Bố cục:

   - Đoạn 1 (từ đầu ... cùng xem): hoàn cảnh xem voi.

   - Đoạn 2 (tiếp ... như cái chổi sể cùn): cách xem và phán về voi.

   - Đoạn 3 (còn lại): kết quả.

Tóm tắt

Năm ông thầy bói mù góp tiền để xem con voi có hình thù thế nào. Mỗi ông sờ một bộ phận của voi. Ông sờ vòi bảo con voi sun sun như con đỉa; ông sờ ngà bảo con voi chần chẫn như cái đòn càn; ông sờ tai bảo con voi như cái quạt thóc; ông sờ chân nói con voi như cái cột đình; ông sờ đuôi lại bảo con voi tun tủn như các chổi sể cùn. Năm ông cãi nhau rồi đánh nhau toác đầu chảy máu.

Đọc hiểu văn bản

Câu 1 (trang 103 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Bằng thái độ ai cũng tin mình đúng, người sau bác bỏ ý kiến người trước, không chịu lắng nghe ý kiến mà đưa ra những phán đoán khác nhau:

   - Người sờ vòi thấy voi sun sun như con đỉa.

   - Người sờ ngà thấy voi chần chẫn như cái đòn càn.

   - Người sờ tai thấy bè bè như cái quạt thóc.

   - Người sờ chân thấy sừng sững như cái cột đình.

   - Người sờ đuôi thấy tua tủa như cái chổi sể càn.

Câu 2 (trang 103 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Sai lầm của các thầy bói là không xem xét, nhận định hình thù con voi một cách khái quát mà chỉ xem xét những bộ phận nhỏ. Một lỗi nữa nằm ở sự thiếu lắng nghe ý kiến của nhau mà chỉ biết riêng mình.

Câu 3 (trang 103 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1): Bài học:

   - Phải nhận định sự việc, sự vật bằng cái nhìn tổng thể, bằng mọi giác quan.

   - Không lấy cái bộ phận thay cho toàn thể.

   - Cần biết lắng nghe, tổng hợp ý kiến người khác kết hợp với phân tích, đánh giá, tổng hợp.

Luyện tập

   Một số trường hợp có thể xảy ra như tình huống “Thầy bói xem voi”:

   - Một bạn vô tình làm em ngã, em lại nghĩ rằng bạn có ý gây gổ cố tình đẩy ngã em.

   - Bạn em mượn sách của em nhưng quên không trả và em nghĩ rằng bạn giả vờ quên để lấy luôn cuốn sách của em.

Hướng dẫn soạn bài

Câu 1 (trang 103 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Năm ông thầy bói xem voi bằng cách lấy tay sờ. Vì con voi quá to nên mỗi thầy chỉ “xem” một bộ phận của nó.

- Mỗi thầy phán về con voi một cách chính xác và sinh động:

- Thầy sờ voi thì thấy sun sun như con đỉa

- Thầy sờ ngà thì thấy chần chẫn như cái đòn càn

- Thầy sờ chân thì thấy sừng sững như cái cột đình

- Thầy sờ tai thì thấy bè bè như cái quạt thóc

- Thầy sờ đuôi thì thấy tun tủn như cái chổi sể cùn

Thái độ của các thầy bói khi phán về voi:

- Ai cũng tin là mình nói đúng nhất

- Người sau bác bỏ người trước để khẳng định ý kiến của mình

- Không biết lắng nghe ý kiến của nhau, từ bàn tán chuyển sang xô xát đánh nhau.

Câu 2 (Trang 103 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Năm ông thầy bói sờ thấy voi thật nhưng không nắm được tổng thể của voi.

- Họ chỉ dùng “tay” để xem voi, dùng cách sờ soạng thay cho việc mắt nhìn

- Vì con voi quá to mỗi thầy chỉ xem được một bộ phận, chưa xem được toàn thể, nên tả lại con voi qua một bộ phận mình sờ thấy.

- Họ đã không cùng lắng nghe để bổ sung lẫn nhau, mà nhất quyết bảo thủ cho rằng ý kiến của mình đúng.

