Chuẩn bị

(trang 63, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Đọc trước truyện Đánh nhau với cối xay gió; tìm hiểu thêm thông tin về nhà văn Mi-ghen đơ Xéc-van-tét (Miguel de Cervantes) và tiểu thuyết Đôn Ki-hô-tê (Don Quixote).

Phương pháp giải:

Đọc trước văn bản và tìm hiểu thêm về tác giả

Lời giải chi tiết:

Tác giả

- Miguel de Cervantes Saavedra (1547 – 1616), sinh ra tại thị trấn gần thủ đô Ma Đrít (Tây Ban Nha) trong một gia đình quý tộc nhỏ, đã sa sút. Ông thân sinh ra Xec-van-tec làm nghề thầy thuốc, phải lang thang từ tỉnh này sang tỉnh khác để kiếm tiền nuôi sống bảy đứa con.

- Ông sáng tạo ra kiểu nhân vật lưỡng diện: vừa điên rồ, vừa sáng suốt, dùng tiếng cười và thủ pháp lạ hóa điêu luyện trong việc bóc trần những thói hư, tật xấu của con người và xã hội.

Tiểu thuyết Đôn Ki-hô-tê (Don Quixote).

Đôn Ki-hô-tê, Don Quixote, Don Quijote, Don Quijote hay Đông-Ki-Sốt (tiếng Tây Ban Nha: Don Quixote de la Mancha) là tiểu thuyết của nhà văn Tây Ban Nha Miguel de Cervantes Saavedra (1547-1616). Tác phẩm còn có tên đầy đủ là El Ingenioso hidalgo Don Quixote de la Mancha (Đôn Kihôtê, nhà hiệp sĩ quý tộc tài ba xứ Mancha). Phần đầu tiên được xuất bản năm 1605 và phần thứ 2 xuất bản năm 1615. Đây là một trong những tiểu thuyết viết sớm nhất bằng ngôn ngữ châu Âu hiện đại và có thể cho rằng là tác phẩm gây ảnh hưởng và điển hình nhất trong danh sách các tác phẩm của văn học Tây Ban Nha. Đôn Kihôtê được coi là một trong số ít tác phẩm có nhiều người đọc nhất trong văn học phương Tây; một cuộc điều tra năm 2002 do Viện Nobel Na Uy tiến hành đã cho thấy đây là tiểu thuyết hay nhất trong mọi thời đại.

Đọc hiểu 1

Câu 1 (trang 64, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Hai thầy trò đã phát hiện ra điều gì và nhận định ra sao?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn văn bản

Lời giải chi tiết:

Hai thầy trò phát hiện có ba, bốn chục chiếc cối xay gió giữa đồng.

Đôn Ki-hô-tê nhận định những chiếc cối xay gió giữa đồng đó là những gã khổng lồ ghê gớm.

Đọc hiểu 2

Câu 2 (trang 64, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Diễn biến sự việc như thế nào? Hậu quả ra sao?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn văn bản ứng với câu hỏi

Lời giải chi tiết:

- Đôn Ki-hô-tê xông vào đánh cối xay gió. Trong trận giao chiến: lấy khiên che kín thân, cầm ngọn giáo, thúc ngựa phi thẳng tới chiếc cối xay gió gần nhất, đâm giáo vào cánh quạt.

- Kết quả: Giáo gãy tan tành, người và ngựa lăn ra xa, ngựa: toạc nửa vai.

Đọc hiểu 3

Câu 3 (trang 65, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Quan điểm của Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô về vấn đề bị thương như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn văn bản ứng với câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Quan điểm của Đôn Ki-hô-tê về vấn đề bị thương: "các hiện sĩ giang hồ bị thương thế nào cũng không được rên rỉ, dù xổ cả gan ruột ra ngoài".

Quan điểm của Xan-chô về vấn đề bị thương: "chỉ cần hơi đau một chút là tôi rên rỉ ngày, trừ phi đến cả giám mã của hiệp sĩ giang hồ cũng bị cấm không được rên rỉ."

CH cuối bài 1

Câu 1 (trang 66, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Xác định nội dung chính của mỗi phần trong đoạn trích Đánh nhau với cối xay gió. Theo em, cốt truyện trong đoạn trích này là cốt truyện đơn tuyến hay đa tuyến? Vì sao?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản

Lời giải chi tiết:

Nội dung chính của mỗi phần trong đoạn trích Đánh nhau với cối xay gió

+ Phần 1: Thầy trò Đôn-ki-hô-tê trước trận chiến đấu

+ Phần 2: Hiệp sĩ liều mình tấn công lũ khổng lồ

+ Phần 3: Hai thầy trò tiếp tục lên đường

Cốt truyện trong đoạn trích này là cốt truyện đơn tuyến vì nó chỉ xoay quanh truyện nhân vật Đôn Ki-hô-tê đánh nhau với cối xay gió; tất cả những con người, sự kiện trong tác phẩm đều liên quan trực tiếp tới nhân vật này.

CH cuối bài 2

Câu 2 (trang 66, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Nhân vật Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô Pan-xa được tác giả khắc họa như thế nào? Hãy liệt kê những đặc điểm của hai nhân vật này (dáng vẻ bên ngoài, suy nghĩ, sở thích, lời nói và hành động)

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản

Lời giải chi tiết:

- Đôn-ki-hô-tê:

+ Xuất thân: Quý tộc nghèo

+ Dáng vẻ: Gầy gò, cao lênh khênh

+ Trang bị: Một con ngựa còm, mũ, áo, giáp đều bằng sắt đã han rỉ

+ Mục đích: Làm hiệp sĩ, trừ gian tà, cứu người lương thiện

+ Tính cách: Dũng cảm

+ Suy nghĩ: viển vông xa vời thực tế

- Xan- chô Pan- xa:

+ Xuất thân: nông dân

+ Dáng vẻ: béo lùn

+ Trang bị: Một con lừa thấp lè tè, một túi thức ăn, một bầu rượu

+ Mục đích: làm giám mã, mong hưởng chiến lợi phẩm để làm giàu

+ Tính cách: thật thà

+ Suy nghĩ: tỉnh táo, thực dụng

CH cuối bài 3

Câu 3 (trang 67, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Vì sao Đôn Ki-hô-tê đánh nhau với cối xay gió? Xan-chô nhìn nhận về cối xay gió có gì khác với Đôn Ki-hô-tê?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản

Lời giải chi tiết:

- Đôn Ki-hô-tê đánh nhau với cối xay gió vì:

+ Kiên quyết tiêu diệt cái ác, cái xấu

+ Dũng cảm, chủ động tấn công địch, không sợ chênh lệch lực lượng

+ Quyết chiến thắng kẻ thù cho dù chúng dùng pháp thuật xấu xa.

+ Theo gương các hiệp sĩ giang hồ, dù có bị thương.

- Xan-chô xác định những thứ Đôn Ki-hô-tê nói đến là cối xay gió trong khi Đôn Ki-hô-tê cho rằng đó là những gã khổng lồ.

CH cuối bài 4

Câu 4 (trang 67, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Qua đoạn trích Đánh nhau với cối xay gió, em có nhận xét gì về cách xây dựng hai nhân vật Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô của tác giả?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản

Lời giải chi tiết:

Hai tính cách trên tương phản nhau nhưng lại không mâu thuẫn; trái lại bổ sung cho nhau. Thực tế tác phẩm cho thấy trong các cuộc phiêu lưu mạo hiểm hiệp sĩ Đôn-ki-hô- tê luôn luôn có giám mã Xan-chô Pan-xa đi theo phục vụ. Và hai người sống với nhau rất hòa thuận, gắn bó. Tách riêng ra, mỗi tính cách đều phiến diện (lệch lạc), cực đoan (thái quá) không thể tồn tại mà không gặp khó khăn và thất bại- nhất là những lúc đứng trước thử thách lớn. Đi đôi với nhau, nương tựa vào nhau, chúng hạn chế được những mặt yếu, phát huy được những mặt mạnh, trở thành một khối thống nhất vững chắc trong mọi suy nghĩ, sinh hoạt và hành động.

CH cuối bài 5

Câu 5 (trang 67, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Theo em, việc Đôn Ki-hô-tê say mê, muốn trở thành hiệp sĩ giang hồ và hành động của nhân vật này có những điểm nào tốt và không tốt? Câu chuyện nhằm ca ngợi hay phê phán điều gì?

Phương pháp giải:

Trả lời theo ý hiểu

Lời giải chi tiết:

* Điểm tốt và không tốt lí tưởng và hành động của Đôn Ki-hô-tê:

- Đầu óc mê muội, không tỉnh táo:

+ Nhìn thấy những chiếc cối xay gió (đến ba bốn chục chiếc) lão lại tưởng là bọn khổng lồ gian ác, sau đó lại tưởng là pháp thuật của pháp sư Phơ-re-xtôn.

+ Tư tưởng: Đôn Ki-hô-tê muốn diệt ác cứu đời. Khát vọng ấy tuy tốt đẹp nhưng đã bị đầu óc hoang tưởng kia làm cho sai lệch và trở nên hão huyền.

+ Hành động: Chẳng chút sợ sệt, lão xông vào cuộc giao tranh dữ dội một cách dũng cảm, không cân sức.

_ Tuy bị trọng thương nhưng lão không hề rên rỉ. Lẽ ra điều ấy đáng được khen ngợi, nhưng thật đáng tiếc là lão muốn làm theo các hiệp sĩ giang hồ trong sách mà lão rất say mê. Đôn Ki-hô-tê cũng không quan tâm đến những nhu cầu của cá nhân mình, kế cả chuyện ăn, chuyện ngủ như bao nhiêu kẻ trên đời.

=> Đôn-ki-hô-tê là nhân vật có lý tưởng tốt, hành hiệp trượng nghĩa nhưng hành động thì điên rồ, phi thực tế bởi chính những ảo tưởng, mê muội khi đọc truyện kiếm hiệp.

- Câu chuyện nhằm phê phán những tiểu thuyết hiệp sĩ phiêu lưu hão huyền trong xã hội đương thời; chế giễu tàn dư của lí tưởng hiệp sĩ phong kiến lỗi thời.

CH cuối bài 6

Câu 6 (trang 67, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Đoạn trích Đánh nhau với cối xay gió gợi cho người đọc hai lối sống: mơ mộng và thực dụng. Theo em, nên chọn lối sống nào? Vì sao?

Phương pháp giải:

Rút ra bài học cho bản thân

Lời giải chi tiết:

- Sống có lí tưởng, ước mơ là tốt nhưng không nên quá đắm chìm trong mộng tưởng.

- Không nên sống quá thực dụng, sẽ dễ bỏ qua những điều tốt đẹp trong cuộc sống.

=> Nên dung hòa cả hai lối sống

Câu 1. Xác định nội dung chính của mỗi phần trong đoạn trích Đánh nhau với cối xay gió. Theo em, cốt truyện trong đoạn trích này là cốt truyện đơn tuyến hay đa tuyến?

- Nội dung chính của mỗi phần trong đoạn trích Đánh nhau với cối xay gió:

+ Phần 1: Thầy trò Đôn-ki-hô-tê trước trận chiến đấu

+ Phần 2: Hiệp sĩ liều mình tấn công lũ khổng lồ

+ Phần 3: Hai thầy trò tiếp tục lên đường

- Theo em, cốt truyện trong đoạn trích này là cốt truyện đơn tuyến vì câu chuyện chỉ xoay quanh nhân vật Đôn Ki-hô-tê đánh nhau với cối xay gió. Những con người, sự kiện khác trong tác phẩm đều liên quan trực tiếp tới nhân vật này.

