Chuẩn bị đọc

(trang 33, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Em hãy nêu những hiểu biết của mình về sóng thần. Trong tình huống nếu chẳng may gặp sóng thần, chúng ta cần phải làm gì để bảo vệ mình và hỗ trợ những người xung quanh?

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức cuộc sống kết hợp trí tưởng tượng

Lời giải chi tiết:

• Sóng thần là: Sóng thần (tsunami) là một loạt các đợt sóng tạo nên khi một thể tích lớn của nước đại dương bị chuyển dịch chớp nhoáng trên một quy mô lớn.

Những dấu hiệu sau đây thường báo trước một cơn sóng thần: Cảm thấy động đất. Nếu cảm thấy nền đất rung lắc mạnh đến mức không còn đứng vững được, thì nhiều khả năng sẽ xảy ra một trận sóng thần; Các bong bóng chứa khí gas nổi lên mặt nước làm ta có cảm giác như nước đang bị sôi.

• Trong tình huống nếu chẳng may gặp sóng thần, để bảo vệ mình và hỗ trợ những người xung quanh, chúng ta cần phải:

- Bản thân mỗi người nên tự học bơi và vận động gia đình cùng học bơi. Bên cạnh đó, chuẩn bị sẵn các dụng cụ cứu hộ như là phao cứu sinh hoặc áo phao và cất giữ ở những nơi dễ dàng tiếp cận.

- Chạy đến một khu vực cao và an toàn ngay lập tức (vùng đất cao trên 15 m, cách bờ biển ít nhất 1 km). Đừng cố gắng để cất giữ bất kỳ đồ đạc trong nhà của bạn. Nếu bạn không thể chạy trốn đến một nơi an toàn hãy leo lên một cây to khỏe gần đó hoặc chạy lên đỉnh của một tòa nhà. Ở khu vực an toàn trong vài giờ bởi vì con sóng thần cao hơn có thể đến. Không ở trong xe vì nó có thể bị những con sóng cuốn đi.

Trải nghiệm cùng VB 1

Câu 1 (trang 34, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Nhan đề và hệ thống đề mục của văn bản cho em biết điều gì?

Phương pháp giải:

Vận dụng phương đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

Nhan đề và hệ thống các đề mục cho em biết thêm kiến thức về sóng thần một cách chi tiết: Sóng thần được hiểu như thế nào, cơ chế hình thành, nguyên nhân, dấu hiệu, và các thảm họa sóng thần trong lịch sử

Trải nghiệm cùng VB 2

Câu 2 (trang 35, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Điều khiến sóng thần trở nên đáng sợ nhất với con người là gì?

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức khoa học

Lời giải chi tiết:

Sóng thần đáng sợ với con người bởi: Vận tốc lan truyền có thể đạt từ 70km/h trở lên. Khi vào bờ, sóng thần có sức tàn phá ghê gớm. Hơn nữa, sóng thần hoạt động một cách lặng thầm khó có thể phát hiện.

Trải nghiệm cùng VB 3

Câu 3 (trang 36, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Hình ảnh minh họa ở đoạn này có hỗ trợ cho ý tưởng chính của toàn đoạn không? Vì sao?

Phương pháp giải:

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

Hình ảnh minh họa đã hỗ trợ rất nhiều cho việc thể hiện ý tưởng của toàn đoạn bởi nghe mỗi thông tin thì người đọc chưa thể hình dung ra được sóng thần gây ra thảm họa lớn thế mức nào, hình ảnh giúp khẳng định tính chân thực của thông tin.

Suy ngẫm và phản hồi 1

Câu 1 (trang 36, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Mục đích viết của văn bản trên là gì? Những đặc điểm nào của văn bản giúp em nhận ra mục đích ấy?

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

Mục đích của việc viết văn bản trên nhằm giúp người đọc có thêm hiểu biết về thảm họa do sóng thần gây ra

Bởi văn bản cung cấp thông tin, con số, số liệu, minh chứng cụ thể cho người đọc. Chỉ rõ cơ chế hình thành, nguyên nhân và những tổn thất nặng nề do sóng thần gây ra

Suy ngẫm và phản hồi 2

Câu 2 (trang 36, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Chỉ ra cách trình bày thông tin và căn cứ xác định của một số đoạn văn sau:

Phương pháp giải:

Vận dụng tri thức đọc hiểu

Kiến thức về đoạn văn

Lời giải chi tiết:

- Cách trình bày thông tin cụ thể, chi tiết, khoa học, người đọc dễ hình dung, tưởng tượng và nắm được các thông tin quan trọng

- Căn cứ để xác định một đoạn văn: Lùi đầu dòng và viết hoa đầu dòng, dấu chấm kết thúc đoạn văn. Mỗi đoạn văn trình bày một nội dung khác nhau.

Suy ngẫm và phản hồi 3

Câu 3 (trang 37, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Tim thông tin cơ bản của đoạn văn: “Sóng thần đã được nhắc đến ... Ngày 17/7/1998, sóng thần làm hơn 2 100 người chết tại Pa-pua Niu Ghi-nê”. Thông tin cơ bản đã được thể hiện bằng những chi tiết nào? Xác định vai trò của những chi tiết ấy trong đoạn văn.

Phương pháp giải:

Vận dụng phương pháp đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

- Thông tin cơ bản đã được thể hiện bằng chi tiết: Sóng thần có từ thời thượng cổ; Sự tàn phá ghê gớm của sóng thần

- Vai trò của những chi tiết: Giúp người đọc có những thông tin, hiểu biết về thảm họa sóng thần, thấy được sự tàn phá nơi mà sóng thần đi qua. Trong lịch sử loài người đã trải qua những trận sóng thần nào.

Suy ngẫm và phản hồi 4

Câu 4 (trang 37, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Văn bản sử dụng những loại phương tiện phi ngôn ngữ nào? Nhận xét về hiệu quả biểu đạt của chúng trong văn bản.

Phương pháp giải:

Vận dụng việc quan sát

Lời giải chi tiết:

Văn bản đã sử dụng các phương tiện phi ngôn ngữ: Tranh ảnh, sơ đồ

Tác dụng: Giúp cho việc cung cấp thông tin, số liệu không khô khan mà trở nên sinh động hơn, giúp người đọc dễ hình dung và tưởng tượng ra đối tượng được nhắc tới

Suy ngẫm và phản hồi 5

Câu 5 (trang 37, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Sau khi đọc văn bản, em hiểu thêm điều gì về sóng thần?

Phương pháp giải:

Vận dụng phương pháp thu thập thông tin, chắt lọc thông tin

Lời giải chi tiết:

Qua văn bản mỗi chúng ta sẽ có thêm cho mình nhiều hiểu biết về sóng thần, chúng ta hiểu được nguyên nhân từ đâu thiên tai này lại xuất hiện, dấu hiệu nhận biết về thiên tai sóng thần để bảo vệ chính mình và những người khác nữa

Suy ngẫm và phản hồi 6

Câu 6 (trang 37, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Dựa trên những hiểu biết của em về sóng thần, thiết kế một áp phích để hướng dẫn mọi người những việc cần làm khi xảy ra sóng thần.

Phương pháp giải:

Vận dụng phương pháp thu thập và chắt lọc thông tin

Lời giải chi tiết: (ảnh minh hoạ)

* Chuẩn bị đọc

Câu hỏi (trang 33 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Em đã biết gì về sóng thần? Trong tình huống nếu chẳng may gặp sóng thần, chúng ta cần phải làm gì để bảo vệ mình và hỗ trợ những người xung quanh?

Trả lời:

- Sóng thần là một trong những loại thiên tai nguy hiểm, có thể gây thiệt hại nặng nề cho cả người và của.

- Trong tình huống nếu chẳng may gặp sóng thần để bảo vệ mình và hỗ trợ những người xung quanh chúng ta cần:

+ Chạy đến nơi an toàn ở các bãi đất cao hoặc xa bờ biển từ 500m trở lên;

+ Phải sơ tán vào sâu trên đất liền, chỉ mang theo các vật dụng, tài sản, giấy tờ quan trọng khi sơ tán;

+ …

* Trải nghiệm cùng văn bản

• Theo dõi: Nhan đề và hệ thống đề mục của văn bản cho em biết điều gì?

- Nhan đề và hệ thống đề mục của văn bản cho em biết bài học sẽ tìm hiểu về sóng thần.

• Đọc quét: Điều khiến sóng thần trở nên đáng sợ nhất với con người là gì?

- Sóng thần trở nên đáng sợ nhất với con người là khi nó đến gần bờ.

• Đọc hiểu phương tiện phi ngôn ngữ: Hình ảnh minh họa ở đoạn này có hỗ trợ cho ý tưởng chính của toàn đoạn không? Vì sao?

- Hình ảnh minh họa ở đoạn này có hỗ trợ cho ý tưởng chính của toàn đoạn. Vì nó giúp cho người đọc dễ hình dung được sự thay đổi và đường di chuyển của sóng thần.

* Suy ngẫm và phản hồi

Nội dung chính: Văn bản giới thiệu những thông tin cơ bản về sóng thần (định nghĩa, cơ chế hình thành, nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết sóng thần) đồng thời nêu ra một số thảm họa sóng thần lớn đã xuất hiện trong lịch sử nhân loại.

Câu 1 (trang 36 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Mục đích viết của văn bản trên là gì? Những đặc điểm nào của văn bản giúp em nhận ra mục đích ấy?

Trả lời:

- Mục đích của văn bản là giúp cho người đọc nắm bắt và hiểu rõ hơn những thông tin về sóng thần (định nghĩa, cơ chế hình thành, nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết sóng thần)

- Đặc điểm của văn bản giúp em nhận ra mục đích ấy là:

Văn bản chia bố cục rõ từng đoạn theo các ý chính:

+ Định nghĩa

+ Cơ chế hình thành sóng thần

+ Nguyên nhân

+ Dấu hiệu sắp có sóng thần

+ Các thảm họa sóng thần trong lịch sử

Câu 2 (trang 36 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Chỉ ra cách trình bày thông tin và căn cứ xác định của một số đoạn văn sau:

Trả lời:

a.

- Cách trình bày thông tin: theo cấu trúc so sánh và đối chiếu

- Căn cứ: vào một số từ ngữ “Do vậy”, “Nói cách khác”.

b.

- Cách trình bày thông tin: theo cấu trúc so sánh và đối chiếu

- Căn cứ: vào một số từ ngữ “Ngoài ra”.

c.

- Cách trình bày thông tin: theo cấu trúc so sánh và đối chiếu

- Căn cứ: vào một số từ ngữ “hoặc”, “do vậy”.

Câu 3 (trang 37 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Tìm thông tin cơ bản của đoạn văn: “Sóng thần đã được nhắc đến… Ngày 17/7/1998, sóng thần làm hơn 2100 người chết tại Pa-pua Niu Ghia-nê”. Thông tin cơ bản đã được thể hiện bằng những chi tiết nào? Xác định vai trò của những chi tiết này trong đoạn văn.

Trả lời:

- Thông tin cơ bản đã được thể hiện bằng các số liệu cụ thể: ngày tháng diễn ra sóng thần và số lượng người thiệt mạng.

- Những chi tiết này có vai trò quan trọng, nó phản ảnh chân thực, rõ nét thông tin cũng như sức tàn phá mà mỗi trận sóng thần gây ra.

Câu 4 (trang 37 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Văn bản sử dụng những loại phương tiện phi ngôn ngữ nào? Nhận xét về hiệu quả biểu đạt của chúng trong văn bản.

Trả lời:

- Văn bản sử dụng những loại phương tiện phi ngôn ngữ: hình ảnh, số liệu

- Hiệu quả: Giúp cho đoạn văn miêu tả rõ nét và người đọc dễ hình dung hơn về cách hình thành, hậu quả tàn phá của sóng thần.

Câu 5 (trang 37 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Sau khi đọc văn bản, em hiểu thêm điều gì về sóng thần?

Trả lời:

- Sau khi đọc văn bản, em hiểu rõ hơn về cơ chế hình thành sóng thần và các nguyên nhân gây ra các thảm họa sóng thần. Cùng với đó, em cũng hiểu rõ hơn về hậu quả và sức tàn phá mà các đợt sóng thần gây ra cho nhân loại.

Câu 6 (trang 37 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Dựa trên những hiểu biết của em về sóng thần, thiết kế áp phích để hướng dẫn mọi người những việc cần làm khi xảy ra sóng thần.

Trả lời: (ảnh minh hoạ)

CHUẨN BỊ ĐỌC

Câu hỏi: Em hãy nêu những hiểu biết của mình về sóng thần. Trong tình huống nếu chẳng may gặp sóng thần, chúng ta cần phải làm gì để bảo vệ mình và hỗ trợ những người xung quanh?

=> Xem hướng dẫn giải

Sóng thần là một hiện tượng tự nhiên, sóng thần có thể gây lũ lụt lan sâu vào trong đất liền và thường xảy ra sau các trận động đất ngoài đại dương.

Trong tình huống nếu chẳng may gặp sóng thần, chúng ta cần:  

• Biết cách tắt gas, điện, nước một cách nhanh nhất. Chia sẻ với các thành viên trong gia đình của mình, bạn bè và đồng nghiệp để biết cách chạy thoát nhanh nhất để tự cứu mình nếu sóng thần xảy ra
• Chạy đến một khu vực cao và an toàn ngay lập tức (vùng đất cao trên 15 m, cách bờ biển ít nhất 1 km). Đừng cố gắng để cất giữ bất kỳ đồ đạc trong nhà của bạn. Nếu bạn không thể chạy trốn đến một nơi an toàn hãy leo lên một cây to khỏe gần đó hoặc chạy lên đỉnh của một tòa nhà.Ở khu vực an toàn trong vài giờ bởi vì con sóng thần cao hơn có thể đến. Không ở trong xe vì nó có thể bị những con sóng cuốn đi.
• Nếu bạn đang ở trên thuyền đi ra biển thì đừng trở vào bờ biển hãy ở ngoài vùng biển cho đến khi những con sóng đã chấm dứt. Nếu bạn đang trên một chiếc thuyền tại bến cảng và không có thời gian để chạy ra biển thì để lại thuyền và chạy đến một nơi an toàn.
• Nếu bị chặn bởi sóng thần, hãy bơi nhanh và tìm một cái gì đó nổi, leo lên nó và bạn có thể bám vào nó thật chắc.

TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN

Câu 1: Nhan đề và hệ thống đề mục của văn bản cho em biết điều gì?

=> Xem hướng dẫn giải

Nhan đề văn bản cho em biết vấn đề trọng tâm mà tác giả muốn nêu lên là các thông tin cơ bản về sóng thần

Câu 2: Điều khiển sóng thần trở nên đáng sợ nhất với con người là gì?

=> Xem hướng dẫn giải

Sóng thần là một loạt các đợt sóng tạo nên khi một thể tích lớn của đại dương bị chuyển dịch chớp nhoáng trên quy mô lớn. Động đất cùng những dịch chuyển địa chất lớn bên trên hoặc dưới mặt nước, núi lửa phun cùng với va chạm thiên thạch đều có khả năng gây ra sóng thần. Đây là một loại thiên tai mà cho đến nay con người vẫn chưa thể tìm ra cách nào để dự báo. Hậu quả của sóng thần có thể ở mức cực lớn vì nó tàn phá, cuốn trôi nhà cửa, xe cộ, tất cả cơ sở vật chất và nhấn chìm hàng trăm ngàn người chỉ trong vài giờ.

Câu 3: Hình ảnh minh họa ở đoạn này có hỗ trợ cho ý tưởng chính của toàn đoạn không? Vì sao?

=> Xem hướng dẫn giải

Hình ảnh minh họa ở đoạn này hỗ trợ cho ý tưởng chính của toàn đoạn không. Vì đây là dẫn chứng cho đoạn văn trên.

SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI

Câu 1: Mục đích viết của văn bản trên là gì? Những đặc điểm nào của văn bản giúp em nhận ra mục đích ấy?

=> Xem hướng dẫn giải

Mục đích của văn bản trên là nêu lên các dấu hiệu, các đặc điểm của sóng thần giúp người đọc có thể hiểu và nắm bắt các thông tin để bảo vệ bản thân.

Câu 2: Chỉ ra cách trình bày thông tin và căn cứ xác định của một số đoạn văn sau:

a, Khi sóng thần được tạo ra ở ngoài khơi xa ... A-lát-xca vào năm 1958 cao đến 525 m.

b, Nguyên nhân gây ra sóng thần chủ yếu do động đất .... trong khu vực " vòng đai lửa châu Á - Thái Bình Dương".

c, Những người trên bờ biển khó biết sóng thần sắp tiến về phía mình .... đến vùng cao hơn để trú ẩn trước khi sóng thần đến.

