Câu 1 trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Trong những câu dưới đây, cụm từ ngày hôm nay ở câu nào là trạng ngữ? Vì sao?

a) Ngày hôm nay là ngày khai trường đầu tiên ở nước liệt Nam Dân chủ Cộng hòa. (Hồ Chí Minh)

b) Ngày hôm nay, nhân buổi tựu trường của các em, tôi chỉ biết chúc các em một năm đều vui vẻ và đầy kết quả tốt đẹp. (Hồ Chí Minh)

Trả lời: 

Cụm từ ngày hôm nay ở câu b là trạng ngữ, vì:

- Nó nêu bối cảnh thời gian cho câu.

- Nếu bỏ nó đi thì câu vẫn có nghĩa: Tôi (CN) chỉ biết chúc các em một năm đều vui vẻ và đầy kết quả tốt đẹp (VN).

Câu 2 trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Tìm 3 trạng ngữ chỉ thời gian trong truyện Bức tranh của em gái tôi (Tạ Duy Anh). Nêu tác dụng liên kết câu của một trong các trạng ngữ đó.

Trả lời: 

- Một hôm, tôi bắt gặp nó nhào một thứ bột gì đó đen sì, trông rất sợ, thỉnh thoảng lại bôi bôi ra cổ tay.

- Hôm đó, chú Tiến Lê – họa sĩ, bạn thân của bố tôi – đưa theo bé Quỳnh đến chơi.

- Một tuần sau em gái tôi trở về trong vòng tay dang sẵn của cả bố và mẹ tôi: Bức tranh của nó được trao giải nhất.

Câu 3 trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Thử lược bỏ các trạng ngữ (in đậm) trong những câu dưới đây và cho biết nghĩa của câu bị ảnh hưởng như thể nào. Từ đó, hãy rút ra nhận xét về vai trò của trạng ngữ đối với nghĩa của câu.

a) Mùa đông, giữa ngày mùa, làng quê toàn màu vàng... (Tô Hoài)

b) Bố, mẹ tôi kéo tôi chen qua đám đông để xem bức tranh của Kiều Phương đã được đóng khung, lồng kính. Trong tranh, một chú bé đang ngồi nhìn ra ngoài cửa số, nơi bầu trời trong xanh. (Tạ Duy Anh)

c) Con đường trải nhựa kẻ thẳng băng, sóng soài không bóng cây. Đã bao nhiêu năm tháng, mỗi ngày hai buổi, má đạp xe đi về trên con đường ấy. (Phong Thu)

Trả lời: 

Nếu lược bỏ các trạng ngữ trong những câu thì:

a) Không xác định được thời gian khi nào làng quê toàn màu vàng.

b) Không thấy được sự liên kết với câu trước và không xác định được vị trí mà có một chú bé đang ngồi nhìn ra ngoài cửa số, nơi bầu trời trong xanh. 

c) Không thấy được sự liên kết với câu trước và không xác định được khoảng thời gian má đạp xe đi về trên con đường ấy.

ð Đây không phải thành phần bắt buộc trong câu nhưng trong giao tiếp nếu lược bỏ đi trạng ngữ thì câu sẽ bị thiếu thông tin, không liên kết được với những câu khác,…

Câu 4 trang 75, 76 SGK Ngữ văn 6 tập 2: So sánh vị trí của trạng ngữ trong những cặp câu dưới đây và cho biết vì sao tác giả lựa chọn cách diễn đạt ở câu a1 và câu b1.

a1) Nghe chuyện, vua lấy làm mừng lắm. Nhưng, để biết chính xác hơn nữa, vua cho thử lại. (Em bé thông minh)

a2) Nghe chuyện, vua lấy làm mừng lắm. Nhưng, vua cho thử lại để biết chính xác hơn nữa.

b1) Đền Thượng nằm chót vót trên đỉnh núi Nghĩa Lĩnh. Trước đền, những khóm hải đường đâm bông rực đỏ. những cánh bướm nhiều màu sắc bay dập dờn như đang múa quạt xoè hoa. (Theo Đoàn Minh Tuấn)

b2) Đền Thượng nằm chót vót trên đỉnh nủi Nghĩa Lĩnh. Những khóm hải đường đâm bông rực đỏ, những cảnh bướm nhiều màu sắc bay dập dờn như đang múa quạt xoè hoa trước đền.

