1. Đọc văn bản

• Giới thiệu chung về hội Gióng

- Tên gọi: Lễ hội Gióng, hay còn gọi là hội làng Phù Đổng là một trong những lễ hội lớn nhất ở khu vực đồng bằng Bắc Bộ.

- Thời gian:

• Từ mồng 1 tháng 3 đến mồng 5 tháng 4: thời gian chuẩn bị.
• Hội chính bắt đầu từ ngày mồng 6.

- Địa điểm diễn ra trên một khu vực rộng lớn, xung quanh những vết tích còn lại của Thánh tại quê hương:

Cố Viên: tức vườn cũ, nay ở giữa đồng thông Đổng Viên, tương truyền là vườn tương cà của mẹ Gióng, nơi bà giẫm phải vết chân ông Đổng, tảng đá có dấu chân kì lạ cũng ở đây.

Miếu Ban: thuộc thôn Phù Dực (tên cũ là rừng Trại Nòn), nơi Thánh được sinh ra. Đằng sau còn một ao nhỏ, giữa ao có gò, trên gò có bể con bằng đá tượng trưng cho bồn tắm và một chiếc liềm bằng đá là dụng cụ cắt rốn cho người anh hùng.

Đền Mẫu (đền Hạ): nơi thờ mẹ Gióng, xây ở ngoài đê.

Đền Thượng: nơi thờ phụng Thánh, xây cất từ vị trí ngôi miếu tương truyền có từ thời Hùng Vương thứ sáu, trên nền nhà cũ của mẹ Thánh, có tượng Thánh, 6 tượng quan văn, quan võ chầu hai bên cùng 2 phỗng quỳ và 4 viên hầu cận.

• Các hoạt động chính của hội Gióng:

* Lễ rước

• Rước cờ tới đến mẫu, rước cơm chay lên đền Thượng.
• Mồng 8 rước nước từ đền Hạ về đền Thượng.
• Ngày mồng 10, vãn hội có lễ duyệt quân, tạ ơn thánh.
• Ngày 11 làm lễ rửa khí giới.
• Ngày 12 làm lễ rước cờ báo tin thắng trận.

* Hát thờ

• Địa điểm: trước thủy đình ở đền Thượng.
• Loại hình chủ yếu: Hát dân ca.

* Hội trận

- Địa điểm: Một cánh đồng rộng lớn.

- Mô phỏng lại cảnh Thánh Gióng đánh giặc:

• 28 cô tướng từ 9 đến 12 tuổi mặc tướng phục đẹp, tượng trưng 28 đạo quân thù; 80 phù giá lưng đeo túi dết, chân quấn xà cạp là quân ta.
• Đi đầu đám rước là dăm ba bé trai cầm roi rồng, mặc áo đỏ dọn đường, tượng trưng đạo quân mục đồng.
• Theo sau là ông Hổ từng giúp Thánh đánh giặc.
• Trong đám rước còn có ông Trống, ông Chiêng và 3 viên Tiểu Cổ mặc áo xanh lĩnh xướng.
• Còn có cả đánh cờ người. Trong khi ông hiệu cờ đang say sưa múa cờ thì dân chúng xem hội chia nhau đồ tế lễ vì tin rằng chúng sẽ đem lại may mắn cho cả năm.
• Điểm kết thúc: Đổng Viên.

Ý nghĩa hội Gióng

• Giúp người xem chứng kiến được các nghi thức lễ mang tính nghệ thuật và biểu tượng cao.
• Dịp để người Việt Nam cảm nhận mối quan hệ nhiều chiều: cá nhân và cộng đồng, thực tại và hư vô, thiêng liêng và trần thế…
• Gìn giữ tài sản vô giá lưu truyền về sau.

2. Sau khi đọc

Câu 1. Văn bản này thuật lại sự kiện gì?

Văn bản thuật lại sự kiện về lễ hội Thánh Gióng.

Câu 2. Đoạn mở đầu của văn bản nêu rõ những thông tin gì?

• Thời gian diễn ra sự kiện: mồng 9 tháng 4 âm lịch, bắt đầu mùa mưa dông.
• Tên gọi: Lễ hội Gióng, hay còn gọi là hội làng Phù Đổng.
• Quy mô: một trong những lễ hội lớn nhất ở khu vực đồng bằng Bắc Bộ.

Câu 3. Hội Gióng diễn ra ở những địa điểm nào? Những địa điểm đó nhắc em nhớ đến các chi tiết nào trong truyền thuyết Thánh Gióng?

- Địa điểm diễn ra trên một khu vực rộng lớn, xung quanh những vết tích còn lại của Thánh tại quê hương:

• Cố Viên: tức vườn cũ, nay ở giữa đồng thôn Đổng Viên, tương truyền là vườn cà của mẹ Gióng, nơi bà giẫm phải vết chân ông Đổng, tảng đá có dấu chân kì lạ cũng ở đây.
• Miếu Ban: thuộc thôn Phù Dực (tên cũ là rừng Trại Nòn), nơi Thánh được sinh ra. Đằng sau còn một ao nhỏ, giữa ao có gò, trên gò có một bể con bằng đá tượng trưng cho bồn tắm và một chiếc liềm bằng đá là dụng cụ cắt rốn cho người anh hùng.
• Đền Mẫu (đền Hạ): nơi thờ mẹ Gióng, xây ở ngoài đê.
• Đền Thượng: nơi thờ phụng Thánh, xây cất từ vị trí ngôi miếu tương truyền có từ thời Hùng Vương thứ sáu, trên nền nhà cũ của mẹ Thánh, có tượng Thánh, 6 tượng quan văn, quan võ chầu hai bên cùng 2 phỗng quỳ và 4 viên hầu cận.