=> Xem hướng dẫn giải

a, Các thông tin được trình bày theo cách móc xích và căn cứ các định dựa trên thực tiễn.

b, Thông tin trong đoạn là minh chứng, ví dụ cụ thể chứng minh cho câu chủ đề đứng đầu đoạn văn và căn cứ các định dựa trên thực tiễn.

c, Thông tin trong đoạn là các ý triển khai cho câu đầu tiên và căn cứ các định dựa trên thực tiễn.

Câu 3: Tìm thông tin cơ bản của đoạn văn: " Sóng thần đã được nhắc đến .... Ngày 17/7/1998, sóng thần làm hơn 2 100 người chết tại Pa-pua Niu Ghi-nê". Thông tin cơ bản đã được thể hiện bằng những chi tiết nào? Xác định vai trò của của những chi tiết ấy trong đoạn văn.

=> Xem hướng dẫn giải

Các thông tin cơ bản là: Sóng thần đã được nhắc đến từ thời thượng cổ

Thông tin cơ bản đã được thể hiện bằng dẫn chứng ở các giai đoạn trước đã xảy ra các sự kiện sóng thần. Vai trò của của những chi tiết ấy là dẫn chứng cho câu đầu tiên trong đoạn văn.

Câu 4: Văn bản sử dụng những loại phương tiện ngôn ngữ nào? Nhận xét về hiệu quả biểu đạt của chúng trong văn bản.

=> Xem hướng dẫn giải

Văn bản sử dụng phương tiện ngôn ngữ và phi ngôn ngữ.

- Việc sử phương tiện ngôn ngữ: truyền tải ý, thông tin, ý mà tác giả muốn biểu đạt

- Việc sử dụng phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ là hình ảnh trong một văn bản thông tin giúp cụ thể hóa những lời thuyết minh trong văn bản. Minh họa rõ nét về đặc điểm của sóng thần. Từ đó, người đọc sẽ tiếp nhận thông tin một cách dễ dàng, đầy đủ và đúng đắn nhất.

Câu 5: Sau khi đọc văn bản, em hiểu thêm điều gì về sóng thần?

=> Xem hướng dẫn giải

Sóng thần có thể biết trước thông qua các biểu hiện như âm thanh. Sóng thần được nhắc đến từ thời Thượng Cổ. Hậu quả của sóng thần gây ra thiệt hại quá lớn từ ngày xưa đến hiện tại.

Câu 6: Dựa trên những hiểu biết của em về sóng thần, thiết kế một áp phích để hướng dẫn mọi người những việc cần làm khi xảy ra sóng thần.

(Ảnh minh hoạ)

Bạn đã biết gì về sóng thần?

* Nội dung chính: Văn bản giới thiệu những thông tin cơ bản về sóng thần (định nghĩa, cơ chế hình thành, nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết sóng thần) đồng thời nêu ra một số thảm họa sóng thần lớn đã xuất hiện trong lịch sử nhân loại.

I. Chuẩn bị đọc.

Em hãy nêu những hiểu biết của mình về sóng thần. Trong tình huống nếu chẳng may gặp sóng thần, chúng ta cần phải làm gì để bảo vệ mình và hỗ trợ những người xung quanh?

Trả lời:

• Sóng thần là:

– Sóng thần (tsunami) là một loạt các đợt sóng tạo nên khi một thể tích lớn của nước đại dương bị chuyển dịch chớp nhoáng trên một quy mô lớn.

– Những dấu hiệu sau đây thường báo trước một cơn sóng thần: Cảm thấy động đất. Nếu cảm thấy nền đất rung lắc mạnh đến mức không còn đứng vững được, thì nhiều khả năng sẽ xảy ra một trận sóng thần; Các bong bóng chứa khí gas nổi lên mặt nước làm ta có cảm giác như nước đang bị sôi.

• Trong tình huống nếu chẳng may gặp sóng thần, để bảo vệ mình và hỗ trợ những người xung quanh, chúng ta cần phải:

– Bản thân mỗi người nên tự học bơi và vận động gia đình cùng học bơi. Bên cạnh đó, chuẩn bị sẵn các dụng cụ cứu hộ như là phao cứu sinh hoặc áo phao và cất giữ ở những nơi dễ dàng tiếp cận.

– Chạy đến một khu vực cao và an toàn ngay lập tức (vùng đất cao trên 15 m, cách bờ biển ít nhất 1 km). Đừng cố gắng để cất giữ bất kỳ đồ đạc trong nhà của bạn. Nếu bạn không thể chạy trốn đến một nơi an toàn hãy leo lên một cây to khỏe gần đó hoặc chạy lên đỉnh của một tòa nhà. Ở khu vực an toàn trong vài giờ bởi vì con sóng thần cao hơn có thể đến. Không ở trong xe vì nó có thể bị những con sóng cuốn đi.

