* Chuẩn bị đọc

Câu hỏi (trang 120 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Theo bạn, ngôn ngữ giao tiếp, cách nói năng của một người điên (hay giả điên) và của một người bình thường khác nhau như thế nào? Hãy chia sẻ ý kiến với các bạn trong lớp.

Trả lời:

- Theo em, ngôn ngữ giao tiếp, cách nói năng của một người điên (hay giả điên) và của một người bình thường khác nhau là:

+ Nói năng không biết suy nghĩ, giao tiếp không có mục đích.

+ Nói năng lộn xộn, khiến người nghe không thể hiểu được.  

+ …

* Trải nghiệm cùng văn bản

Dự đoán:  Động cơ nào khiến vua Clô-đi-út quan tâm, hỏi han về nguyên do dẫn đến tình trạng tinh thần của Hăm-lét?

- Vì Hăm-lét là thái tử, người sẽ nối nghiệp cho vua cha, do đó nhà vua muốn thái tử khỏe mạnh, bình thường.

Theo dõi: Đây là lời đối thoại hay độc thoại? Có mối liên hệ gì giữa câu thoại trên đây của Pô-lô-ni-út với câu thoại này của nhà vua?

- Đây là lời đối thoại thể hiện quan điểm của nhà vua khi thấy Pô-lô-ni-ni-út nói với Ô-phê-li-a.

Suy luận: Đây là lời đối thoại hay độc thoại? Lời thoại này cho thấy điều gì trong tâm trí và tính cách của Hăm- lét?

- Đây là độc thoại

- Lời thoại này cho thấy sự vướng mắc trong tâm trí của Hăm- lét: đấu tranh giữa việc sống và chết.  Đồng thời cũng thấy được sự dũng cảm, tài giỏi, nhanh trí và nội tâm sâu sắc của Hăm – lét.

Theo dõi: Từ đây cho đến hết cuộc thoại với Ô-phê-li-a, Hăm-lét dùng lời lẽ như thế nào để che mắt những kẻ đang theo dõi chàng?

- Với cuộc thoại với Ô-phê-li-a, Hăm-lét đã dùng nhiều lý lẽ để che mắt những kẻ đang theo dõi chàng:  

- Hăm-lét đã đặt ra nhiều câu hỏi, phản bác với lời nói của Ô-phê-li-a để những kẻ đang theo dõi không tin vào lời lẽ của nàng nữa, từ đó che mắt những kẻ đang theo dõi. 

Theo dõi: Lời thoại của nhân vật vua và Pô-lô-ni-út cho thấy sự suy đoán của bạn từ đầu đúng hay sai? Giải thích do đâu bạn suy đoán đúng hoặc suy đoán chưa đúng.

- Lời thoại của nhân vật vua và Pô-lô-ni-út cho thấy sự suy đoán của em từ đầu là sai. Nhà vua lo cho sức khỏe của Hăm-lét không phải vì bệnh tật sẽ ảnh hưởng tới việc nối ngôi mà lo vì hoàn cảnh đang sống sẽ ảnh hưởng đến Hăm-lét.

* Suy ngẫm và phản hồi

Nội dung chính: 

Hoàng tử Hăm-let giả điên để che giấu những suy nghĩ và toan tinh liên quan đến nguyên nhân cái chết đột ngột của vua cha và hành động ám muội của Clô – đi– út.

Câu 1 (trang 125 sgk Ngữ văn 11 Tập 1):  Dựa vào nội dung tóm tắt cốt truyện ở phần đầu văn bản, hãy lí giải tình thế của Hãm-lét và mục đích giả điện của chàng.

Trả lời:

- Tình thế của Hăm-lét: Được hồn ma của cha báo tin vua Clô-đi-út chính là người đầu độc cha mẹ, Hăm-lét đang phân văn giữa việc trả thù và tra rõ sự thật.  

- Mục đích giả điên: Để tìm sự thật.

Câu 2 (trang 125 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Xác định xung đột trong văn bản và cho biết những giằng xé nội tâm của Hăm-lét (liên quan đến việc lựa chọn giữa sống và chết, giữa những thái độ sống và nhân cách đối lập...) có tác dụng như thế nào trong việc khơi sâu và phát triển xung đột trong các lớp kịch.

Trả lời:

- Xung đột trong văn bản là sự xung đột về mặt nội tâm của nhân vật Hăm-lét, đó là sự mâu thuẫn giữa việc đấu tranh để bảo vệ chính mình trước hiện thực xấu xa hay cứ sống chịu đựng, sống với lý tưởng nhân văn.

- Tác dụng: Những giằng xé nội tâm của Hăm-lét ảnh hưởng vô cùng to lớn đến việc khơi sâu và phát triển xung đột trong các lớp kịch:

+ Nghĩ về hiện thực xấu xa của xã hội = > Hăm-lét hiện lên sự đáng thương, đau đớn và đầy trăn trở.

+ Khi nhận thấy kẻ thù và tay sai của hắn là một thế lực lớn = > Hăm-lét có những suy tính thông minh, quyết địn giả điên để giảm sự hoài nghi.

Câu 3 (trang 125 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Phân tích đoạn độc thoại nội tâm và những lòi đối thoại của I lăm-lét với Ô-phê-li-a để làm rõ:

Trả lời:

Nguyên nhân làm nảy sinh mối xung đột giữa Hăm-lét với các nhân vật khác và với xã hội Đan Mạch thổi bấy giọng đất Tây Thiên là:

- Hăm-lét là thái tử: trước việc cha mình chết đi, Hăm-lét sẽ nối nghiệp cha trở thành vua. Nhưng vì cái chết của cha là do chú ruột Clô-đi-út gây ra nhằm chiếm ngôi. Vì vậy, Hăm-lét bất đắc dĩ trở thành kẻ ngáng đường của Clo-đi-ut

- Sau đám tang của cha chưa đầy một tháng, mẹ chàng đã vội tái giá với gã em chồng. Trước tình thế ấy, Hăm-lét tỏ ra căm phẫn, ghê tởm và chán ghét trước cuộc đời nhưng chàng đã cố gắng làm tròn bổn phận người con trai. Chàng quyết định giả điên để che mắt kẻ thù, tiếp cận và tìm ra sự thật, đòi lại công bằng cho cha mình.

Trong những lời thoại với Ô-phê-li-a, Hăm-lét đã thể hiện thái độ khinh thường và chán ghét xã hội đương thời: “tại sao…muốn sinh sản ra những kẻ tội lỗi”, “trần thế cần chi phải có những gã như tôi sống lê la giữa đất trời. Chúng tôi là những kẻ khốn khiếp không hơn”.

Khi đối thoại với người mình yêu, Hăm-lét thành công giả điên. Nhưng khi gặp Hoàng hậu- mẹ của mình, chàng lại không thể kìm được sự tức giận, bộc lộ tâm trạng thật của mình.

Câu 4 (trang 125 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Kẻ bảng sau vào vỏ, liệt kê một số biểu hiện “hành động bên trong”, “hành động bên ngoài” của nhân vật vua Clô-đi-út và Hăm-lét:

Nhân vật

Hành động bên ngoài

Hành động bên trong

Vua Clô – đi – út

Hăm – lét

Từ bảng trên, hãy lí giải sự khác biệt giữa con người qua “hành động bên trong” và con người qua “hành động bên ngoài” của mỗi nhân vật. Nhận xét về cách xây dựng nhân vật và hành động kịch của tác giả trong văn bản.

Trả lời:

- Một số biểu hiện “hành động bên trong”, “hành động bên ngoài” của nhân vật vua Clô-đi-út và Hăm-lét là:

Nhân vật

Hành động bên ngoài

Hành động bên trong

Vua Clô-đi-út

- Quan tâm, lo lắng cho tình hình sức khỏe của thái tử.

- Lo lắng tình trạng của Hăm-lét

- Sai lũ tay sai theo dõi xem Hăm-lét có giả điên không.

- Bày mưu tính kế, lên kế hoạch để khử trừ Thái Tử.

Hăm-lét

Giả điên, chịu mọi kiểm soát của vua

- Đấu tranh nội tâm.

- Chán ghét, căm hận, tức giận tột độ trước cái chết của cha và những việc làm của Hoàng Hậu và vua.

- Luôn trăn trở, suy nghĩ làm sao để tìm ra sự thật và trả thù cho cha, tránh mọi tai mắt của vua.

-  Sự khác biệt giữa con người qua " hành động bên trong" và con người qua " hành động bên ngoài" của mỗi nhân vật:

+ Clô-đi-út muốn che đậy đi tội ác, sự xấu xa, thâm hiểm trong con người mình bằng vẻ bề ngoài tử tế, hiền lành, bao dung.

+ Hăm-lét bên ngoài là người điên, không tỉnh táo nhưng bên trong lại thấu đáo, sáng suốt.

→ Nhận xét: Tác giả đã xây dựng thành công hai tuyến nhân vật đối lập nhau: thiện > < ác. Từ đó tạo nên tình huống truyện gây cấn, tăng tính kịch tính, thú vị, thu hút người đọc; các nhân vật được xây dựng chân thật như từ chính đời thực.

Câu 5 (trang 125 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Nhận xét về nghệ thuật xây dựng ngôn ngữ đối thoại, độc thoại trong văn bản.

Trả lời:

- Nghệ thuật xây dựng ngôn ngữ đối thoại, độc thoại được tác giả sử dụng thành công, giúp các xung đột được đẩy lên cao trào, tột độ. Từ đó phản ánh sự mâu thuẫn gay gắn chưa có cách giải quyết triệt để.

Câu 6 (trang 125 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Xác định chủ đề và cho biết qua văn bản trên, tác giả muốn gửi đến người đọc/ người xem thông điệp gì.

Trả lời:

-  Chủ đề: Phản ánh hế độ xã hội thời trung cổ mục nát, thực dụng và tàn ác, sẵn sàng dẫm đạp lên nhau để đạt được lợi ích cho mình. 

- Thông điệp: Luôn giữ bản thân tỉnh táo, sáng suốt để đưa ra những quyết định đúng đắn. Quyết dù bị vùi dập, dẫm đạp; con người vẫn phải giữ lấy lý trí và niềm tin của mình.

Câu 7 (trang 126 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Từ việc đọc văn bản Sống hay không sống – đó là vấn đề và Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài, bạn rút ra được những lưu ý gì khi đọc một văn bản bi kịch.

Trả lời:

Em rút ra những lưu ý khi đọc một văn bản bi kịch là:

- Cần đọc kỹ và phân tích kỹ nội dung từng đoạn hội thoại, độc thoại của các nhân vật, đặc biệt là những nhân vật chính.

- Xác định được đề tài, cảm hứng chủ đạo của văn bản.

- Sau khi đọc xong cần rút ra những thông điểm, quan điểm mà tác giả muốn gửi gắm tới người đọc/ người xem.

I. Tác giả văn bản Sống, hay không sống – đó là vấn đề

- Nhà soạn kịch William Shakespeare sinh ngày 23-4-1564 tại Nước Anh. Là Nhà soạn kịch sinh thuộc cung Kim Ngưu, cầm tinh con (giáp) chuột (Giáp Tý 1564). William Shakespeare xếp hạng nổi tiếng thứ 2387 trên thế giới và thứ 1 trong danh sách Nhà soạn kịch nổi tiếng.

- Nhà viết kịch thời đại của Nữ hoàng Elizabeth và nhà thơ người được coi là nhà văn có ảnh hưởng nhất trong văn học Anh. Hầu hết các tác phẩm nổi tiếng nhất của ông được ông sáng tác trong giai đoạn từ 1589 đến 1613. Những vở kịch đầu tiên của ông chủ yếu là hài kịch và kịch lịch sử, những thể loại này được ông tăng lên sự tinh tế của nghệ thuật vào cuối thế kỉ XVI. Sau đó, ông sáng tác chủ yếu là bi kịch đến năm 1608, bao gồm các tác phẩm Hamlet, Vua Lear, Othello và Macbeth, gồm một vài tác phẩm nổi tiếng nhất của ông bằng tiếng Anh. Trong giai đoạn cuối cùng của sự nghiệp sáng tác, ông sáng tác những vở kịch buồn (tragicomedies), hay còn gọi là lãng mạn, và hợp tác với một số nhà viết kịch khác.

- Nhiều vở kịch của ông được tái bản nhiều lần với các chất lượng khác nhau và một cách chính xác trong suốt cuộc đời của ông. Năm 1623, hai đồng nghiệp cũ của Shakespeare, cũng làm việc trên sân khấu kịch, xuất bản First Folio, một tập hợp tất cả các vở kịch được coi là của ông. Nhưng đến nay, chỉ có hai trong tổng số đó được công nhận là của Shakespeare.

II. Tìm hiểu tác phẩm Sống, hay không sống – đó là vấn đề

Thể loại: Bi kịch   

Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác

- Bi kịch năm hồi Hăm-lét là sáng tác đỉnh cao của Sếch-xpia, được viết trong khoảng thời gian 1599-1601. Câu chuyện hoàng tử xứ Đan Mạch thời Trung cổ là Ăm-lét trả thù cho cha từng được ghi lại trong biên niên sử tử cuối thế kỉ XII của Xắc-xơ Gram-ma-ti-cút, được Phơ-răng-xoa đơ Ben-phóc kể lại vào năm 1576. Sếch-xpia có lẽ đã dựa vào bản kể này để xây dựng vở bi kịch của mình với nhiều sáng tạo: Ông đặt nhân vật vào bối cảnh hậu kì Phục hưng, khi lí tưởng nhân văn chủ nghĩa lâm vào tình trạng khủng hoảng sâu sắc bởi xung đột với thực tại lịch sử nghiệt ngã. Cảm quan u tối về thực tại và ý chí đấu tranh khẳng định lí tưởng nhân văn chủ nghĩa của nhân vật trong vở kịch bắt nguồn từ đó.

Phương thức biểu đạt

Văn bản Sống, hay không sống – đó là vấn đề có phương thức biểu đạt là tự sự & biểu cảm 

Bố cục bài Sống, hay không sống – đó là vấn đề

Gồm 2 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “Ôi, gánh nặng của tội ác”: Sự dò la của nhà vua về tình tình của Hăm-lét.

- Phần 2: Còn lại: Cuộc trò chuyện của Hăm-lét và Ô-phê-li-a.

Tóm tắt bài Sống, hay không sống – đó là vấn đề

- Hăm-lét nghi ngờ về cái chết của vua cha có liên quan đến Clô-đi-út – chú ruột của chàng, hiện là nhà vua mới. Chàng đã quyết định giả điên để tìm ra chân tướng. Nhà vua nghi ngờ chàng, vì thế đã trực tiếp cùng Pô-lô-ni-út rình nghe trộm cuộc trò chuyện của Hăm-lét với Ô-phê-li-a – con gái của Pô-lô-ni-út, cũng là người yêu của chàng. Ô-phê-lia trả lại những kỉ vật tình yêu và Hăm-lét nói với nàng những lời tàn nhẫn, cốt để nàng rời xa mình. Lúc này, trong Hăm-lét có những xung đột về nội tâm, chàng băn khoăn “Sống, hay không sống – đó là vấn đề”.

- Đoạn trích Sống, hay không sống - đó là vấn đề thuộc Hồi thứ III trong vở kịch Hamlet. Nội dung chính của đoạn trích cũng chính là nói lên nhân vật có sức chịu đựng hay không để vùng lên phá tan nhà ngục để mang lại sự tự do cho con người. 

Giá trị nội dung

-  Đoạn trích Sống, hay không sống - đó là vấn đề được tác giả thể hiện không chỉ nêu lên tư tưởng, chủ đề của tác phẩm mà con nêu lên những suy ngẫm về bản tính của con người, những trăn trở, lo âu của con người trong cuộc sống đầy gian nan, vất vả, những rủi ro vẫn đang thường trực xảy ra. 

Giá trị nghệ thuật

-   Nhờ tài năng của Shakespeare mà các tác phẩm của ông đã để lại những ấn tượng nhờ tài năng xây dựng nhân vật trong tác phẩm kịch độc đáo, tinh tế, các tình huống kịch hấp dẫn gây nên những ấn tượng sâu sắc trong tâm trí người tiếp nhận, các tác phẩm kịch của ông sẽ còn mãi trong hiện tại và tương lai.

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Sống, hay không sống – đó là vấn đề

Nhân vật vua Clô-đi-út

- Hành động bên ngoài: Quan tâm, hỏi han tình hình sức khỏe và thể hiện sự lo lắng với tình trạng của Hăm-lét.

- Hành động bên trong: Cho người theo dõi, ngấm ngầm lên kế hoạch muốn trừ khử Hăm-lét.

= > Bên ngoài giả tạo để che đi sự xấu xa của con người bên trong, bản chất độc ác được che đậy bằng con người hiền lành bao dung.

Nhân vật Hăm-lét

- Tình thế của Hăm-lét và mục đích giả điên của chàng: Hồn ma vua cha hiện về kể cho chàng nghe sự thật về cái chết của mình - kẻ thủ phạm chính là Clô-đi-út, giết vua và chiếm ngai vàng. Hồn ma đòi Hăm-lét phải trả thù. Từ đó lòng chàng đầy căm phẫn, ghê tởm và chán ghét cuộc đời nhưng chàng cố gắng làm tròn bổn phận người con trai.

= > Hăm-lét giả điên để che mắt kẻ thù. Kẻ thù và lũ tay sai cũng cố gắng dò xét xem Hamlet có thật điên khùng hay giả tạo. Hăm-lét bắt đầu điều tra xác minh lại lời báo mộng của vua cha. Qua cơn hoảng loạn, vua khẩn trương hành động. Hắn và tên cận thần Pô-lô-ni-út bố trí cho tiểu thư Ô-phê-li-a, hoàng hậu lần lượt gặp gỡ Hăm-lét để chúng theo rình dò xét chàng. Với Ô-phê-li-a là người yêu của mình, chàng cố gắng giả điên chót lọt, nhưng khi gặp mẹ thì Hăm-lét không kìm được nỗi giận hờn, nổi nóng bộc lộ tâm trạng thật của mình

- Bi kịch của Hăm-lét: sự mâu thuẫn đối kháng giữa hiện thực xấu xa với lý tưởng nhân văn. Nhìn nhận về thực tại cuộc sống, về sự bất công tàn bạo và đầy rẫy những thủ đoạn của lòng người, Hamlet đã lựa chọn con đường “cầm vũ khí đứng lên” bằng kế hoạch chàng đã vạch sẵn. Việc phân tích nhân vật Hamlet đã cho chúng ta nhìn nhận được thực tế trong con mắt của Hamlet, để rồi từ đó thấy rằng trong tâm hồn chàng toàn những đớn đau, bi quan mà đầy trăn trở.