Trả lời: 

- Trang ngữ ở câu a1) được đặt trước các thành phần chính trong câu còn trạng ngữ ở câu a2) được đặt sau các thành phần chính trong câu.

- Trang ngữ ở câu b1) được đặt trước các thành phần chính trong câu còn trạng ngữ ở câu b2) được đặt sau các thành phần chính trong câu.

→ Tác giả chọn cách diễn đạt ở câu a1 và câu b1 vì muốn đưa bối cảnh của câu lên trước về mục đích, vị trí để người đọc hiểu rõ hơn nội dung chính phía sau.

Câu 5 trang 76 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Chọn một trong hai đề sau:

a) Viết đoạn văn kể lại một đoạn truyện đã học hoặc đã đọc, trong đó có sử dụng một số trạng ngữ chỉ thời gian có chức năng liên kết các câu trong đoạn.

b) Viết đoạn văn trình bày suy nghĩ của em về một tác phẩm đã học hoặc đã đọc trong đó có sử dụng một số trạng ngữ chỉ vị trí để liên kết các câu trong đoạn.

Trả lời: 

Chọn a

Chiều hôm ấy, mọi người cũng nhau chơi bóng đá giao hữu. Khi vừa nhận được đường chuyền của thằng Phước, tôi lập tức sút vào gôn một bàn đẹp trông thấy. Chưa kịp vui mừng thì thằng Nghi la lên rằng tôi việt vị. Rõ ràng khi tôi nhận bóng thì trước mặt tôi vẫn còn hai hậu vệ của đội nó mà. Tôi cố giải thích cho đội bên kia nghe những chúng nó cứ khăng khăng không chịu công nhận bàn thắng của tôi. Trận bóng đá dừng lại ở đó, mọi người cãi cọ, không ai chịu nhường ai cả. Thế là chúng tôi ra về trong bực tức.

Câu 1 trang 75 SGK Ngữ Văn 6 - Tập 2: Trong những câu dưới đây cụm từ ngày hôm nay ở câu nào là trạng ngữ? Vì sao?

a) Ngày hôm nay là ngày khai trường đầu tiên ở nước liệt Nam Dân chủ Cộng hòa. (Hồ Chí Minh)

b) Ngày hôm nay, nhân buổi tựu trường của các em, tôi chỉ biết chúc các em một năm đều vui vẻ và đầy kết quả tốt đẹp. (Hồ Chí Minh)

 Trả lời:

- Cụm từ “ngày hôm nay” ở câu b, đóng vai trò làm trạng ngữ trong câu.

Câu 2 trang 75 SGK Ngữ Văn 6 - Tập 2: Tìm 3 trạng ngữ chỉ thời gian trong truyện bức tranh của em gái tôi (Tạ Duy Anh). Nêu tác dụng liên kết câu của một trong các trạng ngữ đó. 

Trả lời:

 - “Một hôm, tôi bắt gặp nó nhào một thứ bột gì đó đen sì.”

- “ Lúc đó, tôi đang mải mê với chiếc diều nên không biết có chuyện gì xảy ra”

- “Một tuần sau em gái tôi trở về trong vòng tay dang sẵn của cả bố và mẹ tôi”

Câu 3 trang 75 SGK Ngữ Văn 6 - Tập 2: Thử lược bỏ các trạng ngữ (in đậm) trong những câu dưới đây và cho biết nghĩa của câu bị ảnh hưởng như thể nào. Từ đó, hãy rút ra nhận xét về vai trò của trạng ngữ đối với nghĩa của câu.

a) Mùa đông, giữa ngày mùa, làng quê toàn màu vàng...

