* Hướng dẫn đọc

Nội dung chính:

Văn bản trên kể về sự việc nhân vật “anh Ba” rời bến cảng nhà Rồng sang phương Tây tìm đường cứu nước và cụ thể là sang Pháp.

Câu 1 (trang 91 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):

Văn bản trên kể về sự việc gì trong cuộc đời của nhân vật “anh Ba”? Đối chiếu văn bản truyện với tiểu sử, niên biểu của lãnh tụ Hồ Chí Minh, chỉ ra một số chi tiết tương đồng, khác biệt.

Trả lời:

- Văn bản trên kể về sự việc rời khỏi bến cảng nhà Rồng sang phương Tây tìm đường cứu nước trong cuộc đời của nhân vật “anh Ba”

- Đối chiếu văn bản truyện với tiểu sử, niên biểu của lãnh tụ Hồ Chí Minh, ta có một số chi tiết tương đồng, khác biệt như sau:

+ Tương đồng: Đều rời khỏi bến cảng nhà Rồng sang phương Tây tìm đường cứu nước trong cuộc đời của nhân vật “anh Ba”.

+ Khác nhau:

Trong văn bản truyện đề cao tính nghệ thuật, chú trọng chi tiết vào việc miêu tả tâm trạng, suy nghĩ… của anh Ba.

Trong tiêu sử, niên biểu đề cao tính lịch sử, chú trọng vào sự kiện lịch sử.

Câu 2 (trang 91 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):

Liệt kê một số cụm từ trong văn bản thể hiện mục đích chuyến đi của nhân vật “anh Ba”.

Trả lời:

Khi trò chuyện với anh Tư, anh Ba đã nói đến mục đích chuyến đi qua nhiều cụm từ, câu văn:

– Đuổi Tây ra khỏi nước mình; nỗi khổ của người dân mất nước...

– Giúp đồng bào đuổi hết thực dân Pháp ra khỏi đất nước, giành độc lập, tự do...

– Quyền lợi tối cao của một dân tộc là độc lập, tự chủ; quyền cơ bản nhất của con người ở trong xã hội là quyền tự do, bình đẳng giữa người với người; sang Pháp để được nhìn tận mắt người dân Pháp họ sống thế nào, đằng sau những cải chữ “tự do, bình đẳng, bác ái” ẩn náu những gì...

Câu 3 (trang 92 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):

Theo em, nét tính cách nổi bật nhất của nhân vật “anh Ba” được thể hiện trong văn bản là gì? Phân tích một số chi tiết tiêu biểu để làm rõ ý kiến của em.

Trả lời:

- Nét tính cách nổi bật nhất của nhân vật anh ba: yêu nước, giàu bản lĩnh, ý chí, sống, hành động, phấn đấu vì mục đích, lí tưởng cao đẹp…

- Một số chi tiết tiêu biểu để làm rõ ý kiến là:

+ Chúng mình trở về giúp đồng bào đuổi hết thực dân Pháp ra khỏi đất nước, giành độc lập, tự do.

+ Tìm đường cứu nước, cứu dân.

+ Tôi muốn sang Pháp để được nhìn tận mắt người dân Pháp họ sống thế nào đằng sau những cái chữ tự do, bình đẳng, bắc ái ẩn náu những gì....

+ …

Câu 4 (trang 92 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):

Trong văn bản, nhân vật “anh Ba” đã trò chuyện, tiếp xúc với những ai? Các cuộc trò chuyện, tiếp xúc ấy có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện tính cách của nhân vật “anh Ba

Trả lời:

Cuộc trò chuyện

Nét tính cách được thể hiện

Anh Ba trò chuyện với anh Tư (về mục đích chuyến đi)

Gần gũi, thân tình, thể hiện lựa chọn dứt khoát của bản thân, nhưng cũng sẵn lòng đích chuyến đi) cảm thông với hoàn cảnh riêng của bạn

Anh Ba gặp gỡ, trò chuyện với Lu-i Ê-đu-a Mai-sen - thuyền trưởng tàu Đô đốc La-tu-sơ Tơ-rê-vin (đề nghị ông chấp nhận mình vào làm việc trên tàu)

Kín đáo, khiêm nhường nhưng lịch thiệp, tự tin; xem mục tiêu lâu dài là quan trọng nên sẵn sàng đảm nhận công việc thấp hơn khả năng của mình (như lời của ngài Mai-sen).

Câu 5 (trang 92 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):

Việc sử dụng các danh từ riêng như Cảng Nhà Rồng, Lu-i Ê-đu-a Mai-sen...; các số liệu về kích cỡ, trọng tải, cấu trúc nội thất tàu Đô đốc La-tu-sơ Tơ-rê-vin... có tác dụng gì đối với câu chuyện, sự việc được kể?

Trả lời:

- Việc sử dụng các danh từ riêng như Cảng Nhà Rồng, Lu-i Ê-đu-a Mai-sen...; các số liệu về kích cỡ, trọng tải, cấu trúc nội thất tàu Đô đốc La-tu-sơ Tơ-rê-vin... có tác dụng làm nổi bật bối cảnh câu chuyện sự việc, điều kiện làm việc trên tàu của nhân vật, đồng thời tăng cường tính xác thực của câu chuyện sự việc.

