Bố cục:

- Đoạn 1 (Từ đầu ... mọi phép thần thông): Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh.

- Đoạn 2 (tiếp ... bị bắt hạ ngục): những thử thách và chiến công của Thạch Sanh.

- Đoạn 3 (phần còn lại): phơi bày tội Lí Thông, Thạch Sanh cưới công chúa và lui yên quân lính chư hầu.

Hướng dẫn soạn bài

Câu 1 (trang 66 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh có điều kì lạ và khác thường:

     + Bố mẹ già mới sinh ra Thạch Sanh

     + Chàng là con Ngọc Hoàng sai xuống đầu thai

     + Mẹ Thạch Sanh mang thai trong nhiều năm

     + Thạch Sanh được thần tiên dạy cho võ nghệ và phép thần thông

-> Thần thánh hóa sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh nhằm khiến nhân vật trở nên đẹp đẽ kì lạ, báo trước những chiến công lớn được lập nên.

Bài 2 (trang 66 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Trước khi kết hôn cùng công chúa, Thạch Sanh trải qua những thử thách:

     + Đi canh miếu và giết chằn tinh

     + Xuống hang giết đại bàng và cứu công chúa.

     + Bị bắt vào ngục do hồn chằn tinh và đại bàng báo thù

-> Trải qua biết bao thử thách, Thạch Sanh đã bộc lộ những phẩm chất tốt đẹp. Đó là sự chất phác, thật thà, khoan dung.

Câu 3 (trang 66 sgk ngữ văn 6 tập 1)

a. Thạch Sanh

Tính cách

- Vô tư

- Dũng cảm

- Thật thà

Hành động

- Giết chằn tinh cứu giúp dân làng

- Giết đại bàng cứu công chúa và con vua thủy tề

- Dẹp yên quân của 18 nước chư hầu trong hòa bình, khoan dung

b. Lý Thông

Tính cách

- Toan tính

- Độc ác, tham lam

- Dối trá

Hành động

- Cướp công giết chằn tinh của Thạch Sanh

- Lừa Thạch Sanh, lấp miệng hang, cướp công trạng.

Câu 4 (trang 66 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Ý nghĩa chi tiết thần kì, đặc sắc nhất trong truyện là tiếng đàn và niêu cơm của Thạch Sanh

- Chi tiết tiếng đàn:

     + Giúp Thạch Sanh được giải oan, vạch mặt được kẻ xấu là Lý Thông

     + Tiếng đàn là biểu trưng của công lý và công bằng xã hội

- Chi tiết niêu cơm:

     + Thể hiện sự hòa ái, khoan dung của Thạch Sanh

     + Đây cũng chính là tấm lòng nhân đạo, ưa chuộng hòa bình của nhân dân ta

Câu 5 (trang 66 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Kết thúc truyện Thạch Sanh nhân dân muốn thể hiện:

- Kẻ xấu, kẻ ác dù mưu mô xảo trá tới đâu cũng bị trừng phạt

- Người hiền lành, tốt bụng sẽ được đền đáp, được sống hạnh phúc

-> Đây là kiểu kết thúc phổ biến trong truyện cổ tích nhằm thể hiện ước mơ của người dân về một cuộc sống hạnh phúc, công bằng, hòa bình

Luyện tập

Bài 1 (trang 67 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Nếu vẽ một tranh minh họa cho truyện Thạch Sanh, em sẽ chọn chi tiết Thạch Sanh gảy đàn trong ngục, bởi vì:

- Chi tiết này là bước chuyển của toàn bộ câu chuyện

- Thể hiện sự hóa giải những oan khuất mà Thạch Sanh phải chịu đựng

- Tố cáo bộ mặt tàn ác của Lý Thông

- Hình ảnh này cũng tượng trưng cho công lý, sự thật

Bài 2 (Trang 67 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Kể diễn cảm truyện Thạch Sanh

Bố cục

Phần 1: Từ đầu đến mọi phép thần thông: Sự ra đời của Thạch Sanh

Phần 2: Còn lại: Thử thách và chiến công của Thạch Sanh.