(Tô Hoài)

b) Đó, mẹ tôi kéo tôi chen qua đám đông đê xem bức tranh của Kiều Phương đã được đóng khung, lông kinh. Trong tranh, một chú bé đang ngôi nhìn ra ngoài cửa số, nơi bâu trời trong xanh.

(Tạ Duy Anh)

c) Con đường trai nhựa kẻ thông băng, song soài không bóng cây. Đã bao nhiêu năm tháng, mỗi ngày hai buổi, mà đạp xe đi về trên con đường ấy

(Phong Thu)

Trả lời:

- Nếu lược bỏ các trạng ngữ nghĩa của các câu sẽ không còn đầy đủ chọn vẹn. Người đọc sẽ không thể hiểu đúng nội dung và câu văn muốn nói là gì

- Vai trò của trạng ngữ trong câu:

+ Trạng ngữ dù chỉ là thành phần phụ của câu, nhưng nó bổ sung ý nghĩa cho nòng cốt câu. 

+ Trạng ngữ thường là những từ chỉ thời gian, địa điểm nơi chốn, mục đích, phương tiện, cách thức… để biểu thị các ý nghĩa tình huống: thời gian, địa điểm, nguyên nhân, mục đích, kết quả, phương tiện,

Câu 4 trang 75 SGK Ngữ Văn 6 - Tập 2: So sánh vị trí của trạng ngữ trong những cặp câu dưới đây và cho biết vì sao tác giả lựa chọn cách diễn đạt ở câu a1 và câu b1

a1) Nghe chuyện, vua lấy làm mừng lắm. Nhưng, để biết chính xác hơn nữa, vua cho thử lại. ( Em bé thông minh)

a2) Nghe chuyện, vua lấy làm mừng lắm. Nhưng, vua cho thử lại để biết chính xác hơn nữa.

b1) Đền Thượng nằm chót vớt trên đỉnh núi Nghĩa Lĩnh. Trước đền, những khóm hải đường đâm bông rực đỏ. những cảnh bướm nhiều màu sắc bay đập dờn như đang múa quai xoè họa.

b1) Đền Thượng nằm chót với trên định nủi Nghĩa Lĩnh. Những khóm hải đường đâm bông rực đỏ, những cảnh bướm nhiều màu sắc bay đập đờn như đang múa quạt xoè hoa trước đền.

Trả lời:

- Tác giả sử dụng các diễn đạt ở a1 và b1 là do ở 2 câu này đã sử dụng trạng ngữ thay đặt đầu câu bổ sung ý nghĩa cho các thành phần còn lại câu câu, tạo điểm nhấn khiến câu văn hay hơn

Câu 5 trang 76 SGK Ngữ Văn 6 - Tập 2: Chọn một trong hai đề sau:

Trả lời:

Viết đoạn văn kể lại một đoạn truyện đã học hoặc đã đọc, trong đó có sử dụng một số trạng ngữ chỉ thời gian có chức năng liên kết các câu trong đoạn

Bài mẫu tham khảo

Nhân vật Thạch Sanh là một người có phẩm chất vô cùng tốt bụng, thật thà, em rất ấn tượng với nhân vật này đặc biệt trong lần Thạch Sanh tiêu diệt chằn tinh. Nửa đêm, chàng đang say sưa ngủ bỗng con chằn tinh xuất hiện. Nó nhe nanh, giơ vuốt lên định vồ lấy chàng. Thạch Sanh dùng búa đánh lại, một cuộc chiến khốc liệt xảy ra. Con quái vật thoắt ẩn thoắt hiện, Thạnh Sanh không sợ. Chàng dùng các võ thuật đánh con quái. Chỉ trong một lúc, cái búa của chàng đã bổ đứt đôi chằn tinh. Lúc đó, chằn tinh hiện nguyên hình là một con mãng xà to lớn, hung tợn. Sau khi chết, nó để lại một chiếc cung tên vàng và cái đầu của nó...Qua cuộc chiến đó ta thấy được tài năng và sức mạnh phi thường của Thạch Sanh

Câu 1: Trong những câu dưới đây, cụm từ “ngày hôm nay” ở câu nào là trạng ngữ? Vì sao? (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 75)

a) Ngày hôm nay là ngày khai trường đầu tiên ở nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. (Hồ Chí Minh)

b) Ngày hôm nay, nhân buổi tựu trường của các em, tôi chỉ biết chúc các em một năm đều vui vẻ và đầy kết quả tốt đẹp. (Hồ Chí Minh)

Lời giải chi tiết:

Trong hai câu trên cụm từ “ngày hôm nay" ở câu b là trạng ngữ vì nó được ngăn cách bằng dấu phẩy với các thành phần khác của câu.

Câu 2: Tìm 3 trạng ngữ chỉ thời gian trong truyện Bức tranh của em gái tôi (Tạ Duy Anh). Nêu tác dụng liên kết câu của một trong các trạng ngữ đó. (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 75)

Lời giải chi tiết:

- 3 trạng ngữ chỉ thời gian trong “Bức tranh của em gái tôi” là: một hôm, kể từ hôm đó, trước khi đi thi.

- Trạng ngữ "Kể từ hôm đó" có tác dụng liên kết nội dung với đoạn văn trước đó.

Câu 3: Thử lược bỏ các trạng ngữ (in đậm) trong những câu dưới đây và cho biết nghĩa của câu bị ảnh hưởng như thế nào. Từ đó, hãy rút ra nhận xét về vai trò của trạng ngữ đối với nghĩa của câu. (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 75)

a) Mùa đông, giữa ngày mùa, làng quê toàn màu vàng... (Tô Hoài)

b) Đó, mẹ tôi kéo tôi chen qua đám đông để xem bức tranh của Kiều Phương đã được đóng khung, lồng kính. Trong tranh, một chú bé đang ngôi nhìn ra ngoài cửa sở, nơi bầu trời trong xanh. (Tạ Duy Anh)

c) Con đường trải nhựa kẻ thẳng băng, sõng soài không bóng cây. Đã bao nhiêu năm tháng, mỗi ngày hai buổi má đạp xe đi về trên con đường ấy. (Phong Thu)

Lời giải chi tiết:

- Nếu lược bỏ trạng ngữ trong câu sẽ khiến nội dung của câu bị thiếu, không rõ ràng thời gian, địa điểm, nơi chốn, mục đích, phương tiện và nguyên nhân.

- Trạng ngữ là thành phần phụ của câu, nó bổ nghĩa cho cả cụm chủ vị trung tâm biểu thị các ý nghĩa tình huống: thời gian, địa điểm, nguyên nhân, mục đích, kết quả, phương tiện. 

Câu 4: So sánh vị trí của trạng ngữ trong những cặp câu dưới đây và cho biết vì sao tác giả lựa chọn cách diễn đạt ở câu a1 và câu b1. (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 75, 76)

a1) Nghe chuyện, vua lấy làm mừng lắm. Nhưng, để biết chính xác hơn nữa, vua cho thử lại. (Em bé thông minh)

a2) Nghe chuyện, vua lấy làm mừng lắm. Nhưng, vua cho thử lại để biết chính xác hơn nữa.

b1) Đền Thượng nằm chót vót trên đỉnh núi Nghĩa Lĩnh. Trước đền, những khóm hải đường đâm bông rực đỏ. những cánh bướm nhiều màu sắc bay dập dờn như đang múa quạt xoè hoa. (Theo Đoàn Minh Tuấn)

b1) Đền Thượng nằm chót vót trên đỉnh núi Nghĩa Lĩnh. Những khóm hải đường đâm bông rực đỏ, những cánh bướm nhiều màu sắc bay đập đờn như đang múa quạt xoè hoa trước đền.