* Lời độc thoại nội tâm của Hăm-lét

- Sống hay không sống là hai khái niệm trừu tượng khiến Hăm-lét không biết lựa chọn ra sao giữa hai lựa chọn: Đó là chấp nhận chịu đựng mọi thứ mà người khác gây ra cho hay đấu tranh đến cùng để bảo vệ mình mà kéo theo đau thương cho bao người khác.

- Hăm-lét cho rằng “chết” đáng “mong muốn” mà cũng là “điều khó khăn” buộc người ta phải “ngừng lại mà suy nghĩ” bởi vì khi chết là hết, là không còn tồn tại cả thể xác lẫn những đau khổ, bất hạnh trong tinh thần, những hận thù cũng theo đó mà chấm dứt. Tuy nhiên Hăm-lét không muốn đem lại tự do cho bản thân mình khi mà những kẻ xấu xa, độc ác vẫn hoành hành ngoài kia, đem đến đau khổ cho người khác. Đó chính là “điều khó khăn” buộc người ta phải “ngừng lại mà suy nghĩ”, người ta ở đây chính là Hăm-lét với hình tượng trượng nghĩa.

= > Hăm-lét đã tự nhận thức được về nguyên nhân tình trạng do dự và không thể hành động quyết đoán của chính mình vì anh phân vân không biết nên tự chịu đựng những bất hạnh hay là vùng lên đấu tranh, giành lại chiến thắng cho bản thân mà mặc kệ những đau khổ của người khác.

=> Bên ngoài giả khùng nhưng bên trong lại tỉnh táo, suy nghĩ thấu đáo. Mặc dù không muốn nhưng vì hoàn cảnh mà phải đóng giả người điên để có thể bảo toàn mạng sống.

Trước khi đọc

Câu hỏi (trang 120, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Theo bạn, ngôn ngữ giao tiếp, cách nói năng của một người điên (hay giả điên) và của một người bình thường khác nhau như thế nào? Hãy chia sẻ ý kiến với các bạn trong lớp.

Phương pháp giải:

Đưa ra những nhận định của bản thân về ngôn ngữ giao tiếp, cách nói năng của một người điên( hay giả điên) và của một người bình thường. Hãy so sánh và chia sẻ ý kiến của mình với các bạn cùng lớp.

Lời giải chi tiết:

Theo em, ngôn ngữ giao tiếp, cách nói năng của một người điên (hay giả điên)  có nhiều khác biệt với người bình thường. Đối với người điên (hay giả điên) sẽ khó hiểu hơn người bình thường. Lời nói, hành động của người điên không có mục đích, dẫn tới sự lộn xộn, không có ý nghĩa, xáo rỗng; thậm chí là không thể hiểu.

Trong khi đọc 1

Câu 1 (trang 121, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Động cơ nào khiến vua Clo-đi-ut quan tâm, hỏi han về nguyên do dẫn đến tình trạng tinh thần của Hămlet.

Phương pháp giải:

Khai thác nội dung đoạn văn bản để tìm ra động cơ khiến vua Clo-đi-ut quan tâm, hỏi han về nguyên do dẫn đến tình trạng tinh thần của Hămlet.

Lời giải chi tiết:

Động cơ khiến vua Clo-đi-ut quan tâm, hỏi han về nguyên do dẫn đến tình trạng tinh thần của Hămlet vì Hăm-lét là thái tử, người sẽ nối nghiệp cho vua cha, do đó nhà vua muốn thái tử khỏe mạnh, bình thường.

Trong khi đọc 2

Câu 2 (trang 122, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Đây là lời đối thoại hay độc thoại? Có mối liên hệ gì giữa câu thoại trên đây của Pô-lô-ni-út với câu thoại này của nhà vua?

Phương pháp giải:

Theo dõi đoạn văn trích, cho biết đó là lời đối thoại hay độc thoại, sau đó nêu mối liên hệ giữa câu thoại của Pô-lô-ni-út với câu thoại của nhà vua.

Lời giải chi tiết:

Đây là lời đối thoại thể hiện quan điểm của nhà vua khi thấy Pô-lô-ni-ni-út nói với Ô-phê-li-a.

Trong khi đọc 3

Câu 3 (trang 122, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Đây là lời đối thoại hay độc thoại? Lời thoại này cho thấy điều gì trong tâm trí và tính cách của Hămlet?

Phương pháp giải:

Dựa vào nội dung đoạn văn trích, cho biết đây là độc thoại hay đối thoại. Từ đó cho thấy lời thoại này thể hiện điều gì trong tâm trí và tính cách của Hăm-lét.

Lời giải chi tiết:

Đây là lời độc thoại. Lời thoại này đã thể hiện trong tâm trí của Hăm-lét đang có những suy nghĩ, đấu tranh giữa việc sống và chết; phân vân bản thân nên “chịu đựng tất cả những viên đá, những mũi tên của số mệnh phũ phàng, hay là cầm vũ khí vùng lên mà chống lại với sóng gió của biển khổ”. Từ đó có thể thấy Hăm-lét là một người mang nội tâm sâu sắc, không dễ dàng chịu khuất phục trước số phận, muốn đấu tranh để vượt ra khỏi chính mình, vượt ra khỏi mọi nỗi khổ nhục để giải phóng bản thân, tìm ra sự thật đằng sau cái chết của cha.

Trong khi đọc 4

Câu 4 (trang 123, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Từ đây cho đến hết cuộc thoại với Ô-phê-li-a, Hăm-lét dùng lời lẽ như thế nào để che mắt những kẻ đang theo dõi chàng?

Phương pháp giải:

Phân tích nội dung, đưa ra những quan sát, phát hiện của mình về việc Hăm-lét dùng lời lẽ để che mắt những kẻ đang theo dõi chàng.

Lời giải chi tiết:

Với cuộc thoại với Ô-phê-li-a, Hăm-lét đã dùng nhiều lý lẽ để che mắt những kẻ đang theo dõi chàng:  

Hăm-lét đã đặt ra nhiều câu hỏi, phản bác với lời nói của Ô-phê-li-a để những kẻ đang theo dõi không tin vào lời lẽ của nàng nữa, từ đó che mắt những kẻ đang theo dõi. 

Trong khi đọc 5

Câu 5 (trang 124, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Lời thoại của nhân vật vua và Pô-lô-ni-út cho thấy sự suy đoán của bạn từ đầu đúng hay sai? Giải thích do đâu bạn suy đoán đúng hoặc suy đoán chưa đúng.

Phương pháp giải:

Bằng lời thoại của nhân vật vua và Pô-lô-ni-út, đánh giá xem suy đoán của mình từ đầu đưa ra đã đúng chưa. Sau đó giải thích.

Lời giải chi tiết:

 Lời thoại của nhân vật vua và Pô-lô-ni-út cho thấy sự suy đoán của em từ đầu là sai. Nhà vua lo cho sức khỏe của Hăm-lét không phải vì bệnh tật sẽ ảnh hưởng tới việc nối ngôi mà lo vì hoàn cảnh đang sống sẽ ảnh hưởng đến Hăm-lét.

Sau khi đọc 1

Câu 1 (trang 125, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Dựa vào nội dung tóm tắt cốt truyện ở phần đầu văn bản, hãy lí giải tình thế của Hăm-lét và mục đích giả điên của chàng.

Phương pháp giải:

Thông qua nội dung tóm tắt cốt truyện ở phần đầu văn bản, lí giải tình thế của Hăm-lét và mục đích giả điên của chàng theo ý hiểu của bản thân.

Lời giải chi tiết:

Dựa vào nội dung tóm tắt cốt truyện ở phần đầu văn bản, tình thế khiến Hăm-lét và mục đích giả điên của chàng là: Hăm-lét được hồn ma của cha về báo cho biết cái chết của ông không phải do rắn độc cắn như triều đình loan báo mà do vua Clô-đi-út đầu độc. Chính vì vậy, Hăm-lét giả điên để muốn tra xét rõ sự thật đồng thời để đánh lạc hướng, hòng che mắt kẻ thù. Dù cho Clô-đi-út  và lũ tay sai cố gắng dò xét xem thái tử có thật điên khùng hay chỉ là giả điên. Hắn đã bố trí cho Ô-phê-li-a, hoàng hậu lần lượt gặp Hăm-lét để theo dõi, dò xét chàng. Trong cuộc đối thoại với người mình yêu, thái tử đã thành công giả điên, nhưng khi gặp mẹ thì Hăm-lét không kìm được nỗi tức giận, nổi nóng bộc lộ tâm trạng thật của mình.

Sau khi đọc 2

Câu 2 (trang 125, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Xác định xung đột trong văn bản và cho biết những giằng xé nội tâm của Hăm-lét (liên quan đến việc lựa chọn giữa sống và chết, giữa những thái độ sống và nhân cách đối lập,...) có tác dụng như thế nào trong việc khơi sâu và phát triển xung đột trong các lớp kịch.

Phương pháp giải:

Dựa vào nội dung văn bản, xác định xung đột, đồng thời nêu tác dụng của những giằng xé nội tâm của Hăm-lét trong việc khơi sâu và phát triển xung đột trong các lớp kịch

Lời giải chi tiết:

Xung đột trong văn bản là sự xung đột về mặt nội tâm của nhân vật Hăm-lét, đó là sự mâu thuẫn giữa việc đấu tranh để bảo vệ chính mình trước hiện thực xấu xa hay cứ sống chịu đựng, sống với lý tưởng nhân văn.

→ Những giằng xé nội tâm của Hăm-lét ảnh hưởng vô cùng to lớn đến việc khơi sâu và phát triển xung đột trong các lớp kịch. 