Tóm tắt

     Thạch Sanh mồ côi cha mẹ, sống một mình dưới gốc đa. Lý Thông gặp Thạch Sanh hai người trở thành bạn. Trong vùng có con chằn tinh hung dữ, Thạch Sanh bị mẹ con Lý Thông lừa đi thế mạng. Thạch Sanh giết chết chằn tinh, Lý Thông lại lừa và cướp công của Thạch Sanh.

     Thạch Sanh bắt đại bàng bị thương. Lý Thông lừa Thạch Sanh giúp đỡ rồi nhốt lại. Thạch Sanh giết chết đại bàng cứu con vua thủy tề được vua tặng đàn. Thạch Sanh dùng tiếng đàn cứu khỏi bệnh cho công chúa, rồi tha bổng cho mẹ con Lý Thông.

     Thạch Sanh cưới công chúa → 18 nước chư hầu sang đánh. Thạch Sanh dùng tiếng đàn và niêu cơm đánh thắng kẻ thù.

Soạn bài

Câu 1 (trang 66 Ngữ Văn 6 Tập 1):

- Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh.

Bình thường: - Là con của một gia đình nông dân tốt bụng, sống nghèo khó bằng nghề kiếm củi.

Khác thường

- Ra đời là do ý định của Ngọc Hoàng.

- Bà mẹ mang thai nhiều năm mới sinh ra được Thạch Sanh.

- Được thần dạy cho võ nghệ và các phép thần thông.

⇒ Thạch Sanh có nguồn gốc cao quý.

Kể về sự ra đời và lớn lên như vậy nhân dân muốn:

     + Làm cho nhân vật lý tưởng trở nên đẹp đẽ và kỳ lạ.

     + Thạch Sanh có nguồn gốc cao quý, sống lương thiện thể hiện quan niệm về người dũng sĩ là người phi thường có nguồn gốc từ nhân dân và thần linh.

Câu 2 (trang 66 Ngữ Văn 6 Tập 1):

- Những thử thách của Thạch Sanh trước khi kết hôn với công chúa và phẩm chất bộc lộ qua các lần thử thách.

     + Bị mẹ con Lý Thông lừa đi canh miếu thế mạng → dùng võ công giết chết chằn tinh ⇒ Thật thà tình nghĩa thủy chung, giỏi võ nghệ và dung cảm.

     + Bị Lý Thông lừa xuống hang sâu cứu công chúa → dùng sức mạnh giết chết đại bàng, cứu công chúa, cứu con vua thủy tề ⇒ can đảm dung mãnh, tốt bụng, nghĩa hiệp.

     + Bị bắt vaò ngục, hồn chằn tinh đại bàng hãm hại → dùng cây đàn cứu công chúa khỏi bệnh → vạch mặt kẻ vong ân bội nghĩa ⇒ Khẳng định niềm tin của nhân dân vào các giá trị đạo đức của con người và ước mơ đổi đời.

Câu 3 (trang 66 Ngữ Văn 6 Tập 1):

- Sự đối lập giữa Lý Thông và Thạch Sanh

Thạch Sanh: Vô tư, Thật thà, Vị tha

Lý Thông: Vụ lợi, Xảo trá lừa lọc, Độc ác

Câu 4 (trang 67 Ngữ Văn 6 Tập 1):

- Ý nghĩa của niêu cơm và tiếng đàn

Tiếng đàn

- Là tiếng đàn công lý (giúp Thạch Sanh giải oan vạch mặt kẻ có tội) .

- Tiếng đàn tượng trưng cho sức mạnh của chính nghĩa. (tiếng đàn khiến cho quân 18 nước chư hầu xin hàng) .

⇒ tiếng đàn nói lên tình cảm, sức mạnh và sự độ lượng của Thạch Sanh đồng thời tiếng đàn là vũ khí đặc biệt để cảm hóa kẻ thù.

Niêu cơm

- Minh chứng cho tài năng (tiềm lực sức mạnh của nhân dân) khẳng định tư tưởng yêu hòa bình của nhân dân làm nên kết thúc có hậu → Nêu bật lên tính nhân văn

Câu 5 (trang 67 Ngữ Văn 6 Tập 1):

- Qua kết thúc nhân dân muốn thể hiện sự công bằng: cái ác bị trưng phạt và cái thiện sẽ được đền đáp xứng đáng. Đây là kết thúc rất phổ biến trong truyện cổ tích.