Lời giải chi tiết:

- Tác giả sử dụng cách diễn đạt ở a1 và b1 là do chúng đã sử dụng trạng ngữ đặt ở đầu câu để bổ sung ý nghĩa cho các thành phần còn lại của câu và tạo điểm nhấn khiến câu văn hay hơn. Cách diễn đạt a2 và b2 là đặt trạng ngữ sau câu, khiến chúng không phát huy tối đa hiệu quả trong cách diễn đạt.

Câu 5: Chọn một trong hai đề sau: (SGK Ngữ văn 6 tập 2- trang 76)

a) Viết đoạn văn kể lại một đoạn truyện đã học hoặc đã đọc, trong đó có sử dụng một số trạng ngữ chỉ thời gian có chức năng liên kết các câu trong đoạn.

b) Viết đoạn văn trình bày suy nghĩ của em về một tác phẩm đã học hoặc đã đọc trong đó có sử dụng một số trạng ngữ chỉ vị trí để liên kết các câu trong đoạn.

Lời giải chi tiết:

- Chú thích: Trạng ngữ là phần được gạch chân.

Câu 1. Trong những câu dưới đây cụm từ “ngày hôm nay” ở câu nào là trạng ngữ? Vì sao?

Cụm từ “ngày hôm nay” trong câu b là trạng ngữ. Vì cụm từ này được ngăn cách với thành phần chính của câu bằng dấu phẩy và biểu thị quan hệ thời gian.

Câu 2. Tìm 3 trạng ngữ chỉ thời gian trong truyện “Bức tranh của em gái tôi” (Tạ Duy Anh). Nêu tác dụng liên kết câu của một trong các trạng ngữ đó.

- Các trạng ngữ chỉ thời gian:

• Một hôm, tôi bắt gặp nó nhào một thứ bột gì đó đen sì, trông rất sợ, thỉnh thoảng lại bôi ra cổ tay.
• Lúc đó, tôi đang mải mê với chiếc diều nên không biết có chuyện gì xảy ra.
• Kể từ hôm đó, mặc dù mọi chuyện vẫn như cũ trong căn nhà của chúng tôi, nhưng tôi luôn luôn cảm thấy mình bất tài nên bị đẩy ra ngoài.

- Tác dụng: Xác định thời gian, liên kết nội dung với câu văn phía trước.

Câu 3. Thử lược bỏ các trạng ngữ (in đậm) trong những câu dưới đây và cho biết nghĩa của câu bị ảnh hưởng như thế nào. Từ đó, hãy rút ra nhận xét về vai trò của trạng ngữ đối với nghĩa của câu.

Gợi ý:

- Thử lược bỏ:

- So sánh: Các trạng ngữ trong câu khi bị lược bỏ sẽ khiến nội dung câu không rõ ràng về mặt thời gian (câu a, c), địa điểm nơi chốn (câu b).

Câu 4. So sánh vị trí của trạng ngữ trong những cặp câu dưới đây và cho biết vì sao tác giả lựa chọn cách diễn đạt ở câu a1 và câu b1 .

a1. Nghe chuyện, vua lấy làm mừng lắm. Nhưng, để biết chính xác hơn nữa, vua cho thử lại. ( Em bé thông minh)

a2. Nghe chuyện, vua lấy làm mừng lắm. Nhưng, vua cho thử lại để biết chính xác hơn nữa .

b1. Đền Thượng nằm chót vót trên đỉnh núi Nghĩa Lĩnh. Trước đền , những khóm hải đường đâm bông rực đỏ, những cảnh bướm nhiều màu sắc bay dập dờn như đang múa quạt xoè hoa. (Theo Đoàn Minh Tuấn)

b2. Đền Thượng nằm chót vót trên đỉnh núi Nghĩa Lĩnh. Những khóm hải đường đâm bông rực đỏ, những cánh bướm nhiều màu sắc bay dập dờn như đang múa quạt xoè hoa trước đền .

