“Thế giới ngày mai thuộc về những người có tầm nhìn hôm nay”. Vũ Khoan từng là Phó Thủ tướng Chính phủ nước ta. Ông đã từng viết bài “Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới” để khuyên lớp trẻ Việt Nam bước vào thế kỉ mới cần nhận ra những điểm mạnh, từ bỏ những điểm yếu. Trong bài viết có những lời nhắc nhở chân tình sau đây: “Cái mạnh của con người Việt Nam là sự thông minh và nhạy bén với cái mới nhưng bên cạnh cái mạnh đó vẫn tồn tại không ít cái yếu. Ấy là những lỗ hổng về kiến thức cơ bản do thiên hướng chạy theo những môn học “thời thượng”, nhất là khả năng thực hành và sáng tạo bị hạn chế do lối học chay, học vẹt nặng nề …”.

Vậy hành trang là gì? Hành trang là đồ dùng mang theo và các thứ trang bị khi đi xa. Ở đây dùng với nghĩa là hành trang tinh thần như tri thức, kĩ năng, thói quen để bước vào một thời kỳ mới. Thế nào là thế kỉ mới? Đây là cụm từ chỉ thế kỉ XXI, thế kỷ của khoa học, của thế giới mạng. Thế kỉ mới (thế kỉ XXI) là thời kỳ đất nước ta đi vào công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hơn thế nữa “hội nhập càng sâu vào nền kinh tế thế giới”.

Tại sao phải chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới? vì muốn định hướng cho tương lại thì trước hết chúng ta phải bắt tay vào chuẩn bị và cải thiện lại bản thân mình. Đây là khâu quan trọng mở đầu cho các khâu tiếp theo. Nó mở ra hướng đi trong việc chuẩn bị các hành trang tiếp theo. Dù là thời kì đồ đá hay đồ đồng, kể cả thời hiện đại, dù ở nước Mỹ hay ở Việt Nam thì bản thân con người bao giờ cũng là trung tâm của sự phát triển. Vì từ cổ chí kim, bao giờ con người cũng là động lực phát triển của lịch sử. Trong thế kỉ tới, nền kinh tế tri thức sẽ phát triển mạnh mẽ, vai trò của con người càng nổi trội. Muốn chuẩn bị cho bản thân thì phải nhận ra cái mạnh và cái yếu của chính mình.

Cái mạnh của con người Việt Nam là gì? Cái mạnh của con người Việt Nam là sự thông minh và nhạy bén với cái mới. Sự thông minh nhanh nhạy là một mặt mạnh mà không ai có thể phủ nhận. Nhờ vậy mà dân tộc ta có thể tồn tại và phát triển quan 4000 năm lịch sử đầy thăng trầm biến động bởi thù trong, giặc ngoài; mới vượt qua được bao thử thách nghiệt ngã, vận nước ngàn cân treo sợi tóc. Nhiều tấm gương thành công của con người Việt Nam đã chứng minh điều này. Ngày xưa, Lưỡng quốc trạng nguyên Mạc Đĩnh Chi đã làm cho vua Trung Quốc phải nể phục GS Ngô Bảo Châu đã làm rạng danh đất nước với giải Fields Toán học.

Cái yếu của con người Việt Nam là gì? Cái yếu của người Việt Nam là những lỗ hổng về kiến thức cơ bản thiên hướng chạy theo những môn học “thời thượng”, nhất là khả năng thực hành và sáng tạo bị hạn chế do lối học chay, học vẹt nặng nề. Vậy học vẹt là gì? Học vẹt là học mà không hiểu bài, không nắm rõ kiến thức của bài mà chỉ cố học thuộc lòng từng câu chữ một cách máy móc. Học vẹt là thuộc làu làu những khái niệm, những định nghĩa, những kiến thức nhưng không hề hiểu gì về kiến thức, định nghĩa, khái niệm đó. Biểu hiện của nó là lý thuyết thì thuộc nhưng không biết áp dụng kiến thức đó vào thực hành. Học sinh cố học thuộc để lấy điểm miệng hay kiểm tra nhưng rốt cuộc chẳng hiểu vấn đề. Còn thế nào là học tủ? “Học tủ” là chọn một phần kiến thức trong vô vàn kiến thức để học và nghĩ rằng kiến thức đó sẽ có trong kỳ thi. Học tủ là cách học cầu may, đoán đề và chỉ học những phần mình đoán đề sẽ ra. Cách học này mang tính chất may rủi rất cao và có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, nhất là khi các bạn học sinh đoán sai đề thi – kiểm tra mà không trúng “tủ” thì sẽ nhận được điểm kém. Trong Luận văn thị phạm, Nghiêm Toản đã viết: “Sự học mà đã hạ xuống là “học tủ” thì chúng tôi cũng không còn cần làm việc cùng các bạn nữa”.

Vậy chúng ta phải làm gì để chuẩn bị bước vào thế kỉ mới? chúng ta phải lấp đầy túi hành trang của mình bằng những điểm mạnh và vứt bỏ điểm yếu. Chúng ta đang sống, sinh hoạt, học tập trên đất nước Việt Nam; chúng ta thừa hưởng, sự thông minh, nhạy bén của cha ông. Và giờ đây, chúng ta phải biến thế mạnh ấy thành kho tàng riêng của mình bằng cách ra sức học tập để bồi dưỡng cho kho tàng ấy ngập tràn kiến thức. Bởi lẽ “kiến thức là sức mạnh”, chỉ có kiến thức, tuổi trẻ mới có sức mạnh xây dựng đất nước phát triển. Nhưng để làm được điều đó chúng ta phải học những gì, học ra sao? Có lẽ không phải là học vẹt, học tủ. Mà phải thay đổi phương pháp học tập, “học đi đôi với hành”.

“Học kiến thức phải giỏi suy nghĩ, suy nghĩ, lại suy nghĩ. Chín nhờ cách ấy tôi đã trở thành nhà khoa học” (Einstein). Trong một thế giới đang phát triển, nước ta lại phải cùng lúc giải quyết ba nhiệm vụ; thoát khỏi tình trạng nghèo nàn lạc hậu của nền kinh tế nông nghiệp; đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và đồng thời phải tiếp cận ngay với nền kinh tế tri thức. Để hoàn thành sự nghiệp ấy con người Việt Nam phải hiểu rõ những điểm mạnh và điểm yếu của mình. Bước chân vào thế kỉ mới, đất nước Việt Nam, con người Việt Nam có rất nhiều cơ hội; hòa nhập, mở rộng giao lưu về kinh tế, văn hóa, khoa học, công nghệ nhưng cũng đứng trước không ít khó khăn, thử thách. Vấn đề làm sao tận dụng những cơ hội, ứng phó với thách thức do tiến trình hội nhập đem lại là vấn đề hết sức to lớn, là mối quan tâm của tất cả mọi người.