Câu 2. Nhân vật Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô Pan-xa được tác giả khắc hoạ như thế nào? Hãy liệt kê những đặc điểm của hai nhân vật này (dáng vẻ bên ngoài, suy nghĩ, sở thích, lời nói và hành động).

- Nhân vật Đôn Ki-hô-tê được tác giả khắc hoạ với các đặc điểm sau:

+ Xuất thân: Qúy tộc nghèo

+ Dáng vẻ: Gấy gò, cao lênh khênh

+ Tính cách: Dũng cảm

+ Suy nghĩ: viển vông xa vời thực tế

+ Trang bị: Một con ngựa còm, mũ, áo, giáp đều bằng sắt đã han rỉ

+ Mục đích: Làm hiệp sĩ, trừ gian tà, cứu người lương thiện

- Nhân vật Xan- chô Pan- xa được tác giả khắc hoạ với các đặc điểm sau:

+ Xuất thân: nông dân

+ Dáng vẻ: béo lùn

+ Tính cách: thật thà

+ Suy nghĩ: tỉnh táo, thực dụng

+ Trang bị: Một con lừa thấp lè tè, một túi thức ăn, một bầu rượu

+ Mục đích: làm giám mã, mong hưởng chiến lợi phẩm để làm giàu

Câu 3. Vì sao Đôn Ki-hô-tê đánh nhau với cối xay gió? Xan-chô nhìn nhận về cối xay gió có gì khác với Đôn Ki-hô-tê?

- Lí do Đôn Ki-hô-tê đánh nhau với cối xay gió vì: Anh kiên quyết tiêu diệt cái ác, cái xấu. Dũng cảm, chủ động tấn công địch, không hề sợ chênh lệch lực lượng. Dám quyết chiến thắng kẻ thù cho dù chúng dùng pháp thuật xấu xa. Theo gương các hiệp sĩ giang hồ, dù có bị thương.

- Xan-chô nhìn nhận về cối xay gió rất khác Đôn Ki-hô-tê: Xan-chô xác định những thứ Đôn Ki-hô-tê nói đến là cối xay gió trong khi Đôn Ki-hô-tê cho rằng đó là những gã khổng lồ.

Câu 4. Qua đoạn trích Đánh nhau với cối xay gió, em hãy tưởng tượng về tính cách của hai nhân vật Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô; từ đó, nêu nhận xét về cách xây dựng hai nhân vật này.

Qua đoạn trích “Đánh nhau với cối xay gió”, đã cho chúng ta thấy hai nhân vật Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô Pan-xa được nhà văn cố tình xây dựng với sự tương phản hoàn toàn về mọi mặt. Đối với nhân vật Đôn Ki-hô-tê gầy gò, cao lênh khênh nhưng lại cưỡi trên lưng con ngựa còm nên trông như càng cao thêm còn đối với Xan-chô Pan-xa đã béo lùn lại ngồi trên lưng lừa nên càng thêm vẻ lùn tịt hơn. Trái ngược với Đôn Ki-hô-tê có khát vọng cao cả, Xan-chô Pan-xa lại chỉ có ước mơ tầm thường. Đôn Ki-hô-tê khao khát giúp ích cho đời, Xan-chô Pan-xa lại chỉ nghĩ đến quyền lợi cá nhân. Đôn Ki-hô-tê mải sống với ảo ảnh và lí tưởng, Xan-chô Pan-xa thì sống với rượu thịt và thực tế. Nhân vật Đôn Ki-hô-tê rất dũng cảm, Xan-chô Pan-xa lại rất hèn nhát. Đôn Ki-hô-tê dù đau đến cỡ nào nhưng lão cũng không rên rỉ, không ăn uống gì và đêm đến thì thức trắng vì nghĩ đến tình nương. Còn Xan-chô Pan-xa hơi đau một tí là rên rỉ, vừa chè chén, đêm đến bác lăn ra ngủ một mạch đến sáng. Khi đặt hai nhân vật này cạnh nhau, nhân vật này sẽ làm cho tính cách của nhân vật kia nổi bật.

Câu 5. Theo em, việc Đôn Ki-hô-tê say mê, muốn trở thành hiệp sĩ giang hồ và hành động của nhân vật này có những điểm nào tốt và không tốt? Câu chuyện nhằm ca ngợi hay phê phán điều gì?

Theo em, việc Đôn Ki-hô-tê say mê, muốn trở thành hiệp sĩ giang hồ và hành động của nhân vật này có những điểm tốt và không tốt như sau:

- Điểm không tốt:

+ Đầu óc mê muội, không tỉnh táo: Khi nhìn thấy những chiếc cối xay gió (khoảng đến ba bốn chục chiếc) lão lại tưởng là bọn khổng lồ gian ác, nhưng rồi sau đó lại tưởng là pháp thuật của pháp sư Phơ-re-xtôn.

+ Hành động: Không chút sợ sệt, lão xông vào cuộc giao tranh dữ dội một cách dũng cảm, không cân sức.

+ Tuy bị trọng thương nhưng không hề rên rỉ, điều này lẽ ra đáng được khen, nhưng thật tiếc lão lại muốn làm theo các hiệp sĩ giang hồ trong sách mà lão rất say mê. Nhân vật Đôn Ki-hô-tê cũng không để tâm đến những nhu cầu của cá nhân mình, kể cả chuyện ăn ngủ như bao nhiêu kẻ khác trên đời.

- Điểm tốt: 

+ Tư tưởng: Đôn Ki-hô-tê muốn diệt kẻ ác cứu đời. Khát vọng của anh ta tuy tốt đẹp nhưng đầu óc bị hoang tưởng kia làm cho sai lệch và trở nên hão huyền.

+ Bị trọng thương nhưng lão không hề kêu than hay rên rỉ.

=> Nhân vật Đôn-ki-hô-tê là người có lý tưởng tốt, là con người trượng nghĩa nhưng hành động thì điên rồ, phi thực tế bởi chính những ảo tưởng, mê muội khi đọc chuyện kiếm hiệp.

- Qua câu chuyện nhà thơ nhằm phê phán những tiểu thuyết hiệp sĩ phiêu lưu ảo tưởng, hão huyền trong xã hội đương thời. Có phần mỉa mai, chế giễu tàn dư của lí tưởng hiệp sĩ lỗi thời ở xã hội phong kiến xưa.

Câu 6. Từ đoạn trích Đánh nhau với cối xay gió, em rút ra được bài học gì cho bản thân?

Từ đoạn trích Đánh nhau với cối xay gió em rút ra được hai bài học về lối sống mơ mộng và thực dụng. Tuy nhiên, em không chọn lối sống nào trong cả hai, bởi lẽ: Lối sống thực dụng là lối sống rất coi trọng giá trị vật chất, chạy đua theo những nhu cầu trước mắt, đặt lợi ích của bản thân lên trên, điều đó gần với sự ích kỉ, trục lợi cá nhân. Lối sống này là một căn bệnh nguy hiểm có thể làm băng hoại giá trị đạo đức con người. Mặt khác, trong cuộc sống xung quanh chúng ta có rất nhiều người thường hay suy nghĩ mộng tưởng, xa rời thực tế về công việc, tình yêu, bạn bè,... Những người mơ mộng, sống không thực tế có khả năng cao phải đối diện với rất nhiều thất bại trong cuộc sống khi mọi chuyện khonng diễn ra theo suy nghĩ, mộng tưởng của bản thân. Trong chuyện làm ăn, chuyện tình cảm, chuyện bạn bè, nếu công việc nào cũng mộng tưởng sẽ sinh ra nhàm chán, bực tức, mọi chuyện xa rời thực tế sẽ dẫn đến mọi việc đổ vỡ, thất bại.

1. Chuẩn bị

- Xéc-van-tét (1547 - 1616) là một nhà văn người Tây Ba Nha.

- Ông vốn là một binh sĩ, bị thương năm 1957 trong một cuộc thủy chiến và bị bắt giam ở An-giê từ năm 1575 đến năm 1580.

- Khi trở về Tây Ba Nha, ông sống một cuộc đời cực nhọc và âm thầm mãi cho đến khi công bố tiểu thuyết Đôn Ki-hô-tê.

- Tác phẩm tiêu biểu: Hành trình đến Parnassus, Truyện làm gương, Đôn Ki-hô-tê.

2. Đọc hiểu

Câu 1. Hai thầy trò đã phát hiện ra điều gì và nhận định ra sao?

- Hai thầy trò phát hiện ra có ba, bốn chục cái cối xay gió giữa đồng.

- Nhận định:

• Đôn-ki-hô-tê: cho rằng những chiếc cối xay gió là những tên khổng lồ
• Xan-chô Pan-xa: phủ nhận rằng không có tên khổng lồ nào, mà chỉ là những cái cối xay gió

Câu 2. Diễn biến sự việc như thế nào? Hậu quả ra sao?

Đôn-ki-hô-tê thúc con ngựa Rô-xi-na-tê xông lên, không để ý tới lời khuyên của Xan-chô Pan-xa.

Câu 3. Quan điểm của Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô về vấn đề bị thương như thế nào?

• Đôn-ki-hô-tê: các hiệp sĩ giang hồ dù có bị thương thế nào cũng không được rên rỉ, dù xổ cả ruột gan ra ngoài.
• Xan-chô Pan-xa: chỉ cần hơi đau một chút là rên rỉ ngay

3. Trả lời câu hỏi

Câu 1. Xác định nội dung chính của mỗi phần trong đoạn trích Đánh nhau với cối xay gió. Theo em, cốt truyện trong đoạn trích này là cốt truyện đơn tuyến hay đa tuyến? Vì sao?

- Nội dung chính của mỗi phần:

• Phần 1. Từ đầu đền “ chứ không phải là bọn khổng lồ ”: nhận định của hai thầy trò về những chiếc cối xay gió.
• Phần 2. Tiếp theo đến “ con Rô-xi-a-nết cũng bị toác nửa vai ”: hành động của mỗi người đối với những chiếc cối xay.
• Phần 3. Còn lại: cuộc bàn tán sau chuyến phưu lưu.

- Cốt truyện đơn tuyến, vì chỉ có duy nhất câu chuyện được kể liên quan đến Đôn-ki-hô-tê đánh nhau với cối xay gió.

Câu 2. Nhân vật Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô Pan-xa được tác giả khắc họa như thế nào? Hãy liệt kê những đặc điểm của hai nhân vật này (dáng vẻ bên ngoài, suy nghĩ, sở thích, lời nói và hành động).

* Đôn Ki-hô-tê:

- Xuất thân: thuộc tầng lớp quý tộc nghèo

- Ngoại hình: gầy gò, cao lêu nghêu

- Phương tiện đi lại: một con ngựa gầy gò, ốm yếu

- Lý tưởng: trừ gian diệt ác, cứu giúp người vô tội (quét sạch cái giống xấu xa này khỏi mặt đất là phụng sự Chúa đấy).

- Hành động: Cho rằng những chiếc cối xay gió là những tên khổng lồ, quyết tâm đánh nhau với chúng để bảo vệ chính nghĩa.

=> Một con người quá ham mê tiểu thuyết hiệp sĩ mà có những lời nói, hành động phi thực tế.

* Xan-chô Pan-xa

- Xuất thân: một bác nông dân

- Ngoại hình: béo, lùn

- Phương tiện đi lại: một con lừa vừa béo, vừa thấp.

- Lí tưởng: Chấp nhận làm giám mã cho Đôn Ki-hô-tê chỉ vì muốn trở được cai trị một hòn đảo - giàu có và quyền lực.

=> Một con người tỉnh táo, coi trọng cuộc sống vật chất và hèn nhát, sợ đau đớn.

Câu 3. Vì sao Đôn Ki-hô-tê đánh nhau với cối xay gió? Xan-chô nhìn nhận về cối xay gió có gì khác với Đôn Ki-hô-tê?

- Đôn Ki-hô-tê cho rằng những chiếc cối xay gió là những tên khổng lồ, quyết tâm đánh nhau với chúng để bảo vệ chính nghĩa.

- Xan-chô nhìn nhận về cối xay gió:

• Ngạc nhiên khi thấy Đôn Ki-hô-tê nói về những gã khổng lồ (Những tên khổng lồ nào cơ?).
• Tỉnh táo nói với Đôn Ki-hô-tê rằng không có tên khổng lồ nào mà chỉ là những chiếc cối xay gió.

Câu 4. Qua đoạn trích Đánh nhau với cối xay gió, em có nhận xét gì về cách xây dựng hai nhân vật Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô của tác giả?

Nhà văn đã xây dựng Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô có sự khác biệt để tạo ra một cặp nhân vật tương phản.

Câu 5. Theo em, việc Đôn Ki-hô-tê say mê, muốn trở thành hiệp sĩ giang hồ và hành động của nhân vật này có những điểm nào tốt và không tốt? Câu chuyện nhằm ca ngợi hay phê phán điều gì?

- Mắt tốt: có lí tưởng tốt đẹp là hành hiệp trượng nghĩa, cứu đời giúp người.

- Mặt không tốt: đầu óc bị mê muội, không tỉnh táo vì đọc quá nhiều tiểu thuyết hiệp sĩ, hành động điên rồ, phi thực tế

Câu 6. Đoạn trích Đánh nhau với cối xay gió gợi cho người đọc hai lối sống: mơ mộng và thực dụng. Theo em, nên chọn lối sống nào? Vì sao?

Theo em, không nên chọn lối sống mơ mộng hay thực dụng, chúng ta cần sống thực tế, nhưng đôi khi cũng cần có sự mơ mộng, lãng mạn.

Chuẩn bị

Yêu cầu (trang 63 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2): Đọc trước truyện Đánh nhau với cối xay gió; tìm hiểu thêm thông tin về nhà văn Mi-ghen đơ Xéc-van-tét (Miguel de Cervantes) và tiểu thuyết Đôn Ki-hô-tê (Don Quixote).

Trả lời:

* Tác giả:

- Xéc- van- tét (1547- 1616) tên đầy đủ là Miguel de Cervantes Saavedra

- Quê quán: là nhà văn người Tây Ban Nha

- Cuộc đời và sự nghiệp sáng tác:

+ Ông được sinh ra trong một gia đình quý tộc nhỏ và sa sút

+ Khi 22 tuổi, ông đến Ý, đúng vào thời kỳ Phục Hưng và làm người hầu cho một Hồng y giáo chủ- đây là một cơ hội để ông có thể đọc sách và học tập.

+ Ông bị bắt giam ở An- giê từ năm 1575 đến năm 1580 và sống nghèo túng

+ Tác phẩm tiêu biểu: Tiểu thuyết kiểu mẫu, Hành trình đến Parnassus nhưng thành công hơn cả là tiểu thuyết hiệp sĩ Đôn-ki-ho-te

* Tác phẩm:

- Văn bản trích từ chương 8, 9 của tiểu thuyết Đôn Ki-hô-tê

Đọc hiểu

* Nội dung chính:

Văn bản kể câu chuyện về sự thất bại của Đôn Ki - hô - tê đánh nhau với cối xay gió. Đồng thời chế giễu tàn dư của lí tưởng hiệp sĩ phong kiến lỗi thời, qua tính cách của hai nhân vật bộc lộ khi đối mặt với cối xay gió. Sự tương phản giữa Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô Pan- xa đã tạo nên một cặp nhân vật bất hủ.

* Trả lời câu hỏi giữa bài

Câu 1 (trang 64 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2): Hai thầy trò đã phát hiện ra điều gì và nhận định ra sao?

Trả lời:

- Hai thầy trò phát hiện có ba, bốn chục chiếc cối xay gió giữa đồng.

- Đôn Ki-hô-tê nhận định những chiếc cối xay gió giữa đồng đó là những gã khổng lồ ghê gớm.

Câu 2 (trang 64 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2): Diễn biến sự việc như thế nào? Hậu quả ra sao?

Trả lời:

- Đôn Ki-hô-tê xông vào đánh cối xay gió, trong trận giao chiến: lấy khiên che kín thân, cầm ngọn giáo, thúc ngựa phi thẳng tới chiếc cối xay gió gần nhất, đâm giáo vào cánh quạt.

- Hậu quả: Giáo gãy tan tành, người và ngựa lăn ra xa, ngựa: toạc nửa vai.

Câu 3 (trang 65 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2): Quan điểm của Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô về vấn đề bị thương như thế nào?

Trả lời:

- Quan điểm của Đôn Ki-hô-tê về vấn đề bị thương: "các hiện sĩ giang hồ bị thương thế nào cũng không được rên rỉ, dù xổ cả gan ruột ra ngoài".

- Quan điểm của Xan-chô về vấn đề bị thương: "chỉ cần hơi đau một chút là tôi rên rỉ ngày, trừ phi đến cả giám mã của hiệp sĩ giang hồ cũng bị cấm không được rên rỉ."

* Trả lời câu hỏi cuối bài

Câu 1 (trang 66 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2): Xác định nội dung chính của mỗi phần trong đoạn trích Đánh nhau với cối xay gió. Theo em, cốt truyện trong đoạn trích này là cốt truyện đơn tuyến hay đa tuyến? Vì sao?

Trả lời:

- Nội dung chính của mỗi phần:

+ Phần 1: Nhận định về những chiếc cối xay gió

+ Phần 2: Thái độ và hành động của mỗi người.

+ Phần 3: Quan niệm và cách xử sự của mỗi người khi bị đau đớn, chung quanh chuyện ăn; chuyện ngủ.

- Cốt truyện trong đoạn trích này là cốt truyện đơn tuyến vì nó chỉ xoay quanh truyện nhân vật Đôn Ki-hô-tê đánh nhau với cối xay gió.

Câu 2 (trang 66 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2): Nhân vật Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô Pan-xa được tác giả khắc họa như thế nào? Hãy liệt kê những đặc điểm của hai nhân vật này (dáng vẻ bên ngoài, suy nghĩ, sở thích, lời nói và hành động)

Trả lời:

- Đôn-ki-hô-tê:

+ Xuất thân: Quý tộc nghèo

+ Dáng vẻ: Gầy gò, cao lênh khênh

+ Trang bị: Một con ngựa còm, mũ, áo, giáp đều bằng sắt đã han rỉ

+ Mục đích: Làm hiệp sĩ, trừ gian tà, cứu người lương thiện

+ Tính cách: Dũng cảm

+ Suy nghĩ: viển vông xa vời thực tế

- Xan- chô Pan- xa:

+ Xuất thân: nông dân

+ Dáng vẻ: béo lùn

+ Trang bị: Một con lừa thấp lè tè, một túi thức ăn, một bầu rượu

+ Mục đích: làm giám mã, mong hưởng chiến lợi phẩm để làm giàu

+ Tính cách: thật thà

+ Suy nghĩ: tỉnh táo, thực dụng

Câu 3 (trang 67 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2): Vì sao Đôn Ki-hô-tê đánh nhau với cối xay gió? Xan-chô nhìn nhận về cối xay gió có gì khác với Đôn Ki-hô-tê?

Trả lời:

- Đôn Ki-hô-tê đánh nhau với cối xay gió vì:

+ Kiên quyết tiêu diệt cái ác, cái xấu

+ Dũng cảm, chủ động tấn công địch, không sợ chênh lệch lực lượng

+ Quyết chiến thắng kẻ thù cho dù chúng dùng pháp thuật xấu xa.

+ Theo gương các hiệp sĩ giang hồ, dù có bị thương.

- Xan-chô xác định những thứ Đôn Ki-hô-tê nói đến là cối xay gió trong khi Đôn Ki-hô-tê cho rằng đó là những gã khổng lồ.

Câu 4 (trang 67 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2): Qua đoạn trích Đánh nhau với cối xay gió, em có nhận xét gì về cách xây dựng hai nhân vật Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô của tác giả?

Trả lời:

- Qua đoạn trích Đánh nhau với cối xay gió, ta thấy cách xây dựng hai nhân vật Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô: Tính cách của hai nhân vật trên tương phản nhau nhưng lại không mâu thuẫn với nhau.  

+ Thực tế cho thấy trong các cuộc phiêu lưu mạo hiểm, hiệp sĩ Đôn-ki-hô- tê luôn luôn có giám mã Xan-chô Pan-xa đi theo phục vụ. Hai người sống với nhau rất hòa thuận, gắn bó mặc dù hai người tính cách đều phiến diện, cực đoan không thể tồn tại mà không gặp khó khăn và thất bại. Hai người họ đi đôi với nhau, nương tựa vào nhau, chúng hạn chế được những mặt yếu, phát huy được những mặt mạnh, trở thành một khối thống nhất vững chắc trong mọi suy nghĩ, sinh hoạt và hành động.

Câu 5 (trang 67 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2): Theo em, việc Đôn Ki-hô-tê say mê, muốn trở thành hiệp sĩ giang hồ và hành động của nhân vật này có những điểm nào tốt và không tốt? Câu chuyện nhằm ca ngợi hay phê phán điều gì?

Trả lời:

* Việc Đôn Ki-hô-tê say mê, muốn trở thành hiệp sĩ giang hồ và hành động của nhân vật này có những điểm tốt và không tốt là:

- Đầu óc mê muội, không tỉnh táo:

+ Nhìn thấy những chiếc cối xay gió (đến ba bốn chục chiếc) lão lại tưởng là bọn khổng lồ gian ác, sau đó lại tưởng là pháp thuật của pháp sư Phơ-re-xtôn.

+ Tư tưởng: Đôn Ki-hô-tê muốn diệt ác cứu đời. Khát vọng ấy tuy tốt đẹp nhưng đã bị đầu óc hoang tưởng kia làm cho sai lệch và trở nên hão huyền.

+ Hành động: Chẳng chút sợ sệt, lão xông vào cuộc giao tranh dữ dội một cách dũng cảm, không cân sức.

+ Tuy bị trọng thương nhưng lão không hề rên rỉ. Lẽ ra điều ấy đáng được khen ngợi, nhưng thật đáng tiếc là lão muốn làm theo các hiệp sĩ giang hồ trong sách mà lão rất say mê. Đôn Ki-hô-tê cũng không quan tâm đến những nhu cầu của cá nhân mình, kế cả chuyện ăn, chuyện ngủ như bao nhiêu kẻ trên đời.

=> Đôn-ki-hô-tê là nhân vật có lý tưởng tốt, hành hiệp trượng nghĩa nhưng hành động thì điên rồ, phi thực tế bởi chính những ảo tưởng, mê muội khi đọc truyện kiếm hiệp.

-  Câu chuyện nhằm phê phán những tiểu thuyết hiệp sĩ phiêu lưu hão huyền trong xã hội đương thời; chế giễu tàn dư của lí tưởng hiệp sĩ phong kiến lỗi thời.

Câu 6 (trang 67 sgk Ngữ Văn lớp 8 Tập 2): Đoạn trích Đánh nhau với cối xay gió gợi cho người đọc hai lối sống: mơ mộng và thực dụng. Theo em, nên chọn lối sống nào? Vì sao?

Trả lời:

- Theo em, nên dung hòa cả hai lối sống trên. Con người sống cần phải có lí tưởng, có ước mơ nhưng không nên quá đắm chìm trong mộng tưởng. Chúng ta không nên sống quá thực dụng, sẽ dễ bỏ qua những điều tốt đẹp trong cuộc sống.

I. Đôi nét về tác giả Xéc- van- tét

- Xéc- van- tét (1547- 1616) tên đầy đủ là Miguel de Cervantes Saavedra

- Quê quán: là nhà văn người Tây Ban Nha

- Cuộc đời và sự nghiệp sáng tác:

   + Ông được sinh ra trong một gia đình quý tộc nhỏ và sa sút

   + Khi 22 tuổi, ông đến Ý, đúng vào thời kỳ Phục Hưng và làm người hầu cho một Hồng y giáo chủ- đây là một cơ hội để ông có thể đọc sách và học tập.

   + Ông bị bắt giam ở An- giê từ năm 1575 đến năm 1580 và sống nghèo túng

   + Tác phẩm tiêu biểu: Tiểu thuyết kiểu mẫu, Hành trình đến Parnassus nhưng thành công hơn cả là tiểu thuyết hiệp sĩ Đôn-ki-ho-te

II. Đôi nét về tác phẩm Đánh nhau với cối xay gió

Hoàn cảnh sáng tác

- Văn bản trích từ chương 8, 9 của tiểu thuyết Đôn Ki-hô-tê

Bố cục

- Phần 1: (từ đầu đến “bọn khổng lồ”): thấy và nhận định về những chhiếc cối xay gió

- Phần 2: Tiếp đến “con Rô-xi-nan-tê cũng bị toạc nửa vai”: Thái độ và hành động của mỗi người.

- Phần 3: Còn lại: Quan niệm và cách sử sự của mỗi người khi bị đau đớn, chung quanh chuyện ăn; chuyện ngủ

Giá trị nội dung

- Qua văn bản tác giả chế giễu tàn dư của lí tưởng hiệp sĩ phong kiến lỗi thời, qua tính cách của hai nhân vật bộc lộ khi đối mặt với cối xay gió. Sự tương phản giữa Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô Pan- xa đã tạo nên một cặp nhân vật bất hủ.Qua đó tác giả còn muốn báo trước sự xuất hiện của thời đại phục hưng với những con người mới, những tính cách mới nghị lực mới và sáng ngời chủ nghĩa nhân văn.

Giá trị nghệ thuật

- Thành công khi xây dựng được cặp nhân vật tương phản

- Có giọng điệu hài hước, phê phán

III. Dàn ý phân tích tác phẩm Đánh nhau với cối xay gió

I. Mở bài

- Vài nét về tác phẩm Đôn-ki-ho-te: Một tiểu thuyết hiệp sĩ xuất sắc, mở đầu cho thời đại Phục hưng, thời đại của những con người với tính cách mới với chủ nghĩa nhân văn đậm nét

- Đoạn trích “Đánh nhau với cối xay gió”: Trích chương 8,9 tiểu thuyết, khắc họa thành công hai hình tượng nhân vật Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô Pan- xa

II. Thân bài

Hiệp sĩ Đôn-ki-hô-tê

- Xuất thân: Tầng lớp quý tộc nghèo

- Hình dáng: Đôn-ki-hô-tê gầy gò và cao lêu nghêu, cưỡi con ngựa gầy còm, ốm yếu

- Mục đích: Trừ gian diệt ác, cứu khốn phò nguy, giúp người lương thiện

- Việc làm:

   + Phong ngựa còm là chiến mã, người phụ nữ nông dân là công nương; bản thân là hiệp sĩ tài ba; dụng cụ han gỉ đánh bóng lại.....

   + Lấy khiên che kín thân, tay lăm lăm ngọn giáo, thúc con Rô-xi-nan-tê xông thẳng tới, đâm mũi giáo vào cánh quạt... dù lực lượng không cân sức vẫn cứ một mình đương đầu không sợ nguy hiểm, không màng đến tính mạng.

⇒ Nghĩ những chiếc cối xay gió là những người khổng lồ nên xông vào đánh => Đôn-ki-hô-tê có những suy nghĩ và hành động nực cười, mê muội và hoang tưởng vì đọc quá nhiều truyện hiệp sĩ

- Kết quả: cả người và ngựa đều bị thương. Khi bị thương nhưng không hề rên rỉ, coi khinh cái tầm thường, không lấy việc ăn uống tầm thường làm thích thú

- Trong tình yêu vô cùnng say đắm, luôn nghĩ về nàng Đuyn-xi-nê-a. Đôn-ki-hô-tê có khát vọng dũng cảm và lí tưởng cao đẹp nhưng lại rất hoang tưởng

Giám mã Xan-chô-pan-xa

- Xuất thân: Có xuất thân là nông dân

- Hình dáng: Người béo lùn, cưỡi con lừa thấp và lùn

- Mục đích: Nhận làm giám mã vì hi vọng được làm đốc cai trị vài hòn đảo

- Việc làm:

   + Luôn mang theo bầu rượu và túi có hai ngăn đựng đầy thức ăn

⇒ Là người nông dân thích danh vọng hão huyền

   + Xan- chô-pan-xa đã can ngăn Đôn-ki-hô-tê khi có ý định đánh nhau với cối xay gió

- Tính cách:

   + Hơi đau là rên rỉ

   + Vô cùng quan tâm đến những nhu cầu vật chất hằng ngày như ăn, ngủ

   + Tính tốt: luôn tỉnh táo và thực tế

   + Tính xấu: sợ hãi, hèn nhát và thực dụng

III. Kết bài

- Khái quát lại nội dung, nghệ thuật: Xây dựng nhân vật vừa so sánh vừa tương phản lẫn nhau làm nổi bật tính cách riêng của mỗi người.

- Trình bày ý nghĩa văn bản: Thông qua câu chuyện về sự thất bài của Đôn – ki- hô-tê khi đánh nhau với cối xay gió, nhà văn chế giễu lí tưởng hiệp sĩ phiêu lưu, hão huyền; phê phán thói thực dụng thiển cận của con người trong đời sống xã hội.

- Bài học: Con người muốn tốt đẹp thì không nên hoang tưởng, thực dụng mà cần tỉnh táo và cao thượng

Câu hỏi 1. Giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật trong văn bản Đánh nhau với cối xay gió

Bài giải:

Nội dung: 

Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô Pan- xa đã tạo nên một cặp nhân vật bất hủ.Qua đó tác giả còn muốn báo trước sự xuất hiện của thời đại phục hưng với những con người mới, những tính cách mới nghị lực mới và sáng ngời chủ nghĩa nhân văn.

Nghệ thuật:

• Thành công khi xây dựng được cặp nhân vật tương phản
• Có giọng điệu hài hước, phê phán

Câu hỏi 2.  Em hãy nêu nội dung chính của bài Đánh nhau với cối xay gió

Bài giải:

Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô Pan- xa đã tạo nên một cặp nhân vật bất hủ.Qua đó tác giả còn muốn báo trước sự xuất hiện của thời đại phục hưng với những con người mới, những tính cách mới nghị lực mới và sáng ngời chủ nghĩa nhân văn.

Câu hỏi 3. Nêu tác giả, tác phẩm, bố cục của đoạn trích Đánh nhau với cối xay gió

Bài giải:

Tác giả

- Xec –van –tet (1547- 1616)

- Là nhà văn nổi tiếng của Tây Ban Nha thời phục hưng

Tác phẩm

a, Xuất xứ:

- VB trích từ phần đầu chương VIII của cuốn tiểu thuyết Đôn-ki-hô-tê

b, Bố cục: 3 phần

- Phần 1: Từ đầu → Không cân sức: Thầy trò Đôn-ki-hô-tê trước trận chiến đấu

- Phần 1: Nói rồi → Toạc nửa vai: Hiệp sĩ liều mình tấn công lũ khổng lồ

- Phần 1: Vừa bàn tán → hết: Hai thầy trò tiếp tục lên đường

c, Thể loại: Tiểu thuyết.

d, PTBĐ: Tự sự, miêu tả, biểu cảm.

Phân tích tác phẩm

Xéc-van-tét (1547-1616) là một nhà văn lớn, yêu công lí, đã thể hiện những giá trị nhân văn cao quý, nhà văn nổi tiếng có tiểu thuyết Đôn Ki-hô-tê làm say mê bao thế hệ người đọc trên thế giới, Đôn Ki-hô-tê cũng là nhân vật chính trong tác phẩm, đặc biệt là nhân vật ấy, một nhân vật vừa đáng cười chê, lại vừa đáng thương yêu, khâm phục.

Đoạn trích “Đánh nhau với cối xay gió” là đoạn trích tiêu biểu góp phần làm nổi bật tính cách nhân vật chính: nhân vật Đôn Ki-hô-tê, một con người có lí tưởng tốt đẹp nhưng vì mê muội bởi những tác phẩm tiểu thuyết kiếm hiệp lỗi thời nên hành động mê muội, đáng cười.

Trên đường đi thực hiện những ý định viển vông, hai thầy trò phát hiện thấy ba bốn chục chiếc cối xay gió giữa đồng. Đôn Ki-hô-tê tưởng tượng đó là những tên khổng lồ, và quyết giao chiến. Bỗng lúc đó gió nổi lên, cối xay gió bắt đầu chuyển động và Đôn Ki-hô-tê càng hăng máu xông vào. Giáo gãy, ngựa và người văng ra, Đôn Ki-hô-tê bị đau như trời giáng. Kết cục, hai thầy trò đi về phía cảng La-pi-xê, vì Đôn Ki-hô-tê nghĩ: “con đường này có lắm người qua lại chẳng thể nào không gặp nhiều chuyện phiêu lưu khác nhau”.

Đoạn trích này làm hiện lên rất rõ tính cách của Đôn Ki-hô-tê. Sự mê muội do đọc quá nhiều sách kiếm hiệp đã khiến người hiệp sĩ tưởng những chiếc cối xay gió là bọn khổng lồ gian ác, sau đó lại tưởng là phép thuật của pháp sư Phơ-re-xtôn. Vì thế mà, không một chút ngần ngại, lão hiệp sĩ đã lao vào để tiêu trừ cái lũ gian ác ấy. Ước mơ và khát vọng của người hiệp sĩ không phải là không tốt đẹp và dũng cảm nếu đối thủ là quân gian ác thực sự, nhưng nó lại là hành động thật nực cười bởi đối thủ của anh ta lại là… những chiếc cối xay gió.

Tính cách của Đôn Ki-hô-tê còn được thể hiện rõ ở đoạn tiếp theo: lão bị trọng thương những không hề rên rỉ (lão cần phải chứng tỏ mình là một hiệp sĩ giang hồ); lão cũng không quan tâm đến chuyện ăn, chuyện ngủ bởi lão còn đang mơ đến… “tình nương”.

Nhân vật Đôn Ki-hô-tê tuy cuộc đời không thành công, gặp nhiều chuyện không may, tính tình nông nổi, hành động mù quáng và cố chấp nhưng lúc nào cũng vì chính nghĩa, vì công bằng trong cuộc sống. Ông sẵn sàng bất chấp hiểm nguy để bảo vệ kẻ yếu. Đó là một phẩm chất đáng quý, đáng trân trọng ở nhân vật này.