1. Tác giả

- Lâm Thị Mỹ Dạ sinh năm 1949.

- Quê ở Quảng Bình.

- Một số tác phẩm: Trái tim sinh nở (thơ, 1974), Danh ca của đất (truyện thiếu nhi, 1984), Hái tuổi em đầy tay (thơ, 1989), Đề tặng một giấc mơ (thơ, 1998)...

- Bà được tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2007.

2. Trải nghiệm cùng văn bản

• Tình yêu thương mênh mông, triết lý niềm tin “Ở hiền gặp lành” là điều khiến nhà thơ phải yêu và quý trọng:

Tôi yêu truyện cổ nước tôi
Vừa nhân hậu lại tuyệt vời sâu xa
Thương người rồi mới thương ta
Yêu nhau dù mấy cách xa cũng tìm
Ở hiền thì lại gặp hiền
Người ngay thì được phật tiên độ trì

• Chuyện cổ nước mình trở thành hành trang tinh thần, giúp nhà thơ có sức mạnh vượt qua mọi “nắng mưa” - khó khăn, thử thách trong cuộc sống:

Mang theo truyện cổ tôi đi
Nghe trong cuộc sống thầm thì tiếng xưa
Vàng cơn nắng, trắng cơn mưa
Con sông chảy có rặng dừa nghiêng soi

• Khi đọc chuyện cổ nước mình, nhà thơ như được gặp mặt ông cha của mình để khám phá những phẩm chất tốt đẹp:

Chỉ còn truyện cổ thiết tha
Cho tôi nhận mặt ông cha của mình
Rất công bằng, rất thông minh
Vừa độ lượng lại đa tình, đa mang.

• Chuyện cổ nước mình còn ẩn chứa những bài học đạo lý quý giá cho con người:

Thị thơm thì giấu người thơm
Chăm làm thì được áo cơm cửa nhà
Đẽo cày theo ý người ta
Sẽ thành khúc gỗ chẳng ra việc gì
Tôi nghe truyện cổ thầm thì
Lời cha ông dạy cũng vì đời sau.
Đậm đà cái tích trầu cau
Miếng trầu đỏ thắm nặng sâu tình người.
Sẽ đi qua cuộc đời tôi
Bấy nhiêu thời nữa chuyển dời xa xôi.
Nhưng bao truyện cổ trên đời
Vẫn luôn mới mẻ rạng ngời lương tâm.

- Vẻ đẹp phẩm chất:

1. Chăm chỉ siêng năng làm lụng.
2. Có trí tuệ, có chính kiến của bản thân.
3. Coi trọng tình nghĩa sâu nặng.

=> Bài thơ giản dị mà sâu sắc.

3. Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1. Tìm những câu thơ cho biết lí do tác giả yêu chuyện cổ nước nhà.

Những câu thơ cho biết lí do tác giả yêu chuyện cổ nước mình:

Tôi yêu truyện cổ nước tôi
Vừa nhân hậu lại tuyệt vời sâu xa
Thương người rồi mới thương ta
Yêu nhau dù mấy cách xa cũng tìm
Ở hiền thì lại gặp hiền
Người ngay thì được phật tiên độ trì

Câu 2. Em hiểu thế nào về các câu thơ “Đời cha ông với đời tôi/ Như cha ông với chân trời đã xa/ Chỉ còn chuyện cổ thiết tha/Cho tôi nhận mặt ông cha của mình”.

- Khoảng cách giữa thế hệ trước (ông cha) với thế hệ sau (con cháu) cũng giống như con sông và chân trời - đầy xa cách.

- Nhưng nhờ có những câu chuyện cổ đã kéo gần khoảng cách đó lại, giúp cho “tôi” hiểu thêm về phẩm chất, đạo đức tốt đẹp của ông cha. Và từ đó, mỗi người thêm trân trọng, yêu quý hơn về truyền thống văn hóa của dân tộc.

Câu 3. Theo em, cụm từ “người thơm” trong câu “thị thơm thì giấu người thơm” có ý nghĩa gì?

“Người thơm” trong câu “thị thơm thì giấu người thơm” ý chỉ cô Tấm trong truyện cổ tích Tấm Cám. Qua đó, “người thơm” muốn nói về những con người hiền lành, tốt bụng.

Câu 4. Qua câu thơ “Tôi nghe chuyện cổ thầm thì/ Lời cha ông dạy cũng vì đời sau”, tác giả muốn gửi gắm đến người đọc thông điệp gì.

Thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm: Những câu chuyện cổ chưa đựng những bài học sâu sắc, khuyên răn thế hệ sau phải biết sống đúng đạo lí, gìn giữ những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc.

Tóm tắt

Bằng thể thơ lục bát mang âm hưởng ca dao, dân ca kết hợp với việc sử dụng từ láy, biện pháp tu từ so sánh, điệp từ, điệp cấu trúc... Tác giả ca ngợi chuyện cổ của nước mình mang nhiều ý nghĩa sâu xa, chứa đựng bao bài học quý báu của ông cha truyền lại cho con cháu đời sau. 

Bố cục

Có thể chia văn bản thành 3 đoạn:

- Đoạn 1 (Từ đầu đến ... rặng dừa nghiêng soi): Chuyện kể nhân hậu

- Đoạn 2 (Tiếp theo đến … chẳng ra việc gì): Chuyện kể giúp nhận ra đức tính tốt của ông cha.

- Đoạn 3 (Còn lại): Chuyện kể để lại những bài học đức tính tốt của ông cha.

Nội dung chính

Bài thơ ca ngợi kho tàng chuyện cổ của nước ta. Đó là những câu chuyện vừa nhân hậu vừa thông minh, chứa đựng những kinh nghiệm sống vô cùng quý báu của cha ông. Qua đó thể hiện tình yêu quê hương đất nước, niềm tự hào của nhà thơ về những giá trị văn hóa tinh thần của dân tộc được thể hiện qua tình yêu đối với những câu chuyện cổ.

Chuyện cổ nước mình

* Trải nghiệm cùng văn bản

* Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1. Tìm những câu thơ cho biết lí do tác giả yêu chuyện cổ nước nhà.

- Những câu thơ cho biết lí do tác giả yêu chuyện cổ nước nhà:

“Tôi yêu truyện cổ nước tôi

Vừa nhân hậu lại tuyệt vời sâu xa

Thương người rồi mới thương ta

Yêu nhau dù mấy cách xa cũng tìm

Ở hiền thì lại gặp hiền

Người ngay thì gặp người tiên độ trì”

Câu 2. Em hiểu thế nào về các câu thơ "Đời cha ông với đời tôi/ Như cha ông với chân trời đã xa/ Chỉ còn chuyện cổ thiết tha/ Cho tôi nhận mặt ông cha của mình"

Em hiểu câu thơ "Đời cha ông với đời tôi/ Như cha ông với chân trời đã xa/ Chỉ còn chuyện cổ thiết tha/ Cho tôi nhận mặt ông cha của mình" là:

+ Trải qua hàng ngàn năm lịch sử, thế hệ cha ông đã trở thành quá khứ xa xôi nhưng những câu chuyện cổ sẽ lưu giữ lại lịch sử, truyền thống văn hoá để con cháu đời nay có thể hiểu về đất nước mình, cha ông mình.

Câu 3. Theo em, cụm từ " người thơm" trong câu "thị thơm thì giấu người thơm" có ý nghĩa gì?

- Theo em, từ " người thơm" trong câu "thị thơm thì giấu người thơm" có ý nghĩa: 

Câu thơ "thị thơm thì giấu người thơm" bắt nguồn từ truyện cổ tích Tấm Cám, còn "người thơm" được hiểu là con người hiền lành, nhân hậu, lương thiện.

Câu 4. Qua câu thơ "Tôi nghe chuyện cổ thầm thì/ Lời cha ông dạy cũng vì đời sau", tác giả muốn gửi gắm đến người đọc thông điệp gì

Qua câu thơ "Tôi nghe chuyện cổ thầm thì/ Lời cha ông dạy cũng vì đời sau", tác giả muốn gửi gắm đến người đọc thông điệp: những câu chuyện cổ là những bài học sâu sắc, có ý nghĩa sâu xa mà cha ông ta nhằm răn dạy con cháu phải biết sống đúng đạo lí, gìn giữ những giá trị văn hoá của dân tộc.

Phần 1: Chuẩn bị đọc – Soạn văn 6 “Chuyện cổ nước mình”
Câu 1. Em biết những câu chuyện cổ nào của nước ta?
Trả lời
Em biết những câu chuyện cổ sau đây: Tấm Cám, Sọ Dừa, Thạch Sach, Trầu Cau, Đẽo cày giữa đường, Em bé thông minh…

Câu 2. Em thích những nhân vật nào trong câu chuyện đó? Vì sao?
Trả lời
Em thích những nhân vật: cô Tấm, Thạch Sanh, Sọ Dừa… vì những nhân vật này luôn được đặt trong hoàn cảnh khó khăn, gian khổ, thách thức nhưng vẫn luôn khẳng định được phẩm chất và tính cách tin cậy của mình.

Phần 2: Trải nghiệm cùng văn bản - Đọc hiểu văn bản “Chuyện cổ nước mình”
Câu 1. Tìm những câu thơ cho biết lí do tác giả yêu chuyện cổ nước nhà?
Trả lời
Những câu thơ cho biết lí do tác giả yêu chuyện cổ nước nhà:
Tôi yêu truyện cổ nước tôi
Vừa nhân hậu lại tuyệt vời sâu xa
Thương người rồi mới thương ta
Yêu nhau dù mấy cách xa cũng tìm
Ở hiền thì lại gặp hiền
Người ngay thì gặp người tiên độ trì

Câu 2. Em hiểu thế nào về các câu thơ "Đời cha ông với đời tôi/ Như cha ông với chân trời đã xa/ Chỉ còn chuyện cổ thiết tha/ Cho tôi nhận mặt ông cha của mình"?
Trả lời
Câu thơ "Đời cha ông với đời tôi/ Như cha ông với chân trời đã xa/ Chỉ còn chuyện cổ thiết tha/ Cho tôi nhận mặt ông cha của mình" có thể hiểu: Trải qua hàng ngàn năm lịch sử, thế hệ cha ông đã trở thành quá khứ xa xôi nhưng những câu chuyện cổ sẽ lưu giữ lại lịch sử, truyền thống văn hoá để con cháu đời nay có thể hiểu về đất nước mình, cha ông mình.

Câu 3. Theo em, cụm từ " người thơm" trong câu "thị thơm thì giấu người thơm" có ý nghĩa gì?
Trả lời
Câu thơ "thị thơm thì giấu người thơm" bắt nguồn từ truyện cổ tích Tấm Cám, "người thơm" được hiểu là con người hiền lành, nhân hậu, lương thiện

Câu 4. Qua câu thơ "Tôi nghe chuyện cổ thầm thì/ Lời cha ông dạy cũng vì đời sau", tác giả muốn gửi gắm đến người đọc thông điệp gì?
Trả lời
Qua câu thơ "Tôi nghe chuyện cổ thầm thì/ Lời cha ông dạy cũng vì đời sau", tác giả muốn gửi gắm đến người đọc thông điệp: những câu chuyện cổ là những bài học sâu sắc, có ý nghĩa sâu xa mà cha ông ta nhằm răn dạy con cháu phải biết sống đúng đạo lí, gìn giữ những giá trị văn hoá của dân tộc.

Phần 3: Suy ngẫm và phản hổi – “Chuyện cổ nước mình” (Chân trời sáng tạo)

Câu 1. Bài thơ được viết theo thể thơ nào? Cho biết dấu hiệu giúp em nhận ra thể thơ đó?
Trả lời
Bài thơ “Chuyện cổ nước mình” được viết theo thể thơ lục bát, âm điệu nhẹ nhàng, mang màu sắc ca dao, dân ca.

Câu 2. Qua bài thơ, em nhận ra bóng dáng của những câu chuyện cổ tích nào? Tìm từ ngữ, hình ảnh gợi liên tưởng đến những câu chuyện đó?
Trả lời
Những từ ngữ, hình ảnh trong bài thơ đã giúp em liên tưởng đến những câu chuyện cổ tích:
- “Ở hiền thì lại gặp hiền”: liên tưởng đến truyện “Cây tre trăm đốt”, “Cây khế”, “Thạch Sanh”.
- “Thị thơm thị giấu người thơm”: liên tưởng đến truyện “Tấm Cám”.
- “Đẽo cày theo ý người ta”: liên tưởng đến truyện “Đẽo cày giữa đường”

Câu 3. Chuyện cổ đã kể với nhà thơ những điều gì về vẻ đẹp của tình người?
Trả lời
Chuyện cổ đã kể với nhà thơ vẻ đẹp và tâm hồn người Việt Nam từ ngàn đời nay. Đó là tình thương người và triết lí về niềm tin “Ở hiền gặp lành” là ý nghĩa sâu sa, là sự tuyệt vời của truyện cổ nước mình khiến cho nhà thơ phải yêu và quý trọng. “Ở hiền gặp lành. Ác giả ác báo” là triết lí, niềm tin của nhân dân ta gửi gắm vào các câu chuyện cổ…. Chuyện cổ nước mình còn hàm chứa những bài học quý báu, đó là bài học về đạo lí làm người: sống phải chân thật, siêng năng, chăm chỉ làm việc, phải có trí tuệ, học thức. Tác giả gợi lên thật khéo truyện “Tấm Cám”, “Đẽo cày giữa đường”, “Trầu cau” để nói về những bài học ông cha ta gửi lại đời sau.

Câu 4:
“Chỉ còn truyện cổ thiết tha
Cho tôi nhận mặt ông cha của mình”
Tình cảm của nhà thơ đối với những câu chuyện cổ được thể hiện như thế nào qua hai dòng thơ trên?
Trả lời
Đọc bài thơ “Chuyện cổ nước mình”, tác giả muốn “nhận mặt ông cha” để khám phá được bao phẩm chất tốt đẹp của tổ tiên. Đó là những câu chuyện vừa nhân hậu vừa thông minh, chứa đựng những kinh nghiệm sống vô cùng quý báu.

Câu 5.
“Tôi nghe chuyện cổ thầm thì
Lời cha ông dạy cũng là đời sau”
Hai dòng thơ trên gợi cho em những suy nghĩ gì?

Trả lời
Hai dòng thơ cuối bài ý nói chuyện cổ là lời cha ông răng dạy con cháu đời sau sống cần nhân hậu, độ lượng, công bằng, thông minh, chăm chỉ…

Câu 6. Vì sao với nhà thơ những câu chuyện cổ: “Vẫn luôn mới mẻ rạng ngời lương tâm”?
Trả lời
Những câu chuyện cổ đó “vẫn luôn mới mẻ rạng ngời lương tâm” luôn là những kinh nghiệm sống, bài học về đạo đức từ ngàn xưa cha ông để lại. Đó là những câu chuyện thấm đẫm tình đời, tình người. Điều đó cũng giải thích vì sao từ người già đến người già đến người trẻ đều yêu quý truyện cổ tích.

Câu 7. Viết đoạn văn khoảng (5 – 7 câu) cảm nhận của em về đoạn thơ sau:
“Đời cha ông với đời tôi
Như con sông với chân trời đã xa
Chỉ còn chuyện cổ thiết tha
Cho tôi nhận mặt ông cha của mình”
Trả lời
Các câu chuyện cổ tích thường được bắt đầu bằng cụm từ “Ngày xửa ngày xưa…” – đó chính là khoảng cách thời gian từ quá khứ đến tương lai. Chính câu chuyện cổ tích đã là cầu nối rút ngắn khoảng thời gian đó. Được đọc các câu chuyện cổ tích là một điều vô cùng hạnh phúc đối với thế hệ trẻ. Ở đó, ta như được sống với những công bằng, niềm tin về triết lí sống “Ở hiền gặp lành” – điều đó giúp mỗi chúng ta sẽ sống tốt hơn. Hình ảnh của cha ông ngày xưa đã in dấu khó rõ trong câu chuyện cổ. Vì vậy, chúng ta có thê khẳng định rằng cha ông ta đã sáng tác ra những câu chuyện cổ để gửi gắm những thông điệp ý nghĩa – nó như một lời nhắn nhủ đến các thế hệ sau hãy sống tốt và trở thành những con người có ích cho xã hội.

Suy ngẫm và phản hồi

• Tìm những câu thơ cho biết lí do tác giả yêu chuyện cổ nước nhà.

Trả lời:

Những câu thơ cho biết lí do tác giả yêu chuyện cổ nước nhà:

Tôi yêu truyện cổ nước tôi

Vừa nhân hậu lại tuyệt vời sâu xa

Thương người rồi mới thương ta

Yêu nhau dù mấy cách xa cũng tìm

Ở hiền thì lại gặp hiền

Người ngay thì gặp người tiên độ trì

• Em hiểu thế nào về các câu thơ "Đời cha ông với đời tôi/ Như cha ông với chân trời đã xa/ Chỉ còn chuyện cổ thiết tha/ Cho tôi nhận mặt ông cha của mình"

Trả lời:

Câu thơ "Đời cha ông với đời tôi/ Như cha ông với chân trời đã xa/ Chỉ còn chuyện cổ thiết tha/ Cho tôi nhận mặt ông cha của mình" có thể hiểu: 

   Trải qua hàng ngàn năm lịch sử, thế hệ cha ông đã trở thành quá khứ xa xôi nhưng những câu chuyện cổ sẽ lưu giữ lại lịch sử, truyền thống văn hoá để con cháu đời nay có thể hiểu về đất nước mình, cha ông mình.

• Theo em, cụm từ " người thơm" trong câu "thị thơm thì giấu người thơm" có ý nghĩa gì?

Trả lời:

Theo em, từ " người thơm" trong câu "thị thơm thì giấu người thơm" có ý nghĩa:

   Câu thơ "thị thơm thì giấu người thơm" bắt nguồn từ truyện cổ tích Tấm Cám, "người thơm" được hiểu là con người hiền lành, nhân hậu, lương thiện.

• Qua câu thơ "Tôi nghe chuyện cổ thầm thì/ Lời cha ông dạy cũng vì đời sau", tác giả muốn gửi gắm đến người đọc thông điệp gì

Trả lời:

Qua câu thơ "Tôi nghe chuyện cổ thầm thì/ Lời cha ông dạy cũng vì đời sau", tác giả muốn gửi gắm đến người đọc thông điệp: 

   Những câu chuyện cổ là những bài học sâu sắc, có ý nghĩa sâu xa mà cha ông ta nhằm răn dạy con cháu phải biết sống đúng đạo lí, gìn giữ những giá trị văn hoá của dân tộc.

Suy ngẫm và phản hồi bài Chuyện cổ nước mình Chân trời sáng tạo

1. Tìm những câu thơ cho biết lí do tác giả yêu chuyện cổ nước nhà.

Trả lời:

Những câu thơ cho biết lí do tác giả yêu chuyện cổ nước nhà: Câu đầu tiên đến câu thứ 6:

“Tôi yêu truyện cổ nước tôi

Vừa nhân hậu lại tuyệt vời sâu xa

Thương người rồi mới thương ta

Yêu nhau dù mấy cách xa cũng tìm

Ở hiền thì lại gặp hiền

Người ngay thì gặp người tiên độ trì”

2. Em hiểu thế nào về các câu thơ "Đời cha ông với đời tôi/ Như cha ông với chân trời đã xa/ Chỉ còn chuyện cổ thiết tha/ Cho tôi nhận mặt ông cha của mình"

Trả lời:

 "Đời cha ông với đời tôi

Như cha ông với chân trời đã xa

Chỉ còn chuyện cổ thiết tha

Cho tôi nhận mặt ông cha của mình"

      Qua bốn câu thơ trên, ta có thể hiểu rằng, trải qua những thăng trầm của hàng ngàn năm lịch sử, thế hệ đi trước và những sự kiện đã xảy ra giờ chỉ còn lại là miền quá khứ xa xôi.

      Tuy nhiên, những câu chuyện cổ sẽ còn mãi để sáng mãi những trang sử hào hùng, nó là minh chứng cho lịch sử dân tộc, là cầu nối giữa truyền thống văn hóa lâu đời được tạo nên bởi cha ông ta với con cháu qua bao thế hệ tương lai. Để rồi, chúng ta có thể hiểu hơn và yêu thêm đất nước của mình.

3. Theo em, cụm từ " người thơm" trong câu "thị thơm thì giấu người thơm" có ý nghĩa gì?

Trả lời:

Câu thơ “Thị thơm thì giấu người thơm” là câu thơ bắt nguồn từ truyện cổ tích Tấm Cám. Từ “người thơm” dùng để chỉ con người hiền lành, lương thiện và có tấm lòng nhân hậu, bao dung.

4. Qua câu thơ "Tôi nghe chuyện cổ thầm thì/ Lời cha ông dạy cũng vì đời sau", tác giả muốn gửi gắm đến người đọc thông điệp gì

Trả lời:

"Tôi nghe chuyện cổ thầm thì

Lời cha ông dạy cũng vì đời sau"

      Hai câu thờ trên chính là thông điệp mà tác giả muốn nhắn gửi đến người đọc, rằng: những câu chuyện cổ tích chính là những bài học mang giá trị tinh thần và ý nghĩa sâu xa mà người xưa để lại. Đó là lời răn dạy con cháu thế hệ mai sau phải sống đúng nghĩa, phải giữ gìn và phát huy những nét đẹp văn hóa mang đậm bản sắc dân tộc. Đồng thời, các câu chuyện còn là nơi gửi gắm ước mơ của ông cha ta về một xã hội tốt đẹp.

I. Tác giả

- Lâm Thị Mỹ Dạ sinh ngày 18 tháng 9 năm 1949. 

- Quê quán: huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình.

- Bà làm việc tại Ty văn hóa Quảng Bình, năm 1978 đến 1983 học Trường viết văn Nguyễn Du. Sau đó bà làm phóng viên, biên tập viên tạp chí Sông Hương (của Hội liên hiệp Văn học nghệ thuật Thừa Thiên – Huế). 

- Lâm Thị Mỹ Dạ là ủy viên Ban chấp hành Hội Văn học Nghệ thuật Thừa Thiên – Huế, hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, ủy viên Ban Chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam khóa III, ủy viên Hội đồng thơ Hội Nhà văn Việt Nam khóa V. 

- Hiện bà đang sống tại thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên – Huế. Chồng bà – Hoàng Phủ Ngọc Tường cũng là một nhà văn, nhà thơ có tiếng ở Việt Nam.

- Phong cách nghệ thuật:

+ Nhà thơ, nhà nghiên cứu văn học Hồ Thế Hà đã viết: "Thơ Lâm Thị Mỹ Dạ giàu ý tứ. Tứ thơ bao giờ cũng là bất ngờ. Hình như không tạo được tứ lạ thì bài thơ vẫn còn trong dự tưởng.". 

+ Nhà thơ Ngô Văn Phú cũng nhận định: "Thơ Lâm Thị Mỹ Dạ hay ở những chỗ bất thần, ngơ ngác và những rung cảm đầy nữ tính."

- Tác phẩm chính:

+ Trái tim sinh nở (thơ, 1974)

+ Bài thơ không năm tháng (thơ, 1983)

+ Danh ca của đất (truyện thiếu nhi, 1984)

+ Nai con và dòng suối (truyện thiếu nhi, 1987)

+ Phần thưởng muôn đời (truyện thiếu nhi, 1987)

+ Hái tuổi em đầy tay (thơ, 1989)

+ Nhạc sĩ Phượng Hoàng (truyện thiếu nhi, 1989)

+ Mẹ và con (thơ, 1994)

+ Đề tặng một giấc mơ (thơ, 1998)

+ Cốm non (thơ, 2005)

+ Tuyển tập thơ và truyện thiếu nhi (2006)

+ Hồn đầy hoa cúc dại (thơ, 2007)

+ Khoảng trời – Hố Bom (thơ, 1972)

II. Tìm hiểu sơ lược về tác phẩm

1. Thể loại: Thể thơ lục bát gồm các cặp câu lục bát gồm một dòng 6 tiếng và một dòng 8 tiếng.
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Năm 1979, rút từ Bài thơ không năm tháng (NXB Tác phẩm mới, 1983)
3. Phương thức biểu đạt: Biểu cảm.
4. Bố cục (2 phần): 

- Phần 1 (Từ đầu đến …chẳng ra việc gì): Bài học cha ông để lại qua câu chuyện cổ.

- Phần 2 (Còn lại): Ý nghĩa của những câu chuyện cổ.

Giá trị nội dung: Tình cảm yêu mến của tác giả đối với truyện cổ dân gian, cảm nhận thấm thía về bài học làm người ẩn chứa trong những truyện cổ dân gian mà cha ông ta đã đúc rút, răn dạy.

Giá trị nghệ thuật: 

- Thể thơ lục bát nhịp nhàng, uyển chuyển mang âm hưởng dân ca, chứa nhiều câu chuyện cổ.

- Những biện pháp tu từ đặc sắc: so sánh, điệp từ,…

- Sử dụng các từ láy với mật độ dày đặc.

III. Tìm hiểu chi tiết về tác phẩm

• Những bài học được ông cha gửi gắm trong truyện cổ

- Bài học: 

+ Nhân hậu, thương người không ngại cách trở, khó khăn.

+ Ở hiền gặp lành.

+ Công bằng, thông minh, độ lượng, giàu tình cảm, lo lắng quan tâm đến mọi người xung quanh.

- Những câu chuyện cổ được nhắc đến:

+ Thị thơm thì giấu người thơm/Chăm làm thì được áo cơm cửa nhà: Truyện cổ tích Tấm Cám.

+ Đẽo cày theo ý người ta/Sẽ thành khúc gỗ chẳng ra việc gì: Truyện cổ tích Đẽo cày giữa đường.

+ Đậm đà cái tích trầu cau/Miếng trầu đỏ thắm nặng sâu tình người: Sự tích Trầu cau.

• Ý nghĩa của những câu chuyện cổ

- Nhận mặt cha ông cho dù các thế hệ có cách trở như con sông với chân trời đã xa.

- Đó là lời cha ông dạy để lại cho đời sau.

- Tuy ra đời đã lâu nhưng bài học vẫn luôn mới mẻ rạng ngời lương tâm.

Câu 1 (trang 47 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Bạn đang xem: Soạn bài Chuyện cổ nước mình chi tiết đầy đủ nhất – Soạn văn 6 CTST

Tìm những câu thơ cho biết lí do tác giả yêu chuyện cổ nước nhà.

Phương pháp giải:

Đọc lại văn bản, liệt kê các câu thơ nói về lí do tác giả yêu truyện cổ.

Lời giải chi tiết:

Những câu thơ cho biết lí do tác giả yêu chuyện cổ nước nhà:

Tôi yêu truyện cổ nước tôi

Vừa nhân hậu lại tuyệt vời sâu xa

Thương người rồi mới thương ta

Yêu nhau dù mấy cách xa cũng tìm

Ở hiền thì lại gặp hiền

Người ngay thì gặp người tiên độ trì.

Câu 2 (trang 47 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Em hiểu thế nào về các câu thơ “Đời cha ông với đời tôi/ Như cha ông với chân trời đã xa/ Chỉ còn chuyện cổ thiết tha/ Cho tôi nhận mặt ông cha của mình“.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ các câu thơ và trình bày cách hiểu.

Lời giải chi tiết:

Câu thơ trên có thể hiểu: Đời cha ông đã đi qua từ rất xa và đến thời của chúng ta đã khác biệt rất nhiều. Nhờ vào những áng truyện cổ mà chúng ta mới hiểu và mới biết được đời của cha ông ta thuở xưa có những gì và đã diễn ra như thế nào. Những câu chuyện cổ chính là kho tàng lưu giữ lại lịch sử, truyền thống văn hoá để con cháu đời nay có thể hiểu về đất nước mình, cha ông mình.

Câu 3 (trang 47 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Theo em, cụm từ “người thơm” trong câu “thị thơm thì giấu người thơm” có ý nghĩa gì?

Phương pháp giải:

Nhớ lại một truyện dân gian có liên quan đến quả thị để trả lời câu hỏi này.

Lời giải chi tiết:

Cụm từ “người thơm” trong câu “thị thơm thì giấu người thơm” được hiểu là con người hiền lành, nhân hậu, lương thiện, tốt bụng (chính là nàng Tấm trong truyện cổ Tấm Cám).

Câu 4 (trang 47 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Qua câu thơ “Tôi nghe chuyện cổ thầm thì/ Lời cha ông dạy cũng vì đời sau“, tác giả muốn gửi gắm đến người đọc thông điệp gì?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ câu thơ, nắm nội dung và trình bày thông điệp của tác giả.

Lời giải chi tiết:

Qua câu thơ “Tôi nghe chuyện cổ thầm thì/ Lời cha ông dạy cũng vì đời sau”, tác giả muốn gửi gắm đến người đọc thông điệp: những câu chuyện cổ là những bài học sâu sắc, có ý nghĩa sâu xa mà cha ông ta đúc kết lại, nhằm răn dạy con cháu phải biết sống đúng đạo lí, gìn giữ những giá trị văn hoá của dân tộc.