Tóm lại, bước vào thế kỉ mới, muốn “sánh vai với các cường quốc năm châu”, thì con người chính là yếu tố đóng vai trò quan trọng quyết định sự thành bại của sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước. Con người phải chuẩn bị những hành trang cần thiết để bước vào thế kỉ XXI bằng cách trang bị tri thức khoa học công nghệ, có nhận thức đúng về bản thân, xã hội, thời đại, có tâm hồn trong sáng, lành mạnh, giàu tính nhân văn, có lí tưởng, có niềm tin. Còn học sinh chúng ta cần phải tập trung ý chí và xác định thật đúng đắn mục đích của học tập của mình, mục đích học tập như tổ chức Unesco đề xướng: “Học để biết, học để làm, học để chung sống, học để tự khẳng định mình”.

“Lớp trẻ Việt Nam cần nhận ra những cái mạnh, cái yếu của con người Việt Nam để rèn những thói quen tốt khi bước vào nền kinh tế mới”. Phó Thủ Tướng Vũ Khoan đã nhấn mạnh trong bài viết “Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới” của mình. Lần đầu được giới thiệu trên báo Tia sáng năm 2001.

Trong những hành trang ấy, có lẽ sự chuẩn bị bản thân con người là quan trọng nhất. Từ cổ chí kim bao giờ con người vẫn là động lực phát triển của lịch sử. Trong thế kỷ tới mà ai ai cũng thừa nhận rằng nền kinh tế tri thức sẽ phát triển mạnh mẽ thì vai trò của con người lại càng nổi trội. Cần chuẩn bị những cái cần thiết trong hành trang mang vào thế kỷ mới, trong khi chúng ta đã chứng kiến sự phát triển như huyền thoại của khoa học và và công nghệ, làm cho tỷ trọng trí tuệ trong một sản phẩm ngày một lớn. Chắc rằng chiều hướng này sẽ ngày càng gia tăng. Một phần dưới tác động của những tiến bộ về khoa học và công nghệ, sự giao thoa, hội nhập giữa các nền kinh tế chắc chắn sẽ sâu rộng hơn nhiều.

Trong một thế giới như vậy, nước ta lại phải cùng một lúc giải quyết ba nhiệm vụ: thoát khỏi tình trạng nghèo nàn lạc hậu của nền kinh tế nông nghiệp, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá và đồng thời lại phải tiếp cận ngay với nền kinh tế tri thức. Làm nên sự nghiệp ấy đương nhiên là những con người Việt Nam với những điểm mạnh và điểm yếu của nó. Cái mạnh của con người Việt Nam không chỉ chúng ta nhận biết mà cả thế giới đều thừa nhận là sự thông minh, nhạy bén với cái mới. Bản chất trời phú ấy rất có ích trong xã hội ngày mai mà sự sáng tạo là một yêu cầu hàng đầu. Nhưng bên cạnh cái mạnh đó cũng còn tồn tại không ít cái yếu. Ấy là những lỗ hổng về kiến thức cơ bản do thiên hướng chạy theo những môn học “thời thượng”, nhất là khả năng thực hành và sáng tạo bị hạn chế do lối học chay, học vẹt nặng nề. Không nhanh chóng lấp những lỗ hổng này thì thật khó bề phát huy trí thông minh vốn có và không thể thích ứng với nền kinh tế mới chứa đựng đầy tri thức cơ bản và biến đổi không ngừng.

Cái mạnh của người Việt Nam ta là sự cần cù, sáng tạo. Điều đó thật hữu ích trong một nền kinh tế đòi hỏi tinh thần kỷ luật rất cao và thái độ rất nghiêm túc đối với công cụ và quy trình lao động với những máy móc, thiết bị rất tinh vi. Tiếc rằng ngay trong mặt mạnh này của chúng ta cũng lại ẩn chứa những khuyết tật không tương tác chút nào với một nền kinh tế công nghiệp hoá chứ chưa nói tới nền kinh tế tri thức. Người Việt nam ta cần cù thì cần cù thật nhưng lại thiếu đức tính tỉ mỉ. Khác với người Nhật vốn cũng nổi tiếng cần cù lại thường rất cẩn trọng trong khâu chuẩn bị công việc, làm cái gì cũng tính toán chi ly từ đầu, người Việt Nam ta thường dựa vào tính tháo vát của mình, hành động theo phương châm “nước đến chân hãy nhảy”, “liệu cơm gắp mắm”. Do còn chịu ảnh hưởng nặng nề của phương thức sản xuất nhỏ và cách sống ở nơi thôn dã vốn thoải mái và thanh thản nên người Việt Nam chưa có được thói quen tôn trọng những quy định nghiêm ngặt của công việc là cường độ khẩn trương. Ngay bản tính “sáng tạo’ một phần nào đó cũng có mặt trái ở chỗ ta hay loay hoay “cải tiến”, làm tắt, không coi trọng nghiêm ngặt quy trình công nghệ. Trong một xã hội công nghiệp và “hậu công nghiệp” những khuyết tật ấy sẽ là những vật cản ghê gớm.

Trong một “thế giới mạng’, ở đó hàng triệu người trên phạm vi toàn cầu gắn kết với nhau trong một mạng Internet thì tính cộng đồng là một đòi hỏi không thể thiếu được. Nhân dân ta có truyền thống lâu đời đùm bọc, đoàn kết với nhau theo phương châm “nhiễu điều phủ lấy giá gương”. Bản sắc này thể hiện mạnh mẽ nhất trong cảnh đất nước lâm nguy, ngoạn bằng đe dọa. Nhưng tiếc rằng phẩm chất cao quý ấy thường lại không đậm nét trong việc làm ăn, có thể do ảnh hưởng của phương thức sản xuất nhỏ, tính đố kỵ vốn có của lối sống theo thứ bậc không phải theo năng lực và lối suy nghĩ “trâu buộc ghét trâu ăn” đối với người hơn mình ở làng quê thời phong kiến. Ta có thể quan sát thấy điều đó ngay trong cả những việc nhỏ nhặt: ví dụ vào thăm bảo tàng thì người Nhật túm tụm vào với nhau chăm chú nghe thuyết minh, còn người Việt Nam ta lại lập tức tản ra xem những thứ mình thích; người Hoa ở nước ngoài thường cưu mang nhau, song người Việt lại thường đố kỵ nhau.

Bước vào thế kỷ mới, nước ta sẽ hội nhập ngày càng sâu vào nền kinh tế thế giới. Bản tính thích ứng nhanh sẽ giúp dân ta tận dụng những cơ hội, ứng phó với thách thức do tiến trình hội nhập đem lại. Nhưng thái độ kỳ thị đối với sự kinh doanh, thói quen ảnh hưởng sự bao cấp, nếp nghĩ sùng ngoại hoặc bài ngoại quá mức đều sẽ cản trở sự phát triển của đất nước. Thói quen ở không ít người thích tỏ ra “khôn vặt”,”bóc ngắn cắn dài”, không coi trọng chữ “tín” sẽ gây tác hại khôn lường trong quá trình kinh doanh và hội nhập.

Bước vào thế kỷ mới, muốn “sánh vai các cường quốc năm châu” thì chúng ta sẽ phải lấp đầy hành trang bằng những điểm mạnh, vứt bỏ những điểm yếu. Muốn vậy thì khâu đầu tiên, có ý nghĩa quyết định là hãy làm cho lớp trẻ – những người chủ thực sự của đất nước trong thế kỉ tới – nhận ra điều đó, quen dần với những thói quen tốt đẹp ngay từ những việc nhỏ nhất.

Đứng trước thách thức và những cơ hội của việc giao lưu, mở rộng quan hệ ngoại giao giữa các nước trong khu vực và trên thế giới, thanh niên Việt Nam cũng như thanh niên nước ngoài cần trau dồi và tích lũy những đức tính như chăm chỉ, sáng tạo và đoàn kết để phát huy được tinh hoa văn hóa dân tộc và những giá trị thâm sâu của văn hóa nước ngoài. Xã hội luôn luôn phát triển và vận động theo khuynh hướng đi lên, tiến tới thời kì văn minh, tiến bộ, công nghiệp hóa và hiện đại hóa ngày càng phát triển như vũ bão. Đứng trước những thách thức và cơ hội mới của việc mở rộng quan hệ giao lưu, đối ngoại thì thanh niên Việt Nam cần phải chuẩn bị cho mình một hành trang vững chắc và thông minh để bước vào thế kỉ mới.

Thanh niên là những người trẻ tuổi, trẻ lòng chính vì thế hơn ai hết họ cần biết cống hiến và hi sinh để đóng góp sức lực xây dựng đất nước, xã hội văn minh tiến bộ. Nhưng con người không ai là hoàn hảo, vì thế bản thân mỗi người trẻ cũng cần trau dồi và phát huy những điểm mạnh của bản thân và hạn chế những điểm yếu. Trước nhất là cần có thái độ và tinh thần trách nhiệm cho công việc mình làm. Chỉ khi có một tinh thần trách nhiệm cao thì sản phẩm làm ra mới đạt được năng suất hiệu quả, thu hút được vốn đầu tư của nước ngoài, khẳng định được uy tín của nước mình trên thị trường thế giới. Tiếp nữa là phải có óc sáng tạo, tính tự lập và bản lĩnh dám nghĩ dám làm. Sự sáng tạo là bởi cuộc sống phát triển luôn luôn đòi hỏi sự ra đời của những phát minh, những cống hiến mới phục vụ mục đích và nhu cầu thiết yếu ngày càng cao của con người. Cũng cần óc tác phong làm việc chuyên nghiệp để thể hiện bản lĩnh và phong cách của người làm việc có tầm. Đấy là những yếu tố mà thiết nghĩ thế hệ trẻ cần phát huy và nâng cao.

Bên cạnh đó, chúng ta cũng cần hạn chế những điểm yếu. Bản chất con người vốn không ai hoàn hảo từ trong trứng cả, nhưng con người cũng hơn con vật ở chỗ biết tư duy và cảm xúc. Vậy nên tư duy ấy là để ta biết phân tích và phán đoán mặt tích cực để phát huy, đào thải dần những mặt hạn chế. Như lòng ích kỉ, tinh thần đoàn kết chưa cao hay thái độ làm việc chưa nghiêm túc, cẩn thận. Đó là những yếu tố mà một con người trong xã hội văn minh, hiện đại cần trau dồi cho bản thân để đáp ứng nhu cầu thời đại. Sở dĩ người Nhật nổi tiếng trên thế giới như vậy là bởi thái độ và tác phong làm việc cũng như cách hành xử nhân văn, lịch sử của họ khiến cả thế giới cũng phải ngả mũ bái phục.

Khi chuẩn bị được một hành trang vững mạnh thì bạn sẽ có lợi thế hơn trong việc đi tới thành công. Những điều lớn lao đầu bắt nguồn từ sự nhỏ bé, bình dị. Những thành công đều đi lên từ thất bại, chặng đường nào trải bước trên hoa hồng, bàn chân cũng thấm đau vô vàn những vui gai. Vì thế nền tảng cho tương lai và hành trang quý báu cả về nhân cách và trí tuệ là điều không thể thiếu, những yếu tố ấy sẽ là điều kiện cần và đủ để phát triển và tỏ sáng, để khẳng định được giá trị sự tồn tại của bản thân mình.

Càng trong xu hướng phát triển như vũ bão hiện nay thì con người, đặc biệt là thanh niên-thế hệ trẻ, nguồn lực cốt cán cho sự phát triển của dân tộc và nhân loại càng cần trau dồi để chuẩn bị hành trang vững chãi khi bước vào thế kỉ mới.

Ông cha ta từng nói rằng:" hiền tài là nguyên khí của quốc gia", thanh niên chính là nguồn nhân lực dồi dào đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của đất nước. Vậy thanh niên cần trang bị những gì để bước vào thế kỉ mới?

"Một năm khởi đầu từ mùa xuân, một đời khởi đầu từ tuổi trẻ". Thế hệ trẻ là tương lai của đất nước như bác Hồ từng nói:"Non sông Việt Nam có trở nên vẻ vang hay không, dân tộc Việt Nam có sánh vai với cường quốc năm châu hay không chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các cháu...". Qua câu nói ấy, Bác đã khẳng định vai trò của thanh niên, của thế hệ măng non của đất nước. Vì vậy, việc thế hệ trẻ hiện nay cần có hành trang tốt đẹp để bước vào thế kỉ mới, một thế kỉ với sự hội nhập cao. "Trang bị" ở đây được hiểu là những kiến thức cần thiết về các lĩnh vực: công nghệ, kĩ thuật, xã hội, bên cạnh đó là những phẩm chất, đạo đức chuẩn mực của con người.

Trước hết, mỗi thanh niên cần có ý thức ,cần phải rèn luyện, nỗ lực hết mình để khẳng định giá trị của bản thân. Hơn hết, thanh niên phải ý thức được trách nhiệm và nghĩa vụ đối với xã hội. Ta sinh ra là để sống và cống hiến cho cuộc đời mà không màng những điều nhỏ nhặt và hèn nhát. Với lí tưởng cao đẹp ấy, thanh niên dựa vào đó mà học tập, trau dồi , bồi dưỡng để hướng đến những điều tốt đẹp. Hãy từ việc rèn luyện mà tìm kiếm cho mình một đam mê, một khát vọng, một mục đích sống để phấn đấu và phát triển. Trong hành trình cống hiến cho xã hội, thế hệ trẻ không thể thiếu đi óc sáng tạo. Sự sáng tạo là ngọn nguồn của những điều khác biệt, của những kiệt tác, phát minh vĩ đại của nhân loại. Vì vậy, thanh niên chúng ta không thể khuyết đi tính sáng tạo, cứ mải làm theo một lối mòn như một cái máy được mặc định sẵn, chúng ta sẽ trở thành những con robot bị thui chột mất một tài năng to lớn.

Trong cuộc sống, không ai là hoàn hảo, nên chúng ta cần khắc phục những khuyết điểm còn tồn tại như " bệnh lười", " bệnh vô cảm". Trong Tony buổi sáng từng viết rằng:" Có một thế hệ trẻ mở miệng ra thốt "đam mê" nhưng vẫn dậy muộn, đói ăn ,lười đọc sách và mãi không kiếm ra tiền" . Chính vì vậy mà thế hệ trẻ chúng ta cần nghiêm khắc với bản thân, tìm đam mê nhưng đừng coi nó là một mỹ từ bao biện cho sự lười nhác của mình. Hãy đặt cho đam mê một kế hoạch , một dự định để thực hiện, biến những đam mê thành hành động thiết thực nhất.

Trong xã hội, không phải thanh niên nào cũng có cho mình một hành trang tốt đẹp, họ vẫn còn mắc phải những thiếu sót, những sai lầm của tuổi trẻ. Nhưng có lẽ những sai lầm ấy cũng sẽ trở thành một phần trong hành trang của con người. Khi ta còn trẻ ta được phép mắc lỗi, cứ sai đi vì cuộc đời cho phép, qua những sai lầm ấy ta lại học hỏi được nhiều điều hay, nhiều kinh nghiệm quý báu.

Khi những kĩ năng, hiểu biết và nhận thức được trang bị đầy đủ, những khó khăn trong cuộc sống ta cũng nếm trải đủ vị, lúc ấy thanh niên đã trưởng thành, không còn những bồng bột, hấp tấp khi đối diện với sóng gió cuộc đời. Ta nhìn lại tuổi trẻ, một thời tươi đẹp ta không hối hận hay nuối tiếc về những hành trang ta mang đi để vượt khơi xa.

Đất nước ta đang bước vào một thế kỷ mới, một thời kỳ hội nhập kinh tế thế giới mới, vì vậy mỗi người đều phải chuẩn bị hành trang cho mình để vững vàng hơn khi bước vào thế kỷ này, trong đó, sự chuẩn bị của thanh niên là vô cùng quan trọng vì thanh niên là những thế hệ tương lai của đất nước.

Hành trang là những trang bị, vật dụng cần thiết của mỗi người trong một chuyến đi xa. Những hành trang ở đây được hiểu là tri thức, kỹ năng, thói quen, được coi là điều kiện cần và đủ để thanh niên có thể tự tin trước sự phát triển một cách chóng mặt của khoa học – kỹ thuật, của sự hội nhập kinh tế thế giới với tính kỷ luật và cường độ lao động cao. Việc chuẩn bị hành trang như vậy sẽ giúp cho chúng ta có thêm nhiều kiến thức, bổ sung thêm tri thức, kỹ năng cho mỗi người, bên cạnh đó giúp ta vững vàng hơn và không bị bỡ ngỡ khi bước vào thế kỷ mới. Đối với đất nước và xã hội, việc chuẩn bị hành trang sẽ là một bước đệm để đưa đất nước phát triển, giúp đất nước hòa nhập với nền kinh tế thế giới, thoát khỏi cảnh nghèo nàn, lạc hậu để sánh vai với các cường quốc năm Châu.

Là thế hệ trẻ - chủ nhân tương lai của đất nước, chúng ta phải là những người đi đầu tiên phong trong học tập, học tập một cách có hiệu quả. Biết mở rộng vốn kiến thức của mình bằng việc thu thập các thông tin trên sách báo, tivi, internet,… Nhanh chóng thu nhận thông tin từ các nước bạn bè để đưa ra các biện pháp giúp đất nước phát triển bằng hoặc hơn các nước bạn, nắm vững tri thức và kịp thời vận dụng các tri thức ấy vào sự nghiệp công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước. Có như vậy thì đất nước ta mới phát triển trong thời kỳ nền kinh tế tri thức này.

Chuẩn bị hành trang bước vào thế kỉ mới của thanh niên là vô cùng cần thiết. Nó giúp cho đất nước thoát khỏi tình trạng đói nghèo, lạc hậu và có thể hội nhập với kinh tế thế giới một cách bình đẳng. Vì vậy mà chúng ta – thế hệ tương lai của đất nước hãy chuẩn bị hành trang thật tốt để bước vào thế kỷ mới một cách vững vàng nhất có thể.

Trong xu hướng hội nhập toàn cầu hóa, mỗi người đều cần phải tự trang bị những hành trang, kiến thức cho mình để có thể hòa nhập và phát triển. Thật vậy, trong xu hướng ấy thì hành trang của thanh niên trong thời đại mới là một nhân tố không thể thiếu vì sau này họ sẽ là đội ngũ cán bộ trẻ, là những người có năng lực dẫn dắt để đưa đất nước ta phát triển đi lên.

Đầu tiên, ta cần hiểu hành trang là toàn bộ những điều cần thiết để phục vụ cho cuộc sống học tập và làm việc của con người. Hành trang có thể là kiến thức, là tri thức về các môn học, cũng có thể là những kĩ năng mềm mà con người cần phải có như giao tiếp, kĩ năng làm việc nhóm,... Việc chuẩn bị hành trang rất quan trọng với mọi người, đặc biệt là thế hệ trẻ ngày nay. Họ là yếu tố đóng vai trò quan trọng trọng vận mệnh của dân tộc, là những người có đầy đủ sức khỏe cũng như năng lực để lao động và làm việc; họ có tri thức, có năng động sáng tạo để bứt phá giới hạn bản thân; họ dám nghĩ dám làm và dám liều lĩnh.

Thanh niên phải tự trang bị hành trang cho mình ngay từ khi còn ngồi trong ghế nhà trường. Trong quá trình học tập, ta phải tự tìm tòi, sáng tạo và thể hiện sự năng động của mình. Học tập là một quá trình khó khăn vì vậy luôn có những trở ngại cần phải vượt qua, khi tự mình vượt qua những trở ngại sẽ giúp chúng ta có thêm dũng khí và nghị lực để tiếp tục phấn đấu. Không ngừng học tập và tích lũy kiến thức sẽ giúp chúng ta giải quyết được vấn đề của bản thân cũng như các vấn đề khác trong cuộc sống, trở thành người thông thái và có ích cho xã hội.

Một trong những nhân tố không thể thiếu trong hành trang của mỗi người là kinh nghiệm, trải nghiệm từ những hoạt động thức tế. Học phải luôn đi đôi với hành bởi sau mỗi lần được trải nghiệm thực tế sẽ giúp ta có thêm nhiều kiến thức, giúp hiểu sâu và cặn kẽ vấn đề. Trải nghiệm cũng có nhiều tác dụng nữa, giúp ta giải tỏa căng thẳng, tạo dựng nên nhiều mối quan hệ và đặc biệt giúp ta điều hòa lại tinh thần.

