Câu 1 (trang 86, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Theo em, nhân vật Thánh Gióng trong truyền thuyết Thánh Gióng và nhân vật Phù Đổng Thiên Vương trong văn bản trên có những điểm tương đồng và khác biệt nào?

Phương pháp giải:

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

Theo em, nhân vật Thánh Gióng trong truyền thuyết Thánh Gióng và nhân vật Phù Đổng Thiên Vương trong văn bản trên có những điểm tương đồng và khác biệt:

- Tương đồng: Cả hai khi sinh ra đều không biết nói, cười nhưng khi nghe vua tìm người đánh giặc thì đều biết nói và yêu cầu vua phong ngựa sắt để đi đánh giặc, sau khi thắng trận thì bay về trời.

- Khác biệt: Thánh Gióng sau khi biết nói , được dân làng mang cơm, cà cho ăn thì lớn nhanh như thổi rồi đi đánh giặc.

Câu 2 (trang 87, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Phân tích một số chi tiết làm nổi bật phẩm chất anh hùng của Hai Bà Trưng qua đoạn “diễn ca” Hai Bà Trưng dựng nền độc lập.

Phương pháp giải:

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

Một số làm nổi bật phẩm chất anh hùng của Hai Bà Trưng qua đoạn “diễn ca” Hai Bà Trưng dựng nền độc lập như: Giận người tham bạo, thù chồng chẳng quên, Chị em nặng lời nguyền, phất cờ nương tử thay quyền tướng quân,...

Câu 3 (trang 87, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Từ các văn bản đã học, đã đọc, em có suy nghĩ gì về tầm quan trọng của việc hiểu biết về lịch sử dân tộc?

Phương pháp giải:

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

Tri thức lịch sử dân tộc có vai trò rất lớn đối với cuộc sống của chúng ta. Cung cấp những hiểu biết về quá khứ lịch sử của chính con người và xã hội loài người. Nhờ đó, con người biết được nguồn gốc, tổ tiên của bản thân, gia đình, dòng họ, dân tộc và nhân loại. Nhờ tri thức lịch sử, con người có thể đúc kết và vận dụng nhiều bài học kinh nghiệm từ quá khứ để phục vụ cho cuộc sống hiện tại và dự đoán tương lai. Hiểu biết về lịch sử là những yếu tố quan trọng tạo nên ý thức dân tộc và bản sắc văn hóa của cộng đồng, dân tộc đó.

* Suy ngẫm và phản hồi

Nội dung chính:

Đại Nam quốc sử diễn ca là một áng văn chương, kể chuyện lịch sử bằng thể thơ lục bát, chép lịch sử dân Việt từ Kinh Dương Vương và họ Hồng Bàng đến hết nhà Lê.

Câu 1 (trang 86 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):

Theo em, nhân vật Thánh Gióng trong truyền thuyết Thánh Gióng và nhân vật Phù Đổng Thiên Vương trong văn bản trên có những điểm tương đồng và khác biệt nào?

Trả lời:

Điểm tương đồng: Khi sinh ra đều không biết nói, không biết cười nhưng khi nghe vua cầu tướng ra quân thì thoát ngồi, thoát nói và yêu cầu vua phong ngựa sắt để đi đánh giặc, sau khi đánh giặc đều bay về trời.

Điểm khác biệt:

Thánh Gióng trong truyền thuyết Thánh Gióng

Phù Đổng Thiên Vương trong diễn ca lịch sử

Thánh Gióng khi biết nói thì yêu cầu được ăn để trở lên to lớn càng ăn người càng lớn và yêu cầu vua ban gươm sắt, ngựa sắt, áo giáp sắt

Khi nghe cầu tướng ra quân thì thoắt ngồi, thoắt nói, yêu cầu thiên đình ban cho gươm vàng, ngựa sắt và binh lính để đi đánh trận.

Câu 2 (trang 87 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):

Phân tích một số chi tiết làm nổi bật phẩm chất anh hùng của Hai Bà Trưng qua đoạn diễn ca Hai Bà Trưng dựng nền độc lập.

Trả lời:

Một số chi tiết nổi bật của Hai Bà Trưng là:

- Chị em nặng lời nguyền,

- Phất cờ nương tử thay quyền tướng quân,

- Đuổi ngay Tô Định cho tan biên thành

=> Từ đó để ta thấy được sức mạnh oai hùng và lòng căm thù giặc sâu sắc của Hai Bà Trưng trước quân xâm lược.

