Tóm tắt

Câu chuyện kể về nhân vật tôi được bố dạy cách nhắm mắt và sờ những bông hoa rồi tập đoán, nhờ vậy mà nhân vật tôi có thể đoán được tất cả các loại hoa ở trong vườn nhà. Ngoài ra nhân vật tôi còn đoán được các đồ vật trong gia đình và đoán được bố đang đứng cách mình bao xa. Sau rồi nhân vật tôi có thể chỉ cần ngửi đã biết được đó là loại hoa gì và không bao giờ nhầm lẫn. Điều này làm nhân vật tôi rất vui và mãn nguyễn vì nhớ những điều đó mình có thể cảm nhận được cả vườn hoa theo cách rất riêng.

Bố cục

Có thể chia văn bản thành 2 phần:

- Phần 1 (Từ đầu đến ...cháu có con mắt thân): Đôi mắt thần của nhân vật tôi.

- Phần 2 (Còn lại): Quà tặng lớn lao, quý giá.

Nội dung chính

Tác phẩm “Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ” đưa ra một cách cảm nhận thiên nhiên xung quanh ta: cảm nhận bằng mọi giác quan. Đồng thời gửi đến thông điệp về món quà và cách gửi quà, nhận quà. Qua đó cho thấy tình yêu thiên nhiên, tình cha con và tình cảm với những "món quà" của các nhân vật.

Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ

* Trải nghiệm cùng văn bản

* Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1. Em hiểu thế nào về câu nói của nhân vật bố: “Một món quà bao giờ cũng đẹp. Khi ta nhận hay cho một món quà, ta cũng đẹp lây vì món quà đó”?

  Câu nói của nhân vật bố có thể hiểu: 

- Món quà chính là tình cảm, tấm lòng của người tặng đã gửi gắm vào đó nên món quà dù lớn hay nhỏ đều đẹp. 

- Cách chúng ta nhận, trân trọng món quà của người tặng cũng thể hiện nét đẹp của chính mình.

Câu 2. Em cảm nhận thế nào về tình cha con trong văn bản?

 Qua văn bản, em cảm nhận được tình cảm cha con gắn bó tha thiết, người cha đã thể hiện tình yêu thương với đứa con thông qua những bài học sâu sắc từ cuộc sống, biết yêu thương, lắng nghe và thấu hiểu từ thiên nhiên, biết trân trọng mọi thứ xung quanh mình.

Câu 3. Thông điệp mà tác giả muốn gửi đến chúng ta qua câu văn “những bông hoa chính là người đưa đường” là gì? Từ đó, em có nhận xét gì về thái độ của tác giả đối với thế giới tự nhiên?

 - Câu văn “những bông hoa chính là người đưa đường”  cho ta hiểu “thế giới” chính là những điều thân thuộc, gần gũi với chính mình. Khi nhắm mắt lại và cảm nhận bằng mọi thứ bằng mọi giác quan, bạn sẽ thấy con đường đi của riêng mình. 

- Qua đó, chúng ta thấy tác giả đã thể hiện thái độ trân trọng, yêu thương thế giới tự nhiên.

Câu 4. Em có đồng tình với thái độ của người bố khi nhận món quà của Tý không? Vì sao? Qua đó, em rút ra được bài học gì về cách ứng xử trong cuộc sống?

- Em đồng tình với thái độ của người bố khi nhận món quà của Tý 

- Vì Tý luôn dành những trái ổi ngon nhất để tặng nên người bố dù không thích ăn nhưng vì là quà của Tý mà bố vẫn ăn. 

Việc này thể hiện thái độ trân trọng, biết ơn của người bố với món quà mà mình được nhận.

- Từ đó em rút ra được bài học cho mình trong cách ứng xử: cần trân trọng, biết ơn tình cảm, tấm lòng của người khác dành cho mình. Dù thích hay không thích món quà, chúng ta cũng không nên từ chối hay khước từ người tặng bởi đó là tình cảm, tâm huyết mà họ đã dành cho chúng ta.

Câu 5. Em đánh giá như thế nào về cách cảm nhận thế giới tự nhiên của nhân vật tôi trong câu chuyện? Theo em, cách cảm nhận ấy đem lại ý nghĩa gì cho cuộc sống của chúng ta?

 - Cách cảm nhận của nhân vật tôi trong câu chuyện đã dần dần thay đổi: ban đầu, nhân vật không thể đoán được tên loài hoa, dần dần đã thuộc tên và rồi khi nhắm mắt lại, ngửi mùi hoa cũng có thể đoán đúng tên. 

Như vậy, nhân vật đã cảm nhận thế giới tự nhiên bằng nhiều giác quan và khi càng hiểu, nhân vật càng trân trọng và thêm yêu thiên nhiên quanh mình.