Hành trang mà con người cần là vô hạn vì vậy cũng không thể thiếu đó là học tập kinh nghiệm từ những người đi trước. Phương pháp học như vậy giúp rút ngắn thời gian học tập và rất có hiệu quả, từ kinh nghiệm học tập của người khác rồi chọn cách tiếp thu phù hợp với mình để học tập có hiệu quả hơn. Kinh nghiệm không phải để giữ riêng cho mình mà cũng nên sẻ chia với người khác vì mỗi người có một suy nghĩ khác nhau biết đâu người khác có thể làm được những điều bất ngờ hơn bản thân mình, giao lưu và chia sẻ giúp ta cải thiện kĩ năng giao tiếp, trình bày thuyết phục, và đó cũng là hành trang mà mỗi người chúng ta rất cần trong cuộc sống. Học làm người cũng có nghĩa là học cách cư xử đúng mực, biết kính trên nhường dưới. Cần sống và tôn trọng những người hơn tuổi và tôn trọng thành quả của họ, đồng cảm, san sẻ với những người xung quanh mình. Biết học cách chấp nhận và suy xét để sửa sai vấn đề, có ý kiến riêng của mình nhưng không bảo thủ và đi theo lối mòn, cần có sáng tạo và luôn đổi mới trong phương pháp cũng như cách vận động bản thân.

Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, chúng ta đã được thấy vô số thanh niên trẻ làm nên sự nghiệp từ bàn tay trắng. Họ có kĩ năng trong mọi hoạt động và điều đó đã giúp họ thành công. Đã có biết bao doanh nhân trẻ thành đạt rồi đến những nhà chính trị gia đầy nhiệt huyết, mấu chốt thành công của họ là không ngừng tích lũy hành trang và kinh nghiệm, họ sẵn sàng chia sẻ và giúp đỡ người khác, họ giỏi giao tiếp và làm việc có kế hoạch, chiến lược, biết đặt ra mục tiêu phấn đấu cho bản thân mình.

Thế nhưng trong cuộc sống không phải ai cũng nhận thức được về tầm quan trọng của hành trang của cuộc đời mình, nhiều bạn trẻ đắm chìm trong những trò chơi điện tử mà quên đi thực tại, họ không có ý chí học tập, không có mục tiêu mục đích để đạt được thành công, họ đổ lỗi cho những người xung quanh vì thất bại của mình, và cũng vì bảo thủ không nghe lời khuyên từ người khác mà họ ngày càng thụt lùi, không có tương lai.

Hành trang của mỗi người cũng bao gồm cả tình cảm gia đình, đó là điểm tựa để con người có thêm nghị lực vươn lên, sống vì những người mình yêu thương sẽ giúp chúng ta vượt qua khó khăn, sống chan hòa tình cảm hơn. Tuy vậy, đâu đó vẫn có những người bỏ mặc mái ấm gia đình của mình, có những đứa con mải mê với những thú vui xa hoa mà quên đi gia đình đã chăm sóc mình, và cũng có những người cha người mẹ vì mải mê kiếm tiền mà không quan tâm đến con cái để rồi đến khi giàu sang lại đau đớn vì con cái sa đọa, hư hỏng không nên người.

Cuộc sống hằng ngày vẫn cứ diễn ra như thế, khó khăn trùng trùng, vậy nên chúng ta cần phải tự trang bị hành trang cho mình ngay từ sớm. Đừng ngại ngần khi bắt gặp những khó khăn trở ngại, phải biết đánh cược và dấn thân vào khó khăn để bứt phá giới hạn bản thân và thu về nhiều kinh nghiệm, học tập là điều tất yếu để đạt được hành trang tri thức. Nhưng học không phải là tất cả, chúng ta cũng nên dành thời gian để than gia các hoạt động xã hội, đừng nghĩ chúng tiêu tốn thời gian của mình vì qua các hoạt động đó chúng ta có thể tiếp thu được thêm kinh nghiệm và học hỏi từ những người khác, gặp gỡ nhiều người sẽ giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện về con người, học được cách nắm bắt tâm lí người khác, đó là mấu chốt quan trọng để trở nên thành công. Và dành thời gian khám phá những điều mới mẻ cũng rất quan trọng, chúng ta có thể học hỏi và tiếp thu thêm nhiều tri thức góp phần mở rộng hành trang của mình.

Nhiều thanh niên vẫn lầm tưởng khái niệm hành trang chỉ đơn giản là sự nghiệp và tiền bạc vậy nên dùng mọi phương thức, thủ đoạn để trở nên giàu có mà bất chấp mất mát, tổn thương gây ra cho người khác, họ đánh mất đi bản tính thiện lương thuở ban đầu của mình để rồi tự nhuộm lên một sắc màu đen đặc của xấu xa và thủ đoạn. Cuộc đời đôi khi cũng nên dành cho mình những phút giây để ngẫm nghĩ về những chuyện đã qua, tự mình kiểm điểm bản thân để trở nên hoàn thiện và tốt đẹp hơn vì con người chỉ thực sự thành công khi thắng được mặt tối của bản thân mình, bỏ đi được những khát vọng xấu xa, đen tối.

Thanh niên đóng vai trò quyết định sự phát triển của đất nước trong thời đại mới, vì vậy mỗi người đều phải tự trang bị hành trang cho mình để trở thành những công dân, những nhà lãnh đạo có ích cho đất nước. Và đi đôi với việc tích lũy tri thức cũng cần tự điều chỉnh thái độ, tình cảm với những cảm xúc của bản thân. Là một học sinh, em tự nhận thấy mình vẫn còn nhiều thiếu sót trong việc giao tiếp và tham gia các hoạt động tập thể, em vẫn mất quá nhiều thời gian và công sức cho việc học tập một cách máy móc sách vở. Nhận ra được thiếu sót của bản thân nên em sẽ tích cực sửa đổi để có được cho mình hành trang hoàn chỉnh nhất trước khi bước chân vào cánh cửa cuộc sống hiện thực tàn nhẫn.

Từ buổi hồng hoang của lịch sử đến thời đại văn minh cơ khí là cả một hành trình dài mà con người đã không ngừng vươn lên. Cuộc sống luôn là sự vận động khôn lường, do đó mỗi khi đời sống thay đổi, con người cũng đổi thay theo. Từ bài “ Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới” của Vũ Khoan, chúng ta suy nghĩ nhiều hơn về những hành trang mà thanh niên cần chuẩn bị khi bước vào thế kỉ mới.

Thế kỉ mới mà chúng ta đang phải đối mặt là thế kỉ mà sự phát triển của nhiều ngành là như vũ bão, sự giao thoa, hội nhập giữ Đông và Tây ngày càng được đẩy mạnh. “Hành trang” là những thứ không thể thiếu mà con người nên và phải mang theo trong cuộc tiến bước này. Bước vào thế kỉ mới, con người cần phải mang theo hành trang là sức khỏe. Vì bước vào thế kỉ mới là đồng nghĩa với việc con người sẽ phải đối diện với nhiều thách thức mới. Một cơ thể khỏe mạnh thì ta mới có thật nhiều năng lượng, có một trí tuệ mẫn tiếp để bước đi. Không có sức khỏe, con người sao có thể hội nhập được với thời đại mới?