Một số truyện có kết thúc tương tự như: Sọ Dừa, Tấm Cám, cây bút thần…

Luyện tập

Bài 1 (trang 67 Ngữ Văn 6 Tập 1):

- Nếu vẽ một bức tranh minh họa em sẽ chọn chi tiết Thạch Sanh diệt đại bàng. Vì đây là chi tiết nói lên sự dũng cảm tài năng của Thạch Sanh. Có thể đặt tên bức tranh là Dũng sĩ Thạch Sanh.

Bài 2 (trang 67 Ngữ Văn 6 Tập 1):

Kể diễn cảm truyện Thạch Sanh.

Bố cục:

   - Đoạn 1 (Từ đầu ... mọi phép thần thông): Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh.

   - Đoạn 2 (tiếp ... bị bắt hạ ngục): những thử thách và chiến công của Thạch Sanh.

   - Đoạn 3 (phần còn lại): phơi bày tội Lí Thông, Thạch Sanh cưới công chúa và lui yên quân lính chư hầu.

Tóm tắt

Thạch Sanh mồ côi cha mẹ, sống một mình dưới gốc đa. Lí Thông gặp Thạch Sanh, nghĩ lợi dụng sức khỏe của Thạch Sanh làm việc nên gạ kết nghĩa anh em.

Trong vùng có con chằn tinh hung dữ, làng phải cống nộp người cho chằn tinh ăn thịt. Năm ấy đến lượt Lí Thông, hắn nghĩ kế để Thạch Sanh thế mạng. Rồi Thạch Sanh giết chết chằn tinh. Lí Thông lừa và cướp công của Thạch Sanh.

Công chúa bị đại bàng khổng lồ quắp đi, Thạch Sanh bắn nó bị thương. Vua sai Lí Thông tìm công chúa, hứa gả con và truyền ngôi. Lí Thông lừa Thạch Sanh giúp rồi lại nhốt chàng dưới hang sâu. Thạch Sanh giết đại bàng và cứu con vua Thủy Tề, được vua tặng cây đàn thần.

Từ khi được cứu về, công chúa không cười không nói. Hồn chằn tinh và đại bàng trả thù, vu vạ khiến Thạch Sanh bị nhốt vào ngục. Chàng đánh đàn, công chúa nghe thấy liền khỏi bệnh. Vua gọi Thạch Sanh lên kể rõ mọi việc, cho chàng xử tội mẹ con Lí Thông. Chàng tha bổng nhưng trên đường về, hai mẹ con bị sét đánh chết, hóa kiếp bọ hung.

Vua gả công chúa cho Thạch Sanh, 18 nước chư hầu tức giận dẫn quân sang đánh. Thạch Sanh đem đàn ra gảy, quân 18 nước xin hàng. Chàng còn thiết đãi niêu cơm thần ăn mãi không hết, quân lính kính phục Thạch Sanh và rút quân về nước.

Đọc hiểu văn bản

Câu 1 (trang 66 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh:

   - Nguồn gốc thần tiên (con Ngọc Hoàng), người mẹ mang thai mấy năm.

   - Được các thần truyền võ nghệ và phép thần.

   --> nhân vật lí tưởng thêm kì lạ và đẹp đẽ, hé mở một nhân vật sẽ lập nên nhiều chiến công phi thường, mang tính thần linh nhưng vẫn rất gần gũi nhân dân.

Câu 2 (trang 66 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Thạch Sanh đã phải trải qua những thử thách: bị lừa canh miếu và giết chằn tinh, cứu công chúa, diệt đại bàng, bị vu vạ nhốt trong ngục --> bộc lộ sự chất phác, thật thà, sự khoan dung, đặc biệt là lòng dũng cảm và tài năng.

Câu 3 (trang 66 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Sự đối lập Thạch Sanh và Lí Thông:

Thạch Sanh

- Tính cách: vô tư, thật thà, vị tha, dũng cảm

- Hành động: giết chằn tinh, giết đại bàng, cứu công chúa

Lí Thông

- Tính cách: lừa lọc, xảo trá, vụ lợi

- Hành động: lừa dối và cướp công của Thạch Sanh

Câu 4* (trang 67 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1): Ý nghĩa chi tiết thần kì:

   - Tiếng đàn: giải oan, vạch mặt Lí Thông, khiến quân lính không còn muốn đánh nhau nữa --> tượng trưng cho công lí, cho sức mạnh chính nghĩa.

   - Niêu cơm: sự khoan dung, tấm lòng nhân đạo, chuộng hòa bình.

Câu 5 (trang 67 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Kết truyện thể hiện khát vọng cuộc sống công bằng cái thiện – cái ác, ước mơ người tài năng xứng đáng được những gì đáng có. Đây là kết thúc phổ biến trong truyện cổ tích. Ví dụ như truyện Tấm Cám, Sọ Dừa, Cây bút thần, ...

Luyện tập

Câu 1* (trang 67 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Một số chi tiết tiêu biểu trong truyện Thạch Sanh có thể chọn khi vẽ minh họa:

   - Thạch Sanh sống ở gốc đa, mình trần, đóng khố với chiếc búa.

   - Thạch Sanh đánh nhau với chăn tinh.

   - Thạch Sanh đánh nhau với đại bàng dưới hang và cứu công chúa.

   - Thạch Sanh gảy đàn trong ngục.

   - Niêu cơm Thạch Sanh.

Bố cục

+ Phần 1: từ đầu...mọi phép thần thông : sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh.

+ Phần 2: Tiếp theo ... kéo nhau về nước : các thử thách và chiến công của Thạch Sanh.

+ Phần 3: Câu cuối cùng: Thạch Sanh lên ngôi vua.

Giá trị nội dung

- Truyện kể và ngợi ca người dũng sĩ diệt Chằn tinh, diệt đại bàng cứu người bị hại, vạch mặt kẻ vong ân bội nghĩa (Lí Thông) và chống quân xâm lược

- Qua đó, nhân dân ta thể hiện:

   + ước mơ, niềm tin về đạo đức, công lí xã hội,

   + lí tưởng nhân đạo, yêu hòa bình

Trả lời câu hỏi

Câu 1 (SGK Ngữ văn 6 tập 1/66):

- Sự khác thường:

   + Thạch Sanh ra đời là do Ngọc Hoàng sai thái tử xuống đầu thai làm con.

   + Bà mẹ mang thai mấy năm mới sinh ra Thạch Sanh.

   + Được thiên thần dạy cho đủ các môn võ nghệ và phép thần thông.

- Thạch Sanh có sự ra đời và lớn lên kì lạ : Làm tăng sức hấp dẫn cho câu chuyện, dự báo về kì tích mà nhân vật này sẽ lập được trong tương lai.

Câu 2 (SGK Ngữ văn 6 tập 1/66):

- Trước khi kết hôn với công chúa, Thạch Sanh trải qua các thử thách:

- Bị mẹ con Lí Thông lừa đi canh miếu thờ, thế mạng

- Bị Lí Thông lấp cửa hang khi xuống cứu công chúa

- Bị hồn chằn tinh và đại bàng báo thù

=> Qua những lần vượt qua thử thách, ta thấy Thạch Sanh có phẩm chất:

   + Thật thà, chất phác, hết lòng vì người khác.

   + Có lòng dũng cảm và tài năng

   + Có lòng nhân hậu, khoan dung

Câu 3 (trang 66 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Sự đối lập Thạch Sanh và Lí Thông:

Thạch Sanh

- Tính cách: vô tư, thật thà, vị tha, dũng cảm

- Hành động: giết chằn tinh, giết đại bàng, cứu công chúa

Lí Thông

- Tính cách: lừa lọc, xảo trá, vụ lợi

- Hành động: lừa dối và cướp công của Thạch Sanh

Câu 4 (SGK Ngữ văn 6 tập 1/67):

- Tiếng đàn thần:

   + Là tiếng đàn của công lí, hòa bình, vạch mặt kẻ xấu, minh oan cho người tốt => tượng trưng cho cái thiện, lòng yêu chuộng hòa bình của nhân dân ta

- Niêu cơm thần:

   + Thể hiện tài năng phi thường của Thạch Sanh và tinh thần nhân đạo, lòng yêu hòa bình và khát vọng của nhân dân về cuộc sống no đủ.