Câu 6 (trang 92 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Viết đoạn văn chia sẻ cảm nhận hoặc làm một bài thơ, vẽ một bức chân dung một trong ba nhân vật: Vua Quang Trung (Hoàng Lê nhất thống chỉ), Hoài Văn (Viên tướng trẻ và con ngựa trắng), anh Ba (Bến Nhà Rồng năm ấy...).

Trả lời:

Đoạn văn tham khảo:

Nhân vật anh Ba trong tác phẩm Bến Nhà Rồng năm ấy chính là Bác Hồ vĩ đại của chúng ta. Năm đó, Bác đã dùng tên giả là “Ba” để hoạt động và tìm đường ra đi cứu nước. Qua cuộc hội thoại với anh Tư Lê, chúng ta cảm nhận được quyết tâm đi sang nước bạn để tìm cách giải cứu nước ta của Bác. Trong tâm trí của anh Ba, chỉ tồn tại việc phải làm thế nào để dân ta không phải cực khổ, để nước ta có thể độc lập, chứ hoàn toàn không nghĩ gì về sự vất vả, khó khăn của chính mình. Khi được hỏi về việc phải làm sao để có tiền sinh sống, anh Ba đã rất tự tin để đưa ra hai bàn tay của mình. Đó là sự ý thức về sự lao động và quyết tâm làm bất cứ công việc gì để có thể tìm được con đường cứu nước. Giác ngộ ấy đã góp phần thể hiện sự vĩ đại, tiến bộ trong tư tưởng và sự hi sinh cao cả của anh. Cuối cùng, anh Ba đã được nhận làm phụ bếp trên con tàu đi từ nước ta sang Pháp. Anh sẽ phải làm việc vất vả, nhưng lúc ấy, trong anh chỉ toàn là niềm vui sướng và hi vọng về tương lai phía trước mà thôi. Cách gọi bếp trên tàu là Táo Quân, đã thể hiện tinh thần lạc quan và ý chí kiên định, không hề bị Tây Hóa của anh Ba.Chắc chắn, anh sẽ vượt qua tất cả để tìm được con đường cứu nước, và trở về quê hương với trái tim chân chất thuở ban đầu.

Câu 1 (trang 91, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Văn bản trên kể về sự việc gì trong cuộc đời của nhân vật “anh Ba”? Đối chiếu văn bản truyện với tiểu sử, niên biểu của lãnh tụ Hồ Chí Minh, chỉ ra một số chi tiết tương đồng, khác biệt

Phương pháp giải:

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

Văn bản trên kể về sự việc nhân vật “anh Ba” rời bến cảng nhà Rồng sang phương Tây tìm đường cứu nước và cụ thể là sang Pháp.

Câu 2 (trang 91, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Liệt kê một số cụm từ trong văn bản thể hiện mục đích chuyến đi của nhân vật “anh Ba”.

Phương pháp giải:

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

Một số cụm từ trong văn bản thể hiện mục đích chuyến đi của nhân vật “anh Ba” là: Ra nước ngoài, sang Pháp, đuổi hết thực dân Pháp ra khỏi đất nước, giành độc lập, tự do, sang Tây, tìm đường cứu nước, cứu dân

Câu 3 (trang 92, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Theo em, nét tính cách nổi bật nhất của nhân vật “anh Ba” được thể hiện trong văn bản là gì? Phân tích một số chi tiết tiêu biểu để làm rõ ý kiến của mình.

Phương pháp giải:

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

Theo em, nét tính cách nổi bật nhất của nhân vật “anh Ba” được thể hiện trong văn bản trước tiên là người yêu nước, căm thù giặc sâu sắc sau đó là người quyết đoán, dũng cảm, yêu nước thương dân, sẵn sàng hi sinh vì đất nước.

Một số chi tiết tiêu biểu để làm rõ ý kiến của minh là:

+ Chúng mình trở về giúp đồng bào đuổi hết thực dân Pháp ra khỏi đất nước, giành độc lập, tự do.

+ Tìm đường cứu nước, cứu dân.

+ Tôi muốn sang Pháp để được nhìn tận mắt người dân Pháp họ sống thế nào đằng sau những cái chữ tự do, bình đẳng, bắc ái ẩn náu những gì,.....

Câu 4 (trang 92, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Trong văn bản, nhân vật “anh Ba” đã trò chuyện, tiếp xúc với những ai? Các cuộc trò chuyện, tiếp xúc ấy có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện tính cách của nhân vật “anh Ba”?

Phương pháp giải:

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

Trong văn bản, nhân vật “anh Ba” đã trò chuyện, tiếp xúc với anh Tư Lê và thuyền trưởng Louis Édouard Maisen.

Các cuộc trò chuyện, tiếp xúc ấy có tác dụng trong việc thể hiện tính cách của nhân vật “anh Ba” là người không ngại khó khăn gian khổ, dám nghĩ dám làm, không quản gian nan, quyết tâm cứu nước mang lại độc lập tự do cho nhân dân.

Câu 5 (trang 92, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Việc sử dụng các danh từ riêng như Cảng Nhà Rồng, Lu-i Ê-đu-a Mai-sen,...; các số liệu về kích cỡ, trọng tải, cấu trúc nội thất tàu Đô đốc La-tu-sơ Tơ-rê-vin;... có tác dụng gì đối với câu chuyện, sự việc được kể?

Phương pháp giải:

Vận dụng kĩ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

Việc sử dụng các danh từ riêng như Cảng Nhà Rồng, Lu-i Ê-đu-a Mai-sen,..., các số liệu về kích cỡ, trọng tải, cấu trúc nội thất tàu Đô đốc La-tu-sơ Tơ-rê-vin;... có tác dụng làm cho câu chuyện có tính chân thực, khác quan, đúng với thực tế chứ không phải là tác giả tưởng tượng, hư cấu

Câu 6 (trang 92, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Viết đoạn văn chia sẻ cảm nhận hoặc làm một bài thơ, vẽ một bức chân dung một trong ba nhân vật: Quang Trung (Quang Trung đại phá quân Thanh), Hoài Văn (Viên tướng trẻ và con ngựa trắng), anh Ba (Bến Nhà Rồng năm ấy...).

Phương pháp giải:

Vận dụng phương pháp tạo lập văn bản

Lời giải chi tiết:

Nhà văn Nguyễn Huy Tưởng lấy bối cảnh từ chính cuộc kháng chiến chống quân Nguyên xâm lược lần thứ hai nhưng văn bản lại mang rất ít yếu tố lịch sử mà chủ yếu là từ trí tưởng tượng phong phú, sáng tạo của tác giả. Nhà văn đã vẽ nên một bức tranh thật bao quát về cuộc kháng chiến chống Nguyên Mông lần thứ hai được đích thân Trần Hưng Đạo điều binh khiển lực. Dưới góc nhìn của người viết dã sử, tác giả đã để Trần Quốc Toản xuống bến Bình Than và quỳ xin chủ chiến, nhưng sau đó chỉ được vu ban cho trái cam và ban lệnh đi về bởi tuy nhận thấy Trần Quốc Toản có tấm lòng yêu nước tha thiết, nhưng tuổi còn quá nhỏ để có thể tham gia vào chuyện chính sự. Vừa tủi vừa buồn vậy nên chàng đã bóp nát trái cam trong tay từ lúc nào không biết.

Trở về từ chuyến đi gặp nhà vua, Hoài Văn đã tự mình rèn luyện, đồng thời kêu gọi và tập hợp những người tài để lập nên một đội quân của mình. Và cuối cùng chàng đã chiêu mộ được hơn sáu trăm người trẻ tuổi cùng ý chí thiện chiến lên đường đánh giặc giúp dân giúp nước. Họ không đi đánh giặc theo lệnh vua ban mà tự mình đi tìm giặc, thấy ở đâu là đánh ở đó, ý chí quyết tâm ấy đã được thể hiện rất rõ ràng qua lá cờ đỏ thêu sáu chữ vàng “Phá cường địch báo hoàng ân”. Họ vượt sông, trèo đèo lội suối, họ băng qua những cách rừng bạt ngàn và rồi cuối cùng cũng phát hiện thấy động tĩnh giặc ở gần dãy núi Ma Lục. Ở đó họ bàn nhau chiến thuật phục kích và xông lên khi có cơ hội. Cuối cùng Hoài Văn cùng những binh sĩ của mình đã anh dũng bắt sống được tướng giặc. Tuy đây là trận đánh đầu tiên của Hoài Văn và đội quân, nhưng họ đã dành được chiến thắng oanh liệt nhờ vào sự tài trí của người chỉ huy là Hoài Văn cũng như lòng đoàn kết, dũng mãnh của toàn đội quân. Ngoài lập được chiến công hiển hách, Hoài Văn đã hóa giải được hiểu nhầm với người anh em kết nghĩa Thế Lộc. Tiếp đó, Hoài Văn lại thành công cứu thoát được chú mình là Chiêu Thành Vương bị mai phục và gần như sẽ thua trận khi đang trên đường đuổi bắt tên bán nước Trần Ích Tắc. Chiêu Thành cùng đoàn quân anh dũng phản công lại, cầm cự đến những phút cuối cùng, khi nghĩ rằng mình sẽ bỏ mạng tại nơi đây thì Hoài Văn đã kịp thời xuất hiện, phá bỏ vòng vây và cứu được người chú của mình. Thấy được khí thế hùng dũng của cháu trai, Chiêu Thành Vương rất tự hào và mãn nguyện vô cùng.

Trong đoạn trích, chính chú ruột của Hoài Văn cũng không nghĩ rằng anh sẵn sàng xả thân mình cứu ông trong hoạn nạn. Qua chi tiết này cho thấy anh là một người trọng tình nghĩa và dám hết mình chiến đấu để đánh tan quân giặc bảo vệ đất nước. Hoài Văn cũng là người rất khôn khéo, chính trực khi vừa lập chiến công vừa lấy đó làm lí do hóa giải được hiểu nhầm với người anh em kết nghĩa Thế Lộc. Đây quả là một bậc anh hùng tài giỏi, dũng cảm, dám nghĩ dám làm, trọng nghĩa khí và hết lòng cho nhân dân, đất nước. 

Hoài Văn - Anh hùng dân tộc, niềm tự hào của nhân dân, tấm gương để lớp trẻ noi theo. Và thậm chí hào khí dân tộc hùng dũng sục sôi trong người cậu thiếu niên Trần Quốc Toản trong thời đại ấy vẫn có sức tác động vô cùng mạnh mẽ đến thế hệ trẻ ngày nay. Trong tác phẩm “Lịch sử nước ta” của Hồ Chí Minh, Bác cũng từng có ca ngợi về người anh hùng Trần Quốc Toản:

“Quốc Toản là trẻ có tài,

Mới mười sáu tuổi ra oai trận tiền,

Mấy lần đánh thắng quân Nguyên,

Được phong làm tướng cầm quyền binh nhung

Thật là một đấng anh hùng,

Trẻ con Nam Việt nên cùng noi theo”.

Câu 1. Văn bản trên kể về sự việc gì trong cuộc đời của nhân vật “anh Ba”. Đối chiếu văn bản chuyện với tiểu sử, niên biểu của lãnh tụ Hồ Chí Minh, chỉ ra một số chi tiết tương đồng, khác biệt.

- Sự việc: anh Ba - Bác Hồ đi tìm đường cứu nước.

- Tương đồng: Nguyễn Tất Thành đổi tên thành Văn Ba, xin là phụ bếp trên tàu Đô đốc La-tu-sơ Tơ-rê-vin.

- Khác biệt: cuộc trò chuyện của Văn Ba và thuyền trưởng Mai-sen.

Câu 2. Liệt kê một số cụm từ trong văn bản thể hiện mục đích chuyến đi của nhân vật “anh Ba”.

- Đuổi Tây ra khỏi nước mình, nỗi khổ của người dân mất nước…

- Giúp đồng bào đuổi hết thực dân Pháp ra khỏi đất nước, giành độc lập, tự do,..

- Quyền lợi tối cao của một dân tộc là… ẩn náu những gì.

Câu 3. Theo em, nét tính cách nổi bật nhất của nhân vật “anh Ba” được thể hiện trong văn bản là gì? Phân tích một số chi tiết tiêu biểu để làm rõ ý kiến của minh.

- Nét tính cách nổi bật nhất của nhân vật “anh Ba” là yêu nước, bản lĩnh, ý chí, nghị lực.

- Phân tích một số chi tiết: cuộc nói chuyện với anh Tư Lê, khi được hỏi lấy tiền đâu để đi, anh Ba đã chìa hai bàn tay ra và nói: “Đây… tiền đây. Chúng ta sống bằng bàn tay, bằng cái đầu chúng ta”...

Câu 4. Trong văn bản, nhân vật “anh Ba” đã trò chuyện, tiếp xúc với những ai? Các cuộc trò chuyện, tiếp xúc ấy có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện tính cách của nhân vật “anh Ba”

Anh Ba đã trò chuyện, tiếp xúc với anh Tư Lê, thuyền trưởng Louis Edouard Maisen

Tác dụng: thể hiện tính cách của nhân vật “anh Ba” 

• Kiên định, không ngại khó ngại khổ quyết tâm với con đường cứu nước mình chọn 
• Lịch thiệp, khiêm nhường nhưng tràn ngập tự tin

Câu 5. Việc sử dụng các danh từ riêng như Cảng Nhà Rồng, Lu-i Ê-đu-a Mai-sen,..., các số liệu về kích cỡ, trọng tải, cấu trúc nội thất tàu Đô đốc La-tu-sơ Tơ-rê-vin;... có tác dụng gì đối với câu chuyện, sự việc được kể?

Tác dụng: 

•  kể về câu chuyện chân thật, gần gũi 
• mang tới cho người đọc thông tin chính xác đối với câu chuyện, sự việc được kể
• làm nổi bật bối cảnh truyện

Câu 6. Viết đoạn văn chia sẻ cảm nhận hoặc làm một bài thơ, vẽ một bức chân dung một trong ba nhân vật: Quang Trung (Quang Trung đại phá quân Thanh), Hoài Văn (Viên tưởng trẻ và con ngựa trắng), anh Ba (Bến Nhà Rồng năm ấy...).

Nguyễn Huệ — người anh hùng áo vải ở đất Tây Sơn là niềm tự hào của dân tộc Việt Nam. Người anh hùng áo vải ấy với thiên tài quân sự của mình đã đánh tan hai mươi chín vạn quân Thanh xâm lược, khiến cho bọn bán nước cầu vinh ê chề nhục nhã. Có thể nói Hồi thứ mười bốn trong tác phẩm Hoàng Lê nhất thống chí của nhóm Ngô gia văn phái đã phản ánh khá đầy đủ chân dung người anh hùng Nguyễn Huệ. Càng đọc chúng ta càng khâm phục tài năng xuất chúng của ông. Qua đó người đọc có thể hình dung được chân dung của người anh hùng áo vải Quang Trung không chỉ là nhà quân sự thiên tài “xuất quỷ, nhập thần" mà còn là một tướng quân giàu lòng yêu nước, có ý thức dân tộc hết sức sâu sắc. Ông là hình ảnh đối lập với những tên vua, những tên quan lại bán nước, hèn nhát. Quang Trung mãi mãi được nhân dân kính phục, yêu mến. 