Khi nghĩ về hiện thực xấu xa của xã hội, Hăm-lét muốn “cầm vũ khí vùng lên” bằng kế hoạch chàng đã tính toán sẵn. → Hăm-lét hiện lên thật đáng thương, tâm hồn của thái tử chỉ toàn những đớn đau, bi quan mà đầy trăn trở. Đồng thời tác giả cũng ngầm phản ánh hiện thực đương thời, tình trạng trì trệ tù túng của thời trung cổ với cái bể khổ của tội ác hoành hành khiến trí tuệ cũng phải “phát điên”.

Nhận thấy kẻ thù và tay sai của hắn là một thế lực lớn, Hăm-lét đã có những suy xét, vận dụng trí thông minh thay vì công khai trực chiến. Chàng quyết định giả điên để tay chân của kẻ địch giảm sự hoài nghi → kế hoạch mang tính chiến thuật cao → Thái tử là một người thông minh, có đầu óc suy đoán hơn người → Thể hiện vào niềm tin vào công lý của tác giả.

Sau khi đọc 3

Câu 3 (trang 125, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Phân tích đoạn độc thoại nội tâm và những lời đối thoại của Hăm-lét với Ô-phê-li-a để làm rõ:

a, Nguyên nhân làm nảy sinh mối xung đột giữa Hăm-lét với các nhân vật khác và với xã hội Đan Mạch thời bấy giờ.

b, Thái độ, tình cảm của Hăm-lét trong những lời thoại với Ô-phê-li-a về người nữ.

Phương pháp giải:

Dựa vào đoạn độc thoại nội tâm và những lời đối thoại của Hămlet với Ô-phê-li-a để trả lời các câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Vì

- Hăm-lét là thái tử: trước việc cha mình chết đi, Hăm-lét sẽ nối nghiệp cha trở thành vua. Nhưng vì cái chết của cha là do chú ruột Clô-đi-út gây ra nhằm chiếm ngôi. Vì vậy, Hăm-lét bất đắc dĩ trở thành kẻ ngáng đường của Clo-đi-ut

- Sau đám tang của cha chưa đầy một tháng, mẹ chàng đã vội tái giá với gã em chồng. Trước tình thế ấy, Hăm-lét tỏ ra căm phẫn, ghê tởm và chán ghét trước cuộc đời nhưng chàng đã cố gắng làm tròn bổn phận người con trai. Chàng quyết định giả điên để che mắt kẻ thù, tiếp cận và tìm ra sự thật, đòi lại công bằng cho cha mình.

Trong những lời thoại với Ô-phê-li-a, Hăm-lét đã thể hiện thái độ khinh thường và chán ghét xã hội đương thời: “tại sao..muốn sinh sản ra những kẻ tội lỗi”, “trần thế cần chi phải có những gã như tôi sống lê la giữa đất trời. Chúng tôi là những kẻ khốn khiếp không hơn”.

Khi đối thoại với người mình yêu, Hăm-lét thành công giả điên. Nhưng khi gặp Hoàng hậu- mẹ của mình, chàng lại không thể kìm được sự tức giận, bộc lộ tâm trạng thật của mình.

Sau khi đọc 4

Câu 4 (trang 125, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Kẻ bảng sau vào vở, liệt kê một số biểu hiện " hành động bên trong", " hành động bên ngoài" của nhân vật vua Clô-đi-út và Hăm-lét.

Từ bảng trên, hãy lí giải sự khác biệt giữa con người qua " hành động bên trong" và con người qua " hành động bên ngoài" của mỗi nhân vật. Nhận xét về cách xây dựng nhân vật và hành động kịch của tác giả trong văn bản.

Phương pháp giải:

Dựa vào nội dung vở kịch, chỉ ra một số biểu hiện “hành động bên trong”, “hành động bên ngoài” của nhân vật vua Clô-đi-út và Hăm-lét. Sau đó lí giải sự khác biệt giữa con người qua " hành động bên trong" và con người qua " hành động bên ngoài" của mỗi nhân vật. Đồng thời nhận xét về cách xây dựng nhân vật và hành động kịch của tác giả.

Lời giải chi tiết:

Nhân vật

Hành động bên ngoài

Hành động bên trong

Vua Clô-đi-út

Quan tâm, lo lắng cho tình hình sức khỏe của thái tử.

Lo lắng tình trạng của Hăm-lét

Sai lũ tay sai theo dõi xem Hăm-lét có giả điên không.

Bày mưu tính kế, lên kế hoạch để khử trừ Thái Tử.

Hăm-lét

Giả điên, chịu mọi kiểm soát của vua

Đấu tranh nội tâm.

Chán ghét, căm hận, tức giận tột độ trước cái chết của cha và những việc làm của Hoàng Hậu và vua.

Luôn trăn trở, suy nghĩ làm sao để tìm ra sự thật và trả thù cho cha, tránh mọi tai mắt của vua.

→ Sự khác biệt giữa con người qua " hành động bên trong" và con người qua " hành động bên ngoài" của mỗi nhân vật:

• Clô-đi-út muốn che đậy đi tội ác, sự xấu xa, thâm hiểm trong con người mình bằng vẻ bề ngoài tử tế, hiền lành, bao dung.
• Hăm-lét bên ngoài là người điên, không tỉnh táo nhưng bên trong lại thấu đáo, sáng suốt. Dù không muốn nhưng vì tình thế bất đắc dĩ nên thái tử phải đóng giả người điên để bảo toàn mạng sáng, tìm ra sự thật, trả thù cho cha.

→ Cách xây dựng nhân vật và hành động kịch của tác giả trong văn bản: Tác giả đã xây dựng thành công hai tuyến nhân vật đối lập nhau phe thiện >< phe ác. Từ đó tạo nên tình huống truyện gây cấn, tăng tính kịch tính, thú vị, thu hút người đọc; các nhân vật được xây dựng chân thật như từ chính đời thực.

Sau khi đọc 5

Câu 5 (trang 125, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Nhận xét về nghệ thuật xây dựng ngôn ngữ đối thoại, độc thoại trong văn bản.

Phương pháp giải:

Từ nội dung văn bản và vốn hiểu biết của bản thân về nghệ thuật xây dựng ngôn ngữ đối thoại, độc thoại, đưa ra những nhận xét của bản thân.

Lời giải chi tiết:

Nghệ thuật xây dựng ngôn ngữ đối thoại, độc thoại trong văn bản được tác giả sử dụng hết sức thành công. Nhờ vào nghệ thuật ấy, các xung đột và mâu thuẫn trong vở kịch được đẩy lên tột độ. Từ đó phản ánh được sự mâu thuẫn gay gắt, chưa có cách giải quyết triệt để giữa hiện thực xấu xa với lý tưởng nhân văn.

Sau khi đọc 6

Câu 6 (trang 125, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Xác định chủ đề và cho biết qua văn bản trên, tác giả muốn gửi đến người đọc/ người xem thông điệp gì.

Phương pháp giải:

Sau khi tìm hiểu nội dung văn bản, xác định chủ đề và thông điệp tác giả gửi đến người đọc/ người xem theo ý hiểu của mình.

Lời giải chi tiết:

Chủ đề của văn bản: Thông qua những mâu thuẫn xung đột của các nhân vật trong vở kịch, tác giả đã phản ánh chế độ xã hội thời trung cổ mục nát, thực dụng và tàn ác, sẵn sàng dẫm đạp lên nhau để đạt được lợi ích cho mình. 

Thông qua văn bản, tác giả muốn gửi đến người đọc/ người xem thông điệp: Hãy giữ bản thân luôn tỉnh táo, sáng suốt để đưa ra những quyết định đúng đắn. Dù trước hoàn cảnh nào đi chăng nữa, dù bị vùi dập, dẫm đạp; con người vẫn phải giữ lấy lý trí và niềm tin của mình.

Sau khi đọc 7

Câu 7 (trang 126, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Từ việc đọc văn bản Sống hay không sống - Đó là vấn đề và Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài, bạn rút ra được những lưu ý gì khi đọc một văn bản bi kịch?

Phương pháp giải:

Liên hệ từ kinh nghiệm bản thân sau khi đọc văn bản Sống hay không sống - Đó là vấn đề và Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài, đưa ra những lưu ý khi đọc văn bản bi kịch

Lời giải chi tiết:

Từ việc đọc văn bản Sống hay không sống - Đó là vấn đề và Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài, bản thân em đã có những lưu ý khi đọc một văn bản bi kịch: 

- Cần đọc kỹ và phân tích kỹ nội dung từng đoạn hội thoại, độc thoại của các nhân vật, đặc biệt là những nhân vật chính.

- Xác định được đề tài, cảm hứng chủ đạo của văn bản.

- Sau khi đọc xong cần rút ra những thông điểm, quan điểm mà tác giả muốn gửi gắm tới người đọc/ người xem.

Bài tập sáng tạo

Câu hỏi (trang 126, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Thành lập nhóm kịch và sân khấu hoá (một phần hoặc toàn phần) một trong hai văn bản Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài, Sống hay không sống - đó là vấn đề. Cho biết bạn dự định vào vai nhân vật nào trong màn sân khấu hoá của nhóm và giải thích lí do.

Phương pháp giải:

Cùng các bạn lập nhóm kịch và sân khấu hóa một trong hai văn bản trên, dự định của bạn sẽ nhập vai ai, giải thích lí do.

Lời giải chi tiết:

Em và các bạn dự định sẽ thành lập nhóm kịch và sân khấu hóa văn bản Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài. Bản thân em dự định sẽ vào vai nhân vật Đan Thiềm trong màn sân khấu hóa của nhóm vì Đan Thiềm là một nhân vật chính, và thể hiện được hầu hết được mọi tình huống truyện một cách có lí trí nhất. Trong cảm nhận của em, Đan Thiềm là người con gái mạnh mẽ, dũng cảm và sẵn sàng hi sinh vì người tài.

TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu hỏi: Theo bạn, ngôn ngữ giao tiếp, cách nói năng của một người điên (hay giải điên) và của một người bình thường khác nhau như thế nào? Hãy chia sẻ ý kiến với các bạn trong lớp.

Trả lời:

Theo em, ngôn ngữ giao tiếp, cách nói năng của một người điên (hay giải điên) sẽ khó hiểu một người bình thường. Cách diễn đạt và lối suy nghĩ của họ khác và khó hiểu hơn so với người bình thường.

ĐỌC VĂN BẢN

Câu 1: Động cơ nào khiến vua Clo-đi-ut quan tâm, hỏi han về nguyên do dẫn đến tình trạng tinh thần của Hăm-lét.

Trả lời:

- Do Hăm-lét là thái tử, là người mà vua sẽ truyền lại ngôi sau này do đó mà ông muốn Hăm-lét khỏe mạnh, bình thường.

Câu 2: Đây là lời đối thoại hay độc thoại? Có mối liên hệ gì giữa câu thoại trên đây của Pô-lô-ni-út với câu thoại này của nhà vua?

Trả lời:

Đây là lời đối thoại thể hiện quan điểm của nhà vua khi thấy những gì mà Pô-lô-ni-út nói với Ô-phê-li-a.

Câu 3: Đây là lời đối thoại hay độc thoại? Lời thoại này cho thấy điều gì trong tâm trí và tính cách của Hăm-lét?

Trả lời:

Đây là lời đối thoại. Lời thoại này cho thấy Hăm-lét có suy nghĩ sâu sắc về vấn đề sống và chết. của thời đại ngày nay.

Câu 4: Từ đây cho đến hết, cuộc thoại với Ô-phê-li-a, Hăm-lét dùng lời lẽ như thế nào để che mắt những kẻ đang theo dõi chàng?

Trả lời:

Từ đây cho đến hết, cuộc thoại với Ô-phê-li-a, Hăm-lét dùngnhững câu hỏi để khiến mọi người không tin vào lời nói của Hăm-lét nữa giúp che mắt những kẻ đang theo dõi chàng.

Câu 5: Lời thoại của nhân vật vua và Pô-lô-ni-út cho thấy sự suy đoán của bạn từ đầu đúng hay sai? Giải thích do đâu bạn suy đoán đúng hoặc suy đoán chưa đúng.

Trả lời:

Lời thoại của nhân vật vua và Pô-lô-ni-út cho thấy sự suy đoán từ đầu chưa đúng. Qua lời thoại này có thể thấy vua lo cho sức khỏe của Hăm-lét không phải vì bệnh tật mà lo vì khung cảnh hoàn cảnh mà Hăm-lét đang sống ảnh hưởng đến chàng.

SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Dựa vào nội dung tóm tắt cốt truyện ở phần đầu văn bản, hãy lí giải tình thế của Hăm-lét và mục đích giả điên của chàng.

Trả lời:

Hồn ma vua cha hiện về kể cho chàng nghe sự thật về cái chết của mình - kẻ thủ phạm chính là Claudius, giết vua và chiếm ngai vàng . Hồn ma đòi Hamlet phải trả thù. Từ đó lòng chàng đầy căm phẫn, ghê tởm và chán ghét cuộc đời nhưng chàng cố gắng làm tròn bổn phận người con trai.

-> Hamlet giả điên để che mắt kẻ thù. Kẻ thù và lũ tay sai cũng cố gắng dò xét xem Hamlet có thật điên khùng hay giả tạo. Hamlet bắt đầu điều tra xác minh lại lời báo mộng của vua cha. Qua cơn hoảng loạn, vua khẩn trương hành động. Hắn và tên cận thần Polonius bố trí cho tiểu thư Ophelia, hoàng hậu lần lượt gặp gỡ Hamlet để chúng theo rình dò xét chàng. Với Ophelia là người yêu của mình, chàng cố gắng giả điên chót lọt, nhưng khi gặp mẹ thì Hamlet không kìm được nỗi giận hờn, nổi nóng bộc lộ tâm trạng thật của mình

Câu 2: Xác định xung đột trong văn bản và cho biết những giằng xé nội tâm của Hăm-lét( liên quan đến việc lựa chọn giữa sống và chết, giữa những thái độ sống và nhân cách đối lập,...) có tác dụng như thế nào trong việc khơi sâu và phát triển xung đột trong các lớp kịch.

Trả lời:

Hamlet thể hiện xung đột giữa lí tưởng với hiện thực xã hội : sự mâu thuẫn đối kháng giữa hiện thực xấu xa với lý tưởng nhân văn đã được ông thể hiện rất rõ qua tấn bị kịch của nhân vật. 

+ Nhìn nhận về thực tại cuộc sống, về sự bất công tàn bạo và đầy rẫy những thủ đoạn của lòng người, Hamlet đã lựa chọn con đường “cầm vũ khí đứng lên” bằng kế hoạch chàng đã vạch sẵn. Việc phân tích nhân vật Hamlet đã cho chúng ta nhìn nhận được thực tế trong con mắt của Hamlet, để rồi từ đó thấy rằng trong tâm hồn chàng toàn những đớn đau, bi quan mà đầy trăn trở.

- Hiện thực xấu xa của xã hội hiện lên sinh động qua việc phân tích nhân vật Hamlet: Việc Hamlet giả viên điên, nhưng thực chất tâm hồn chàng bị chấn động dữ dội. Tình trạng trì trệ tù túng của thời trung cổ với cái bể khổ của tội ác lừa đảo đã khiến trí tuệ phải “phát điên. Bên cạnh Hamlet chỉ có duy nhất Hôraxiô là người bạn thân, nhưng chàng ko đơn độc. Chàng đại diện cho cái thiện để đấu tranh với Clodiuts và tay chân của hắn. Hamlet dũng cảm đương đầu với tất cả.

+ Nhận thấy thế lực lớn lao hùng hậu của kẻ thù, Hamlet biết mình phải dùng vận dụng trí thông minh thay vì công khai trực chiến. Điều này sẽ giúp chàng giảm tránh đi sự hoài nghi của Clodius và tay chân của hắn. Đây chính là một kế hoạch mang tính chiến thuật cao. Tác giả đã để cho nhân vật của mình có đất để bộc lộ tài năng, ông tin vào nhân vật của mình, tin ở công lý và chiến thắng.

-> Có thể nói, khi phân tích nhân vật Hamlet, chúng ta sẽ thấy được tính cách phức tạp của nhân vật. Đại thi hào đã thổi vào nhân vật của mình tinh thần của thời đại, vẻ đẹp của sự kiên cường cũng như ước mơ về sự công bằng và chân lý cho thời đại lúc bấy giờ.

Câu 3: Phân tích đoạn độc thoại nội tâm và những lời dối thoại của Hăm-lét với Ô-phê-lia-a để làm rõ:

a, Nguyên nhân làm nảy sinh mối xung đột giữa Hăm-lét với các nhân vật khác và với xã hội Đan Mạch thời bấy giờ.

b, Thái độ, tình cảm của Hăm-lét trong những lời thoại với Ô-phê-lia-a về người nữ.

Trả lời:

a, Nguyên nhân nảy sinh xung đột là: Hamlet, hoàng tử Đan Mạch đang du học nước ngoài, trường đại họcWitternburg, được tin cha chết vội trở về triều đình. Chú ruột là Claudius lên ngôi vua,sau đám tang chưa đầy tháng mẹ chàng, Gertrude vội vàng tái giá với gã em chồng. Dân chúng nghi ngờ về cái chết của vua Trở về nước Hamlet đau buồn khôn tả . Hồn ma vua cha hiện về kể cho chàng nghe sự thật về cái chết của mình – kẻ thủ phạm chính là Claudius, giết vua và chiếm ngai vàng . Hồn ma đòi Hamlet phải trả thù. Từ đó lòng chàng đầy căm phẫn, ghê tởm và chán ghét cuộc đời nhưng chàng cố gắng làm tròn bổn phận người con trai.

-> amlet giả điên để che mắt kẻ thù. Kẻ thù và lũ tay sai cũng cố gắng dò xét xem Hamlet có thật điên khùng hay giả tạo. 

b,  Qua các lời nói với Ô-phê-li-a, Hăm-lét đã thể hiện thái độ coi thường và căm ghét xã hội lúc bấy giờ như: Sống hay không sống - đó là vấn đề; nếu cô vừa là người đức hạnh lại vừa nhan sắc, thì đức hạnh làm sao có thể nói chuyện với nhan sắc của cô....... -> HVới Ophelia là người yêu của mình, chàng cố gắng giả điên chót lọt, nhưng khi gặp mẹ thì Hamlet không kìm được nỗi giận hờn, nổi nóng bộc lộ tâm trạng thật của mình .

Câu 4: Kẻ bảng sau vào vở, liệt kê một số biểu hiện " hành động bên trong", " hành động bên ngoài" của nhân vật vua Clo-di-út và Hăm-lét:

Nhân vậtHành động bên ngoàiHành động bên trongVua Cloo-đi-út Hăm-lét

Từ bảng trên, hãy lí giải sự khác biệt giữa con người qua " hành động bên trong" và con người qua " hành động bên ngoài" của mỗi nhân vật. Nhận xét vè cách xây dựng nhân vật và hành động kịch của tác giả trong văn bản.

Trả lời:

Nhân vậtHành động bên ngoàiHành động bên trong Vua Clô-đi-útQuan tâm, hỏi han tình hình sức khỏe và thể hiện sự lo lắng với tình trạng của Hăm-létCho người theo dõi, ngấm ngầm lên kế hoạch muốn trừ khử Hăm-létHăm-létGiả khùng giả điên, chịu sự kiểm soát của vuaCăm ghét, phẫn nộ, tức giận tột cùng và muốn tìm cách trả thú, tránh tai mắt của vua

-> Sự khác biệt của hai nhân vật:

• Vua Clô-đi-út: Bên ngoài giả tạo để che đi sự xấu xa của con người bên trong, bản chất độc ác được che đậy bằng con người hiền lành bao dung
• Hăm-lét: Bên ngoài giả khùng nhưng bên trong lại tỉnh táo, suy nghĩ thấu đáo. Mặc dù không muốn nhưng vì hoàn cảnh mà phải đóng giả người điên để có thể bảo toàn mạng sống 

-> Tác giả đã xây dựng thành công hai tuyến nhân vật độc ác và thiện lương qua tình huống truyện, ạo nên nhiều nhân vật chân thật mà như đời thực bước ra vậy. Những nhân vật đó mang nhiều ý nghĩa vượt ra khỏi giới hạn của thời gian và không gian.

Câu 5: Nhận xét về nghệ thuật xây dựng ngôn ngữ đối thoại, độc thoại trong văn bản.

Trả lời:

Nghệ thuật xây dựng ngôn ngữ đối thoại, độc thoại trong văn bản đã thể hiện được các xung đột được đẩy lên. Nhân vật Hamlet trong tác phẩm cùng tên của đại thi hào Shakespeare mang đầy những suy tư nặng nề cùng với các mối quan hệ xung đột. Sự mâu thuẫn đối kháng giữa hiện thực xấu xa với lý tưởng nhân văn đã được ông thể hiện rất rõ qua tấn bị kịch của nhân vật.

Câu 6: Xác định chủ đề và cho biết qua văn bản trên, tác giả muốn gửi đến người đọc/ người xem thông điệp gì.

Trả lời:

Chủ đề : Cốt truyện của tác phẩm phản ánh chế độ dã man thời trung cổ. Qua nhân vật Hamlet, có thể thấy được một hiện thực khốc liệt trong một xã hội đầy hoang mang lo âu.

-> Thông điệp mà tác giả muốn gửi tới: Mâu thuẫn giữa tư tưởng và hành động cũng do hoàn cảnh mà hình thành. Các nhân vật bước ra từ bị kịch này, đều là sản phẩm của hoàn cảnh. Mặc dù là bị xã hội đưa đẩy, bị hoàn cảnh chèn ép nhưng hoàng tử Đan Mạch ấy vẫn khẳng định được lý tưởng của bản thân – lý tưởng anh hùng nghĩa hiệp. Không chỉ cố gắng vì mục đích trả thù cho vua cha đã mất và tiếp nối ngai vàng, mà hơn hết đó chính là sự quan tâm đến lẽ sống và phẩm giá của con người. Dù trước hoàn cảnh gì thì con người cũng phải giữ lấy lý trí và niềm tin của mình. 

Câu 7: Từ việc đọc văn bản Sống hay không sống - Đó là vấn đề và Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài, bạn rút ra được những lưu ý gì khi đọc một văn bản bi kịch?

Trả lời:

Một số lưu ý như:

- Cần đọc kĩ từ 2-3 lần.

- Chú ý những từ ngữ, hình ảnh đặc biệt trong câu thoại của từng nhân vật.

- Xác định được đề tài, cảm hứng chủ đạo của văn bản.

- Hiểu được ý nghĩa, quan điểm mà tác giả muốn gửi gắm.

*Bài tập sáng tạo: Thành lập nhóm kịch và sân khấu hoá (một phần hoặc toàn phần) một trong hai văn bản Vĩnh biệt Cửu Trùng Đài, Sống hay không sống - đó là vấn đề. Cho biết bạn dự định vào vai nhân vật nào trong màn sân khấn hoá của nhóm và giải thích lí do.

Trả lời: Học sinh tự thực hiện.

PHẦN THAM KHẢO MỞ RỘNG 

Câu 1. Em hãy nêu giá trị nội dung, nghệ thuật của bài Sống hay không sống - Đó là vấn đề

Trả lời:

- Giá trị nội dung:

Tác phẩm phản ánh chế độ dã man thời trung cổ. Qua nhân vật Hamlet, có thể thấy được một hiện thực khốc liệt trong một xã hội đầy hoang mang lo âu. Tác giả đã gửi đến bạn đọc thông điệp: Dù trước hoàn cảnh gì thì con người cũng phải giữ lấy lý trí và niềm tin của mình. 

- Giá trị nghệ thuật:

 Tác giả đã xây dựng thành công hai tuyến nhân vật độc ác và thiện lương qua tình huống truyện, tạo nên nhiều nhân vật chân thật mà như đời thực bước ra vậy. Những nhân vật đó mang nhiều ý nghĩa vượt ra khỏi giới hạn của thời gian và không gian.

Câu 2. Em hãy nêu nội dung chính của văn bản Sống hay không sống - Đó là vấn đề

Trả lời:

Đoạn trích Sống hay không sống? Đó là vấn đề thuộc Hồi thứ III trong vở kịch Hamlet. Nội dung chính của đoạn trích cũng chính là nói lên nhân vật có sức chịu đựng hay không để vùng lên phá tan nhà ngục để mang lại sự tự do cho con người.

Câu 3. Nêu tác giả, tác phẩm, bố cục của văn bản Sống hay không sống - Đó là vấn đề

Trả lời:

Tác giả 

William Shakespeare (tên phiên âm: Uy-li-am Sếch-xpia) không rõ ngày sinh của ông. 

Ông là một nhà văn và nhà viết kịch Anh, được coi là nhà văn vĩ đại nhất của Anh và là nhà viết kịch đi trước thời đại. Ông còn được vinh danh là nhà thơ tiêu biểu của nước Anh và là "Thi sĩ của dòng sông Avon".

Những tác phẩm của ông, bao gồm cả những tác phẩm đồng tác giả, bao gồm 39 vở kịch, 154 bản sonnet, hai bản thơ tường thuật dài, và vài bài thơ ngắn. Những vở kịch của ông đã được dịch ra thành rất nhiều ngôn ngữ lớn và được trình diễn nhiều hơn bất kì nhà viết kịch nào.

Tác phẩm

- Đoạn trích Sống hay không sống? Đó là vấn đề thuộc Hồi thứ III trong vở kịch Hamlet.

- Thể loại: kịch 

I.  Tác giả, tác phẩm và nội dung chính

- Tác giả: William Shakespeare chắc hẳn là cái tên không còn xa lạ với những ai yêu thích văn học nước ngoài, ông là một nhà văn nổi tiếng và là nhà viết kịch người Anh, được coi là nhà văn vĩ đại nhất của nước Anh, những tác phẩm của ông để lại mang tầm ảnh hưởng lớn, những suy nghĩ và tư tưởng lớn về đất nước, về con người, chủ yếu là thể loại kịch, chiếm số lượng lớn.

+ Gồm khoảng 40 vở kịch lớn nhỏ với độ dài ngắn khác nhau, được dịch ra nhiều ngôn ngữ khác nhau. 

+ Ông đã để lại một sự nghiệp văn học tương đối đồ sộ và hay với các tác phẩm về kịch, hài kịch, bi kịch, lịch sử khác nhau cho văn học thế giới đóng góp vào sự nghiệp phát triển văn học của thế giới.

- Tác phẩm:

+ Bi kịch Hamlet là vở kịch nổi tiếng được Shakespeare sáng tác vào những năm 1601, và đoạn trích Sống hay không sống? Đó là vấn đề là một đoạn trích nổi tiếng lấy trong vở kịch đó.

+ Đoạn trích Sống hay không sống? - Đó là vấn đề thuộc Hồi thứ III trong vở kịch Hamlet.

II. Xung đột kịch

·   Xung đột kịch trong tác phẩm và trong VB

Xung đột kịch hiểu theo nghĩa là “sự va chạm, đấu tranh, loại trừ các thế lực đối lập" – trong VB cùng vẫn là xung dội cơ bản, xuyên suốt từ Hội I đến Hồi IV: xung đột giữa một bên là hoàng tử 1 làm hết . người đang giả diễn để âm thầm điều tra về cái chết bí ăn của vua cha, đòi lại sự công bằng cho ông cũng như sự công bằng trong xã hội với bên kia là vua Clô-đi-út - kẻ đang dùng quyền uy và mọi cách để dò xét, đối phó, trừ khử với 1 Ham-lét nhằm che giấu tội ác, bảo vệ ngai vàng, quyền uy do chiếm đoạt mà có của mình. Đây là xung đột giữa cái cao cả và cái thấp kém. Nhân vật Hăm-lét và hành động, lẽ sống cao quý của chúng là hiện thân cho cái cao cả; Clô-đi-át và cái triều dinh của ông ta là hiện thân cho cái thấp kém, cũng là cái thấp kém của xã hội Đan Mạch đương thời (xã hội Đan Mạch trong các nhìn của Hăm-lét: mục ruỗng kỉ cương, bang hoại nhân phẩm, ca Đan Mạch như một "nhà tù" "bát nháo “bẩn thỉu" "phải hàng vạn người mới nhật ra được một kẻ lương thiệnn", vua Clo di út và hữu biệt các nhân vật trong cái triều đình mà ông ta dựng lên chính là hiện thân cho thực trạng đen tối của xã hội ấy).