Câu 5 (SGK Ngữ văn 6 tập 1/67):

- Kết thúc truyện Thạch Sanh nhân dân muốn thể hiện niềm tin vào sự công bằng: người xấu bị trừng phạt, người tốt hưởng hạnh phúc

- Đây là kiểu kết thúc phổ biến trong truyện cổ tích

- Một số ví dụ: Cây khế, Sọ Dừa,...

Luyện tập (SGK Ngữ văn 6 tập 1/67)

Bài 1:

(HS chọn chi tiết mình thích)

Nếu vẽ một tranh minh họa cho truyện Thạch Sanh, em sẽ chọn chi tiết Thạch Sanh lên làm vua vì

- Chi tiết này thể hiện sự công bằng và niềm tin vào công lí trong xã hội, người tốt, dù có trải qua nhiều thử thách chông gai thế nào cũng sẽ được hưởng hạnh phúc

- Tên: Hạnh phúc

Bài 2:

- HS kể diễn cảm truyện Thạch Sanh, chú ý giọng kể truyền cảm, thể hiện rõ giọng điệu nhân vật

Tóm tắt

     Thạch Sanh vốn là thái tử (con Ngọc Hoàng), được phái xuống làm con vợ chồng người nông dân nghèo khổ nhưng tốt bụng. Chàng sớm mồ côi cha mẹ, sống lủi thủi dưới gốc đa, hái củi kiếm sống qua ngày.

     Lí Thông - một người hàng rượu - thấy Thạch Sanh khỏe mạnh hắn giả vờ kết nghĩa anh em để lợi dụng. Đúng dịp Lí Thông đến lượt phải vào đền cho chằn tinh hung dữ ăn thịt, hắn bèn lừa Thạch Sanh đến nộp mạng thay cho mình. Thạch Sanh đã giết chết chằn tinh. Lí Thông lại lừa cho Thạch Sanh bỏ trốn rồi đem đầu chằn tinh vào nộp cho vua để lĩnh thưởng, được vua phong làm Quận công.

     Nhà vua có công chúa đến tuổi kén chồng. Trong ngày hội lớn, công chúa bị đại bàng khổng lồ quắp đi. Đại bàng bị Thạch Sanh dùng cung tên bắn bị thương rồi chàng lần theo vết máu, biết được chỗ đại bàng ở. Vua mất công chúa, vô cùng đau khổ, sai Lí Thông đi tìm, hứa gả con và truyền ngôi cho. Lí Thông lại nhờ Thạch Sanh cứu công chúa rồi lừa nhốt chàng dưới hang sâu.

     Thạch Sanh giết đại bàng, lại cứu luôn thái tử con vua Thủy Tề bị đại bàng bắt giam. Theo chân thái tử, chàng xuống thăm thuỷ cung, được vua Thuỷ Tề khoản đãi rất hậu, tặng nhiều vàng bạc nhưng chàng chỉ xin cây đàn thần rồi lại trở về gốc đa.

     Từ khi được cứu về, công chúa không cười không nói. Hồn chằn tinh và đại bàng trả thù, vu vạ cho Thạch Sanh khiến chàng bị nhốt vào ngục. Chàng đánh đàn, công chúa nghe thấy liền khỏi bệnh câm. Thạch Sanh được vua cho gọi lên. Chàng kể lại rõ mọi việc. Vua giao cho chàng xử tội mẹ con Lí Thông. Được chàng tha bổng nhưng hai mẹ con trên đường về đã bị sét đánh chết, hoá kiếp thành bọ hung.

     Thạch Sanh được nhà vua gả công chúa cho. Các nước chư hầu tức giận đem quân sang đánh. Thạch Sanh lại lấy đàn ra gảy khiến quân địch quy hàng. Ăn không hết niêu cơm nhỏ của Thạch Sanh, quân sĩ mười tám nước kính phục rồi rút hết. Nhà vua nhường ngôi báu cho Thạch Sanh.