Câu 4. Hãy tóm tắt tiến trình diễn ra hội Gióng bằng một bảng với các nội dung: thứ tự, thời gian, không gian, sự kiện, người tham gia.

• Từ mồng 1 tháng 3 đến mồng 5 tháng 4: thời gian chuẩn bị.
• Mồng 6 tháng 4: Bắt đầu hội chính.
• Mồng 8 tháng 4, Rước nước từ đền Hạ về đền Thượng.
• Mồng 9 tháng 4, múa hát thờ, hội trận và khao quân.
• Ngày mồng 10, vãn hôi có lễ duyệt quân, tạ ơn thánh.
• Ngày 11 làm lễ rửa khí giới.
• Ngày 12 làm lễ rước cờ báo tin thắng trận.

Câu 5. Một số hình ảnh, hoạt động trong lễ hội được tác giả bài biết giải thích rõ ý nghĩa tượng trưng. Tìm và liệt kê các hình ảnh, hoạt động đó.

• Lễ rước nước từ đền Hạ về đến Thượng, ngày mồng 8: tượng trưng cho việc tôi luyện vũ khí trước khi đánh giặc
• Hội trận mô phỏng cảnh Thánh Gióng đánh giặc.
• 28 cô tướng từ 9 đến 12 tuổi mặc tướng phục đẹp tượng trưng cho 28 đạo quân thù.
• 80 phù giá lưng đeo túi dết, chân quấn xà cạp là quân ta.
• Dăm ba bé trai cầm roi rồng, mặc áo đỏ đi dọn đường, tượng trưng cho đạo quân mục đồng.
• Cảnh chia nhau những đồ tế lễ tượng trưng cho việc xin lộc Thánh để được may mắn trong cả năm.
• Ngày 12 là lễ rước cờ tượng trưng cho việc báo tin thắng trận với trời đất, thiên hạ hưởng thái bình.

Câu 6. Theo tác giả bài viết, lễ hội Gióng có ý nghĩa, giá trị gì?

• Giúp người xem chứng kiến được các nghi thức lễ mang tính nghệ thuật và biểu tượng cao.
• Dịp để người Việt Nam cảm nhận mối quan hệ nhiều chiều: cá nhân và cộng đồng, thực tại và hư vô, thiêng liêng và trần thế…
• Gìn giữ tài sản vô giá lưu truyền về sau.

Câu 1 (trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Văn bản này thuật lại sự kiện gì?

Phương pháp giải:

Đọc nội dung văn bản, chú ý đoạn 2 để trả lời câu này.

Lời giải chi tiết:

Văn bản “Ai ơi mồng 9 tháng 4” thuật lại sự kiện lễ hội Gióng.

Câu 2 (trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Đoạn mở đầu của văn bản nêu rõ những thông tin gì?

Phương pháp giải:

Đọc lại đoạn văn mở đầu để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Đoạn mở đầu của văn bản nêu rõ những thông tin:

- Hội Gióng diễn ra vào mùng 9 tháng 4 âm lịch hàng năm.

- Lễ hội Gióng là một trong những lễ hội lớn nhất ở Bắc Bộ.

Câu 3 (trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Hội Gióng diễn ra ở những địa điểm nào? Những địa điểm đó nhắc em nhớ đến các chi tiết nào trong truyền thuyết Thánh Gióng?

Phương pháp giải:

Đọc lại văn bản để tìm ra thông tin.

Lời giải chi tiết:

Hội Gióng diễn ra ở những địa điểm: trên một khu vực rộng lớn xung quanh những vết tích còn lại của Thánh tại quê hương, bao gồm:

- Cố Viên (vườn cũ), nay ở giữa đồng thôn Đổng Viên, tương truyền là vườn cà của mẹ Gióng, là nơi mà bà đã giẫm phải vết chân ông Đổng

=> Địa điểm này gợi nhắc đến việc mẹ Gióng ướm chân vào vết chân và thụ thai sinh ra Thánh Gióng

- Miếu Ban, thuộc thôn Phù Dực, là nơi Thánh được sinh ra

=> Địa điểm này gợi nhắc đến việc Gióng được sinh ra tại ngôi làng nhỏ

- Đền Mẫu là nơi thờ mẹ Gióng, ở ngoài đê

=> Địa điểm này gợi nhắc đến người mẹ sinh ra Gióng

- Đền Thượng là nơi thờ phụng Thánh

=> Địa điểm này gợi nhắc đến việc vua Hùng đời thứ sáu cho xây dựng đền để tưởng nhớ Thánh Gióng có công đánh giặc giữ nước

Câu 4 (trang 16 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Hãy tóm tắt tiến trình diễn ra hội Gióng bằng một bảng với các nội dung: thứ tự, thời gian, không gian, sự kiện, người tham gia.

Phương pháp giải:

Đọc lại văn bản, kẻ bảng để điền các thông tin.

Lời giải chi tiết:

Câu 5 (trang 16 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Một số hình ảnh, hoạt động trong lễ hội được tác giả bài viết giải thích rõ ý nghĩa tượng trưng. Tìm và liệt kê các hình ảnh, hoạt động đó.

Phương pháp giải:

Liệt kê lại hình ảnh, hoạt động trong lễ hội.

Lời giải chi tiết:

Các hình ảnh, hoạt động trong lễ hội mang ý nghĩa tượng trưng:

- Mồng 8 có lễ rước nước từ đền Hạ về đền Thượng, tượng trưng cho việc tôi luyện vũ khí trước khi đánh giặc 

- Mồng 9 vào chính hội có múa hát thờ, có hội trận và lễ khao quân. Hội trận mô phỏng lại, tượng trưng cho cảnh Thánh Gióng đánh giặc tại cánh đồng, có 28 đạo quân thù, có đạo quân mục đồng

- Ngày 12 có lễ rước cờ, tượng trưng cho báo tin chiến thắng với trời đất.

Câu 6 (trang 16 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Theo tác giả bài viết, lễ hội Gióng có ý nghĩa, giá trị gì?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ phần cuối văn bản để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Theo tác giả, lễ hội Gióng là dịp diễn ra những nghi thức lễ với thao tác thuần thục, mang tính nghệ thuật và biểu trưng cao. Đồng thời, lễ hội Gióng còn là dịp để mỗi người Việt Nam cảm nhận mối quan hệ nhiều chiều: cá nhân và cộng đồng, thực tại và hư vô, thiêng liêng và trần thế,... Tất cả đều là những giá trị văn hóa được lưu giữ mãi mai sau trong cộng đồng dân tộc Việt Nam

Đọc văn bản

Tóm tắt các nội dung chính văn bản

• Giới thiệu về Đền thờ Thánh Gióng (Khu di tích Đền Gióng)

- Địa điểm:

+ Cố Viên - giữa đồng thông Đổng Viên - Vườn tương cà của mẹ Gióng, nơi bà giẫm phải vết chân ông Đổng, tảng đá có dấu chân kì lạ cũng ở đây.

+ Miếu Ban - thôn Phù Dực - tên cũ là rừng Trại Nòn - Nơi Thánh được sinh ra. Đằng sau còn 1 ao nhỏ, giữa ao có gò, trên gò có bể con bằng đá tượng trưng cho bồn tắm và một chiếc liềm bằng đá là dụng cụ cắt rốn cho người anh hùng.

+ Đền Mẫu (đền Hạ) - nơi thờ mẹ Gióng - xây ở ngoài đê.

+ Đền Thượng - nơi thờ phụng Thánh - xây cất từ vị trí ngôi miếu tương truyền có từ thời Hùng Vương thứ sáu, trên nền nhà cũ của mẹ Thánh - có tượng Thánh, 6 tượng quan văn, quan võ chầu hai bên cùng 2 phỗng quỳ và 4 viên hầu cận.

- Lưu ý: Thời điểm Hội Gióng bắt đầu mùa mưa dông.

• Các hoạt động chính của Hội Gióng:

a) Hát thờ

- Địa điểm: Trước thủy đình ở đền Thượng.

- Loại hình chủ yếu: Hát dân ca.

b) Hội trận

- Địa điểm: Một cánh đồng rộng lớn.

- Mô phỏng lại cảnh Thánh Gióng đánh giặc:

+ 28 cô tướng từ 9 đến 12 tuổi mặc tướng phục đẹp, tượng trưng 28 đạo quân thù.

+ 80 phù giá lưng đeo túi dết, chân quần xà cạp là quân ta.

+ Đi đầu đám rước là dăm ba bé trai cầm roi rồng, mặc áo đỏ dọn đường, tượng trưng đạo quân mục đồng.

+ Theo sau là ông Hổ từng giúp Thánh đánh giặc.

+ Trong đám rước còn có ông Trống, ông Chiêng và 3 viên Tiểu Cố mặc áo xanh lĩnh xướng.

+ Còn có cả đánh cờ người. Trong khi ông hiệu cờ đang say sưa múa cờ thì dân chúng xem hội chia nhau đồ tế lễ vì tin rằng chúng sẽ đem lại may mắn cho cả năm.

+ Điểm kết thúc: Đổng Viên.

• Ý nghĩa hội Gióng

- Biểu diễn các nghi thức lễ mang tính nghệ thuật và biểu tượng cao.

- Dịp để người Việt Nam cảm nhận mối quan hệ nhiều chiều.

- Gìn giữ tài sản vô giá lưu truyền về sau.

* Nội dung

Ai ơi mồng 9 tháng 4 là văn bản thuyết minh về Hội Gióng - Sóc Sơn, Hà Nội. Tác giả Anh Thư cung cấp những thông tin như: thời gian, địa điểm, ý nghĩa và đặc biệt là các nghi thức độc đáo của Hội Gióng.

* Nghệ thuật

Văn bản Ai ơi mồng 9 tháng 4 có: Số liệu chính xác, lời văn chân thực, cô đọng.

Trả lời câu hỏi

Câu 1. Văn bản này thuật lại sự kiện gì?

Trả lời

Văn bản thuật lại sự kiện Hội Gióng.

Câu 2. Đoạn mở đầu của văn bản nêu rõ những thông tin gì?

Trả lời

Đoạn mở đầu nêu ra thông tin về tên lễ hội, thời gian cũng như thời tiết thường diễn ra tại Hội Gióng.

Câu 3. Hội Gióng diễn ra ở những địa điểm nào? Những địa điểm đó nhắc em nhớ đến những chi tiết nào trong truyền thuyết Thánh Gióng.

Trả lời

- Cố Viên – giữa đồng thôn Đổng Viên – Vườn tương cà của mẹ Gióng, nơi bà giẫm phải vết chân ông Đổng, tảng đá có dấu chân kì lạ cũng ở đây.

- Miếu Ban – thôn Phù Dực - tên cũ là rừng Trại Nòn – Nơi Thánh được sinh ra. Đằng sau còn 1 ao nhỏ, giữa ao có gò, trên gò có bể con bằng đá tượng trưng cho bồn tắm và một chiếc liềm bằng đá là dụng cụ cắt rốn cho người anh hùng.

- Đền Mẫu (đền Hạ) – nơi thờ mẹ Gióng – xây ở ngoài đê.

- Đền Thượng – nơi thờ phụng Thánh – xây cất từ vị trí ngôi miếu tương truyền có từ thời Hùng Vương thứ sáu, trên nền nhà cũ của mẹ Thánh – có tượng Thánh, 6 tượng quan văn, quan võ chầu hai bên cùng 2 phỗng quỳ và 4 viên hầu cận.

Câu 4. Hãy tóm tắt tiến trình diễn ra hội Gióng bằng một bảng với các nội dung: thứ tự, thời gian, không gian, sự kiện, người tham gia.

Trả lời

Soạn bài Ai ơi mồng 9 tháng 4 Kết nối tri thức cung cấp thêm thông tin về lễ hội làng Gióng trong lịch vạn niên năm 2021 cho các em theo dõi.

Tóm tắt tiến trình diễn ra hội Gióng bằng bảng

Thứ tự

Thời gian

Không gian

Sự kiện

Người tham gia

Ngày chuẩn bị Hội Gióng

1/3 đến 5/4 âm lịch

Khu vực rộng lớn xung quanh những vết tích còn lại của Thánh tại quê hương làng Phù Đổng.

Chuẩn bị lễ hội.

Dân làng, ...

Bắt đầu Hội

6/4 âm lịch

Đền Mẫu, đền Thượng.

Lễ rước cờ, rước cơm chay (cơm cà).

Dân làng, ...

8/4 âm lịch

Từ đền hạ về đền Thượng.

Lễ rước nước.

Dân làng, ...

Chính Hội

9/4 âm lịch

Trước thủy đình ở đền Thượng. Một cánh đồng rộng lớn.

Múa hát thờ, có hội trận và lễ khao quân. Hát dân ca. Đánh cờ người. Chia nhau đồ tế lễ.

28 cô tướng từ 9-12 tuổi, 80 phù giá, dăm ba bé trai, ông Hổ, ông Trống, ông Chiêng và 3 viên Tiểu Cồ, Dân chúng xem hội, ...

Vãn Hội

10/4 âm lịch

Làng Phù Đổng.

Lễ duyệt quân, tạ ơn Thánh.

Dân làng, ...

11/4 âm lịch

Làng Phù Đổng.

Làm lễ rửa khí giới.

Dân làng, ...

12/4 âm lịch

Làng Phù Đổng.

Làm lễ rước cờ báo tin thắng trận với trời đất.

Dân làng, ...

Câu 5. Một số hình ảnh, hoạt động trong lễ hội được tác giả bài viết giải thích rõ ý nghĩa tượng trưng. Tìm và liệt kê các hình ảnh, hoạt động đó.

Trả lời

• 8/4 Lễ rước nước luyện vũ khí trước khi đánh giặc.
• 9/4  Múa hát thờ, hội trận và lễ khao quân.

* Hát thờ:

- Địa điểm: Trước thủy đình ở đền Thượng.

- Loại hình chủ yếu: hát dân ca.

* Hội trận: 

- Địa điểm: Một cánh đồng rộng lớn.

- Mô phỏng lại cảnh Thánh Gióng đánh giặc:

+ 28 cô tướng từ 9 đến 12 tuổi mặc tướng phục đẹp, tượng trưng 28 đạo quân thù.

+ 80 phù giá lưng đeo túi dết, chân quần xà cạp là quân ta.

+ Đi đầu đám rước là dăm ba bé trai cầm roi rồng, mặc áo đỏ dọn đường, tượng trưng đạo quân mục đồng.

+ Theo sau là ông Hổ từ giúp Thánh đánh giặc.

+ Trong đám rước còn có ông Trống, ông Chiêng và 3 viên Tiểu Cổ mặc áo xanh lĩnh xướng.

+ Còn có cả đánh cờ người. Trong khi ông hiệu cờ đang say sưa múa cờ thì dân chúng xem hội chia nhau đồ tế lễ vì tin rằng chúng sẽ đem lại may mắn cho cả năm.

+ Điểm kết thúc: Đổng Viên.

• 11/4 Lễ rửa khí giời.
• 12/4 Lễ rước cờ báo tin thắng trận với trời đất.

Câu 6. Theo tác giả bài viết, lễ hội Gióng có ý nghĩa, giá trị gì?

Trả lời

- Biểu diễn các nghi thức lễ mang tính nghệ thuật và biểu tượng cao.

- Dịp để người Việt Nam cảm nhận mối quan hệ nhiều chiều

- Gìn giữ tài sản vô giá lưu truyền về sau.

I. Tìm hiểu tác phẩm Ai ơi mồng 9 tháng 4 sách Kết nối tri thức để soạn bài Ai ơi mồng 9 tháng 4 

Bố cục bài Ai ơi mồng 9 tháng 4

- Phần 1: Từ đầu đến “đồng bằng Bắc Bộ” (Giới thiệu về lễ hội gióng).

- Phần 2: Từ tiếp theo đến “nêu lên thời gian, đặc điểm và diễn biến buổi lễ” (Giới thiệu về lễ hội Gióng).

- Đoạn 3: Còn lại (Ý nghĩa của lễ hội Gióng).

II. Hướng dẫn soạn Ai ơi mồng 9 tháng 4 sách Kết nối tri thức

1. Đọc văn bản

• Giới thiệu chung về hội Gióng

- Tên gọi: Lễ hội Gióng, hay còn gọi là hội làng Phù Đổng là một trong những lễ hội lớn nhất ở khu vực đồng bằng Bắc Bộ.

- Thời gian:

+ Từ mồng 1 tháng 3 đến mồng 5 tháng 4: thời gian chuẩn bị.

+ Hội chính bắt đầu từ ngày mồng 6.

- Địa điểm diễn ra trên một khu vực rộng lớn, xung quanh những vết tích còn lại của Thánh tại quê hương:

+ Cố Viên: tức vườn cũ, nay ở giữa đồng thông Đổng Viên, tương truyền là vườn tương cà của mẹ Gióng, nơi bà giẫm phải vết chân ông Đổng, tảng đá có dấu chân kì lạ cũng ở đây.

+ Miếu Ban: thuộc thôn Phù Dực (tên cũ là rừng Trại Nòn), nơi Thánh được sinh ra. Đằng sau còn một ao nhỏ, giữa ao có gò, trên gò có bể con bằng đá tượng trưng cho bồn tắm và một chiếc liềm bằng đá là dụng cụ cắt rốn cho người anh hùng.

+ Đền Mẫu (đền Hạ): nơi thờ mẹ Gióng, xây ở ngoài đê.

+ Đền Thượng: nơi thờ phụng Thánh, xây cất từ vị trí ngôi miếu tương truyền có từ thời Hùng Vương thứ sáu, trên nền nhà cũ của mẹ Thánh, có tượng Thánh, 6 tượng quan văn, quan võ chầu hai bên cùng 2 phỗng quỳ và 4 viên hầu cận.

• Các hoạt động chính của hội Gióng:

* Lễ rước

+ Rước cờ tới đến mẫu, rước cơm chay lên đền Thượng.

+ Mồng 8 rước nước từ đền Hạ về đền Thượng.

+ Ngày mồng 10, vãn hội có lễ duyệt quân, tạ ơn thánh.

+ Ngày 11 làm lễ rửa khí giới.

+ Ngày 12 làm lễ rước cờ báo tin thắng trận.

* Hát thờ

+ Địa điểm: trước thủy đình ở đền Thượng.

+ Loại hình chủ yếu: Hát dân ca.

* Hội trận

- Địa điểm: Một cánh đồng rộng lớn.

- Mô phỏng lại cảnh Thánh Gióng đánh giặc:

+ 28 cô tướng từ 9 đến 12 tuổi mặc tướng phục đẹp, tượng trưng 28 đạo quân thù; 80 phù giá lưng đeo túi dết, chân quấn xà cạp là quân ta.

+ Đi đầu đám rước là dăm ba bé trai cầm roi rồng, mặc áo đỏ dọn đường, tượng trưng đạo quân mục đồng.

+ Theo sau là ông Hổ từng giúp Thánh đánh giặc.

+ Trong đám rước còn có ông Trống, ông Chiêng và 3 viên Tiểu Cổ mặc áo xanh lĩnh xướng.

+ Còn có cả đánh cờ người. Trong khi ông hiệu cờ đang say sưa múa cờ thì dân chúng xem hội chia nhau đồ tế lễ vì tin rằng chúng sẽ đem lại may mắn cho cả năm.

Điểm kết thúc: Đổng Viên.

• Ý nghĩa hội Gióng
  + Giúp người xem chứng kiến được các nghi thức lễ mang tính nghệ thuật và biểu tượng cao.

+ Dịp để người Việt Nam cảm nhận mối quan hệ nhiều chiều: cá nhân và cộng đồng, thực tại và hư vô, thiêng liêng và trần thế…

+ Gìn giữ tài sản vô giá lưu truyền về sau.

2. Sau khi đọc – Trả lời văn bản

Câu 1. Văn bản này thuật lại sự kiện gì?

- Văn bản thuật lại sự kiện lễ hội Gióng hay còn gọi là hội làng Phù Đổng, diễn ra vào ngày mồng 9 tháng 4 âm lịch, tại xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội. 

Câu 2. Đoạn mở đầu của văn bản nêu rõ những thông tin gì?

- Thời gian diễn ra sự kiện: mồng 9 tháng 4 âm lịch, bắt đầu mùa mưa dông.

- Tên gọi: Lễ hội Gióng, hay còn gọi là hội làng Phù Đổng.

- Quy mô: một trong những lễ hội lớn nhất ở khu vực đồng bằng Bắc Bộ.

Câu 3. Hội Gióng diễn ra ở những địa điểm nào? Những địa điểm đó nhắc em nhớ đến các chi tiết nào trong truyền thuyết Thánh Gióng?

- Một số địa danh diễn ra hội Gióng: 

+ Cố Viên - giữa đồng thôn Đổng Viên: vườn cà của mẹ Thánh Gióng - nơi bà giẫm phải vết chân ông Đổng, tảng đá có dấu chân kì lạ cũng ở đây.  

+ Miếu Ban - thôn Phù Dực - tên cũ là rừng Trại Nòn: nơi Thánh Gióng được sinh ra. Đằng sau còn 1 ao nhỏ, giữa ao có gò, trên gò có bể con bằng đá tượng trưng cho bồn tắm và một chiếc liềm bằng đá là dụng cụ cắt rốn cho người anh hùng.

+ Đến Mẫu (đền Hạ): nơi thờ mẹ Thánh Gióng, xây ở ngoài đê. 

+ Đền Thượng: nơi phụng thờ Thánh - xây cất từ vị trí ngôi miếu tương truyền có từ thời Hùng Vương thứ sáu, trên nền nhà cũ của mẹ Thánh – có tượng Thánh, 6 tượng quan văn, quan võ chầu hai bên cùng 2 phỗng quỳ và 4 viên hầu cận.

Câu 4: 

III. Tổng kết bài soạn Ai ơi mồng 9 tháng 4 sách Kết nối tri thức

• Giá trị nội dung bài Ai ơi mồng 9 tháng 4

“Ai ơi mồng 9 tháng 4” là văn bản thuyết minh về hội Gióng. Người viết cung cấp những thông tin như thời gian, địa điểm, ý nghĩa và đặc biệt là các nghi thức độc đáo cho người đọc. 

• Đặc sắc nghệ thuật bài Ai ơi mồng 9 tháng 4

Số liệu chính xác, lời văn chân thực, cô đọng.

Tóm tắt

Lễ hội Gióng, ngày 9 tháng 4 âm lịch hàng năm là một trong những lễ hội lớn nhất ở đồng bằng Bắc Bộ. Lễ hội này diễn ra trên một khu vực lớn, xung quanh những vết tích mà Gióng đã để lại trên quê hương, đó là: Cố Viên, Miếu Ban, đền Mẫu, đền Thượng. Thời gian chuẩn bị cho lễ hội là từ mồng 1 tháng 3 đến mồng 5 tháng 4 âm lịch. Dân làng tổ chức lễ rước cờ, rước cơm chay, rước nước qua các đền. Ở đây còn diễn ra hoạt động: hát thờ, hội trận, đánh cờ người và dăm ba bé trai đi đầu tượng trưng cho mục đồng, đi sau là ông Hổ. Vãn hội vào mùng 10 có lễ duyệt quân, tạ ơn thánh. Ngày 11 làm lễ rửa khí giới và ngày 12 làm lễ rước cờ. Lễ hội Gióng là một tài sản vô giá lưu truyền mãi về sau.

Bố cục

3 phần:

+ Phần 1: Từ đầu đến “đồng bằng Bắc Bộ”: Giới thiệu chung về lễ hội Gióng – một trong những lễ hội lớn nhất khu vực đồng bằng Bắc Bộ. 

+ Phần 2: Tiếp theo đến “với trời đất”:Tiến trình diễn ra hội Gióng. 

+ Phần 3: Đoạn còn lại: Ý nghĩa, giá trị của hội Gióng. 

Nội dung chính

“Ai ơi mồng 9 tháng 4” là văn bản thuyết minh về Hội Gióng. Tác giả Anh Thư đã cung cấp những thông tin cần thiết cho người đọc như thời gian, địa điểm, tiến trình, các sự kiện tiêu biểu, ý nghĩa và đặc biệt là các nghi thức độc đáo của lễ hội Gióng cho người đọc. 

* Sau khi đọc

Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc: 

Câu 1 (trang 15 sgk ngữ văn 6 tập 2 mới)

- Văn bản thuật lại sự kiện lễ hội Gióng hay còn gọi là hội làng Phù Đổng, diễn ra vào ngày mồng 9 tháng 4 âm lịch, tại xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm, thành phố Hà Nội. 

Câu 2 (trang 15 sgk ngữ văn 6 tập 2 mới)

- Đoạn mở đàu nêu rõ các thông tin: 

+ Tên sự kiện: lễ hội Gióng. 

+ Thời gian diễn ra sự kiện: mồng 9 tháng 4 âm lịch. 

+ Bối cảnh: có mưa, có dông. 

+ Tính chất, đặc điểm: là một trong những lễ hội lớn nhất ở khu vực đồng bằng Bắc Bộ. 

Câu 3 (trang 15 sgk ngữ văn 6 tập 2 mới)

- Một số địa danh diễn ra hội Gióng: 

+ Cố Viên - giữa đồng thôn Đổng Viên: vườn cà của mẹ Thánh Gióng - nơi bà giẫm phải vết chân ông Đổng, tảng đá có dấu chân kì lạ cũng ở đây.  

+ Miếu Ban - thôn Phù Dực - tên cũ là rừng Trại Nòn: nơi Thánh Gióng được sinh ra. Đằng sau còn 1 ao nhỏ, giữa ao có gò, trên gò có bể con bằng đá tượng trưng cho bồn tắm và một chiếc liềm bằng đá là dụng cụ cắt rốn cho người anh hùng.

+ Đến Mẫu (đền Hạ): nơi thờ mẹ Thánh Gióng, xây ở ngoài đê. 

+ Đền Thượng: nơi phụng thờ Thánh - xây cất từ vị trí ngôi miếu tương truyền có từ thời Hùng Vương thứ sáu, trên nền nhà cũ của mẹ Thánh – có tượng Thánh, 6 tượng quan văn, quan võ chầu hai bên cùng 2 phỗng quỳ và 4 viên hầu cận.

Câu 4 (trang 16 sgk ngữ văn 6 tập 2 mới)

Thứ tự

Thời gian

Không gian

Sự kiện

Người tham gia

Ngày chuẩn bị Hội Gióng

1/3 đến 5/4 âm lịch

Khu vực rộng lớn xung quanh những vết tích còn lại của Thánh tại quê hương làng Phù Đổng.

Chuẩn bị lễ hội. 

Dân làng, …

Bắt đầu Hội

6/4 âm lịch

Đền Mẫu, đền Thượng.

Lễ rước cờ, rước cơm chay (cơm cà).

Dân làng, …

8/4 âm lịch

Từ đền hạ về đền Thượng.

Lễ rước nước.

Dân làng, …

Chính Hội

9/4 âm lịch

Trước thủy đình ở đền Thượng. Một cánh đồng rộng lớn.

Múa hát thờ, có hội trận và lễ khao quân. Hát dân ca. Đánh cờ người. Chia nhau đồ tế lễ.

28 cô tướng từ 9-12 tuổi, 80 phù giá, dăm ba bé trai, ông Hổ, ông Trống, ông Chiêng và 3 viên Tiểu Cồ, Dân chúng xem hội, …

Vãn Hội

10/4 âm lịch

Làng Phù Đổng.

Lễ duyệt quân, tạ ơn Thánh.

Dân làng, …

11/4 âm lịch

Làng Phù Đổng.

Làm lễ rửa khí giới.

Dân làng, …

12/4 âm lịch

Làng Phù Đổng.

Làm lễ rước cờ báo tin thắng trận với trời đất.

Dân làng, …

Câu 5 (trang 16 sgk ngữ văn 6 tập 2 mới)

- Một số hình ảnh, hoạt động trong lễ hội đã được tác giả giải thích rõ ý nghĩa tượng trưng như:

+ Lễ rước nước từ đền hạ về đến đền Thượng, ngày mồng 8: tượng trưng cho việc tôi luyện vũ khí trước khi đánh giặc.

+ Hội trận mô phỏng cảnh Thánh Gióng đánh giặc.

+ 28 cô tướng từ 9 đến 12 tuổi mặc tướng phục đẹp tượng trưng cho 28 đạo quân thù.

+ 80 phù giá lưng đeo túi dết, chân quấn xà cạp là quân ta.

+ Dăm ba bé trai cầm roi rồng, mặc áo đỏ đi dọn đường, tượng trưng cho đạo quân mục đồng.

+ Cảnh chia nhau những đồ tế lễ tượng trưng cho việc xin lộc Thánh để được may mắn cho cả năm.

+ Ngày 12 là lễ rước cờ tượng trưng cho việc báo tin thắng trận với trời đất, thiên hạ hưởng thái bình.

Câu 6 (trang 16 sgk ngữ văn 6 tập 2 mới)

Theo tác giả bài viết, lễ hội Gióng là 1 di sản vô giá của văn hóa dân tộc, là dịp để mỗi người Việt Nam có thể cảm nhận được mối quan hệ giữa cá nhân và cộng đồng, thực tại và hư vô, thiêng liêng và trần thế,… Lễ hội cần được bảo tồn và phát huy để giữ gìn những giá trị truyền thống tốt đẹp cho muôn đời.

I. Tác giả

- Tác giả: Anh Thư

II. Tìm hiểu sơ lược về tác phẩm

• Thể loại: Văn bản thông tin
• Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: 

- Trích báo điện tử “Hà Nội mới” (7/4/2004)

• Phương thức biểu đạt: Thuyết minh 
• Người kể: Ngôi thứ ba 
• Tóm tắt: 

Lễ hội Gióng hay còn gọi là hội làng Phù Đổng là một trong những lễ hội lớn nhất ở khu vực đồng bằng Bắc Bộ. Văn bản “Ai ơi mồng 9 tháng 4” thuật lại sự kiện này diễn ra vào ngày mồng 9 tháng 4 âm lịch, tại xã Phù Đổng, huyện Gia lâm, thành phố Hà Nội. Đúng đến tháng 4 âm lịch, từ ngày mồng 1 đến mồng 5 chuẩn bị Hội Gióng, mồng 6 đến mồng 8 bắt đầu hội, mồng 9 là chính hội và mồng 10 đến 12 là vãn hội. Lễ hội diễn ra với nhiều hoạt động đặc sắc. Hội Gióng có ý nghĩa, giá trị rất lớn. là một di sản văn hóa dân tộc cần được bảo tồn, giữ gìn và phát huy. 

• Bố cục: 

Gồm 3 phần: 

+ Phần 1: Từ đầu đến “đồng bằng Bắc Bộ”: Giới thiệu chung về lễ hội Gióng – một trong những lễ hội lớn nhất khu vực đồng bằng Bắc Bộ. 

+ Phần 2: Tiếp theo đến “với trời đất”:Tiến trình diễn ra hội Gióng. 

+ Phần 3: Đoạn còn lại: Ý nghĩa, giá trị của hội Gióng. 

• Giá trị nội dung: 

Ai ơi mồng 9 tháng 4 là văn bản thuyết minh về Hội Gióng. Người viết cung cấp những thông tin như thời gian, địa điểm, ý nghĩa và đặc biệt là các nghi thức độc đáo. 

• Giá trị nghệ thuật: 

Số liệu chính xác, lời văn chân thực, cô đọng.

III. Tìm hiểu chi tiết về tác phẩm

• Hội Gióng

- Địa điểm:

+ Cố Viên - giữa đồng thông Đổng Viên - Vườn tương cà của mẹ Gióng, nơi bà giẫm phải vết chân ông Đổng, tảng đá có dấu chân kì lạ cũng ở đây.

+ Miếu Ban - thôn Phù Dực - tên cũ là rừng Trại Nòn - Nơi Thánh được sinh ra. Đằng sau còn 1 ao nhỏ, giữa ao có gò, trên gò có bể con bằng đá tượng trưng cho bồn tắm và một chiếc liềm bằng đá là dụng cụ cắt rốn cho người anh hùng.

+ Đền Mẫu (đền Hạ) - nơi thờ mẹ Gióng - xây ở ngoài đê.

+ Đền Thượng - nơi thờ phụng Thánh - xây cất từ vị trí ngôi miếu tương truyền có từ thời Hùng Vương thứ sáu, trên nền nhà cũ của mẹ Thánh - có tượng Thánh, 6 tượng quan văn, quan võ chầu hai bên cùng 2 phỗng quỳ và 4 viên hầu cận.

- Lưu ý: Thời điểm Hội Gióng bắt đầu mùa mưa dông.

• Các hoạt động chính:

a) Hát thờ

- Địa điểm: Trước thủy đình ở đền Thượng.

- Loại hình chủ yếu: Hát dân ca.

b) Hội trận

- Địa điểm: Một cánh đồng rộng lớn.

- Mô phỏng lại cảnh Thánh Gióng đánh giặc:

+ 28 cô tướng từ 9 đến 12 tuổi mặc tướng phục đẹp, tượng trưng 28 đạo quân thù.

+ 80 phù giá lưng đeo túi dết, chân quần xà cạp là quân ta.

+ Đi đầu đám rước là dăm ba bé trai cầm roi rồng, mặc áo đỏ dọn đường, tượng trưng đạo quân mục đồng.

+ Theo sau là ông Hổ từng giúp Thánh đánh giặc.

+ Trong đám rước còn có ông Trống, ông Chiêng và 3 viên Tiểu Cố mặc áo xanh lĩnh xướng.

+ Còn có cả đánh cờ người. Trong khi ông hiệu cờ đang say sưa múa cờ thì dân chúng xem hội chia nhau đồ tế lễ vì tin rằng chúng sẽ đem lại may mắn cho cả năm.

+ Điểm kết thúc: Đổng Viên.

• Ý nghĩa hội Gióng

- Biểu diễn các nghi thức lễ mang tính nghệ thuật và biểu tượng cao.

- Dịp để người Việt Nam cảm nhận mối quan hệ nhiều chiều.

- Gìn giữ tài sản vô giá lưu truyền về sau.

Câu 1 trang 15, SGK Ngữ văn 6 tập 2 - KNTT

Câu hỏi:

Văn bản này thuật lại sự kiện gì?

Trả lời:

Văn bản “Ai ơi mồng 9 tháng 4” thuật lại sự kiện lễ hội Gióng.

Câu 2 trang 15, SGK Ngữ văn 6 tập 2 - KNTT

Câu hỏi:

Đoạn mở đầu của văn bản nêu rõ những thông tin gì?

Trả lời:

Đoạn mở đầu của văn bản nêu rõ những thông tin:

- Hội Gióng diễn ra vào mùng 9 tháng 4 âm lịch hàng năm.

- Lễ hội Gióng là một trong những lễ hội lớn nhất ở Bắc Bộ.

Câu 3 trang 15, SGK Ngữ văn 6 tập 2 - KNTT

Câu hỏi:

Hội Gióng diễn ra ở những địa điểm nào? Những địa điểm đó nhắc em nhớ đến các chi tiết nào trong truyền thuyết Thánh Gióng?

Trả lời:

Hội Gióng diễn ra ở những địa điểm: trên một khu vực rộng lớn xung quanh những vết tích còn lại của Thánh tại quê hương, bao gồm:

- Cố Viên (vườn cũ), nay ở giữa đồng thôn Đổng Viên, tương truyền là vườn cà của mẹ Gióng, là nơi mà bà đã giẫm phải vết chân ông Đổng

=> Địa điểm này gợi nhắc đến việc mẹ Gióng ướm chân vào vết chân và thụ thai sinh ra Thánh Gióng

- Miếu Ban, thuộc thôn Phù Dực, là nơi Thánh được sinh ra

=> Địa điểm này gợi nhắc đến việc Gióng được sinh ra tại ngôi làng nhỏ

- Đền Mẫu là nơi thờ mẹ Gióng, ở ngoài đê

=> Địa điểm này gợi nhắc đến người mẹ sinh ra Gióng

- Đền Thượng là nơi thờ phụng Thánh

=> Địa điểm này gợi nhắc đến việc vua Hùng đời thứ sáu cho xây dựng đền để tưởng nhớ Thánh Gióng có công đánh giặc giữ nước

Câu 4 trang 16, SGK Ngữ văn 6 tập 2 - KNTT

Câu hỏi:

Hãy tóm tắt tiến trình diễn ra hội Gióng bằng một bảng với các nội dung: thứ tự, thời gian, không gian, sự kiện, người tham gia.

Trả lời:

Câu 5 trang 16, SGK Ngữ văn 6 tập 2 - KNTT

Câu hỏi:

Một số hình ảnh, hoạt động trong lễ hội được tác giả bài viết giải thích rõ ý nghĩa tượng trưng. Tìm và liệt kê các hình ảnh, hoạt động đó.

Trả lời:

Các hình ảnh, hoạt động trong lễ hội mang ý nghĩa tượng trưng:

- Mồng 8 có lễ rước nước từ đền Hạ về đền Thượng, tượng trưng cho việc tôi luyện vũ khí trước khi đánh giặc 

- Mồng 9 vào chính hội có múa hát thờ, có hội trận và lễ khao quân. Hội trận mô phỏng lại, tượng trưng cho cảnh Thánh Gióng đánh giặc tại cánh đồng, có 28 đạo quân thù, có đạo quân mục đồng

- Ngày 12 có lễ rước cờ, tượng trưng cho báo tin chiến thắng với trời đất.

Câu 6 trang 16, SGK Ngữ văn 6 tập 2 - KNTT

Câu hỏi:

Theo tác giả bài viết, lễ hội Gióng có ý nghĩa, giá trị gì?

Trả lời:

Theo tác giả, lễ hội Gióng là dịp diễn ra những nghi thức lễ với thao tác thuần thục, mang tính nghệ thuật và biểu trưng cao. Đồng thời, lễ hội Gióng còn là dịp để mỗi người Việt Nam cảm nhận mối quan hệ nhiều chiều: cá nhân và cộng đồng, thực tại và hư vô, thiêng liêng và trần thế,... Tất cả đều là những giá trị văn hóa được lưu giữ mãi mai sau trong cộng đồng dân tộc Việt Nam