Bước vào thế kỉ mới, con người cần phải mang theo hành trang là tri thức. Tri thức về cuộc sống sẽ giúp con người tồn tại, phát triển và sáng tạo ra các giá trị. Tri thức cho con người nhiều hiểu biết, để kiếm tìm những ngành nghề phù hợp với chính bản thân mình, để xây dựng một đời sống theo mong muốn chủ quan của bản thân chúng ta. Có tri thức, khi một thế kỉ mới mở ra, chúng ta sẽ vẫn có đủ khả năng để hội nhập. Đặc biệt, trong bối cảnh giao lưu giữa các nước ngày càng được đẩy mạnh, có tri thức về văn hóa,.., con người mới càng dễ dàng có thêm nhiều những người bạn…Cũng bởi hành trang cần có là tri thức, do đó chúng ta cũng phải nỗ lực không ngừng để làm đầy kho tri thức ấy bởi tri thức của mỗi cá nhân chỉ như một giọt nước còn tri thức của nhân loại là cả một đại dương mênh mông, bao la không nhìn thấy bờ bến.

Bước vào thế kỉ mới, hành trang mà con người cần mang theo đó là tinh thần tích cực học hỏi. Sự năng động của bản thân mỗi chúng ta, sự tích cực học hỏi mọi người xung quanh, đó chính là tiền đề giúp ta nhận ra đâu là những điểm mạnh, điểm yếu của bản thân, đâu là những điều mà bối cảnh mới đang cần.

Bước vào thế kỉ mới, hành trang mà con người cần phải mang theo đó là một người bạn. Ai đó đã từng nói rằng nếu đi ngắn thì đi một mình, nếu đi dài thì cần đến một người bạn. Bước vào thế kỉ mới là chúng ta đối mặt với muôn mọi sự đổi thay do đó con người sẽ rất khó hòa nhập. Một người bạn ở bên để cùng động viên, chia sẻ với chúng ta muốn mọi điều khó khăn. Một người bạn ở cạnh để ta có thêm sức mạnh đối mặt với thách thức. Một người bạn ở bên để hành trình của chúng ta không còn cô đơn và lo sợ. Một người bạn ở bên để ta thêm tự tin và chiến thắng tất cả…

Sự đổi thay về thời gian đã kéo theo rất nhiều những sự đổi thay khác: đổi thay về kinh tế, xã hội, văn hóa, về con người,…Con người là trung tâm của thế giới, do đó, khi đã biết được những hành trang mà bản thân cần mang theo khi bước vào thế kỉ mới, chúng ta hãy không ngừng đổi thay cuộc đời này, để cuộc sống của mỗi cá nhân, mỗi dân tộc được đảm bảo cả về vật chất lẫn tinh thần, để nhân loại được cập bến bờ hạnh phúc.

Phó Thủ tướng Vũ Khoan rất quan tâm đến thế hệ trẻ Việt Nam vì ông hiểu rõ ràng chính thế hệ này quyết định tương lai của đất nước. Trong thời đại khoa học kĩ thuật phát triển mạnh mẽ như hiện nay thì muốn đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của xã hội, con người cần phải có một khả năng tương đối toàn diện.

Sau những nghiên cứu và khảo sát nghiêm túc, kĩ càng về con người Việt Nam, Phó Thủ tướng đã thẳng thắn và chân thành nhận xét trong bài viết Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới đăng trong tạp chí Tia sáng số Xuân 2001: Cái mạnh của con người Việt Nam chúng ta là sự thông minh và nhạy bén với cái mới… Nhưng bên cạnh cái mạnh đó còn tồn tại không ít cái yếu. Ấy là những lỗ hổng về kiến thức cơ bản do thiên hướng chạy theo những môn học “thời thượng”, nhất là khả năng thực hành và sáng tạo bị hạn chế do lối học chay, học vẹt nặng nề…

Nhận xét trên rất chính xác. Sự thông minh, nhanh nhạy là mặt mạnh không thể phủ nhận trong tố chất của con người Việt Nam. Nhờ vậy, dân tộc ta mới có thể tồn tại và phát triển qua bốn ngàn năm lịch sử đầy thăng trầm, biến động bởi thù trong, giặc ngoài; mới vượt qua được bao thử thách nghiệt ngã, vận nước ngàn cân treo sợi tóc. Nhiều tấm gương thành đạt của người Việt Nam ở trong nước và nước ngoài đã chứng minh hùng hồn điều đó. Nhưng cũng giống như các dân tộc khác trên thế giới, dân tộc Việt Nam bên cạnh những mặt mạnh còn có không ít mặt yếu. Nhận thức đúng đắn về mặt mạnh, đặc biệt là dám nhìn thẳng vào mặt yếu kém của mình là điều hết sức cần thiết để một dân tộc, một đất nước tiến lên phía trước.

Hiện nay, dân tộc ta đang đứng trước những cơ hội mới của xu thế hội nhập toàn cầu. Để đạt được mục tiêu công nghiệp hoá, hiện đại hoá và xây dựng một đất nước giàu mạnh, xã hội công bằng văn minh vào năm 2020 thì ngay từ bây giờ, chúng ta phải đặt yếu tố con người lên hàng đầu. Thế hệ trẻ Việt Nam phải dứt khoát từ bỏ những thói quen và tác phong học tập, làm việc cũ kỹ, lạc hậu; phải tiếp thu và rèn luyện cho mình những thói quen tốt, phù hợp với cuộc sống hiện đại.

Do chịu ảnh hưởng nặng nề của nền kinh tế tiểu nông và hậu quả của các cuộc chiến tranh chống xâm lược kéo dài nên phương pháp giáo dục ở nước ta còn nhiều hạn chế. Học sinh hiện nay thường học lệch, chú trọng nhiều về các môn tự nhiên mà không quan tâm học các môn xã hội như Văn, Sử, Địa. Việc học chay, học vẹt là phổ biến. Vì cơ sở vật chất thiếu thốn nên rất ít trường có được những phòng thí nghiệm đúng quy định. Các môn khoa học tự nhiên như Lý, Hóa, Sinh… phần lớn giáo viên chỉ dạy lý thuyết, có cho học sinh thực hành thì cũng chỉ dừng lại ở những thí nghiệm đơn giản mà thôi. Cho nên kĩ năng thực hành, kĩ năng nghiên cứu khoa học của học sinh hầu như rất yếu.

Một điều cần phải nhắc đến là việc tự học của học sinh hiện nay chưa đạt tới mức độ tự giác và thường xuyên. Nhiều người không hiểu rằng trong quá trình học tập thì số lượng kiến thức tiếp thu được từ nhà trường chỉ là sơ đẳng, ít ỏi; còn số lượng kiến thức tiếp thu từ việc tự học qua sách vở và cuộc sống mới là vô hạn. Cho nên họ chưa tạo cho mình thói quen đọc sách – một thói quen tốt vô cùng cần thiết và quan trọng. Chăm đọc sách, đọc sách có mục đích, có định hướng sẽ giúp chúng ta không ngừng nâng cao trình độ hiểu biết, làm giàu kho tàng kiến thức, để từ đó có khả năng ứng xử và làm việc tốt hơn.

Phương pháp giáo dục khoa học và chất lượng cao của các nước tiên tiến trên thế giới cần phải được học tập và vận dụng từng bước vào nền giáo dục ở Việt Nam để rút ngắn dần khoảng cách giữa ta và họ. Người Việt Nam đã có ưu thế là tố chất thông minh, nhanh nhạy trước cái mới, cái tiến bộ thì vấn đề này chắc chắn sẽ làm được. Những chủ nhân tương lai hứa hẹn sẽ có đủ tài năng gánh vác trọng trách xây dựng đất nước giàu mạnh.

Muốn ngẩng cao đầu tự tin vững bước, mỗi chúng ta cần phải nhìn nhận và tự đánh giá bản thân một cách nghiêm túc để thấy rõ đâu là mặt yếu cần khắc phục, đâu là mặt mạnh cần phát huy. Tránh tư tưởng chạy theo cốc môn học có tính “thời thượng” như học Tiếng Anh, học vi tính nhưng không phù hợp với khả năng của mình, không theo học đến nơi đến chốn để rồi suốt đời ân hận vì đã bỏ phí thời gian cùng tiền bạc mà chẳng đem lại bao nhiêu lợi ích cho cá nhân và xã hội.

Qua tác phẩm này có thể thấy rõ được những yêu cầu bức thiết cho dân tộc mình trước khi bước vào một công cuộc đổi mới hội nhập. Những điểm yếu vẫn còn rất nhiều vì thế cho nên muốn hội nhập tốt thì chúng ta cần phải khắc phục những điểm yếu đó.

Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 như cánh cửa mở ra để đưa nhân loại đi lên, tiến xa hơn trong hành trình hiện đại hóa. Bước sang một thế kỉ mới- thế kỉ của sự văn minh, hiện đại, sẽ là thế nào nếu con người, đặc biệt là thế hệ trẻ chưa có sự chuẩn bị kĩ càng? Vậy hành trang mà thế hệ trẻ cần chuẩn bị bên mình để hội nhập vào thế kỉ mới, đó là những gì?

Hành trang là đồ dùng mang theo và các thứ trang bị khi đi xa, và hành trang để bước vào thế kỉ mới là hành trang tinh thần như tri thức, kĩ năng, thói quen,...Với Vũ Khoan, ông cho rằng “Trong những hành trang ấy, có lẽ sự chuẩn bị bản thân con người là quan trọng nhất”. Thiết nghĩ rằng, khi bản thân mỗi người có sự sẵn sàng, chuẩn bị cho chính mình là lúc chính bản thân dám vượt qua cánh cửa ấy, để trước hết chính bản thân trở thành người của thế kỉ mới và cũng là đang góp sức để đưa mọi người cùng bước vào. Hành trang ấy không phải là sự chuẩn bị ngày một, ngày mai mà cả là một quá trình dài và với tôi, hành trang ấy có thể là: Sức khỏe, có lẽ là hành trang quan trọng nhất. Anne Wilson Schaef đã từng nói rằng ‘’Chăm sóc sức khỏe ngày hôm nay cho tôi hi vọng tươi sáng hơn vào ngày mai’’, điều đó cũng có nghĩa chuẩn bị cho mình cơ thể khỏe mạnh là ta sẵn sàng hơn để bước đi trên hành trình dài và rộng, là có sức mạnh dám đối mặt với muôn vàn khó khăn, thử thách phía trước. Hành trình ta đang đi ấy, nếu chỉ đi được một vài bước ta đã cảm thấy bản thân không đủ sức để đi tiếp nữa thì liệu ta có bước vào thế kỉ mới được hay không?

Hành trang tiếp mà ta cần đến, không gì quan trọng hơn, là tri thức. Có tri thức là có hiểu biết, để không biến mình thành kẻ lạc hậu. Nhưng tri thức ấy không phải chỉ là kiến thức từ sách vở trong nhà trường mà còn là từ cuộc sống muôn hình, vạn trạng ngoài kia, đó là những bài học về đạo đức, về lối sống, về kĩ năng sống,... mà trong trường học, chúng ta học được quá ít. Giao thoa cả tri thức sách vở và tri thức đời sống, và tiếp thu từ thế hệ đi trước, thanh thiếu niên sẽ đủ bản lĩnh, tự tin khi phải đối mặt với thác ghềnh, núi cao của cuộc đời. Ta từng nhớ, cách đây vài năm, Ngô Bảo Châu đã đạt giải Fields- giải thưởng Toán học danh giá hay Lê Bá Khánh Trình- cậu bé vàng của Toán học Việt Nam, đến cô gái vàng của thế thao- Nguyễn Thị Ánh Viên, Nguyễn Thúy Hiền,... Có thể nói, tri thức mà họ đã chuẩn bị chính là cánh diều nâng họ bay đến chân trời của sự đổi mới ấy và trong bối cảnh giao lưu giữa phương Đông và phương Tây như ngày này, thiết nghĩ rằng người có tri thức thực sự là người có lợi thế trong hành trình bước vào thế kỉ mới...

Lòng kiên nhẫn- đó là hành trang tiếp theo ta cần chuẩn bị. Chặng đường bước vào sự đổi mới không hề nhanh chóng lại cũng chẳng dễ dàng, mà thế hệ trẻ lại là người nông nổi, thiếu bản lĩnh, mới vấp ngã đôi lần đã nhụt chí, bị khiển trách vài lần thì lại tự ái,làm việc lại chỉ quan tâm đến kết quả,...Kiên nhẫn rèn luyện sức hỏe, kiên nhẫn tiếp thu tri thức sau những bài học đắt giá, kiên nhẫn lắng nghe để hiểu lòng mình, hiểu lòng người để có những bài học kinh nghiệm quý giá để mỗi bước chân là vững bước vững chãi, chắc chắn,... Và cuối cùng, một người bạn là điều mà ta không thể thiếu. Vì hành trình ta đi quá dài, dù có sức khỏe hay lòng kiên trì đến đâu đi chăng nữa thì cũng sẽ không thể tránh khỏi những phút giây khiến ta mệt mỏi, cô đơn, yếu lòng,...Lúc ấy ta sẽ cần đến một người bạn để lắng nghe,thấu cảm, chia sẻ và bên ta, để dù hành trình đi dù rộng lớn đến đâu, ta cũng sẽ vượt qua. Giống như Mác luôn có Ăng-ghen ở bên, hay Lưu Bình có Dương Lễ,...

