nữa. Cuối cùng, giấy nhớ được ra đời bởi Xpen-xơ Xin-vơ và Át Phrai vì Át Phrai không biết dán giấy tờ lên cuốn sách của mình kiểu gì. 

Bố cục

Có thể chia văn bản thành 2 phần:

- Phần 1 (Từ đầu đến …tốt đẹp hơn bao giờ hết): Giới thiệu vấn đề

- Phần 2 (Còn lại): Chứng minh vấn đề

Nội dung chính

Văn bản mang đến những hiểu biết thú vị về những phát minh được phát hiện trong những tình huống vô cùng bất ngờ, không ai lường trước được. Thế nhưng chúng đến thế giới với mục đích chung là tạo ra một thế giới tốt đẹp hơn.

Chuẩn bị

- Văn bản thuật lại một sự kiện theo mối quan hệ nguyên nhân – kết quả thường bao gồm ba thông tin chính: nguyên nhân – diễn biến – kết quả, nhằm trả lời ba câu hỏi lớn: Vì sao lại xảy ra sự việc ấy?, Sự việc ấy diễn ra thế nào?, Kết quả ra sao?.

- Khi đọc văn bản thông tin thuật lại một sự kiện theo mối quan hệ nguyên nhân – kết quả:

+ Văn bản được đăng hoặc in ở đâu và vào thời điểm nào? Thời điểm đó có ý nghĩa gì?

+ Văn bản thuật lại sự kiện gì? Sự kiện ấy được nêu ở phần nào của văn bản?

+ Thứ tự triển khai nguyên nhân, diễn biến và kết quả của sự kiện.

+ Các yếu tố như nhan đề, sa pô, đề mục, hình ảnh,… trong văn bản có tác dụng gì?

+ Sự kiện được thuật lại có ý nghĩa gì với người đọc?

- Có rất nhiều sự kiện có ý nghĩa đã xảy ra trong quá khứ, liên quan đến mọi mặt của đời sống như chính trị, văn hóa, khoa học, kĩ thuật,… Một số phát minh cũng được coi là những sự kiện đáng nhớ. Hãy tìm hiểu một số phát minh của nhân loại:

Đọc hiểu

Trong khi đọc

Câu hỏi trang 98 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Tìm nghĩa của từ “huyền thoại”.

Trả lời: 

Nghĩa của từ “huyền thoại” trong văn bản này ý chỉ những phát minh ra đời từ trong lịch sử làm nên những kì tích, khiến người ta không ngờ đến.

Câu hỏi trang 99 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Tìm nghĩa của các từ “vô tình” và “tình cờ”.

Trả lời:

- “Tình cờ”: không liệu trước, không dè trước mà xảy ra.

- “Vô tình”: không chủ định, không cố ý.

Câu hỏi trang 99 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Các từ in đậm trong mỗi mục 1, 2, 3, 4 nêu thông tin gì?

Trả lời:

Các từ in đậm trong mỗi mục 1, 2, 3, 4 nêu thông tin:

- Nhà phát minh

- Mục đích ban đầu

- Diễn biến kết quả

Câu hỏi trang 99 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Chú ý nguyên nhân, diễn biến, kết quả của mỗi phát minh.

Trả lời: 

Nguyên nhân, diễn biến, kết quả của mỗi phát minh:

- Đất nặn:

+ Nguyên nhân: Người dân có xu hướng sử dụng ga dẫn đến loại bột đất sét đặc biệt có công dụng loại bỏ các vết đen do bồ hóng không còn được bán chạy, công ti có nguy cơ thua lỗ nghiêm trọng.

+ Diễn biến: Vích-cơ nhớ lại bài học ngày xưa chị dạy về việc sử dụng những chất bột nhão để mô phỏng độ dẻo của đất sét.

+ Kết quả: Năm 1957, ông biến thiết kế của mình thành một loại đồ chơi trẻ em với nhiều màu sắc, đem lại lợi nhuận cao hàng triệu đô la Mỹ.

- Kem que:

+ Nguyên nhân: Ép-pơ-xơn vô tình dùng một chiếc que trộn bột soda khô và nước lại với nhau trong một chiếc cốc để nghịch, sau đó, bỏ quên chúng.

+ Diễn biến: Hôm sau, Ép-pơ-xơn phát hiện ra một “que kẹo băng” ở đó và khoe các bạn. Vì được làm từ soda nên khi nếm sẽ có hiện tượng nổ li ti.

+ Kết quả: Năm 1923, Ép-pơ-xơn đã kí bằng sáng chế cho thiết kế của mình, đánh dấu ra đời kem que – sản phẩm bán chạy nhất mùa hè.

- Lát khoai tây chiên

+ Nguyên nhân: Crăm khi ấy đang cố phục vụ món khoai tây Pháp do một khách hàng đặt vào mùa hè.

+ Diễn biến: Khách hàng liên tục trả món và yêu cầu phải thái lát mỏng hơn và giòn hơn. 

+ Kết quả: Crăm đã mất bình tĩnh, cắt lát khoai mỏng hơn rồi chiên chúng sao cho khô cứng nhất có thể. Chúng trở nên phổ biến.

- Giấy nhớ:

+ Nguyên nhân: Xin-vơ tạo ra một chất dính tạm trong phòng thí nghiệm nhưng không biết sử dụng nó vào việc gì.

+ Diễn biến: Chất dính có thể dính một vật có trọng lượng nhỏ, dính lên bề mặt mà không làm hư hại gì và rất bền, có thể dùng dán lại nhiều lần.

+ Kết quả: Khi đồng nghiệp của ông đang bực tức vì không thế tìm cách gì dán một số tờ giấy lên cuốn sách của mình và từ đó ý tưởng ra đời.

Câu hỏi trang 100 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Các hình ảnh đưa vào văn bản có tác dụng gì?

Trả lời: 

Các hình ảnh đưa vào văn bản có tác dụng minh họa cho các phát minh được kể.

Sau khi đọc

Câu 1 trang 101 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Với mỗi phát minh, văn bản Những phát minh “tình cờ và bất ngờ” cho biết những thông tin cụ thể nào? Việc lặp lại cách trình bày thông tin ở các phát minh trong văn bản có tác dụng gì?

Trả lời: 

- Với mỗi phát minh, văn bản Những phát minh “tình cờ và bất ngờ” cho biết những thông tin cụ thể về nhà phát minh, mục đích ban đầu và diễn biến kết quả.

- Việc lặp lại cách trình bày thông tin ở các phát minh trong văn bản có tác dụng cho người đọc thấy rõ bất kì phát minh nào cũng có người sáng chế, mục đich ban đầu của chúng – nguyên nhân, quá trình tạo ra phát mình và cuối cùng là kết quả.

Câu 2 trang 101 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Tóm tắt nội dung của văn bản trên bằng cách nêu ngắn gọn các thông tin theo bảng sau:

Tên phát minh - Nguyên nhân - Kết quả - Đất nặn

Do người dân chuyển sang nấu ga, bột đất sét không còn được sử dụng để loại bỏ các vết đen bởi nấu than, củi, công ti có thể bị thua lỗ nặng; Vich-cơ sử dụng những chất bột nhão để mô phỏng độ dẻo của đất sét

Đất nặn trở thành một loại đồ chơi cho trẻ em với nhiều màu sắc hấp dẫn, mang lại cho công ti hàng triệu đô la Mỹ.

Kem que - Lát khoai tây chiên - Giấy nhớ

Trả lời: 

Tên phát minh - Nguyên nhân - Kết quả - Đất nặn

Do người dân chuyển sang nấu ga, bột đất sét không còn được sử dụng để loại bỏ các vết đen bởi nấu than, củi, công ti có thể bị thua lỗ nặng; Vich-cơ sử dụng những chất bột nhão để mô phỏng độ dẻo của đất sét

Đất nặn trở thành một loại đồ chơi cho trẻ em với nhiều màu sắc hấp dẫn, mang lại cho công ti hàng triệu đô la Mỹ.

Kem que

Ép-pơ-xơn vô tình dùng một chiếc que trộn bột soda khô và nước lại với nhau trong một chiếc cốc để nghịch, sau đó, bỏ quên chúng. Hôm sau phát hiện ra một “que kẹo băng” và khi nếm sẽ có hiện tượng nổ li ti

Năm 1923, Ép-pơ-xơn đã kí bằng sáng chế cho thiết kế của mình, đánh dấu ra đời kem que – sản phẩm bán chạy nhất mùa hè.

Lát khoai tây chiên

Crăm khi ấy đang cố phục vụ món khoai tây Pháp do một khách hàng đặt vào mùa hè. Khách hàng liên tục trả món và yêu cầu phải thái lát mỏng hơn và giòn hơn. 

Crăm đã mất bình tĩnh, cắt lát khoai mỏng hơn rồi chiên chúng sao cho khô cứng nhất có thể. Chúng trở nên phổ biến.

Giấy nhớ

Xin-vơ tạo ra một chất dính tạm trong phòng thí nghiệm nhưng không biết sử dụng nó vào việc gì. Chất dính có thể dính một vật có trọng lượng nhỏ, dính lên bề mặt mà không làm hư hại gì và rất bền, có thể dùng dán lại nhiều lần.

Khi đồng nghiệp của ông đang bực tức vì không thế tìm cách gì dán một số tờ giấy lên cuốn sách của mình và từ đó ý tưởng ra đời.

Câu 3 trang 102 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Chỉ ra sự khác nhau trong cách trình bày thông tin giữa văn bản Những phát minh “tình cờ và bất ngờ” và hai văn bản Phạm Tuyên và ca khúc mừng chiến thắng, Điều gì giúp bóng đá Việt Nam chiến thắng?. Cách trình bày của mỗi văn bản phù hợp với mục đích của văn bản như thế nào?

Trả lời: 

Cách trình bày thông tin ở:

- Văn bản Những phát minh “tình cờ và bất ngờ” liệt kê, lặp lại các thông tin của các pháp minh về nhà phát minh, mục đích ban đầu, diễn biến kết quả. →  Cách trình bày có tác dụng cho người đọc thấy rõ bất kì phát minh nào cũng có người sáng chế, mục đich ban đầu của chúng – nguyên nhân, quá trình tạo ra phát mình và cuối cùng là kết quả.

- Hai văn bản Phạm Tuyên và ca khúc mừng chiến thắng, Điều gì giúp bóng đá Việt Nam chiến thắng? được trình bày theo nguyên nhân – kết quả. →  Cách trình bày có tác dụng cho người đọc thấy rõ nguyên nhân dẫn đến kết quả ra đời bài hát hay chiến thắng của bóng đá Việt Nam.

Câu 4 trang 102 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Trong số những phát minh được nhắc đến trong văn bản trên, em thích phát minh nào nhất? Vì sao?

Trả lời: 

Trong số những phát minh được nhắc đến trong văn bản trên, em thích phát minh kem que vì người sáng chế chỉ là một cậu bé 11 tuổi vô tình bỏ quên trò đùa nghịch ngợm của mình.

1. Chuẩn bị - Soạn bài Những phát minh tình cờ và bất ngờ (Cánh Diều)

(SGK trang 98 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều)

- Xem lại mục Chuẩn bị ở bài Phạm Tuyên và ca khúc mừng chiến thắng để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này. Đọc trước văn bản Những phát minh tình cờ và bất ngờ

- Hãy tìm hiểu một số phát minh của nhân loại

Gợi ý:

- Văn bản thuật lại một sự kiện theo mối quan hệ nguyên nhân – kết quả thường bao gồm ba thông tin chính: nguyên nhân – diễn biến – kết quả, nhằm trả lời ba câu hỏi lớn: Vì sao lại xảy ra sự việc ấy?, Sự việc ấy diễn ra thế nào?, Kết quả ra sao?

- Văn bản được lược trích theo bài báo được đăng đăng trên khoahoc.tv.

- Văn bản thuật lại: Sự ra đời không ngờ đến của một số vật dụng (đất nặn, giấy nhớ, que kem, lát khoai tây chiên). Sự kiến ấy được nêu ở phần Sa pô

- Các yếu tố như nhan đề, sa pô, đề mục, hình ảnh,… trong văn bản có tác dụng giúp người đọc nắm bắt được nội dung chính, minh chứng cho nội dung đồng thời cũng là một cách để thu hút lôi cuốn người đọc

- Sự kiện được thuật lại có ý nghĩa giúp người đọc hiểu được sự ra đời vô cùng ngẫu nhiên của giấy nhớ, đất nặn và biết rằng, con người sáng tạo không ngừng mà nguyên nhân của sự sáng tạo ấy nhiều khi rất vô tình và không ngờ tới.

- Một số phát minh của nhân loại như: Ê-đi-xơn là nhà bác học tài ba người Mĩ, sinh năm 1847, mất năm 1931. Ông đã có hàng ngàn phát minh góp phần làm cho cuộc sống của loài người thêm văn minh, tiến bộ. Một lần ông gặp một bà cụ  đi bộ gần ba giờ để đến xem phát minh kì diệu và bà đã kể ước muốn của mình mong có chiếc xe không cần ngựa kéo mà chạy thật êm vì bà đã già, xe ngựa lại chạy rất xóc làm bà cụ đau nhừ cả người.  Từ lần gặp bà cụ, Ê-đi-xơn miệt mài với công việc chế tạo xe điện và đã thành công.

2. Đọc hiểu - Soạn bài Những phát minh tình cờ và bất ngờ (Cánh Diều)

*Câu hỏi giữa bài

Câu 1 trang 98 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Tìm nghĩa của từ "huyền thoại"

Gợi ý:

- "Huyền thoại" là một danh từ nói về những người đã đạt những thành tích vang dội, được truyền từ đời này sang đời khác, họ làm những việc mang tính chất lịch sử hay những việc họ làm mà khi nhắc đến ai ai cũng biết, đó gọi là "huyền thoại".

Câu 2 trang 99 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Tìm nghĩa của các từ "vô tình" và "tình cờ"

Gợi ý:

- Vô tình: không chủ định, không cố ý

- Tình cờ: Không có chủ tâm, do ngẫu nhiên, vô tình gặp hoặc nhận biết được.

Câu 3 trang 99 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Chú ý bố cục giống nhau được nêu ở mỗi mục

Gợi ý:

- Bố cục ở mỗi mục được nêu theo trình tự:

• Nhà phát minh
• Mục đích ban đầu
• Diễn biến và kết quả

→ Bố cục này giúp người đọc hiểu được việc phát minh, sáng kiến được nêu trong mục được phát hiện ra một cách tình cờ, không giống như mục đích ban đầu

Câu 4 trang 99 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Các từ in đậm trong mỗi mục 1, 2, 3, 4 nêu thông tin gì?

Gợi ý:

Các từ in đậm trong mỗi mục 1, 2, 3, 4 nêu thông tin:

• Nhà phát minh
• Mục đích ban đầu
• Diễn biến và kết quả

Câu 5 trang 99 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Chú ý nguyên nhân, diễn biến, kết quả của mỗi phát minh

Gợi ý:

- Đất nặn:

+ Nguyên nhân: Người dân có xu hướng sử dụng ga dẫn đến loại bột đất sét đặc biệt có công dụng loại bỏ các vết đen do bồ hóng không còn được bán chạy, công ti có nguy cơ thua lỗ nghiêm trọng.

+ Diễn biến: Vích-cơ nhớ lại bài học ngày xưa chị dạy về việc sử dụng những chất bột nhão để mô phỏng độ dẻo của đất sét.

+ Kết quả: Năm 1957, ông biến thiết kế của mình thành một loại đồ chơi trẻ em với nhiều màu sắc, đem lại lợi nhuận cao hàng triệu đô la Mỹ.

- Kem que:

+ Nguyên nhân: Ép-pơ-xơn vô tình dùng một chiếc que trộn bột soda khô và nước lại với nhau trong một chiếc cốc để nghịch, sau đó, bỏ quên chúng.

+ Diễn biến: Hôm sau, Ép-pơ-xơn phát hiện ra một “que kẹo băng” ở đó và khoe các bạn. Vì được làm từ soda nên khi nếm sẽ có hiện tượng nổ li ti.

+ Kết quả: Năm 1923, Ép-pơ-xơn đã kí bằng sáng chế cho thiết kế của mình, đánh dấu ra đời kem que - sản phẩm bán chạy nhất mùa hè.

- Lát khoai tây chiên

+ Nguyên nhân: Crăm khi ấy đang cố phục vụ món khoai tây Pháp do một khách hàng đặt vào mùa hè.

+ Diễn biến: Khách hàng liên tục trả món và yêu cầu phải thái lát mỏng hơn và giòn hơn.

+ Kết quả: Crăm đã mất bình tĩnh, cắt lát khoai mỏng hơn rồi chiên chúng sao cho khô cứng nhất có thể. Chúng trở nên phổ biến.

- Giấy nhớ:

+ Nguyên nhân: Xin-vơ tạo ra một chất dính tạm trong phòng thí nghiệm nhưng không biết sử dụng nó vào việc gì.

+ Diễn biến: Chất dính có thể dính một vật có trọng lượng nhỏ, dính lên bề mặt mà không làm hư hại gì và rất bền, có thể dùng dán lại nhiều lần.

+ Kết quả: Khi đồng nghiệp của ông đang bực tức vì không thế tìm cách gì dán một số tờ giấy lên cuốn sách của mình và từ đó ý tưởng ra đời.

Câu 6 trang 100 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Các hình ảnh đưa vào văn bản có tác dụng gì?

Gợi ý:

- Tác dụng: minh họa minh chứng cho nội dung đồng thời cũng là một cách để thu hút, tạo điểm nhấn lôi cuốn người đọc

*Câu hỏi cuối bài - Soạn bài Những phát minh tình cờ và bất ngờ (Cánh Diều)

Câu hỏi:

Câu 1. Với mỗi phát minh, văn bản Những phát minh "tình cờ và bất ngờ" cho biết những thông tin cụ thể nào? việc lặp các cách trình bày thông tin ở các phần phát minh trong văn bản trên có tác dụng gì?

Câu 2. Tóm tắt nội dung của văn bản trên theo các nêu ngắn gọn các thông tin theo bảng sau:

Tên phát minh

Nguyên nhân

Kết quả

1. Đất nặn

2. Kem que.

3. Lát khoai tây chiên

4. Giấy nhớ

Câu 3. Chỉ ra sự khác nhau trong cách trình bày thông tin giữa văn bản Những phát minh "tình cờ và bất ngờ" và hai văn bản Phạm Tuyên và ca khúc mừng chiến thắng, Điều gì giúp bóng đá Việt nam chiến thắng. Cách trình bày của mỗi văn bản phù hợp với mục đích của văn bản như thế nào?

Câu 4. Trong số những phát minh được nhắc đến trong văn bản trên em thích phát minh nào nhất? Vì sao?

Gợi ý trả lời câu hỏi cuối bài - Soạn bài Những phát minh "tình cờ và bất ngờ" (Cánh Diều)

Câu 1.

- Cho biết thông tin về nhà phát minh, mục đích ban đầu phát minh và kết quả bất ngờ đạt được

- Tác dụng: giúp người đọc dễ nắm bắt được nội dung trọng tâm và có thể so sánh các phát minh với nhau.

Câu 2.

Tên phát minh

Nguyên nhân

Kết quả

1. Đất nặnngười dân không sử dụng đất sét để loại bỏ vết đen do bồ hóng khi sử dụng than và củi kiến ông thua lỗ nhớ về bài học chị dạy ông cách sử dụng bột nhão mô phỏng độ dẻo của đất séttrở thành loại đồ chơi cho trẻ em với nhiều màu sắc hấp dẫn thu về hàng triệu đô la

2. Kem queEp-po-xơn vô tình dùng chiếc que trộn bột soda khô và nước lại với nhau trong một cái cốc để đùa nghịch và để quên ngoài trờitrở thành sản phẩm bán chạy nhất mọi thời đại khi hè đến

3. Lát khoai tây chiênCram đã mất bình tĩnh khi khách hàng liên tục gửi lại món ăn và cắt lát khoai mỏng đến nỗi không thể mỏng hơn và chiên chúng khô cứngNhiều người thích nó và đặt mua rất nhiều

4. Giấy nhớ

Xin-vơ tạo ra một chất dính tạm trong phòng thí nghiệm nhưng không biết ứng dụng

Vài bnăm sau đồng nghiệp của ông đã tìm ra cách dán một số giấy nhớ lên cuốn sách hợp ca của mình tại nhà thờ

phổ biến rộng rãi

Câu 3.

- Văn bản Những phát minh “tình cờ và bất ngờ” liệt kê, lặp lại các thông tin của các pháp minh về nhà phát minh, mục đích ban đầu, diễn biến kết quả. →  Cách trình bày có tác dụng cho người đọc thấy rõ bất kì phát minh nào cũng có người sáng chế, mục đich ban đầu của chúng - nguyên nhân, quá trình tạo ra phát mình và cuối cùng là kết quả.

- Hai văn bản Phạm Tuyên và ca khúc mừng chiến thắng, Điều gì giúp bóng đá Việt Nam chiến thắng? được trình bày theo nguyên nhân - kết quả. →  Cách trình bày có tác dụng cho người đọc thấy rõ nguyên nhân dẫn đến kết quả ra đời bài hát hay chiến thắng của bóng đá Việt Nam.

Câu 4.

Em thích nhất phát mình đất nặn vì em có thể vui chơi và sáng tạo được rất nhiều thứ khi dùng chúng.

Chuẩn bị

- Xem lại mục Chuẩn bị ở bài Phạm Tuyên và ca khúc mừng chiến thắng để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này. Đọc trước văn bản Những phát minh " tình cờ và bất ngờ"

- Hãy tìm hiểu một số phát minh của nhân loại

Bài làm:

+ Văn bản được đăng hoặc in ở đâu, thời điểm nào? 

Được in trên trang khoahoc.tv

Sản phẩm ra đời vào năm 1954

+ Văn bản thuật lại sự kiện gì? Sự kiện ấy được nêu ở phần nào của văn bản?

Thuật lại: Sự ra đời không ngờ đến của một số vật dụng ( đất nặn, giấy nhớ, que kem. lát khoai tây chiên)

Sự kiến ấy nêu ở phần Sapo

+ Các yếu tố như nhan đề, Sapo, Đề mục, hình ảnh,.... trong văn bản có tác dụng gì?

Tác dụng: giúp người đọc nắm bắt được nội dung chính, minh chứng cho nội dung đồng thời cũng là một cách để thu hút lôi cuốn người đọc

+ Sự kiện được thuật lại có ý nghĩa gì với người đọc?

Giúp người đọc hiểu được sự ra đời vô cùng ngẫu nhiên của của giấy nhớ, đất nặn và biết nằng, con người sáng tạo không ngừng mà nguyên nhân của sự sáng tạo ấy nhiều khi rất vô tình và không ngờ tới

- Hãy tìm hiểu một số phát minh của nhân loại như:

Ê-đi-xơn là nhà bác học tài ba người Mĩ, sinh năm 1847, mất năm 1931. Ông đã có hàng ngàn phát minh góp phần làm cho cuộc sống của loài người thêm văn minh, tiến bộ. Một lần ông gặp một bà cụ  đi bộ gần ba giờ để đến xem phát minh kì diệu và bà đã kể ước muốn của mình mong có chiếc xe không cần ngựa kéo mà chạy thật êm vì bà đã già, xe ngựa lại chạy rất xóc làm bà cụ đau nhừ cả người.  Từ lần gặp bà cụ, Ê-đi-xơn miệt mài với công việc chế tạo xe điện và đã thành công.

Đọc hiểu

Tìm nghĩa của từ " huyền thoại"

Tìm nghĩa của các từ " vô tình" và "tình cờ"

Chú ý bố cục giống nhau được nêu ở mỗi mục

Các từ in đậm trong mỗi mục 1,2,3,4 nêu thông tin gì?

Chú ý nguyên nhân, diễn biến, kết quả của mỗi phát minh

Các hình ảnh đưa vào văn bản có tác dụng gì?

Bài làm:

Tìm nghĩa của từ " huyền thoại"

Huyền thoại là câu chuyện không có thật, mang vẻ thần bí, kì lạ, hoàn toàn do tưởng tượng

Tìm nghĩa của các từ " vô tình" và "tình cờ"

• Vô tình: không chủ định, không cố ý
• Tình cờ: không liệu trước, không dè trước mà xảy ra

Các từ in đậm trong mỗi mục 1,2,3,4 nêu thông tin gì?

• Nêu thông tin về nhà phát minh, mục đích ban đầu, diễn biến kết quả câu chuyện về sự ra đời của đất nặn và giấy nhớ
• Các hình ảnh đưa vào văn bản có tác dụng gì?
• Tác dụng: minh họa minh chứng cho nội dung đồng thời cũng là một cách để thu hút, tạo điểm nhấn lôi cuốn người đọc

* Câu hỏi cuối bài:

1. Với mỗi phát minh, văn bản Những phát minh " tình cờ và bất ngờ" cho viết những thông tin cụ thể nào? việc lặp các cách trình bày thông tin ở các phần phát minh trong văn bản trên có tác dụng gì?
2. Tóm tắt nội dung của văn bản trên theo các nêu ngắn gọn các thông tin theo bảng sau:

Tên phát minh

Nguyên nhân

Kết quả

1. Đất nặn
2. Kem que
3. Lát khoai tây chiên
4. Giấy nhớ
5. Chỉ ra sự khác nhau trong cách trình bày thông tin giữa văn bản Những phát minh "tình cờ và bất ngờ" và hai văn bản Phạm Tuyên và ca khúc mừng chiến thắng, Điều gì giúp bóng đá Việt nam chiến thắng. Cách trình bày của mỗi văn bản phù hợp với mục đích của văn bản như thế nào?
6. Trong số những phát minh được nhắc đến trong văn bản trên em thích phát minh nào nhất? Vì sao?

Bài làm:

Câu 1: Với mỗi phát minh, văn bản Những phát minh " tình cờ và bất ngờ" cho viết những thông tin cụ thể nào? việc lặp các cách trình bày thông tin ở các phần phát minh trong văn bản trên có tác dụng gì?

Cho biết thông tin về nhà phát min, mục đích ban đầu phát minh và kết quả bất ngờ đạt được

Tác dụng: giúp người đọc dễ nắm nắt được nội dung trọng tâm và có thể so sánh các phát minh với nahu

Câu 2: Tóm tắt nội dung của văn bản trên theo các nêu ngắn gọn các thông tin theo bảng sau:

Tên phát minh

Nguyên nhân

Kết quả

• Đất nặn

 người dân thay vì sử dụng đất sét để nấu và sưởi ấm thì thay bào đó dungfga kiến ông thua lỗ nhớ về bài học chị dạy ông cách sử dụng bột nhão mô phỏng độ dẻo của đất sét

trở thành loại đồ chơi cho trẻ em với nhiều màu sắc hấp dẫn thu về hàng triệu đô la

• Kem que

 Ep-po-xơn vô tình dung chiếc que trộn bột soda khô và nước lại với nhau trong một cái cốc để đùa nghịch và để quên ngoài trời 

trở thành sản phẩm bán chạy nhất mọi thời đại khi hè đến 

• Lát khoai tây chiên

 Cram đã mất bình tĩnh khi khách hàng liên tục gửi lại món ăn và cắt lát khoai mỏng đến nỗi không thể mỏng hơn và chiên chúng khô cứng

 Nhiều người thích nó và đặt mua rất nhiều

• Giấy nhớ

 Xin-vơ tạo ra một chất dính tạm trong phòng thí nghiệm nhưng không biết ứng dụng

Vài băn sau đồng nghieepjc ủa ông đã tìm ra cách dán một số giấy nhớ lên cuốn sách hợp ca của mình tại nhà thờ

phổ biến rộng rãi 

Câu 3: Chỉ ra sự khác nhau trong cách trình bày thông tin giữa văn bản Những phát minh "tình cờ và bất ngờ" và hai văn bản Phạm Tuyên và ca khúc mừng chiến thắng, Điều gì giúp bóng đá Việt nam chiến thắng. Cách trình bày của mỗi văn bản phù hợp với mục đích của văn bản như thế nào?

Trình bày thông tin giữa văn bản Những phát minh "tình cờ và bất ngờ" khác một chỗ là văn bản này sử dụng bằng phương pháp tóm tắt, liệt kê trong khi các văn bản còn lại trình bày theo phương pháp trình bày nguyên nhân kết quả

Cách trình bày của mỗi văn bản phù hợp với mục đích, nội dung của văn bản 

Câu 4: Trong số những phát minh được nhắc đến trong văn bản trên em thích phát minh nào nhất? Vì sao?

Trả lời

Em thích nhất là phát minh giấy nhớ vì nó phục vụ cho việc học tập của em

I. Tìm hiểu tác phẩm Những phát minh tình cờ và bất ngờ chi tiết

Chuẩn bị 

- Văn bản thuật lại một sự kiện theo mối quan hệ nguyên nhân – kết quả thường bao gồm ba thông tin chính: nguyên nhân – diễn biến – kết quả, nhằm trả lời ba câu hỏi lớn: Vì sao lại xảy ra sự việc ấy?, Sự việc ấy diễn ra thế nào?, Kết quả ra sao?.

- Khi đọc văn bản thông tin thuật lại một sự kiện theo mối quan hệ nguyên nhân – kết quả:

+ Văn bản được đăng hoặc in ở đâu và vào thời điểm nào? Thời điểm đó có ý nghĩa gì?

+ Văn bản thuật lại sự kiện gì? Sự kiện ấy được nêu ở phần nào của văn bản?

+ Thứ tự triển khai nguyên nhân, diễn biến và kết quả của sự kiện.

+ Các yếu tố như nhan đề, sa pô, đề mục, hình ảnh,… trong văn bản có tác dụng gì?

+ Sự kiện được thuật lại có ý nghĩa gì với người đọc?

- Có rất nhiều sự kiện có ý nghĩa đã xảy ra trong quá khứ, liên quan đến mọi mặt của đời sống như chính trị, văn hóa, khoa học, kĩ thuật,… Một số phát minh cũng được coi là những sự kiện đáng nhớ. Hãy tìm hiểu một số phát minh của nhân loại:

II. Hướng dẫn soạn bài Những phát minh tình cờ và bất ngờ chi tiết

1.Trả lời câu hỏi trong bài

Câu hỏi trang 98 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Tìm nghĩa của từ “huyền thoại”.

Trả lời: 

Nghĩa của từ “huyền thoại” trong văn bản này ý chỉ những phát minh ra đời từ trong lịch sử làm nên những kì tích, khiến người ta không ngờ đến.

Câu hỏi trang 99 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Tìm nghĩa của các từ “vô tình” và “tình cờ”.

Trả lời:

- “Tình cờ”: không liệu trước, không dè trước mà xảy ra.

- “Vô tình”: không chủ định, không cố ý.

Câu hỏi trang 99 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Các từ in đậm trong mỗi mục 1, 2, 3, 4 nêu thông tin gì?

Trả lời: 

Các từ in đậm trong mỗi mục 1, 2, 3, 4 nêu thông tin:

- Nhà phát minh

- Mục đích ban đầu

- Diễn biến kết quả

Câu hỏi trang 99 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Chú ý nguyên nhân, diễn biến, kết quả của mỗi phát minh.

Trả lời: 

Nguyên nhân, diễn biến, kết quả của mỗi phát minh:

- Đất nặn:

+ Nguyên nhân: Người dân có xu hướng sử dụng ga dẫn đến loại bột đất sét đặc biệt có công dụng loại bỏ các vết đen do bồ hóng không còn được bán chạy, công ti có nguy cơ thua lỗ nghiêm trọng.

+ Diễn biến: Vích-cơ nhớ lại bài học ngày xưa chị dạy về việc sử dụng những chất bột nhão để mô phỏng độ dẻo của đất sét.

+ Kết quả: Năm 1957, ông biến thiết kế của mình thành một loại đồ chơi trẻ em với nhiều màu sắc, đem lại lợi nhuận cao hàng triệu đô la Mỹ.

- Kem que:

+ Nguyên nhân: Ép-pơ-xơn vô tình dùng một chiếc que trộn bột soda khô và nước lại với nhau trong một chiếc cốc để nghịch, sau đó, bỏ quên chúng.

+ Diễn biến: Hôm sau, Ép-pơ-xơn phát hiện ra một “que kẹo băng” ở đó và khoe các bạn. Vì được làm từ soda nên khi nếm sẽ có hiện tượng nổ li ti.

+ Kết quả: Năm 1923, Ép-pơ-xơn đã kí bằng sáng chế cho thiết kế của mình, đánh dấu ra đời kem que – sản phẩm bán chạy nhất mùa hè.

- Lát khoai tây chiên

+ Nguyên nhân: Crăm khi ấy đang cố phục vụ món khoai tây Pháp do một khách hàng đặt vào mùa hè.

+ Diễn biến: Khách hàng liên tục trả món và yêu cầu phải thái lát mỏng hơn và giòn hơn. 

+ Kết quả: Crăm đã mất bình tĩnh, cắt lát khoai mỏng hơn rồi chiên chúng sao cho khô cứng nhất có thể. Chúng trở nên phổ biến.

- Giấy nhớ:

+ Nguyên nhân: Xin-vơ tạo ra một chất dính tạm trong phòng thí nghiệm nhưng không biết sử dụng nó vào việc gì.

+ Diễn biến: Chất dính có thể dính một vật có trọng lượng nhỏ, dính lên bề mặt mà không làm hư hại gì và rất bền, có thể dùng dán lại nhiều lần.

+ Kết quả: Khi đồng nghiệp của ông đang bực tức vì không thế tìm cách gì dán một số tờ giấy lên cuốn sách của mình và từ đó ý tưởng ra đời.

Câu hỏi trang 100 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Các hình ảnh đưa vào văn bản có tác dụng gì?

Trả lời: 

Tác dụng: minh họa minh chứng cho nội dung đồng thời cũng là một cách để thu hút, tạo điểm nhấn lôi cuốn người đọc 

2. Trả lời câu hỏi cuối bài

Câu 1: Với mỗi phát minh, văn bản Những phát minh " tình cờ và bất ngờ" cho biết những thông tin cụ thể nào? việc lặp các cách trình bày thông tin ở các phần phát minh trong văn bản trên có tác dụng gì?

Trả lời:

Với mỗi phát minh, văn bản Những phát minh " tình cờ và bất ngờ" cho biết thông tin về nhà phát minh, mục đích ban đầu phát minh và kết quả bất ngờ đạt được.

* Tác dụng: giúp người đọc dễ nắm nắt được nội dung trọng tâm và có thể so sánh các phát minh với nhau.

Câu 2: Tóm tắt nội dung của văn bản trên theo các nêu ngắn gọn các thông tin theo bảng sau:

Trả lời: 

Câu 3: Chỉ ra sự khác nhau trong cách trình bày thông tin giữa văn bản Những phát minh "tình cờ và bất ngờ" và hai văn bản Phạm Tuyên và ca khúc mừng chiến thắng, Điều gì giúp bóng đá Việt nam chiến thắng. Cách trình bày của mỗi văn bản phù hợp với mục đích của văn bản như thế nào?

Trả lời:

Trình bày thông tin giữa văn bản Những phát minh "tình cờ và bất ngờ" khác một chỗ là văn bản này sử dụng bằng phương pháp tóm tắt, liệt kê trong khi các văn bản còn lại trình bày theo phương pháp trình bày nguyên nhân kết quả

=> Cách trình bày của mỗi văn bản phù hợp với mục đích, nội dung của văn bản.

Câu 4: Trong số những phát minh được nhắc đến trong văn bản trên em thích phát minh nào nhất? Vì sao?

Trả lời:

Trong số những phát minh được nhắc đến trong văn bản trên, em thích phát minh kem que vì người sáng chế chỉ là một cậu bé 11 tuổi vô tình bỏ quên trò đùa nghịch ngợm của mình.

III. Tổng kết soạn bài Những phát minh tình cờ và bất ngờ 

• Nội dung bài

 Văn bản cung cấp thông tin về những phát minh tình cờ và bất ngờ bao gồm: đất nặn, kem que, lát khoai tây chiên, giấy nhớ. Dù là những phát minh tình cờ hay dùng nhiều thời gian nghiên cứu thì chúng ta cũng nên trân trọng.

• Nghệ thuật bài 

Văn bản thông tin rõ ràng, lập luận logic, chặt chẽ.

IV. Đọc thêm “ 10 phát minh tình cờ và bất ngờ thay đổi cả thế giới”

Những "huyền thoại" sau đây chắc chắn sẽ khiến bạn cảm thấy vừa quen thuộc lại vừa... lạ lẫm vì không ngờ chúng lại được tạo ra trong những hoàn cảnh có một không hai như vậy

Một số nhà khoa học phải cống hiến cả cuộc đời họ để phát minh ra một công cụ, phương pháp đột phá, mang tính cách mạng cho những vấn đề mắc phải trên thế giới trong hàng thế kỷ. Thế nhưng, cũng không hiếm những trường hợp đơn thuần bằng một cách nào đó đã "vô tình" chạm tay vào vinh quang, cho ra đời những phát minh vĩ đại mà đến nay vẫn còn được áp dụng rộng rãi.

Dù bằng phương pháp nào đi chăng nữa, chúng ta cũng nên cảm thấy biết ơn và may mắn vì tựu chung lại, chúng đều có chung mục đích là xây dựng, kiến thiết nên một thế giới tốt đẹp hơn bao giờ hết.

Dưới đây là danh sách những phát minh "tình cờ" trong quá khứ, nhưng kết quả thì bất ngờ không kém:

1. Đất nặn

- Nhà phát minh: Joseph McVicker, Chủ tịch công ty Kutol Products - một hãng sản xuất xà-bông tại Cincinnati, Ohio.

- Mục đích ban đầu: Những năm đầu thập niên 1950, công ty Kutol đã chế tạo thành công một loại bột đất sét đặc biệt có công dụng loại bỏ các vết đen do bồ hóng gây ra trong những căn nhà sử dụng than, củi để nấu nướng và sưởi ấm. Nhưng theo như số liệu từ Christian Science Monitor, người dân đã sớm có xu hướng chuyển đổi từ loại hình than củi sang sử dụng gas, dẫn đến nguy cơ thua lỗ nghiêm trọng cho công ty.

- Diễn biến và kết quả: McVicker khi đó nhớ lại bài học ngày xưa được chị ông dạy cho về việc sử dụng những chất bột nhão để mô phỏng độ dẻo của đất sét. Và cuối cùng vào năm 1957, với quyết định đúng đắn của mình - biến thiết kế trên trở thành một loại đồ chơi cho trẻ em với nhiều màu sắc hấp dẫn - đã giúp mang lại cho công ty hàng triệu USD.

2. Kem que

- Nhà phát minh: Frank Epperson, khi mới... 11 tuổi.

- Mục đích ban đầu: Năm 1905, trong khi đang vui chơi cùng với gia đình ở sân sau nhà tại San Francisco, Epperson vô tình dùng một chiếc que trộn bột soda khô và nước lại với nhau trong một chiêc cốc để đùa nghịch, sau đó bỏ quên đống hỗn độn ấy bên ngoài và trở vào bên trong nhà.

- Diễn biến và kết quả: Sáng hôm sau (theo nguồn tin từ Gizmodo), Epperson phát hiện ra một "que kẹo băng" ở đó. Cậu bé đã đặt tên cho sản phẩm này theo tên của chình mình: Eppsicle, rồi dần dần khoe và làm nó cho các bạn cùng trang lứa, cho đến cả những đứa con của mình. Những đứa trẻ khi ấy gọi tên chiếc que của cậu là Popsicle, vì được làm từ soda nên khi nếm sẽ có hiện tượng nổ li ti, cho nên vào năm 1923, anh đã đăng ký bằng sáng chế cho thiết kế này, chính thức đánh dấu sự ra đời của kem que - sản phẩm bán chạy nhất mọi thời đại mỗi khi mùa hè đến.

3. Đồ chơi lò xo uốn "Slinky"

- Nhà phát minh: Richard Jones, Kỹ sư Hải quân.

- Mục đích ban đầu: Năm 1943, John đang tham gia vào quá trình chế tạo một dụng cụ đồng hồ đo cho mức năng lượng trên những chiến hạm.

- Diễn biến và kết quả: Khi ấy, John tập trung vào nghiên cứu lò xo ép. Bỗng nhiên một lần đang mải thiết kế thì một chiếc lò xo rơi xuống sàn, và tiếp tục nảy qua nảy lại cho đến khi mãi sau mới chịu nằm yên trê mặt đất. Sau một vài lần sửa đổi, đồ chơi Slinky đã chính thức ra đời.

4. Coca-Cola

- Nhà phát minh: John Pemberton, Dược sĩ.

- Mục đích ban đầu: Sống tại Atlanta những năm 1880, Pemberton kinh doanh một loại xi-rô làm từ rượu và chiết xuất từ cây coca, với tên gọi "Rượu Coca Pháp nhãn hiệu Pemberton", được quảng cáo là có tác dụng chữa đau đầu và chứng lo lắng, bồn chồn.

- Diễn biến và kết quả: Năm 1885, Atlanta nghiêm cấm mọi hình thức buôn bán đồ uống có cồn, vì vậy Pemberton đành loại bỏ nguyên liệu trên khỏi sản phẩm của mình, chỉ còn lại dung dịch coca là yếu tố chính dùng để hòa với nước muối khoáng, tạo nên một loại soda. Thật bất ngờ, kết quả sau đó lại trở nên được ưa chuộng vô cùng vào thời điểm ra mắt, sau này lấy tên Coca-Cola.

5. Bánh quy điểm socola

- Nhà phát minh: Ruth Wakefield, Chủ công ty Toll House.

- Mục đích ban đầu: Wakefield đơn giản chỉ muốn... làm vài chiếc bánh quy thông thường.

- Diễn biến và kết quả: Năm 1930, trong lúc trộn một mẻ bánh, Wakefield chợt nhận ra mình hết nguyên liệu socola. Để ứng biến, cô đã bẻ vụn số socola còn lại thành những mảnh bé hơn và tiếp tục trộn vào bột làm bánh. Cô định nướng chảy số vụn socola ấy, hòa cùng nhân bánh nhưng không, những mảnh vụn đó vẫn "cứng đầu", không hề bị ảnh hưởng, để rồi cuối cùng cho ra một loại bánh quy đặc biệt mới.

6. Lát khoai tây chiên

- Nhà phát minh: George Crum, Đầu bếp tại Carey Moon Lake House, nằm ở Saratoga Springs, New York.

- Mục đích ban đầu: Crum khi ấy đang cố gắng phục vụ món khoai tây Pháp do một khách hàng đặt vào mùa hè 1853.

- Diễn biến và kết quả: Khách hàng đó liên tục gửi trả lại món ăn đã phục vụ, yêu cầu phải thái lát mỏng hơn và giòn hơn nữa. Crum đã mất bình tĩnh, cắt lát khoai mỏng đến nỗi không thể mỏng hơn rồi chiên chúng sao cho "khô cứng" nhất có thể. Nhưng không ngờ là rất nhiều người thích nó và đặt mua rất nhiều.

7. Máy điều hòa nhịp tim

- Nhà phát minh: John Hopps, Kỹ sư điện tử.

- Mục đích ban đầu: Hopps khi ấy đang tiến hành một vài nghiên cứu về hiện tượng hạ thân nhiệt ở người và cố gắng áp dụng công nghệ tần số radio để hồi phục và làm nóng cơ thể trở lại.

- Diễn biến và kết quả: Trong khi mải mê thí nghiệm, ông khám phá ra rằng nếu trái tim con người ngừng đập vì thân nhiệt giảm xuống, chúng ta vẫn có thể cứu nguy bằng cách sử dụng những kích thích nhân tạo từ bên ngoài. Từ đó, qua nhiều phân tích chuyên sâu, máy điều hòa nhịp tim đã được phát minh thành công vào năm 1951.

8. Đồ chơi nhựa nảy Silly Putty

- Nhà phát minh: James Wright, Kỹ sư điện.

- Mục đích ban đầu: Trong thời gian diễn ra Thế chiến II, chính phủ Mỹ yêu cầu nguồn cung cấp cao su cho việc sản xuất lốp máy bay, giày ủng và những thứ liên quan. Wright khi ấy đang thử nghiệm ứng dụng silicon thay cho cao su, vì độ phổ biến rộng rãi của nó thời bấy giờ.

- Diễn biến và kết quả: Trong một lần thử đặc tính của dầu silicon vào năm 1943, Wright cho thêm boric acid vào hợp chất ban đầu. Kết quả cho ra là một thứ chất nhầy nhụa, có khả năng nảy cao. Khi đó ông không thể nghĩ ra mục đích sử dụng gì cho thứ này, rồi sau đó chợt lóe lên ý tưởng biến nó thành một loại đồ chơi thú vị và tuyệt vời cho trẻ em.

9. Lò vi sóng

- Nhà phát minh: Percy Spencer, Kỹ sư Tập đoàn Raytheon.

- Mục đích ban đầu: Năm 1946, Spencer đang tham gia vào dự án nghiên cứu ứng dụng của radar cùng một ống chân không.

- Diễn biến và kết quả: Trong khi thực hiện thí nghiệm với ông tuýp, một thanh kẹo trong túi Spencer đột nhiên bị chảy ra. Ngay lập tức, ông lấy thêm vài lõi ngô còn nguyên vẹn đặt gần thiết bị trên, và chúng cũng bắt đầu "nổ". Đó là thời điểm Spencer nhận ra mình vừa chế tạo thành công cỗ máy đồng nghĩa với một khám phá mang tính chất cách mạng của thời đại.

10. Ma túy gây ảo giác LSD

- Nhà phát minh: Albert Hofmann, Chuyên gia hóa học.

- Mục đích ban đầu: Ông đang trong quá trình nghiên cứu chất dẫn xuất của acid kết tinh từ nấm cựa lúa mạch (LSD) trong phòng thí nghiệm tại Basel, Thụy Sỹ năm 1938.

- Diễn biến và kết quả: Hoffman tình cờ nuốt một lượng LSD trong lúc mải xem xét những đặc tính của nó. Sau đó ông đã khởi đầu cho một thời kỳ lan tỏa rộng khắp của loại ma túy này, trở thành một mặt hàng thường xuyên của thế giới ngầm.

I. Tìm hiểu chung

1. Thể loại: Văn bản thông tin
2. Xuất xứ:

- Lược trích theo khoahoc.tv.

• Phương thức biểu đạt: 

- Nghị luận

• Tóm tắt: 

Văn bản cung cấp thông tin về những phát minh tình cờ và bất ngờ bao gồm: đất nặn, kem que, lát khoai tây chiên, giấy nhớ. Người dân thay vì sử dụng đất sét để nấu và sưởi ấm thì thay vào đó dùng ga khiến công ti của Vích-cơ thua lỗ. Điều này khiến ông nhớ về bài học chị dạy ông cách sử dụng bột nhão mô phỏng độ dẻo của đất sét.Từ đó đất sét trở thành loại đồ chơi cho trẻ em với nhiều màu sắc hấp dẫn thu về hàng triệu đô la. Ep-po-xơn vô tình dùng chiếc que trộn bột soda khô và nước lại với nhau trong một cái cốc để đùa nghịch và để quên ngoài trời. Từ đó kem trở thành sản phẩm bán chạy nhất mọi thời đại khi hè đến. Cram đã mất bình tĩnh khi khách hàng liên tục gửi lại món ăn và cắt lát khoai mỏng đến nỗi không thể mỏng hơn và chiên chúng khô cứng. Từ đó lát khoai tây chiên ra đời. Xin-vơ tạo ra một chất dính tạm trong phòng thí nghiệm nhưng không biết ứng dụng. Và giấy nhớ được phổ biến rộng rãi. Dù là những phát minh tình cờ hay dùng nhiều thời gian nghiên cứu thì chúng ta cũng nên trân trọng.

• Bố cục: 

- Phần 1 (Từ đầu đến …tốt đẹp hơn bao giờ hết): Giới thiệu vấn đề

- Phần 2 (Còn lại): Chứng minh vấn đề

• Giá trị nội dung: 

Văn bản cung cấp thông tin về những phát minh tình cờ và bất ngờ bao gồm: đất nặn, kem que, lát khoai tây chiên, giấy nhớ. Dù là những phát minh tình cờ hay dùng nhiều thời gian nghiên cứu thì chúng ta cũng nên trân trọng.

• Giá trị nghệ thuật: 

Văn bản thông tin rõ ràng, lập luận logic, chặt chẽ.

II. Tìm hiểu chi tiết

1. Phát minh tình cờ: Đất nặn

- Tên nhà phát minh: Giô-sép Mác Vích-cơ.

- Nguyên nhân:

+ Người dân thay vì sử dụng đất sét để nấu và sưởi ấm thì thay vào đó dùng ga khiến ông thua lỗ nhớ về bài học chị dạy ông cách sử dụng bột nhão mô phỏng độ dẻo của đất sét.

- Kết quả:

+ Trở thành loại đồ chơi cho trẻ em với nhiều màu sắc hấp dẫn thu về hàng triệu đô la.

1. Phát minh tình cờ: Kem que

- Tên nhà phát minh: Ep-po-xơn.

- Nguyên nhân:

 + Ep-po-xơn vô tình dùng chiếc que trộn bột soda khô và nước lại với nhau trong một cái cốc để đùa nghịch và để quên ngoài trời.

- Kết quả:

+ Trở thành sản phẩm bán chạy nhất mọi thời đại khi hè đến.

1. Phát minh tình cờ: Khoai tây chiên

- Tên nhà phát minh: Cram

- Nguyên nhân:

  + Cram đã mất bình tĩnh khi khách hàng liên tục gửi lại món ăn và cắt lát khoai mỏng đến nỗi không thể mỏng hơn và chiên chúng khô cứng.

- Kết quả:

  + Nhiều người thích nó và đặt mua rất nhiều.

1. Phát minh tình cờ: Giấy nhớ

- Tên nhà phát minh: Xin-vơ

- Nguyên nhân:

  + Xin-vơ tạo ra một chất dính tạm trong phòng thí nghiệm nhưng không biết ứng dụng.

  + Vài năm sau đồng nghiệp của ông đã tìm ra cách dán một số giấy nhớ lên cuốn sách hợp ca của mình tại nhà thờ.

- Kết quả:

+ Phổ biến rộng rãi.

=> Dù là những phát minh đến một cách “tình cờ và bất ngờ” nhưng tất cả những phát minh trên đều hữu ích và đáng trân trọng.

Chuẩn bị

– Văn bản được lược trích theo: khoahoc.tv

– Văn bản thuật lại: Sự ra đời không ngờ đến của một số vật dụng (đất nặn, giấy nhớ, que kem, lát khoai tây chiên). Sự kiến ấy được nêu ở phần Sa pô

– Các yếu tố như nhan đề, sa pô, đề mục, hình ảnh… có tác dụng cung cấp nội dung chính, tạo sự hấp dẫn để thu hút người đọc.

– Sự kiện được thuật lại giúp người đọc hiểu được sự ra đời vô cùng ngẫu nhiên của giấy nhớ, lát khoai tây chiên, kem que, giấy nhớ.

– Một số phát minh của nhân loại như: động cơ hơi nước, radio, ô tô, máy khâu, máy ảnh…

Đọc hiểu

Câu 1. Tìm nghĩa của từ “huyền thoại”.

Nghĩa của từ “huyền thoại” câu chuyện không có thật, mang vẻ thần bí, kì lạ, hoàn toàn do tưởng tượng

Câu 2. Tìm nghĩa của các từ “vô tình” và “tình cờ”.

• “Vô tình” là không chủ định, không cố ý.
• “Tình cờ” là không liệu trước mà xảy ra.

Câu 3. Chú ý bố cục giống nhau được nêu ở mỗi mục.

Bố cục giống nhau: nhà phát minh, mục đích ban đầu, diễn biến và kết quả.

Câu 4. Các từ in đậm trong mỗi mục 1, 2, 3, 4 nêu thông tin gì?

Các từ in đậm là nêu nội dung chính của từng phần.

Câu 5. Các hình ảnh đưa vào văn bản có tác dụng gì?

Các hình ảnh được đưa vào văn bản có tác dụng giúp cho văn bản trở nên sinh động, hấp dẫn hơn.

Trả lời câu hỏi

Câu 1. Với mỗi phát minh, văn bản Những phát minh “tình cờ và bất ngờ” cho viết những thông tin cụ thể nào? Việc lặp các cách trình bày thông tin ở các phần phát minh trong văn bản trên có tác dụng gì?

– Với mỗi phát minh, văn bản Những phát minh “tình cờ và bất ngờ” cho viết những thông tin cụ thể: nhà phát minh, mục đích ban đầu, diễn biến và kết quả.

– Việc lặp các cách trình bày thông tin ở các phần phát minh trong văn bản trên có tác dụng: Giúp văn bản có tính hệ thống hơn, cũng như người đọc dễ dàng nắm được các nội dung chính.

Câu 2. Tóm tắt nội dung của văn bản trên theo các nêu ngắn gọn các thông tin theo bảng sau:

Tên phát minh

Nguyên nhân

Kết quả

• Đất nặn

Người dân đã sớm có xu hướng chuyển đổi từ loại hình than, củi sang sử dụng ga dẫn đến nguy cơ thua lỗ nghiêm trọng choc ông ty.

Trở thành loại đồ chơi cho trẻ em với nhiều màu sắc hấp dẫn thu về hàng triệu đô la.

• Kem que

Ép-pơ-xơn dùng chiếc que trộn bột soda khô và nước lại với nhau trong một chiếc cốc để đùa nghịch và để quên đống hỗn độn ấy bên ngoài.

Sáng hôm sau, Ép-pơ-xơn phát hiện ra một “que kẹo băng” ở đó.

• Lát khoai tây chiên

C ram đã mất bình tĩnh khi khách hàng liên tục gửi lại món ăn và cắt lát khoai mỏng đến nỗi không thể mỏng hơn và chiên chúng sao khô cứng nhất có thể.

Rất n hiều người thích nó và đặt mua rất nhiều.

• Giấy nhớ

Xin-vơ tạo ra một chất dính tạm trong phòng thí nghiệm nhưng không biết sử dụng nó vào việc gì. Vài năm sau đồng nghiệp của ông vốn đang bực tức vì không thể tìm ra cách gì để dán một số giấy tờ lên cuốn sách hợp cạ của mình tạ nhà thờ.

Ý tưởng lớn gặp nhau, giấy nhớ được ra đời.

Câu 3. Chỉ ra sự khác nhau trong cách trình bày thông tin giữa văn bản Những phát minh “tình cờ và bất ngờ” và hai văn bản Phạm Tuyên và ca khúc mừng chiến thắng, Điều gì giúp bóng đá Việt nam chiến thắng. Cách trình bày của mỗi văn bản phù hợp với mục đích của văn bản như thế nào?

• Văn bản Những phát minh “tình cờ và bất ngờ” trình bày theo cách liệt kê lặp lại các thông tin: nhà phát minh, mục đích ban đầu, diễn biến và kết quả.
• Hai văn bản “Phạm Tuyên và ca khúc mừng chiến thắng”, “Điều gì giúp bóng đá Việt nam chiến thắng?” trình bày theo cách nguyên nhân – kết quả.

Câu 4. Trong số những phát minh được nhắc đến trong văn bản trên em thích phát minh nào nhất? Vì sao?

• Phát minh yêu thích nhất: Giấy nhớ.
• Nguyên nhân: Phát minh này đã giúp cho con người có thể ghi nhớ công việc một cách hiệu quả, nhanh chóng hơn.

Chuẩn bị

- Xem lại mục Chuẩn bị ở bài Phạm Tuyên và ca khúc mừng chiến thắng để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này. Đọc trước văn bản Những phát minh " tình cờ và bất ngờ"

- Hãy tìm hiểu một số phát minh của nhân loại

+ Phát minh Radio (1897): Guglielmo Marconi, một nhà phát minh người Ý đã chứng minh tính khả thi của việc truyền thông tin vô tuyến trong không gian. Ông đã gửi và nhận thành công những tín hiệu radio đầu tiên vào năm 1895. Và vào những năm đầu thế kỷ 20, Marconi bắt đầu đầu tư vào một ý tưởng truyền tín hiệu vượt Đại Tây Dương nhằm cạnh tranh với loại hình truyền tín hiệu bằng dây cáp. Năm 1901, ông đã truyền đi tín hiệu không dây đầu tiên qua đại dương từ Poldhu, Cornwall - một hạt tại miền Tây Nam Vương quốc Anh đến đồi Signal Hill tại St John's, Newfoundladn - giờ đây là một quần đảo thuộc sở hữu của Canada. Khoảng cách giữa 2 điểm thu và nhận vào khoảng 3500 km. Tín hiệu phản hồi mà Marconi nhận được là 3 âm click - tương ứng với ký tự S theo mã Morse. Năm 1909, Marconi và Karl Fedinand Braun cùng nhận được giải Nobel vật lý về những "đóng góp đáng ghi nhận vào sự phát triển của công nghệ truyền tin không dây".

+ Phát minh điện thoại thông minh – Smartphone (2007): Năm 2007, Apple bắt đầu ra mắt chiếc điện thoại có màn hình cảm ứng đầu tiên và đây cũng được xem là công ty tiên phong sản xuất thiết bị di động có màn hình cảm ứng. Những thiết bị này được tích hợp GPS, la bàn, ghi âm giọng nói, camera, bản đồ và trình duyệt web có đi kèm cửa hàng ứng dụng, cho phép người dùng tải xuống các app yêu thích và dùng ngay trên máy. Hiện nay, smartphone đã trở thành phương tiện liên lạc được sử dụng rộng rãi với rất nhiều cải tiến hiện đại cả về kiểu dáng, tính năng và nhiều thứ khác.

+ Phát minhmáy bay (1903): Chiếc máy bay đầu tiên trên thế giới có thể thực hiện một chuyến bay thành công là phát minh của hai anh em Orville và Wilbur Wright. Trong chuyến bay đầu tiên vào ngày 17/12/1903, chiếc máy bay của anh em nhà Wright đã bay được 40 m trong 12 giây trên không trung và trở thành chiếc máy bay đầu tiên trong lịch sử cất cánh thành công, được đặt tên là Flyer I. Flyer có sải cánh dài khoảng 12m và nặng hơn 300kg, đây là một chiếc máy bay có hai tầng cánh và người điều khiển sẽ phải nằm trên tầng cánh dưới. Chiếc máy bay được trang bị động cơ xăng 12 mã lực.

Đọc hiểu

Trong khi đọc 

Câu hỏi trang 98 SGK Ngữ Văn 6 – Tập 2: Tìm nghĩa của từ " huyền thoại"

Trả lời:

- Kể về những phát minh quan trọng, có ý nghĩa lớn lao, không ngờ đến 

Câu hỏi trang 99 SGK Ngữ Văn 6 – Tập 2: Tìm nghĩa của các từ " vô tình" và "tình cờ"

Trả lời

- “Vô tình” nghĩa là không chủ định, không cố ý.

- “Tình cờ” tính từ  không liệu trước, không dè trước mà xảy ra.

Câu hỏi trang 99 SGK Ngữ Văn 6 – Tập 2: Chú ý bố cục giống nhau được nêu ở mỗi mục

Trả lời

- Bố cục của mỗi mục là:

Tên sáng kiến, phát minh

- Nhà phát minh

- Mục đích ban đầu 

- Diễn biến và kết quả

Câu hỏi trang 99 SGK Ngữ Văn 6 – Tập 2: Các từ in đậm trong mỗi mục 1,2,3,4 nêu thông tin gì?

Trả lời

Các từ in đậm trong mỗi mục 1,2,3,4 nêu thông tin về phát minh, nhà phát minh, mục đích ban đầu, diễn biến và kết quả của phát kiến đó. 

Câu hỏi trang 100 SGK Ngữ Văn 6 – Tập 2: Các hình ảnh đưa vào văn bản có tác dụng gì?

Trả lời

- Các hình ảnh đưa vào văn bản có tác dụng minh họa minh chứng cho nội dung đồng thời cũng là một cách để thu hút, tạo điểm nhấn lôi cuốn người đọc.

Sau khi đọc

Câu 1 trang 101 SGK Ngữ Văn 6 – Tập 2: Với mỗi phát minh, văn bản Những phát minh " tình cờ và bất ngờ" cho biết những thông tin cụ thể nào? Việc lặp lại các cách trình bày thông tin ở các phần phát minh trong văn bản trên có tác dụng gì?

Trả lời

- Cho biết thông tin về nhà phát minh, mục đích ban đầu phát minh và kết quả bất ngờ đạt được

- Tác dụng: giúp người đọc dễ nắm bắt được nội dung trọng tâm và có thể so sánh các phát minh với nhau. 

Câu 2 trang 101 SGK Ngữ Văn 6 – Tập 2: Tóm tắt nội dung của văn bản trên theo các nêu ngắn gọn các thông tin theo bảng sau:

Tên phát minh

Nguyên nhân

Kết quả

1. Đất nặn
2. Kem que
3. Lát khoai tây chiên
4. Giấy nhớ

Trả lời

Tên phát minh

Nguyên nhân

Kết quả

• Đất nặn

Người dân thay vì sử dụng đất sét để nấu và sưởi ấm thì thay bào đó họ dùng ga khiến ông thua lỗ nhớ về bài học chị dạy ông cách sử dụng chất bột nhão mô phỏng độ dẻo của đất sét

Trở thành loại đồ chơi cho trẻ em với nhiều màu sắc hấp dẫn thu về hàng triệu đô la

• Kem que

Ép-pơ-xơn vô tình dùng chiếc que trộn bột soda khô và nước lại với nhau trong một cái cốc để đùa nghịch và để quên ngoài trời 

Chính thức đánh dấu sự ra đời của kem que, trở thành sản phẩm bán chạy nhất mọi thời đại khi hè đến 

• Lát khoai tây chiên

Cram đã mất bình tĩnh khi khách hàng liên tục gửi lại món ăn và cắt lát khoai mỏng đến nỗi không thể mỏng hơn và chiên chúng khô cứng

Nhiều người thích nó và đặt mua rất nhiều

• Giấy nhớ

 Xin-vơ tạo ra một chất dính tạm trong phòng thí nghiệm nhưng không biết ứng dụng

Vài năm sau đồng nghiệp của ông đang bực tức vì không tìm ra cách gì để dán một số giấy tờ lên cuốn sách hợp ca của mình tại nhà thơ.

Từ đó ý tưởng lớn gặp nhau, giấy nhớ ra đời

Phổ biến rộng rãi và rất nhiều người biết đến 

Câu 3 trang 101 SGK Ngữ Văn 6 – Tập 2: Chỉ ra sự khác nhau trong cách trình bày thông tin giữa văn bản Những phát minh "tình cờ và bất ngờ" và hai văn bản Phạm Tuyên và ca khúc mừng chiến thắng, Điều gì giúp bóng đá Việt nam chiến thắng?. Cách trình bày của mỗi văn bản phù hợp với mục đích của văn bản như thế nào?

Trả lời

văn bản Những phát minh "tình cờ và bất ngờ" sử dụng phương pháp tóm tắt liệt kê còn hai văn bản kia trình bày dưới dạng nguyên nhân – kết quả

Cách trình bày của mỗi văn bản này rất phù hợp với mục đích, nội dung của văn bản 

Câu 4 trang 102 SGK Ngữ Văn 6 – Tập 2: Trong số những phát minh được nhắc đến trong văn bản trên em thích phát minh nào nhất? Vì sao?

Trả lời

- Trong số những phát minh được nhắc đến trong văn bản trên em thích phát minh khoai tây chiên. Vì nó thật hấp dẫn, đây cũng là một món ăn mà yêu vô cùng yêu thích đến bây giờ em mới biết được món ăn đó được bắt đầu như thế nào.