HƯỚNG DẪN ĐỌC BÀI

Trả lời các câu hỏi trang 91, 92 SGK Ngữ văn 8 tập 2 Chân trời sáng tạo

Câu 1: Văn bản trên kể về sự việc gì trong cuộc đời của nhân vật “anh Ba”? Đối chiếu văn bản truyện với tiểu sử, niên biểu của lãnh tụ Hồ Chí Minh, chỉ ra một số chi tiết tương đồng, khác biệt.

Trả lời:

Văn bản trên kể về sự việc rời khỏi bến cảng nhà Rồng sang phương Tây tìm đường cứu nước trong cuộc đời của nhân vật “anh Ba”.

Đối chiếu văn bản truyện với tiểu sử, niên biểu của lãnh tụ Hồ Chí Minh, ta thấy có một số chi tiết tương đồng và khác biệt như sau:

- Điểm tương đồng: Trong cuộc đời của nhân vật "anh Ba" và lãnh tụ Hồ Chí Minh đều có sự kiện rời khỏi bến cảng nhà Rồng sang phương Tây tìm đường cứu nước.

- Điểm khác biệt:

+ Trong văn bản truyện, tác giả đề cao tính nghệ thuật, chú trọng chi tiết vào việc miêu tả tâm trạng, suy nghĩ… của nhân vật anh Ba.

+ Trong tiểu sử, niên biểu của lãnh tụ Hồ Chí Minh thì đề cao tính lịch sử, chú trọng vào sự kiện lịch sử.

Câu 2: Liệt kê một số cụm từ trong văn bản thể hiện mục đích chuyến đi của nhân vật “anh Ba”.

Trả lời:

Một số cụm từ trong văn bản thể hiện mục đích chuyến đi của nhân vật “anh Ba”: ra nước ngoài, sang Pháp, các nước văn minh khác, đuổi hết thực dân Pháp ra khỏi đất nước, giành độc lập, tự do, sang Tây, tìm đường cứu nước, cứu dân...

Câu 3: Theo em, nét tính cách nổi bật nhất của nhân vật “anh Ba” được thể hiện trong văn bản là gì? Phân tích một số chi tiết tiêu biểu để làm rõ ý kiến của em.

Trả lời:

Nét tính cách nổi bật nhất của nhân vật anh Ba đó là: yêu nước, thương dân, giàu bản lĩnh, ý chí; sống, hành động và phấn đấu vì mục đích, lí tưởng cao đẹp, sẵn sàng hi sinh vì đất nước...

Một số chi tiết tiêu biểu để làm rõ ý kiến:

- Chúng mình trở về giúp đồng bào đuổi hết thực dân Pháp ra khỏi đất nước, giành độc lập, tự do.

- Tìm đường cứu nước, cứu dân.

- Tôi muốn sang Pháp để được nhìn tận mắt người dân Pháp họ sống thế nào đằng sau những cái chữ tự do, bình đẳng, bắc ái ẩn náu những gì....

Câu 4: Trong văn bản, nhân vật “anh Ba” đã trò chuyện, tiếp xúc với những ai? Các cuộc trò chuyện, tiếp xúc ấy có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện tính cách của nhân vật “anh Ba"?

Trả lời:

Trong văn bản, nhân vật “anh Ba” đã trò chuyện, tiếp xúc với anh Tư Lê, thuyền trưởng Louis Edouard Maisen. Các cuộc trò chuyện, tiếp xúc ấy có tác dụng thể hiện tính cách của nhân vật “anh Ba” không ngại khó ngại khổ quyết tâm với con đường cứu nước mình chọn không vì khó khăn gian khổ mà vứt bỏ công việc cứu nước, cứu dân, đánh đuổi thực dân Pháp.

- Cuộc trò chuyện của anh Ba với anh Tư: thể hiện nét tính cách gần gũi, thân tình, thể hiện lựa chọn dứt khoát của bản thân, nhưng cũng sẵn lòng đích chuyến đi) cảm thông với hoàn cảnh riêng của bạn.

- Cuộc gặp gỡ, trò chuyện của anh Ba với Lu-i Ê-đu-a Mai-sen - thuyền trưởng tàu Đô đốc La-tu-sơ Tơ-rê-vin: thể hiện nét tính cách kín đáo, khiêm nhường nhưng lịch thiệp, tự tin; xem mục tiêu lâu dài là quan trọng nên sẵn sàng đảm nhận công việc thấp hơn khả năng của mình.

Câu 5: Việc sử dụng các danh từ riêng như Cảng Nhà Rồng, Lu-i Ê-đu-a Mai-sen...; các số liệu về kích cỡ, trọng tải, cấu trúc nội thất tàu Đô đốc La-tu-sơ Tơ-rê-vin... có tác dụng gì đối với câu chuyện, sự việc được kể?

Trả lời:

Việc sử dụng các danh từ riêng như Cảng Nhà Rồng, Lu-i Ê-đu-a Mai-sen,... các số liệu về kích cỡ, trọng tải, cấu trúc nội thất tàu Đô đốc La-tu-sơ Tơ-rê-vin;... có tác dụng kể về câu chuyện chân thật, gần gũi và mang tới cho người đọc thông tin chính xác đối với câu chuyện, sự việc được kể.

