Bố cục:

- Đoạn 1 (từ đầu ... như một vị chúa tể): ếch khi ở trong giếng.

- Đoạn 2 (còn lại): ếch ra ngoài giếng.

Hướng dẫn soạn bài

Câu 1 (trang 101 skg ngữ văn 6 tập 1)

Ếch nghĩ bầu trời bé bằng vung, nó to như chúa tể vì:

- Nó sống lâu năm dưới đáy giếng, nhìn thế giới bên ngoài qua miệng giếng nên nó thấy bầu trời bé bằng chiếc vung.

- Xung quanh nó toàn những con vật nhỏ bé hơn nó

- Khi nó kêu, tiếng kêu vang động khiến mọi vật trong giếng sợ hãi nó.

⇒ Hoàn cảnh sống ở nơi nhỏ bé, hạn hẹp, không được tiếp xúc với bên ngoài nên khiến ếch ngạo mạn, chủ quan

Câu 2 (Trang 101 skg ngữ văn 6 tập 1)

Ếch bị trâu dẫm bẹp vì:

- Ếch vẫn có tư tưởng cũ rằng nó là chúa tể, bầu trời chỉ bé bằng vung

- Nó không chịu quan sát mọi vật xung quanh, không chịu mở rộng tầm nhìn

- Thái độ kiêu ngạo, tự phụ khiến nó chủ quan

→ Ếch chết vì sự thiếu hiểu biết, thiếu quan sát, học hỏi

Câu 3 (trang 101 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Bài học từ truyện:

- Môi trường sống nhỏ hẹp, tù túng, không giao lưu làm hạn chế hiểu biết về thế giới xung quanh

- Sống lâu trong môi trường nhỏ hẹp sẽ dần hạn chế sự hiểu biết

- Từ những hiểu biết hạn hẹp, dễ trở nên nông cạn, chủ quan, kiêu ngạo sẽ phải trả giá rất đắt

Luyện tập

Bài 1 (Trang 101 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Truyện ngụ ngôn này gồm hai phần:

- Hoàn cảnh sống hạn hẹp là cho ếch chủ quan, kiêu ngạo: “ Ếch cứ tưởng

- Sự trả giá cho lối sống tự phụ, nông cạn

Bài 2 (trang 101 sgk ngữ văn 6 tập 1)

Một số hiện tượng trong cuộc sống ứng với thành ngữ “Ếch ngồi đáy giếng”

- Một số học sinh có lực học khá giỏi thường tự mãn khi đi thi đấu với các bạn trường khác lại thất bại.

- Một số người thường khiêm tốn và tự nhận sự hạn chế của mình thông qua câu thành ngữ “ếch ngồi đáy giếng”

Tìm hiểu chung

Khái niệm truyện ngụ ngôn.

- Là loại truyện kể về văn xuôi hoặc văn vần.

- Mượn chuyện loài vật, đồ vật để bóng gió nói kin đáo về chuyện con người.

Bố cục

- Phần 1: Từ đầu → như một vị chúa tể: Ếch khi còn ở dưới giếng.

- Phần 2: Còn lại: Ếch khi ra khỏi giếng.

Soạn bài

Câu 1 (trang 101 Ngữ Văn 6 Tập 1):

Ếch tưởng bầu trời to bằng cái vung vì:

     + Ếch sống lâu ngày trong giếng

     + Nhìn thế giới bên ngoài qua miệng giếng

     + Các con vật sống xung quanh đều nhỏ bé, tiếng kêu của ếch to nhất.

⇒ Oai như một vị chúa tể.

Câu 2 (trang 101 Ngữ Văn 6 Tập 1):

Ếch bị trâu dẫm bẹp vì quen thói nghênh ngang, kiêu ngạo coi trời bằng vung ⇒ không để ý xung quanh.

Câu 3 (trang 101 Ngữ Văn 6 Tập 1):

- Bài học: Phê phán những kẻ hiểu biết hạn hẹp mà huênh hoang

- Ý nghĩa bài học:

     + Khuyên nhủ con người ta phải mở rộng tầm hiểu biết của mình

     + Không được chủ quan kiêu ngạo.

Luyện tập

Bài 1 (trang 101 Ngữ Văn 6 Tập 1):

Câu văn quan trọng nhất thể hiện ý nghĩa, nội dung của câu chuyện.

- Ếch cứ tưởng bầu trời chỉ bé bằng chiếc vung và nó thì oai như một vị chúa tể.

- Nó nhâng nháo đưa cặp mắt nhìn lên bầu trời, chả thèm để ý xung quanh nên đã bị một con trâu đi qua dẫm bẹp.

Bài 2 (trang 101 Ngữ Văn 6 Tập 1):

Hiện tượng cuộc sống ứng với ếch ngồi đáy giếng.

- Hiểu biết hạn hẹp nhưng lại kiêu ngạo

- Tự khiêm tốn về bản thân mình.

Bố cục:

   - Đoạn 1 (từ đầu ... như một vị chúa tể): ếch khi ở trong giếng.

   - Đoạn 2 (còn lại): ếch ra ngoài giếng.

Tóm tắt

Một con ếch sống trong giếng lâu ngày. Nó cứ nghĩ mình là chúa tể, còn bầu trời chỉ là chiếc vung. Khi mưa to, nước dềnh đưa ếch ra ngoài. Quen thói huênh hoang, ếch bị một con trâu giẫm bẹp.

Đọc hiểu văn bản

Câu 1 (trang 101 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Ếch tưởng bầu trời chỉ bé bằng cái vung và nó oai như chúa tể vì nó sống ở đáy giếng lâu ngày, nhìn bên ngoài bằng cái miệng giếng bé nhỏ. Khi kêu, giếng nhỏ vang âm, các con vật bé nhỏ xung quanh sợ hãi.

Câu 2 (trang 101 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Con ếch bị trâu giẫm bẹp vì quá huênh hoang, kiêu ngạo, kém hiểu biết, không biết thế giới xung quanh rộng lớn.

Câu 3 (trang 101 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Bài học:

   - Môi trường nhỏ bé, hạn hẹp sẽ hạn chế tầm hiểu biết.

   - Khi sống lâu ở môi trường ấy, không mở rộng thì hiểu biết trở nên nông cạn.

   - Sự kiêu ngạo, chủ quan sẽ phải trả giá.

   - Phải cố gắng mở rộng hiểu biết, tầm nhìn. Khi thay đổi môi trường sống cần thận trọng, khiêm tốn để thích nghi.

   → Ý nghĩa: Phê phán kẻ kiêu ngạo, huênh hoang. Khuyên bảo, nhắc nhở con người luôn cần mở rộng hiểu biết với thế giới.

Luyện tập

Câu 1 (trang 101 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Hai câu quan trọng nhất thể hiện nội dung, ý nghĩa:

   - Ếch cứ tưởng bầu trời trên đầu ... vị chúa tể.

   - Nó nhâng nháo đưa cặp mắt ... con trâu đi qua giẫm bẹp.

Câu 2* (trang 101 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

   Một số hiện tượng cuộc sống với thành ngữ “Ếch ngồi đáy giếng”:

   - Người không biết cập nhật thông tin, ít hiểu biết bị chê cười.

   - Học sinh giỏi của lớp, khi đi thi toàn trường lại luôn nghĩ mình giỏi hơn người khác, do vậy mà kết quả thi thua bạn bè khác.

Bố cục

- Phần đầu: từ đầu ... chúa tể: sự chủ quan, kiêu ngạo do hoàn cảnh sống của ếch.

- Phần hai: còn lại: kết quả của sự chủ quan, kiêu ngạo.

Giá trị nội dung

Từ câu chuyện về cách nhìn thế giới bên ngoài chỉ qua miệng giếng bé nhỏ của con ếch, truyện phê phán những kẻ hiểu biết hạn hẹp mà lại huênh hoang, khuyên nhủ con người phải cố gắng mở rộng tầm hiểu biết của mình, không được chủ quan, kiêu ngạo

Hướng dẫn soạn bài

Câu 1 (SGK Ngữ văn 6 tập 1/101):

- Ếch tưởng bầu trời bé bằng chiếc vung vì:

   + Nó sống trong môi trường nhỏ hẹp

   + Xung quanh chỉ có vài con nhái, cua, ốc nhỏ, luôn sợ tiếng kêu của ếch

Câu 2 (SGK Ngữ văn 6 tập 1/101):

- Ếch bị trâu giẫm bẹp vì nó không nhận ra sự thay đổi của môi trường sống, vẫn thói cũ nhâng nháo, coi thường tất cả

Câu 3 (SGK Ngữ văn 6 tập 1/101):

- Bài học:

   + Bài học về tinh thần học hỏi: cố gắng tìm tòi, mở rộng tầm hiểu biết

   + Bài học về tính cách: không chủ quan, kiêu ngạo

- Ý nghĩa bài học”

   + Bài học mang ý nghĩa thực tiễn và thời đại

Luyện tập (SGK Ngữ văn 6 tập 1/101)

Bài 1:

- HS gạch chân hai câu văn thể hiện nội dung, ý nghĩa:

   + Ếch cứ tưởng bầu trời chỉ bé bằng chiếc vung và nó thì oai như một vị chúa tể.

   + Nó nhâng nháo đưa cặp mắt nhìn lên bầu trời, chả thèm để ý xung quanh nên đã bị một con trâu đi qua dẫm bẹp.

Bài 2:

- HS nêu một vài hiện tượng:

   + Có một số bạn học sinh giỏi trong lớp, trường, huyện, tỉnh nhầm tưởng rằng mình đã là người giỏi nhất nên không có ý thức vươn lên hơn nữa trong học tập.

Trả lời câu 1 (trang 101 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Đọc truyện Ếch ngồi đáy giếng và cho biết: Vì sao ếch tưởng bầu trời trên đầu chỉ bé bằng cái vung và nó thì oai phong như một vị chúa tể?

Lời giải chi tiết:

Ếch tưởng bầu trời trên dầu chỉ bé bằng cái vung và nó thì oai phong như một vị chúa tể, bởi vì:

-  Ếch sống lâu ngày trong giếng nọ.

-  Xung quanh ếch lâu nay cũng chỉ có một vài loài vật bé nhỏ.

-  Hằng ngày ếch cất tiếng kêu "Ồm ộp" làm vang động cả giếng, khiến các con vật kia rất hoảng sợ.

⟹ Hoàn cảnh sống ở nơi nhỏ bé, hạn hẹp, không được tiếp xúc với bên ngoài nên khiến ếch ngạo mạn, chủ quan.

Trả lời câu 2 (trang 101 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Do đâu ếch bị con trâu đi qua dẫm bẹp?

Lời giải chi tiết:

Ếch bị trâu dẫm bẹp vì:

- Ếch vẫn có tư tưởng cũ rằng nó là chúa tể, bầu trời chỉ bé bằng vung

- Nó không chịu quan sát mọi vật xung quanh, không chịu mở rộng tầm nhìn

- Thái độ kiêu ngạo, tự phụ khiến nó chủ quan

⟹ Ếch chết vì sự thiếu hiểu biết, thiếu quan sát, học hỏi

Trả lời câu 3 (trang 101 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Truyện ngụ ngôn Ếch ngồi đáy giếng nhằm nêu lên bài học gì? Ý nghĩa của bài học?

Lời giải chi tiết:

*Những bài học rút ra từ truyện:

-   Dù môi trường, hoàn cảnh sống có giới hạn, khó khăn, vẫn phải cố gắng mở rộng tầm hiểu biết của mình bằng nhiều hình thức khác nhau. Phải biết những hạn chế của mình và phải cố gắng biết nhìn xa trông rộng.

-  Không được chủ quan kiêu ngạo, coi thường những đối tượng xung quanh. Kẻ chủ quan, kiêu ngạo thường bị trả giá đắt, thậm chí bằng tính mạng.

*Ý nghĩa của những bài học: Những bài học trên có ý nghĩa nhắc nhở, khuyên bảo tất cả mọi người, ở mọi lĩnh vực nghề nghiệp không được kiêu ngạo, coi thường người khác mà luôn phải cầu thị trong cuộc sống.

LUYỆN TẬP

Trả lời câu 1 (trang 101 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Hãy tìm và gạch chân hai câu văn trong văn bản mà em cho là quan trọng nhất trong việc thể hiện nội dung, ý nghĩa của truyện.

Trả lời:

Hai câu quan trọng nhất trong văn bản thể hiện nội dung, ý nghĩa của truyện là:

-    "Ếch cứ tưởng bầu trời trên đầu chỉ bé bằng chiếc vung còn nó thì oai phong như một vị chúa tể".

-    "Nó nhâng nháo đưa cặp mắt nhìn lên bầu trời, chả thèm để ý đến xung quanh nên đã bị một con trâu đi qua dẫm bẹp”.

Trả lời câu 2 (trang 101 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Nêu các hiện tượng trong cuộc sống ứng với thành ngữ "Ếch ngồi đáy giếng”.

Trả lời:

-  Một bạn nào đó ở lớp học giỏi nhất nên luôn tự mãn, khi đi thi chủ quan nên đã thua kém những người khác.

-  Để nhắc nhở con cháu điều này, cha ông đã có câu: "Ở nhà nhất mẹ, nhì con. Ra đường khối kẻ đẹp giòn hơn ta."

Trả lời câu 1 (trang 101 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Vì sao ếch tưởng bầu trời trên đầu chỉ bé bằng cái vung và nó thì oai như một vị chúa tể?

- Ếch đã sống rất lâu trong giếng, chưa ra thế giới bên ngoài.

- Xung quanh ếch chỉ có một vài loài vật nhỏ bé;

- Hàng ngày, ếch cất tiếng kêu “ồm ộp” làm vang động cả giếng, khiến các con vật kia hoảng sợ.

Trả lời câu 2 (trang 101 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Do đâu ếch bị con trâu đi qua giẫm bẹp?

- Do ếch rời khỏi môi trường sống quen thuộc nhưng lại không thận trọng, chủ quan và vẫn giữ cái tính nghênh ngang, chẳng thèm nhìn, để ý đến xung quanh. Ếch vẫn “coi trời bằng vung”.

- Lối sống kiêu căng, hợm hĩnh nhưng thật ra là ngu dốt và ngớ ngẩn.

Trả lời câu 3 (trang 101 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Truyện “Ếch  ngồi đáy giếng” nhằm nêu lên bài học gì? Ý nghĩa của bài học đó?

* Bài học được rút ra:

- Dù môi trường sống có hạn hẹp, giới hạn, khó khăn thì ta vẫn phải cố mở rộng sự hiểu biết của mình bằng nhiều hình thức khác nhau. Phải biết những hạn chế của mình và cố gắng nhìn xa trông rộng.

- Không được chủ quan, kiêu ngạo, coi thường những người xung quanh. Kiêu ngạo, chủ quan là thụt lùi, lạc hậu thậm chí là bằng tính mạng.

* Ý nghĩa của bài học: Những bài học trên nhắc nhở, khuyên bảo chúng ta trong cuộc sống phải biết mình biết ta, không nên coi thường những người xung quanh. Đặc biệt, trong công việc phải hiểu biết sâu rộng và nghe những lời góp ý tích cực của người khác, không nên bảo thủ, huênh hoang không có ngày lại như con ếch. 

Luyện tập

Trả lời câu 1 (trang 101 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Hãy tìm và gạch chân hai câu trong văn bản mà em cho là quan trọng nhất trong việc thể hiện nội dung, ý nghĩa của truyện:

- “Ếch cứ tưởng bầu trời trên đầu chỉ bé bằng chiếc vung và nó thì oai như một vị chúa tể”.

- “Nó nhâng nháo…một con trâu đi qua giẫm bẹp”.

Trả lời câu 2 (trang 101 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

Một số hiện tượng trong cuộc sống ứng với “Ếch ngồi đáy giếng”:

- Tính chủ quan khi làm bài thi, việc quan trọng.

- “Ở nhà nhất mẹ, nhì con

Ra đường lắm kẻ còn giòn hơn ta”