Trả lời câu 1 (trang 66 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh có gì khác thường? Kể về sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh như vậy, theo em, nhân dân muôn thể hiện điều gì?

Lời giải chi tiết:

* Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh có sự khác thường:

-  Thạch Sanh ra đời là do Ngọc Hoàng sai thái tử xuống đầu thai làm con.

-   Bà mẹ mang thai nhiều năm mới sinh Thạch Sanh.

-  Thạch Sanh được Thiên thần dạy cho đủ các môn võ nghệ và mọi phép thần thông.

*  Kể về sự khác thường của Thạch Sanh nhân dân ta muốn tô đậm tính chất kì lạ đẹp đẽ cho nhân vật lí tưởng, làm tăng sức hấp dẫn cho câu chuyện.

Trả lời câu 2 (trang 66 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Trước khi được kết hôn với công chúa, Thạch Sanh đã phải trải qua những thử thách nào? Thạch Sanh bộc lộ phẩm chất gì qua những thử thách ấy?

Lời giải chi tiết:

* Trước khi kết hôn với công chúa, Thạch Sanh phải trải qua những thử thách:

- Bị mẹ con Lý Thông lừa đi canh miếu thờ, thế mạng. Thạch Sanh diệt chằn tinh.

- Xuống hang diệt đại bàng, cứu công chúa, bị Lý Thông lấp cửa hang.

- Bị hồn chằn tinh, đại bàng báo thù, Thạch Sanh bị bắt hạ ngục.

* Qua những lần thử thách, Thạch Sanh đã bộc lộ những phẩm chất quý báu sau:

-   Sự thật thà, chất phác.

-   Sự dũng cảm và tài năng (diệt chằn tinh, diệt đại bàng, có nhiều phép lạ).

Trả lời câu 3 (trang 66 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Trong truyện, hai nhân vật Thạch Sanh và Lý Thông luôn đối lập nhau về tính cách và hành động. Hãy chỉ ra sự đối lập này.

Lời giải chi tiết:

- Hai nhân vật Thạch Sanh và Lý Thông đối lập nhau một cách toàn diện, sâu sắc. Đó là sự đối lập giữa thiện và ác; lao động và bóc lột; thực thà, trung hậu và lừa dối, xảo trá; vị tha và vị kỉ; anh hùng và bạo ngược; cao thượng và thấp hèn.

- Lý Thông lợi dụng tình anh em kết nghĩa, lợi dụng tính cả tin, thật thà, nhân hậu của Thạch Sanh, đã ra sức bóc lột sức lao động của Thạch Sanh, lừa Thạch Sanh chết thay cho mình, rồi hai lần cướp công của Thạch Sanh, bỏ Thạch Sanh chết dưới hang sâu.

Trả lời câu 4 (trang 67 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Truyện Thạch Sanh có nhiều chi tiết thần kì, trong đó đặc sắc nhất là chi tiết tiếng đàn và niêu cơm đãi quân sĩ mười tám nước chư hầu. Em nãy nêu ý nghĩa của những chi tiết đó.

Lời giải chi tiết:

* Ý nghĩa của các chi tiết thần kì:

-  Tiếng đàn của Thạch Sanh:

+ Giúp nhân vật được giải oan, giải thoát. Nhờ tiếng đàn thần mà công chúa khỏi câm, nhận ra người cứu mình và đã giải thoát cho Thạch Sanh. Nhờ đó Lý Thông cũng bị vạch mặt. Tiếng đàn, do vậy cũng là tiếng đàn của công lí.

+ Tiếng đàn làm quân mười tám nước chư hầu phải cuốn giáp xin hàng đã trở thành đại diện cho cái thiện và tinh thần yêu chuộng hoà bình của nhân dân.

-  Niêu cơm thần kì:

+ Có khả năng phi thường, cứ ăn hết lại đầy... khiến quân chư hầu phải ngạc nhiên, khâm phục.