Câu 3 (trang 103 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Bài học được rút ra trong bài Thầy bói xem voi:

- Phải tìm hiểu sự vật bằng các phương cách tiếp cận thích hợp

- Phải xem xét một cách khách quan, toàn diện

- Phải biết lắng nghe, tiếp thu ý kiến người khác

- Không dùng vũ lực để giải quyết vấn đề nhận thức

Bố cục

- Phần 1: Từ đầu → như cái chổi sể cùn: Các thầy góp tiền xem voi và phán về các bộ phận của voi.

- Phần 2 còn lại: Năm thầy bói ẩu đả xô xát nhau.

Tóm tắt

      Nhân buổi ế hàng 5 ông thầy bói góp tiền để được xem voi. Mỗi ông sờ một bộ phận rồi phán. Ai cũng cho là mình đúng, không ai chịu lắng nghe ai nên cuối cùng dẫn đến xô xát nhau.

Soạn bài

Câu 1 (trang 103 Ngữ Văn 6 Tập 1):

Năm ông thầy bói xem voi bằng cách lấy tay sờ. Vì con voi quá to nên mỗi thầy chỉ “xem” một bộ phận của nó.

- Mỗi thầy phán về con voi một cách chính xác và sinh động:

- Thầy sờ voi thì thấy sun sun như con đỉa

- Thầy sờ ngà thì thấy chần chẫn như cái đòn càn

- Thầy sờ chân thì thấy sừng sững như cái cột đình

- Thầy sờ tai thì thấy bè bè như cái quạt thóc

- Thầy sờ đuôi thì thấy tun tủn như cái chổi sể cùn

Thái độ của các thầy bói khi phán về voi:

- Ai cũng tin là mình nói đúng nhất

- Người sau bác bỏ người trước để khẳng định ý kiến của mình

- Không biết lắng nghe ý kiến của nhau, từ bàn tán chuyển sang xô xát đánh nhau.

Câu 2 (trang 103 Ngữ Văn 6 Tập 1):

Sai lầm của các thầy.

- Không nhìn sự vật mà “sờ” → đánh giá

- Mỗi người chỉ xem được một bộ phận → Lấy bộ phận để nói về tổng thể.

- Không ai chịu lắng nghe ý kiến của ai.

Câu 3 (trang 103 Ngữ Văn 6 Tập 1):

- Bài học qua truyện Thầy bói xem voi:

     + Phải nhìn sự vật, tìm hiểu một cách toàn diện

     + Không dùng vũ lực để giải quyết vấn đề.

     + Lắng nghe ý kiến từ mọi người.

Luyện tập

Một số trường hợp nhận định về sự vật và con người sai lầm theo kiểu Thầy bói xem voi

- Nhìn vẻ ngoài của một người mà đánh giá nhân cách của họ.

- Bạn mắc một khuyết điểm nhưng nghĩ là bạn đó xấu, không có điểm gì tốt.

- Luôn nghĩ là mình đúng → gạt bỏ ý kiến của mọi người

- Thích dùng vũ lực để giải quyết mọi chuyện.

Bố cục

- Phần 1: Từ đầu... sờ đuôi: Các thầy bói ế hàng, cùng xem voi

- Phần 2: tiếp... chổi sể cùn : Họp nhau, bàn luận, tranh cãi

- Phần 3: Còn lại: Năm thầy xô xát, đánh nhau

Giá trị nội dung

Từ câu chuyện xem voi của năm ông thầy bói, truyện chế giễu cách xem và phán về voi của năm ông, khuyên nhủ con người:muốn hiểu biết sự vật, sự việc phải xem xét chúng một cách toàn diện

Trả lời câu hỏi

Câu 1 (SGK Ngữ văn 6 tập 1/103):

- Cách xem voi: Sờ bằng tay, mỗi người sờ một bộ phận

- Cách phán: Tả lại bộ phận mình sờ và bảo đó là cả con voi

=> Thái độ khi phán: Ai cũng tự tin, chắc chắn, phủ dịnh ý kiến người khác

Câu 2 (SGK Ngữ văn 6 tập 1/103):

- Sai lầm của họ ở chỗ: họ lấy một bộ phận để đánh giá toàn thể, không chịu lắng nghe, tôn trọng ý kiến của nhau

Câu 3 (SGK Ngữ văn 6 tập 1/103):

- Bài học:

   + Muốn kết luận đúng về một sự vật, hiện tượng, cần xem xét toàn diện

   + Đối với các sự vật khác nhau, phải có cách xem xét sự vật phù hợp

   + Không nên bảo thủ, cần lắng nghe ý kiến của người khác

   + Không nên dùng vũ lực để giải quyết vấn đề

Luyện tập (SGK Ngữ văn 6 tập 1/103)

Câu 1:

- HS nêu một vài hiện tượng:

   + Nhìn thấy một bạn ăn mặc cá tính liền khẳng định ngay bạn đó ăn chơi, lêu lổng

   + Luôn cho rằng ý kiến của bạn học ggioir mới đúng, còn của bạn học kém hơn là sai ...

Trả lời câu 1 (trang 103 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Hãy nêu các cách thầy bói xem voi và phán về voi. Thái độ của các thầy bói khi phán về voi như thế nào?

Lời giải chi tiết:

- Cách các thầy bói xem voi và phán về voi là: dùng tay để sờ vì mắt các thầy đều mù. Mỗi thầy chỉ sờ được một bộ phận của voi, sờ được bộ phận nào thì phán hình thù con voi như thế.

+ Thầy sờ vòi thì thấy sun sun như con đỉa

+ Thầy sờ ngà thì thấy chần chẫn như cái đòn càn

+ Thầy sờ chân thì thấy sừng sững như cái cột đình

+ Thầy sờ đuôi thì thấy tua tủa như cái chổi sể cùn

+ Thầy sờ tai thì thấy bè bè như cái quạt thóc.

- Thái độ của năm ông thầy bói khi phán về voi: Cả năm ông thầy bói đều phán sai về voi nhưng ai cũng một mực theo ý kiến chủ quan của mình và cho rằng ý kiến của người khác là sai.

Trả lời câu 2 (trang 103 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Năm ông thầy bói đã được sờ voi thật và mỗi thầy cũng đã nói được một bộ phận của voi, nhưng không thầy nào nói đúng về con vật này. Sai lầm của họ là ở chỗ nào?

Lời giải chi tiết:

   Năm thầy bói đều đã được sờ voi thật và mỗi thầy cũng đã nói được một bộ phận của voi, nhưng không thầy nào nói đúng về con vật này. Sai lầm của họ là ở chỗ:

- Cả năm thầy đều có cách xem phiến diện: sờ một bộ phận nhưng đã nói cả con voi.

- Các thầy đều không chịu lắng nghe ý kiến của nhau mà chỉ một mực theo ý kiến chủ quan của mình.

Trả lời câu 3 (trang 103 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Truyện ngụ ngôn Thầy bói xem voi cho ta bài học gì?

Lời giải chi tiết:

Bài học rút ra từ truyện:

- Muốn hiểu đúng và đầy đủ bất cứ một sự vật, sự việc gì, chúng ta cần phải xem xét, đánh giá một cách thận trọng, toàn diện.

- Phải biết lắng nghe, tiếp thu ý kiến người khác

- Không dùng vũ lực để giải quyết vấn đề nhận thức.

LUYỆN TẬP

     Kể một số ví dụ của em hoặc các bạn về những trường hợp mà em hoặc các bạn đã nhận định, đánh giá sự vật hay con người một cách sai lầm theo kiểu “Thầy bói xem voi” và hậu quả của những đánh giá sai lầm này.

Lời giải chi tiết:

    Trong giờ trả bài kiểm tra, Lan có điểm kiểm tra môn toán được 9 điểm. Trong các tiết học bình thường, Lan học kém hơn và chậm hiểu bài hơn các bạn. Vì vậy, các bạn ngồi bên cạnh xì xào rằng Lan đã chép bài của người khác hoặc vì Lan ôn "trúng tủ", may mắn nên mới đạt điểm cao. Khi nghe được điều đó, Lan đứng dậy và bạn giải thích rằng: Vì em biết em chưa học tốt môn Toán nên em đã cố gắng nỗ lực ôn tập tốt, dành nhiều thời gian để luyện tập các dạng bài toán. Do đó, bài kiểm tra vừa rồi em đã làm được đề bài cô ra. Sau đó bạn mong cô cho thêm một bài tập bất kì để bạn được chứng minh khả năng thực sự của mình. Bạn đã lên bảng và giải bài toán đó với đáp án đúng.

     Hậu quả: Như vậy, các bạn trong lớp đã không nhìn vào sự cố gắng thực sự của Lan để đánh giá mà suy luận, "đoán mò". Khi đưa ra lời đánh giá một cách vội vàng, không hiểu bản chất của sự việc đã khiến cho bạn bị tổn thương.

Tóm tắt

     Năm ông thầy bói mù góp tiền để xem con voi có hình thù thế nào. Mỗi ông sờ một bộ phận của voi. Ông sờ vòi bảo con voi sun sun như con đỉa; ông sờ ngà bảo con voi chần chẫn như cái đòn càn; ông sờ tai bảo con voi như cái quạt thóc; ông sờ chân nói con voi như cái cột đình; ông sờ đuôi lại bảo con voi tun tủn như các chổi sể cùn. Năm ông cãi nhau rồi đánh nhau toác đầu chảy máu.

Bố cục: 2 đoạn

- Đoạn 1 (Từ đầu đến “như cái chổi sể cùn”): Các thầy bói xem voi và phán về các bộ phận của con voi.

- Đoạn 2 (Còn lại): Hậu quả của việc phán voi.

Trả lời câu 1 (trang 103 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Hãy nêu cách thầy bói xem voi và phán về voi. Thái độ của các thầy bói khi phán như thế nào?

* Các cách thầy bói xem voi và phán về voi:

   Cách xem voi của năm ông thầy là dùng tay để sờ vì mắt các thầy đều mù. Mỗi thầy chỉ sờ được một bộ phận của voi (vòi, ngà, tai, chân, đuôi), sờ được bộ phận nào thì phán hình thù con voi như thể (như con đỉa, như cái đòn càn, như cái quạt, như cái cột nhà, như cái chổi sể cùn), tưởng đó là toàn bộ con voi.

* Thái độ của năm ông thầy bói khi phán về voi:

- Cả năm ông thầy bói đều phán sai về voi nhưng ai cũng khẳng định chỉ có mình là đúng và phủ nhận ý kiến của người khác. Cách phán này mang tính chủ quan, sai lầm.

- Năm ông không ai chịu nhường ai thành ra xô xát.

Trả lời câu 2 (trang 103 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Năm thầy bói đều đã được sờ voi thật và mỗi thầy cũng đã nói được một bộ phận của voi, nhưng không thầy nào nói đúng về con vật này. Sai lầm của họ là ở chỗ nào?

   Năm thầy bói đều đã được sờ voi thật và mỗi thầy cũng đã nói được một bộ phận của voi, nhưng không thầy nào nói đúng về con vật này. Sai lầm của họ là ở chỗ mỗi thầy chỉ sờ được một bộ phận của voi mà đã tưởng là sờ được toàn bộ con voi . Cả năm thầy đều có cách xem phiến diện: sờ một bộ phận nhưng đã nói cả con voi => dùng một bộ phận để nói cái toàn thể nhưng cái bộ phận ở đây lại không thể nói cho cái toàn thể.

Trả lời câu 3 (trang 103 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Truyện ngụ ngôn “Thầy bói xem voi” cho ta bài học:

- Muốn hiểu đúng và đầy đủ bất cứ một sự vật, sự việc gì, chúng ta cần phả xem xét, nhận xét, đánh giá một cách thận trọng, toàn diện, tổng hợp ý kiến của nhiều người. Chỉ có như vậy mới tránh được các sai lầm như những thầy bói trong truyện.

- Phải có cách xem xét sự vật phù hợp với sự vật đó và phù hợp với mục đích xem xét.

Luyện tập

   Kể một số ví dụ của em hoặc của bạn em đã nhận định, đánh giá sự vật hay con người một cách sai làm như kiểu “Thầy bói xem voi” và hậu quả của nó:

   VD: Bạn em rất hay đem ra so sánh sự giàu – nghèo của hai bạn cùng lớp.

+, Bạn A: ăn mặc sành điệu, nóng tính, hay mắng chửi người khác ⟹ con nhà giàu và bướng.

+, Bạn B: ăn mặc bình thường, nhẹ nhàng, hiền dịu ⟹ con nhà nghèo và hiền.

   Nhưng sự thật không phải như vậy bạn A lại sinh ra trong một gia đình nghèo, do bố bạn bị bắt đi tù nên bạn mới như vậy.