II. Trải nghiệm cùng văn bản.

Câu 1. Nhan đề và hệ thống đề mục của văn bản cho em biết điều gì?

Trả lời:

– Nhan đề và hệ thống các đề mục cho em biết thêm kiến thức về sóng thần một cách chi tiết: Sóng thần được hiểu như thế nào, cơ chế hình thành, nguyên nhân, dấu hiệu, và các thảm họa sóng thần trong lịch sử.

Câu 2. Điều khiến sóng thần trở nên đáng sợ nhất với con người là gì ?

Trả lời:

– Sóng thần đáng sợ với con người bởi: Vận tốc lan truyền có thể đạt từ 70km/h trở lên. Khi vào bờ, sóng thần có sức tàn phá ghê gớm. Hơn nữa, sóng thần hoạt động một cách lặng thầm khó có thể phát hiện.

Câu 3. Hình ảnh minh họa ở đoạn này có hỗ trợ cho ý tưởng chính của toàn đoạn không ? Vì sao ?

Trả lời:

– Hình ảnh minh họa đã hỗ trợ rất nhiều cho việc thể hiện ý tưởng của toàn đoạn bởi nghe mỗi thông tin thì người đọc chưa thể hình dung ra được sóng thần gây ra thảm họa lớn thế mức nào, hình ảnh giúp khẳng định tính chân thực của thông tin.

III. Suy ngẫm và phản hồi.

Câu 1. Mục đích viết của văn bản trên là gì? Những đặc điểm nào của văn bản giúp em nhận ra mục đích ấy?

Trả lời:

– Mục đích của việc viết văn bản trên nhằm giúp người đọc có thêm hiểu biết về thảm họa do sóng thần gây ra.

– Bởi văn bản cung cấp thông tin, con số, số liệu, minh chứng cụ thể cho người đọc. Chỉ rõ cơ chế hình thành, nguyên nhân và những tổn thất nặng nề do sóng thần gây ra.

Câu 2. Chỉ ra cách trình bày thông tin và căn cứ xác định của một số đoạn văn sau:

Trả lời:

– Cách trình bày thông tin cụ thể, chi tiết, khoa học, người đọc dễ hình dung, tưởng tượng và nắm được các thông tin quan trọng

– Căn cứ để xác định một đoạn văn: Lùi đầu dòng và viết hoa đầu dòng, dấu chấm kết thúc đoạn văn. Mỗi đoạn văn trình bày một nội dung khác nhau.

Câu 3. Tim thông tin cơ bản của đoạn văn: “Sóng thần đã được nhắc đến … Ngày 17/7/1998, sóng thần làm hơn 2 100 người chết tại Pa-pua Niu Ghi-nê”. Thông tin cơ bản đã được thể hiện bằng những chi tiết nào? Xác định vai trò của những chi tiết ấy trong đoạn văn.

Trả lời:

– Thông tin cơ bản đã được thể hiện bằng chi tiết: Sóng thần có từ thời thượng cổ; Sự tàn phá ghê gớm của sóng thần

– Vai trò của những chi tiết: Giúp người đọc có những thông tin, hiểu biết về thảm họa sóng thần, thấy được sự tàn phá nơi mà sóng thần đi qua. Trong lịch sử loài người đã trải qua những trận sóng thần nào.

Câu 4. Văn bản sử dụng những loại phương tiện phi ngôn ngữ nào? Nhận xét về hiệu quả biểu đạt của chúng trong văn bản.

Trả lời:

– Văn bản đã sử dụng các phương tiện phi ngôn ngữ: Tranh ảnh, sơ đồ.

– Tác dụng: Giúp cho việc cung cấp thông tin, số liệu không khô khan mà trở nên sinh động hơn, giúp người đọc dễ hình dung và tưởng tượng ra đối tượng được nhắc tới.

Câu 5. Sau khi đọc văn bản, em hiểu thêm điều gì về sóng thần ?

Trả lời:

– Qua văn bản mỗi chúng ta sẽ có thêm cho mình nhiều hiểu biết về sóng thần, chúng ta hiểu được nguyên nhân từ đâu thiên tai này lại xuất hiện, dấu hiệu nhận biết về thiên tai sóng thần để bảo vệ chính mình và những người khác nữa.