 - Cách cảm nhận ấy đem lại ý nghĩa cho cuộc sống của chúng ta, đó là cách cảm nhận sâu sắc, không hời hợt. Khi ta cảm nhận bằng cả tâm hồn và tình yêu thương ta sẽ phát hiện được những vẻ đẹp, những giá trị từ những điều bình dị nhất.

1. Trải nghiệm cùng văn bản

Câu chuyện về vườn hoa

* Trò chơi về xúc giác:

- Địa điểm: vườn hoa

- Câu đố: Nhắm mắt lại, chạm vào từng bông hoa và đoán xem đó là hoa gì.

- Cách giải đố:

• Lần đầu tiên: Nhân vật “tôi” đoán sai; Người bố nói không sao cả, dần dần sẽ đúng.
• Vài lần sau: Đoán đúng 2 loại hoa mồng gà và hoa hướng dương, Bố cười khà khà khen tiến bố.
• Một hôm khác: Đoan đúng 3 loại. Bố nói "Phen này con sẽ đoán được hết các loại hoa của bố mất thôi!"
• Không lâu sau: Đoán đúng tất cả.

=> Bằng sự nỗ lực của bản thân, lời động viên của bố, nhân vật “tôi” đã có thể cảm nhận mọi thứ bằng xúc giác.

* Trò chơi về thị giác

- Trò chơi xác định khoảng cách:

• Địa điểm: Tại vườn hoa và cả trong nhà.
• Câu đố: Nhắm mắt lại, xác định người và vật cách xa bao nhiêu.
• Cách giải đố: Với bố: Đứng ở đâu đó rồi hỏi con đoán xem mình cách con bao xa, nhân vật “tôi” từ không đoán được đến “Bây giờ chỉ cần nghe tiếng bước chân cũng biết bố cách xa bao nhiêu”. Với chú: Người chú ban đầu không tin, nhưng nhân vật “tôi” đã dần chứng minh được sự tự giác và khả năng của mình.

* Trò chơi về khứu giác:

- Địa điểm: Tại vườn hoa.

- Câu đố: Nhắm mắt lại, ngửi rồi gọi tên nó. Sau mỗi lần bố đều phải xác nhận lại.

- Cách giải đố của em bé: Câu đố cũng được lặp đi lặp lại cho đến khi nhân vật “tôi” nhận diện được tất cả mùi hương của các loài hoa. Đến mức có thể cảm nhận được hoa hồng nở kể cả khi không nhìn thấy. Còn biết hoa gì từng mùa, hoa gì nở sớm, hoa gì nở muộn. Phân biệt được một lúc những hoa đang nở.

Câu chuyện về món quà

- Hoàn cảnh: Tý đem cho bố những trái ổi.

• Tâm ý người gửi : Trái ổi to được lựa để dành cho bố đều có bịch ni lông bọc lại đàng hoàng. Những trái ổi vừa to vừa mềm, cắn vài rất đã.
• Tâm ý người nhận (bố): Ít khi ăn ổi nhưng vì Tý mà ăn.

=> Khẳng định rằng một món quà bao giờ cũng đẹp. Khi ta nhận hay cho một món quà, ta cũng đẹp vì món quà đó.

2. Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1. Em hiểu thế nào về câu nói của nhân vật bố: “Một món quà bao giờ cũng đẹp. Khi ta nhận hay cho một món quà, ta cũng đẹp lây vì món quà đó”?

Một món quà luôn gửi gắm tình cảm, tâm ý của người gửi. Bởi vậy dù là người nhận hay cho món quà một cách trân trọng thì cũng thể hiện nét đẹp của mình.

Câu 2. Em cảm nhận thế nào về tình cha con trong văn bản.

Qua văn bản, có thể cảm nhận được tình cảm cha con gắn bó. Người cha đã dạy cho con những bài học sâu sắc trong cuộc sống: biết yêu thương, lắng nghe và thấu hiểu thiên nhiên, trân trọng mọi thứ xung quanh mình.

Câu 3. Thông điệp mà tác giả muốn gửi đến chúng ta qua câu văn “những bông hoa chính là người đưa đường” là gì? Từ đó, em có nhận xét gì về thái độ của tác giả đối với thế giới tự nhiên?

Câu văn “những bông hoa chính là người đưa đường” gửi gắm thông điệp thiên nhiên chính là những gì thân thuộc, gần gũi nhất. Khi chúng ta cảm mọi thứ bằng lòng yêu mến, kiên nhẫn và chân thành, sẽ tìm được con đường của riêng mình.

Câu 4. Em có đồng tình với thái độ của người bố khi nhận món quà của Tý không? Vì sao? Qua đó, em rút ra được bài học gì về cách ứng xử trong cuộc sống?