+ Niêu cơm thần với lời thách đố của Thạch Sanh và sự thua cuộc của quân sĩ mười tám nước chư hầu chứng tỏ thêm tính chất kì lạ của niêu cơm với sự tài giỏi của Thạch Sanh.

+ Niêu cơm thần kì tượng trưng cho tâm lòng nhân đạo, tư tưởng yêu hoà bình của nhân dân ta.

Trả lời câu 5 (trang 67 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Trong phần kết thúc truyện, mẹ con Lý Thông phải chết, còn Thạch Sanh thì được kết hôn cùng công chúa và lên ngôi vua. Qua cách kết thúc này, nhân dân ta muốn thể hiện điều gì? Kết thúc ấy có phổ biến trong truyện cổ tích không? Hãy nêu một số ví dụ.

Lời giải chi tiết:

-  Cách kết thúc truyện thể hiện niềm tin, sự công bằng và chiến thắng cuối cùng sẽ thuộc về cái thiện. Còn cái ác, kẻ ác bị trừng phạt thích đáng.

-   Cách kết thúc có hậu ấy thể hiện công lí xã hội (ở hiền gặp lành, ở ác gặp ác) và ước mơ của nhân dân về một sự đổi đời. Đây là cách kết thúc phổ biến trong truyện cổ tích, chẳng hạn như: Sọ Dừa, Tấm Cám, Cây khế...

Luyện tập

Nếu vẽ một bức tranh minh hoạ cho truyện Thạch Sanh em chọn chi tiết nào trong truyện để vẽ? Vì sao? Em sẽ đặt tên cho bức tranh minh hoạ ấy tên gọi như thế nào?

Lời giải chi tiết:

Em có thể chọn chi tiết Thạch Sanh đánh chằn tinh để vẽ. Vì đây là một trong những chi tiết quan trọng trong tác phẩm. Nó cho thấy sự dũng cảm của nhân vật Thạch Sanh, cũng như thể hiện ước mơ về sự chiến thắng của con người trước những thế lực đại diện cho cái ác. Có thể đặt tên cho bức vẽ là Thạch Sanh đánh chằn tinh.

Trả lời câu 1 (trang 66 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh có gì khác thường? Kể về sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh như vậy, theo em, nhân dân muốn thể hiện điều gì?

* Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh rất khác thường:

- Thạch Sanh ra đời là do Ngọc Hoàng sai thái tử xuống đầu thai làm con.

- Kì lạ là bà mẹ mang thai mất mấy năm mới sinh ra Thạch Sanh.

- Con đường của Thạch Sanh đầy gian truân: mồ côi cả cha lẫn mẹ, nhà nghèo, một túp lều ở gốc đa và chỉ có duy nhất một chiếc búa cha để lại.

- Thạch Sanh được các thiên thần xuống dạy cho đủ các môn võ nghệ và mọi phép thần thông.

* Nhân dân gửi gắm ước mơ: phải có sức mạnh vô địch để sống, để tồn tại và để chiến thắng.

Câu 2

Video hướng dẫn giải

Trả lời câu 2 (trang 66 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Trước khi được kết hôn với công chúa, Thạch Sanh đã phải trải qua những thử thách như thế nào? Thạch Sanh bộc lộ phẩm chất gì qua những lần thử thách ấy?

Lời giải chi tiết:

* Trước khi kết hôn với công chúa, Thạch Sanh phải trải qua những thử thách:

- Bị mẹ con Lý Thông lừa đi canh miếu thờ, thế mạng. Thạch Sanh diệt chằn tinh.

- Xuống hang diệt đại bàng, cứu công chúa, bị Lý Thông lấp cửa hang.

- Bị hồn chằn tinh, đại bàng báo thù, Thạch Sanh bị bắt hạ ngục.

* Qua những lần thử thách, Thạch Sanh đã bộc lộ những phẩm chất quý báu sau:

-   Sự thật thà, chất phác.

-   Sự dũng cảm và tài năng (diệt chằn tinh, diệt đại bàng, có nhiều phép lạ).

Trả lời câu 3 (trang 66 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Trong truyện, hai nhân vật Thạch Sanh và Lí Thông luôn đối lập với nhau về tính cách và hành động. Hãy chỉ ra sự đối lập này.

Hai nhân vật Thạch Sanh và Lí Thông đối lập nhau một cách toàn diện, sâu sắc:

a. Thạch Sanh

Tính cách

- Vô tư

- Dũng cảm

- Thật thà

Hành động

- Giết chằn tinh cứu giúp dân làng

- Giết đại bàng cứu công chúa và con vua thủy tề

- Dẹp yên quân của 18 nước chư hầu trong hòa bình, khoan dung

b. Lý Thông

Tính cách

- Toan tính

- Độc ác, tham lam

- Dối trá

Hành động

- Cướp công giết chằn tinh của Thạch Sanh

- Lừa Thạch Sanh, lấp miệng hang, cướp công trạng.

Trả lời câu 4 (trang 67 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Truyện “Thạch Sanh” có nhiều chi tiết thần kì, trong đó đặc sắc nhất là tiếng đàn và niêu cơm đãi quân sĩ mười tám nước chư hầu. Em hãy nêu ý nghĩa của những chi tiết đó.

* Ý nghĩa tiếng đàn của Thạch Sanh:

- Tiếng đàn giúp cho chính bản thân của Thạch Sanh được giải oan. Nhờ tiếng đàn, công chúa khỏi câm nên đã vạch mặt được Lí Thông. ⟹ Tiếng đàn công lý.

- Tiếng đàn làm cho quân 18 nước chư hầu phải cuốn giáp xin hàng ⟹ Tiếng đàn yêu chuộng hòa bình.

* Ý nghĩa niêu cơm thần kì:

- Niêu cơm có khả năng thần kì đó là cứ ăn hết lại đầy làm cho quân chư hầu phải khâm phục.

- Niêu cơm thần kì tượng trưng cho tấm lòng nhân đạo, tư tưởng yêu hòa bình của nhân dân

Xem thêm:

• Soạn bài Thạch Sanh siêu ngắn
• Soạn bài Thạch Sanh (Chi tiết)
• Văn mẫu: Thạch Sanh (Hay nhất)

Câu 5

Video hướng dẫn giải

Trả lời câu 5 (trang 67 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Thảo luận: Trong kết thúc truyện, mẹ con Lí Thông bị trừng phạt còn Thạch Sanh được cưới công chúa và lên ngôi vua. Qua cách kết thúc này, nhân dân ta muốn thể hiện điều gì? Kết thúc ấy có phổ biến trong truyện cổ tích không? Hãy nêu một số ví dụ?

   Trong kết thúc truyện, mẹ con Lí Thông bị trừng phạt còn Thạch Sanh được cưới công chúa và lên ngôi vua. Qua cách kết thúc này, nhân dân ta muốn thể hiện niềm tin, sự công bằng và chiến thắng sẽ thuộc về cái thiện còn cái ác sẽ bị trừng phạt thích đáng. Đó là vì sao nhân dân ta có câu: “Ở hiền gặp lành, ở ác gặp ác”.

   Cách kết thúc này thể hiện công lý xã hội và ước mơ của nhân dân về một sự đổi đời đầy niềm vui và hạnh phúc.

   Đây là cách kết thúc phổ biến trong truyện cổ tích: Sọ Dừa, Cây khế, Tấm Cám…

Luyện tập

Nếu vẽ một bức tranh minh họa cho truyện Thạch Sanh, em chọn chi tiết nào trong truyện để vẽ? Vì sao? Tên gọi của bức minh họa đó?

Lời giải chi tiết:

   Nếu vẽ một bức tranh minh họa cho truyện Thạch Sanh, em chọn chi tiết khi Thạch Sanh xuống dưới hang cứu công chúa và bị Lý Thông lấp hang. Đó là chi tiết cho chúng ta thấy rõ nét về tính cách và hành động hoàn toàn trái ngược của hai nhân vật.

   Tên gọi của bức minh họa: “Sự thật về lòng người”.

Xem thêm tại: https://loigiaihay.com/soan-bai-thach-sanh-ngan-gon-c33a33223.html#ixzz6xTdUHi1r