Tác giả chọn cách diễn đạt như câu a1 và b1 do hai câu có sử dụng trạng ngữ nằm ở đâu câu. Các trạng ngữ này bổ sung ý nghĩa cho các thành phần còn lại câu câu, tạo điểm nhấn khiến câu văn hay hơn.

Câu 5. Chọn một trong hai đề sau:

Gợi ý:

a.

Kiều Phương là một cô bé hay nghịch ngợm nhưng lại có năng khiếu vẽ đặc biệt. Một lần tình cờ, chú Tiến Lê - người bạn thân của bố phát hiện ra tài năng của cô bé. Còn người anh thì mặc cảm khi thấy mình không có tài năng gì. Nhờ có sự giúp đỡ của chú Tiến Lê, Kiều Phương được đi dự trại thi vẽ tranh quốc tế khiến người anh vô cùng ghen tị. Nhưng thật bất ngờ, bức tranh đoạt giải của cô bé lại là bức tranh vẽ về người anh thân yêu của mình. Bức tranh vẽ về người anh trai đẹp đẽ và hoàn hảo. Khi nhìn thấy bức tranh, người anh nhận ra tấm lòng nhân hậu của em gái và hối hận vì đã có lúc mình đã đối xử không đúng với em.

b.

Bài thơ “Những điều bố yêu” của Nguyễn Chí Thuật chính là lời tâm tình của người bố dành cho đứa con của mình. Vào ngày con sinh ra đời, người bố cảm thấy vô cùng hạnh phúc. Từng đồ vật gắn liền với đứa con thơ đều khiến bố cảm thấy yêu thương: cái chỗ con nằm, mùi sữa với chiếu thâm, những hàng tã chéo giăng đầy nhà, mùi nước hoa dìu dìu khi con bị muỗi đốt được bà xoa, những góc bàn với đồ chơi của con. Trong hành trình trưởng thành của con, bố vẫn luôn ở bên cạnh. Bố đã lắng nghe tiếng gọi “Mẹ ơi”, dõi theo bước đi chập chững hay tiếng cười của con. Và rồi chỉ khi con vắng nhà một hôm, bố cảm thấy ngẩn ngơ, nhớ mong. Khắp mọi nơi trong nhà, bố đều có thể cảm nhận được hình bóng của đứa con. Có thể khẳng định, tình cảm của cha dành cho con là vô cùng chân thành, sâu sắc.

Câu 1 (trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 2):

Trả lời:

Trong những câu trên, cụm từ ngày hôm nay ở câu b là trạng ngữ vì cụm từ này ngăn cách bằng dấu phẩy với các thành phần khác của câu.

Câu 2 (trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 2):

Trả lời:

- 3 trạng ngữ chỉ thời gian trong truyện bức tranh của em gái tôi (Tạ Duy Anh): 

+ Một hôm, tôi bắt gặp nó nhào một thứ bột gì đó đen sì, trông rất sợ, thỉnh thoảng lại bôi bôi ra cổ tay.

+ Hôm đó, chú Tiến Lê – họa sĩ, bạn thân của bố tôi – đưa theo bé Quỳnh đến chơi.

+ Một tuần sau em gái tôi trở về trong vòng tay dang sẵn của cả bố và mẹ tôi.

- Tác dụng của trạng ngữ: "Một tuần sau" nhằm liên kết nội dung với đoạn văn trước đó.

Câu 3 (trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 2):

Trả lời:

- Các trạng ngữ trong câu khi bị lược bỏ sẽ khiến nội dung câu bị thiếu, không rõ ràng thời gian, địa điểm, nơi chốn, mục đích, phương tiện, nguyên nhân,...

- Trạng ngữ là thành phần phụ của câu, bổ sung cho nòng cốt câu, tức là bổ nghĩa cho cả cụm chủ vị trung tâm biểu thị các ý nghĩa tình huống: thời gian, địa điểm, nguyên nhân, mục đích, kết quả, phương tiện,...