• Đồng tình. Vì món quà của Tý gửi gắm tình cảm yêu thương chân thành dành cho người bố.
• Bài học về cách ứng xử: Thái độ trân trọng, biết ơn đối với những người dành tình cảm cho chúng ta.

Câu 5. Em đánh giá như thế nào về cách cảm nhận thế giới tự nhiên của nhân vật tôi trong câu chuyện? Theo em, cách cảm nhận ấy đem lại ý nghĩa gì cho cuộc sống của chúng ta?

• Cách cách nhận của nhân vật tôi về thế giới tự nhiên: dần thay đổi nhờ có sự kiên trì.
• Bài học ý nghĩa: Khi cảm nhận mọi thứ bằng cả tâm hồn, chúng ta sẽ phát hiện ra những giá trị tốt đẹp trong cuộc sống.

Kiến thức Ngữ Văn:
*Tác giả:
- Nguyễn Ngọc Thuần (1972) quê ở Tân Thiện - Hàm Tân, Bình Thuận, là một nhà văn trẻ đầy triển vọng ở thể loại văn xuôi đương đại, là thành viên của Hội nhà văn Việt Nam.
- Giải thưởng tiêu biểu: Giăng giăng tơ nhện (giải thưởng Văn học tuổi hai mươi lần II) ; Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ, NXB Trẻ 2000, giải nhất cuộc thi Văn học Thiếu nhi lần III, Giải Peter Pan (giải thưởng của Thụy Điển dành cho tác phẩm thiếu nhi hay nhất;
Phong cách sáng tác: Trong trẻo, thân thương, tươi sáng, ấm áp và đầy chất thơ là những gì mà bạn đọc có thể cảm nhận vô cùng rõ nét qua từng trang viết cho thiếu nhi của Nguyễn Ngọc Thuần.

*Văn bản: Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ
- Xuất xứ: trích chương V, truyện dài cùng tên, xuất bản năm 2004, đạt giải nhất cuộc thi Văn học Thiếu nhi lần III.
- Thể loại: truyện dài.
- Phương thức biểu đạt: tự sự.
- Giá trị nội dung
Văn bản đưa ra một cách cảm nhận thiên nhiên xung quanh ta: Cảm nhận bằng mọi giác quan. Đồng thời gửi đến thông điệp về món quà và cách gửi quà, nhận quà. Qua đó cho thấy tình yêu thiên nhiên, tình cha con và tình cảm với những "món quà" của các nhân vật.

- Giá trị nghệ thuật
Giọng kể trẻ thơ hồn nhiên, văn phong đẹp, mượt à, nhẹ nhàng đậm chất sáng tạo, ngôn ngữ nam trung Bộ kết hợp ngôn ngữ đậm chất cổ tích, nhiều hình ảnh có sức gợi cảm cao, giọng điệu trữ tình, trong trẻo, hồn nhiên
Truyện ngắn sử dụng những hình ảnh ẩn dụ biểu tượng: Những đóa hoa, những món quà.
"Vừa nhắm mắt, vừa mở cửa sổ" thật sự là một bức tranh đồng quê dung dị, trong trẻo, sống động, đầy chất thơ, lại chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu sắc.

Suy ngẫm và phản hồi
Hướng dẫn Soạn bài: Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ - Sách Chân trời sáng tạo Ngữ Văn 6 - kiến thức hay
Câu 1. Trang 96 Em hiểu thế nào về câu nói của nhân vật bố: "Một món quà bao giờ cũng đẹp. Khi ta nhận hay cho một món quà, ta cũng đẹp lây vì món quà đó"?
Trả lời:
- Câu nói của nhân vật bố có thể hiểu:
- Món quà chính là tình cảm, tấm lòng, tâm ý của người tặng đã gửi gắm vào đó nên món quà dù lớn hay nhỏ đều đẹp và ý nghĩa.
- Chúng ta nhận quà với thái độ nâng niu, trân trọng món quà của người tặng cũng thể hiện nét đẹp văn hóa, nhân cách của chính mình.
- Bởi vậy món quà nào cũng đẹp, đẹp ở cả cách tặng quà và cách nhận quà, ở cách cho và nhận. Đó là nét đẹp, văn hóa, văn minh, lịch sự giao tiếp, ứng xử của mỗi người.

Câu 2. Trang 96 Em cảm nhận thế nào về tình cha con trong văn bản
Trả lời:
Qua văn bản, em cảm nhận được tình cảm cha con gắn bó sâu sắc, thắm thiết. Người cha dành cho con tình yêu thương, quan tâm, chăm sóc dạy dỗ chu đáo với đứa con thông qua những câu chuyện, lời dạy, bài học sâu sắc từ cuộc sống, biết yêu thương, lắng nghe và thấu hiểu từ thiên nhiên đến mọi người, biết trân trọng mọi thứ xung quanh mình, dù là bình dị, nhỏ bé.

Câu 3. Trang 96 Thông điệp mà tác giả muốn gửi đến chúng ta qua câu văn "những bông hoa chính là người đưa đường" là gì? Từ đó, em có nhận xét gì về thái độ của tác giả đối với thế giới tự nhiên?
Trả lời:
Câu văn "những bông hoa chính là người đưa đường" cho ta hiểu "thế giới" luôn tươi đẹp với những điều thân thuộc, gần gũi, đáng yêu, tốt đẹp với chính mình. Hãy cảm nhận cuộc sống, cảm nhận thiên nhiên, cảm nhận thế giới bằng mọi thứ bằng mọi giác quan, bạn sẽ thấy con đường đi tốt đẹp cho mình.
Qua đó, chúng ta thấy tác giả đã thể hiện thái độ trân trọng, yêu thương thế giới tự nhiên, yêu cuộc sống.

Câu 4. Trang 96 Em có đồng tình với thái độ của người bố khi nhận món quà của Tý không? Vì sao? Qua đó, em rút ra được bài học gì về cách ứng xử trong cuộc sống?
Trả lời:
*Em đồng tình với thái độ của người bố khi nhận món quà của Tý vì Tý luôn dành những trái ổi ngon nhất trong vườn nhà mình mang để biếu bố của cô bé.
Vì bố hiểu được tình cảm chân thành và yêu quý, kính trọng của Tý dành cho mình. Bởi thế dù không thích ăn ổi, nhưng vì Tý, mà bố vẫn ăn.
- Qua đấy thể hiện thái độ tôn trọng người khác, dù ít tuổi hơn mình; tình cảm trân trọng, biết ơn của người bố với món quà mà mình được nhận.
=>Từ đó em rút ra được 3 bài học cho mình trong cách ứng xử giữa người với người là:

+ Cần trân trọng, biết ơn tình cảm, tấm lòng của người khác dành cho mình.
+Cần trân trọng, nâng niu món quà người khác tặng mình
+ Dù thích hay không thích món quà, chúng ta cũng không nên từ chối hay khước từ người tặng bởi đó là tình cảm, tâm huyết mà họ đã dành cho chúng ta.

Câu 5. Trang 96 Em đánh giá như thế nào về cách cảm nhận thế giới tự nhiên của nhân vật tôi trong câu chuyện? Theo em, cách cảm nhận ấy đem lại ý nghĩa gì cho cuộc sống của chúng ta?
Trả lời:
* Nhờ có sự kiên trì quan sát, khám phá, học hỏi, lắng nghe mà cách cảm nhận của nhân vật tôi về thế giới tự nhiên của nhân vật tôi trong câu chuyện đã dần dần có sự thay đổi theo chiều hướng hiểu, trân trọng, yêu quý thế giới tự nhiên. Cụ thể:
- Ban đầu, nhân vật tôi không thể đoán được tên loài hoa, không biết gì về chúng.
- Dần dần đã am hiểu khu vườn, thuộc tên các loài hoa.
- Càng ngày càng am hiểu đặc điểm, hương sắc từng loài đến mức nhắm mắt lại, chỉ ngửi mùi hoa cũng có thể đoán được bây giờ là mùa gì và bông hoa nào đang nở; vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ cũng duognừ như còn cảm nhận được khu vườn đang nói gì.
=> Như vậy, nhân vật đã có cảm nhận tinh tế, sâu sắc, và rất hiểu thế giới tự nhiên bằng nhiều giác quan; càng hiểu, nhân vật tôi càng trân trọng, nâng niu và yêu quý thiên nhiên quanh mình.
* Cách cảm nhận ấy đem lại 4 bài học, ý nghĩa sâu sắc cho cuộc sống của chúng ta:
- Hãy cảm nhận cuộc sống, cảm nhận thiên nhiên tinh tế, sâu sắc, không hời hợt; cảm nhận bằng cả tâm hồn và tình yêu thương ta.
- Thiên nhiên quanh ta luôn tươi đẹp, đáng yêu, nếu ta biết hiểu, cảm và trân trọng thì ta càng phát hiện được nhiều giá trị quan trọng của cuộc sống từ những điều bình dị nhất.
- Hãy nhắm mắt và mở lòng -mở cánh cửa của chính mình- hãy nhìn cuộc sống bằng tất cả các giác quan để cảm nhận, để thấu hiểu, để yêu thương, để quan tâm và để nhớ.
- Khi cảm nhận mọi thứ bằng cả tâm hồn, chúng ta sẽ phát hiện ra những giá trị tốt đẹp ngay từ những điều bình dị trong cuộc sống.

I. Tác giả

- Nguyễn Ngọc Thuần (1972) quê ở Tân Thiện – Hàm Tân, Bình Thuận, là một nhà văn trẻ đầy triển vọng ở thể loại văn xuôi đương đại, là thành viên của Hội nhà văn Việt Nam.

- Nguyễn Ngọc Thuần tốt nghiệp ĐH Mỹ thuật TP. HCM, sau khi ra trường anh đầu quân cho Báo Tuổi trẻ. Thế nhưng cơ duyên đã đưa anh họa sĩ trẻ tiếp cận văn chương và "cái tôi" nhà văn đã lấn lướt "cái tôi" họa sĩ.

- Phong cách nghệ thuật: Tác phẩm nào của nhà văn Nguyễn Ngọc Thuần, dù là anh có từng nói, viết về một nơi chốn cụ thể trong không gian cụ thể, một nhân vật nào đó tưởng như cụ thể… nhưng bao giờ cũng thế, chúng đều trở nên mơ hồ không thể nắm bắt khi đi qua thế giới tư tưởng của anh. Đọc văn Nguyễn Ngọc Thuần là sự tương tác cảm xúc trực tiếp, gợi nên bao ý tưởng “huyền hoặc và hài hước điên khùng sâu lắng”

- Một số tác phẩm được nhận giải thưởng như: Giăng giăng tơ nhện (giải thưởng Văn học tuổi hai mươi lần II); Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ, NXB Trẻ 2000, giải nhất cuộc thi Văn học Thiếu nhi lần III, giải Peter Pan (giải thưởng của Thụy Điển dành cho tác phẩm thiếu nhi hay nhất; Một thiên nằm mộng – giải A cuộc vận động sáng tác văn học thiếu nhi của NXB Kim Đồng 2001-2002; Nhện ảo – giải A cuộc vận động sáng tác cho thiếu nhi 2003, giải B (không có giải A) cuộc thi sáng tác văn học cho tuổi trẻ do NXB Thanh niên phối hợp với NXB Văn nghệ tổ chức cho tác phẩm Trên đồi cao chăn bầy thiên sứ…

II. Tìm hiểu sơ lược về tác phẩm

1. Thể loại: Truyện dài là truyện bằng văn xuôi, có dung lượng lớn, miêu tả hàng loạt sự kiện và nhân vật trong một phạm vi không gian và thời gian tương đối rộng lớn.
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Trích trong tác phẩm Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ xuất bản năm 2004.
3. Phương thức biểu đạt: Tự sự
4. Người kể chuyện: Ngôi thứ nhất.
5. Tóm tắt: Nhà của nhân vật tôi có một khu vườn rộng. Bố cậu bé đã giúp cậu nhận biết các loài hoa bằng cách sờ và tập đoán. Nhân vật tôi đã thuộc làu làu, chạm loài nào đều đoán tên được loài đó. Khi Tý đem biếu bố những trái ổi to mềm, cắn rất đã, người bố rất quý trọng chúng gì bố ít khi ăn ổi. Nhân vật tôi nhận ra đó là vẻ đẹp của món quà mình cho đi hay mình được nhận. Cậu cũng nhận ra khu vườn, người bố là món quà to lớn, quý giá của cuộc đời cậu. Sau đó, bố lại nghĩ ra một trò chơi khác, thay vì chạm thì bây giờ nhân vật tôi chỉ được ngửi rồi gọi tên. Khi đã thuần thục, bố khen cậu là người có chiếc mũi tuyệt nhất thế giới. Lúc đó, cậu nhận ra rằng chính những bông hoa là người đưa đường, dẫn lối cho cậu trong khu vườn.
6. Bố cục (2 phần): 

- Phần 1 (Từ đầu đến ...cháu có con mắt thân): Đôi mắt thần của nhân vật tôi.

- Phần 2 (Còn lại): Quà tặng lớn lao, quý giá.

Giá trị nội dung: Qua cách cảm nhận tuyệt vời của nhân vật tôi qua xúc giác, qua mùi hương của các loài hoa, ta thấy được sự trân trọng, yêu quý dành cho thiên nhiên, cuộc sống. Hơn nữa, từ tình cảm bố con thắm thiết đã nuôi dương tâm hồn đứa trẻ trong cách cảm nhận, giúp đứa trẻ nhận ra thiên nhiên là món quà quý giá to lớn mà cuộc sống ban tặng.

Giá trị nghệ thuật: 

- Sử dụng ngôi kể thứ nhất hấp dẫn, đưa người đọc tham gia trực tiếp vào câu chuyện.

- Ngôn ngũ đối thoại sinh động, lôi cuốn người nghe.

III. Tìm hiểu chi tiết về tác phẩm

Nhân vật người bố

- Tìm mọi cách khiến đứa con của mình thân thuộc với khu vườn: 

+ Bảo con nhắm mắt, dẫn đi chạm từng bông hoa một.

