* Nội dung chính:

- Văn bản “Tê-đê” ngợi ca người anh hùng Tê-đê đã vượt qua nhiều thử thách, khó khăn bằng bản lĩnh và trí tuệ để chứng tỏ bản thân. Anh là một người dũng cảm, không thích những gì quá an toàn và nhàn nhã, là người anh hùng trừ nạn cho dân và thực hiện khát vọng của người dân. Câu chuyện còn gửi gắm những thông điệp ý nghĩa về tình cha con, tình yêu thuỷ chung. 

* Một số điều cần lưu ý khi đọc văn bản:

• Không gian, thời gian và các sự kiện chính của câu chuyện. 

- Không gian: thành A-ten, Hy Lạp

- Thời gian: thời cổ đại

- Các sự kiện chính:

+ Tê-đê được sinh ra và bắt đầu hành trình đi tìm cha.

+ Tê-đê đã quét sạch mọi đầu mối đau khổ cho khách bộ hành và trở thành người anh hùng khi tới A-ten

+ Tê-đê trở thành người kế vị thành A-ten

+ Tê-đê tự nguyện trở thành một trong những nạn nhân đến Mê cung chiến đấu với con bò Mi-nô-tơ.

+ Tê-đê được cô gái A-ri-an giúp đỡ, thành công giết chết con bò và trốn khỏi Mê Cung

+ A-ri-an mất trên đường trở về, Tê-đê vì quá đau khổ mà quên căng cánh buồm trắng

+ Vua Ê-giê trông thấy cánh buồm đen biết con mình đã chết liền gieo mình từ mỏm đá cao xuống biển

+ Tê-đê trở thành vua xứ A-ten, xây dụng một thành phố hạnh phúc và thịnh vượng nhất trên Trái Đất. 

• Những phẩm chất của nhân vật Tê-dê và quan niệm về người anh hùng của người anh hùng của người Hy lạp thời cổ đại.    

- Phẩm chất của Tê-đê:

+ Bản lĩnh, dũng cảm: muốn chứng tỏ sức mạnh, không thích những gì quá an toàn và nhàn nhã, dám chiến đấu với con bò Mi-nô-tơ

+ Trí tuệ: Tê-dê tử bỏ vương quyền và tổ chức một khối cộng đồng, lập một hội trường lớn để các công dân hội họp và biểu quyết.

+ Thuỷ chung: Tê-đê cùng A-ri-an bỏ trốn sau khi thoát khỏi mê cung và chàng đã vô cùng đau khổ trước cái chết của nàng

- Quan niệm về người anh hùng của người Hy Lạp thời cổ đại: là những con người có sức mạnh phi thường, có trí tuệ, bản lĩnh và lòng dũng cảm, có thể trừ nạn cho dân, đem đến cho dân một cuộc sống hạnh phúc, thịnh vượng. 

• Các yếu tố làm nên sức hấp dẫn của truyện thần thoại tê-dê.   

- Những yếu tố tưởng tượng kì ảo li kì, hấp dẫn

- Nhân vật vừa mang sức mạnh của thần linh, vừa mang dáng dấp của con người.

- Tình huống truyện kịch tính, bất ngờ

- Phản ánh khát vọng của người cổ đại phương Tây về con người và xã hội. 

Câu 1. Không gian, thời gian và các sự kiện chính của câu chuyện.

- Không gian: Thành A-ten, Hy Lạp

- Thời gian: Thời cổ đại

- Các sự kiện chính:

• Tê-đê được sinh ra và bắt đầu hành trình đi tìm cha.
• Tê-đê đã quét sạch mọi đầu mối đau khổ cho khách bộ hành và trở thành người anh hùng khi tới A-ten.
• Tê-đê trở thành người kế vị thành A-ten.
• Tê-đê tự nguyện trở thành một trong những nạn nhân đến Mê cung chiến đấu với con bò Mi-nô-tơ.
• Tê-đê được A-ri-an giúp đỡ, giết chết con bò và trốn khỏi Mê Cung.
• Trên đường trở về, có hai câu chuyện được kể: Một là, Tê-đê đã bỏ rơi A-ri-nan; Hai là A-ri-nan mất khiến Tê-đê vô cùng đau khổ.
• Về đến A-ten, Tê-đê đã quên cánh buồm trắng.
• Vua Ê-giê trông thấy cánh buồm đen biết con mình đã chết liền gieo mình từ mỏm đá cao xuống biển.
• Tê-đê trở thành vua xứ A-ten, xây dựng một thành phố hạnh phúc và thịnh vượng nhất trên Trái Đất.

Câu 2. Những phẩm chất của nhân vật Tê-dê và quan niệm về người anh hùng của người anh hùng của người Hy lạp thời cổ đại.

- Phẩm chất của Tê-dê:

• Bản lĩnh, dũng cảm: Chàng không thích những gì quá an toàn và nhàn nhã, muốn chứng tỏ sức mạnh của mình.
• Trí tuệ: Tê-dê từ bỏ vương quyền và tổ chức một khối cộng đồng, lập một hội trường lớn để các công dân hội họp và biểu quyết.

- Quan niệm về người anh hùng của người Hy Lạp thời cổ đại: Những người có sức mạnh phi thường, có trí tuệ, bản lĩnh và lòng dũng cảm, có thể trừ nạn cho dân, đem đến cho dân một cuộc sống hạnh phúc, thịnh vượng.

Câu 3. Các yếu tố làm nên sức hấp dẫn của truyện thần thoại Tê-dê.

• Yếu tố tưởng tượng, kì ảo.
• Nhân vật có sức mạnh của thần linh, nhưng vẫn mang dáng dấp của con người.
• Tình huống truyện kịch tính.

* Nội dung chính: Tê - dê

Văn bản Tê – dê nói về cuộc đời của người anh hùng Tê – dê – con vua Ê – giê. Chàng đã vượt qua nhiều thử thách và trở thành hình tượng vị anh hùng bất tử trong lòng người dân A – ten.

* Một số điều cần lưu ý khi đọc văn bản:

• Không gian, thời gian và các sự kiện chính của câu chuyện.

- Không gian: một thành phố phía Nam Hy Lạp, thành A – ten, trên đường về A – ten, thành A – ten.

-Thời gian: khi Tê - dê còn nhỏ, khi Tê – dê đã lớn, thành A – ten nhiều năm về trước, thành Cơ – rét, khi Tê – dê trở thành vua.

- Các sự kiện chính:

+ Tê- dê là con trai của vua Ê – giê, vua Ê – giê nói rằng khi nào chàng lớn và đủ sức mạnh thì hãy đến A – ten tìm ông.

+ Tê – dê đến được A – ten bằng đường bộ, diệt được bọn cướp và rất được lòng dân chúng. Tuy nhiên, vì chưa biết chàng là con mình nên vua Ê – giê đã nghe theo lời Mê – đê hòng đầu độc chàng. Cuối cùng, khi biết được sự thật, vua Ê – giê đã truyền ngôi cho Tê – dê.

+ Vua Mi – nô – xơ đem quân đánh chiếm A – ten vì vua Ê – giê đã hại chết con trai ông.

+ Nhờ sự giúp đỡ của A – ri – an – con vua Mi – nô – xơ, Tê – dê đã giết được con quái vật trong mê cung. Chàng thực hiện lời hứa sẽ cưới nàng và đưa nàng về A – ten.

+ Tuy nhiên, trên đường về A – ri – an đã chết. Vì quá vui mừng với thành công hoặc có thể do quá đau buồn vì cái chết của A – ri – an, Ê – dê đã quên không căng cánh buồm màu trắng biểu thị mình vẫn còn sống lên. Tưởng con mình đã chết, vua Ê – giê đã gieo mình xuống biển.

- Tê – dê trở thành vua xứ A – ten và lập một chính quyền bình đẳng.

• Những phẩm chất của nhân vật Tê-dê và quan niệm về người anh hùng của người anh hùng của người Hy lạp thời cổ đại.

- Không lựa chọn những điều dễ dàng và con đường nhàn hạ.

- Dũng mãnh, quyết tâm tiêu diệt những điều xấu xa.

- Có tấm lòng biết hi sinh vì mọi người, cao thượng.

- Là người lãnh đạo tài ba, công minh, biết lo nghĩ cho sự ấm no và hạnh phúc của nhân dân.

- Có tấm lòng hào hiệp, không làm điều ác.

• Các yếu tố làm nên sức hấp dẫn của truyện thần thoại Tê-dê.

- Cốt truyện độc đáo, các sự kiện lôgic.

- Nhiều tình tiết gay cấn, hấp dẫn.

- Thể hiện mong ước, quan niệm về người anh hùng của nhân dân.

1. Không Gian, Thời Gian Và Các Sự Kiện Chính Của Câu Chuyện.

* Trả lời:
- Không gian: Athens, Hy Lạp.
- Thời gian: thời cổ đại.
- Các sự kiện chính của câu chuyện:
+ Tê - dê được sinh ra và bắt đầu hành trình đi tìm cha.
+ Tê - dê quyết tâm đi đến A-ten bằng đường bộ và diệt sách bọn cướp trên đường.
+ Mê - đê cố tình đầu độc Tê - dê nhưng không thành.
+ Tê - dê trở thành người kế vị cha.
+ Tê - dê tự nguyện trở thành nạn nhân đến Mê cung chiến đấu với con quái vật.
+ Tê - dê được Arian giúp đỡ, giết chết con bò và thoát khỏi Mê cung.
+ Khi về gần đến A-ten, chàng quên giương buồm trắng khiến vua Ê - giê gieo mình từ mỏm đá cao xuống biển.
+ Tê - dê trở thành vua xứ A-ten và A-ten trở thành thành phố hạnh phúc, thịnh vượng nhất trên Trái Đất.

Soạn bài Tê-dê (Trích Thần thoại Hy Lạp, Ê-đi Ha-min-tơn kể), Ngữ văn lớp 10, Kết nối tri thức với cuộc sống

2. Những Phẩm Chất Của Nhân Vật Tê - Dê (Theseus) Và Quan Niệm Về Người Anh Hùng Của Người Hy Lạp Cổ Đại.

* Trả lời:
- Phẩm chất của nhân vật Tê - dê:
+ Bản lĩnh, gan dạ: không chấp nhận chuyện gì quá an toàn và nhàn nhã. Tê - dê khao khát trở thành một đại anh hùng và quyết tâm đi đến A-ten bằng đường bộ. Tê - dê đánh bại bọn cướp và giải quyết mối đau khổ cho khách bộ hành, dám chiến đấu với con bò Mô-ni-tơ.
+ Trí tuệ sáng suốt: không muốn cai trị, lập chính quyền mà mọi người đều bình đẳng với nhau. Tổ chức khối cộng đồng, lập hội trường lớn để công dân hội họp và biểu quyết.
- Quan niệm về người anh hùng của người Hy Lạp cổ đại:
+ Người mang sức mạnh của thần linh có khả năng chiến đấu với cái xấu, cái ác.
+ Mang dáng dấp, hình ảnh của con người trần thế.
+ Phẩm chất cao cả, tốt đẹp sẵn sàng hi sinh lợi ích cá nhân cho lợi ích của tập thể, cộng đồng.

3. Các Yếu Tố Làm Nên Sức Hấp Dẫn Của Truyện Thần Thoại "Tê - Dê".

* Trả lời:
* Yếu tố làm nên sức hấp dẫn của truyện thần thoại "Tê - dê":
- Nội dung:
+ Thể hiện khát vọng chinh phục tự nhiên và khẳng định địa vị của bản thân.
+ Thể hiện tư duy của người Hy Lạp cổ đại về các vị thần.
- Nghệ thuật:
+ Sử dụng yếu tố kì ảo, hoang đường.
+ Xây dựng nhân vật mang dáng dấp của con người nhưng chứa đựng sức mạnh của thần linh.
+ Không gian: vị trí địa lí rõ ràng.
Đoạn trích Tê-dê (Trích Thần thoại Hy Lạp - Ê-đi Ha-min-tơn kể) đã làm nổi bật vẻ đẹp của người anh hùng Tê-dê. Qua đó, thể hiện khát vọng chinh phục tự nhiên và tư duy duy của người Hy Lạp cổ đại về các vị thần.

Nội dung chính

Văn bản ca ngợi vẻ đẹp mạnh mẽ, khỏe khoắn ý chí kiên cường, nghị lực của chàng Tê -dê.

Câu 1

Không gian, thời gian và các sự kiện chính của câu chuyện

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản

Chú ý những chi tiết về không gian, thời gian và nêu các sự kiện chính của câu chuyện

Lời giải chi tiết:

- Không gian: thành A-ten, Hy Lạp

- Thời gian: thời cổ đại

- Các sự kiện chính

+ Tê-đê được sinh ra và bắt đầu hành trình đi tìm cha.

+ Tê-đê đã quét sạch mọi đầu mối đau khổ cho khách bộ hành và trở thành người anh hùng khi tới A-ten

+ Tê-đê trở thành người kế vị thành A-ten

+ Tê-đê tự nguyện trở thành một trong những nạn nhân đến Mê cung chiến đấu với con bò Mi-nô-tơ.

+ Tê-đê được cô gái A-ri-an giúp đỡ, thành công giết chết con bò và trốn khỏi Mê Cung

+ A-ri-an mất trên đường trở về, Tê-đê vì quá đau khổ mà quên căng cánh buồm trắng

+ Vua Ê-giê trông thấy cánh buồm đen biết con mình đã chết liền gieo mình từ mỏm đá cao xuống biển

+ Tê-đê trở thành vua xứ A-ten, xây dựng một thành phố hạnh phúc và thịnh vượng nhất trên Trái Đất. 

Câu 2

Những phẩm chất của nhân vật Tê - dê (Theseus) và quan niệm về người anh hùng của người Hy Lạp cổ đại.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản, nêu những phẩm chất của nhân vật Tê - dê 

Rút ra quan niệm về người anh hùng của người Hy lạp thời cổ đại

Lời giải chi tiết:

- Phẩm chất của Tê-đê:

+ Bản lĩnh, dũng cảm: muốn chứng tỏ sức mạnh, không thích những gì quá an toàn và nhàn nhã, dám chiến đấu với con bò Mi-nô-tơ

+ Trí tuệ: Tê-dê tử bỏ vương quyền và tổ chức một khối cộng đồng, lập một hội trường lớn để các công dân hội họp và biểu quyết.

+ Thuỷ chung: Tê-đê cùng A-ri-an bỏ trốn sau khi thoát khỏi mê cung và chàng đã vô cùng đau khổ trước cái chết của nàng

- Quan niệm về người anh hùng của người Hy Lạp thời cổ đại: là những con người có sức mạnh phi thường, có trí tuệ, bản lĩnh và lòng dũng cảm, có thể trừ nạn cho dân, đem đến cho dân một cuộc sống hạnh phúc, thịnh vượng. 

Câu 3

Các yếu tố làm nên sức hấp dẫn của truyện thần thoại Tê - dê

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản

Rút ra các yếu tố làm nên sức hấp dẫn của truyện

Lời giải chi tiết:

- Những yếu tố tưởng tượng kì ảo li kì, hấp dẫn

- Nhân vật vừa mang sức mạnh của thần linh, vừa mang dáng dấp của con người.

- Tình huống truyện kịch tính, bất ngờ

- Phản ánh khát vọng của người cổ đại phương Tây về con người và xã hội. 

Bài tập 8. Đọc lại văn bản Tê-dê (Theseus) trong SGK Ngữ văn 10, tập một (tr. 38 – 42) và trả lời các câu hỏi:

1. Xác định thời gian, không gian và các sự kiện chính của truyện thần thoại Tê-dê.
2. Trong các truyện thần thoại Hy Lạp, phẩm chất của nhân vật anh hùng thường được thể hiện khi đối mặt với thử thách:
   1. Hãy nêu những thử thách mà nhân vật Tê-dê đã trải qua Tê-dê?
   2. Việc chiến thắng các thử thách đã thể hiện những phẩm chất gì của nhân vật
   3. Bạn ấn tượng nhất với phẩm chất nào của nhân vật Tê-dê? Vì sao? 
3. Qua nhân vật Tê-dê, bạn hiểu được điều gì về quan niệm của người Hy Lạp thời cổ đại về người anh hùng?
4. Chọn phân tích một yếu tố làm nên sức hấp dẫn của truyện thần thoại Tê-đê.

Bài giải:

1. HS tự trả lời câu hỏi.
2. Dựa vào các sự kiện chính (kết quả của câu hỏi 1) để nêu những thử thách mà nhân vật Tê-dê đã trải qua. Từ đó, khái quát những phẩm chất của nhân vật:
   1. Không chấp nhận con đường an nhàn, dễ dàng khi lựa chọn hành trình đầy nguy hiểm để đến A-ten (Athens),.
   2. Việc chiến thắng các thử thách đã thể hiện những phẩm chất của Tê-dê: mạnh mẽ, can đảm, có khát vọng, lí tưởng của người anh hùng và bản lĩnh, trí tuệ của người lãnh đạo anh minh (lập chiến công, giúp đỡ người yếu thế, thực thi công lí, gìn giữ sự công bằng, sáng lập thể chế dân chủ,..).
   3. Đây là câu hỏi mở nên bạn tự do lựa chọn phẩm chất mà mình ấn tượng nhất ở nhân vật. Cần lí giải rõ vì sao phẩm chất ấy gây ấn tượng với bạn.
3. Căn cứ vào những phẩm chất của nhân vật Tê-dê để nêu quan niệm của người Hy Lạp thời cổ đại về người anh hùng. Chú ý vẻ đẹp của trí tuệ anh minh, tinh thần coi trọng công lí và khát vọng tự do, dân chủ.
4. Có thể chọn phân tích một trong các yếu tố làm nên sức hấp dẫn của truyện thần thoại Tê-đê như: sáng tạo chi tiết, cốt truyện, nghệ thuật xây dựng nhân vật, lời kể.....