Câu 4 (trang 75 SGK Ngữ văn 6 tập 2):

Trả lời:

- Tác giả sử dụng các diễn đạt ở a1 và b1 là do ở 2 câu này đã sử dụng trạng ngữ đặt đầu câu bổ sung ý nghĩa cho các thành phần còn lại câu câu, tạo điểm nhấn khiến câu văn hay hơn.

- Cách diễn đạt a2 và b2 đặt trạng ngữ sau câu và không phát huy tối đa hiệu quả của nó trong cách diễn đạt.

Câu 5 (trang 76 SGK Ngữ văn 6 tập 2):

Trả lời:

VD học sinh lựa chọn đề b)

Bài làm tham khảo

Truyện ngắn Điều không tính trước là câu chuyện để lại cho em rất nhiều những ấn tượng sâu sắc. Câu chuyện về xích mích trên sân cỏ khi cậu bạn Nghi không chấp nhận bàn thắng của “tôi” vì cho rằng đã bị phạm lỗi việt vị. “Tôi” rất tức giận và quyết tâm trả thù cùng thằng Phước. Ở bụi cây gần nhà, tôi và thằng Phước đã chuẩn bị kế hoạch rất kĩ. Tuy nhiên kế hoạch trả thù đã không trả thù được vì nhân vật tôi nhận ra Nghi là cậu bạn thông minh và rất tốt bụng. Câu chuyện đã gửi gắm tới người đọc những bài học sâu sắc, trước khi quyết định làm việc gì cần phải suy xét thật kĩ lưỡng cẩn trọng, khi có những bất đồng, chưa hiểu nhau thì hãy tìm cách giải quyết bằng lời nói chứ đừng dùng hành động. Qua đó câu chuyện còn ca ngợi tình bạn hồn nhiên, trong sáng tuổi học trò.

- Trạng ngữ chỉ vị trị là từ được in đậm.

Câu 1 Thực hành tiếng việt Ngữ văn 6 trang 75 – 76:

Trong những câu dưới câu, câu nào chứa cụm từ “ngày hôm nay” là trạng ngữ? Vì sao?

• Ngày hôm nay là ngày khai trường đầu tiên ở nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. (Hồ Chí Minh)
• Ngày hôm nay, nhân buổi tựu trường của các em, tôi chỉ biết chúc các em một năm đều vui vẻ và đầy kết quả tốt đẹp (Hồ Chí Minh).

Gợi ý:

• Cụm từ “ngày hôm nay” ở câu b là trạng ngữ. Vì nếu bỏ đi thì câu vẫn có nghĩa

Tôi / chỉ biết chúc các em một năm đều vui vẻ và đầy kết quả tốt đẹp.

Trong đó: “Tôi” là chủ ngữ; “chỉ biết chúc các em….” là vị ngữ.

Câu 2:

Đọc truyện bức tranh của em gái tôi và tìm 3 trạng ngữ chỉ thời gian. Nêu tác dụng liên kết câu của một trong các trạng ngữ đó?

Gợi ý:

3 trạng ngữ chỉ thời gian trong truyện: 

• Hôm đó, chú tiến lê – họa sĩ, bạn thân của bố tôi –  đưa theo bé quỳnh đến chơi
• Một hôm, tôi bắt gặp nó nhào một thứ bột gì đó đen sì
• Một tuần sau, em gái tôi trở về trong vòng tay dang sẵn của cả bố và mẹ tôi

Tác dụng liên kết câu: 

• Trạng ngữ “hôm đó”.
• Tác dụng: Xác định khoảng thời gian chú Tiến Lê đến chơi.

Câu 3:

Lược bỏ các trạng ngữ trong các câu dưới đây và cho biết nghĩa của câu bị ảnh hưởng gì sau khi bị thay đổi. Từ đó, nêu tác dụng của trạng ngữ trong câu.

1. Mùa đông, giữa ngày mùa, làng quê toàn màu vàng… (Tô Hoài)
2. Đó, mẹ tôi kéo tôi chen qua đám đông để xem bức tranh của kiều phương đã được đóng khung, lồng kính. Trong tranh, một chú bé đang ngồi nhìn ra ngoài cửa sổ, nơi bầu trời trong xanh. (Tạ Duy Anh)
3. Con đường trải nhựa kẻ thẳng băng, sóng soài không bóng cây. Đã bao nhiêu năm tháng, mỗi ngày hai buổi, má đạp xe đi về trên con đường ấy. (Phong Thu)

Gợi ý:

Sau khi lược bỏ các trạng ngữ trong câu, nghĩa của câu bị thay đổi. Người đọc sẽ không hiểu đúng nội dung câu văn muốn nói gì:

VD:

1. Không xác định được thời gian khi nào “làng quê toàn màu vàng”
2. Không thấy được sự liên kết trong câu và không xác định được vị trí chú bé

Tác dụng của trạng ngữ trong câu:

• Bổ sung, nhấn mạnh, bổ nghĩa và giải thích cho chủ ngữ, vị ngữ trong câu.
• Thường dùng để chỉ thời gian, nơi chốn, mục đích, địa điểm…nhằm giải thích nghĩa cho các tình huống thời gian, kết quả, nguyên nhân,…

Câu 4 Thực hành tiếng việt Ngữ văn 6:

So sánh vị trí của trạng ngữ và nêu lý do tác giả lựa chọn cách diễn đạt ở câu a1, b1?

a1. Nghe chuyện, vua lấy làm mừng. Nhưng, để biết chính xác hơn nữa, vua cho thử lại (em bé thông minh).

a2. Nghe chuyện, vua lấy làm mừng. Nhưng, vua cho thử lại để biết chính xác hơn nữa.

b1. Đền Thượng nằm chót vót trên đỉnh núi Nghĩa Linh. Trước đền, những khóm đường bông rực đỏ, những cánh bướm nhiều màu sắc bay dập dờn như đang múa quai xòe hoa.

b2. Đền Thượng nằm chót vót trên đỉnh núi Nghĩa Linh. Những khóm hải đường đâm bông rực đỏ, những cánh bướm nhiều màu sắc bay dập dờn như đang múa quai xòe hoa trước đền.

Gợi ý:

• Tác giả sử dụng trạng ngữ ở câu a1, b1 vì trạng ngữ ở các câu này đặt trước các thành phần chính trong câu, bổ sung ý nghĩa cho câu., giúp người đọc hiểu rõ hơn nội dung ở phía sau.
• Trạng ngữ ở câu a2, b2 đặt sau các thành phần chính trong câu, khiến người đọc không hiểu rõ được nội dung của câu.

Câu 5:

Chọn một trong hai đề sau và viết thành một đoạn văn:

• Kể về một đoạn truyện đã học hoặc đã đọc, trong đó có sử dụng trạng ngữ chỉ thời gian .
• Trình bày suy nghĩ của em về một tác phẩm đã học hoặc đã đọc, trong đó có sử dụng trạng ngữ chỉ vị trí.

Gợi ý:

Truyện ngắn “Điều không tính trước” của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh kể về câu chuyện giữa ba cậu bé: nhân vật “tôi”, Nghi và Phước. Trong một trận bóng đá, do hai bên không công nhận bàn thắng của ai đã dẫn tới những ý định đánh nhau, trả đũa. Ở một ngã tư, sau khi bàn bạc kỹ lưỡng, nhân vật “tôi” và Phước đợi Nghi đi qua để báo thù. Nhưng chính sự ngây ngô, không để bụng của Nghi, thậm chí là làm “hòa” trước đã khiến nhân vật “tôi” và Phước bỏ ý định và cùng nhau đi xem phim, trở thành bạn bè. Thông qua truyện ngắn này, Nguyễn Nhật Ánh muốn gửi đến cho người đọc thông điệp về một tình bạn chân thành và tuyệt đẹp.

Trạng ngữ chỉ vị trí: Ở một ngã tư