Bước sang một thế kỉ mới,thiết nghĩ mỗi người chúng ta đều chuẩn bị bên mình những hành trang cần thiết. Nếu ta bước vào tương lai mà con đường ta đi là lầm đường, lạc lối, thì hãy dũng cảm bước sang con đường vì “cuộc đời luôn cho ta cơ hội gọi là ngày mai”. Mỗi bước đi, hãy thật thận trọng và dù hành trình ta đi vào thế kỉ mới là cho chính ta, nhưng không vì thế mà chà đạp lên mọi giá trị của cuộc sống. Ta đi cho ta nhưng cũng là vì mọi người bởi ta và mỗi một người là những mắt xích có liên hệ với nhau.

Dũng cảm bước ra ngoài vòng tròn an toàn của mình, bạn sẽ thấy cuộc sống còn nhiều điều nhân loại chưa khám phá hết. Vậy tại sao với hành trang ta đã chuẩn bị kĩ lưỡng, ta còn chần chừ gì nữa đểmình trở thành nhà thám hiểm khám khá ra những vùng đất mới?

Phó Thủ tướng Vũ Khoan rất quan tâm đến thế hệ trẻ Việt Nam vì ông hiểu rõ rằng chính thế hệ này quyết định tương lai của đất nước. Trong thời đại khoa học kĩ thuật phát triển mạnh mẽ như hiện nay thì muốn đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của xã hội, con người cần phải có một khả năng tương đối toàn diện. Sau những nghiên cứu và khảo sát nghiêm túc, kĩ càng về con người Việt Nam, Phó Thủ tướng đã thẳng thắn và chân thành nhận xét trong bài viết Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới đăng trong tạp chí Tia sáng số Xuân 2001: Cái mạnh của con người Việt Nam chúng ta là sự thông minh và nhạy bén với cái mới… Nhưng bên cạnh cái mạnh đó còn tồn tại không ít cái yếu. Ấy là những lỗ hổng về kiến thức cơ bản do thiên hướng chạy theo những môn học “thời thượng”, nhất là khả năng thực hành và sáng tạo bị hạn chế do lối học chay, học vẹt nặng nề…

Nhận xét trên rất chính xác. Sự thông minh, nhanh nhạy là mặt mạnh không thể phủ nhận trong tố chất của con người Việt Nam. Nhờ vậy, dân tộc ta mới có thể tồn tại và phát triển qua bốn ngàn năm lịch sử đầy thăng trầm, biến động bởi thù trong, giặc ngoài; mới vượt qua được bao thử thách nghiệt ngã, vận nước ngàn cân treo sợi tóc. Nhiều tấm gương thành đạt của người Việt Nam ở trong nước và nước ngoài đã chứng minh hùng hồn điều đó. Nhưng cũng giống như các dân tộc khác trên thế giới, dân tộc Việt Nam bên cạnh những mặt mạnh còn có không ít mặt yếu. Nhận thức đúng đắn về mặt mạnh, đặc biệt ià dám nhìn thẳng vào mặt yếu kém của mình là điều hết sức cần thiết để một dân tộc, một đất nước tiến lên phía trước.

Hiện nay, dân tộc ta đang đứng trước những cờ hội mới của xu thế hội nhập toàn cầu. Để đạt được mục tiêu công nghiệp hoá, hiện đại hoá và xây dựng một đất nước giàu mạnh, xã hội công bằng văn minh vào năm 2020 thì ngay từ bây giờ, chúng ta phải đặt yếu tô con người lên hàng đầu. Thê hệ trẻ Việt Nam phải dứt khoát từ bỏ những thói quen và tác phong học tập, làm việc cũ kĩ, lạc hậu ; phải tiếp thu và rèn luyện cho mình những thói quen tốt, phù hợp với cuộc sống hiện đại.Do chịu ảnh hưởng nặng nề của nền kinh tế tiểu nông và hậu quả của các cuộc chiến tranh chống xâm lược kéo dài nên phương pháp giáo dục ở nước ta còn nhiều hạn chế. Học sinh hiện nay thường học lệch, chú trọng nhiều về các môn tự nhiên mà không quan tâm học các môn xã hội như Văn, Sử, Địa. Việc học chay, học vẹt là phổ biến. Vì cơ sở vật chất thiếu thốn nên rất ít trường có được những phòng thí nghiệm đúng quy định. Các môn khoa học tự nhiên như Lí, Hoá, Sinh … phần lớn giáo viên chỉ dạy lí thuyết, có cho học sinh thực hành thì cũng chỉ dừng lại ở những thí nghiệm đơn giản mà thôi. Cho nên kĩ năng thực hành, kĩ năng nghiên cứu khoa học của học sinh hầu như rất yếu.

Một điều cần phải nhắc đến là việc tự học của học sinh hiện nay chưa đạt tới mức độ tự giác và thường xuyên. Nhiều người không hiểu rằng trong quá trình học tập thì số lượng kiến thức tiếp thu được từ nhà trường chỉ là sơ đẳng, ít ỏi; còn số lượng kiến thức tiếp thu từ việc tự học qua sách vở và cuộc sống mới là vô hạn. Cho nên họ chưa tạo cho mình thói quen đọc sách – một thói quen tốt vô cùng cần thiết và quan trọng. Chăm đọc sách, đọc sách có mục đích, có định hướng sẽ giúp chúng ta không ngừng nâng cao trình độ hiểu biết, làm giàu kho tàng kiến thức, để từ đó có khả năng ứng xử và làm việc tốt hơn.Phương pháp giáo dục khoa học và chất lượng cao của các nước tiên tiến trên thế giới cần phải được học tập và vận dụng từng bước vào nền giáo dục ở Việt Nam để rút ngắn dần khoảng cách giữa ta và họ. Người Việt Nam đã có ưu thế là tố chất thông minh, nhanh nhạy trước cái rnới, cái tiến bộ thì vấn đề này chắc chắn sẽ làm được. Những chủ nhân tương lai hứa hẹn sẽ có đủ tài năng gánh vác trọng trách xây dựng đất nước giàu mạnh.

Muốn ngẩng cao đầu tự tin vững bước, mỗi chúng ta cần phải nhìn nhận và tự đánh giá bản thân một cách nghiêm túc để thấy rõ đâu là mặt yếu cần khắc phục, đâu là mặt mạnh cần phát huy. Tránh tư tưởng chạy theo cốc môn học có tính “thời thượng” như học Tiếng Anh, học vi tỉnh nhưng không phù hợp với khả năng của mình, không theo học đến nơỉ đến chốn để rổi suốt đời ân hận vì đã bỏ phí thời gian cùng tỉền bạc mà chẳng đem lạỉ bao nhiêu lợi ích cho cá nhân và xã hội.

Bước vào thế kỉ XXI, với dân tộc Việt Nam cũng có nghĩa là bước vào vận hội mới, vào cuộc hành trình mới vớỉ rất nhiều triển vọng tốt đẹp ở phía trước. Tuy nhiên, hành trình đó cũng đầy khó khăn, thách thức, đòi hỏi thế hệ trẻ phải có sự có gắng phấn đấu vươn lên không ngừng, thực sự đổi mới bản thân để đáp ứng được nhu cầu đổi mới của dân tộc và đất nước.