Câu 3 (trang 87 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):

Từ các văn bản đã học, đã đọc, em có suy nghĩ gì về tầm quan trọng của việc hiểu biết về lịch sử dân tộc?

Trả lời:

Tầm quan trọng của việc hiểu biết về lịch sử dân tộc là:

- Hiểu rõ hơn về quá trình nhân dân ta đã phải trải qua rất nhiều cuộc đấu tranh chống ngoại xâm mới thoát khỏi ách nô lệ, giành lại độc lập, tự do.

- Biết giữ gìn, kế thừa và phát huy những truyền thống quý báu của dân tộc, hòa nhập nhưng không hòa tan trong thời đại hội nhập kinh tế quốc tế.

- …

SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI

Trả lời các câu hỏi trang 86, 87 SGK Ngữ văn 8 tập 2 Chân trời sáng tạo

Câu 1: Theo em, nhân vật Thánh Gióng trong truyền thuyết Thánh Gióng và nhân vật Phù Đổng Thiên Vương trong văn bản trên có những điểm tương đồng và khác biệt nào?

Trả lời:

Giữa nhân vật Thánh Gióng trong truyền thuyết Thánh Gióng và nhân vật Phù Đổng Thiên Vương có những điểm tương đồng và khác biệt là:

- Tương đồng: Khi sinh ra đều không biết nói, không biết cười nhưng khi nghe vua cầu tướng ra quân thì thoát ngồi, thoát nói và yêu cầu vua phong ngựa sắt để đi đánh giặc, sau khi đánh giặc đều bay về trời.

- Khác biệt: Thánh Gióng sau khi biết nói, được dân làng mang cơm, cà cho ăn thì lớn nhanh như thổi, yêu cầu vua gươm sắt, ngựa sắt, áo giáp sắt rồi đi đánh giặc.

Câu 2: Phân tích một số chi tiết làm nổi bật phẩm chất anh hùng của Hai Bà Trưng qua đoạn diễn ca Hai Bà Trưng dựng nền độc lập.

Trả lời:

Một số chi tiết làm nổi bật phẩm chất anh hùng của Hai Bà Trưng là:

- Giận người tham bạo, thù chồng chẳng quên

- Chị em nặng lời nguyền

- Phất cờ nương tử thay quyền tướng quân

- Đuổi ngay Tô Định cho tan biến thành

=> Sức mạnh oai hùng và lòng căm thù giặc sâu sắc của Hai Bà Trưng trước quân xâm lược.

Câu 3: Từ các văn bản đã học, đã đọc, em có suy nghĩ gì về tầm quan trọng của việc hiểu biết về lịch sử dân tộc?

Trả lời:

Suy nghĩ của em về tầm quan trọng của việc hiểu biết về lịch sử dân tộc: Tri thức lịch sử dân tộc có vai trò rất lớn đối với cuộc sống của chúng ta. Cung cấp những hiểu biết về quá khứ lịch sử của chính con người và xã hội loài người. Hiểu biết về lịch sử là những yếu tố quan trọng tạo nên ý thức dân tộc và bản sắc văn hóa của cộng đồng, dân tộc đó...

Câu 1. Theo em, nhân vật Thánh Gióng trong truyền thuyết Thánh Gióng và nhân vật Phù Đổng Thiên Vương trong văn bản trên có những điểm tương đồng và khác biệt nào?

Trả lời:

Theo em, nhân vật Thánh Gióng trong truyền thuyết Thánh Gióng và nhân vật Phù Đổng Thiên Vương trong văn bản trên có những điểm tương đồng và khác biệt: 

- Tương đồng: Cả hai khi sinh ra đều không biết nói, cười nhưng khi nghe vua tìm người đánh giặc thì đều biết nói và yêu cầu vua phong ngựa sắt để đi đánh giặc, sau khi thắng trận thì bay về trời.

- Khác biệt: Thánh Gióng sau khi biết nói thì ăn nhanh như thổi rồi đi đánh giặc.

Câu 2. Phân tích một số chi tiết làm nổi bật phẩm chất anh hùng của Hai Bà Trưng qua đoạn “diễn ca” Hai Bà Trưng dựng nền độc lập.

Trả lời:

Một số làm nổi bật phẩm chất anh hùng của Hai Bà Trưng qua đoạn “diễn ca” Hai Bà Trưng dựng nền độc lập như Chị em nặng lời nguyền, phất cờ nương tử thay quyền tướng quân,.

Câu 3. Từ các văn bản đã học, đã đọc, em có suy nghĩ gì về tầm quan trọng của việc hiểu biết về lịch sử dân tộc?

Trả lời:

Đã là một công dân của một đất nước thì chắc chắn chúng ta không thể không biết đến lịch sử nước mình. Vì thế, qua các văn bản đã học, đã đọc, em thấy việc hiểu biết về lịch sử dân tộc là rất quan trọng. Để có được cuộc sống ấm no ngày hôm nay, chúng ta phải biết rằng đất nước ta đã trải qua rất nhiều cuộc kháng chiến gian lao với hàng nghìn, hàng triệu con người đã hy sinh để giành lại sự độc lập tự do ấy. Phải hiểu biết về lịch sử thì chúng ta mới thấy trân trọng những gì chúng ta đang có và biết về nhiều chiến tích vẻ vang để tự hào khi có người hỏi tới hoặc mang lịch sử ra thế giới. Nhờ có lịch sử mà chúng ta mới biết trân trọng cuộc sống hiện tại hơn. Thế nhưng trong xã hội ngày nay vẫn còn rất nhiều người không biết coi trọng lịch sử và có những hành động đáng trách gây xâm hại đến quốc gia. Do vậy, mỗi cá nhân chúng ta cần phải biết tìm hiểu, giữ gìn và phát huy những truyền thống quý báu của dân tộc.

Câu 1. Theo em, nhân vật Thánh Gióng trong truyền thuyết Thánh Gióng và nhân vật Phù Đổng Thiên Vương trong văn bản trên có những điểm tương đồng và khác biệt nào?

Những điểm tương đồng: sinh ra không biết nói, biết cười; đánh giặc cứu nước cứu dân.

Câu 2. Phân tích một số chi tiết làm nổi bật phẩm chất anh hùng của Hai Bà Trưng qua đoạn “diễn ca” Hai Bà Trưng dựng nền độc lập.

Một số chi tiết làm nổi bật phẩm chất anh hùng như: căm giận kẻ thù tàn bạo, phất cờ khởi nghĩa dẹp tan quân xâm lược.

Câu 3. Tử các văn bản đã học, đã đọc, em có suy nghĩ gì về tầm quan trọng của việc hiểu biết về lịch sử dân tộc?

Việc hiểu biết lịch sử vô cùng quan trọng, nhắc nhở con người nhớ về cội nguồn, biết trân trọng cuộc sống hiện tại cũng như tích cực trong việc xây dựng và bảo vệ đất nước.

PHẦN THAM KHẢO MỞ RỘNG TÁC PHẨM 

Câu hỏi 1. Em hãy nêu giá trị nội dung, nghệ thuật của bài Đại Nam Quốc sử diễn ca

Bài giải:

- Giá trị nội dung: Đại Nam Quốc sử diễn ca là một trong các bộ sử ca của lịch sử sử học Việt Nam mà cũng là của văn học sử cổ cận đại Việt Nam. Bộ sử ca này nguyên là một tác phẩm văn chương được trước tác và khắc in vào những năm giữa thế kỉ thứ XIX (1860, 1870, 1874) ở trong nước và nước ngoài (Trung Quốc).

- Giá trị nghệ thuật: thể thơ lục bát

Câu hỏi 2. Em hãy nêu nội dung chính của bài Đại Nam Quốc sử diễn ca

Bài giải:

Các tác giả đã tuyên dương đại nghĩa dân tộc, ngợi ca các anh hùng giữ nước và dựng nước, đồng thời phê phán không khoan nhượng bè lũ cướp nước và bán nước. Một số bi kịch lịch sử như cảnh ngộ Mỵ Châu – Trọng Thủy cũng được lý giải phân minh, nêu lên bài học cảnh giác cho hậu thế nhớ mãi.

I. Tác giả văn bản Đại nam quốc sử diễn ca

- Tác giả ban đầu:

+ Lê Ngô Cát, quê quán: Hà Nội. Đậu cử nhân năm Mậu Thân 1848 bổ làm việc trong Quốc sử Quán.

+ Ông đậu cử nhân năm Mậu Thân 1848 bổ làm việc trong Quốc sử Quán. Ông còn có thời gian làm quan án sát tỉnh Cao Bằng.

- Tác giả chỉnh sửa:

+ Phạm Đình Toái, quê quán: Nghệ An.

+ Ông đậu cử nhân năm 1843, làm án sát tỉnh Bình Định, sau thăng đến Hồng lô Tự khanh, là chức Trưởng quan của Hồng Lô tự của Nhà Nguyễn, chuyên lo việc nghi lễ trong các khoa thi cử như xướng danh, yết bảng.

II. Tìm hiểu tác phẩm Đại nam quốc sử diễn ca

Thể loại: Thơ lục bát

Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:

- Trích từ “Đại Nam quốc sử diễn ca”

- Tác phẩm này được thực hiện theo lệnh của vua Tự Đức.

Phương thức biểu đạt:

Văn bản có phương thức biểu đạt chính là tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm.

Bố cục bài Đại nam quốc sử diễn ca

2 phần:

- Phần 1 (18 câu thơ đầu): Chuyện Phù Đổng Thiên Vương

- Phần 2 (còn lại): Hai Bà Trưng dựng nền độc lập

Giá trị nội dung:

- Đoạn trích đã làm nổi bật chí khí anh hùng và tinh thần yêu nước bất diệt của nhân dân ta qua hai sự kiện lịch sử tiêu biểu: Thánh Gióng đánh đuổi giặc Ân xâm lược ở thời Hùng Vương thứ sáu và Cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng đánh tan quân Hán do tên thái thú Tô Định cầm đầu.

Giá trị nghệ thuật:

- Thể thơ lục bát giúp người đọc dễ đọc, dễ thuộc và dễ nhớ.

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Đại nam quốc sử diễn ca

Hình tượng người anh hùng Thánh Gióng

- Từ truyện kể trong truyền thuyết đến nội dung đoạn diễn ca đều tập trung làm nổi bật thời điểm, địa điểm và công trạng của người anh hùng làng Gióng. Người anh hùng có công đánh đuổi giặc Ân xâm lược ra khỏi bờ cõi vào đời vua Hùng thứ sáu.

Nội dung

Truyền thuyết

Diễn ca

Không gian, thời gian

Thời gian: vua Hùng thứ sáu.

Không gian: làng Gióng

Thời gian: vua Hùng thứ sáu.

Không gian: làng Phù Đổng

Thánh Gióng ra đời và lớn lên

Kể chi tiết: lí do và quá trình bà mẹ mang thai, sinh con…

Kể ra đời và lớn lên: không nói, không cười.

Thánh Gióng ra trận đánh giặc và chiến thắng

Sự giúp đỡ nhân dân nuôi Gióng lớn lên.

Gióng nhổ tre đánh giặc...

Vũ khí: áo giáp, gậy sắt và việc nhổ tre đánh giặc chưa kể chi tiết

Thánh Gióng

về trời

Gióng cởi giáp sắt để lại và về trời

Gióng cởi áo nhung (có thể hiểu giáp sắt) để lại và về trời

Dấu xưa

còn lại

Tre đằng ngà, ao hồ làng Phù Đổng, vua phong Phù Đổng Thiên Vương, lập miếu thờ…

Có ghi nhận miếu đình, cố viên.

Điểm

tương đồng

Từ truyện kể trong truyền thuyết đến nội dung đoạn diễn ca đều tập trung làm nổi bật thời điểm, địa điểm và công trạng của người anh hùng làng Gióng.

Điểm khác biệt

Do đặc điểm ngắn gọn, hàm súc và hợp vần của thơ ca nên vài sự việc có điểm khác biệt.

Hình ảnh Hai Bà Trưng

- Hai bà giữ vững lời thề, Trưng Trắc thay chồng cầm quân đánh đuổi giặc ngoại xâm.

- Dù phận gái, nhưng hai bà đã lập nên kì tích với chiến công oanh liệt: đánh tan đội quân xâm lược do Tô Định cầm đầu, mang lại sự yên ổn toàn vẹn cho đất nước.