- "Trong VB trích (Canh I, Hỏi III), xung đột cơ bản biểu hiện quat – Xung đột giữa việc gia điện của Hăm-lét nhằm che giấu các ý đồ, toàn tỉnh thực sự của chàng với những hành động dẻo làm, dò xét, nghe lén.... của vua Clô-đi ít và bọn tay sai để ngăn chặn, thủ tiêu 1 làm lét.

- Xung đột trong nội tâm nhân vật làm lét (sống hay không sống – to be or not to be) việc giải quyết xung đột này là tìm được chỗ dựa tinh thần quan trọng cho nhân vật, trong hoàn cảnh Hăm-lét hoàn toàn đơn độc chống lại Clo di út và cả một triều đình và mặt trái của xã hội Đan Mạch.

·   Tác dụng của việc thể hiện những giằng xé nội tâm của Hăm-lét

Những giằng xé nội tâm của Hăm-lét (liên quan đến việc lựa chọn giữa sống và chết, giữa những thái độ sống và nhân cách đối lập…), như đã nói, là xung đột trong nội làm Hăm-lét. Đó là một phần không thể thiếu của xung đột kịch trong tác phẩm (Hăm-lét) cũng như trong VB (Sống hay không sống – đó là vấn đề)

- Những giằng xé nội tâm ấy một mặt cho thấy Hăm-lét đang khủng hoảng về tinh thần hay đang băn khoăn, do dự; mặt khác, cùng cho thấy một nhân vật đang gắng gỏi vượt qua chính mình và rốt cuộc, Hăm lét đã không chấp nhận lối sống “cam chịu" “ốm yếu", "hèn mạt... trái lại đang hướng đến tinh thần can đảm “cảm vũ khí vùng lên mà chống lại với sóng gió của biển khổ, chống lại để mà diệt chúng để" biến những “dự kiến lớn lao, cao quý” thành “hành động”.

II. Ngôn ngữ kịch

* Nghệ thuật xây dựng ngôn ngữ đối thoại, độc thoại trong VB.

VB cho thấy sự kết hợp khéo léo giữa ngôn ngữ đối thoại với ngôn ngữ độc thoại của các nhân vật, đặc biệt là ngôn ngữ của hai nhân vật đối nghịch: Hăm-lét và Clô-đi-út.

– Đoạn độc thoại của Hăm lét như đã nói, thực chất là một màn độc thoại nội tâm sâu sắc, đậm chất triết học và tính trí tuệ. Tác giả đã làm cho tiếng nói trong tâm tư Hăm-lét vang lên để mở ra trước khán giả thế giới nội tâm sâu kín, phức tạp của chàng.

- Câu độc thoại ngắn của Clô-đi-út có tác dụng lật tẩy, chiếc “mặt nạ” được kéo xuống để phơi bày tội ác, tâm địa và cả nỗi hoang mang, sợ hãi của y.

- Cái hay của ngôn ngữ đối thoại trong VB trước hết là giúp thể hiện được một cách sinh động tính cách của từng nhân vật (Clô-đi- út nham hiểm; Pô-lô-ni-út xun xoe, vụ lợi; Rô-den-cran và Ghin-đơn-xtơn hèn hạ, cam tâm làm gián điệp cho nhà vua; Ô-phê-li-a trong trắng, ngây thơ nhưng ngờ nghệch, lệ thuộc, dễ bị lợi dụng....). Không những thế, các lời thoại thể hiện được tính hành động mạnh mẽ. Chẳng hạn, các lời thoại của Hãm lét nói với Ô-phê-li-a, mang tính nước đôi trong hành động: đó phải vừa là lời ngây dại của người điên (khiến những kẻ nghe lén tin là Hăm-lét bị điên), vừa phải là tiếng nói tỉnh táo, sắc bén của lương tri trong lúc “giả điển” để tấn công không khoan nhượng vào bộ mặt đạo đức giả của nhiều nhân vật trong triều đình của Clô-đi-út và trong xã hội đương thời. Vì thế, trong lời thoại của chàng, thỉnh thoảng có những câu rất tỉnh táo, giàu tính triết lí và giá trị phê phán.

Ví dụ: Vì nhan sắc có mãnh lực biến đức hạnh thành phóng đãng, nhưng đức hạnh không thể nào khép nhan sắc vào khuôn khổ nết na. Ngày xưa, đó là điều nghịch lí, nhưng ngày nay thì đã được chứng thực rồi.

III. Hành động kịch

- Bảng PHỤ LỤC 23.

- Lí giải sự khác biệt giữa con người qua hành động bên trong và con người qua hành động bên ngoài của mỗi nhân vật: Sự khác biệt giữa con người qua “hành động bên trong” và con người qua hành động bên ngoài” của Clô-đi-út và Hăm-lét thực chất là sự khác biệt giữa động cơ, ý đồ và bản chất bên trong với những biểu hiện bề ngoài của nhân vật. Nó cho thấy: Trong cuộc chiến sinh tử, các nhân vật thuộc về hai phe đối lập đều phải dùng “mặt nạ” để che giấu động cơ, ý đồ cũng như con người thực của mình. Đó là lí do Clô-đi-út phải dùng đến mặt nạ một người chú, người cha, một ông vua tốt, còn Hăm-lét phải dùng đến mặt nạ một người điên.

- Nhận xét về cách xây dựng nhân vật và hành động kịch của tác giả trong văn bản: về cách xây dựng nhân vật và hành động kịch của tác giả trong VB, để khắc hoạ tính cách của nhân vật kịch, tác giả đã là những kẻ, với âm mưu và tội lỗi của chúng đang gây nên bao sóng gió của biển khổ. Trong triều đình cũng như trong xã hội Đan Mạch thời ấy, tất cả những ai cúi đầu vâng lệnh hôn quân Clô-đi-út, cam chịu tất cả những viên đá, những mũi tên của số mệnh phũ phàng để được yên thân, chấp nhận một cuộc sống mà như đã chết,... đều trái với lẽ sống, nhân cách lí tưởng nhân văn của Hăm-lét.

IV.Chủ đề, thông điệp

-  Chủ đề: Niềm băn khoăn về vấn đề “sống hay là không sống” của Hăm-lét và việc giả điên của chàng.

– Thông điệp: Mỗi người cần phải vượt lên trên thách thức của hoàn cảnh, chọn cho mình

một thái độ sống cao quý, một cách hiện hữu xứng đáng trong cuộc đời.

Phân tích “Sống hay không sống - Đó là vấn đề”

“Không thể sống bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn được là tôi toàn vẹn”. Đó là tuyên ngôn về lẽ sống mà Lưu Quang Vũ đã đề cập trong “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”. Được sống hòa hợp giữa tâm hồn và thể xác, sống thật với chính mình là quyền tự do cơ bản nhất của mỗi con người. Nhà soạn kịch vĩ đại Shakespeare đã viết về vấn đề này trong đoạn trích “Sống hay không sống - Đó là vấn đề” trích từ vở bi kịch “Hamlet”, cho thấy sự bế tắc của cá nhân và toàn xã hội.

Shakespeare là nhà văn, nhà viết kịch thiên tài của nước Anh. Những vở kịch của ông đại diện cho sự phát triển và tinh hoa của kịch phương Tây. Vở bi kịch “Hamlet” xoay quanh nhân vật trung tâm là chàng thái tử Hamlet của đất nước Đan Mạch. Khi Hamlet đang du học tại Đức, chàng hay tin vua cha băng hà. Về đến quê hương, Hamlet bàng hoàng khi biết mẹ chàng - hoàng hậu Gertrude sẽ tái giá lấy Claudius - chú ruột của chàng và cũng là nhà vua mới. Một đêm nọ, linh hồn của vua cha hiện về báo cho chàng biết Claudius chính là kẻ đã giết ông để chiếm ngôi. Linh hồn đức vua mong Hamlet sẽ trả thù. Từ đó, Hamlet phải giả điên để che mắt kẻ thù, thực hiện nhiệm vụ trả thù cho cha. Đoạn trích “Sống hay không sống - Đó là vấn đề” thuộc hồi III của tác phẩm. Đây là khi Hamlet đang giả điên nhưng những lời nói, hành động của chàng đã bộc lộ những suy nghĩ, trăn trở về cách sống giả dối và sự mục nát của cung điện - đại diện cho sự lũng đoạn của cả quốc gia.

Hồi III mở đầu với khung cảnh xa hoa trong một gian phòng ở lâu đài. Vị vua mới Claudius cùng hoàng hậu đang trò chuyện với Polonius, Ophélia, Rosencrantz, Guildenstern. Mọi người đang bàn tán về tình trạng căn bệnh của Hamlet. Những toan tính và âm mưu của các nhân vật được thể hiện qua những lời đối thoại. Vua Claudius đã phái Rosencrantz và Guildenstern theo sát Hamlet. Hamlet vốn là một con người mang vẻ đẹp hoàn hảo, là “kiểu mẫu của muôn loài” nên mọi người đều lấy làm bất ngờ và nghi hoặc trước sự đổ bệnh bất ngờ này. Rosencrantz và Guildenstern đã cho thấy sự hữu dụng của mình trước mặt nhà vua, khám phá ra “thái tử cũng không để cho tìm hiểu sâu hơn”, “Người cứ đánh trống lảng bằng những cơn điên khôn khéo” và nhận thấy sự gượng gạo ẩn trong vẻ lịch thiệp của Hamlet khi tiếp khách. Đây chính là một phần kế hoạch của Hamlet để trả thù cho cha, bảo vệ chính mình và cũng là bảo vệ tương lai cho vương quốc. Hamlet ý thức được rằng cung điện đầy rẫy những điều xấu xa nên chàng không thể tin bất kì ai ngoài chính bản thân mình. Hai người bạn cũng trở thành hai tay sai cho Claudius. Polonius - kẻ hầu cận thân thiết của nhà vua lại chính là cha của nàng Ophélia dịu hiền mà chàng yêu. Khi biết được thái tử hứng thú với bọn đào kép, nhà vua đã bày tỏ sự hài lòng bởi Claudius luôn muốn tống khứ Hamlet bằng mọi giá: “Trẫm rất vui lòng. Trẫm hài lòng khi biết thái tử tìm được nguồn thích thú như vậy. Các khanh ạ, nên khuyến khích thêm thái tử nữa vào những trò giải trí ấy”. Ông ta cho rằng việc để thái tử chìm vào những trò tiêu khiển sẽ khiến Hamlet càng xa rời công việc của một bậc quân vương, tình trạng bệnh sẽ ngày một nặng nề. Lời thoại của nhân vật Claudius cho thấy dã tâm lớn được khéo léo che đậy bằng sự quan tâm. Sau đó, nhà vua và Polonius đã sử dụng nàng Ophélia như một biện pháp để thử thách thái tử. Hai người nấp vào một nơi kín, “như hai thám tử hợp pháp” để tận mắt tìm hiểu liệu bệnh tương tư có phải nguyên nhân gây ra sự quẫn trí của Hamlet. Hành động, ngôn ngữ của nhân vật được Shakespeare xây dựng khéo léo. Claudius là nhà vua nhưng lại hành động chui lủi và hèn hạ như một con chuột cống. Hoàng hậu yếu đuối, lo lắng cho Hamlet nhưng cũng là người đã đánh mất danh dự và nhân phẩm của mình khi đồng lõa với Claudius giết hại quốc vương quá cố. Lời nói của Polonius: “Đời vẫn thường chê trách rằng ta khoác cái vẻ trầm mặc thành kính và bộ điệu chân tu nhiều khi cũng đường mật đánh lừa được cả ma quỷ. Điều đó đã được chứng tỏ quá nhiều rồi” hay lời của nhà vua: “Đôi má của gái hồng lâu, rực rỡ vì son tô phấn điểm, cũng không thể xấu xa hơn hành động của ta được điểm phấn tô son bằng những lời hoa gấm mĩ miều. Ôi, gánh nặng của tội ác!”đã phần nào hé lộ thực trạng xã hội đảo điên cùng sự suy đồi đạo đức của con người. Tầng lớp lãnh đạo đất nước đều là những kẻ giả dối, dùng cái phù phiếm ngọt ngào để che đậy sự tham lam, nham hiểm.

Khi các nhân vật phụ lui về, nhân vật chính Hamlet xuất hiện trên sân khấu. Shakespeare đã cho Hamlet rất nhiều lời thoại để bộc lộ những quan điểm của chàng về đời sống hiện thực. Trong mắt các nhân vật khác, đây là những lời được thái tử nói ra trong lúc quẫn trí nhưng với Hamlet, giả điên lại chính là lúc chàng được thể hiện những suy nghĩ, bức bối bên trong mà không sợ sự dòm ngó của kẻ khác. Những lời thoại ấy đã trở thành kinh điển: “Sống hay không sống – đó là vấn đề. Chịu đựng tất cả những viên đá, những mũi tên của số mệnh phũ phàng hay là cầm vũ khí vùng lên mà chống lại với sóng gió của biển khổ, chống lại để mà diệt chúng đi, đằng nào cao quý hơn? Chết, là ngủ. Không hơn. Và tự nhủ rằng ngủ đi tức là chấm dứt mọi đau khổ của cõi lòng và muôn vàn vết tử thương mà hình hài phải chịu đụng kết liễu cuộc đời như thế, chẳng đáng mong muốn sao? Chết, ngủ. Ngủ, có thể chỉ là mơ”. Hamlet băn khoăn về lẽ sống, bị dày vò bởi câu hỏi “Sống hay chỉ tồn tại?”.Ta nên khom lưng chịu đựng cường quyền như sỏi đá vô tri để bảo toàn cho sinh mệnh nhỏ nhoi hay đứng lên chiến đấu trong cô độc, bất chấp những khó khăn? Hamlet mang trong mình những lí tưởng cao đẹp, ước mơ thay đổi cục diện xã hội nhưng lại phải chọn cách giả điên để sống thật với chính mình. Đây chính là sự bất lực và tuyệt vọng đến cùng cực. Bao quanh chàng toàn là những điều giả dối và những kẻ xu nịnh, tham lam. Chỉ mình Hamlet nhận ra sự thực và đau khổ với sự thực ấy. Thậm chí, cái chết cũng chẳng thể làm chàng nguôi ngoai. Hamlet thét lên trong niềm tuyệt vọng và căm phẫn: “Bởi vì, ai là người có thể chịu đựng những roi vọt và khinh khi của thời đại, sự áp búc của kẻ bạo ngược, hống hách của kẻ kiêu căng, những nỗi giày vò của tình yêu tuyệt vọng, sự trì chậm của công lí, hỗn xược của cường quyền, sự miệt thị của kẻ bất tài đối với đức tài nhẫn nhục, khi chỉ cần với một mũi dùi là có thể đủ đưa mình đến chỗ yên nghỉ. Có ai đành cam chịu, than vãn rên rỉ, đổ mồ hôi dưới gánh nặng của cuộc đời mệt mỏi, nếu không phải chỉ vì sợ một cái gì mênh mang sau khi chết, cả một thế giới huyền bí mà đã vượt biên cương thì không một du khách nào còn quay trở lại, nỗi sợ làm cho tâm trí rối bời và bắt ta phải cam chịu mọi khổ nhục trên cõi thế này còn hơn là bay tới những nỗi khổ nhục khác mà ta chưa hề biết tới? ”. Hamlet không chỉ ý thức rõ về thực tại mà còn ý thức về chính mình. Những ước mơ, khát vọng cao đẹp bị lòng thù hận xâm chiếm.

Đối diện với Ophélia dịu hiền và xinh đẹp, Hamlet cũng không dám bày tỏ những điều mình đã biết. Cuộc đối thoại của hai nhân vật ở cảnh này cho thấy những suy nghĩ sâu sắc của Hamlet trước nghịch lí và bất công tồn tại trong xã hội. Hamlet - “Đôi mắt của nhà thông thái, thanh gươm của trang hiệp sĩ, miệng lưỡi của người hào hoa; niềm hi vọng, đóa hồng tươi của quốc gia gấm vóc” nay trở thành kẻ lạc loài, không thể nương tựa vào chính mình. Lẽ sống và lý tưởng bị phỉ báng, Hamlet chất đầy tội lỗi và oán giận trong tâm trí mà không tìm ra lối thoát. Một mặt,, Hamlet có ý thức về những điều tốt đẹp và mong muốn phát triển hòa bình, công lí nhưng một mặt, chàng cũng không tin những điều ấy còn tồn tại. Ophélia hết mực nhẹ nhàng thì Hamlet, vì để qua mặt vua và cận thần đã phải làm đau lòng người mình yêu, chối bỏ những tình cảm đã có với Ophélia. Tuy nhiên, những lời thoại ấy đã cũng cho thấy sự sụp đổ đức tin khi đối diện với xã hội tha hóa. Nhan sắc có thể biến đức hạnh thành thứ phóng đãng nhưng đức hạnh không thể khép nhan sắc vào khuôn khổ nết na. Điều này quả thực là nghịch lí. Và nàng Ophélia - biểu tượng cho sự trắng trong, thuần khiết cũng không thể thoát khỏi miệng lưỡi của người đời. Đoạn trích kết thúc bằng lời của nhà vua mới, hắn ta quyết định sẽ đưa vị thái tử mắc bệnh nặng. Hắn ta ý thức được sự điên loạn đáng gờm và nguy hiểm ở con người “có tài và có địa vị”.

Như vậy, vở bi kịch “Hamlet” nói chung và đoạn trích “Sống hay không sống - Đó là vấn đề” đã diễn tả những mâu thuẫn và xung đột gay gắt trong tâm lí nhân vật, Hamlet khi mang trong mình lý tưởng nghĩa hiệp nhưng lại đối diện với thời đại khủng hoảng, bế tắc. Đây chính là xung đột giữa lý tưởng nhân văn cao đẹp với thời đại xấu xa. Bên cạnh đó, mâu thuẫn còn tồn tại giữa từng nhân vật trong vở kịch. Chàng Hamlet tài năng, thông minh, đại diện cho điều thiện, mang trong mình mối thù giết cha đối lập với và vua Claudius - một tên vô lại, tham nhũng, xảo quyệt, sẵn sàng giết anh trai để cướp ngôi. Từ đó, Shakespeare đã khắc hoạ bức tranh về thời kì phong kiến đen tối khiến đời sống nhân dân chìm trong đau khổ.

"To be, or not to be, that is the question” là câu hỏi được Shakespeare đặt ra cách đây nhiều thế kỉ nhưng vẫn còn giá trị trong xã hội hiện đại ngày nay. Vào thời đại nào, con người cũng khao khát thấu hiểu và dung hòa lý tưởng của mình với xã hội xung quanh. Những xung đột, đổ vỡ diễn ra trong nội tâm con người ngày một nhiều và đó chính là lí do những tác phẩm của thiên tài người Anh vẫn có sức sống bền bỉ.