Lựa chọn câu để xem lời giải nhanh hơn

• Chuẩn bị nói
• Chuẩn bị nghe
• Thảo luận

Chuẩn bị nói

Đề tài: Xu hướng sống đơn giản trong xã hội hiện đại.

Tìm ý và sắp xếp ý:

- Sống đơn giản là nhận thức được mục đích của cuộc sống. Đó là sự tập trung có chủ đích trong tất cả các khía cạnh cuộc sống của chúng ta từ đồ dùng, hành động, thói quen và các mối quan hệ mang lại cho chúng ta giá trị và niềm vui nhất.

- Bạn cần phải tách mình ra khỏi chuỗi thay đổi liên tục và bắt đầu sống một cuộc sống chậm hơn và đơn giản hơn, giúp bạn thực sự sống và mãn nguyện hơn. Một cuộc sống đơn giản là nơi hạnh phúc thực sự tồn tại.

- Bước đầu tiên để hướng tới một cuộc sống đơn giản hơn là nhận ra rằng có thể chọn những cách thay thế tốt hơn lựa chọn theo số đông ở xã hội hiện đại.

- Chúng ta liên tục gắn mình với Internet kết nối trên toàn thế giới, một hệ sinh thái không bao giờ ngủ. Vì vậy hãy đăng xuất thường xuyên hơn và xây dựng thói quen chỉ kiểm tra thiết bị của bạn khi cần, đặt ranh giới và giới hạn thời gian trực tuyến.

- Hãy làm cho nơi ở, lịch làm việc và cuộc sống của bạn thông thoáng, gọn gàng! Sự lộn xộn, dù là vật chất hay tinh thần đều làm xáo trộn cuộc sống của bạn. Bạn cần học cách tối giản và loại bỏ những thứ vô dụng và thừa thải của mình, cũng như hiểu được thế nào là đủ từ nhu cầu tình cảm và vật chất.

Bài nói mẫu

Khái niệm “cuộc đời đơn giản” nghe có vẻ… giản đơn nhưng thật sự, đó là mơ ước của rất nhiều người. Xã hội ngày nay luôn vội vã tấp nập đã cuốn con người ta vào dòng xoáy công việc, học tập, vào những mối quan hệ không thể nào thoát ra. Vậy, chúng ta cần phải làm gì để sống một cuộc đời đơn giản?

Sống đơn giản là nhận thức được mục đích của cuộc sống. Đó là sự tập trung có chủ đích trong tất cả các khía cạnh cuộc sống của chúng ta từ đồ dùng, hành động, thói quen và các mối quan hệ mang lại cho chúng ta giá trị và niềm vui nhất. Cuộc sống đơn giản là hình ảnh về một cuộc sống khi mà những tiện nghi được sử dụng ở mức thấp nhất, đúng hơn là chúng ta sẽ cắt giảm những điều không cần thiết để đổi lấy hạnh phúc vể sau. Cuộc sống tối giản chỉ đơn thuần là việc bạn nhận ra được rằng giá trị của bản thân luôn phải đứng trên những giá trị vật chất.

Có rất nhiều lợi ích được tạo ra khi bạn chọn cho mình một cuộc sống nhẹ nhàng, đơn giản, không chỉ được nhìn thấy ở không gian sống xung quanh mà đồng thời bạn cũng có thể cảm nhận nó qua sự thay đổi tích cực của những suy nghĩ. Vì vậy bạn cần phải tách mình ra khỏi chuỗi thay đổi liên tục và bắt đầu sống một cuộc sống chậm hơn và đơn giản hơn, giúp bạn thực sự sống và mãn nguyện hơn. Một cuộc sống đơn giản là nơi hạnh phúc thực sự tồn tại.

Thay đổi không phải là một sớm một chiều. Đó là cả một quá trình đòi hỏi bạn phải cố gắng và nỗ lực thay đổi chính bản thân bạn. Bước đầu tiên để hướng tới một cuộc sống đơn giản hơn là nhận ra rằng có thể chọn những cách thay thế tốt hơn lựa chọn theo số đông ở xã hội hiện đại. Trước tiên hãy loại những bộ quần áo không mặc ra khỏi tủ quần áo của bạn để có một không gian rộng rãi hơn cho những món đồ mới nếu như bạn có nhu cầu. Tiếp đến là cải thiện lại bữa ăn của mình, ăn uống lành mạnh là một điều ai cũng mong muốn nhưng đôi khi chúng ta cần phải chi tiêu quá nhiều cho những bữa ăn như vậy.

Chúng ta liên tục gắn mình với Internet kết nối trên toàn thế giới, một hệ sinh thái không bao giờ ngủ. Hãy luôn tự hỏi bản thân mình rằng tại sao mình lại làm như vậy, tại sao lại dành thời gian cho việc lướt web hàng ngày mà thay vào đó không làm những việc có ích hơn và để cho cơ thể được nghỉ ngơi thay vì dán mắt vào màn hình máy tính hay điện thoại. Vì vậy hãy đăng xuất thường xuyên hơn và xây dựng thói quen chỉ kiểm tra thiết bị của bạn khi cần, đặt ranh giới và giới hạn thời gian trực tuyến.

Có nhiều người rất chú trọng việc bài trí không gian sống vật chất. Tuy nhiên, đôi khi, việc sử dụng quá nhiều những vật dụng trang trí cũng khiến cho không gian xung quanh bạn trở nên chật chội. Vậy nên hãy làm cho nơi ở, lịch làm việc và cuộc sống của bạn thông thoáng, gọn gàng! Sự lộn xộn, dù là vật chất hay tinh thần đều làm xáo trộn cuộc sống của bạn. Bạn cần học cách tối giản và loại bỏ những thứ vô dụng và thừa thải của mình, cũng như hiểu được thế nào là đủ từ nhu cầu tình cảm và vật chất.

Sống một cuộc đời đơn giản không có nghĩa là bạn phải thu xếp mọi thứ để “về quê nuôi cá và trồng thêm rau”. Chắc chắn phải có cách để chúng ta tránh xa những rắc rối do xã hội mang lại mà không cần thay đổi quá nhiều. Đó có thể là những hành động như thu hẹp kích thước căn nhà, tối giản không gian hay xây dựng tủ đồ con nhộng. Hãy bắt tay vào việc cải thiện chất lượng cuộc sống để bản thân mình cảm thấy thoải mái hơn, giảm bớt sự căng thẳng, mệt mỏi mà áp lực cuộc sống gây ra.

Chuẩn bị nghe

Một số chú ý khi lắng nghe bài nói của người khác:

- Tìm hiểu trước về vấn đề của người nói;

- Tập trung lắng nghe bài nói;

- Nhận xét về giọng điệu, ngôn ngữ và cử chỉ của người nói;

- Có thể nêu câu hỏi nếu thấy thắc mắc.

* Yêu cầu:

- Xác định rõ vấn đề xã hội được thảo luận.

- Nêu được nhận xét, đánh giá về ý kiến của những người khác.

- Trình bày được ý kiến của bản thân về vấn đề (góc nhìn riêng và những phân tích, đánh giá cụ thể).

- Tôn trọng người đối thoại để cùng tìm tiếng nói chung về vấn đề.

Chuẩn bị nói và nghe 

Chuẩn bị nói

* Lựa chọn đề tài

- Đề tài thảo luận có thể được khai thác từ đề tài của các bài viết đã thực hiện: Tinh thần dân tộc trong đại dịch Covid; cũng có thể là đề tài mới thu hút sự quan tâm của nhiều người.

* Tìm ý và sắp xếp ý

- Đề tài thảo luận là một vấn đề xã hội có ý kiến khác nhau nên người nói không chỉ bày tỏ quan điểm cá nhân mà còn phải nắm được một số cách nhìn nhận, đánh giá khác. Việc nắm bắt đúng những ý kiến, quan điểm khác nhau là cơ sở thúc đẩy cuộc trao đổi, thảo luận, đối thoại thành công.

- Có thể trả lời một số câu hỏi gợi ý sau để hình thành nội dung của ý kiến thảo luận:

+ Vì sao bạn quan tâm đến vấn đề xã hội này?

+ Vấn đề đã được nhìn nhận, đánh giá từ những góc nhìn, những quan điểm khác nhau như thế nào?

+ Quan điểm của bạn đối với vấn đề xã hội này là gì?

+ Vì sao bạn có quan điểm như vậy?

+ Bạn muốn trao đổi, thảo luận gì với những người có ý kiến khác?

* Xác định từ ngữ then chốt

- Để thảo luận vấn đề xã hội có ý kiến khác nhau cần chú ý sự dụng các từ ngữ then chốt như: theo quan điểm của tôi, cách tiếp cận vấn đề, góc nhìn khác biệt, quan điểm chung…

* Phương tiện hỗ trợ

- Có thể chuẩn bị một số phương tiện hỗ trợ cho việc trình bày ý kiến như: tranh ảnh, trích đoạn ngắn từ phim tài liệu, biểu đồ…có liên quan trực tiếp và có tác dụng minh hoạ cho vấn đề cần thảo luận.

Chuẩn bị nghe

- Tìm hiểu đề tài, nội dung của vấn đề xã hội được đưa ra thảo luận; xác định quan điểm cá nhân trong cách nhìn nhận, đánh giá vấn đề.

- Suy đoán về ý kiến có thể có liên quan đến vấn đề xã hội được thảo luận; hình dung xem các ý kiến đó dựa trên những lí lẽ gì.

Thực hành nói và nghe 

Người nói

Người nghe

- Giới thiệu được vấn đề cần thảo luận.

- Tóm lược những ý kiến khác nhau về vấn đề; trình bày ý kiến cá nhân, sử dụng lí lẽ và bằng chứng để chứng minh cho quan điểm của mình; trao đổi, thảo luận với những người có ý kiến khác…

- Khái quát những điểm chung có thể thống nhất; nhấn mạnh tác dụng của cuộc thảo luận đối với cách nhìn nhận, đánh giá vấn đề xã hội.

- Lắng nghe, ghi chép lại những ý kiến muốn trao đổi với người nói.

- Chuẩn bị nội dung trao đổi.

Bài nói mẫu tham khảo

Kính chào thầy cô và các bạn. Tôi tên là............học sinh.........trường.........

Sau đây tôi xin được trình bày vấn đề: Tinh thần đoàn kết dân tộc trong đại dịch Covid 19.

Như các bạn đã biết, tinh thần dân tộc là ý thức dân tộc đã được hình thành trong suốt quá trình lịch sử và được biểu hiện ở các giá trị trong truyền thống văn hóa của người Việt, là sự kết tinh và thăng hoa của các giá trị truyền thống dân tộc, trong đó tinh thần yêu nước và tinh thần đoàn kết độc lập dân tộc là hai giá trị truyền thống chủ đạo. Trong đại dịch Corona hiện nay, một lần nữa, tinh thần đoàn kết dân tộc lại trỗi dậy mạnh mẽ, tạo thành một trận tuyến chống dịch hùng mạnh, ngăn chặn bước tiến và sự xâm nhập của đại dịch vào trong cộng đồng.

Vậy tinh thần đoàn kết dân tộc là gì? Đó chính là tình yêu thương giữa người với người, là sống có trách nhiệm với cộng đồng, sẵn sàng giúp đỡ, ra tay cứu người trong lúc hoạn nạn. Đoàn kết dân tộc tạo nên sức mạnh to lớn đối với thời cuộc, đất nước, giúp gắn kết con người với con người trong một xã hội. Tinh thần đoàn kết dân tộc khiến con người biết bao dung, biết cách cho, nhường nhịn và sẻ chia. Tinh thần đoàn kết giúp đem lại cuộc sống hòa bình, tốt đẹp.

Năm 2020 vừa qua, Việt Nam và thế giới đã phải trải qua những ngày tháng khó khăn khi phải đối mặt với đại dịch Covid-19. Khi nhiều nước lựa chọn kinh tế, thay vì an nguy của người dân mà không có những biện pháp kiên quyết chống lại đại dịch. Thì chúng ta cảm thấy thật tự hào khi Việt Nam là một đất nước dám đặt sự an toàn của nhân dân lên trên lợi ích kinh tế. Nhưng điều khiến chúng ta cảm thấy trân trọng và tự hào hơn cả đó là tinh thần đoàn kết của người dân Việt Nam.

Trong quá khứ, nhân dân ta đã từng đoàn kết chống lại biết bao nhiêu kẻ thù xâm lược để giành lại nền hòa bình. Đến hôm nay, tinh thần đoàn kết ấy lại một lần nữa chứng tỏ sức mạnh to lớn của nó để giúp Việt Nam chiến thắng đại dịch Covid-19. Ngay từ khi nước ta có ca nhiễm đầu tiên cho đến thời điểm số người nhiễm bệnh lên tới hàng chục, hàng trăm người. Từ các cấp chính quyền đến người dân đều thể hiện được tinh thần đoàn kết một lòng. Những quy định nghiêm ngặt của Nhà nước về việc phòng chống dịch bệnh lập tức được ban hành. Nhận thức mức độ nghiêm trọng của bệnh dịch, toàn dân tộc đồng tâm, nhất trí, trên dưới một lòng thực hiện theo chỉ đạo của chính phủ, chấn chỉnh các hoạt động, thực hiện công tác vệ sinh, đảm bảo an ninh trật tự cộng đồng.

Những người dân từ người già đến trẻ nhỏ đều nghiêm chỉnh chấp hành các quy định: như đeo khẩu trang khi đi đến nơi công cộng, thường xuyên rửa tay bằng nước sát khuẩn, hạn chế đi ra nơi đông người… Đặc biệt, trong thời điểm cả nước thực hiện giãn cách xã hội, toàn dân đều nghiêm chỉnh chấp hành. Nhiều bác sĩ dù còn trẻ hay đã về hưu đều sẵn sàng xung phong lên tuyến đầu chống dịch, thậm chí còn có cả những sinh viên của ngành y cũng sẵn sàng giúp sức. Những cây ATM gạo, ATM khẩu trang hay địa điểm phát thực phẩm miễn phí… được tạo ra không chỉ chứng tỏ tấm lòng tương thân tương ái mà còn là sự đoàn kết của toàn dân quyết đẩy lùi đại dịch.

Tuy nhiên, bên cạnh đó, còn có một bộ phận không nhỏ thiếu đi tinh thần trách nhiệm. Thật đáng buồn về trường hợp của cô gái trốn cách ly vẫn ngang nhiên quay video đăng lên mạng để khoe khoang việc làm của mình, những người chỉ vì lợi ích cá nhân mà sẵn sàng dẫn người nhập cảnh trái phép vào nước ta để lại nguy cơ lây nhiễm dịch bệnh trong cộng đồng. Cũng có không ít trường hợp ích kỉ, lợi dụng tình hình dịch bệnh để trục lợi cá nhân, nâng mức giá khẩu trang, dung dịch rửa tay lên cao để kiếm chác lợi nhuận. Tệ hại hơn nữa là kinh doanh khẩu trang giả, không rõ nguồn gốc xuất xứ, tung tin đồn thất thiệt về dịch bệnh, gây hoang mang dư luận…Những hành vi này đều đáng lên án, vì nó có thể phá hoại công sức của cả một tập thể. Chính vì vậy, mỗi người dân Việt Nam hãy luôn ý thức được trách nhiệm của cá nhân trong công cuộc phòng chống dịch bệnh.

Tôi đã từng đọc được ở đâu đó câu nói: “Giữa một thế giới bất an, chúng ta vẫn có quyền tin tưởng vào tương lai tươi sáng”. Trong giai đoạn hiện nay, số người mắc bệnh ở nước ta đang có chiều hướng bùng phát trở lại nhưng về cơ bản, bệnh dịch vẫn đang được kiểm soát tốt. Nhìn vào thành quả đó, ta nhận thấy, chính phủ đã có đánh giá đúng đắn về dịch bệnh và nhanh chóng đưa ra những quyết định kịp thời, hiệu quả, chỉ đạo toàn dân chống dịch. Đó là kết quả của tinh thần dân tộc, là ý chí đoàn kết, là sức mạnh tương trợ và niềm tin tưởng vững chắc của toàn dân tộc vào sự lãnh đạo của Đảng và của chính phủ. Là một học sinh, khi được sống trong những ngày cả đất nước đồng lòng chống lại đại dịch, tôi mới cảm thấy trách nhiệm của một công dân. Tôi tự hứa sẽ thực hiện tốt những biện pháp phòng dịch, giữ một tâm lý thoải mái để học tập thật tốt, chuẩn bị cho kì thi quan trọng sắp tới. Tôi tin rằng Việt Nam sẽ chiến thắng đại dịch, còn tôi cũng sẽ chiến thắng được kì thi sắp tới.

Đại dịch đã giúp chúng ta cũng nhận ra được những tình cảm thật tốt đẹp. “Không ai bị bỏ lại phía sau” – đó là câu khẩu hiệu mà mọi người dân Việt Nam đều biết đến.Qua những hành động tốt đẹp, ý nghĩa đó giúp ta thêm yêu, tự hào về dân tộc hơn. Là người con của Việt Nam, chúng ta cần nhắc nhở bản thân phải giữ gìn và nhân rộng tinh thần ấy.

Bài trình bày của tôi đến đây là kết thúc, cảm ơn các thầy cô và các bạn đã chú ý lắng nghe. Sau đây có bạn nào có nhận xét, góp ý, bổ sung hay đóng góp cho bài thuyết trình của tôi thì xin mời các bạn giơ tay.

Trao đổi

- Người nghe đưa ra các nhận xét, góp ý, câu hỏi về bài nói. Người nói tiếp nhận các ý kiến này và trao đổi thêm (tán đồng, bác bỏ, trả lời câu hỏi, bàn luận mở rộng,...).

- Thực hiện tự đánh giá và đánh giá về bài trình bày dựa trên các nội dung được nêu trong bảng sau: 

* Yêu cầu: 

- Xác định rõ vấn đề xã hội được thảo luận.

- Nêu được nhận xét, đánh giá về ý kiến của những người khác.

- Trình bày được ý kiến của bản thân về vấn đề (góc nhìn riêng và những phân tích, đánh giá cụ thể).

- Tôn trọng người đối thoại để cùng tìm tiếng nói chung về vấn đề.

Chuẩn bị nói và nghe 

Chuẩn bị nói

- Lựa chọn đề tài: Biến áp lực thành động lực

- Lập dàn ý cho bài nói

Chuẩn bị nghe

- Tìm hiểu đề tài, nội dung của vấn đề xã hội được đưa ra thảo luận; xác định quan điểm cá nhân trong cách nhìn nhận, đánh giá vấn đề.

- Suy đoán về ý kiến có thể có liên quan đến vấn đề xã hội được thảo luận; hình dung xem các ý kiến đó dựa trên những lí lẽ gì.

Thực hành nói và nghe 

Người nói

Người nghe

- Giới thiệu được vấn đề cần thảo luận.

- Tóm lược những ý kiến khác nhau về vấn đề; trình bày ý kiến cá nhân, sử dụng lí lẽ và bằng chứng để chứng minh cho quan điểm của mình; trao đổi, thảo luận với những người có ý kiến khác…

- Khái quát những điểm chung có thể thống nhất; nhấn mạnh tác dụng của cuộc thảo luận đối với cách nhìn nhận, đánh giá vấn đề xã hội.

- Lắng nghe, ghi chép lại những ý kiến muốn trao đổi với người nói.

- Chuẩn bị nội dung trao đổi.

Bài nói mẫu tham khảo: 

Bạn đã từng phải đối mặt với những áp lực cuộc sống chưa? Bạn có hoàn toàn hài lòng với bản thân? Đã bao giờ bạn có những suy nghĩ tiêu cực? Tôi biết rằng, trong chúng ta, không ai là hoàn hảo, chúng ta ngày ngày luôn phải nỗ lực không ngừng để hoàn thiện bản thân. Nhưng bạn biết không: đôi khi sự hoàn hảo đã nằm ở chính con người bạn, đôi khi áp lực không phải là một điều quá tồi tệ, và đôi khi, thất bại không bao giờ khiến ta gục ngã. Bạn biết tại sao không? Bạn sẽ biết được câu trả lời khi học được cách “Biến áp lực thành động lực”. 

Vậy “áp lực” là gì mà nó lại khiến nhiều người trở nên bi quan như vậy? “Áp lực” là những khó khăn, thử thách trong cuộc sống luôn đặt ra cho con người. Và trái ngược với nó, “động lực” là những nguồn năng lượng tích cực được tạo ra để con người có hành động để giải quyết khó khăn trở ngại. Có thể nói rằng, áp lực có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy con người phấn đấu, đi đến thành công. 

Bạn thử nghĩ mà xem, sẽ ra sao nếu con người luôn tự ru ngủ mình, sống êm đềm thì con người sẽ dễ dàng hài lòng với những gì mình có, chùn bước trước những khó khăn. Vì vậy, áp lực khiến con người phấn đấu không ngừng để hoàn thiện bản thân, trở nên mạnh mẽ, kiên trì. Nhưng những áp lực là điều không thể tránh khỏi trong cuộc sống lại chính là liều thuốc để con người tự lập, trưởng thành. Nó giúp ta tập trung và thể hiện hết khả năng của mình, khám phá ra những giới hạn của bản thân. Tấm gương từ chính trong câu chuyện: bản thân cậu bé, nếu được bố hỗ trợ và không đòi hỏi cậu bé phải hoàn lại số tiền là 12,5 đô la thì có lẽ cậu sẽ hình thành tính ỷ lại, trông chờ sự giúp đỡ từ cha mình. Nhưng cha cậu đã dạy con điều đúng đắn. Điều đó khiến cậu bé trưởng thành, biết sống độc lập và trở thành tổng thống của nước Mỹ. Cũng thật khâm phục biết bao trước tinh thần đá bóng quả cảm, luôn cháy hết mình của những chiến binh sao vàng đội tuyển quốc gia Việt Nam trên đấu trường quốc tế. Dù phải chịu nhiều áp lực là những kì vọng của người hâm mộ, đội tuyển bóng đá Việt Nam vẫn luôn chiến đấu hết mình vì màu cờ sắc áo. Thật tự hào khi họ đã biết cách biến những áp lực ấy thành động lực và đem về cho Seagames 31 của chúng ta huy chương vàng danh giá.

Áp lực tạo động lực nhưng điều quan trọng là ý chí con người phải được trưởng thành và trở nên cứng rắn mỗi ngày. Vì vậy, bản thân mỗi chúng ta, hơn lúc nào hết, phải ý thức được và chủ động tự lập, sẵn sàng đối mặt với khó khăn, hiểm nguy; không nản lòng trước thất bại chứ không nên chỉ trông chờ khi áp lực ập tới mới bắt đầu đối phó. Để biến áp lực thành động lực con người cần suy nghĩ tích cực, lạc quan và sáng tạo, tỉnh táo, từng bước đề ra biện pháp giải quyết khó khăn. Có thể đối mặt với nhiều loại áp lực khác nhau để trưởng thành và nâng cao trình độ. Để làm được điều đó, con người cần trau dồi vốn sống, vốn hiểu biết ở nhiều lĩnh vực.

Tuy nhiên, áp lực sẽ không trở thành động lực nếu chúng ta đối mặt với nó một cách cực đoan. Vì vậy, hãy suy nghĩ tích cực, hãy lắng nghe và sẻ chia áp lực của bản thân với những người xung quanh, bạn sẽ tìm ra ý nghĩa thực sự của cuộc sống.

Là một người trẻ, tôi ý thức hơn ai hết ý nghĩa của cuộc sống cũng như những áp lực mà mình cần vượt qua, vì vậy, tôi cần xác định cho bản thân con đường đi đúng đắn và cố gắng hết sức theo đuổi và tôi tin rằng “nỗ lực hết sức không hối hận, có chí nhất định sẽ thành công”. Tôi mong rằng với những gì mình đã chia sẻ, bạn cũng có thêm những suy nghĩ tích cực hơn về cuộc sống. Hãy luôn lạc quan và hạnh phúc nhé!

Trao đổi

- Người nghe đưa ra các nhận xét, góp ý, câu hỏi về bài nói. Người nói tiếp nhận các ý kiến này và trao đổi thêm (tán đồng, bác bỏ, trả lời câu hỏi, bàn luận mở rộng,...). 

- Thực hiện tự đánh giá và đánh giá về bài trình bày dựa trên các nội dung được nêu trong bảng sau: 

* Yêu cầu:

- Nêu được vấn đề văn học có ý kiến khác nhau.

- Phân tích được ưu điểm và nhược điểm của những ý kiến khác nhau về vấn đề.

- Trình bày được quan điểm của bản thân về vấn đề, làm rõ sự tương đồng và khác biệt giữa ý kiến của bản thân với các ý kiến đã có.

- Tạo được sự đồng thuận tích cực giữa bản thân với những người tham gia thảo luận.

Chuẩn bị nói và nghe 

Chuẩn bị nói

- Lựa chọn đề tài: Truyện ngắn không có cốt truyện li kì, hấp dẫn có thể là một truyện hay được không?

- Tìm ý và sắp xếp ý:

+ Như thế nào là truyện ngắn không có cốt truyện?

+ Tại sao “truyện ngắn không có cốt truyện” nhưng vẫn hay và hấp dẫn bạn đọc?

+ Những lí lẽ và bằng chứng nào cho thấy điều này?

- Xác định từ ngữ then chốt

Chuẩn bị nghe

- Tìm hiểu các thông tin cần thiết xung quanh vấn đề nêu ra để thảo luận.

- Ghi vắn tắt ý kiến của bản thân về vấn đề thảo luận.

- Sẵn sàng tham gia thảo luận để cùng đi đến cách hiểu thoả đáng về vấn đề.

Thực hành nói và nghe 

Người nói

Người nghe

- Nêu sự hưởng ứng đối với đề tài của cuộc thảo luận.

- Tóm tắt và đánh giá các ý kiến đã có về vấn đề; nêu cách nhìn nhận riêng của mình và làm rõ căn cứ của cách nhìn nhận đó.

- Tóm tắt lại ý kiến của bản thân, nêu những điểm cần được đồng thuận, nhấn mạnh sự bổ ích của cuộc thảo luận.

- Nghe trên tinh thần chuẩn bị đưa ra ý kiến hồi đáp của mình để thúc đẩy cuộc thảo luận đạt kết quả tích cực.

- Ghi vắn tắt vào sổ tay hay vở ghi chép những điểm cần tranh luận với người nói.

* Bài nói mẫu tham khảo:

Có ý kiến cho rằng: “Xây dựng tình huống truyện độc đáo là một trong những yếu tố góp phần đem lại sự thành công cho truyện ngắn, giúp nhà văn khắc họa rõ nét phẩm chất, tính cách, khả năng ứng xử của nhân vật đồng thời bộc lộ sâu sắc ý đồ tư tưởng của mình”. Bạn có đồng ý với ý kiến đó không? Bạn nghĩ sao về những “truyện không có cốt truyện”? Theo bạn, một câu chuyện “không có cốt truyện” liệu có còn hay và hấp dẫn bạn đọc? Ngày hôm nay, chúng ta sẽ cùng thảo luận về vấn đề này.

Trước hết, chúng ta cần biết rằng như thế nào là “cốt truyện”, “truyện không có cốt truyện”? Cốt truyện là hình thức tổ chức cơ bản nhất của truyện; nó bao gồm các giai đoạn phát triển chính, một hệ thống sự kiện cụ thể được tổ chức theo yêu cầu tư tưởng và nghệ thuật nhất định, tạo thành một bộ phận cơ bản, quan trọng nhất trong hình thức động của các tác phẩm văn học, nhất là đối với các sáng tác thuộc các loại tự sự và kịch. Cốt truyện thường gồm hai phương diện gắn bó hữu cơ : Vừa là phương tiện bộc lộ tính cách, vừa là phương tiện để nhà văn bộc lộ các xung đột xã hội. Cốt truyện được nhà văn xây dựng gồm các thành phần: trình bày, thắt nút, phát triển, cao trào, mở nút. Nhờ đó, câu chuyện thêm phần kịch tính, hấp dẫn bạn đọc. Vậy sẽ ra sao nếu “truyện không có cốt truyện”? Khái niệm “truyện không có cốt truyện” chỉ mang tính ước lệ và quy ước cao, nó đánh dấu một sự cách tân nghệ thuật  của các nhà văn hiện đại trong lĩnh vực tự sự học. Truyện không có cốt truyện thường có sự đan xen phức tạp giữa tự sữ với trữ tình và những miêu tả đời sống nội tâm của nhân vật. Hiểu một cách đơn giản, truyện không có cốt truyện là loại truyện không có những tình huống li kì lắt léo, không thể tóm tắt, khó có thể kể lại được do kĩ thuật tự sự “dòng ý thức” của nhà văn đem lại. 

Nhắc đến “truyện không có cốt truyện”, những sáng tác của Thạch Lam được coi là thành công nhất. Truyện ngắn của ông được nhận xét là đậm chất trữ tình. Ông không đi sâu vào khai thác những mâu thuẫn của hiện thực, không tạo dựng những tình huống kịch tính mà tập trung khám phá tâm hồn con người. “Dưới bóng hoàng lan” là một truyện ngắn như vậy. Câu chuyện diễn ra yên bình, nhẹ nhàng như chính bức tranh thiên nhiên trong sáng được diễn tả trong tác phẩm. Không có sự kiện nổi bật, không có biến cố, các nhân vật xuất hiện một cách tự nhiên, một cuộc sống sinh hoạt đời thường hiện ra không có gì độc đáo. Thế nhưng, nó lại có sức hút đến lạ. Sức hút đến từ dòng cảm xúc của các nhân vật. Thanh – một chàng trai trở về quê sau 2 năm xa với niềm mong nhớ khôn nguôi. Quê hương như dòng nước thanh khiết gột rửa tâm hồn chàng tránh xa khỏi chốn phồn hoa đô thị. Và bà của Thanh mang bóng hình người phụ nữ Việt Nam – một con người tần tảo, hi sinh, chịu thương chịu khó. Nga – một cô bé hàng xóm xinh xắn, hồn nhiên, dễ thương mang trong mình mối tình sâu kín đầu đời với Thanh. Mạch truyện diễn ra chậm rãi, nhẹ nhàng cùng những cảm xúc của nhân vật khiến bạn đọc như được hoà mình trong khung cảnh thanh bình, yên ả ấy. 

Truyện tâm tình, với nghệ thuật xoáy sâu vào tình cảm người đọc bằng giọng văn nhỏ nhẹ, thủ thỉ, điềm tĩnh và lắng sâu, nhiều dư vị, dư vang, bằng một hình tượng nghệ thuật có sức lay động và ám ảnh sâu sắc. Thạch Lam đã đem đến cho bạn đọc những cảm nhận về tình yêu quê hương, tình yêu gia đình và mối tình đôi lứa hồn nhiên, trong sáng. Câu chuyện khép lại nhưng mở ra trong lòng bạn đọc nhưng suy tư, trăn trở về con người, về cuộc đời. Đó chính là thành công của một tác phẩm “truyện không có cốt truyện”. 

Trao đổi 

- Người nghe đưa ra các nhận xét, góp ý, câu hỏi về bài nói. Người nói tiếp nhận các ý kiến này và trao đổi thêm (tán đồng, bác bỏ, trả lời câu hỏi, bàn luận mở rộng,…). 

- Thực hiện tự đánh giá và đánh giá về bài trình bày dựa trên các nội dung được nêu trong bảng sau: 

* Yêu cầu:

- Lựa chọn được vấn đề cần thảo luận. 

- Khái quát, phân tích được những ý kiến khác nhau về vấn đề xã hội được lựa chọn để thảo luận. 

- Nêu ý kiến, quan điểm của cá nhân về vấn đề. 

- Tổng hợp, nêu được một số quan điểm đã thống nhất hoặc những ý kiến bổ sung.

Chuẩn bị thảo luận

Chuẩn bị nói

* Lựa chọn đề tài

Thực tế luôn có những vấn đề xã hội thu hút sự quan tâm của nhiều người, được nhìn nhận, đánh giá từ những quan điểm khác nhau. Lựa chọn vấn đề gần gũi, có ý nghĩa thiết thực, phù hợp với môi trường và lứa tuổi học đường: Tình yêu tuổi học trò, nên hay không nên?

* Tìm ý và sắp xếp ý

- Bài nói cần có các ý sau: 

+ Trình bày thực trạng vấn đề.

+ Trình bày một số quan điểm về vấn đề.

+ Trình bày quan điểm của bản thân đối với vấn đề.

* Xác định từ ngữ then chốt

- Có thể sử dụng các cụm từ phù hợp với kiểu bài nói này như: xoay quanh vấn đề này, có rất nhiều cách hiểu; theo quan điểm của tôi, cách tiếp cận vấn đề, góc nhìn khác biệt, quan điểm chung,..

Chuẩn bị nghe

 - Tìm hiểu đề tài, nội dung của vấn đề xã hội được đưa ra thảo luận, xác định quan điểm cá nhân trong cách nhìn nhận, đánh giá vấn đề. 

- Chuẩn bị phương tiện ghi chép, hình dung cụ thể về các tiêu chí đánh giá sẽ được vận dụng.

Thực hành nói và nghe 

Người nói
Người nghe
- Giới thiệu được vấn đề cần thảo luận.
- Tóm lược những ý kiến khác nhau về vấn đề, trình bày ý kiến cá nhân, sử dụng lí lẽ và bằng chứng để chứng minh cho quan điểm của mình; trao đổi thảo luận với những người có ý kiến khác
- Khái quát những điểm chung có thể thống nhất, nhấn mạnh tác dụng của cuộc thảo luận đối với cách nhìn nhận, đánh giá vấn đề xã hội.
- Lắng nghe, ghi chép lại những ý kiến muốn trao đổi với người nói.
- Chuẩn bị nội dung trao đổi.

* Bài nói mẫu tham khảo: 

Kính chào thầy cô và các bạn. Tôi tên là............ học sinh......... lớp......... trường……….

Bàn luận về các vấn đề xã hội đã trở thành một nhu cầu phổ biến, tất yếu của con người hiện đại. Trong cuộc sống, bạn sẽ gặp rất nhiều những vấn đề mà xung quanh nó có vô vàn hướng suy nghĩ, vô vàn quan điểm. Hôm nay, tôi muốn cùng các bạn thảo luận về một vấn đề cũng gây nhiều phản ứng trái chiều ở phụ huynh và chính trong lứa tuổi học sinh như chúng ta: Tình yêu tuổi học trò, nên hay không nên?

Trước hết, tôi muốn giới thiệu một cách hiểu về tình yêu tuổi học trò. Hiểu đơn giản theo đúng mặt chữ, tình yêu tuổi học trò là những tình cảm gắn bó thân thiết, rung động giữa hai học sinh. Đối với tôi, tình yêu tuổi học trò là khi giữa hai người có một rung động vượt lên trên sự quan hệ bạn bè. Hai người bạn thân thiết hơn mức bạn bè bình thường, học cùng lớp thì thường xuyên nhìn về phía nhau, nói chuyện với nhau, có thể nắm tay nhau trong lớp, tan trường cùng về chung đường, lai nhau trên xe, học khác trường thì chỉ mong tan học để đến cổng trường gặp nhau… 

Tình yêu là một phần của cuộc sống. Tình yêu giúp cho sự sống được nối dài, giúp con người gắn kết với nhau và làm cho cuộc đời trở nên hạnh phúc hơn. Nhưng tình yêu giữa những đứa trẻ còn ngồi trên ghế nhà trường lại phải đối diện với rất nhiều những ý kiến trái chiều: Nên hay không nên yêu sớm, yêu khi còn đang đi học?

Theo quan điểm của tôi, tất cả mọi sự việc trên đời đều có hai mặt, đồng thời có mặt tốt và mặt xấu, mặt lợi và mặt hại. Có chăng, trong từng trường hợp khác nhau, gắn với từng đối tượng khác nhau, kết quả đưa ra sẽ khác nhau. 

Tình yêu tuổi học trò xuất phát khi những người trong cuộc còn là những người rất trẻ, xét theo tâm sinh lý lứa tuổi thì tình cảm này biểu thị sự phát triển bình thường về mặt cảm xúc mà không ai có thể điều khiển được. Hơn nữa, những cô cậu học sinh vẫn được sống trong tháp ngà của trường học, tình cảm giữa họ vẫn trong sáng, hồn nhiên, chưa hề bị những yếu tố khác như vật chất, danh lợi, quyền lực, thậm chí điều kiện gia đình, “môn đăng hộ đối” chi phối. Vì thế, tình cảm đó còn đơn giản, không mang nặng những tính toán, không phức tạp và cần phải đắn đo nhiều như tình yêu của những người trưởng thành. Với nhiều người, mối tình khi còn ngồi trên ghế nhà trường thường là mối tình đầu, lưu giữ rất nhiều kỷ niệm trong trẻo và đáng nhớ. Đồng thời, với nhiều bạn, tình yêu trở thành một động lực to lớn để các bạn nỗ lực trong học tập, hoặc để được sóng vai cùng “người thường”, hoặc để cùng nhau thi vào một môi trường tốt hơn.

Tuy nhiên, không phải vô lý khi người lớn lo lắng cho các con nếu các con khoác trên vai áo trắng đồng phục, trở về nhà và khoe rằng “bố ơi, mẹ ơi, hôm nay con và bạn ấy tỏ tình rồi”. Với những học sinh đã bước vào ngôi trường trung học phổ thông, các phụ huynh có điều kiện để tin rằng các con đã có được nhận thức nhất định về cuộc đời, biết suy nghĩ trước khi hành động. Nhưng với nhiều bạn, tình yêu khi còn học trung học cơ sở, thậm chí học tiểu học dễ khiến người lớn lo lắng. Bởi nếu còn quá nhỏ, tình yêu - một trải nghiệm mới mẻ về mặt tình cảm, cảm xúc dễ khiến chúng ta quên đi nhiệm vụ học hành vốn nhiều gian khổ. Hơn thế nữa, khi xã hội ngày càng cởi mở, nhiều luồng văn hóa của người ngoài tự do du nhập vào Việt Nam, tình trạng các bạn trẻ yêu sớm, sinh hoạt tình dục không an toàn, gây ra hậu quả đáng tiếc đã không còn quá xa lạ trên các phương tiện truyền thông. 

Nói tóm lại, đối với tình yêu tuổi học trò, tôi quan niệm rằng đây không phải một hiện tượng quá xấu, đáng phải lên án, chỉ trích. Thiết nghĩ trong cuộc sống bất cứ một việc gì cũng có hai mặt của nó. Chúng ta chẳng nên vội phán xét rằng nên hay không nên, mà cần xem xét từng hoàn cảnh. Tình yêu tuổi học trò đem lại những điều tiêu cực hay tích cực, phụ thuộc rất nhiều vào những người trong cuộc. Bản thân chúng ta đang ở lứa tuổi học sinh, cũng cần tự vạch rõ giới hạn cho bản thân, suy nghĩ thật kỹ trước khi hành động, để dù trải nghiệm một thứ quả ngọt như tình yêu cũng sẽ không phải nếm hạt đắng về sau.

Trên đây là những suy nghĩ của cá nhân tôi đối với hiện tượng tình yêu tuổi học trò. Cảm ơn thầy cô và các bạn đã lắng nghe. Tôi rất vinh hạnh nếu được nghe thêm chia sẻ của thầy cô và các bạn xung quanh vấn đề này. 

Trao đổi 

- Người nghe đưa ra các nhận xét, góp ý, câu hỏi về bài nói. Người nói tiếp nhận các ý kiến này và trao đổi thêm (tán đồng, bác bỏ, trả lời câu hỏi, bàn luận mở rộng,...). 

- Thực hiện tự đánh giá và đánh giá về bài trình bày dựa trên các nội dung được nêu trong bảng sau:

Chuẩn bị thảo luận

Chuẩn bị nói

- Lựa chọn đề tài:

• Đề tài thảo luận có thể được triển khai từ đề tài của các bài viết đã thực hiện, cũng có thể là một đề tài mới.
• Nên chọn những vấn đề gần gũi, có ý nghĩa thiết thực và phù hợp với môi trường học đường.

- Tìm ý và sắp xếp ý: Xác định được những ý chính của bài thảo luận.

- Xác định từ ngữ then chốt: theo quan điểm của tôi, cách tiếp cận vấn đề, góc nhìn khác biệt, quan điểm chung…

- Phương tiện hỗ trợ: tranh ảnh, video…

Chuẩn bị nghe

• Tìm hiểu trước về vấn đề cần thảo luận.
• Đặt trước một số câu hỏi cho người nói.

Thảo luận

- Người nói:

• Giới thiệu được vấn đề cần thảo luận.
• Tóm lược những ý kiến khác nhau về vấn đề, trình bày ý kiến cá nhân, sử dụng lí lẽ và bằng chứng để chứng minh cho quan điểm của mình; trao đổi thảo luận với những người có ý kiến khác
• Khái quát những điểm chung có thể thống nhất, nhấn mạnh tác dụng của cuộc thảo luận đối với cách nhìn nhận, đánh giá vấn đề xã hội.

- Người nghe:

• Lắng nghe, ghi chép lại những ý kiến muốn trao đổi với người nói.
• Chuẩn bị nội dung trao đổi.

* Hướng dẫn:

Ví dụ: Thảo luận về việc nuôi thú cưng có tác hại hay ích lợi.

- Ý kiến 1: Nuôi thú cưng đem đến nhiều ích lợi:

Thứ nhất, vật nuôi giúp con người biết sống trách nhiệm. Rõ ràng, các loài vật nuôi cần có sự chăm sóc. Chúng cần được cho ăn uống, tắm rửa, vui chơi. Khi chúng ta có ý thức chăm sóc vật nuôi, sẽ học cách sống trách nhiệm hơn. Thứ hai, vật nuôi giúp con người cân bằng cảm xúc, giảm stress. Chúng giống như một người bạn luôn biết cách chia sẻ, thấu hiểu. Những hành động như vuốt vẻ, ôm hay hôn vật nuôi giúp con người cảm thấy dễ chịu và bình yên. Từ đó, cảm xúc tiêu cực cũng dần tan biến. Sự gắn kết với các loài vật nuôi, cũng sẽ giúp con người biết trân trọng, yêu thương thiên nhiên hơn. Cuối cùng, nuôi thú cưng giúp con người bồi dưỡng sự tự tin. Khi thành công trong việc chăm sóc thú cưng, chúng ta cũng sẽ cảm thấy bản thân mình tốt hơn. Để có thể chăm sóc vật nuôi, con người cũng cần phải có điều kiện kinh tế. Bởi vậy, chúng ta sẽ biết cách chi tiêu hợp lí, tiết kiệm hơn.

- Ý kiến 2: Nuôi thú cưng đem đến tác hại.

Thứ nhất, vật nuôi có thể mang các căn bệnh truyền nhiễm như dị ứng, viêm da… Thứ hai, nhiều thú cưng còn tấn công con người, đặc biệt đối với trẻ em. Thứ ba, nuôi một con vật cũng rất tốn kém: cần có sự chăm sóc kỹ lưỡng, đầu tư về công sức và tài chính mà không phải bất cứ ai, bất cứ gia đình nào cũng có thể đáp ứng được. Đó là chưa kể khi đã nuôi một hay nhiều con vật, người ta sẽ có tình cảm, sự gắn bó với chúng. Nhưng tuổi thọ của loài vật lại rất ngắn ngủi so với con người. Khi một con vật ra đi, thật khó để ta tránh khỏi những mất mát, đau lòng…

- Ý kiến 3: Nuôi thú cưng vừa có lợi ích, vừa có tác hại

Tổng hợp của 2 ý kiến trên.