+ Chỉ cho con ngửi rồi gọi tên bông hoa.

→ Gây dựng tình yêu thiên nhiên trong đứa con của mình.

- Dạy con nhận ra ý nghĩa của việc nhận hay cho một món quà, ta cũng đẹp lây vì món quà đó. → Thiên nhiên là quà tặng của cuộc sống.

→ Bố là người yêu thương con, dạy dỗ cho con nhận ra những điều tốt đẹp trong cuộc sống.

Nhân vật tôi

- Một người yêu thiên nhiên:

+ Đoán hết vườn hoa bằng cách chạm tay sờ bông hoa. → Sở hữu đôi mắt thần.

+ Nhận diện được tất cả mùi hương của các loài hoa. → Thấu hiểu được khu vườn đang nói gì.

→ Tình yêu tha thiết, gắn bó với khu vườn của bố. Cảm nhận được những biến chuyển nhỏ nhất của thiên nhiên.

- Một đứa con hiếu thảo: Nhận ra bố là món quà to lớn nhất của đời mình. → Là người dạy dỗ, giúp mình nhận ra những bài học trong cuộc sống.

- Một người trân trọng thiên nhiên:

+ Nhận ra mỗi bông hoa là một món quà, khu vườn là món quà lớn.

+ Những bông hoa thơm hơn và khi nhắm mắt, ta vẫn nhìn thấy nó.

+ Không bao giờ lạc trong vườn vì những bông hoa là người dẫn lối.

→ Bời thiên nhiên là món quà quý giá, ta cần nhận ra giá trị và trân trọng chúng.

Câu 1 trang 96 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo

Trả lời:

Em hiểu là:

• Món quà chứa đựng tình cảm, sự quan tâm của người tặng nên bản thân món quà đã là đáng quý.
• Khi chúng ta nhận lấy món quà, thể hiện sự trân trọng, nâng niu nó thì ta cũng trở nên đáng kính trọng, yêu mến như món quà

Câu 2 trang 96 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo

Trả lời:

• Tình cha con trong văn bản rất đẹp và đáng quý. Người cha dạy cho người con rất nhiều điều.
• Họ không chỉ là cha con mà con như 2 người bạn thân thiết.

Câu 3 trang 96 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo

Trả lời:

• Thông điệp của tác giả: những thứ đơn giản nhất, gần gũi nhất, tưởng như bình thường, hiển nhiên sẽ chính là thứ giúp chúng ta tìm đến điều quan trọng, quý giá
• Thái độ của tác giả: yêu quý, trân trọng và khát vọng hòa mình vào tự nhiên

Câu 4 trang 96 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo

Trả lời:

• Em đồng tình với thái độ của người bố.
• Vì ông đã thể hiện sự yêu quý, vui mừng trân trọng với món quà của con trai (dù không thích ổi)
• Bài học ứng xử: luôn biết trân trọng, biết ơn, nâng niu những điều mình được nhận, được tặng, bởi thứ quan trọng nhất chính là tình cảm giữa con người với nhau

Câu 5 trang 96 Ngữ văn 6 tập 1 Chân trời sáng tạo

Trả lời:

• Đánh giá: nhân vật cảm nhận thế giới tự nhiên bằng cả tâm hồn, trái tim và mọi giác quan của mình
• Ý nghĩa: giúp cảm nhận cuộc sống sâu sắc hơn, đa chiều hơn, dưới nhiều góc nhìn hơn, từ đó cảm nhận được nhiều hơn và tìm được cho mình nhiều điều ý nghĩa

Câu 1 (trang 96 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Em hiểu thế nào về câu nói của nhân vật bố: “Một món quà bao giờ cũng đẹp. Khi ta nhận hay cho một món quà, ta cũng đẹp lây vì món quà đó”?

Phương pháp giải:

Câu nói của bố là bài học dạy con trai, em suy nghĩ xem hàm ý của câu nói ấy là gì.

Lời giải chi tiết:

Câu nói của nhân vật bố có thể hiểu: món quà chính là tình cảm, tấm lòng của người tặng đã gửi gắm vào đó nên món quà dù lớn hay nhỏ đều đẹp. Cách chúng ta nhận, trân trọng món quà của người tặng cũng thể hiện nét đẹp của chính mình.

Câu 2 (trang 96 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Em cảm nhận thế nào về tình cha con trong văn bản?

Phương pháp giải:

Theo dõi xem tình cha con trong văn bản này có gì đặc biệt, người cha đã dạy con những bài học gì.

Lời giải chi tiết:

Qua văn bản, em cảm nhận được tình cảm cha con gắn bó tha thiết, người cha đã thể hiện tình yêu thương với đứa con thông qua những bài học sâu sắc từ cuộc sống, biết yêu thương, lắng nghe và thấu hiểu từ thiên nhiên, biết trân trọng mọi thứ xung quanh mình.

Câu 3 (trang 96 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Thông điệp mà tác giả muốn gửi đến chúng ta qua câu văn “Những bông hoa chính là người đưa đường” là gì? Từ đó, em có nhận xét gì về thái độ của tác giả đối với thế giới tự nhiên?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ câu văn và tìm hàm ý mà người bố muốn gửi gắm trong đó.

Lời giải chi tiết:

- Câu văn “những bông hoa chính là người đưa đường” cho ta hiểu “thế giới” chính là những điều thân thuộc, gần gũi với chính mình. Khi nhắm mắt lại và cảm nhận bằng mọi thứ bằng mọi giác quan, bạn sẽ thấy con đường đi của riêng mình.

- Qua đó, chúng ta thấy tác giả đã thể hiện thái độ trân trọng, yêu thương thế giới tự nhiên.

Câu 4 (trang 96 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Em có đồng tình với thái độ của người bố khi nhận món quà của Tý không? Vì sao? Qua đó, em rút ra được bài học gì về cách ứng xử trong cuộc sống?

Phương pháp giải:

Câu nói của bố là bài học dạy con trai, em suy nghĩ xem hàm ý của câu nói ấy là gì.

Lời giải chi tiết:

- Em đồng tình với thái độ của người bố khi nhận món quà của Tý vì Tý luôn dành những trái ổi ngon nhất để dành tặng nên người bố dù không thích ăn nhưng vì Tý mà vẫn ăn. Qua đấy thể hiện thái độ trân trọng, biết ơn của người bố với mòn quà mà mình được nhận.

- Từ đó em rút ra được bài học cho mình trong cách ứng xử: cần trân trọng, biết ơn tình cảm, tấm lòng của người khác dành cho mình, dù thích hay không thích món quà, chúng ta cũng không nên từ chối hay khước từ người tặng bởi đó là tình cảm, tâm huyết mà họ đã dành cho chúng ta.

Câu 5 (trang 96 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Em đánh giá như thế nào về cách cảm nhận thế giới tự nhiên của nhân vật tôi trong câu chuyện? Theo em, cách cảm nhận ấy đem lại ý nghĩa gì cho cuộc sống của chúng ta?

Phương pháp giải:

Xem những hành động, cảm nhận của nhân vật “tôi” với hoa cỏ, thế giới xung quanh và trả lời.

Lời giải chi tiết:

- Cách cảm nhận của nhân vật tôi trong câu chuyện đã dần dần thay đổi: ban đầu, nhân vật không thể đoán được tên loài hoa, dần dần đã thuộc tên và rồi khi nhắm mắt lại, ngửi mùi hoa cũng có thể đoán đúng tên. Như vậy, nhân vật đã cảm nhận thế giới tự nhiên bằng nhiều giác quan và khi càng hiểu, nhân vật càng trân trọng và thêm yêu thiên nhiên quanh mình.

- Cách cảm nhận ấy đem lại sự tươi đẹp cho cuộc sống của chúng ta. Khi ta cảm nhận bằng cả tâm hồn và tình yêu thương ta sẽ phát hiện được những vẻ đẹp, những giá trị từ những điều bình dị nhất.

A. Soạn bài Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ ngắn gọn :

Câu 1 (trang 96 SGK Ngữ văn 6 tập 1):

Trả lời:

Câu nói của nhân vật bố có thể hiểu: món quà chính là tình cảm, tấm lòng của người tặng đã gửi gắm vào đó nên món quà dù lớn hay nhỏ đều đẹp. Cách chúng ta nhận, trân trọng món quà của người tặng cũng thể hiện nét đẹp của chính mình.Câu 2 (trang 96 SGK Ngữ văn 6 tập 1): 

Trả lời:

Qua văn bản, em cảm nhận được tình cảm cha con gắn bó tha thiết, người cha đã thể hiện tình yêu thương với đứa con thông qua những bài học sâu sắc từ cuộc sống, biết yêu thương, lắng nghe và thấu hiểu từ thiên nhiên, biết trân trọng mọi thứ xung quanh mình.Câu 3 (trang 96 SGK Ngữ văn 6 tập 1):

Trả lời:

- Câu văn “những bông hoa chính là người đưa đường” cho ta hiểu “thế giới” chính là những điều thân thuộc, gần gũi với chính mình. Khi nhắm mắt lại và cảm nhận bằng mọi thứ bằng mọi giác quan, bạn sẽ thấy con đường đi của riêng mình.

- Qua đó, chúng ta thấy tác giả đã thể hiện thái độ trân trọng, yêu thương thế giới tự nhiên.

Câu 4 (trang 96 SGK Ngữ văn 6 tập 1):

Trả lời:

- Em đồng tình với thái độ của người bố khi nhận món quà của Tý vì Tý luôn dành những trái ổi ngon nhất để dành tặng nên người bố dù không thích ăn nhưng vì Tý mà vẫn ăn. Qua đấy thể hiện thái độ trân trọng, biết ơn của người bố với mòn quà mà mình được nhận.

- Từ đó em rút ra được bài học cho mình trong cách ứng xử: cần trân trọng, biết ơn tình cảm, tấm lòng của người khác dành cho mình, Dù thích hay không thích món quà, chúng ta cũng không nên từ chối hay khước từ người tặng bởi đó là tình cảm, tâm huyết mà họ đã dành cho chúng ta.

Câu 5 (trang 96 SGK Ngữ văn 6 tập 1):

Trả lời:

- Cách cảm nhận của nhân vật tôi trong câu chuyện đã dần dần thay đổi: ban đầu, nhân vật không thể đoán được tên loài hoa, dần dần đã thuộc tên và rồi khi nhắm mắt lại, ngửi mùi hoa cũng có thể đoán đúng tên. Như vậy, nhân vật đã cảm nhận thế giới tự nhiên bằng nhiều giác quan và khi càng hiểu, nhân vật càng trân trọng và thêm yêu thiên nhiên quanh mình.

- Cách cảm nhận ấy đem lại sự tươi đẹp cho cuộc sống của chúng ta. Khi ta cảm nhận bằng cả tâm hồn và tình yêu thương ta sẽ phát hiện được những vẻ đẹp, những giá trị từ những điều bình dị nhất.

B. Tóm tắt những nội dung chính khi soạn bài Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ:

I. Tác giả

• Cuộc đời

- Nguyễn Ngọc Thuần (1972) quê ở Tân Thiện - Hàm Tân, Bình Thuận,

- Là một nhà văn trẻ đầy triển vọng ở thể loại văn xuôi đương đại, là thành viên của Hội nhà văn Việt Nam.

- Nguyễn Ngọc Thuần tốt nghiệp ĐH Mỹ thuật TP. HCM, sau khi ra trường anh đầu quân cho Báo Tuổi trẻ

• Sự nghiệp văn học

- Nguyễn Ngọc Thuần bước lên đỉnh cao thành công của văn chương, với hàng loạt các giải thưởng như:

+ Giăng giăng tơ nhện (giải thưởng Văn học tuổi hai mươi lần II).

+ Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ, NXB Trẻ 2000

+ Giải nhất cuộc thi Văn học Thiếu nhi lần III, giải Peter Pan (giải thưởng của Thụy Điển dành cho tác phẩm thiếu nhi hay nhất.

+ Một thiên nằm mộng - giải A cuộc vận động sáng tác văn học thiếu nhi của NXB Kim Đồng 2001-2002

II. Tác phẩm

• Hoàn cảnh ra đời, xuất xứ:

- Đoạn trích trong SGK được trích từ truyện dài cùng tên Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ - NXN Trẻ, 2004.

• Thể loại: Truyện dài
• Bố cục:

- Phần 1: Từ đầu đến “con mắt thần” (Những trò chơi của bố và bạn nhỏ).

- Đoạn 2: Tiếp theo đến “vì món quà đó” (Cách bố đón nhận món quà của Tý).

- Đoạn 3: Còn lại (Bài học của bố về cách cảm nhận thế giới tự nhiên).

• Tóm tắt:

Câu chuyện kể về nhân vật tôi được bố dạy cách nhắm mắt và sờ những bông hoa rồi tập đoán, nhờ vậy mà nhân vật tôi có thể đoán được tất cả các loại hoa ở trong vườn nhà. Ngoài ra nhân vật tôi còn đoán được các đồ vật trong gia đình và đoán được bố đang đứng cách mình bao xa. Sau rồi nhân vật tôi có thể chỉ cần ngửi đã biết được đó là loại hoa gì và không bao giờ nhầm lẫn. Điều này làm nhân vật tôi rất vui và mãn nguyễn vì nhớ những điều đó mình có thể cảm nhận được cả vườn hoa theo cách rất riêng.

• Giá trị nội dung:

- Tác phẩm đưa ra một cách cảm nhận thiên nhiên xung quanh ta: cảm nhận bằng mọi giác quan. Đồng thời gửi đến thông điệp về món quà và cách gửi quà, nhận quà. Qua đó cho thấy tình yêu thiên nhiên, tình cha con và tình cảm với những "món quà" của các nhân vật.

• Giá trị nghệ thuật:

- Truyện ngắn với những hình ảnh ẩn dụ biểu tượng: những đóa hoa, những món quà.