Nội dung chính

Văn bản kể về hành trình sau khi biến thành người cá của Ích-chi-an dưới đáy đại dương đồng thời thể hiện tình yêu mà Ích-chi-an dành cho biển cả bao la.

Câu 1 (Trang 88, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Chỉ ra các đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng trong văn bản bằng cách hoàn thành bảng sau (làm vào vở):

Đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng

Thể hiện trong Một ngày của Ích-chi-an

Đề tài

Tình huống

Sự kiện

Nhân vật

Không gian

Thời gian

Phương pháp giải:

Đọc văn bản, tìm các đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng và điền vào bảng.

Lời giải chi tiết:

Đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng

Thể hiện trong Một ngày của Ích-chi-an

Đề tài

Khoa học thay đổi tiềm năng của con người

Tình huống

Ích-chi-an sau cuộc phẫu thuật từ người trở thành người cá, có khả năng lặn và sống ở dưới đáy biển

Sự kiện

- Ích-chi-an vui đùa cùng với các chú cá, thưởng thức vẻ đẹp của biển cả

- Ích-chi-an vui đàu cùng các chú cá, thưởng thức vẻ đẹp của biển cả

- Ích-chi-an cứu các chú cá bị sóng đánh dạt vào bờ biển sau cơn bão

Nhân vật

Người cá Ích-chi-an có khả năng thở bằng mang, sống đưới đáy biển như một loài sinh vật

Không gian

Dưới đáy biển, mặt biển, bờ biển

Thời gian

Một ngày của người cá ở đáy biển

Câu 2 (Trang 89, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Ích-chi-an ra đời trong một cơn sinh khó, người mẹ mất ngay sau khi sinh và chú bé cũng bị nguy hiểm về tính mạng. Trong hoàn cảnh đó, ông bác sĩ Xan-va-tô đã phẫu thuật anh thành người cá Ích-chi-an. Theo em, việc sử dụng khoa học để biến một người bình thường thành người cá trong trường hợp này là nên hay không nên? Vì sao?

Phương pháp giải:

Dựa vào suy nghĩ của bản thân, trả lời câu hỏi.

Có thể trả lời dựa trên hai trường hợp: đồng tình hoặc không đồng tình

Lời giải chi tiết:

- Theo em, việc sử dụng khoa học để biến một người bình thường thành người cá trong trường hợp này là nên vì:

+ Nếu không có cuộc phẫu thuật và sự can thiệp của khoa học từ bác sĩ Xan-van-tô, Ích-chi-an sẽ chết. Sinh mạng của con người là đáng quý, nên vào thời điểm đó, ông bác sĩ có thể đã không có sự lựa chọn nào khác ngoài việc biến anh thành người cá

+ Ích-chi-an có khả năng đặc biệt của người cá, nhờ đó, anh mới được trải nghiệm cuộc sống trong lòng biển cả, mới làm bạn được với các chú cá và cứu sống chúng sau những cơn bão

- Theo em, việc sử dụng khoa học để biến một người bình thường thành người cá trong trường hợp này là không nên vì:

+ Cuộc phẫu thuật đã khiến Ích-chi-an vừa thở được bằng phổi, vừa thở được bằng mang. Do đó, anh không thể sống mãi trên cạn như một người bình thường. Mọi sự khác biệt quá lớn sẽ không mang đến hạnh phúc. Do Ích-chi-an khác người bình thường nên anh phải sống cuộc đời cô độc, không được gần người mình yêu.

+ Cuộc phẫu thuật tạo nên nguy cơ lạm dụng tiến bộ của khoa học vào mục đích xấu (ví dụ như Ích-chi-an bị lợi dụng năng lực của người cá để mò ngọc trai, khai thác tận diệt tài nguyên dưới đáy biển)

Câu 3 (Trang 89, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Từ tình yêu  mà Ích-chi-an dành cho biển cả, cho các loài sinh vật biển, em hãy thiết kế một áp-phích trình bày các hành động cụ thể mà em và các bạn có thể thực hiện để bảo vệ vẻ đẹp của biển.

Phương pháp giải:

Thiết kế áp-phích theo ý tưởng của bản thân.

Lời giải chi tiết:

Tác giả

• Tiểu sử

- A-léc-xăng-đơ Rô-ma-nô-vich Bê-li-ép (1884-1942), sinh tại Smolensk.

- Ở tuổi 30, ông bị nhiễm bệnh lao, căn bệnh lây khắp xương sống làm tê liệt hai chân. Ông dời tới Yalta ở chung với mẹ và bà vú già để tiện cho việc điều trị.

- Năm 1922 ông được chữa khỏi bệnh, năm 1923 ông trở lại Mát-xcơ-va bắt đầu theo đuổi hoạt động văn học.

- Từ năm 1931 ông sống ở Leningrad cùng vợ và con gái lớn, con gái út của ông qua đời vì bệnh viêm màng não khi 6 tuổi vào năm 1930.

- Ông qua đời vì đói ở thị trấn Pushkin của Liên Xô năm 1942 khi thị trấn này bị quân đội Đức Quốc xã chiếm đóng. Vị trí ngôi mộ của ông đến giờ vẫn chưa ai tìm ra được.

• Sự nghiệp

- Là nhà văn Nga thuộc Liên Xô (cũ) chuyên viết tiểu thuyết khoa học viễn tưởng.

- Các tác phẩm mà ông viết khoảng những năm 1920 và 1930 khiến ông được đánh giá cao trong thể loại tiểu thuyết khoa học viễn tưởng của Liên Xô.

- Những tác phẩm tiêu biểu: Đầu Giáo sư Dowell, Người cá, Người Bay Ariel, Ngôi sao KEZ, Người Bán Không Khí, Bột Mì Vĩnh Cửu, Chúa Tể Thế Giới…

Tác phẩm

Tìm hiểu chung

• Xuất xứ

- Một ngày của Ích-chi-an được trích trong phần một của truyện Người cá.

- Nội dung truyện Người cá:

         Truyện bắt đầu bằng sự kiện người dân trong một vùng biển của Ác-hen-ti-na đồn thổi về một “con quỷ biển” đáng sợ, bí ẩn. Tên chủ tàu Du-ri-ta và gã thợ lặn lành nghề Ban-ta-da nảy ra ý định bắt sống quỷ biển để phục vụ cho hoạt động mò ngọc trai dưới đáy biển. Lần theo dấu vết trên cạn của quỷ biển, chúng phát hiện ra quỷ biển là Ích-chi-an.

          Ích-chi-gan thương nhớ một cô gái xinh đẹp mà anh cứu sống giữa biển khơi, đó là Gút-ti-ê-rê, con gái nuôi của Ban-ta-da. Gút-ti-ê-rê bị Du-ri-ta bắt về làm vợ. Để cứu Gút-ti-ê-rê, Ích-chi-an tìm đến nhà Du-ri-ta, anh bị hắn bắt, đem ra giữa biển, buộc vào dây xích để bắt anh mò ngọc trai.

          Sau khi phát hiện sự thật Ích-chi-an là con trai mình, bị bác sĩ Xan-va-tô phẫu thuật biến thành người cá, Ban-ta-da kiện bác sĩ. Bác sĩ Xan-va-tô và Ích-chi-an bị tống giam. Người cai ngục, vì biết ơn Xan-va-tô cứu tính mạng con trai ông ta nên đã đã tiết lộ cho bác sĩ tin Ích-chi-an sẽ bị giết theo chỉ đạo của nhà thờ. Xan-va-tô gặp Ích-chi-an lần cuối, dặn dò anh con đường bơi đến vịnh La Pla-ta, phía bên kia Nam Mỹ, Thái Bình Dương để tìm bạn ông là một giáo sư sinh học sống cùng gia đình giáo sư và giúp ông nghiên cứu về biển.

          Ôn-xen, một chàng trai cũng thầm yêu Gút-ti-ê-rê đã cùng người cai ngục cứu Ích-chi-an ra khỏi nhà giam, đưa anh trở về biển cả. Kể từ đó, trong cùng không ai nhắc tới câu chuyện về con quỷ biển nữa.

• Bố cục (4 phần)

- Phần 1 (Từ đầu đến “con người đã biến thành cá”): Giới thiệu về người cá Ích-chi-an

- Phần 2 (Còn lại): Một ngày dưới biển của người cá Ích-chi-an

• Thể loại: Truyện ngắn
• Phương thức biểu đạt: tự sự kết hợp miêu tả, biểu cảm

Giá trị nội dung, nghệ thuật

• Giá trị nội dung

    Văn bản kể về hành trình sau khi biến thành người cá của Ích-chi-an dưới đáy đại dương đồng thời thể hiện tình yêu mà Ích-chi-an dành cho biển cả bao la.

• Giá trị nghệ thuật

- Ngôi kể thứ ba giúp câu chuyện có góc nhìn khách quan

- Nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, lôi cuốn

- Sử dụng ngôn ngữ giàu hợi hình, gợi cảm

- Sử dụng các yếu tố hư cấu tưởng tượng để tăng giá trị biểu đạt cho câu chuyện

* Hướng dẫn đọc 

Nội dung chính: Kể về một ngày đầy thú vị, kì lạ của Ích- chi- an

Câu 1 (trang 88 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Chỉ ra các đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng trong văn bản bằng cách hoàn thành bảng sau: 

Đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng

Thể hiện trong Một ngày của Ích- chi- an

Đề tài

Tình huống

Sự kiện

Nhân vật

Không gian

Thời gian

Trả lời: 

Đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng

Thể hiện trong Một ngày của Ích- chi- an

Đề tài

Khám phá đại dương

Tình huống

Ích- chi- an bị biến thành người cá

Sự kiện

Một ngày của Ích- chi- an

Nhân vật

Ích- chi- an

Không gian

Ngoài biển. 

Thời gian

Một ngày

Câu 2 (trang 89 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Ích- chi- an ra đời trong một cơn sinh khó, người mẹ mất ngay sau khi sinh và chú bé cũng bị nguy hiểm về tính mạng. Trong hoàn cảnh đó, ông bác sĩ Xan- va- tô đã phẫu thuật anh thành người cá Ích- chi- an. Theo em, việc sử dụng khoa học để biến một người bình thường thành người cá trong trường hợp này là nên hay không nên? Vì sao?

Trả lời: 

Theo em trường hợp này là nên để cứu sống Ích- chi- an. 

Câu 3 (trang 89 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Từ tình yêu mà Ích- chi- an dành cho biển cả, cho các loài sinh vật biển, em hãy thiết kế một áp- phích trình bày các hành động cụ thể mà em và các bạn có thể thực hiện để bảo về vẻ đẹp của biển. 

Trả lời: 

Em cùng các bạn thiết kế bức tranh về vẻ đẹp của biển. 

Ví dụ: 

* Hướng dẫn đọc 

Nội dung chính Một ngày của Ích- chi- an: Truyện kể về chuyến hành trình một ngày lăn lộn trên biển của Ích-chi-an.

Câu 1 (trang 88 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Chỉ ra các đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng trong văn bản bằng cách hoàn thành bảng sau (làm vào vở):

Đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng

Thể hiện trong Một ngày của Ích- chi- an

Đề tài

Tình huống

Sự kiện

Nhân vật

Không gian

Thời gian

Trả lời: 

Đặc điểm của truyện khoa học viễn tường

Thể hiện trong Một ngày của Ích-chi-an

Đề tài

- Anh thở hết không khí trong phổi ra và nhảy xuống hồ nước. Nước mát thấm vào mang và là anh khoan khoái dễ chịu.

- Những khe mang bắt đầu hoạt động nhịp nhàng: Thế là con người đã biến thành cá.

Tình huống

- Ích-chi-an đi trên con đường nhỏ rải cát trong vường. Ở thắt lưng đung đưa một con dao găm, chiếc kính, bốn chiếc “chân nhái”.

- Thi thoảng Ích-chi-an lại vướng phải một cành cây. Những hạt sương sớm rơi xuống mái tóc và hai má nóng hổi của anh.

Sự kiện

- Ích-chi-an nhảy xuống biển và bơi lội như một chú cá.

- Ích-chi-an cứu những động vật nhỏ khỏi cái chết.

- Ích-chi-an trở về nhà sau chuyến hành trình gần 24 tiếng ngoài biển.

Nhân vật

- Ích-chi-an

- Đàn cá heo

- Cha của Ích-chi-an

Không gian

- Không khí ấm áp và ẩm đượm mùi hương ngọt ngào của các loài hoa quý.

- Ích-chi-an đi trên con đường nhỏ rải cát trong vườn.

- hồ nước

- Làn nước ấm ở những hồ nước trong vườn đang theo đường hầm mà xuôi ra biển.

Thời gian

Sương sớm, gần 24 giờ.

Câu 2 (trang 89 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Ích- chi- an ra đời trong một cơn sinh khó, người mẹ mất ngay sau khi sinh và chú bé cũng bị nguy hiểm về tính mạng. Trong hoàn cảnh đó, ông bác sĩ Xan- va- tô đã phẫu thuật anh thành người cá Ích- chi- an. Theo em, việc sử dụng khoa học để biến một người bình thường thành người cá trong trường hợp này là nên hay không nên? Vì sao?

Trả lời: 

Theo em trong trường hợp này, việc sử dụng khoa học để biến một người bình thường thành người cá là nên bởi nó thể hiện một khía cạnh vượt trội của khoa học đó là cứu sống con người. Bởi trong trường hợp đó, nếu không biến cậu thành người cá thì có lẽ sẽ chẳng có tên của Ích-chi-an trên cõi đời, cậu sẽ chết ngay từ lúc sinh ra. Đây có thể coi là ứng dụng mang ý nghĩa nhất của khoa học đó là cứu sống một con người. Dù cho nó đem lại những biến đổi về thể trạng của cậu nhưng suy cho cùng Ích-chi-an vẫn đã được sống, được hưởng thụ vẻ đẹp và khám phá đại dương nhờ vào khoa học.

Câu 3 (trang 89 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Em hãy thiết kế một áp phích trình bày các hành động cụ thể mà em và các bạn có thể thực hiện để bảo vệ vẻ đẹp của biển.

Áp phích tham khảo:

Trả lời: 

Em cùng các bạn thiết kế bức tranh về vẻ đẹp của biển. 

Ví dụ: 

Câu 1. Chỉ ra các đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng trong văn bản bằng cách hoàn thành bảng sau (làm vào vở):

Đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng

Thể hiện trong Một ngày của Ích-chi-an

Đề tài

Khoa học thay đổi con người

Tình huống

Sau cuộc phẫu thuật, Ích-chi-an biến thành người cá.

Sự kiện

Ích-chi-an biến thành người cá, bơi lội dưới biển cả.

Ích-chi-an cứu những sinh vật biển đã bị sóng đánh vào bờ.

Nhân vật

Ích-chi-an: vốn là một con người, nhưng sau cuộc phẫu thuật có thể biến thành người cá.

Không gian

Biển cả

Thời gian

Trời sắp sáng

Câu 2. Ích-chi-an ra đời trong một cơn sinh khó, người mẹ mất ngay sau khi sinh và chú bé cũng bị nguy hiểm về tính mạng. Trong hoàn cảnh đó, ông bác sĩ Xan-va-tô đã phẫu thuật anh thành người cá Ích-chi-an. Theo em, việc sử dụng khoa học để biến một người bình thường thành người cá trong trường hợp này là nên hay không? Vì sao?

Gợi ý:

- Ý kiến: Tán thành. Vì nếu không có sự can thiệp của khoa học, Ích-chi-an sẽ chết, mà sinh mạng của con người là điều đáng quý. Do ra đời trong một cơn sinh khó, cơ thể của Ích-chi-an không thể thích nghi được với môi trường, bởi vậy bác sĩ Xan-van-tô không còn lựa chọn nào khác là biến anh thành người cá. Ích-chi-an là một người cá nên anh có thể trải nghiệm cuộc sống trong lòng biển cả, gần gũi với thiên nhiên.

- Ý kiến: Phản đối. Vì cuộc phẫu thuật khiến Ích-chi-an vừa thở được bằng phổi, vừa thở được bằng mang. Do đó anh không thể sống như người bình thường. Anh không giống với con người nên không thể hòa nhập với cộng đồng, có lúc sẽ cảm thấy cô độc. Đồng thời, cuộc phẫu thuật còn tạo nên nguy cơ lạm dụng khoa học vào những mục đích xấu xa.

Câu 3. Từ tình yêu mà Ích-chi-an dành cho biển cả, cho các loài sinh vật biển, em hãy thiết kế áp-phích trình bày các hành động cụ thể mà em và các bạn có thể thực hiện để bảo vệ vẻ đẹp của biển.

Học sinh tự thiết kế theo ý tưởng của mình. Một số hoạt động như gợi ý như: Không sử dụng rác thải nhựa; Bảo vệ các loài sinh vật biển; Xử lí nước thải trước khi thải ra môi trường...

I. Giới thiệu tác giả A-léc-xăng-đơ Rô-ma-nô-vich Bê-li-ép

Belyayev(1884-1942) sinh tại Smolensk, ở tuổi 30, ông bị nhiễm bệnh lao. Chữa trị không thành công, căn bệnh lây nhiễm lan khắp xương sống của ông và kết quả làm tê liệt hai chân. Belyayev phải chịu đựng những cơn đau triền miên và bị tê liệt trong suốt sáu năm. Để tiện cho việc điều trị được thuận lợi, ông dời tới Yalta ở chung với mẹ ông và bà vú già. Trong suốt thời kỳ dưỡng bệnh, ông đọc khá nhiều tác phẩm nổi tiếng của các nhà văn như Jules Verne, H. G. Wells, và Konstantin Tsiolkovsky, chúng là nguồn cảm hứng để ông sáng tác những bài thơ trên giường bệnh của ông.

Năm 1922 Belyayev được chữa khỏi căn bệnh và năm 1923 ông trở lại Matxcơva và bắt đầu theo đuổi những hoạt động văn học quan trọng để trở thành một nhà văn viết tiểu thuyết khoa học viễn tưởng. Năm 1925 cuốn tiểu thuyết khoa học viễn tưởng đầu tiên của ông là Đầu Giáo sư Dowell (Голова Профессора Доуэля) được xuất bản. Từ năm 1931 ông sống ở Leningrad cùng với vợ và đứa con gái lớn, cô con gái út của ông qua đời vì bệnh viêm màng não ở tuổi lên sáu vào năm 1930. Tại Leningrad ông được gặp H. G. Wells, người đã viếng thăm Liên Xô vào năm 1934.

Những năm cuối đời, Belyayev dành phần lớn thời gian cho công việc viết các cuốn tiểu thuyết khoa học viễn tưởng kế tiếp ở khu vực ngoại ô Leningrad (trước đây là vùng Tsarskoye Selo). Khi quân đội Đức Quốc xã xâm lược Liên Xô vào năm 1941, trong suốt thời kỳ Thế Chiến II, ông đã từ chối di tản bởi vì ông đã phục hồi sau một hoạt động mà ông đã trải qua một vài tháng trước đó.

Belyayev chết vì đói ở thị trấn Pushkin của Liên Xô vào năm 1942 khi thị trấn này bị quân đội Đức Quốc xã chiếm đóng. vợ và con gái của ông, đã sống sót và được quân đội Đức quốc xã đưa đến Ba Lan. Vị trí ngôi mộ của ông đến giờ vẫn chưa ai tìm ra được. Một hòn đá tưởng niệm tại nghĩa trang Kazanskoe ở thành phố Pushkin được đặt trên khu ngôi mộ tập thể mà xác của ông được giả định là bị chôn vùi.

Các tác phẩm mà ông viết khoảng những năm 1920 và 1930 khiến ông được đánh giá cao trong thể loại tiểu thuyết khoa học viễn tưởng của Liên Xô. Những tác phẩm tiêu biểu: Đầu Giáo sư Dowell, Người cá, Người Bay Ariel, Ngôi sao KEZ, Người Bán Không Khí, Bột Mì Vĩnh Cửu, Chúa Tể Thế Giới…

II. Khái quát tác phẩm Một ngày của Ích-chi-an

1. Hoàn cảnh sáng tác

Một ngày của Ích-chi-an được trích trong phần một của truyện Người cá.

- Nội dung truyện Người cá:

Truyện bắt đầu bằng sự kiện người dân trong một vùng biển của Ác-hen-ti-na đồn thổi về một “con quỷ biển” đáng sợ, bí ẩn. Tên chủ tàu Du-ri-ta và gã thợ lặn lành nghề Ban-ta-da nảy ra ý định bắt sống quỷ biển để phục vụ cho hoạt động mò ngọc trai dưới đáy biển. Lần theo dấu vết trên cạn của quỷ biển, chúng phát hiện ra quỷ biển là Ích-chi-an.

Ích-chi-gan thương nhớ một cô gái xinh đẹp mà anh cứu sống giữa biển khơi, đó là Gút-ti-ê-rê, con gái nuôi của Ban-ta-da. Gút-ti-ê-rê bị Du-ri-ta bắt về làm vợ. Để cứu Gút-ti-ê-rê, Ích-chi-an tìm đến nhà Du-ri-ta, anh bị hắn bắt, đem ra giữa biển, buộc vào dây xích để bắt anh mò ngọc trai.

Sau khi phát hiện sự thật Ích-chi-an là con trai mình, bị bác sĩ Xan-va-tô phẫu thuật biến thành người cá, Ban-ta-da kiện bác sĩ. Bác sĩ Xan-va-tô và Ích-chi-an bị tống giam. Người cai ngục, vì biết ơn Xan-va-tô cứu tính mạng con trai ông ta nên đã đã tiết lộ cho bác sĩ tin Ích-chi-an sẽ bị giết theo chỉ đạo của nhà thờ. Xan-va-tô gặp Ích-chi-an lần cuối, dặn dò anh con đường bơi đến vịnh La Pla-ta, phía bên kia Nam Mỹ, Thái Bình Dương để tìm bạn ông là một giáo sư sinh học sống cùng gia đình giáo sư và giúp ông nghiên cứu về biển.

Ôn-xen, một chàng trai cũng thầm yêu Gút-ti-ê-rê đã cùng người cai ngục cứu Ích-chi-an ra khỏi nhà giam, đưa anh trở về biển cả. Kể từ đó, trong cùng không ai nhắc tới câu chuyện về con quỷ biển nữa.

2. Thể loại 

Truyện ngắn là một thể loại văn học. Nó thường là các câu chuyện kể bằng văn xuôi và có xu hướng ngắn gọn, súc tích và hàm nghĩa hơn các câu truyện dài như tiểu thuyết. Thông thường truyện ngắn có độ dài chỉ từ vài dòng đến vài chục trang, trong khi đó tiểu thuyết rất khó dừng lại ở con số đó.

3. Bố cục

- Phần 1: Từ đầu …trôi theo dòng: Quá trình Ích- chi An thành cá 

- Phần 2: Tiếp theo…được tạo ra cho riêng anh: Anh ngửa người trôi theo dòng nước 

- Phần 3: Tiếp theo…ân nhân của các loài vật đó : Ích- Chi- An cứu cá 

- Phần 4: Còn lại: Ích- Chi- An về nhà

4. Tóm tắt

Ích-chi-an thế là đã được cứu sống và biến thành người cá. Ích-chi-an bơi xuống tới đáy hồ nước. Ích-chi-an nằm ngửa ra và cứ thế trôi theo dòng. Khi giông tố đã dứt, từng đợt sóng chồm lên và dội xuống như thác. Điều này khiến người bình thường sợ hãi nhưng Ích-chi-an lại thích thú. Sau giông bão, biển lại yên, những chú cá đều bơi ra, Ích-chi-an vui vẻ nhìn đàn cá heo đang đùa giỡn… Ích-chi-an sau đó lang thang tìm kiếm và cứu sống những chú cá, sứa, cua, … sắp chết sau cơn giông. Một hồi còi vọng tới, trời sắp sáng, anh phải nhanh chóng quay về nếu không cha sẽ mắng…

5. Giá trị nội dung 

Văn bản kể về hành trình sau khi biến thành người cá của Ích-chi-an dưới đáy đại dương đồng thời thể hiện tình yêu mà Ích-chi-an dành cho biển cả bao la.

6. Đặc sắc nghệ thuật 

- Ngôi kể thứ ba giúp câu chuyện có góc nhìn khách quan

- Nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, lôi cuốn

- Sử dụng ngôn ngữ giàu gợi hình, gợi cảm

- Sử dụng các yếu tố hư cấu tưởng tượng để tăng giá trị biểu đạt cho câu chuyện

* Hướng dẫn đọc 

Nội dung chính: Kể về một ngày đầy thú vị, kì lạ của Ích- chi- an

Câu 1 (trang 88 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Chỉ ra các đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng trong văn bản bằng cách hoàn thành bảng sau: 

Đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng

Thể hiện trong Một ngày của Ích- chi- an

Đề tài

Tình huống

Sự kiện

Nhân vật

Không gian

Thời gian

Trả lời: 

Đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng

Thể hiện trong Một ngày của Ích- chi- an

Đề tài

Khám phá đại dương

Tình huống

Ích- chi- an bị biến thành người cá

Sự kiện

Một ngày của Ích- chi- an

Nhân vật

Ích- chi- an

Không gian

Ngoài biển. 

Thời gian

Một ngày

Câu 2 (trang 89 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Ích- chi- an ra đời trong một cơn sinh khó, người mẹ mất ngay sau khi sinh và chú bé cũng bị nguy hiểm về tính mạng. Trong hoàn cảnh đó, ông bác sĩ Xan- va- tô đã phẫu thuật anh thành người cá Ích- chi- an. Theo em, việc sử dụng khoa học để biến một người bình thường thành người cá trong trường hợp này là nên hay không nên? Vì sao?

Trả lời: 

Theo em trường hợp này là nên để cứu sống Ích- chi- an. 

Câu 3 (trang 89 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Từ tình yêu mà Ích- chi- an dành cho biển cả, cho các loài sinh vật biển, em hãy thiết kế một áp- phích trình bày các hành động cụ thể mà em và các bạn có thể thực hiện để bảo về vẻ đẹp của biển. 

Trả lời: 

Em cùng các bạn thiết kế bức tranh về vẻ đẹp của biển. 

Ví dụ: 

I. Tác giả

- A-léc-xăng-đơ Rô-ma-nô-vich Bê-li-ép.

II. Tác Phẩm Một ngày của Ích- Chi- An

• Thể loại:Truyện khoa học viễn tưởng
• Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác

- Tác phẩm trích Người cá, Nguyễn Sơn Ca dich, NXB Giáo Dục,2018

• Phương thức biểu đạt: tự sự, miêu tả
• Tóm tắt Một ngày của Ích- Chi- An

- Tác phẩm kể về một ngày hoạt động của Ích- chi- an trở thành người cá, bơi lội, làm điều mình thích ngửa mình trôi theo dòng sông, cứu những con cá, và trở về nhà

• Bố cục tác phẩm Một ngày của Ích- Chi- An

- Phần 1: từ đầu …trôi theo dòng: quá trình Ích- chi An thành cá

- Phần 2: tiếp theo…được tạo ra cho riêng anh: anh ngửa người trôi theo dòng nước

- Phần 3: Tiếp theo…ân nhân của các loài vật đó : Ích- Chi- An cứu cá

- Phần 4: Còn lại: Ích- Chi- An về nhà

• Giá trị nội dung tác phẩm Một ngày của Ích- Chi- An

- Một ngày hoạt động của người cá Ích- Chi- An

• Giá trị nghệ thuật tác phẩm Một ngày của Ích- Chi- An

- Tình huống truyện độc đáo

- Miêu tả chi tiết đặc sắc

- Hình ảnh mang tính sáng tạo

- Miêu tả chi,từ ngữ gợi tả

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Một ngày của Ích- Chi- An

• Tình huống truyện

- Thời gian trời sắp sáng

- Không gian

+ Không khí ấm áp

+ Ấm đượm mùi hương ngọt ngào các loại hoa quý

+ Yên tĩnh

+ Hạt sương sớm rơi xuống má anh tóc anh

- Ích- Chi- An biến thành người cá

+ Anh bơi một cách thoải mái,trong bóng tối dày đặc

+ Anh đưa tay cầm móc sắt trên tường đá

+ Anh chắp tay trên ngực và ngửa ra bơi theo dòng nước

+ Ích- Chi An nhào lộn với con sóng gần bờ

+ Anh hít thở không khí bằng phổi, lúc thì thở bằng mang

+ Anh cùng đùa giỡn với đàn cá heo

- Trời gần sáng

+ Anh lang thang dọc bở biển để cứu những động vật nhỏ gặp nạn sau bão

+ Anh vui khi những chú các sắp chết được cứu sống

- Một hồi còi trầm từ càng cá vọng tới

+ Anh trở về nhà

• Chi tiết viễn tưởng

- Ích- Chi- An biến thành người cá

+ Người cá không có thật trên thực tế

+ Anh chắp tay trên ngực và ngửa ra bơi theo dòng nước

- Nằm ngửa mình bơi trên biển ngày bão người thường không thể làm được

+ Bão biển mạnh khó có thể được ung dung,tự do như vậy

- Anh hít thở không khí bằng phổi, lúc thì thở bằng mang

+ Cá thở bằng mang là đúng

+ Trên thực tế thì con người hô hấp bằng phổi

+ Sự thật thì người cá không hề tồn tại chi tiết thở bằng mang hòan toàn vô lý

Hướng dẫn đọc

Câu 1. Chỉ ra các đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng trong văn bản bằng cách hoàn thành bảng sau (làm vào vở):

Câu 2. Ích-chi-an ra đời trong một cơn sinh khó, người mẹ mất ngay sau khi sinh và chú bé cũng bị nguy hiểm về tính mạng. Trong hoàn cảnh đó, ông bác sĩ Xan-va-tô đã phẫu thuật anh thành người cá Ích-chi-an. Theo em, việc sử dụng khoa học đển biến một người bình thường thành người cá trong trường hợp này là nên hay không? Vì sao?

Câu 3. Từ tình yêu mà Ích-chi-an dành cho biển cả, cho các loài sinh vật biển, em hãy thiết kế áp-phích trình bày các hành động cụ thể mà em và các bạn có thể thực hiện để bảo vệ vẻ đẹp của biển.

Trả lời:

Câu 1.

Đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng

Thể hiện trong Một ngày của Ích-chi-an

Đề tài

Cuộc dạo chơi của Ích-chi-an khi xuống nước là người cá.

Tình huống

Khi Ích-chi-an dạo chơi dưới nước bằng chiếc đuôi cá.

Sự kiện

• Các cách mà Ích-chi-an làm quen với chính đuôi cá của mình.
• Những khoảnh khắc mà Ích-chi-an quan sát.
• Anh rong chơi với những đám cá con.
• Ích-chi-an tập thể dục.

Nhân vật

Ích-chi-an

Không gian

Dưới biển

Thời gian

Giả định

Câu 2. Ích-chi-an ra đời trong một cơn sinh khó, người mẹ mất ngay sau khi sinh và chú bé cũng bị nguy hiểm về tính mạng. Trong hoàn cảnh đó, ông bác sĩ Xan-va-tô đã phẫu thuật anh thành người cá Ích-chi-an. Theo em, việc sử dụng khoa học đển biến một người bình thường thành người cá trong trường hợp này là nên vì đó là trường hợp như tạo thêm sự sống cho một nhân vật.

Câu 3. Một số mẫu áp-phích tham khảo: