Nội dung chính bài Chái bếp

Bài thơ nói về kỉ niệm tuổi thơ cùng cha mẹ bên chái bếp thân thương. Nhớ về chái bếp có những ngọn khói đang bốc lên trong nồi cám đang đun dở của mẹ. Xung quanh đó là khung cảnh nhộn nhịp sôi động với những tiếng cười, tiếng khóc của những đứa trẻ. Tiếng lửa đượm sương giá, tiếng ngô xay của mẹ, đây đều là những hình ảnh thân thuộc hồi nhỏ. Bây giờ khi lớn lên, những hình ảnh đó đã không còn nữa, tác giả tha thiết muốn trở lại nơi đây. Nơi có căn chái bếp gắn liền với những tình cảm thân thương. 

Câu 1 (trang 22, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Cách thể hiện hình ảnh “chái bếp” của bài thơ này có gì đặc sắc?

Hướng dẫn trả lời:

Hình ảnh chái bếp hiện lên lại gắn liền với những kỉ niệm tuổi thơ của tác giả, những kí ức với cha mẹ với những dụng cụ quen thuộc gần gũi: nồi cám, cánh nỏ…

Câu 2 (trang 22, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Từ hình ảnh về chái bếp ở dòng thơ đầu tiên, hồi ức của tác giả mở rộng sang những hình ảnh nào? Điều đó thể hiện nét đặc biệt gì trong bố cục của bài thơ?

Hướng dẫn trả lời:

-Từ hình ảnh “chái bếp” ở dòng thơ đầu tiên, tác giả đã mở rộng sang những hình ảnh: Ngọn khói, nồi cám, cánh nỏ, quá giang, than củi, máng

- Việc mở rộng các hình ảnh này giúp gợi nhớ lại tất cả kỉ niệm, mở rộng hình ảnh là mở rộng hồi ức của tác giả, mạch cảm xúc từ hồi tưởng, nhớ thương đến khao khát trở về.

+ Phần 1 (Khổ 1): Hình ảnh “chái bếp” hiện ra trong tâm tưởng của tác giả

+ Phần 2 (Khổ 2,3,4): Nhắc nhớ hình ảnh quê nhà với hình ảnh thân thuộc, gắn bó

+ Phần 3 (Khổ 5): Khao khát trở về nơi “chái bếp” những người thân yêu.

Câu 3 (trang 22, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Nêu tác dụng của việc sử dụng điệp từ “cho” trong bài thơ.

Hướng dẫn trả lời:

Tác dụng của việc sử dụng điệp từ “cho” nhằm nhấn mạnh nỗi nhớ thương da diết của tác giả, thèm và mong muốn được trở lại chốn thân thuộc gần gũi với biết bao kỉ niệm tuổi thơ.

Câu 4 (trang 22, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Cảm hứng chủ đạo của bài thơ này là gì?

Hướng dẫn trả lời:

Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là tình yêu gia đình, yêu quê hương

Câu 5 (trang 22, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Nêu chủ đề của bài thơ. Dựa trên cơ sở nào để em xác định như vậy?

Hướng dẫn trả lời:

- Chủ đề bài thơ: Tác giả thể hiện sự trân trọng với những giá trị văn hóa tốt đẹp, truyền thống gia đình và hơn hết là muốn lưu giữ và truyền lại cho thế hệ sau.

- Tình cảm gia đình, tình yêu quê hương được tác giả thể hiện qua việc nhắc nhớ lại những hình ảnh, kỉ niệm đã gắn bó suốt từ thời thơ ấu. Khi nhắc lại là cảm xúc ùa về, lưu luyến và bịn rịn.

* Hướng dẫn đọc

Nội dung chính: Văn bản nói về kỉ niệm tuổi thơ cùng cha mẹ bên chái bếp thân thương.

Câu 1 (trang 22 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Cách thể hiện hình ảnh “chái bếp” của bài thơ này có gì đặc sắc?

Trả lời:

Hình ảnh chái bếp hiện lên lại gắn liền với những kỉ niệm tuổi thơ của tác giả, những kí ức với cha mẹ với những dụng cụ quen thuộc gần gũi: nồi cám, cánh nỏ…

Câu 2 (trang 22 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Từ hình ảnh về chái bếp ở dòng thơ đầu tiên, hồi ức của tác giả mở rộng sang những hình ảnh nào? Điều đó thể hiện nét đặc biệt gì trong bố cục của bài thơ?

Trả lời:

- Từ hình ảnh về chái bếp ở dòng thơ đầu tiên, hồi ức của tác giả mở rộng sang những hình ảnh: ngọn khói, nồi cám, vườn nhà, cánh nỏ, hồn người, quê cũ, nước đầu nguồn…

→ Tác giả sắp xếp các hình ảnh, sự vật theo bố cục mở rộng, từ những thứ gần gũi giản dị đến những hình ảnh, sự vật rộng lớn hơn.

Câu 3 (trang 22 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Nêu tác dụng của việc sử dụng điệp từ “cho” trong bài thơ.

Trả lời:

- Tác dụng của việc sử dụng điệp từ “cho” nhằm nhấn mạnh nỗi nhớ thương da diết của tác giả, thèm và mong muốn được trở lại chốn thân thuộc gần gũi với biết bao kỉ niệm tuổi thơ.

Câu 4 (trang 22 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Cảm hứng chủ đạo của bài thơ này là gì?

Trả lời:

- Cảm hứng chủ đạo của bài thơ này là nỗi nhớ thương da diết của nhân vật trữ tình.

Câu 5 (trang 22 sgk Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Nêu chủ đề của bài thơ. Dựa trên cơ sở nào để em xác định như vậy?

Trả lời:

- Chủ đề của bài thơ: Nỗi nhớ thương của tác giả với chái bếp với ngôi nhà và quê hương yêu dấu.

- Xác định như vậy dựa vào việc từ “chái bếp” được lặp đi lặp lại 7 lần.

Câu 1. Cách thể hiện hình ảnh chái bếp của bài thơ này có gì đặc sắc?

Trả lời:

Cách thể hiện hình ảnh chái bếp đặc sắc ở chỗ tác giả không miêu tả trực tiếp chái bếp mà chái bếp được nhân hóa giống như một con người biết lắng nghe.

Câu 2. Từ hình ảnh về chái bếp ở dòng thơ đầu tiên, hồi ức của tác giả mở rộng sang những hình ảnh nào? Điều đó thể hiện nét đặc biệt gì trong bố cục của bài thơ?

Trả lời:

Từ hình ảnh về chái bếp ở dòng thơ đầu tiên, hồi ức của tác giả mở rộng sang những hình ảnh ngọn khói cong, nồi cám mẹ đun dở.... 

Điều đó thể hiện nét đặc biệt trong bố cục là: ở dòng đầu tiên của mỗi khổ thơ, hình ảnh chái bếp hiện lên sẽ gợi cho tác giả những kỉ niệm khác nhau về chái bếp. Ví dụ: ở khổ 2 gợi lên hình ảnh cánh nỏ,…

Câu 3. Nêu tác dụng của việc sử dụng điệp từ “cho” trong bài thơ

Trả lời:

Tác dụng của việc sử dụng điệp từ “cho” trong bài thơ: Từ “cho” được lặp đi lặp lại nhiều lần ở đầu mỗi câu thơ có tác dụng nhấn mạnh tình cảm nhớ nhung, da diết về chái bếp và mong muốn được quay trở về chái bếp ngày xưa cùng những kỉ niệm ấu thơ ngọt ngào.

Câu 4. Cảm hứng chủ đạo của bài thơ này là gì?

Trả lời:

Cảm hứng chủ đạo của bài thơ này là: nỗi nhớ của tác giả về chái bếp cùng những kỉ niệm ngày xưa. Tác giả mong muốn được quay trở về chái bếp cùng những kỉ niệm ấu thơ ngọt ngào.

Câu 5. Nêu chủ đề của bài thơ. Dựa trên cơ sở nào để em xác định như vậy?

Trả lời:

- Chủ đề của bài thơ là Chái bếp thân thương.

- Dựa vào hình ảnh chái bếp được nhắc ở đầu mỗi khổ thơ lại gợi lên cho tác giả những kỉ niệm thân thương với chái bếp đó.

Câu 1. Cách thể hiện hình ảnh “chái bếp” của bài thơ này có gì đặc sắc?

Hình ảnh “chái bếp” được nhân hóa, giống như một con người biết lắng nghe.

Câu 2. Từ hình ảnh về chái bếp ở dòng thơ đầu tiên, hồi ức của tác giả mở rộng sang những hình ảnh nào? Điều đó thể hiện nét đặc biệt gì trong bố cục của bài thơ?

- Từ hình ảnh về chái bếp ở dòng thơ đầu tiên, hồi ức của tác giả mở rộng ra ngọn khói, nồi cám, vườn nhà, cánh nỏ, hồn người, quê cũ, nước đầu nguồn, tiếng ngô.

- Nét đặc biệt trong bố cục của bài thơ: Mở đầu mỗi khổ là hình ảnh chái bếp, gợi mở ra những hình ảnh khác nhau, hồi ức của tác giả được mở rộng ra và hướng về chái bếp yêu thương.

Câu 3. Nêu tác dụng của việc sử dụng điệp từ “cho” trong bài thơ?

Nhấn mạnh nỗi nhớ thương da diết của tác giả, khao khát được trở lại nơi thân thuộc với những kỉ niệm đẹp đẽ.

Câu 4. Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là gì?
Cảm hứng chủ đạo: Nỗi nhớ, tình yêu dành cho những kỉ niệm đẹp đẽ về tuổi thơ.

Câu 5. Nêu chủ đề của bài thơ. Dựa trên cơ sở nào để em xác định như vậy?

• Chủ đề của bài thơ: Nỗi nhớ thương của tác giả với chái bếp với ngôi nhà và quê hương yêu dấu.
• Cơ sở xác định: Cụm từ “chái bếp” được lặp đi lặp lại 7 lần.

HƯỚNG DẪN ĐỌC

Câu 1: Cách thể hiện hình ảnh " chái bếp" của bài thơ này có gì đặc sắc?

=> Xem hướng dẫn giải

Hình ảnh " chái bếp" được nhân hóa, qua các sự vật hiện tượng mà chái bếp hiện lên thật hiền hòa. Tác giả không miêu tả chái bếp mà thể hiện chái bếp giống như con người biết hoạt động, biết lắng nghe.

Câu 2: Từ hình ảnh về chái bếp ở dòng thơ đầu tiên, hồi ức của tác giả mở rộng sang những hình ảnh nào? Điều đó thể hiện nét đặc biệt gì trong bố cục của bài thơ?

=> Xem hướng dẫn giải

Từ hình ảnh về chái bếp ở dòng thơ đầu tiên, hồi ức của tác giả mở rộng sang những hình ảnh ngọn khói, nồi cám.... Điều đó thể hiện nét đặc biệt trong các khổ thơ của bài thì chái bếp ở dòng thơ đầu tiên trong từng hoàn cảnh khác nhau, gợi lên những kỷ niệm khác nhau của tác giả về chái bếp.

Câu 3: Nêu tác dụng của việc sử dụng điệp từ " cho" trong bài thơ?

=> Xem hướng dẫn giải

Từ " cho" trong bài thơ được lặp lại nhiều lần cho thể hiện tình cảm nhớ nhung da diết của tác giả với chái bếp, nhà thơ muốn được quay trở lại với chái bếp ngày xưa, nơi chất chứa bao kỷ niệm.

Câu 4: Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là gì?

=> Xem hướng dẫn giải

Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là sự nhớ nhung của tác giả về chái bếp, về những kỷ niệm ngày xưa. Tác giả mong muốn được trở về những ngày tháng ấy, những kỷ niệm với chái bếp in đậm trong nhà thơ.

Câu 5: Nêu chủ đề của bài thơ. Dựa trên cơ sở nào để em xác định như vậy?

=> Xem hướng dẫn giải

Chủ đề của bài thơ là hình ảnh Chái bếp thân thương. Dựa trên bố cục của các đoạn thơ, hình ảnh chái bếp luôn đứng đầu thể hiện nỗi niềm mong nhớ với chái bếp thân thương, những kỷ niệm với chái bếp đó.

Bố cục

- Phần 1 (Khổ 1): Hình ảnh “chái bếp” hiện ra trong tâm tưởng của tác giả

- Phần 2 (Khổ 2, 3, 4): Nhắc nhớ hình ảnh quê nhà với hình ảnh thân thuộc, gắn bó

-  Phần 3 (Khổ 5): Khao khát trở về nơi “chái bếp” những người thân yêu.

Giọng đọc

Tha thiết, truyền cảm

Nội dung chính

Bài thơ nói về kỉ niệm tuổi thơ cùng cha mẹ bên chái bếp thân thương.

Chái bếp
(Lý Hữu Lương)

Câu 1. Cách thể hiện hình ảnh “chái bếp” của bài thơ này có gì đặc sắc?

Trả lời:

– Hình ảnh “chái bếp” là hình ảnh rất đỗi quen thuộc với đồng bào người Dao, mộc mạc, đơn sơ là nơi lưu giữ biết bao kỉ niệm. “Chái bếp” gần gũi thân thương, nơi căn bếp luôn đỏ lửa, thắt chặt tình cảm mỗi gia đình, gắn kết các thành viên trong gia đình.

Câu 2. Từ hình ảnh về chái bếp ở dòng thơ đầu tiên, hồi ức của tác giả mở rộng sang những hình ảnh nào? Điều đó thể hiện nét đặc biệt gì trong bố cục của bài thơ?

Trả lời:

– Từ hình ảnh “chái bếp” ở dòng thơ đầu tiên, tác giả đã mở rộng sang những hình ảnh: Ngọn khói, nồi cám, cánh nỏ, quá giang, than củi, máng

– Việc mở rộng các hình ảnh này giúp gợi nhớ lại tất cả kỉ niệm, mở rộng hình ảnh là mở rộng hồi ức của tác giả, mạch cảm xúc từ hồi tưởng, nhớ thương đến khao khát trở về.

+ Phần 1 (Khổ 1): Hình ảnh “chái bếp” hiện ra trong tâm tưởng của tác giả

+ Phần 2 (Khổ 2,3,4): Nhắc nhớ hình ảnh quê nhà với hình ảnh thân thuộc, gắn bó

+ Phần 3 (Khổ 5): Khao khát trở về nơi “chái bếp” những người thân yêu.

Câu 3. Nêu tác dụng của việc sử dụng điệp từ “cho” trong bài thơ.

Trả lời:

– Điệp từ “cho” điệp lại 5 lần nhằm nhấn mạnh tình cảm da diết, trực trào trong lòng tác giả. Khát khao trở về với những điều thân thương bình dị, ôn lại những kỉ niệm đẹp, những phát giây gia đình đoàn viên, trở về mái ấm quê nhưng và điệp từ cho “cho” giúp tăng sức gợi hình gợi cảm, giúp nhà thơ truyền tải nội dung ý nghĩa của văn bản

Câu 4. Cảm hứng chủ đạo của bài thơ này là gì?

Trả lời:

– Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là tình yêu gia đình, yêu quê hương

Câu 5. Nêu chủ đề của bài thơ. Dựa trên cơ sở nào để em xác định như vậy?

Trả lời:

– Chủ đề bài thơ: Tác giả thể hiện sự trân trọng với những giá trị văn hóa tốt đẹp, truyền thống gia đình và hơn hết là muốn lưu giữ và truyền lại cho thế hệ sau.

– Tình cảm gia đình, tình yêu quê hương được tác giả thể hiện qua việc nhắc nhớ lại những hình ảnh, kỉ niệm đã gắn bó suốt từ thời thơ ấu. Khi nhắc lại là cảm xúc ùa về, lưu luyến và bịn rịn.