Câu 6. Dựa trên những hiểu biết của em về sóng thần, thiết kế một áp phích để hướng dẫn mọi người những việc cần làm khi xảy ra sóng thần.

Trả lời:

* Chuẩn bị đọc

Câu hỏi (trang 33 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Em đã biết gì về sóng thần? Trong tình huống nếu chẳng may gặp sóng thần, chúng ta cần phải làm gì để bảo vệ mình và hỗ trợ những người xung quanh?

Trả lời:

- Sóng thần là một trong những loại thiên tai nguy hiểm, có thể gây thiệt hại nặng nề cho cả người và của.

- Trong tình huống nếu chẳng may gặp sóng thần để bảo vệ mình và hỗ trợ những người xung quanh chúng ta cần:

+ Chạy đến nơi an toàn ở các bãi đất cao hoặc xa bờ biển từ 500m trở lên;

+ Phải sơ tán vào sâu trên đất liền, chỉ mang theo các vật dụng, tài sản, giấy tờ quan trọng khi sơ tán;

+ …

* Trải nghiệm cùng văn bản

• Theo dõi: Nhan đề và hệ thống đề mục của văn bản cho em biết điều gì?

- Nhan đề và hệ thống đề mục của văn bản cho em biết bài học sẽ tìm hiểu về sóng thần.

• Đọc quét: Điều khiến sóng thần trở nên đáng sợ nhất với con người là gì?

- Sóng thần trở nên đáng sợ nhất với con người là khi nó đến gần bờ.

• Đọc hiểu phương tiện phi ngôn ngữ: Hình ảnh minh họa ở đoạn này có hỗ trợ cho ý tưởng chính của toàn đoạn không? Vì sao?

- Hình ảnh minh họa ở đoạn này có hỗ trợ cho ý tưởng chính của toàn đoạn. Vì nó giúp cho người đọc dễ hình dung được sự thay đổi và đường di chuyển của sóng thần.

* Suy ngẫm và phản hồi

Nội dung chính: Văn bản giới thiệu những thông tin cơ bản về sóng thần (định nghĩa, cơ chế hình thành, nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết sóng thần) đồng thời nêu ra một số thảm họa sóng thần lớn đã xuất hiện trong lịch sử nhân loại.

Câu 1 (trang 36 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Mục đích viết của văn bản trên là gì? Những đặc điểm nào của văn bản giúp em nhận ra mục đích ấy?

Trả lời:

- Mục đích của văn bản là giúp cho người đọc nắm bắt và hiểu rõ hơn những thông tin về sóng thần (định nghĩa, cơ chế hình thành, nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết sóng thần)

- Đặc điểm của văn bản giúp em nhận ra mục đích ấy là:

Văn bản chia bố cục rõ từng đoạn theo các ý chính:

+ Định nghĩa

+ Cơ chế hình thành sóng thần

+ Nguyên nhân

+ Dấu hiệu sắp có sóng thần

+ Các thảm họa sóng thần trong lịch sử

Câu 2 (trang 36 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Chỉ ra cách trình bày thông tin và căn cứ xác định của một số đoạn văn sau:

Trả lời:

a.

- Cách trình bày thông tin: theo cấu trúc so sánh và đối chiếu

- Căn cứ: vào một số từ ngữ “Do vậy”, “Nói cách khác”.

b.

- Cách trình bày thông tin: theo cấu trúc so sánh và đối chiếu

- Căn cứ: vào một số từ ngữ “Ngoài ra”.

c.

- Cách trình bày thông tin: theo cấu trúc so sánh và đối chiếu

- Căn cứ: vào một số từ ngữ “hoặc”, “do vậy”.

Câu 3 (trang 37 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Tìm thông tin cơ bản của đoạn văn: “Sóng thần đã được nhắc đến… Ngày 17/7/1998, sóng thần làm hơn 2100 người chết tại Pa-pua Niu Ghia-nê”. Thông tin cơ bản đã được thể hiện bằng những chi tiết nào? Xác định vai trò của những chi tiết này trong đoạn văn.

Trả lời:

- Thông tin cơ bản đã được thể hiện bằng các số liệu cụ thể: ngày tháng diễn ra sóng thần và số lượng người thiệt mạng.

- Những chi tiết này có vai trò quan trọng, nó phản ảnh chân thực, rõ nét thông tin cũng như sức tàn phá mà mỗi trận sóng thần gây ra.

Câu 4 (trang 37 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Văn bản sử dụng những loại phương tiện phi ngôn ngữ nào? Nhận xét về hiệu quả biểu đạt của chúng trong văn bản.

Trả lời:

- Văn bản sử dụng những loại phương tiện phi ngôn ngữ: hình ảnh, số liệu

- Hiệu quả: Giúp cho đoạn văn miêu tả rõ nét và người đọc dễ hình dung hơn về cách hình thành, hậu quả tàn phá của sóng thần.

Câu 5 (trang 37 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Sau khi đọc văn bản, em hiểu thêm điều gì về sóng thần?

Trả lời:

- Sau khi đọc văn bản, em hiểu rõ hơn về cơ chế hình thành sóng thần và các nguyên nhân gây ra các thảm họa sóng thần. Cùng với đó, em cũng hiểu rõ hơn về hậu quả và sức tàn phá mà các đợt sóng thần gây ra cho nhân loại.

Dấu hiệu của một đợt sóng thần sắp tới

Những dấu hiệu sau đây thường báo trước một cơn sóng thần:

• Cảm thấy động đất. Nếu cảm thấy nền đất rung lắc mạnh đến mức không còn đứng vững được, thì nhiều khả năng sẽ xảy ra một trận sóng thần.
• Các bong bóng chứa khí gas nổi lên mặt nước làm ta có cảm giác như nước đang bị sôi.
• Nước trong sóng nóng bất thường.
• Nước có mùi trứng thối (khí hyđro sulfua) hay mùi xăng, dầu.
• Nước làm da bị mẩn ngứa.
• Nghe thấy một tiếng nổ như là: tiếng máy nổ của máy bay phản lực, tiếng ồn của cánh quạt máy bay trực thăng, hay là tiếng huýt sáo.
• Biển lùi về sau một cách đáng chú ý.
• Mây đen vần vũ đầy trời.
• Vệt sáng đỏ ở đường chân trời.
• Khi sóng thần ập vào bờ, sẽ có tiếng gầm rú giống như chuyến tàu hỏa đang đến gần.
• Hàng triệu con chim hải âu bay ngược biển.
• Nhiều đất nước khi có sóng thần, thường hay có những tiếng còi cảnh báo rú lên.

Tại sao sóng thần rất nguy hiểm?

Sóng thần không phải lúc nào cũng là những con sóng khổng lồ khi chúng vào bờ. Theo USGS, "hầu hết các cơn sóng thần không tạo ra những đợt sóng như sóng lướt bình thường ở bãi biển cuộn lại khi chúng tiến vào bờ. Thay vào đó, chúng xuất hiện giống như thủy triều rất mạnh và rất nhanh - nghĩa là mực nước biển dâng nhanh, cục bộ".

Đến bây giờ, bạn hẳn đã có một ý tưởng khá rõ ràng về lý do tại sao sóng thần lại nguy hiểm đến vậy. Chúng có thể rất dài (thường là 100 km), rất cao (sóng thần Nhật Bản năm 2011 đo được có chiều cao hơn 10 mét) và có thể di chuyển cực nhanh mà không mất nhiều năng lượng. Một trận động đất lớn trong đại dương có thể gây ra một số cơn sóng thần tàn khốc cách đó hàng trăm, thậm chí hàng nghìn km.

Năm 2004, một trận động đất có tâm chấn ngoài khơi bờ biển phía Tây Sumatra, Indonesia xảy ra với cường độ 9,1–9,3 độ richter. Mảng Ấn Độ bị mảng Miến Điện hút chìm và gây ra một loạt sóng thần tàn khốc, một số cao hơn 30 mét. Sóng thần đã giết chết hơn 230.000 người ở 14 quốc gia, và nó cũng trở thành một trong những thảm họa thiên nhiên lớn nhất trong lịch sử nhân loại. Đó chỉ là một trong nhiều ví dụ bi thảm làm nổi bật sức mạnh khủng khiếp của sóng thần.

Câu 6 (trang 37 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Dựa trên những hiểu biết của em về sóng thần, thiết kế áp phích để hướng dẫn mọi người những việc cần làm khi xảy ra sóng thần.

Trả lời: