Tóm tắt

Trái Đất hình thành cách đây 4,6 tỉ năm và có rất nhiều giả thuyết khác nhau. Vấn đề liên quan đến nguồn gốc sự sống đang được tranh luận. Nước là dung mô có khả năng hòa tan những phân tử dẫn đến sự nảy nở của sự sống. Điều đáng ngạc nhiên là sự phát hiện những vi sinh vật loại côn trùng nhỏ li ti bên cạnh những suối nước nóng bỏng chìm sâu hàng nghìn mét dưới đáy biển. Hiện nay, các nhà khoa học đang phân vân và cho rằng sinh vật trên Trái Đất có thể xuất phát từ chúng.

Bố cục

Có thể chia văn bản thành 2 phần:

- Phần 1 (Từ đầu đến …vật lí, hóa học và sinh học): Giới thiệu vấn đề nguồn gốc sự sống

- Phần 2 (Còn lại): Nguồn gốc sự hình thành các sinh vật

Nội dung chính

Văn bản nêu ra những tranh luận về quá trình hình thành Trái Đất: khí quyển, vi sinh vật, những phản ứng hóa học,...

Những vấn đề cần chú ý: 

* Nội dung chính: 

Văn bản nêu ra những tranh luận về quá trình hình thành Trái Đất: khí quyển, vi sinh vật, những phản ứng hóa học,...

Nội dung của văn bản cho em biết thêm điều gì về sự sống trên Trái Đất? 

Khí quyển và nguồn gốc sự sống Trái Đất

- Khí quyển khi Trái Đất vừa được hình thành (cách đây 4,6 tỉ năm) bao gồm H2, NH3, CH4, H20 (hơi nước).

- Có ý kiến cho rằng khí quyển nguyên thủy có thể tạo ra những loại phân tử hữu cơ trong tế bào → Nhà hóa học Min-lơ cách đây nửa thế kỉ đã chứng minh điều đó.

- Có ý kiến khác cho rằng bụi từ sao chổi và thiên thạch gieo rắc lên hành tinh mầm mống dưới dạng vi sinh vật.

→ Vấn đề nguồn gốc vẫn được tranh luận.

Quy trình tạo ra sự sống trên Trái Đất

- Nước là dung môi hòa tan những phân tử, dẫn đến sự nảy nở của sự sống.

- Dưới ánh sáng Mặt Trời, khí các-bon-níc kết hợp với nước biến thành glu-cô và ô-xi. Khí ô-xi bốc lên khí quyển và duy trì sự sống trên Trái Đất. Sự hô hấp của sinh vật, sự cộng sinh giữa giới động vật và thực vật được thực hiện nhờ quy trình trên.

- Vi sinh vật sinh ra và phát triển ở những điều kiện khắc nghiệt, được nuôi dưỡng bằng những vật chất phun ra từ lòng Trái Đất. Các nhà khoa học phân vân và cho rằng sinh vật trên Trái Đất có thể xuất phát từ vi sinh vật sinh sống tận dưới đáy biển.

Từ mượn đã được dùng khá nhiều trong văn bản. Đó là những từ nào? Theo em từ nào trong số đó có thể được thay thế bằng một từ thuần Việt hoặc từ mượn khác quen thuộc hơn? Vì sao? 

- Một số từ mượn như: hi-đrô, a-mô-ni-ắc, mê-tan, a-xít-a-min, các-bô-níc, glu-cô, ô-xi,….

- Từ glu-cô có thể thay thế bằng từ đường. Vì từ đường được sử dụng rộng rãi, phổ biến hơn từ glu-cô.

Sự sống được hình thành qua một quá trình dài đằng đẵng, nhưng việc hủy diệt sự sống có thể chỉ diễn ra trong chớp mắt. Điều này gợi lên trong em cảm xúc và suy nghĩ gì? 

- Lo lắng cho sự sống của Trái Đất có thể bị đe dọa nghiêm trọng. 

- Thấy mình cần phải có ý thức hơn trong việc bảo vệ môi trường.

1. Trước khi đọc

Câu 1 trang 82 Ngữ văn 6 tập 1 Kết nối tri thức

   Em biết những chương trình nào trên các phương tiện truyền thông, in-tơ-net (internet) cung cấp nhiều thông tin thú vị, bổ ích về đời sống của muôn loài trên Trái Đất?

+ Thế giới động vật trên VTV2

+ Thế giới hoang dã VTV 2

+ Khám phá thế giới VTV2

+ Mười vạn câu hỏi vì sao VTV 3

Câu 2 trang 82 Ngữ văn 6 tập 1 Kết nối tri thức

   Trong số những tài liệu, bộ phim kể về các loài sinh vật mà em đã đọc, đã xem, tài liệu, bộ phim nào để lại cho em nhiều ấn tượng? Vì sao?

   Trong các chương trình đã xem, em thích nhất là tập Thế giới động vật - Tìm hiểu về đại bàng. Vì tập phim đã rất đầu tư, gắn máy quay vào chân đại bàng, giúp em quan sát được cuộc sống của chúng và biết thêm nhiều thông tin thú vị về loài động vật này.

2. Đọc văn bản

• Số lượng các loài sinh vật hiện tồn tại trên Trái Đất và số lượng loài đã được con người nhận biết.

Theo ước tính của các nhà khoa học:

+ Trái Đất có Khoảng trên 10.000.000 loài sinh vật

+ Con người đã nhận biết khoảng trên 1.400.000 loài, trong đó có hơn 300.000 loài thực vật và hơn 1.000.000 loài thực vật

• Những nhân tố gây ảnh hưởng đến sự đa dạng ở từng quần xã.

Những nhân tố gây ảnh hưởng đến sự đa dạng ở từng quần xã là:

+ Sự cạnh tranh giữa các loài

+ Mối quan hệ con mồi - vật ăn thịt

+ Mức độ thay đổi của các yếu tố vật lí - hóa học của môi trường

3. Trật tự trong cuộc sống của muôn loài được thể hiện như thế nào?

Trả lời

Trật tự trong cuộc sống của muôn loài được thể hiện như sau:

- Dựa vào tính chất của loài trong quần xã:

+ Loài ưu thế (như cậy thông trong quần xã rừng thông) đóng vai trò quan trọng trong quần xã do số lượng nhiều và có khả năng hoạt động mạnh

+ Loài chủ chốt (như sư tử ở các đồng cỏ hay cá sấu ở đầm nước châu Phi) đóng vai trò kiểm soát, khống chế hoạt động của các loài khác và duy trì sự phát triển ổn định của quần xã

- Dựa vào sự phân bố các loài trong không gian sống chung, hoặc theo chiều thẳng đứng (như sự phân tầng của thực vật trong rừng mưa nhiệt đới), hoặc theo chiều ngang (trải ra theo bề rộng của địa hình), để giảm bớt sự cạnh tranh giữa các loài và giúp từng loài có thể sử dụng nguồn sống của môi trường một cách hiệu quả nhất.

• Những bước tiến vượt bậc của nhận loại có ảnh hưởng đến cuộc sống muôn loài không?

Trả lời

Những bước tiến vượt bậc của nhận loại có ảnh hưởng đến cuộc sống muôn loài:

+ Sự cân bằng trong đời sống của muôn loài bị xáo trộn, phá vỡ

+ Những yếu tố vô sinh của môi trường cũng phải chịu những tác động xấu

3. Sau khi đọc – Trả lời văn bản

• Nội dung của văn bản cho em biết thêm điều gì về sự sống trên Trái Đất? 

Khí quyển và nguồn gốc sự sống Trái Đất

- Khí quyển khi Trái Đất vừa được hình thành (cách đây 4,6 tỉ năm) bao gồm H2, NH3, CH4, H20 (hơi nước).

- Có ý kiến cho rằng khí quyển nguyên thủy có thể tạo ra những loại phân tử hữu cơ trong tế bào → Nhà hóa học Min-lơ cách đây nửa thế kỉ đã chứng minh điều đó.

- Có ý kiến khác cho rằng bụi từ sao chổi và thiên thạch gieo rắc lên hành tinh mầm mống dưới dạng vi sinh vật.

→ Vấn đề nguồn gốc vẫn được tranh luận.

Quy trình tạo ra sự sống trên Trái Đất

- Nước là dung môi hòa tan những phân tử, dẫn đến sự nảy nở của sự sống.

- Dưới ánh sáng Mặt Trời, khí các-bon-níc kết hợp với nước biến thành glu-cô và ô-xi. Khí ô-xi bốc lên khí quyển và duy trì sự sống trên Trái Đất. Sự hô hấp của sinh vật, sự cộng sinh giữa giới động vật và thực vật được thực hiện nhờ quy trình trên.

- Vi sinh vật sinh ra và phát triển ở những điều kiện khắc nghiệt, được nuôi dưỡng bằng những vật chất phun ra từ lòng Trái Đất. Các nhà khoa học phân vân và cho rằng sinh vật trên Trái Đất có thể xuất phát từ vi sinh vật sinh sống tận dưới đáy biển.

• Từ mượn đã được dùng khá nhiều trong văn bản. Đó là những từ nào? Theo em từ nào trong số đó có thể được thay thế bằng một từ thuần Việt hoặc từ mượn khác quen thuộc hơn? Vì sao? 

- Một số từ mượn như: hi-đrô, a-mô-ni-ắc, mê-tan, a-xít-a-min, các-bô-níc, glu-cô, ô-xi,…. 

- Từ glu-cô có thể thay thế bằng từ đường. Vì từ đường được sử dụng rộng rãi, phổ biến hơn từ glu-cô. 

• Sự sống được hình thành qua một quá trình dài đằng đẵng, nhưng việc hủy diệt sự sống có thể chỉ diễn ra trong chớp mắt. Điều này gợi lên trong em cảm xúc và suy nghĩ gì? 

- Lo lắng cho sự sống của Trái Đất có thể bị đe dọa nghiêm trọng. 

- Thấy mình cần phải có ý thức hơn trong việc bảo vệ môi trường.

III. Tổng kết bài soạn Sinh vật trên trái đất được hình thành như thế nào sách Kết nối tri thức

• Giá trị nội dung bài Sinh vật trên trái đất được hình thành như thế nào

  Văn bản nêu ra những tranh luận về quá trình hình thành Trái Đất: khí quyển, vi sinh vật, những phản ứng hóa học,...

• Đặc sắc nghệ thuật bài Sinh vật trên trái đất được hình thành như thế nào 

  Văn bản đa phương tiện kết hợp những kiến thức hóa học, địa lý học,...

I. Tìm hiểu chung

•  Tác giả

Nguyễn Quang Riệu (1932 - 2021)

Nhà vật lí thiên văn gốc Việt nổi tiếng thế giới, sống và làm việc chủ yếu tại Cộng hòa Pháp.

• Tác phẩm: Trích Bầu trời tuổi thơ, 2002.

Tóm tắt tác phẩm:

Văn bản đưa ra những nguyên nhân được cho là dẫn tới sự hình thành sinh vật trên Trái Đất. Đầu tiên cho rằng khí thủy nguyên có thể tạo ra các loài phân tử hữu cơ có trong tế bào. Có giả thuyết khác cho rằng bụi từ những sao chổi và thiên thạch đã gieo rắc trên hành tinh của chúng ta, mầm mống của sự sống dưới dạng vi sinh vật. Sự cộng sinh giữa giới động vật và thực vật trên Trái Đất đã được thực hiện nhờ tác động hữu ích của Mặt Trời. Một số nhà khoa học còn cho rằng sinh vật trên Trái Đất còn có thể xuất phát từ những vi sinh vật sống tận dưới đáy biển.

Bố cục:

Có thể chia văn bản thành 2 phần:

- Phần 1 (Từ đầu đến …vật lí, hóa học và sinh học): Giới thiệu vấn đề nguồn gốc sự sống

- Phần 2 (Còn lại): Nguồn gốc sự hình thành các sinh vật

II. Đọc hiểu văn bản

• Nội dung của văn bản cho em biết thêm điều gì về sự sống trên Trái Đất? 

Khí quyển và nguồn gốc sự sống Trái Đất

- Khí quyển khi Trái Đất vừa được hình thành (cách đây 4,6 tỉ năm) bao gồm H2, NH3, CH4, H20 (hơi nước).

- Có ý kiến cho rằng khí quyển nguyên thủy có thể tạo ra những loại phân tử hữu cơ trong tế bào → Nhà hóa học Min-lơ cách đây nửa thế kỉ đã chứng minh điều đó.

- Có ý kiến khác cho rằng bụi từ sao chổi và thiên thạch gieo rắc lên hành tinh mầm mống dưới dạng vi sinh vật.

→ Vấn đề nguồn gốc vẫn được tranh luận.

• Quy trình tạo ra sự sống trên Trái Đất

- Nước là dung môi hòa tan những phân tử, dẫn đến sự nảy nở của sự sống.

- Dưới ánh sáng Mặt Trời, khí các-bon-níc kết hợp với nước biến thành glu-cô và ô-xi. Khí ô-xi bốc lên khí quyển và duy trì sự sống trên Trái Đất. Sự hô hấp của sinh vật, sự cộng sinh giữa giới động vật và thực vật được thực hiện nhờ quy trình trên.

- Vi sinh vật sinh ra và phát triển ở những điều kiện khắc nghiệt, được nuôi dưỡng bằng những vật chất phun ra từ lòng Trái Đất. Các nhà khoa học phân vân và cho rằng sinh vật trên Trái Đất có thể xuất phát từ vi sinh vật sinh sống tận dưới đáy biển.

• Từ mượn đã được dùng khá nhiều trong văn bản. Đó là những từ nào? Theo em từ nào trong số đó có thể được thay thế bằng một từ thuần Việt hoặc từ mượn khác quen thuộc hơn? Vì sao? 

- Một số từ mượn như: hi-đrô, a-mô-ni-ắc, mê-tan, a-xít-a-min, các-bô-níc, glu-cô, ô-xi,….

- Từ glu-cô có thể thay thế bằng từ đường. Vì từ đường được sử dụng rộng rãi, phổ biến hơn từ glu-cô.

• Sự sống được hình thành qua một quá trình dài đằng đẵng, nhưng việc hủy diệt sự sống có thể chỉ diễn ra trong chớp mắt. Điều này gợi lên trong em cảm xúc và suy nghĩ gì? 

- Lo lắng cho sự sống của Trái Đất có thể bị đe dọa nghiêm trọng. 

- Thấy mình cần phải có ý thức hơn trong việc bảo vệ môi trường.

III. Tổng kết

• Nội dung

Văn bản nêu ra những tranh luận về quá trình hình thành Trái Đất: khí quyển, vi sinh vật, những phản ứng hóa học,...

• Nghệ thuật

Văn bản đa phương tiện kết hợp những kiến thức hóa học, địa lý học,...

I. Tác giả

- Nguyễn Quang Riệu (1932 - 2021)

- Nhà vật lí thiên văn gốc Việt nổi tiếng thế giới, sống và làm việc chủ yếu tại Cộng hòa Pháp.

II. Tìm hiểu sơ lược về tác phẩm

1. Thể loại: Văn bản thông tin
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: 

Trích Bầu trời tuổi thơ, 2002.

• Tóm tắt: 

Trái Đất hình thành cách đây 4,6 tỉ năm và có rất nhiều giả thuyết khác nhau. Vấn đề liên quan đến nguồn gốc sự sống đang được tranh luận. Nước là dung mô có khả năng hòa tan những phân tử dẫn đến sự nảy nở của sự sống. Điều đáng ngạc nhiên là sự phát hiện những vi sinh vật loại côn trùng nhỏ li ti bên cạnh những suối nước nóng bỏng chìm sâu hàng nghìn mét dưới đáy biển. Hiện nay, các nhà khoa học đang phân vân và cho rằng sinh vật trên Trái Đất có thể xuất phát từ chúng.

• Bố cục: 

Gồm 2 phần: 

- Phần 1 (Từ đầu đến …vật lí, hóa học và sinh học): Giới thiệu vấn đề nguồn gốc sự sống

- Phần 2 (Còn lại): Nguồn gốc sự hình thành các sinh vật

• Giá trị nội dung: 

Văn bản nêu ra những tranh luận về quá trình hình thành Trái Đất: khí quyển, vi sinh vật, những phản ứng hóa học,...

• Giá trị nghệ thuật: 

Văn bản đa phương tiện kết hợp những kiến thức hóa học, địa lý học,...

III. Tìm hiểu chi tiết về tác phẩm

• Sự sống trên Trái Đất

Khí quyển và nguồn gốc sự sống Trái Đất

- Khí quyển khi Trái Đất vừa được hình thành (cách đây 4,6 tỉ năm) bao gồm H2, NH3, CH4, H20 (hơi nước).

- Có ý kiến cho rằng khí quyển nguyên thủy có thể tạo ra những loại phân tử hữu cơ trong tế bào → Nhà hóa học Min-lơ cách đây nửa thế kỉ đã chứng minh điều đó.

- Có ý kiến khác cho rằng bụi từ sao chổi và thiên thạch gieo rắc lên hành tinh mầm mống dưới dạng vi sinh vật.

→ Vấn đề nguồn gốc vẫn được tranh luận.

Quy trình tạo ra sự sống trên Trái Đất

- Nước là dung môi hòa tan những phân tử, dẫn đến sự nảy nở của sự sống.

- Dưới ánh sáng Mặt Trời, khí các-bon-níc kết hợp với nước biến thành glu-cô và ô-xi. Khí ô-xi bốc lên khí quyển và duy trì sự sống trên Trái Đất. Sự hô hấp của sinh vật, sự cộng sinh giữa giới động vật và thực vật được thực hiện nhờ quy trình trên.

- Vi sinh vật sinh ra và phát triển ở những điều kiện khắc nghiệt, được nuôi dưỡng bằng những vật chất phun ra từ lòng Trái Đất. Các nhà khoa học phân vân và cho rằng sinh vật trên Trái Đất có thể xuất phát từ vi sinh vật sinh sống tận dưới đáy biển.

Từ mượn đã được dùng khá nhiều trong văn bản. 

- Một số từ mượn như: hi-đrô, a-mô-ni-ắc, mê-tan, a-xít-a-min, các-bô-níc, glu-cô, ô-xi,….

- Từ glu-cô có thể thay thế bằng từ đường. Vì từ đường được sử dụng rộng rãi, phổ biến hơn từ glu-cô.

• Cảm xúc và suy nghĩ 

- Lo lắng cho sự sống của Trái Đất có thể bị đe dọa nghiêm trọng. 

- Thấy mình cần phải có ý thức hơn trong việc bảo vệ môi trường. 

Soạn bài Sinh vật trên Trái Đất được hình thành như thế nào ngắn gọn :

• Nội dung của văn bản cho em biết thêm điều gì về sự sống trên Trái Đất? 
  1. Khí quyển và nguồn gốc sự sống Trái Đất
  2. Quy trình tạo ra sự sống trên Trái Đất

• Từ mượn đã được dùng khá nhiều trong văn bản. Đó là những từ nào? Theo em từ nào trong số đó có thể được thay thế bằng một từ thuần Việt hoặc từ mượn khác quen thuộc hơn? Vì sao? 

- Một số từ mượn như: hi-đrô, a-mô-ni-ắc, mê-tan, a-xít-a-min, các-bô-níc, glu-cô, ô-xi,….

- Từ glu-cô có thể thay thế bằng từ đường. Vì từ đường được sử dụng rộng rãi, phổ biến hơn từ glu-cô.

• Sự sống được hình thành qua một quá trình dài đằng đẵng, nhưng việc hủy diệt sự sống có thể chỉ diễn ra trong chớp mắt. Điều này gợi lên trong em cảm xúc và suy nghĩ gì? 

- Lo lắng cho sự sống của Trái Đất có thể bị đe dọa nghiêm trọng. 

- Thấy mình cần phải có ý thức hơn trong việc bảo vệ môi trường.

1. Tác giả, tác phẩm

– Tác giả: Nguyễn Quang Riệu (1932 – 2021) là nhà vật lí thiên văn gốc Việt nổi tiếng thế giới, sống và làm việc chủ yếu tại Cộng hòa Pháp.

– Tác phẩm: Trích Bầu trời và tuổi thơ, NXB Giáo dục, 2002).

2. Một số vấn đề cần lưu ý

Câu 1. Nội dung của văn bản cho em biết thêm điều gì về sự sống trên Trái Đất?

Văn bản đã cung cấp thêm cho người đọc những thông tin về nguồn gốc của sự sống, quá trình tạo ra sự sống trên Trái Đất.

Câu 2. Từ mượn đã được dùng khá nhiều trong văn bản. Đó là những từ nào? Theo em từ nào trong số đó có thể được thay thế bằng một từ thuần Việt hoặc từ mượn khác quen thuộc hơn? Vì sao?

• Các từ mượn như: hi-đrô, a-mô-ni-ắc, mê-tan, a-xít a-min, các-bô-níc, glu-cô, ô-xi….
• Từ glu-cô có thể thay thế bằng đường. Bởi từ này được sử dụng phổ biến hơn trong cuộc sống hằng ngày.

Câu 3. Sự sống được hình thành qua một quá trình dài đằng đẵng, nhưng việc hủy diệt sự sống có thể chỉ diễn ra trong chớp mắt. Điều này gợi lên trong em cảm xúc và suy nghĩ gì?

Điều này đã gợi ra cảm xúc lo lắng cho sự sống trên Trái Đất. Từ đó dẫn đến suy nghĩ cần phải có những biện pháp để bảo vệ Trái Đất.

Những vấn đề cần chú ý: 

* Nội dung chính: 

Văn bản nêu ra những tranh luận về quá trình hình thành Trái Đất: khí quyển, vi sinh vật, những phản ứng hóa học,...

• Nội dung của văn bản cho em biết thêm điều gì về sự sống trên Trái Đất? 

Khí quyển và nguồn gốc sự sống Trái Đất

- Khí quyển khi Trái Đất vừa được hình thành (cách đây 4,6 tỉ năm) bao gồm H2, NH3, CH4, H20 (hơi nước).

- Có ý kiến cho rằng khí quyển nguyên thủy có thể tạo ra những loại phân tử hữu cơ trong tế bào → Nhà hóa học Min-lơ cách đây nửa thế kỉ đã chứng minh điều đó.

- Có ý kiến khác cho rằng bụi từ sao chổi và thiên thạch gieo rắc lên hành tinh mầm mống dưới dạng vi sinh vật.

→ Vấn đề nguồn gốc vẫn được tranh luận.

Quy trình tạo ra sự sống trên Trái Đất

- Nước là dung môi hòa tan những phân tử, dẫn đến sự nảy nở của sự sống.

- Dưới ánh sáng Mặt Trời, khí các-bon-níc kết hợp với nước biến thành glu-cô và ô-xi. Khí ô-xi bốc lên khí quyển và duy trì sự sống trên Trái Đất. Sự hô hấp của sinh vật, sự cộng sinh giữa giới động vật và thực vật được thực hiện nhờ quy trình trên.

- Vi sinh vật sinh ra và phát triển ở những điều kiện khắc nghiệt, được nuôi dưỡng bằng những vật chất phun ra từ lòng Trái Đất. Các nhà khoa học phân vân và cho rằng sinh vật trên Trái Đất có thể xuất phát từ vi sinh vật sinh sống tận dưới đáy biển.

Từ mượn đã được dùng khá nhiều trong văn bản. Đó là những từ nào? Theo em từ nào trong số đó có thể được thay thế bằng một từ thuần Việt hoặc từ mượn khác quen thuộc hơn? Vì sao? 

- Một số từ mượn như: hi-đrô, a-mô-ni-ắc, mê-tan, a-xít-a-min, các-bô-níc, glu-cô, ô-xi,….

- Từ glu-cô có thể thay thế bằng từ đường. Vì từ đường được sử dụng rộng rãi, phổ biến hơn từ glu-cô.

Sự sống được hình thành qua một quá trình dài đằng đẵng, nhưng việc hủy diệt sự sống có thể chỉ diễn ra trong chớp mắt. Điều này gợi lên trong em cảm xúc và suy nghĩ gì? 

- Lo lắng cho sự sống của Trái Đất có thể bị đe dọa nghiêm trọng. 

- Thấy mình cần phải có ý thức hơn trong việc bảo vệ môi trường.