Câu 6: Viết đoạn văn chia sẻ cảm nhận hoặc làm một bài thơ, vẽ một bức chân dung một trong ba nhân vật: Vua Quang Trung (Hoàng Lê nhất thống chí), Hoài Văn (Viên tướng trẻ và con ngựa trắng), anh Ba (Bến Nhà Rồng năm ấy...).

Trả lời:

Trong lịch sử dân tộc, có rất nhiều vị anh hùng đã trở thành nguồn cảm hứng cho thơ ca và hội họa. Đặc biệt nổi bật trong số họ là người anh hùng áo vải, vị hoàng đế Quang Trung, hay còn gọi là Nguyễn Huệ, được miêu tả một cách chân thực trong tác phẩm "Hoàng Lê nhất thống chí" của nhóm Ngô Gia văn phái.

Nguyễn Huệ là người đã có những đóng góp to lớn trong cuộc chiến chống lại quân Thanh xâm lược. Trong trận chiến đó, ông đã thể hiện sự dũng mãnh, tài trí, và tầm nhìn xa trông rộng của mình. Để giành được những chiến công vĩ đại đến ngày nay, ông chắc hẳn phải là người quyết đoán và mạnh mẽ, không bao giờ bị nản lòng, đặc biệt khi nghe tin giặc đã chiếm thành Thăng Long, đất nước đang gặp nguy hiểm, ông đã quyết định "thân chinh cầm quân đi ngay."

Chỉ trong vòng một tháng, Nguyễn Huệ đã thực hiện nhiều nhiệm vụ quan trọng như "tế cáo trời đất," lên ngôi hoàng đế, đốc suất đại binh, tuyển mộ quân lính và mở các cuộc duyệt binh lớn tại Nghệ An. Ông đã tổ chức hành quân, đánh giặc và xác định kế hoạch đối phó với nhà Thanh sau chiến thắng.

Hình ảnh của Nguyễn Huệ trong trận chiến để lại trong chúng ta một ấn tượng mạnh mẽ về một vị hoàng đế thực thụ, sẵn sàng tự mình tham gia vào chiến trận thay vì chỉ ở vị trí danh nghĩa. Ông đã hoạch định chiến thuật, chỉ huy quân lính, tự mình dẫn đầu mũi tên tiến công, cưỡi voi để đốc thúc quân đội, và tận dụng sáng tạo mọi cơ hội để đánh bại kẻ thù. Dưới sự lãnh đạo tài tình của người chỉ huy này, quân đội đã giành chiến thắng áp đảo, bắt sống toàn bộ đội do thám của địch tại Phú Xuyên, giữ bí mật để tạo sự bất ngờ và vây kín làng Hạ Hồi...

Do đó, cho đến ngày nay, Nguyễn Huệ vẫn được tôn vinh và ca ngợi về trí tuệ và sự tài năng trong việc sử dụng binh pháp, là một tấm gương sáng mà mọi người có thể học tập và noi theo.

Câu 1. Văn bản trên kể về sự việc gi trong cuộc đời của nhân vật “anh Ba” Đối chiếu văn bản truyện với tiểu sử, niên biểu của lãnh tụ Hồ Chí Minh, chỉ ra một số chi tiết tương đồng, khác biệt.

Trả lời:

Văn bản trên kể về sự việc rời bến cảng nhà Rồng sang phương Tây tìm đường cứu nước của nhân vật “anh Ba”.

Câu 2. Liệt kê một số cụm từ trong văn bản thể hiện mục đích chuyến đi của nhân vật “anh Ba”.

Trả lời:

Một số cụm từ trong văn bản thể hiện mục đích chuyến đi của nhân vật “anh Ba” là: Ra nước ngoài, sang Pháp, đuổi hết thực dân Pháp ra khỏi đất nước, giành độc lập, tự do, sang Tây, tìm đường cứu nước, cứu dân, 

Câu 3. Theo em, nét tính cách nổi bật nhất của nhân vật “anh Ba” được thể hiện trong văn bản là gì? Phân tích một số chi tiết tiêu biểu để làm rõ ý kiến của minh.

Trả lời:

Theo em, nét tính cách nổi bật nhất của nhân vật “anh Ba” được thể hiện trong văn bản trước tiên là người yêu nước, sau đó là người quyết đoán, dũng cảm, căm thù thực dân Pháp, yêu nước thương dân, sẵn sàng hi sinh vì đất nước.

Một số chi tiết tiêu biểu để làm rõ ý kiến của minh là:

+ Chúng mình trở về giúp đồng bào đuổi hết thực dân Pháp ra khỏi đất nước, giành độc lập, tự do.

+ Tìm đường cứu nước, cứu dân.

+ Tôi muốn sang Pháp để được nhìn tận mắt người dân Pháp họ sống thế nào đằng sau những cái chữ tự do, bình đẳng, bắc ái ẩn náu những gì,.....

Câu 4. Trong văn bản, nhân vật “anh Ba” đã trò chuyện, tiếp xúc với những ai? Các cuộc trò chuyện, tiếp xúc ấy có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện tính cách của nhân vật “anh Ba”

Trả lời:

Trong văn bản, nhân vật “anh Ba” đã trò chuyện, tiếp xúc với anh Tư Lê và thuyền trưởng Louis Edouard Maisen.

Các cuộc trò chuyện, tiếp xúc ấy có tác dụng trong việc thể hiện tính cách của nhân vật “anh Ba” là người không ngại khó khăn gian khổ, quyết tâm cứu nước mang lại đọc lập tự do cho nhân dân.

Câu 5. Việc sử dụng các danh từ riêng như Cảng Nhà Rồng, Lu-i Ê-đu-a Mai-sen,..., các số liệu về kích cỡ, trọng tải, cấu trúc nội thất tàu Đô đốc La-tu-sơ Tơ-rê-vin;... có tác dụng gì đối với câu chuyện, sự việc được kể?

Trả lời:

Việc sử dụng các danh từ riêng như Cảng Nhà Rồng, Lu-i Ê-đu-a Mai-sen,..., các số liệu về kích cỡ, trọng tải, cấu trúc nội thất tàu Đô đốc La-tu-sơ Tơ-rê-vin;... có tác dụng làm cho câu chuyện có tính chân thực hơn với số liệu và sự vật hiện tượng có thật. 

Câu 6. Viết đoạn văn chia sẻ cảm nhận hoặc làm một bài thơ, vẽ một bức chân dung một trong ba nhân vật: Quang Trung (Quang Trung đại phá quân Thanh), Hoài Văn (Viên tướng trẻ và con ngựa trắng), anh Ba (Bến Nhà Rồng năm ấy...)

Trả lời:

Trong đoạn trích Viên tướng trẻ và con ngựa trắng của tác giả Nguyễn Huy Tưởng kể về những hành động tiếp theo của Hoài văn hay chính là người anh hùng Trần Quốc Toản sau sự việc bóp nát quả cam và không được tham gia đánh giặc cho tới khi lập được chiến công và giải cứu chú ruột của mình. 

Trong câu chuyện, sau khi trở về từ chuyến đi gặp nhà vua, Hoài Văn đã tự mình rèn luyện, đồng thời kêu gọi, tập hợp một nhóm người tài để tạo nên một đội quân riêng của mình. Sau quá trình tìm kiếm anh đã chiêu mộ được hơn sáu trăm người trẻ tuổi cùng ý chí thiện chiến cùng lên đường đánh giặc giúp dân, cứu nước. Hoài Văn cùng đồng đội không đi đánh giặc theo lệnh của nhà vua mà tự mình đi tìm giặc, thấy ở đâu là đánh ở đó, ý chí quyết tâm ấy đã được thể hiện rất rõ ràng qua lá cờ đỏ thêu sáu chữ vàng “Phá cường địch báo hoàng ân”. 

Hoài Văn đã dẫn theo đoàn quân vượt sông, trèo đèo lội suối, băng qua các khu rừng nguy hiểm, cùng đồng đội lên chiến thuật phục kích và xông lên đánh tan quân giặc. Kết quả anh đã bắt sống được tướng giặc, đây cũng là trận đánh đầu tiên của Hoài Văn và đội quân nhưng họ đã dành được chiến thắng oanh liệt nhờ vào sự tài trí của người chỉ huy là Hoài Văn cũng như lòng đoàn kết, anh dũng của toàn đội quân. Hoài Văn không những là người tài giỏi, anh dũng mà còn có khí thế oai hùng của một vị tướng thực thụ khi anh đã liều mình xông vào phá vòng vây của địch và thành công cứu thoát được chú mình là Chiêu Thành Vương. 

Trong đoạn trích, chính chú ruột của Hoài Văn cũng không nghĩ rằng anh sẵn sàng xả thân mình cứu ông trong hoạn nạn. Qua chi tiết này cho thấy anh là một người trọng tình nghĩa và dám hết mình chiến đấu để đánh tan quân giặc bảo vệ đất nước. Hoài Văn cũng là người rất khôn khéo, chính trực khi vừa lập chiến công vừa lấy đó làm lí do hóa giải được hiểu nhầm với người anh em kết nghĩa Thế Lộc. Đây quả là một bậc anh hùng tài giỏi, dũng cảm, dám nghĩ dám làm, trọng nghĩa khí và hết lòng cho nhân dân, đất nước.  

I. Tác giả văn bản Bến nhà rồng năm ấy

- Sơn Tùng, tên đầy đủ là Bùi Sơn Tùng

- Ông sinh năm 1928 tại Nghệ An, mất lúc 23h05 ngày 22 tháng 7 năm 2021 tại Hà Nội)

- Ông là nhà văn Việt Nam với nhiều tác phẩm về lãnh tụ Hồ Chí Minh và các danh nhân cách mạng, danh nhân văn hóa Việt Nam, trong đó nổi tiếng nhất là tiểu thuyết lịch sử Búp sen xanh viết về cuộc đời Hồ Chí Minh.

II. Tìm hiểu tác phẩm Bến nhà rồng năm ấy

Thể loại: Truyện lịch sử

Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:

- In trong Búp sen xanh, NXB Văn nghệ Thành phố Hồ Chí Minh, 2020.

Phương thức biểu đạt:

Văn bản có phương thức biểu đạt là tự sựkết hợp miêu tả, biểu cảm.

Bố cục:

Gồm 3 phần.

+ Phần 1: Sự kiện Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nước.

+ Phần 2: Nguyên nhân ra đời Bến Nhà Rồng.

+ Phần 3: Quá trình phát triển của Bến Nhà Rồng.

Giá trị nội dung:

- Văn bản trên kể về sự việc nhân vật “anh Ba” rời bến cảng nhà Rồng sang phương Tây tìm đường cứu nước và cụ thể là sang Pháp.

Giá trị nghệ thuật:

- Kể chuyện xen kẽ miêu tả một cách sinh động cụ thể, gây được ấn tượng.

- Khắc họa hình tượng anh Ba một cách rõ nét, mang đậm màu sắc sử thi.

- Kể lại các sự kiện một cách rành mạch, chân thực, khách quan, kết hợp yếu tố miêu tả với biện pháp nghệ thuật so sánh, đối lập.

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Bến nhà rồng năm ấy

Bối cảnh câu chuyện

- Anh Ba chuẩn bị ra nước ngoài tìm đường cứu nước từ Bến càng Nhà Rồng năm 1911.

Nội dung

Trong câu chuyện

Tiểu sử của Bác Hồ

Không gian, thời gian (Bối cảnh)

Sự việc: anh Ba chuẩn bị ra nước ngoài tìm đường cứu nước.

Không gian; bến cảng Nhà Rồng.

Thời gian: hè năm 1911.

Ngày 5/6/1911, Nguyễn Tất Thành rời Tổ quốc ra đi trên con tàu Đô đốc La-tu-sơ Tơ-rê-vin, bắt đầu hành trình cứu nước. Trong sổ lương của tàu tên anh là Văn Ba.

Mục đích chuyến đi

- Tôi muốn sang Pháp để được nhìn tận mắt người dân Pháp họ sống thế nào, đằng sau những cái chữ tự do, bình đẳng, bác ái…

-Sau khi xem xét họ làm ăn thế nào, chúng mình trở về giúp đồng bào đuổi hết thực dân Pháp ra khỏi đất nước, giành độc lập, tự do…

Trang 14, sách Chủ tịch Hồ Chí Minh, tiểu sử và sự nghiệp, ban nghiên cứu lịch sử Đảng Trung ương, NXB Sự thật in: “Vào trạc 13 tuổi, lần đầu tiên tôi đã được nghe những từ Pháp: tự do, bình đẳng, bác ái. Thế là tôi muốn làm quen với văn minh Pháp tìm xem những gì ẩn giấu đằng sau những từ ấy”.

Nhân vật anh Ba

- Khi trò chuyện với anh Tư Lê: anh Ba là người yêu nước, mong muốn giành lại độc lập cho Tổ quốc và tự do cho nhân dân bằng chính sức lực và trí lực của mình, không ngại khó khăn gian khổ, có trách nhiệm: dám nghĩ dám làm.

- Khi tiếp xúc với thuyền trưởng Lu-i Mai-sen: anh Ba khiến người khác trọng nể với sự thông minh, có hiểu biết. Anh không nề hà, gian khổ dù phải làm công việc phụ bếp vất vả. Quyết tâm, kiên định thực hiện lí tưởng của bản thân, một lòng vì đất nước.

Tóm tắt Bến nhà rồng năm ấy - Mẫu 1

Tại bến Cảng Nhà Rồng mờ mờ ánh đèn, Anh Ba ngồi kề vai với anh Tư Lê bên bờ sông, hỏi anh Tư rằng “anh có dám nghĩ đến việc đuổi Tây ra khỏi nước mình”. Anh Tư nói rằng “Nhà tôi có thù với chúng mà, anh Ba!”. Trong cuộc trò chuyện về nỗi lo của đất nước, họ nói về việc giúp đồng bào đuổi hết thực dân Pháp ra khỏi đất nước, giành độc lập, tự do… Họ nói đến lí do tại sao lại sang Tây, họ nói về quyền lợi tối cao của một dân tộc là độc lập, tự chủ; quyền cơ bản nhất của con người ở trong xã hội là quyền tự do, bình đẳng giữa người với người; sang Pháp để được nhìn tận mắt người dân Pháp họ sống thế nào, đằng sau những cải chữ “tự do, bình đẳng, bác ái”.

Tóm tắt Bến nhà rồng năm ấy - Mẫu 2

Trong đêm hè trải dài theo gió, tại Cảng Nhà Rồng mờ mờ ánh đèn. Anh Ba ngồi kề vai với anh Tư Lê bên bờ sông nói về câu chuyện giành lại độc lập tự do, giúp đồng bào đuổi hết thực dân Pháp ra khỏi đất nước mình. Họ nói về tương lai rằng họ sang Pháp để làm gì và họ sẽ sống thế nào khi ở đây. Họ nói đến lí do tại sao lại sang Tây, và ở đây có quyền lợi tối cao của một dân tộc là độc lập, tự chủ; Họ muốn học hỏi và tìm hiểu về quyền cơ bản nhất của con người ở trong xã hội là quyền tự do, bình đẳng giữa người với người; sang Pháp để được nhìn tận mắt người dân Pháp họ sống thế nào, đằng sau những cải chữ “tự do, bình đẳng, bác ái” ẩn náu những gì...