Tác giả

• Tiểu sử

- Hà Thủy Nguyên (1986), tên thật là Nguyễn Thị Phương Thảo

- Là người sáng lập và quản lý Book Hunter Club - một nhóm hỗ trợ và trao đổi về học thuật và sáng tạo

• Sự nghiệp

- Từ năm 16 tuổi, Hà Thủy Nguyên đã xuất bản tiểu thuyết dày 1.000 trang có tên “Điệu nhạc trần gian”, và sau đó là các tác phẩm “Cầm Thư Quán”, “Thiên Mã”, “Bên kia cánh cửa”.

- Bên cạnh việc văn chương, Hà Thủy Nguyên còn viết kịch bản cho các phim “Vòng nguyệt quế”, “Blog nàng dâu”, “Rubic tình yêu”, “Nếp nhà”...

Tác phẩm

• Tìm hiểu chung

Xuất xứ

- Trích Thiên Mã (2010), Hà Thủy Nguyên

- Vài nét về tiểu thuyết Thiên Mã: là cuốn tiểu thuyết khoa học vieenc tưởng pha trộn với các yếu tố huyền bí, được viết với giọng kể của một cô giá tuổi mới lớn. Các nhân vật chính trong truyện đều không có tên mà được gọi bằng các đặc điểm. Linh vật của truyện là con thiên mã. được lai tạo từ công nghệ gen của Thần Đồng, là nhân vật duy nhất có tên riêng với các tên Thần Thoại. Thần Thoại chở nhân vật tôi và Thần Đồng tham gia vào một cuộc phiêu lưu đến các công trình cổ của các nền văn minh như đền thờ Delphi, Kim Tự Tháp Ai Cập, sa mạc Gobi, thành phố Atlantic chìm dưới đáy biển.

- Thiên Mã có thể được xem là cuốn tiểu thuyết khoa học viễn tưởng đầu tiên ở Việt Nam có sự kết hợp với các yếu tố huyền bí, tâm linh. Được đánh giá khá cao bởi sự mới lạ và các kiến thức được sử dụng trong sách ở thời điểm nó ra đời.

Bố cục

- Phần 1 (Từ đầu đến “Thần Đồng bặm môi suy tính”): Cuộc ghé thăm bảo tàng

- Phần 2 (Tiếp đến “không gian trung tâm của vụ trũ”): Bước nhảy không gian tới cái rốn của vũ trụ

- Phần 3 (Còn lại): Không gian kì diệu của khu rừng cổ sinh

Thể loại: tiểu thuyết

Phương thức biểu đạt: tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm

Giá trị nội dung, nghệ thuật

Giá trị nội dung

“Thiên mã” là cuốn tiểu thuyết khoa học viễn tưởng thú vị pha trộn nhiều yếu tối huyền bí đưa người đọc vào thế giới ảo trong trí tưởng tượng. Bên cạnh đó, tác phẩm còn thu hút người đọc ở sự mới lạ và các kiến thức được sử dụng trong sách ở thời điểm nó ra đời. 

Giá trị nghệ thuật

- Lối kể chuyện hấp dẫn, hình ảnh sáng tạo, độc đáo.

- Sử dụng triệt để biện pháp nhân hóa để xây dựng nhân vật hấp dẫn.

* Trước khi đọc

Câu 1 (trang 35 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):

+ Hệ Mặt Trời là một hệ thống có Mặt Trời ở trung tâm và các thiên thể nằm trong phạm vi lực hấp dẫn của Mặt Trời. Có thể kể tên 8 hành tinh quay quanh Mặt Trời: Sao Thuỷ, sao Kim, Trái Đất, sao Hoả, sao Mộc, sao Thổ, sao Thiên Vương và sao Hải Vương

Câu 2 (trang 35 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):

+ Người đầu tiên trên thế giới thực hiện chuyến bay vào vũ trụ là I-u-ri A-lếch-xây-ê-vích Ga-ga-rin (Yuri Alekseyevich Gagarin, 1934 - 1968), phi công, phi hành gia người Liên Xô. Ông thực hiện chuyến bay vào vũ trụ ngày 12 tháng 4 năm 1961 trên tàu vũ trụ Vốt-xtốc 1 (Vostok 1). Chuyến bay kéo dài 1 giờ 48 phút, hoàn thành một vòng bay xung quanh Trái Đất.

* Đọc văn bản

Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc: 

• Hình dung: Hình ảnh con ngựa có cánh.   

- Con ngựa Thần Thoại có cánh do nhân vật Thần Đồng tạo ra bằng cách lấy các thông số gen của thiên nga cấy ghép vào phôi ngựa. 

• Theo dõi: Đặc điểm của hòn đá Ôm-phe-lốt.   

- Hòn đá Ôm-phe-lốt được điêu khắc, chạm trổ tinh vi. 

• Hình dung: Không gian trung tâm vũ trụ.    

- Là một thung lũng lọt thỏm dưới những núi đá cao vời vợi, không biết đến tận cùng, trên cao xanh không có mây, không có mặt trời, trăng sao, không gì cả ngoài một tầng cao hoăm hoắm, xung quanh thắp sáng bằng bột lân tinh, … 

• Theo dõi: Tâm Trái Dất theo như miêu tả của Giuyn Véc-nơ.     

- Giống như một bảo tàng sống động, lưu giữ tất cả những gì đã biến mất khỏi mặt đất: những cây nấm cổ đại khổng lồ, những con khủng long thời tiền sử, những con chim điện quý hiếm, …. 

• Hình dung: Không gian khu rừng cổ sinh với những sinh vật kì lạ.     

- Rộng lớn, bao la, 1 con khủng long đang ăn thịt 1 con voi ma mút. Bay qua khu rừng cổ sinh với vẻ đẹp yên bình như chốn thần tiên. 

* Sau khi đọc

Nội dung chính: 

Văn bản thuộc chương 2 cuốn tiểu thuyết “Thiên Mã” nói về việc các nhân vật chính quyết định đi tới Hy Lạp để giải câu đố viết bằng tiếng Hê-bơ-rơ trên phiến đá, nhằm tìm được lối vào trung tâm vũ trụ. 

Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc: 

Câu 1 (trang 41 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):

- Không gian diễn ra câu chuyện: 

+ không gian thánh địa Hy Lạp - nơi có đền thờ các vị thần trong thần thoại Hy Lạp

+ không gian Tâm Vũ Trụ - nơi có những loài thực vật và động vật khổng lồ, kì dị. - Sơ đồ cốt truyện:

Câu 2 (trang 41 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):

- Tên các nhân vật nhân vật: “cô bé” - người kể chuyện ngôi thứ nhất, cậu bé Thần Đồng, con ngựa Thần Thoại, chuồn chuồn khổng lồ, khủng long Spi-nô-sô-rớt Ê-gip-ti-cớt, voi ma mút, người cá.

- Nhân vật ấn tượng: con ngựa Thần Thoại, có cánh, ….

Câu 3 (trang 41 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):

- Theo nhà văn Giuyn Véc-nơ, Tâm Trái Đất là một bảo tàng sống động, lưu giữ tất cả những gì đã biến mất khỏi mặt đất” như: “những cây nấm cố đại khổng lồ, những con khủng long từ thời tiền sử, những con chim điện quý hiếm,...”. 

- Tâm Trái Đất đó chính là Tâm Vũ Trụ. Bởi như nhân vật Thần Đồng nói thì Tâm Trái Đất chỉ có khoáng chất, không có sinh vật sống. Tâm Vũ Trụ mà hai bạn nhỏ khám phá ra là nơi có sự sống của các loài động vật, thực vật kì lạ.

Câu 4 (trang 41 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):

“Bước nhảy không gian” đã đưa ba nhân vật chính trở lại thời cổ đại, cách thời điểm câu chuyện được kể khoảng một trăm sáu mươi triệu năm.

Câu 5 (trang 41 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):

- Một vài loài động vật kì lạ tồn tại thời cổ đại như: loài động vật khổng lồ nửa bò sát nửa thú, gấu mặt ngắn, đà điểu, chuột, chim cánh cụt, các địa ngục,... Điều đặc biệt là tất cả những động vật này đều có kích thước khổng lồ. Chẳng hạn: một con chim cánh cụt cao đến 1,5 mét, một con cóc địa ngục nặng 4,5 ki-lô-gam hay một cá thể thuộc loài chuột khổng lồ có thể nặng tới 1 tấn.

Câu 6 (trang 41 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):

- Trong văn bản Đường vào trung tâm vũ trụ có nhân vật con ngựa có cánh Thần Thoại, được tạo ra bằng công nghệ cấy ghép gen của thiên nga vào phôi ngựa. → Em thích ý tưởng này. 

- Nếu công nghệ gen trở thành hiện thực, những thí nghiệm nếu thành công sẽ mở ra triển vọng cứu sống hàng triệu người trên thế giới đang chờ thay tạng, ghép tạng mỗi năm. 

* Viết kết nối với đọc 

Hãy tưởng tượng em sở hữu phát minh “bước nhảy không gian”. Viết đoạn văn (khoảng 5 – 7 câu) kể về không gian em định tới (không gian vũ trụ, Tâm Trái Đất hoặc các hành tinh khác).

Đoạn văn tham khảo:

Tôi đang đứng ở trên Sao Hỏa – hành tinh thứ 4 tính từ Mặt Trời. Ở đây nhiệt độ không khí lạnh hơn so với Trái Đất. Một số loài động vật, thực vật được nuôi trồng trong các nhà kính chủ yếu là các loài bò sát và các cây thân bụi. Chúng có kích thước nhỏ hơn rất nhiều so với các loài trên Trái Đất. Tôi vô cùng thích thú khi được chăm sóc và nhìn chúng phát triển từng ngày. 

Nội dung chính

“Thiên mã” là cuốn tiểu thuyết khoa học viễn tưởng thú vị pha trộn nhiều yếu tối huyền bí đưa người đọc vào thế giới ảo trong trí tưởng tượng. Bên cạnh đó, tác phẩm còn thu hút người đọc ở sự mới lạ và các kiến thức được sử dụng trong sách ở thời điểm nó ra đời.

Trước khi đọc 1

Câu 1 (trang 35, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Nêu hiểu biết của em về hệ mặt trời.

Phương pháp giải:

Em dựa vào hiểu biết của bản thân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

- Hệ Mặt Trời là một hệ hành tinh có Mặt Trời ở trung tâm và các thiên thể nằm trong phạm vi lực hấp dẫn của Mặt Trời, tất cả chúng được hình thành từ sự suy sụp của một đám mây phân tử khổng lồ cách đây gần 4,6 tỷ năm.

- Hệ mặt trời gồm có mặt trời và 9 hành tinh quay quanh nó, theo các quỹ đạo elip gần tròn.

Trước khi đọc 2

Câu 2 (trang 35, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Tìm đọc và trình bày trước lớp một vài thông tin cơ bản về người đầu tiên trên thế giới thực hiện chuyến bay vào vũ trụ

Phương pháp giải:

Em dựa vào hiểu biết của bản thân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

- Yuri Gagarin sinh ngày 9/3/1934 trong một gia đình thợ mộc bình dị ở Smolensk.

- Năm 16 tuổi, ông chuyển tới thủ đô Moscow và sau đó nhập học một trường kỹ thuật ở Saratov. Gagarin đã mơ ước về bầu trời từ thời niên thiếu.

- Tuổi 21, Gagarin được cử tới trường đào tạo Phi công Không quân Thứ nhất Chkalov ở Orenburg và tốt nghiệp với thành tích xuất sắc sau 2 năm.

- Tháng 11/1957, ông chính thức trở thành phi công quân sự với hàm Trung úy Không quân Liên Xô. Cùng thời điểm đó, Liên Xô đã phóng vệ tinh nhân tạo đưa chú chó Laica lên không gian.

- Đến đầu những năm 1960, ông đăng kí tham gia chương trình bí mật lựa chọn phi hành gia cho chuyến bay lên vũ trụ và trở thành một trong nhóm 20 ứng cử viên sáng giá nhất.

- Ngày 8/4/1961, thiếu tá phi công Gagarin chính thức được lựa chọn trở thành người đầu tiên bay vào không gian.

Đọc văn bản 1

Câu 1 (trang 35, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Hình ảnh con ngựa có cánh

Phương pháp giải:

Em đọc lại văn bản để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Hình ảnh con ngựa có cánh:

- Tự biết bảo vệ bản thân mình.

- Rủ nhân vật tôi đến bảo tàng dưới chân núi,

- Con ngựa có cánh.

Đọc văn bản 2

Câu 2 (trang 36, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Đặc điểm của hòn đá Ôm-phe-lốt

Phương pháp giải:

Em đọc lại văn bản để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Đặc điểm của hòn đá: Điêu khắc, trạm trổ tinh vi, nhưng cũng chỉ là một công trình điêu khắc bình thường (theo cảm nhận của nhân vật)

Đọc văn bản 3

Câu 3 (trang 39, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Tâm trái đất theo như miêu tả của Giuyn Véc - nơ

Phương pháp giải:

Em đọc lại văn bản để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Theo như Giuyn Véc - nơ tâm Trái Đất cũng giống như một bảo tàng sống động, lưu giữ tất cả những gì đã biến mất khỏi mặt đất như là những cây nấm cổ đại khổng lồ, những con khủng long, những con chim điện quý hiếm,....

Sau khi đọc 1

Câu 1 (trang 41, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Câu chuyện xảy ra trong những không gian nào? Em hãy kể tóm tắt những diễn

Phương pháp giải:

Em đọc lại văn bản để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

- Câu chuyện diễn ra trong hai không gian: không gian thánh địa Hy Lạp - nơi có đền thờ các vị thần trong thần thoại Hy Lạp; không gian Tâm Vũ Trụ - nơi có những loài thực vật và động vật khổng lồ, kì dị.

- Tóm tắt ý chính của câu chuyện:

+ Hai nhân vật bay đến thánh địa Hy Lạp trên con ngựa của Thần Thoại

+ Khám phá thánh địa và phát hiện “rốn vũ trụ”

+ Thần Đồng quay trở về bảo tàng “mượn chìa khóa”

+ Ba nhân vật vào được trung tâm vũ trụ

Sau khi đọc 2

Câu 2 (trang 41, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Kể tên các nhân vật xuất hiện trong văn bản và nêu ấn tượng của em về một nhân vật dị thường trong số đó

Phương pháp giải:

Em đọc lại văn bản để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

- Các nhân vật trong đoạn trích là: nhân vật “cô bé” - người kể chuyện ngôi thứ nhất, cậu bé Thần Đồng, con ngựa Thần Thoại, chuồn chuồn khổng lồ, khủng long Spi-nô-sô-rớt E-gip-ti-cớt, voi ma mút, người cá.

- Trong các nhân vật được nhắc đến trong văn bản thì ta phải kể đến Thần thoại - một nhân vật dị thường. Trước tiên, kích thước của thần thoại rất to, là một chú ngựa trắng có cánh, nhờ có thần thoại mà hai nhân vật còn lại đã được tận hưởng, chiêm ngưỡng một không gian như xứ sở thần tiên ở nơi được coi là trung tâm của Trái Đất.

Sau khi đọc 3

Câu 3 (trang 41, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Theo lời nhân vật người kể chuyện, nhà văn Giuyn Véc-nơ đã miêu tả không gian Tâm Trái Đất như thế nào? Giữa Tâm Trái Đất với Tâm Vũ Trụ có mối liên hệ gì?

Phương pháp giải:

Em đọc lại văn bản để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

- Theo lời của người kể chuyện thì nhà văn Giuyn Véc-nơ đã miêu tả tâm của Trái Đất cũng giống như một bảo tàng sống động, lưu giữ tất cả những gì đã biến mất khỏi mặt đất như là những cây nấm cổ đại khổng lồ, những con khủng long, những con chim điện quý hiếm,....

- Giữa tâm Trái Đất và tâm vũ trụ có mối liên hệ rất chặt chẽ, theo như những lời Giuyn Véc - nơ và trải nghiệm của các nhân vật thì Tâm Trái Đất với Tâm Vũ Trụ là đồng nhất. Bởi như nhân vật Thần Đồng nói thì Tâm Trái Đất chỉ có khoáng chất, không có sinh vật sống. Tâm Vũ Trụ mà hai bạn nhỏ khám phá ra là nơi có sự sống của các loài động vật, thực vật kì lạ.

Sau khi đọc 4

Câu 4 (trang 41, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

“Bước nhảy không gian” kì diệu đã đưa các nhân vật chính trở lại với khoảng thời gian nào?

Phương pháp giải:

Em đọc lại văn bản để trả lời câu hỏi, chú ý đoạn trích từ “Chúng tôi nghe đâu đó tiếng vo ve của côn trùng” đến “một trăm sáu mươi triệu năm rồi”

Lời giải chi tiết:

“Bước nhảy không gian” đã đưa các nhân vật chính về thời cổ đại, cách thời điểm câu chuyện được kể khoảng một trăm sáu mươi triệu năm

Sau khi đọc 5

Câu 5 (trang 41, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Em hãy hình dung không gian thảo nguyên ở cuối văn bản, tiếp tục tưởng tượng thêm những loài sinh vật kì lạ sống ở đó và miêu tả bằng lời của mình

Phương pháp giải:

Em đọc lại văn bản để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Hương thơm của thảo nguyên phảng phất quanh chúng tôi, chúng tôi như đang được tận hưởng sự ngào ngạt đặc biệt từ cỏ cây. Không gian nơi đây, cảm giác nơi đây khiến chúng tôi cảm giác như mình lâng lâng trong giấc mơ. Đang mơ màng không muốn tỉnh thì tiếng bước chân tiến lại càng gần đã làm tôi thức tỉnh. Một chú ngựa hoang Przewalski dũng mãnh, kiêu hùng của các chiến tướng châu Á thời cổ đại, trung đại và cận đại đã hiện lên trước mắt tôi. Chao ôi, cái sự dũng mãnh này quả thật giờ tôi mới được chiêm ngưỡng. Ngay sau lưng chú ngựa hùng dũng là những sải cánh của các chú chim Dodo. Làm sao để có thể diễn tả được hết khung cảnh kì diệu nơi đây trước đôi mắt nhỏ bé của tôi?

Sau khi đọc 6

Câu 6 (trang 41, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Em có thích ý tưởng về công nghệ gen được đề cập trong văn bản không? Em suy nghĩ gì nếu công nghệ gen đó trở thành hiện thực?

Phương pháp giải:

Ý tưởng gen trong văn bản là một ý tưởng rất hay, rất ý nghĩa. Tuy nó có thể khó thực hiện được, đặc biệt trong thời kỳ câu chuyện được ra đời. Thế nhưng hãy nghĩ thử xem một ngày ý tưởng đó thành công thì sẽ cống hiến cỡ nào cho nhân loại, nó sẽ mở ra triển vọng cứu sống hàng triệu người trên thế giới đang chờ thay tạng mỗi năm.

Viết kết nối với đọc

(trang 41, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Hãy tưởng tượng em sở hữu phát minh “bước nhảy không gian”. Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) kể về không gian em định tới (không gian vũ trụ, Tâm Trái Đất hoặc các hành tinh khác)

Lời giải chi tiết:

   Những phát minh khoa học luôn giàu ý nghĩa với sự phát triển của nhân loại, với sự đam mê khám phá, tôi đã sở hữu cho mình phát minh “bước nhảy không gian”. Sau một lúc lênh đênh, lúc lên, lúc xuống, choáng váng đầu óc thì hiện lên trước mắt tôi chính là mặt trăng - một hành tinh mà con người luôn khao khát khám phá để tìm ra sự sống. Nơi đây không khí khá là loãng, ban đầu mới đặt chân đến tôi có cảm giác như mình không thở được. Trước mắt tôi như một sa mạc nhiều hố sâu, một màu vàng nhạt hiện lên thu hút tầm nhìn của tôi. Tôi có cảm giác như một sinh vật nào đó đang tồn tại và phát triển nhưng lại không thể nhìn ra. Tôi sẽ tiếp tục cuộc hành trình khám phá của mình để phát minh “bước nhảy không gian” không phải vô ích.

I. Tác giả văn bản Đường vào trung tâm vũ trụ

- Hà Thuỷ Nguyên sinh năm 1986 tại Hà Nội. 

- Cô là một trong những nữ tác giả tiểu thuyết nổi tiếng và trẻ tuổi tại Việt Nam.

- Một số tác phẩm đã xuất bản: Điệu nhạc trần gian (2004), Bên kia cánh cửa (2005), Thiên Mã (2010),...

II. Tìm hiểu tác phẩm Đường vào trung tâm vũ trụ

• Thể loại: 

Đường vào trung tâm vũ trụ thuộc thể loại tiểu thuyết

• Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:

- Tác phẩm Đường vào trung tâm vũ trụ  được trích trong tiểu thuyết Thiên mã, xuất bản năm 2010

- “Thiên mã” là cuốn tiểu thuyết khoa học viễn tưởng pha trộn với các yếu tố huyền bí, được viết với giọng kể của một cô gái tuổi mới lớn. Các nhân vật chính trong truyện đều không có tên mà được gọi bằng các đặc điểm. Linh vật của truyện là con thiên mã, được lai tạo từ công nghệ gen của Thần Đồng, là nhân vật duy nhất có tên riêng với cái tên Thần Thoại.

• Phương thức biểu đạt: 

Văn bản Đường vào trung tâm vũ trụ có phương thức biểu đạt là tự sự

• Tóm tắt văn bản Đường vào trung tâm vũ trụ: 

Nhóm bạn trẻ cùng Thần Thoại đi tìm hòn đá Ôm-phe-lốt tại đền thờ. 

Có một nhóm bạn trẻ cùng nhân vật Thần Thoại là một con ngựa có cánh đi tới đền thờ để tìm hòn đá thần kì có tên là Ôm – phê – lốt. Nhưng hòn đá trong đền thờ là hòn đá giả nên cả nhóm quyết định tối sẽ quay trở lại nơi này. Đến khi trời tối mịt cả nhóm quay trở lại truy tìm “trung tâm của vũ trụ” theo chỉ dẫn của bản đồ. Con Thần Thoại đột nhập đến, những cột đá hoa cương ánh lên sắc sáng bạch như những ngọn nến trắng khổng lồ. Đang đi, Thần Đồng bị ngã dúi dụi vào một cái hố vô duyên nằm giữa lối đi. Một cái hố toàn sỏi cát, đá khô và lá vụn nhưng dưới lớp rác đó là một rãnh tròn nhỏ giống như một động cơ cổ. Với hòn đá Ôm – phê – lốt cả nhóm đã được đưa tới một không gian kì lạ lọt thỏm dưới những núi đá cao vời vợi, không có mây, không có mặt trời, cũng chẳng có sao. Hòn đá Ôm – phê – lốt tạo ra bước nhảy không gian đưa cả nhóm tới cái rốn của vũ trụ. Nơi đó có những cây nấm khổng lồ cao hơn hai mét xen giữa những gốc dương xỉ cao ngất, rậm rạp, con chuồn chuồn khổng lồ đang bay qua với sải cánh rộng như của loài đại bàng, đập nhanh như cánh quạt. Cả nhóm hồi hộp tiếp tục khám phá những điều kì bí tại khu rừng cổ sinh.

• Bố cục bài Đường vào trung tâm vũ trụ: 

Đường vào trung tâm vũ trụ có bố cục gồm 3 phần:

Phần 1: Từ đầu đến “Thần Đồng bặm môi suy tính”: cuộc ghé thăm bảo tàng

Phần 2: Tiếp theo đến “không gian trung tâm của vụ trũ”: bước nhảy không gian tới cái rốn của vũ trụ

Phần 3: Còn lại: không gian kì diệu của khu rừng cổ sinh

• Giá trị nội dung: 

“Thiên mã” là cuốn tiểu thuyết khoa học viễn tưởng thú vị pha trộn nhiều yếu tối huyền bí đưa người đọc vào thế giới ảo trong trí tưởng tượng. Bên cạnh đó, tác phẩm còn thu hút người đọc ở sự mới lạ và các kiến thức được sử dụng trong sách ở thời điểm nó ra đời. 

• Giá trị nghệ thuật: 

- Lời văn phong phú, có nhiều hình ảnh sáng tạo mới lạ.

- Lối miêu tả chi tiết, sinh động, mới lạ, cuốn hút người đọc.

- Sử dụng triệt để biện pháp nhân hóa để xây dựng nhân vật hấp dẫn.

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Đường vào trung tâm vũ trụ

• Trình tự diễn biến của câu chuyện

Sự việc một: nhóm bạn cùng Thần Thoại ghé thăm bảo tàng dưới chân núi, bắt đầu tìm kiếm hòn đá trung tâm của vũ trụ.

Sự việc hai: tối mịt nhóm bạn quay trở lại đột nhập đền, lần đến vị trí đặt hòn đá trung tâm của vũ trụ.

Sự việc ba: Thần Đồng bị ngã dúi dụi vào một cái hố, hố này dẫn cả nhóm tới tâm vũ trụ.

Sự việc bốn: Cả nhóm cùng nhau bước vào thám hiểm thế giới kì bí tại rừng cổ sinh

• Nhân vật xuất hiện trong văn bản

Có 3 nhân vật xuất hiện trong truyện

+ Nhân vật tôi

+Thần Đồng

+ Thần Thoại là con thiên mã, được lai tạo từ gen của Thần Đồng (là nhân vật duy nhất có tên riêng với Thần Đồng)

• Mối liên hệ giữa tâm trái đất và tâm vũ trụ

Mối liên hệ

Tâm trái đất

Tâm vũ trụ

Cây nấm cổ đại khổng lồ, những con khủng long từ thời tiền sử, những con chim điện quý hiếm

Cây nấm khổng lồ; con chuồn chuồn khổng lồ bay qua sải cánh rộng như của loài đại bàng, đập nhanh như cánh quạt; cây dương xỉ cao ngất.

Lập luận của thần đồng:

+ Giuyn Véc-nơ đã sai: do Tâm Trái Đất chỉ có khoáng chất

• Không gian tại khu rừng cổ sinh

Sinh vật:

+ Cây nấm khổng lồ

+ Con chuồn chuồn khổng lồ bay qua sải cánh rộng như của loài đại bàng, đập nhanh như cánh quạt

+ Cây dương xỉ cao ngất.

Quang cảnh:

+ Dòng suối hiền hòa với cầu vồng rực rỡ bảy sắc màu.

+ Con người xuất hiện hệt như nhân vật trong truyện cổ tích của An-đéc-xen.

→ Không gian kì bí, huyền ảo, hấp dẫn của thế giới viễn tưởng.

Trước khi đọc

Câu 1. Nêu hiểu biết của em về hệ Mặt Trời.

Hệ Mặt Trời là hệ hành tinh gồm có Mặt Trời ở trung tâm và các hành tinh khác quay xung quanh (trong đó có Trái Đất).

Câu 2. Tìm đọc và trình bày trước lớp một vài thông tin cơ bản về người đầu tiên trên thế giới thực hiện chuyến bay vào vũ trụ.

Người đầu tiên trên thế giới du hành vào vũ trụ, đó là phi công-phi hành gia Yuri Gagarin người Nga.

Trả lời câu hỏi

Câu 1. Câu chuyện xảy ra trong những không gian nào? Em hãy kể tóm tắt những diễn biến chính của câu chuyện.

- Không gian: Trong rừng, một bảo tàng dưới chân núi - nơi trưng bày bức tượng Nhân Sư quý giá.

- Tóm tắt: “Tôi” và Thần Đồng cùng con ngựa Thần Thoại đang ở một bảo tàng dưới chân núi - nơi trưng bày bức tượng Nhân Sư quý giá. Trời tối, họ đột nhập vào đền thờ thần A-pô-lô. Thần Đồng ngã xuống một cái hố, khám phá ra cơ quan bí ẩn. Sau đó, Thần Đồng đi cùng Thần Thoại lấy đá Ôm-phe-lốt ở bảo tàng về. Họ phát hiện ra “rốn của vũ trụ” và khám phá ra nhiều điều thú vị.

Câu 2. Kể tên các nhân vật xuất hiện trong văn bản và nêu ấn tượng của em về một nhân vật dị thường trong số đó.

Các nhân vật gồm có: “tôi”, Thần Đồng và con ngựa Thần Thoại, chuồn chuồn khổng lồ, khủng long Spi-nô-sô-rớt E-gip-ti-cớt, người cá.

Nhân vật ấn tượng: Con ngựa Thần Thoại do Thần Đồng tạo ra bằng cách lấy các thông số gen của thiên nga cấy ghép vào phôi ngựa, khiến nó có thể bay được.

Câu 3. Theo lời nhân vật người kể chuyện, nhà văn Giuyn Véc-nơ đã miêu tả không gian Tâm Trái Đất như thế nào?

Tâm Trái Đất giống như một bảo tàng sống động, lưu giữ tất cả những gì đã biến mất khỏi mặt đất.

Câu 4. “Bước nhảy không gian” kì diệu đã đưa các nhân vật chính trở lại với khoảng thời gian nào?

“Bước nhảy không gian” kì diệu đã đưa các nhân vật chính trở lại với khoảng thời gian: Thời kì cổ đại.

Câu 5. Em hãy hình dung không gian thảo nguyên ở cuối văn bản, tiếp tục tưởng tượng thêm những loài sinh vật kì lạ sống ở đó và miêu tả bằng lời của mình.

Chúng tôi tiếp tục đi về phía trước. Thật kì diệu, trước mắt tôi là một cánh đồng hoa bồ công anh rộng lớn. Khi tôi chạm vào một bông hoa, chúng bất ngờ bay lên, rồi xuất hiện với một hình dáng kì lạ...

Câu 6. Em có thích ý tưởng về công nghệ gen được đề cập tới trong văn bản không? Em suy nghĩ gì nếu công nghệ gen đó trở thành hiện thực?

Ý tưởng về công nghệ gen được đề cập tới trong văn bản khá thú vị. Nếu công nghệ gen trở thành hiện thực, con người sẽ có thể tạo ra được nhiều điều phi thường hơn, nhưng cũng sẽ phải đối mặt với những hậu quả khó lường.

Viết kết nối với đọc

Hãy tưởng tượng em sở hữu phát minh “bước nhảy không gian”. Viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) kể về không gian em định tới (không gian vũ trụ, Tâm Trái Đất hoặc các hành tinh khác).

I. Giới thiệu tác giả Hà Thủy Nguyên

- Hà Thủy Nguyên sinh năm 1986

- Quê quán: Hà Nội

- Tác phẩm chính: Điệu nhạc trần gian (2004), Bên kia cánh cửa(2005), Thiên Mã (2010)

II. Khái quát tác phẩm Đường vào trung tâm vũ trụ

1. Xuất xứ

- Tác phẩm Đường vào trung tâm vũ trụ được trích trong tiểu thuyết Thiên mã, xuất bản năm 2010

- “Thiên mã” là cuốn tiểu thuyết khoa học viễn tưởng pha trộn với các yếu tố huyền bí, được viết với giọng kể của một cô gái tuổi mới lớn. Các nhân vật chính trong truyện đều không có tên mà được gọi bằng các đặc điểm. Linh vật của truyện là con thiên mã, được lai tạo từ công nghệ gen của Thần Đồng, là nhân vật duy nhất có tên riêng với cái tên Thần Thoại.

2. Thể loại

Tiểu thuyết Tiểu thuyết là một thể loại văn xuôi có hư cấu, thông qua nhân vật, hoàn cảnh, sự việc để phản ánh bức tranh xã hội rộng lớn và những vấn đề của cuộc sống con người, biểu hiện tính chất tường thuật, tính chất kể chuyện bằng ngôn ngữ văn xuôi theo những chủ đề xác định.

3. Tóm tắt

Nhóm bạn trẻ cùng Thần Thoại đi tìm hòn đá Ôm-phe-lốt tại đền thờ. 

Có một nhóm bạn trẻ cùng nhân vật Thần Thoại là một con ngựa có cánh đi tới đền thờ để tìm hòn đá thần kì có tên là Ôm – phê – lốt. Nhưng hòn đá trong đền thờ là hòn đá giả nên cả nhóm quyết định tối sẽ quay trở lại nơi này. Đến khi trời tối mịt cả nhóm quay trở lại truy tìm “trung tâm của vũ trụ” theo chỉ dẫn của bản đồ. Con Thần Thoại đột nhập đến, những cột đá hoa cương ánh lên sắc sáng bạch như những ngọn nến trắng khổng lồ. Đang đi, Thần Đồng bị ngã dúi dụi vào một cái hố vô duyên nằm giữa lối đi. Một cái hố toàn sỏi cát, đá khô và lá vụn nhưng dưới lớp rác đó là một rãnh tròn nhỏ giống như một động cơ cổ. Với hòn đá Ôm – phê – lốt cả nhóm đã được đưa tới một không gian kì lạ lọt thỏm dưới những núi đá cao vời vợi, không có mây, không có mặt trời, cũng chẳng có sao. Hòn đá Ôm – phê – lốt tạo ra bước nhảy không gian đưa cả nhóm tới cái rốn của vũ trụ. Nơi đó có những cây nấm khổng lồ cao hơn hai mét xen giữa những gốc dương xỉ cao ngất, rậm rạp, con chuồn chuồn khổng lồ đang bay qua với sải cánh rộng như của loài đại bàng, đập nhanh như cánh quạt. Cả nhóm hồi hộp tiếp tục khám phá những điều kì bí tại khu rừng cổ sinh.

4. Bố cục

- Phần 1: Từ đầu….thần đồng bặm môi suy tính : sự tò mò về hòn đá Trung tâm vũ trụ

- Phần 2: Tiếp theo….thành món bít tết nướng tái: hành trình khám phá trung tâm vũ trụ

- Phần 3: Còn lại: miêu tả khu rừng cổ sinh

5. Giá trị nội dung

“Thiên mã” là cuốn tiểu thuyết khoa học viễn tưởng thú vị pha trộn nhiều yếu tối huyền bí đưa người đọc vào thế giới ảo trong trí tưởng tượng. Bên cạnh đó, tác phẩm còn thu hút người đọc ở sự mới lạ và các kiến thức được sử dụng trong sách ở thời điểm nó ra đời. 

6. Giá trị nghệ thuật

- Tình huống truyện li kì, hấp dẫn

- Truyện man yếu tố thần thoại

- Ngôi kể thứ nhất

TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu hỏi 1: Nêu hiểu biết của em về hệ Mặt Trời.

Câu trả lời:

Hệ Mặt Trời là một hệ hành tinh có Mặt Trời ở trung tâm và các thiên thể nằm trong phạm vi lực hấp dẫn của Mặt Trời.

Câu hỏi 2: Tìm đọc và trình bày trước lớp một vài thông tin cơ bản về người đầu tiên trên thế giới thực hiện chuyến bay vào vũ trụ.

Câu trả lời:

Một vài thông tin cơ bản về người đầu tiên trên thế giới thực hiện chuyến bay vào vũ trụ: Nhà du hành Liên Xô Yuri Gagarin là người đầu tiên bay vào vũ trụ vào ngày 12/4/1961.

- Yuri Gagarin sinh ngày 09/03/1934 trong một gia đình thợ mộc bình dị ở Smolensk.

- Yuri Gagarin sinh ngày 9/3/1934 trong một gia đình thợ mộc bình dị ở Smolensk. Năm 16 tuổi, ông chuyển tới thủ đô Moscow và sau đó nhập học một trường kĩ thuật ở Saratov. Gagarin đã mơ ước về bầu trời từ thời niên thiếu. Một trong những bức ảnh đầu tiên của Gagarin mà gia đình ông còn giữ được là hình ảnh chàng thanh niên đứng bên cánh máy bay, giơ tay tỏ vẻ phấn khích.

- Khi còn là sinh viên ở Saratov, Gagarin đã tình nguyện xin tham gia một câu lạc bộ hàng không. Nhờ tài năng và nỗ lực không ngừng, đến năm 1955, ở tuổi 21, Gagarin được cử tới trường đào tạo Phi công Không quân Thứ nhất Chkalov ở Orenburg và tốt nghiệp với thành tích xuất sắc sau 2 năm.
- Tháng 11/1957, ông chính thức trở thành phi công quân sự với hàm Trung úy Không quân Liên Xô. Cùng thời điểm đó, Liên Xô đã phóng vệ tinh nhân tạo đưa chú chó Laica lên không gian. Đến đầu những năm 1960, ông đăng kí tham gia chương trình bí mật lựa chọn phi hành gia cho chuyến bay lên vũ trụ và trở thành một trong nhóm 20 ứng cử viên sáng giá nhất.
- Sau gần một năm khổ luyện, Gagarin đã chứng minh những tố chất cho thấy ông chính là người phù hợp nhất, vượt qua mọi bài kiểm tra khắt khe về thể chất và tinh thần – yếu tố quan trọng hàng đầu với một phi hành gia vũ trụ.
- Ngày 8/4/1961, thiếu tá phi công Gagarin chính thức được lựa chọn trở thành người đầu tiên bay vào không gian. Người dự bị ông là phi hành gia Gherman Titov, người sau này bay lên không gian trên tàu vũ trụ Vostok 2 vào ngày 6/8/1961.

B. Bài tập và hướng dẫn giải

SAU KHI ĐỌC

Câu hỏi 1: Câu chuyện xảy ra trong những không gian nào? Em hãy kể tóm tắt những diễn biến chính của câu chuyện.

=> Xem hướng dẫn giải

- Câu chuyện xảy ra trong những không gian: trong rừng, chân núi - nơi trung bày bức tượng Nhân Sư quý giá, quầy tạp phẩm, đền thờ thần A-pô-lô, thung lũng lọt thỏm dưới những núi đá cao vời vợi.

- Diễn bính chính của câu chuyện:

+ Nhân vật "tôi" và Thần Đồng để Thần Thoại ở trong rừng sau đó đi nghiên cứu tượng Nhân Sư, tìm kiếm điều gì đó

+ Khi trời đã tối, nhân vật "tôi" và Thần Đồng dẫn Thần Thoại vào đền thờ A-pô-lô.

+ Thần Đồng ngã xuống một cái hố, khám phá ra cơ quan bí ẩn. Sau đó Thần Đồng đi cùng Thần Thoại lấy đá Ôm-phe-lốt ở bảo tàng về.

+ Sau khi đặt đá Ôm-phe-lốt vào cơ quan ở hố sâu, cả ba nhân vật được sang một không gian khác. Đó là thung lũng lọt thỏm dưới những núi đá cao vời vợi. Ở đó có rất nhiều điều kỳ thú.

Câu hỏi 2: Kể tên các nhân vật xuất hiện trong văn bản và nêu ấn tượng của em về một nhân vật dị thường trong số đó.

=> Xem hướng dẫn giải

- Các nhân vật xuất hiện trong văn bản: nhân vật "tôi", Thần Đồng, Thần Thoại.

- Ấn tượng của em về một nhân vật dị thường trong số đó: Thần Thoại là một con ngựa có cánh. Em thấy ấn tượng với nó vì nó sẽ giống với Pegasus - một con ngựa có cánh trong thần thoại Hy Lạp. Đó có thể là dụng ý để tác giả đặt tên cho nhân vật này là Thần Thoại, đồng thời đặt tên tiểu thuyết là Thiên Mã.

Câu hỏi 3: Theo lời nhân vật người kể chuyện, nhà văn Giuyn Véc-nơ đã miêu tả không gian Tâm Trái Đất như thế nào?

=> Xem hướng dẫn giải

Theo lời nhân vật người kể chuyện, nhà văn Giuyn Véc-nơ đã miêu tả không gian Tâm Trái Đất giống như một bảo tàng sống động, lưu giữ tất cả những gì đã biến mất khỏi mặt đất.

Câu hỏi 4: "Bước nhảy không gian" kì diệu đã đưa các nhân vật chính trở lại với khoảng thời gian nào?

=> Xem hướng dẫn giải

"Bước nhảy không gian" kì diệu đã đưa các nhân vật chính trở lại với khoảng thời gian xa xưa, khoảng thời gian mà khủng long vẫn còn tồn tại.

Câu hỏi 5: Em hãy hình dung không gian thảo nguyên ở cuối văn bản, tiếp tục tưởng tượng thêm những loài sinh vật kì lạ sống ở đó và miêu tả bằng lời của mình.

=> Xem hướng dẫn giải

Ở thảo nguyên trong xanh ấy, cũng có những đàn thiên nga và đàn ngựa. Lông của chúng màu trắng muốt. Nhưng tuyệt nhiên không có con ngựa nào có cánh của thiên nga như Thần Thoại. Thần Thoại đã được tận hưởng không gian bát ngát của thảo nguyên. Giờ đây nó càng hiếu kì hơn với những con vật trông giống như nó. Chúng tôi nói với Thần Thoại hãy bạo dạn ra chào hỏi bọn chúng.

Câu hỏi 6: Em có thích ý tưởng về công nghệ gen được đề cập tới trong văn bản không? Em suy nghĩ gì nếu công nghệ gen đó trở thành hiện thực?

=> Xem hướng dẫn giải

 - Em rất thích ý tưởng về công nghệ gen được đề cập tới trong văn bản.

- Nếu công nghệ gen đó trở thành hiện thực, sẽ có nhiều sinh vật mới được tạo ra phục vụ cho cuộc sống. Nhưng cũng cần thận trọng để tránh gây ra những thảm họa.

VIẾT KẾT NỐI VỚI ĐỌC

Hãy tưởng tượng em sở hữu phát minh "bước nhảy không gian". Viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) kể về không gian em định tới (không gian vũ trụ, Tâm Trái Đất hoặc các hành tinh khác).

=> Xem hướng dẫn giải

Không chỉ có các nhân vật trong Thiên Mã của Hà Thủy Nguyên sở hữu phát minh "bước nhảy không gian" mà cả tôi cũng sở hữu nó. Tôi đã biết cách để đi đến bất kỳ không gian nào mình muốn. Nơi tôi muốn đến chính là sao Thổ. Trong hệ Mặt Trời, sao Thổ là hành tinh thứ sáu từ Mặt Trời trở ra và là hành tinh lớn chỉ sau sao Mộc. Trong chiêm tinh, sao Thổ đại diện cho những ranh giới, giới hạn và kết tinh. Một chu kì của sao Thổ là gần 30 năm tương ứng với sự trưởng thành của mỗi người. Có thể nói sao Thổ là một hành tinh nghiêm khắc nhưng cũng là thành tựu sau những gian lao. Với ý nghĩa như thế mà tôi rất tò mò về sao Thổ. Bây giờ, tôi phải làm một bước nhảy không gian để đến đó ngay thôi!

I. Tác giả

- Hà Thủy Nguyên sinh năm 1986

- Quê quán: Hà Nội

- Tác phẩm chính: Điệu nhạc trần gian (2004), Bên kia cánh cửa(2005), Thiên Mã (2010)

II. Tác phẩm Đường vào trung tâm vũ trụ

• Thể loại: Tiểu thuyết
• Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác

- Đoạn trích nằm ở chương 2 tác phẩm Thiên mã kể  về việc các nhân vật chính quyết định đi tơi Hi Lạp để giải câu đố viết bằng tiếng Hơ-bơ-rơ trên phiến đá nhằm tìm được lối vào trung tâm vũ trụ

• Người kể chuyện: Ngôi thứ nhất
• Phương thức biểu đạt: Tự sự
• Tóm tắt tác phẩm Đường vào trung tâm vũ trụ

Truyện kể về các nhân vật thần đồng, thần thoại và nhân vật tôi trên hành trình giải câu đố để khám phá trung tâm vũ trụ

• Bố cục tác phẩm Đường vào trung tâm vũ trụ

- Phần 1: Từ đầu….thần đồng bặm môi suy tính : sự tò mò về hòn đá Trung tâm vũ trụ

- Phần 2: Tiếp theo….thành món bít tết nướng tái: hành trình khám phá trung tâm vũ trụ

- Phần 3:Còn lại: miêu tả khu rừng cổ sinh

• Giá trị nội dung tác phẩm Đường vào trung tâm vũ trụ

- Hành trình khám phá trung tâm vũ trụ

• Giá trị nghệ thuật tác phẩm Đường vào trung tâm vũ trụ

- Tình huống truyện li kì, hấp dẫn

- Truyện man yếu tố thần thoại

- Ngôi kể thứ nhất

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Đường vào trung tâm vũ trụ

• Hành trình khám phá trung tâm vũ trụ

- Thần đồng và nhân vật tôi khu thánh địa Hy Lạp

- Cùng đi xuống khu bảo tàng, nơi được trưng bày bức tượng nhân sư quý giá

- 2 nhân vật phát hiện được hòn đá trung tâm vũ trụ

- Đặc điểm của hòn đá Ôm-phe-lốt

+ Được điêu khắc chạm trổ tinh vi

+ Nhưng chỉ là tác phẩm nghệ thuật bình thường chẳng ra dáng vũ trụ

- Cả hai đều nghĩ đó không phải là cái rốn vũ trụ

- Khi thần đồng hụt chân vấp phải hố

- Thần đồng phát hiện và đi tìm hòn đá trung tâm vũ trụ gắn vào hố

• Hình ảnh của không gian vũ trụ

- Hình ảnh không gian vũ trụ bao la, rộng lớn

+ Một thung lũng thỏm dưới những núi đá cao vời vợi

+ Cao xanh không có mây , không có mặt trời, chẳng trăng sao, không có gì cả , ngoài một tầng cao hoăm hoắm

+ Thắp sáng bằng bột lân tinh

- Tâm trái đất theo miêu tả của giuyn-véc nơ

+ Cây nấm cổ đại khổng lồ, con khổng long từ thời tiền sử

+ Một bảo tàng sống nuôi giữ những gì đã biến khỏi trái đất

- Không gian rừng cổ sinh hiện ra với những con vật kì lạ

+ Con khổng long Spi-nô-sô-rớt Ê-gíp-ti-cớt

+ Voi ma mút

- Tiếp đến là chốn thần tiên

+ Một dòng suối hiền hòa, bảy sắc cồng vồng rực rỡ

* Trước khi đọc

Câu 1 (trang 35 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):

- Hệ Mặt Trời là một hệ hành tinh có Mặt Trời ở trung tâm và các thiên thể nằm trong phạm vi lực hấp dẫn của Mặt Trời.

Câu 2 (trang 35 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):

Một vài thông tin cơ bản về người đầu tiên trên thế giới thực hiện chuyến bay vào vũ trụ: Nhà du hành Liên Xô Yuri Gagarin là người đầu tiên bay vào vũ trụ vào ngày 12/4/1961.

- Yuri Gagarin sinh ngày 09/03/1934 trong một gia đình thợ mộc bình dị ở Smolensk.

- Yuri Gagarin sinh ngày 9/3/1934 trong một gia đình thợ mộc bình dị ở Smolensk. Năm 16 tuổi, ông chuyển tới thủ đô Moscow và sau đó nhập học một trường kĩ thuật ở Saratov. Gagarin đã mơ ước về bầu trời từ thời niên thiếu. Một trong những bức ảnh đầu tiên của Gagarin mà gia đình ông còn giữ được là hình ảnh chàng thanh niên đứng bên cánh máy bay, giơ tay tỏ vẻ phấn khích.

- Khi còn là sinh viên ở Saratov, Gagarin đã tình nguyện xin tham gia một câu lạc bộ hàng không. Nhờ tài năng và nỗ lực không ngừng, đến năm 1955, ở tuổi 21, Gagarin được cử tới trường đào tạo Phi công Không quân Thứ nhất Chkalov ở Orenburg và tốt nghiệp với thành tích xuất sắc sau 2 năm.

- Tháng 11/1957, ông chính thức trở thành phi công quân sự với hàm Trung úy Không quân Liên Xô. Cùng thời điểm đó, Liên Xô đã phóng vệ tinh nhân tạo đưa chú chó Laica lên không gian. Đến đầu những năm 1960, ông đăng kí tham gia chương trình bí mật lựa chọn phi hành gia cho chuyến bay lên vũ trụ và trở thành một trong nhóm 20 ứng cử viên sáng giá nhất.

- Sau gần một năm khổ luyện, Gagarin đã chứng minh những tố chất cho thấy ông chính là người phù hợp nhất, vượt qua mọi bài kiểm tra khắt khe về thể chất và tinh thần – yếu tố quan trọng hàng đầu với một phi hành gia vũ trụ.

- Ngày 8/4/1961, thiếu tá phi công Gagarin chính thức được lựa chọn trở thành người đầu tiên bay vào không gian. Người dự bị ông là phi hành gia Gherman Titov, người sau này bay lên không gian trên tàu vũ trụ Vostok 2 vào ngày 6/8/1961

* Đọc văn bản

Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc:

• Hình dung: Hình ảnh con ngựa có cánh.   

- Con ngựa có cánh đang vãng lai gần khách du lịch.

• Theo dõi: Đặc điểm của hòn đá Ôm-phe-lốt.   

- Hòn đá được điêu khắc, chạm trổ tinh vi. Nhưng cũng chỉ là tác phẩm nghệ thuật bình thường.

• Hình dung: Không gian trung tâm vũ trụ.    

- Không gian kì lạ. Đó là một thung lũng lọt thỏm dưới những núi dá cao vời vợi, không biết đến tận cùng, không mây, không mặt trời, không trăng sao, không gì cả.

→ Không gian rộng lớn trống rỗng.

• Theo dõi: Tâm Trái Dất theo như miêu tả của Giuyn Véc-nơ.     

- Con chuồn chuồn khổng lôg đang bay qua với sải cánh rộng nnư loài đại bàng. Thân hình nó óng ánh lân tinh. Bốn cánh khỏe khoắn đập nhanh như cánh quạt.

• Hình dung: Không gian khu rừng cổ sinh với những sinh vật kì lạ.     

- Khu rừng cổ sinh có vẻ đẹp yên bình như chốn thần tiên.

* Sau khi đọc

Nội dung chính: 

Văn bản cuộc khám phá của nhân vật tôi và Thần Đồng với các không gian khác nhau.

Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc:

Câu 1 (trang 41 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):

-  Câu chuyện xảy ra trong những không gian: trong rừng, chân núi - nơi trung bày bức tượng Nhân Sư quý giá, quầy tạp phẩm, đền thờ thần A-pô-lô, thung lũng lọt thỏm dưới những núi đá cao vời vợi.

- Diễn bính chính của câu chuyện:

+ Nhân vật "tôi" và Thần Đồng để Thần Thoại ở trong rừng sau đó đi nghiên cứu tượng Nhân Sư, tìm kiếm điều gì đó

+ Khi trời đã tối, nhân vật "tôi" và Thần Đồng dẫn Thần Thoại vào đền thờ A-pô-lô.

+ Thần Đồng ngã xuống một cái hố, khám phá ra cơ quan bí ẩn. Sau đó Thần Đồng đi cùng Thần Thoại lấy đá Ôm-phe-lốt ở bảo tàng về.

+ Sau khi đặt đá Ôm-phe-lốt vào cơ quan ở hố sâu, cả ba nhân vật được sang một không gian khác. Đó là thung lũng lọt thỏm dưới những núi đá cao vời vợi. Ở đó có rất nhiều điều kỳ thú.

Câu 2 (trang 41 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):

- Các nhân vật xuất hiện trong văn bản: nhân vật "tôi", Thần Đồng, Thần Thoại.

- Ấn tượng của em về một nhân vật dị thường trong số đó: Thần Thoại là một con ngựa có cánh. Em thấy ấn tượng với nó vì nó sẽ giống với Pegasus - một con ngựa có cánh trong thần thoại Hy Lạp. Đó có thể là dụng ý để tác giả đặt tên cho nhân vật này là Thần Thoại, đồng thời đặt tên tiểu thuyết là Thiên Mã.

Câu 3 (trang 41 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):

- Theo lời nhân vật người kể chuyện, nhà văn Giuyn Véc-nơ đã miêu tả không gian Tâm Trái Đất giống như một bảo tàng sống động, lưu giữ tất cả những gì đã biến mất khỏi mặt đất.

- Giữa Tâm Trái Đất và Tâm Vũ Trụ có mối lien hệ với nhau: tâm Trái Đất chính là Tâm Vũ Trụ.

Câu 4 (trang 41 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):

- "Bước nhảy không gian" kì diệu đã đưa các nhân vật chính trở lại với khoảng thời gian xa xưa, khoảng thời gian mà khủng long vẫn còn tồn tại.

Câu 5 (trang 41 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):

- Ở thảo nguyên trong xanh ấy, cũng có những đàn thiên nga và đàn ngựa. Lông của chúng màu trắng muốt. Nhưng tuyệt nhiên không có con ngựa nào có cánh của thiên nga như Thần Thoại. Thần Thoại đã được tận hưởng không gian bát ngát của thảo nguyên. Giờ đây nó càng hiếu kì hơn với những con vật trông giống như nó. Chúng tôi nói với Thần Thoại hãy bạo dạn ra chào hỏi bọn chúng.

Câu 6 (trang 41 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):

- Em rất thích ý tưởng về công nghệ gen được đề cập tới trong văn bản.

- Nếu công nghệ gen đó trở thành hiện thực, sẽ có nhiều sinh vật mới được tạo ra phục vụ cho cuộc sống. Nhưng cũng cần thận trọng để tránh gây ra những thảm họa.

* Viết kết nối với đọc

Bài tập (trang 41 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):

Hãy tưởng tượng em sở hữu phát minh “bước nhảy không gian”. Viết đoạn văn (khoảng 5 – 7 câu) kể về không gian em định tới (không gian vũ trụ, Tâm Trái Đất hoặc các hành tinh khác). 

Đoạn văn tham khảo:

Không chỉ có các nhân vật trong Thiên Mã của Hà Thủy Nguyên sở hữu phát minh "bước nhảy không gian" mà cả tôi cũng sở hữu nó. Tôi đã biết cách để đi đến bất kỳ không gian nào mình muốn. Nơi tôi muốn đến chính là sao Thổ. Trong hệ Mặt Trời, sao Thổ là hành tinh thứ sáu từ Mặt Trời trở ra và là hành tinh lớn chỉ sau sao Mộc. Trong chiêm tinh, sao Thổ đại diện cho những ranh giới, giới hạn và kết tinh. Một chu kì của sao Thổ là gần 30 năm tương ứng với sự trưởng thành của mỗi người. Có thể nói sao Thổ là một hành tinh nghiêm khắc nhưng cũng là thành tựu sau những gian lao. Với ý nghĩa như thế mà tôi rất tò mò về sao Thổ. Bây giờ, tôi phải làm một bước nhảy không gian để đến đó ngay thôi! 

Nội dung chính

“Thiên mã” là cuốn tiểu thuyết khoa học viễn tưởng thú vị pha trộn nhiều yếu tối huyền bí đưa người đọc vào thế giới ảo trong trí tưởng tượng. Bên cạnh đó, tác phẩm còn thu hút người đọc ở sự mới lạ và các kiến thức được sử dụng trong sách ở thời điểm nó ra đời.

* Trước khi đọc

Câu 1 (trang 35 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2)

Nêu hiểu biết của em về hệ Mặt Trời.

Lời giải chi tiết:

+ Hệ Mặt Trời là một hệ thống có Mặt Trời ở trung tâm và các thiên thể nằm trong phạm vi lực hấp dẫn của Mặt Trời. Có thể kể tên 8 hành tinh quay quanh Mặt Trời: Sao Thuỷ, sao Kim, Trái Đất, sao Hoả, sao Mộc, sao Thổ, sao Thiên Vương và sao Hải Vương.

Câu 2 (trang 35 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2)

Tìm đọc và trình bày trước lớp một vài thông tin cơ bản về người đầu tiên trên thế giới thực hiện chuyến bay vào vũ trụ.

Lời giải chi tiết:

+ Người đầu tiên trên thế giới thực hiện chuyến bay vào vũ trụ là I-u-ri A-lếch-xây-ê-vích Ga-ga-rin (Yuri Alekseyevich Gagarin, 1934 - 1968), phi công, phi hành gia người Liên Xô. Ông thực hiện chuyến bay vào vũ trụ ngày 12 tháng 4 năm 1961 trên tàu vũ trụ Vốt-xtốc 1 (Vostok 1). Chuyến bay kéo dài 1 giờ 48 phút, hoàn thành một vòng bay xung quanh Trái Đất.

* Đọc văn bản

• Hình dung: Hình ảnh con ngựa có cánh.   

- Con ngựa Thần Thoại có cánh do nhân vật Thần Đồng tạo ra bằng cách lấy các thông số gen của thiên nga cấy ghép vào phôi ngựa. 

• Theo dõi: Đặc điểm của hòn đá Ôm-phe-lốt.   

- Hòn đá Ôm-phe-lốt được điêu khắc, chạm trổ tinh vi. 

• Hình dung: Không gian trung tâm vũ trụ.    

- Là một thung lũng lọt thỏm dưới những núi đá cao vời vợi, không biết đến tận cùng, trên cao xanh không có mây, không có mặt trời, trăng sao, không gì cả ngoài một tầng cao hoăm hoắm, xung quanh thắp sáng bằng bột lân tinh, … 

• Theo dõi: Tâm Trái Dất theo như miêu tả của Giuyn Véc-nơ.   

- Giống như một bảo tàng sống động, lưu giữ tất cả những gì đã biến mất khỏi mặt đất: những cây nấm cổ đại khổng lồ, những con khủng long thời tiền sử, những con chim điện quý hiếm, …. 

• Hình dung: Không gian khu rừng cổ sinh với những sinh vật kì lạ.     

- Rộng lớn, bao la, 1 con khủng long đang ăn thịt 1 con voi ma mút. Bay qua khu rừng cổ sinh với vẻ đẹp yên bình như chốn thần tiên. 

* Sau khi đọc

Câu 1 (trang 41 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2)

Câu chuyện xảy ra trong những không gian nào? Em hãy kể tóm tắt những diễn biến chính của câu chuyện.

Lời giải chi tiết:

- Câu chuyện xảy ra trong những không gian: trong rừng, chân núi - nơi trung bày bức tượng Nhân Sư quý giá, quầy tạp phẩm, đền thờ thần A-pô-lô, thung lũng lọt thỏm dưới những núi đá cao vời vợi.

- Diễn bính chính của câu chuyện:

+ Nhân vật "tôi" và Thần Đồng để Thần Thoại ở trong rừng sau đó đi nghiên cứu tượng Nhân Sư, tìm kiếm điều gì đó

+ Khi trời đã tối, nhân vật "tôi" và Thần Đồng dẫn Thần Thoại vào đền thờ A-pô-lô.

+ Thần Đồng ngã xuống một cái hố, khám phá ra cơ quan bí ẩn. Sau đó Thần Đồng đi cùng Thần Thoại lấy đá Ôm-phe-lốt ở bảo tàng về.

+ Sau khi đặt đá Ôm-phe-lốt vào cơ quan ở hố sâu, cả ba nhân vật được sang một không gian khác. Đó là thung lũng lọt thỏm dưới những núi đá cao vời vợi. Ở đó có rất nhiều điều kỳ thú.

Câu 2 (trang 41 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2)

Kể tên các nhân vật xuất hiện trong văn bản và nêu ấn tượng của em về một nhân vật dị thường trong số đó

Lời giải chi tiết:

- Tên các nhân vật nhân vật: “cô bé” - người kể chuyện ngôi thứ nhất, cậu bé Thần Đồng, con ngựa Thần Thoại, chuồn chuồn khổng lồ, khủng long Spi-nô-sô-rớt Ê-gip-ti-cớt, voi ma mút, người cá.

- Nhân vật ấn tượng: con ngựa Thần Thoại, có cánh, ….

Câu 3 (trang 41 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2)

Theo lời nhân vật người kể chuyện, nhà văn Giuyn Véc-nơ đã miêu tả không gian Tâm Trái Đất như thế nào?

Lời giải chi tiết:

- Theo nhà văn Giuyn Véc-nơ, Tâm Trái Đất là một bảo tàng sống động, lưu giữ tất cả những gì đã biến mất khỏi mặt đất” như: “những cây nấm cố đại khổng lồ, những con khủng long từ thời tiền sử, những con chim điện quý hiếm,...”. 

- Tâm Trái Đất đó chính là Tâm Vũ Trụ. Bởi như nhân vật Thần Đồng nói thì Tâm Trái Đất chỉ có khoáng chất, không có sinh vật sống. Tâm Vũ Trụ mà hai bạn nhỏ khám phá ra là nơi có sự sống của các loài động vật, thực vật kì lạ.

Câu 4 (trang 41 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2)

"Bước nhảy không gian" kì diệu đã đưa các nhân vật chính trở lại với khoảng thời gian nào?

Lời giải chi tiết:

“Bước nhảy không gian” đã đưa ba nhân vật chính trở lại thời cổ đại, cách thời điểm câu chuyện được kể khoảng một trăm sáu mươi triệu năm.

Câu 5 (trang 41 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2)

Em hãy hình dung không gian thảo nguyên ở cuối văn bản, tiếp tục tưởng tượng thêm những loài sinh vật kì lạ sống ở đó và miêu tả bằng lời của mình.

Lời giải chi tiết:

- Một vài loài động vật kì lạ tồn tại thời cổ đại như: loài động vật khổng lồ nửa bò sát nửa thú, gấu mặt ngắn, đà điểu, chuột, chim cánh cụt, các địa ngục,... Điều đặc biệt là tất cả những động vật này đều có kích thước khổng lồ. Chẳng hạn: một con chim cánh cụt cao đến 1,5 mét, một con cóc địa ngục nặng 4,5 ki-lô-gam hay một cá thể thuộc loài chuột khổng lồ có thể nặng tới 1 tấn.

Câu 6 (trang 41 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2)

Em có thích ý tưởng về công nghệ gen được đề cập tới trong văn bản không? Em suy nghĩ gì nếu công nghệ gen đó trở thành hiện thực?

Lời giải chi tiết:

- Trong văn bản Đường vào trung tâm vũ trụ có nhân vật con ngựa có cánh Thần Thoại, được tạo ra bằng công nghệ cấy ghép gen của thiên nga vào phôi ngựa. → Em thích ý tưởng này. 

- Nếu công nghệ gen trở thành hiện thực, những thí nghiệm nếu thành công sẽ mở ra triển vọng cứu sống hàng triệu người trên thế giới đang chờ thay tạng, ghép tạng mỗi năm. 

* Viết kết nối với đọc 

Hãy tưởng tượng em sở hữu phát minh "bước nhảy không gian". Viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) kể về không gian em định tới (không gian vũ trụ, Tâm Trái Đất hoặc các hành tinh khác).

Lời giải chi tiết:

Tôi đang đứng ở trên Sao Hỏa – hành tinh thứ 4 tính từ Mặt Trời. Ở đây nhiệt độ không khí lạnh hơn so với Trái Đất. Một số loài động vật, thực vật được nuôi trồng trong các nhà kính chủ yếu là các loài bò sát và các cây thân bụi. Chúng có kích thước nhỏ hơn rất nhiều so với các loài trên Trái Đất. Tôi vô cùng thích thú khi được chăm sóc và nhìn chúng phát triển từng ngày.