Tác giả tác phẩm Con đường không chọn - Ngữ văn 10

I. Tác giả

- Rô-bớt Phờ-rớt (1874 – 1963) là nhà thơ Mỹ có tầm ảnh hưởng lớn trong văn học hiện đại.

- Cho đến nay ông là nhà thơ duy nhất từng được bốn lần nhận giải thưởng Pu – lít -dơ – giải thưởng thường niên uy tín của Mỹ trao cho các lĩnh vực như báo chí, văn chương, âm nhạc,…

II. Tác phẩm văn bản Con đường không chọn

• Thể loại: Thể thơ tự do
• Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác

- Con đường không chọn là một trong những bài thơ được đọc nhiều nhất của Rô-bớt Phờ-rớt. Tác phẩm được sáng tác vào năm 1915, lấy cảm hứng từ những cuộc đi dạo trong rừng với người bạn của ông – nhà thơ nhà thơ É-uốt Thô-mớt-xơ (1878 – 1917). Theo lời của Phờ-rét, trong những cuộc đi dạo ấy, Thô-mớt-xơ thường băn khoăn không biết nên chọn lổi nào để đi, rồi sau khi đã lựa chọn, ông lại nuối tiếc, đáng lẽ nên chọn một lối khác.

- Bài thơ của Phờ-rót ra đời vào thời điểm nhiều người hoài nghi về lựa chọn của bản thân và thường nghĩ rằng họ nên quay lại con đường mình từng từ bỏ. Không lâu sau khi nhận được bài thơ của Phờ-rót trong một lá thư, Ét-uốt Thô-mát-xơ tham gia vào Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 – 1918) và ông đã tử trận trong trận A-rát-xơ vào năm 1917.

• Phương thức biểu đạt: Biểu cảm
• Tóm tắt văn bản Con đường không chọn

Con đường không chọn được sáng tác vào 1915, bài thơ thể hiện trí lí, quan niệm về sự sở hữu và bi kịch của sự lựa chọn, thể hiện sự băn khoăn của con người về tính đúng sai của mỗi quyết định, mỗi sự lựa chọn.

• Bố cục văn bản Con đường không chọn

- Đoạn 1: 3 khổ thơ đầu: Hai lối rẽ

- Đoạn 2: Khổ thơ cuối: Sự lựa chọn lỗi đi của nhân vật trữ tình.

• Giá trị nội dung văn bản Con đường không chọn

- Bài thơ gửi gắm thông điệp trong cuộc sống, mỗi chúng ta luôn phải đưa ra những lựa chọn quan trọng.

• Giá trị nghệ thuật văn bản Con đường không chọn

- Hình ảnh ẩn dụ sâu sắc hấp dẫn.

- Ngôn ngữ thơ thấm thía, giàu sức gợi

III. Tìm hiểu chi tiết văn bản Con đường không chọn

• Nhan đề bài thơ

- Rô-bớt Phờ-rót lại đặt nhan đề bài thơ là Con đường không chọn vì để thể hiện sự nuối tiếc về sự lựa chọn của mình, sự hối tiếc khi mơ hồ phỏng đoán về con đường không được lựa chọn. Nó là gì? Là khổ đau hay hạnh phúc? Nếu chọn nó, cuộc đời sẽ đi về đâu? Sẽ được và mất những gì?

- Và có thể, Rô-bớt Phờ-rót đã bỏ lỡ một cơ hội lớn trong đời khiến người ta phải hối tiếc khôn nguôi, thể hiện sự băn khoăn của con người về tính đúng sai của mỗi quyết định, mỗi sự lựa chọn.

• Hai lối rẽ

- Tác giả giới thiệu hai lối đi khác nhau trong một khu rừng, một lối xa hơn và một lối gần bên cạnh. “Tiếc rằng ta không thể chọn cả hai” nên nhà thơ sau khi “đứng một thời gian dài” đã chọn lối gần là con “đường nhiều cỏ, lối mòn như chưa có”

• Lựa chọn của nhân vật tôi

- Dù muốn hay không, khi đứng trước sự lựa chọn bắt buộc tác giả phải đưa ra quyết định cho bản thân mình.

- Bởi vì cuộc đời là một hành trình dài, ẩn chứa vô vàn sự lựa chọn khác nhau. Chỉ có việc lựa chọn mới giúp con người ta nhận ra đâu là hạnh phúc đích thực mà mình cần tìm kiếm.

- Nhà thơ chưa bao giờ cho rằng sự lựa chọn con đường chưa có người đi của mình là sai lầm và cũng chưa bao giờ tỏ ra ân hận vì sự lựa chọn đó.

- Nhưng mà trong sâu thẳm của tâm hồn, “con đường không được chọn” vẫn có sức vẫy gọi rất lớn như một bến bờ hạnh phúc mà con thuyền cuộc đời của nhà thơ không bao giờ cập bến được.

→ Điều đó thể hiện một tâm lí rất phổ biến của con người, đó là chúng ta thường không trân trọng những gì mình đang có mà ngược lại, chỉ trân trọng và khao khát những gì đã mất đi hoặc không thuộc về mình.

* Trước khi đọc

Câu hỏi (trang 104,  SGK Ngữ Văn 10 tập 2 – Bộ Kết nối tri thức với cuộc sống)

- Tôi luôn cảm thấy khó khăn khi phải đứng trước nhiều khả năng lựa chọn.

- Điều khiến tôi đưa ra quyết định lựa chọn thường dựa vào những góp ý của bạn bè, người thân. Tôi từng cảm thấy may mắn, cũng từng thấy tiếc nuối trước những sự lựa chọn của mình.

* Trong khi đọc

• Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai và đang đứng trước tình huống nào?

- Nhân vật trữ tình là một người lữ hành. Người đó đang đứng trước lựa chọn giữa hai ngã rẽ trên đường. 

• Trong ba khổ đầu của bài thơ, hai lối rẽ được miêu tả như thế nào?

- Lối rẽ bên này: đến tận nơi vệt đường khuất dạng sau bụi cây

- Lối rẽ bên kia: cỏ rậm trên mặt đường như thèm muốn người đi

• Nhân vật trữ tình đã lựa chọn lối rẽ nào?

- Nhân vật chọn lối mòn ít có ai đi. 

* Sau khi đọc

Nội dung: Bài thơ “Con đường không ai chọn” của Rô-bớt Phờ-rớt đã gửi gắm những suy nghĩ của tác giả về những lựa chọn của con người trên đường đời. Trong cuộc sống, mỗi chúng ta luôn phải đưa ra những lựa chọn mà quyết định ấy sẽ ảnh hưởng quan trọng đến cuộc đời của mình. Vì vậy, trên hành trình cuộc đời, mỗi chúng ta cần đưa ra những lựa chọn đúng đắn, sống là chính mình, không đi theo những lối mòn. 

* Trả lời câu hỏi sau khi đọc

Câu 1 (trang 106 SGK Ngữ Văn 10 – tập 2, Bộ Kết nối tri thức với cuộc sống)

“Con đường” trong bài thơ là ẩn dụ chỉ hành trình trên đường đời của mỗi con người.

“lối rẽ” là ẩn dụ chỉ những quyết định dẫn đến những hướng đi khác nhau trên đường đời. 

Câu 2: (trang 106 SGK Ngữ Văn 10 – tập 2, Bộ Kết nối tri thức với cuộc sống)

Tác giả đặt tên nhan đề là “con đường không chọn” bởi đó là lối rẽ ông đã bỏ lại trước những lựa chọn của mình. Nhà thơ dường như quan tâm tới con đường mà ông không đi hơn là con đường ông đã chọn. Tựa đề bài thơ đã cho thấy cảm thức mất mát vì không thể đi được cả 2 con đường, một sự tiếc nuối, băn khoăn, trăn trở trước những hướng đi của cuộc đời. 

Câu 3 (trang 106 SGK Ngữ Văn 10 – tập 2, Bộ Kết nối tri thức với cuộc sống)

Hai lối rẽ trong rằng giống nhau nhiều hơn bởi cả hai lối đều vàng rực lá và đều có vệt mòn. Chính vì hai lối rẽ quá giống nhau nên nhân vật trữ tình băn khoăn, trăn trở không biết nên lựa chọn con đường nào. 

Câu 4 (trang 106 SGK Ngữ Văn 10 – tập 2, Bộ Kết nối tri thức với cuộc sống)

Nếu như nhân vật trữ tình không thể chọn cả hai lối rẽ cùng lúc thì anh ta cũng không thể không lựa chọn bất cứ lối rẽ nào. Bởi nêu không lựa chọn, anh ta sẽ mãi dừng chân tại chỗ, không bước tiếp. Cuộc đời con người cũng vậy, chúng ta luôn phải dám đối mặt với những lựa chọn và đưa ra quyết định đúng đắn để tiếp túc bước đi trên hành trình của mình. 

Câu 5 (trang 106 SGK Ngữ Văn 10 – tập 2, Bộ Kết nối tri thức với cuộc sống)

Nhân vật trữ tình cuối cùng đã đưa ra lựa chọn “lối mòn ít có ai đi”. Nhân vật trữ tình không thật sự tin rằng lối rẽ đó tốt hơn bởi anh ta đã tưởng tượng đến viễn cảnh tương lai rằng: “Tôi sẽ kể chuyện này trong một tiếng thở dài”. “Tiếng thở dài” được nhân vật hình dung như ẩn chứa sự nuối tiếc, trăn trở về con đường mình đã chọn và con đường không chọn. 

Câu 6 (trang 106 SGK Ngữ Văn 10 – tập 2, Bộ Kết nối tri thức với cuộc sống)

Tôi rất đồng cảm với trạng thái do dự, phân vân của nhân vật trữ tình. Bới trong cuộc sống, chúng ta luôn phải đưa ra những lựa chọn, từ những việc nhỏ nhất. Chúng ta luôn băn khoăn bởi không biết đâu là lựa chọn tốt hơn và liệu mình có nuối tiếc với quyết định cuối cùng không. 

Câu 7 (trang 106 SGK Ngữ Văn 10 – tập 2, Bộ Kết nối tri thức với cuộc sống)

Thông điệp từ bài thơ: “Tôi đã chọn lối mòn ít có ai đi / Và điều đó đã làm thay đổi tất cả”. Thông điệp ấy gợi trong tôi suy nghĩ về những quyết định lựa chọn trên đường đời của mình. Mỗi người cần phải có một hướng đi riêng, không nên đi theo lối mòn của nhiều người. 

* Kết nối đọc – viết

Câu hỏi (trang 106 SGK Ngữ Văn 10 – tập 2, Bộ Kết nối tri thức với cuộc sống)

Từ bài thơ này, theo bạn, làm thế nào để chúng ta can đảm hơn trong những lựa chọn của mình trên hành trình trưởng thành? Hãy viết đoạn văn khoảng 150 chữ để trả lời câu hỏi trên.

Cuộc đời mỗi người là một hành trình dài bất tận. Và trên hành trình ấy, chúng ta luôn phải đối mặt với vô vàn những khó khăn, thử thách, đưa ra vô vàn những quyết định. Vậy làm thế nào để chúng ta can đảm hơn trong những lựa chọn của mình trên hành trình trưởng thành? Để đưa ra những lựa chọn đúng đắn trên đường đời, trước hết chúng ta phải xác định được hướng đi của mình là gì và đích đến của chúng ta là đâu. Mục tiêu, ước mơ, hoài bão là kim chỉ nam dẫn đường, vì vậy, hãy kiên định với hướng đi của bản thân. Chúng ta đừng vì lối mòn của những người đi trước mà đánh mất chính mình, hãy lí trí trước những lựa chọn để tìm ra hướng đi phù hợp nhất. 

* Trước khi đọc

Câu 1 (trang 104 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Bạn đã bao giờ cảm thấy khó khăn khi phải đứng trước nhiều khả năng lựa chọn?

Trả lời:

- Khó khăn trước việc lựa chọn trường học, lựa chọn đồ dùng cá nhân, lựa chọn nghề nghiệp cho bản thân trong tương lai…

→ Có quá nhiều sự lựa chọn, và bản thân không biết nên chọn cái nào cho phù hợp.

Câu 2 (trang 104 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Điều gì đã khiến bạn đưa ra quyết định lựa chọn của mình khi ấy? Bạn thấy may mắn hay tiếc nuối lựa chọn đó của bản thân?

Trả lời:

- Gợi ý trả lời: Có thể là tác động từ gia đình, xã hội hoặc cũng có thể là xuất phát từ mong muốn, đam mê của bản thân…

* Đọc văn bản

Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai và đang đứng trước tình huống nào?

- Nhân vật trừ tình trong bài thơ là: tác giả (Rô-bớt Phờ-rót).

- Nhân vật trữ tình đang đứng trước hay con đường, và đang băn khoăn không biết nên lựa chọn con đường nào hơn.

Trong ba khổ đầu bài thơ, hai lối rẽ được miêu tả như thế nào?

- Hai con đường lá rơi đầy chưa đen vết chân ai.

+ Lối rẽ bên này: đến tận nơi vệt đường khuất dạng sau bụi cây.

+ Lỗi rẽ bên kia: cỏ rậm trêm mặt đường như thèm muốn người đi, đôi chỗ đã thấy dấu mòn như con đường nọ.

Nhân vật trữ tình đã lựa chọn lối rẽ nào?

- Chọn lối rẽ bên kia, chọn lối mòn ít có ai đi.

* Sau khi đọc

Nội dung chính: Con đường không chọn

Con đường không chọn được sáng tác vào 1915, bài thơ thể hiện trí lí, quan niệm về sự sở hữu và bi kịch của sự lựa chọn, thể hiện sự băn khoăn của con người về tính đúng sai của mỗi quyết định, mỗi sự lựa chọn.

Câu 1 (trang 106 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): “Con đường” và “lối rẽ” trong bài thơ có thể xem là những ẩn dụ. Những ẩn dụ đó gợi cho bạn nghĩ đến điều gì?

Trả lời:

- Con đường trong bài thơ trở thành một hình tượng biểu trưng của con đường đời, của lí tưởng, của những gì lớn lao, quan trọng, có ý nghĩa quyết định đến số phận của mỗi con người.

- Lối rẽ chính là sự lựa chọn, là quyết định của bản thân trước con đường đó.

Câu 2 (trang 106 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Theo bạn, tạo sao Rô-bớt Phờ-rót lại đặt nhan đề bài thơ là Con đường không chọn cứ không phải Con đường tôi chọn hay Con đường ít người đi?

Trả lời

- Rô-bớt Phờ-rót lại đặt nhan đề bài thơ là Con đường không chọn vì để thể hiện sự nuối tiếc về sự lựa chọn của mình, sự hối tiếc khi mơ hồ phỏng đoán về con đường không được lựa chọn. Nó là gì? Là khổ đau hay hạnh phúc? Nếu chọn nó, cuộc đời sẽ đi về đâu? Sẽ được và mất những gì?

- Và có thể, Rô-bớt Phờ-rót đã bỏ lỡ một cơ hội lớn trong đời khiến người ta phải hối tiếc khôn nguôi, thể hiện sự băn khoăn của con người về tính đúng sai của mỗi quyết định, mỗi sự lựa chọn.

Câu 3 (trang 106 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Hai lối rẽ trong rừng khác nhau hay giống nhau nhiều hơn? Phải chăng vì điều ấy mà nhân vật trong bài thơ cảm thấy khó khăn khi phải lựa chọn một trong hai lối rẽ?

Trả lời

- Tác giả giới thiệu hai lối đi khác nhau trong một khu rừng, một lối xa hơn và một lối gần bên cạnh. “Tiếc rằng ta không thể chọn cả hai” nên nhà thơ sau khi “đứng một thời gian dài” đã chọn lối gần là con “đường nhiều cỏ, lối mòn như chưa có”

Câu 4 (trang 106 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Nếu như nhân vật trữ tình không thể chọn cả hai lối rẽ cùng lúc thì anh ta có thể không lựa chọn bất cứ lối rẽ nào được chăng? Vì sao?

Trả lời:

- Dù muốn hay không, khi đứng trước sự lựa chọn bắt buộc tác giả phải đưa ra quyết định cho bản thân mình.

- Bởi vì cuộc đời là một hành trình dài, ẩn chứa vô vàn sự lựa chọn khác nhau. Chỉ có việc lựa chọn mới giúp con người ta nhận ra đâu là hạnh phúc đích thực mà mình cần tìm kiếm.

Câu 5 (trang 106 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Trong bài thơ, cuối cùng nhân vật trữ tình cũng vẫn phải đưa ra lựa chọn của mình. Theo bạn, anh ta có thật sự tin rằng lối rẽ mình chọn là con đường tốt hơn?

Trả lời:

- Nhà thơ chưa bao giờ cho rằng sự lựa chọn con đường chưa có người đi của mình là sai lầm và cũng chưa bao giờ tỏ ra ân hận vì sự lựa chọn đó.

- Nhưng mà trong sâu thẳm của tâm hồn, “con đường không được chọn” vẫn có sức vẫy gọi rất lớn như một bến bờ hạnh phúc mà con thuyền cuộc đời của nhà thơ không bao giờ cập bến được.

→ Điều đó thể hiện một tâm lí rất phổ biến của con người, đó là chúng ta thường không trân trọng những gì mình đang có mà ngược lại, chỉ trân trọng và khao khát những gì đã mất đi hoặc không thuộc về mình.

Câu 6 (trang 106 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Bạn có đồng cảm với trạng thái do dự, phân vân của nhân vật trữ tình xuyên suốt bài thơ không? Vì sao?

Trả lời:

- Gợi ý trả lời: Có thể đồng cảm với trạng thái do dự, phân vân vì ai cũng có một cuộc đời và ai cũng có ít nhất là một lần lựa chọn. Ai cũng muốn chọn điều tốt nhất cho mình nên phải băn khoăn, suy nghĩ trăn trở để đưa ra được quyết định đúng đắn nhất.

Câu 7 (trang 106 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Hãy nêu một thông điệp từ bài thơ có ý nghĩa đối với cá nhân bạn.

Trả lời:

Thông điệp: Chọn con “đường nhiều cỏ, lối mòn như chưa có”

- Đây là một sự lựa chọn táo bạo, tự tin. Có lẽ bất cứ ai cũng sẽ tán thành và thán phục sự lựa chọn đầy tính khai phá này. Không ngại chông gai, chấp nhận mạo hiểm, sự lựa chọn này thể hiện một lối sống rất đẹp. Nhà văn Lỗ Tấn của Trung Quốc đã từng nói: “Trên mặt đất làm gì có đường, người ta đi nhiều thì thành đường đó thôi”. Đúng vậy, mọi cái đều khó nhất là ở sự khởi đầu. Nhưng nếu dám khởi đầu, con người có thể làm nên tất cả, kể cả những điều kì vĩ nhất.

* Kết nối đọc – viết 

Bài tập (trang 106 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Từ bài thơ này, theo bạn làm thế nào để chúng ta can đảm hơn trong những lựa chọn của mình trên hành trình trưởng thành? Hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) để trả lời câu hỏi trên.

Đoạn văn tham khảo

“Bâng khuâng đứng giữa đôi dòng nước.

 Chọn một dòng hay để nước trôi.”

Dòng nước của Tố Hữu và con đường của Rô-bớt Phờ-rót đều nói đến cái khó của sự chọn lựa. Ai cũng có một cuộc đời, ai cũng có ít nhất là một lần lựa chọn, từ lí tưởng, sự nghiệp, tình yêu cho đến món ăn, chiếc áo… đều cần được cân nhắc, chọn cái nào và bỏ cái nào đều là kết quả của một quá trình suy nghĩ đắn đo kĩ lưỡng. Vậy làm thế nào để chúng ta can đảm hơn trong những lựa chọn của mình trên hành trình trưởng thành? Đầu tiên, bạn hãy tin vào bản thân mình, tin vào sự lựa chọn và hành động theo ước mơ, sự mách bảo của con tim, khám phá đam mê của mình và tìm người cố vấn hỗ trợ. Bạn phải sẵn sàng để lại những gì an toàn và thoải mái để có chỗ cho mọi thứ khác xảy ra. Bạn phải sẵn sàng thoát khỏi cái gọi là “bạn bè”, những người muốn gạt bỏ ước mơ của bạn hoặc kìm hãm bạn. Hãy cố gắng làm điều gì đó, ngay cả khi biết mình có thể thất bại, đó là chìa khóa để học rằng không có gì phải xấu hổ khi thất bại. Mọi thất bại chỉ đơn giản là một cơ hội để nhận ra rằng có thể đứng dậy sau khi vấp ngã, rút ​​kinh nghiệm và khóa học đúng đắn. Nhiều người vĩ đại đã trải qua thất bại và phục hồi. Giống như họ, bạn có thể học hỏi từ kinh nghiệm của mình và làm tốt hơn lần sau. Lòng dũng cảm là thứ thúc đẩy động lực để quay trở lại và làm tốt hơn trong “lần tiếp theo”. Càng thể hiện và rèn luyện lòng dũng cảm, chúng ta càng có được sự tự tin. Và chúng ta càng có được sự tự tin, chúng ta càng ít sợ hãi hơn. Cuộc sống cá nhân và nghề nghiệp của bất kỳ cá nhân nào cũng không tránh khỏi những thách thức và cơ hội có vẻ khó khăn. Đối mặt với từng vấn đề một cách chủ động, từng cái một, có thể giúp bạn thực sự rèn luyện lòng dũng cảm khi đối mặt với những thử thách này. Bạn càng tìm thấy thành công trong việc sử dụng lòng can đảm để xây dựng bước tiếp theo của mình, bạn càng có cơ hội học được cách thấy mình thực sự kiên cường như thế nào.

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi 1: Bạn đã bao giờ cảm thấy khó khăn khi phải đứng trước nhiều khả năng lựa chọn?

Trả lời:

- Tôi đã từng cảm thấy khó khăn khi phải đứng trước nhiều khả năng lựa chọn. Đó là khi tôi phải lựa chọn tiếp tục học chính khóa hay tham dự kì thi học sinh giỏi Quốc gia. Nếu tôi chọn học chính khóa, kết quả học tập ở lớp của tôi sẽ xếp hạng tốt. Nếu tôi chọn thi học sinh giỏi Quốc gia, nếu tôi đạt giải cao thì điều đó thật là tốt nhưng nếu tôi không đạt giải thì tôi sẽ chẳng có gì, thậm chí tôi còn không nắm vững kiến thức ở lớp.

Câu hỏi 2: Điều gì đã khến bạn đưa ra quyết định lựa chọn của mình khi ấy? Bạn thấy may mắn hay tiếc nuối vì lựa chọn đó của bản thân?

Trả lời:

 Điều khiến tôi đưa ra quyết định lựa chọn của mình chính là tôi đã lắng nghe cảm xúc, sự yêu thích của bản thân với kì thi học sinh giỏi Quốc gia. Tôi thấy may mắn vì lựa chọn đó. Kết quả là dù tôi không đạt giải như ý, nhưng tôi đã được học nhiều về môn học tôi yêu thích và hiểu nó nhiều hơn. Học đội tuyển học sinh giỏi là một kỉ niệm đẹp với tôi.

ĐỌC

Câu 1: Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai và đang đứng trước tình huống nào?

Trả lời:

Nhân vật trữ tình trong bài thơ là con người "đồng dạng" của tác giả

Câu 2: Trong ba khổ đầu của bài thơ, hai lối rẽ được miêu tả như thế nào?

Trả lời:

Trong ba khổ đầu của bải thơ, hai lối rẽ được miêu tả là đều ở rừng lá vàng, có cỏ rậm phủ khắp mặt đường nhưng đôi chỗ đều đã thấy dấu mòn.

Câu 3: Nhân vật trữ tình đã lựa chọn lối rẽ nào?

Trả lời:

Nhân vật trữ tình đã lựa chọn lối rẽ ít có ai đi.

B. Bài tập và hướng dẫn giải

TRẢ LỜI CÂU HỎI

Câu 1: "Con đường" và "lối rẽ" trong bài thơ có thể xem là những ẩn dụ. Những ẩn dụ đó gợi cho bạn nghĩ đến điều gì?

=> Xem hướng dẫn giải

"Con đường" và "lối rẽ" trong bài thơ có thể xem là những ẩn dụ. Những ẩn dụ đó gợi cho tôi nghĩ đến phương hướng, lựa chọn trong cuộc sống của mỗi người.

Câu 2: Theo bạn, tại sao Rô-bớt Phờ-rót lại đặt nhan đề bài thơ là Con đường không chọn mà không phải là Con đường tôi chọn hay Con đường ít người đi?

=> Xem hướng dẫn giải

Theo tôi, Rô-bớt Phờ-rót lại đặt nhan đề bài thơ là Con đường không chọn mà không phải là Con đường tôi chọn hay Con đường ít người đi vì:

- "Con đường" và nhân vật trữ tình trong bài thơ đều là hình ảnh ẩn dụ. Nếu đặt tên là Con đường tôi chọn, người đọc sẽ có cảm nhận bài thơ mang tính cá nhân mà không phổ quát.

- Nếu đặt nhan đề là Con đường ít người đi thì nhan đề lại quá sáng rõ, không tạo được sức gợi, tính tò mò của người đọc.

- Nhan đề Con đường không chọn tạo được ấn tượng, làm cho người đọc tò mò, đồng thời tạo tính gợi cho nội dung bài thơ, như một cách thể hiện tình cảm, cảm xúc với con đường mà mình cũng rất muốn chọn, rất muốn đi nhưng đã không chọn nó.

Câu 3: Hai lối rẽ trong rừng khác nhau hay giống nhau nhiều hơn? Phải chăng vì điều ấy mà nhân vật trữ tình trong bài thơ cảm thấy khó khăn khi phải chọn lựa một trong hai lối rẽ?

=> Xem hướng dẫn giải

- Hai lối rẽ trong rừng vừa có điểm giống nhau, vừa có điểm khác nhau. Tuy nhiên, điểm khác nhau nhiều hơn điểm giống nhau.

- Chính vì điều ấy mà nhân vật trữ tình trong bài thơ cảm thấy khó khăn khi phải chọn lựa một trong hai lối rẽ.

Câu 4: Nếu như nhân vật trữ tình không thể chọn cả hai lối rẽ cùng lúc thì anh ta có thể không lựa chọn bất cứ lối rẽ nào được chăng? Vì sao?

=> Xem hướng dẫn giải

 Nếu như nhân vật trữ tình không thể chọn cả hai lối rẽ cùng lúc thì anh ta không thể không lựa chọn bất cứ lối rẽ nào. Vì anh ta nếu không chọn, anh ta sẽ mãi đứng ở ngã ba đường, không thể đi tiếp hay phát triển.

Câu 5: Trong bài thơ, cuối cùng nhân vật trữ tình cũng vẫn phải đưa ra lựa chọn của mình. Theo bạn, anh ta có thật sự tin rằng lối rẽ mình chọn là con đường tốt hơn?

=> Xem hướng dẫn giải

Trong bài thơ, cuối cùng nhân vật trữ tình cũng vẫn phải đưa ra lựa chọn của mình. Theo tôi, không nhất thiết anh ta phải tin rằng lối rẽ mình chọn là con đường tốt hơn mà đó có thể là sự yêu thích hay cảm thấy phù hợp hoặc các yếu tố khác khiến anh ta chọn con đường đó.

Câu 6: Bạn có đồng cảm với trạng thái do dự, phân vân của nhân vật trữ tình xuyên suốt bài thơ không? Vì sao?

=> Xem hướng dẫn giải

Tôi đồng cảm với trạng thái do dự, phân vân của nhân vật trữ tình trong bài thơ. Vì tôi cũng đã từng đứng trước nhiều lựa chọn. Tôi hiểu được cảm giác "cân đo đong đếm" và kể cả khi đã chọn một điều gì đó thì tôi vẫn hi vọng một ngày nào đó tôi có thê thử sức với những "lựa chọn" đã không được tôi chọn lựa.

Câu 7: Hãy nêu một thông điệp từ bài thơ có ý nghĩa đối với cá nhân bạn.

=> Xem hướng dẫn giải

 Một thông điệp từ bài thơ có ý nghĩa đối với tôi: Khi đã chọn một con đường nào đó thì việc quay trở lại và chọn lại một con đường khác là một điều khó khăn vì "đường lại đưa đường". Thông điệp này cho tôi hiểu cần phải suy nghĩ kĩ để đưa ra lựa chọn và khi đã chọn rồi thì phải chấp nhận cả tốt, xấu của lựa chọn đó.

KẾT NỐI ĐỌC - VIẾT

   Từ bài thơ này, theo bạn, làm thế nào để chúng ta can đảm hơn trong những lựa chọn của mình trên hành trình trưởng thành? Hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) để trả lời câu hỏi trên

=> Xem hướng dẫn giải

Trong cuộc sống, việc đứng trước các lựa chọn và phải đưa ra quyết định là một việc xảy ra thường xuyên của con người. Nhưng để đưa ra được quyết định mà không thấy e sợ là một điều không phải ai cũng biết. Để can đảm hơn trong những lựa chọn của mình trên hành trình trưởng thành, ta cần phải suy xét cho kĩ về các lựa chọn, phải nhìn ra được cả những ưu điểm và thách thức của lựa chọn đó. Khi đã hiểu được thách thức của lựa chọn, ta sẽ tiếp tục cân nhắc là có quyết định chọn điều gì đó hay không. Nếu chọn, nghĩa là ta phải chấp nhận cả những thách thức của lựa chọn đó. Dám chấp nhận chính là ta cần phải can đảm hơn về lựa chọn của mình.

I. Tác giả

- Rô-bớt Phờ-rớt (1874 – 1963) là nhà thơ Mỹ có tầm ảnh hưởng lớn trong văn học hiện đại.

- Cho đến nay ông là nhà thơ duy nhất từng được bốn lần nhận giải thưởng Pu – lít -dơ – giải thưởng thường niên uy tín của Mỹ trao cho các lĩnh vực như báo chí, văn chương, âm nhạc,…

II. Tác phẩm văn bản Con đường không chọn

• Thể loại: Thể thơ tự do
• Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác

- Con đường không chọn là một trong những bài thơ được đọc nhiều nhất của Rô-bớt Phờ-rớt. Tác phẩm được sáng tác vào năm 1915, lấy cảm hứng từ những cuộc đi dạo trong rừng với người bạn của ông – nhà thơ nhà thơ É-uốt Thô-mớt-xơ (1878 – 1917). Theo lời của Phờ-rét, trong những cuộc đi dạo ấy, Thô-mớt-xơ thường băn khoăn không biết nên chọn lổi nào để đi, rồi sau khi đã lựa chọn, ông lại nuối tiếc, đáng lẽ nên chọn một lối khác.

- Bài thơ của Phờ-rót ra đời vào thời điểm nhiều người hoài nghi về lựa chọn của bản thân và thường nghĩ rằng họ nên quay lại con đường mình từng từ bỏ. Không lâu sau khi nhận được bài thơ của Phờ-rót trong một lá thư, Ét-uốt Thô-mát-xơ tham gia vào Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 – 1918) và ông đã tử trận trong trận A-rát-xơ vào năm 1917.

• Phương thức biểu đạt: Biểu cảm
• Tóm tắt văn bản Con đường không chọn

Con đường không chọn được sáng tác vào 1915, bài thơ thể hiện trí lí, quan niệm về sự sở hữu và bi kịch của sự lựa chọn, thể hiện sự băn khoăn của con người về tính đúng sai của mỗi quyết định, mỗi sự lựa chọn.

• Bố cục văn bản Con đường không chọn

- Đoạn 1: 3 khổ thơ đầu: Hai lối rẽ

- Đoạn 2: Khổ thơ cuối: Sự lựa chọn lỗi đi của nhân vật trữ tình.

• Giá trị nội dung văn bản Con đường không chọn

- Bài thơ gửi gắm thông điệp trong cuộc sống, mỗi chúng ta luôn phải đưa ra những lựa chọn quan trọng.

• Giá trị nghệ thuật văn bản Con đường không chọn

- Hình ảnh ẩn dụ sâu sắc hấp dẫn.

- Ngôn ngữ thơ thấm thía, giàu sức gợi

* Trước khi đọc

Câu 1 trang 104 Ngữ văn 10 Tập 2: Bạn đã bao giờ cảm thấy khó khăn khi phải đứng trước nhiều khả năng lựa chọn?

Trả lời:

- Khó khăn trước việc lựa chọn trường học, lựa chọn đồ dùng cá nhân, lựa chọn nghề nghiệp cho bản thân trong tương lai…

→ Có quá nhiều sự lựa chọn, và bản thân không biết nên chọn cái nào cho phù hợp.

Câu 2 trang 104 Ngữ văn 10 Tập 2: Điều gì đã khiến bạn đưa ra quyết định lựa chọn của mình khi ấy? Bạn thấy may mắn hay tiếc nuối lựa chọn đó của bản thân?

Trả lời:

- Gợi ý trả lời: Có thể là tác động từ gia đình, xã hội hoặc cũng có thể là xuất phát từ mong muốn, đam mê của bản thân…

* Đọc văn bản

1. Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai và đang đứng trước tình huống nào?

- Nhân vật trừ tình trong bài thơ là: tác giả (Rô-bớt Phờ-rót).

- Nhân vật trữ tình đang đứng trước hay con đường, và đang băn khoăn không biết nên lựa chọn con đường nào hơn.

2. Trong ba khổ đầu bài thơ, hai lối rẽ được miêu tả như thế nào?

- Hai con đường lá rơi đầy chưa đen vết chân ai.

+ Lối rẽ bên này: đến tận nơi vệt đường khuất dạng sau bụi cây.

+ Lỗi rẽ bên kia: cỏ rậm trêm mặt đường như thèm muốn người đi, đôi chỗ đã thấy dấu mòn như con đường nọ.

3. Nhân vật trữ tình đã lựa chọn lối rẽ nào?

- Chọn lối rẽ bên kia, chọn lối mòn ít có ai đi.

* Sau khi đọc

Nội dung chính: Con đường không chọn được sáng tác vào 1915, bài thơ thể hiện trí lí, quan niệm về sự sở hữu và bi kịch của sự lựa chọn, thể hiện sự băn khoăn của con người về tính đúng sai của mỗi quyết định, mỗi sự lựa chọn.

Câu 1 trang 106 Ngữ văn 10 Tập 2: “Con đường” và “lối rẽ” trong bài thơ có thể xem là những ẩn dụ. Những ẩn dụ đó gợi cho bạn nghĩ đến điều gì?

Trả lời:

- Con đường trong bài thơ trở thành một hình tượng biểu trưng của con đường đời, của lí tưởng, của những gì lớn lao, quan trọng, có ý nghĩa quyết định đến số phận của mỗi con người.

- Lối rẽ chính là sự lựa chọn, là quyết định của bản thân trước con đường đó.

Câu 2 trang 106 Ngữ văn 10 Tập 2: Theo bạn, tạo sao Rô-bớt Phờ-rót lại đặt nhan đề bài thơ là Con đường không chọn cứ không phải Con đường tôi chọn hay Con đường ít người đi?

Trả lời

- Rô-bớt Phờ-rót lại đặt nhan đề bài thơ là Con đường không chọn vì để thể hiện sự nuối tiếc về sự lựa chọn của mình, sự hối tiếc khi mơ hồ phỏng đoán về con đường không được lựa chọn. Nó là gì? Là khổ đau hay hạnh phúc? Nếu chọn nó, cuộc đời sẽ đi về đâu? Sẽ được và mất những gì?

- Và có thể, Rô-bớt Phờ-rót đã bỏ lỡ một cơ hội lớn trong đời khiến người ta phải hối tiếc khôn nguôi, thể hiện sự băn khoăn của con người về tính đúng sai của mỗi quyết định, mỗi sự lựa chọn.

Câu 3 trang 106 Ngữ văn 10 Tập 2: Hai lối rẽ trong rừng khác nhau hay giống nhau nhiều hơn? Phải chăng vì điều ấy mà nhân vật trong bài thơ cảm thấy khó khăn khi phải lựa chọn một trong hai lối rẽ?

Trả lời

- Tác giả giới thiệu hai lối đi khác nhau trong một khu rừng, một lối xa hơn và một lối gần bên cạnh. “Tiếc rằng ta không thể chọn cả hai” nên nhà thơ sau khi “đứng một thời gian dài” đã chọn lối gần là con “đường nhiều cỏ, lối mòn như chưa có”

Câu 4 trang 106 Ngữ văn 10 Tập 2: Nếu như nhân vật trữ tình không thể chọn cả hai lối rẽ cùng lúc thì anh ta có thể không lựa chọn bất cứ lối rẽ nào được chăng? Vì sao?

Trả lời:

- Dù muốn hay không, khi đứng trước sự lựa chọn bắt buộc tác giả phải đưa ra quyết định cho bản thân mình.

- Bởi vì cuộc đời là một hành trình dài, ẩn chứa vô vàn sự lựa chọn khác nhau. Chỉ có việc lựa chọn mới giúp con người ta nhận ra đâu là hạnh phúc đích thực mà mình cần tìm kiếm.

Câu 5 trang 106 Ngữ văn 10 Tập 2: Trong bài thơ, cuối cùng nhân vật trữ tình cũng vẫn phải đưa ra lựa chọn của mình. Theo bạn, anh ta có thật sự tin rằng lối rẽ mình chọn là con đường tốt hơn?

Trả lời:

- Nhà thơ chưa bao giờ cho rằng sự lựa chọn con đường chưa có người đi của mình là sai lầm và cũng chưa bao giờ tỏ ra ân hận vì sự lựa chọn đó.

- Nhưng mà trong sâu thẳm của tâm hồn, “con đường không được chọn” vẫn có sức vẫy gọi rất lớn như một bến bờ hạnh phúc mà con thuyền cuộc đời của nhà thơ không bao giờ cập bến được.

→ Điều đó thể hiện một tâm lí rất phổ biến của con người, đó là chúng ta thường không trân trọng những gì mình đang có mà ngược lại, chỉ trân trọng và khao khát những gì đã mất đi hoặc không thuộc về mình.

Câu 6 trang 106 Ngữ văn 10 Tập 2: Bạn có đồng cảm với trạng thái do dự, phân vân của nhân vật trữ tình xuyên suốt bài thơ không? Vì sao?

Trả lời:

- Gợi ý trả lời: Có thể đồng cảm với trạng thái do dự, phân vân vì ai cũng có một cuộc đời và ai cũng có ít nhất là một lần lựa chọn. Ai cũng muốn chọn điều tốt nhất cho mình nên phải băn khoăn, suy nghĩ trăn trở để đưa ra được quyết định đúng đắn nhất.

Câu 7 trang 106 Ngữ văn 10 Tập 2: Hãy nêu một thông điệp từ bài thơ có ý nghĩa đối với cá nhân bạn.

Trả lời:

Thông điệp: Chọn con “đường nhiều cỏ, lối mòn như chưa có”

- Đây là một sự lựa chọn táo bạo, tự tin. Có lẽ bất cứ ai cũng sẽ tán thành và thán phục sự lựa chọn đầy tính khai phá này. Không ngại chông gai, chấp nhận mạo hiểm, sự lựa chọn này thể hiện một lối sống rất đẹp. Nhà văn Lỗ Tấn của Trung Quốc đã từng nói: “Trên mặt đất làm gì có đường, người ta đi nhiều thì thành đường đó thôi”. Đúng vậy, mọi cái đều khó nhất là ở sự khởi đầu. Nhưng nếu dám khởi đầu, con người có thể làm nên tất cả, kể cả những điều kì vĩ nhất.

* Kết nối đọc – viết 

Bài tập trang 106 Ngữ văn 10 Tập 2: Từ bài thơ này, theo bạn làm thế nào để chúng ta can đảm hơn trong những lựa chọn của mình trên hành trình trưởng thành? Hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) để trả lời câu hỏi trên.

Đoạn văn tham khảo

“Bâng khuâng đứng giữa đôi dòng nước.

 Chọn một dòng hay để nước trôi.”

Dòng nước của Tố Hữu và con đường của Rô-bớt Phờ-rót đều nói đến cái khó của sự chọn lựa. Ai cũng có một cuộc đời, ai cũng có ít nhất là một lần lựa chọn, từ lí tưởng, sự nghiệp, tình yêu cho đến món ăn, chiếc áo… đều cần được cân nhắc, chọn cái nào và bỏ cái nào đều là kết quả của một quá trình suy nghĩ đắn đo kĩ lưỡng. Vậy làm thế nào để chúng ta can đảm hơn trong những lựa chọn của mình trên hành trình trưởng thành? Đầu tiên, bạn hãy tin vào bản thân mình, tin vào sự lựa chọn và hành động theo ước mơ, sự mách bảo của con tim, khám phá đam mê của mình và tìm người cố vấn hỗ trợ. Bạn phải sẵn sàng để lại những gì an toàn và thoải mái để có chỗ cho mọi thứ khác xảy ra. Bạn phải sẵn sàng thoát khỏi cái gọi là “bạn bè”, những người muốn gạt bỏ ước mơ của bạn hoặc kìm hãm bạn. Hãy cố gắng làm điều gì đó, ngay cả khi biết mình có thể thất bại, đó là chìa khóa để học rằng không có gì phải xấu hổ khi thất bại. Mọi thất bại chỉ đơn giản là một cơ hội để nhận ra rằng có thể đứng dậy sau khi vấp ngã, rút ​​kinh nghiệm và khóa học đúng đắn. Nhiều người vĩ đại đã trải qua thất bại và phục hồi. Giống như họ, bạn có thể học hỏi từ kinh nghiệm của mình và làm tốt hơn lần sau. Lòng dũng cảm là thứ thúc đẩy động lực để quay trở lại và làm tốt hơn trong “lần tiếp theo”. Càng thể hiện và rèn luyện lòng dũng cảm, chúng ta càng có được sự tự tin. Và chúng ta càng có được sự tự tin, chúng ta càng ít sợ hãi hơn. Cuộc sống cá nhân và nghề nghiệp của bất kỳ cá nhân nào cũng không tránh khỏi những thách thức và cơ hội có vẻ khó khăn. Đối mặt với từng vấn đề một cách chủ động, từng cái một, có thể giúp bạn thực sự rèn luyện lòng dũng cảm khi đối mặt với những thử thách này. Bạn càng tìm thấy thành công trong việc sử dụng lòng can đảm để xây dựng bước tiếp theo của mình, bạn càng có cơ hội học được cách thấy mình thực sự kiên cường như thế nào.

Nội dung chính

Bài thơ nói về sự băn khoăn trong lựa chọn con đường đời của mỗi người. 

Trước khi đọc Câu 1

Bạn đã bao giờ cảm thấy khó khăn khi phải đứng trước nhiều khả năng lựa chọn?

Phương pháp giải:

Dựa vào kiến thức cá nhân, nhớ lại những trường hợp cần lựa chọn để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

- Học sinh tự trả lời câu hỏi.

- Gợi ý: có thể thấy khó khăn, phân vân không biết nên lựa chọn cái nào cho thích hợp; hoặc không thấy khó khăn hay băn khoăn gì mà có thể lựa chọn ngay lập tức.

Trước khi đọc Câu 2

Điều gì đã khiến bạn đưa ra quyết định lựa chọn của mình khi ấy? Bạn thấy may mắn hay tiếc nuối vì lựa chọn đó của bản thân?

Phương pháp giải:

Nhớ lại những lần phải lựa chọn, suy nghĩ và chia sẻ cảm nhận của mình.

Lời giải chi tiết:

- Để có thể quyết định được lựa chọn của mình, tôi đã tham khảo ý kiến của bố mẹ, người thân hoặc bạn bè và sau đó lắng nghe suy nghĩ của bản thân để lựa chọn.

- Tôi không cảm thấy may mắn hay tiếc nuối vì lựa chọn của bản thân, tôi chấp nhận lựa chọn đó một cách tự nhiên.

Trong khi đọc Câu 1

Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai và đang đứng trước tình huống nào?

Phương pháp giải:

- Đọc bài thơ Con đường không chọn.

- Dựa vào nội dung khổ thơ đầu để xác định nhân vật trữ tình trong bài thơ.

Lời giải chi tiết:

Nhân vật trữ tình trong bài thơ là một người khách lữ hành và đang đứng trước tình huống phải lựa chọn một trong hai con đường để đi tiếp.

Trong khi đọc Câu 2

Trong ba khổ đầu của bài thơ, hai lối rẽ được miêu tả như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ ba khổ đầu của bài thơ, tập trung vào chi tiết miêu tả lối rẽ để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Hai lối rẽ là hai con đường dường như chưa có ai đặt chân đến, chúng nằm giữa rừng lá vàng; một lối rẽ trải dài khuất dạng sau một bụi cây; còn lối rẽ bên kia có một mặt cỏ rậm trên mặt đường và có chút ít dấu mòn không rõ.

Trong khi đọc Câu 3

Nhân vật trữ tình đã lựa chọn lối rẽ nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn cuối của bài thơ để biết nhân vật trữ tình chọn lối rẽ nào.

Lời giải chi tiết:

Nhân vật trữ tình đã chọn lối mòn ít có ai đi lại với mong muốn được khám phá thêm nhiều thứ mới lạ.

Sau khi đọc Câu 1

“Con đường” và “lối rẽ” trong bài thơ có thể xem là những ẩn dụ. Những ẩn dụ đó gợi cho bạn nghĩ đến điều gì?

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ bài thơ Con đường không chọn.

- Dựa vào nội dung bài thơ và ý nghĩa của ẩn dụ “con đường”, “lối rẽ” để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

     Những ẩn dụ “con đường” và “lối rẽ” gợi cho tôi nghĩ đến những khó khăn khi phải lựa chọn, sự phân vân và băn khoăn không biết nên chọn gì. “Con đường” là câu hỏi và “lối rẽ” là những lựa chọn được đưa ra.

Sau khi đọc Câu 2

Theo bạn, tại sao Rô-bớt Phờ-rót lại đặt nhan đề bài thơ là Con đường không chọn mà không phải Con đường tôi chọn hay Con đường ít người đi?

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ bài thơ Con đường không chọn.

- Dựa vào nội dung bài thơ và ý nghĩa nhan đề để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

     Theo tôi, Rô-bớt Phờ-rót đặt nhan đề bài thơ là Con đường không chọn chứ không phải Con đường tôi chọn hay Con đường ít người đi là vì

- Ông muốn nhấn mạnh vào sự lựa chọn của nhân vật trữ tình, nhấn mạnh vào con đường mà nhân vật không chọn cũng như suy nghĩ của nhân vật về lựa chọn của mình.

- Nếu đặt tên nhan đề là Con đường tôi chọn hay Con đường ít người đi thì chưa thật sự truyền tải được hết thông điệp của bài thơ, cũng như chưa tạo được ấn tượng với độc giả.

Sau khi đọc Câu 3

Hai lối rẽ trong rừng khác nhau hay giống nhau nhiều hơn? Phải chăng vì điều ấy mà nhân vật trữ tình trong bài thơ cảm thấy khó khăn khi phải lựa chọn một trong hai lối rẽ?

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ bài thơ Con đường không chọn.

- Tập trung vào ba khổ thơ đầu miêu tả hai lối rẽ trong rừng để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

- Hai lối rẽ trong rừng gần như không có sự khác nhau, chúng đều là những lối rẽ đầy cây cỏ và bụi rậm khó phân biệt, có chăng chỉ là dấu mòn của hai lối đôi chút khác nhau.

- Có lẽ chính vì sự giống nhau của hai lối rẽ mà nhân vật trữ tình khó lựa chọn được lối đi cho mình, anh phân vân không biết lựa chọn nào là tốt cho mình hơn.

Sau khi đọc Câu 4

Nếu như nhân vật trữ tình không thể chọn cả hai lối rẽ cùng lúc thì anh ta có thể không lựa chọn bất cứ lối rẽ nào được chăng? Vì sao?

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ bài thơ Con đường không chọn.

- Tập trung vào khổ thơ viết về sự lựa chọn của nhân vật trữ tình cùng với hoàn cảnh của anh để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

     Nhân vật đang trên hành trình lữ hành, khám phá những điều mới mẻ vậy nên khi anh không thể lựa chọn cả hai lối rẽ thì anh cũng không thể không chọn bất cứ lối rẽ nào. Anh cần phải đưa ra lựa chọn một lối đi để có thể tiếp tục cuộc hành trình của mình và đây là một sự lựa chọn khó khăn.

Sau khi đọc Câu 5

Trong bài thơ, cuối cùng nhân vật trữ tình cũng vẫn phải đưa ra lựa chọn của mình. Theo bạn, anh ta có thật sự tin rằng lối rẽ mình chọn là con đường tốt hơn?

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ bài thơ Con đường không chọn.

- Tập trung vào khổ thơ cuối, cảm xúc của nhân vật trữ tình khi lựa chọn một lối rẽ để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

     Theo tôi, khi nhân vật đưa ra sự lựa chọn cuối cùng của mình, anh vẫn còn đôi chút băn khoăn và phân vân, anh chưa thật sự tin vào quyết định của mình và chưa biết sự lựa chọn đó sẽ đem lại cho anh điều gì.

Sau khi đọc Câu 6

Bạn có đồng cảm với trạng thái do dự, phân vân của nhân vật trữ tình xuyên suốt bài thơ không? Vì sao?

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ bài thơ Con đường không chọn.

- Dựa vào cảm xúc của nhân vật trữ tình khi lựa chọn một lối rẽ và liên hệ với cảm nhận của bản thân để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

     Tôi cảm thấy đồng cảm với trạng thái do dự, phân vân của nhân vật trữ tình xuyên suốt bài thơ. Vì tôi nhận thấy hình ảnh của mình qua nhân vật trữ tình; sự phân vân, không quyết của mình mỗi khi phải lựa chọn. Lựa chọn là một vấn đề đầy sự khó khăn.

Sau khi đọc Câu 7

Hãy nêu một thông điệp từ bài thơ có ý nghĩa đối với cá nhân bạn.

Phương pháp giải:

- Đọc kĩ bài thơ Con đường không chọn.

- Dựa vào nội dung bài thơ và thông điệp mà tác giả muốn truyền tải để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

     Với tôi, bài thơ đã giúp tôi hiểu hơn về sự lựa chọn, cần phải có sự dứt khoát, quyết tâm hơn khi lựa chọn. Dù cho lựa chọn có khó khăn đến đâu thì cũng cần phải quyết tâm, đừng quá băn khoăn suy nghĩ mà hãy chấp nhận lựa chọn của bản thân.

Kết nối đọc - viết

Từ bài thơ này, theo bạn, làm thế nào để chúng ta cam đảm hơn trong những lựa chọn của mình trên hành trình trưởng thành? Hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) để trả lời câu hỏi trên.

Phương pháp giải:

Dựa vào ý nghĩa của bài thơ cùng với suy nghĩ cá nhân để chia sẻ những điều giúp ta can đảm hơn trong những lựa chọn của mình trên hành trình trưởng thành.

Lời giải chi tiết:

Trong cuộc sống, chúng ta thường xuyên gặp phải những câu hỏi, những vấn đề cần phải đưa ra sự lựa chọn. Khi phải đưa ra một lựa chọn, chúng ta thường có sự phân vân, băn khoăn không biết nên chọn thế nào hay suy nghĩ liệu lựa chọn đó là tốt hay xấu, … Vậy phải làm thế nào để chúng ta cam đảm hơn trong những lựa chọn của mình trên hành trình trưởng thành? Đầu tiên, để không thấy khó khăn khi lựa chọn, chúng ta cần phải đối mặt trực tiếp với những thử thách, không nên quá băn khoăn về sự giống và khác nhau giữa các lựa chọn. Nhân vật trữ tình trong bài thơ Con đường không chọn đã thấy khó khăn vì hai lối rẽ đều khá giống nhau, anh phân vân không biết mình nên lựa chọn lối đi nào. Sự băn khoăn khiến chúng ta lo sợ nhiều thứ và dẫn đến sự rối loạn về suy nghĩ. Thay vì lo lắng sự đúng sai, tốt xấu, sự giống và khác nhau giữa các lựa chọn thì chúng ta nên lắng nghe cảm xúc, suy nghĩ của bản thân. Tự cảm nhận bản thân cần gì và nên làm gì, lắng nghe con tim mình và không nên suy nghĩ về sự may mắn hay hối hận về lựa chọn của mình. Dù lựa chọn của chúng ta có đúng hay sai thì chúng ta cũng cần phải chấp nhận nó, không nên oán trách hay than vãn. Cuối cùng, để có thể can đảm khi lựa chọn, chúng ta cần phải tự rèn luyện bản thân, rèn luyện sự quyết tâm khi đưa ra một quyết định nào đó một cách kiên định, đừng để bản thân cảm thấy nuối tiếc điều gì.

I. Tác giả văn bản Con đường không chọn

- Rô-bớt Phờ-rớt (1874 – 1963) là nhà thơ Mỹ có tầm ảnh hưởng lớn trong văn học hiện đại. Cho đến nay ông là nhà thơ duy nhất từng được bốn lần nhận giải thưởng Pu – lít -dơ – giải thưởng thường niên uy tín của Mỹ trao cho các lĩnh vực như báo chí, văn chương, âm nhạc,…

II. Tìm hiểu tác phẩm Con đường không chọn

Thể loại: Thể thơ tự do

Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: 

- Con đường không chọn là một trong những bài thơ được đọc nhiều nhất của Rô-bớt Phờ-rớt. Tác phẩm được sáng tác vào năm 1915, lấy cảm hứng từ những cuộc đi dạo trong rừng với người bạn của ông – nhà thơ nhà thơ É-uốt Thô-mớt-xơ (1878 – 1917). Theo lời của Phờ-rét, trong những cuộc đi dạo ấy, Thô-mớt-xơ thường băn khoăn không biết nên chọn lổi nào để đi, rồi sau khi đã lựa chọn, ông lại nuối tiếc, đáng lẽ nên chọn một lối khác.

- Bài thơ của Phờ-rót ra đời vào thời điểm nhiều người hoài nghi về lựa chọn của bản thân và thường nghĩ rằng họ nên quay lại con đường mình từng từ bỏ. Không lâu sau khi nhận được bài thơ của Phờ-rót trong một lá thư, Ét-uốt Thô-mát-xơ tham gia vào Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 – 1918) và ông đã tử trận trong trận A-rát-xơ vào năm 1917.

Phương thức biểu đạt: Biểu cảm 

Tóm tắt: 

Bài thơ “Con đường không ai chọn” của Rô-bớt Phờ-rớt đã gửi gắm những suy nghĩ của tác giả về những lựa chọn của con người trên đường đời. Trong cuộc sống, mỗi chúng ta luôn phải đưa ra những lựa chọn mà quyết định ấy sẽ ảnh hưởng quan trọng đến cuộc đời của mình. Vì vậy, trên hành trình cuộc đời, mỗi chúng ta cần đưa ra những lựa chọn đúng đắn, sống là chính mình, không đi theo những lối mòn. 

Bố cục: Chia bài thơ làm 2 đoạn 

- Đoạn 1: 3 khổ thơ đầu: Hai lối rẽ 

- Đoạn 2: Khổ thơ cuối: Sự lựa chọn lỗi đi của nhân vật trữ tình.

Giá trị nội dung: 

- Bài thơ khẳng định trong cuộc sống, mỗi chúng ta luôn phải đưa ra những lựa chọn mà quyết định ấy sẽ ảnh hưởng quan trọng đến cuộc đời của mình.

Giá trị nghệ thuật: 

- Hình ảnh ẩn dụ sâu sắc hấp dẫn.

- Ngôn ngữ thơ mộc mạc, giản dị, sâu sắc

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Con đường không chọn

Nhan đề bài thơ

Tác giả đặt tên nhan đề là “con đường không chọn” bởi đó là lối rẽ ông đã bỏ lại trước những lựa chọn của mình. Nhà thơ dường như quan tâm tới con đường mà ông không đi hơn là con đường ông đã chọn. Tựa đề bài thơ đã cho thấy cảm thức mất mát vì không thể đi được cả 2 con đường, một sự tiếc nuối, băn khoăn, trăn trở trước những hướng đi của cuộc đời. 

Hai lối rẽ

- Hai lối rẽ trong rằng giống nhau nhiều hơn bởi cả hai lối đều vàng rực lá và đều có vệt mòn. Chính vì hai lối rẽ quá giống nhau nên nhân vật trữ tình băn khoăn, trăn trở không biết nên lựa chọn con đường nào. 

- “Con đường” trong bài thơ là ẩn dụ chỉ hành trình trên đường đời của mỗi con người.

- “lối rẽ” là ẩn dụ chỉ những quyết định dẫn đến những hướng đi khác nhau trên đường đời. 

Sự lựa chọn của nhân vật tôi

Nhân vật trữ tình cuối cùng đã đưa ra lựa chọn “lối mòn ít có ai đi”. Nhân vật trữ tình không thật sự tin rằng lối rẽ đó tốt hơn bởi anh ta đã tưởng tượng đến viễn cảnh tương lai rằng: “Tôi sẽ kể chuyện này trong một tiếng thở dài”. “Tiếng thở dài” được nhân vật hình dung như ẩn chứa sự nuối tiếc, trăn trở về con đường mình đã chọn và con đường không chọn. 

Trước khi đọc

Câu 1. Bạn đã bao giờ cảm thấy khó khăn khi phải đứng trước nhiều khả năng lựa chọn?

Mỗi người đều từng cảm thấy khó khăn khi phải đứng trước nhiều khả năng lựa chọn.

Câu 2. Điều gì đã khiến bạn đưa ra quyết định lựa chọn của mình khi ấy? Bạn thấy may mắn hay tiếc nuối vì lựa chọn đó của bản thân?

• Để đưa ra quyết định lựa chọn cần lắng nghe mong muốn, nguyện vọng của bản thân.
• Ý kiến: May mắn/Tiếc nuối.

Đọc văn bản

Câu 1. Nhân vật trữ tình trong bài thơ là ai và đang đứng trước tình huống nào?

• Nhân vật trữ tình: tôi - một người lữ hành
• Tình huống: Đứng trước hai con đường và phải lựa chọn một trong hai con đường.

Câu 2. Trong ba khổ đầu của bài thơ, hai lối rẽ được miêu tả như thế nào?

Hai lỗi rẽ: Nằm giữa rừng lá vàng, một lối rẽ trải dài khuất dạng sau một bụi cây, còn lối rẽ bên kia có một mặt cỏ rậm trên mặt đường và có chút ít dấu mòn không rõ.

Câu 3. Nhân vật trữ tình đã lựa chọn lối rẽ nào?

Lối rẽ ít có ai đi.

Trả lời câu hỏi

Câu 1. “Con đường” và “lối rẽ” trong bài thơ có thể xem là những ẩn dụ. Những ẩn dụ đó gợi cho bạn nghĩ đến điều gì?

“Con đường” và “lối rẽ” trong bài thơ ẩn dụ cho đường đời và những khúc ngoặt mà bất cứ ai trong chúng ta cũng có lúc phải lựa chọn.

Câu 2. Theo bạn, tại sao Rô-bớt Phờ-rót lại đặt nhan đề bài thơ là Con đường không chọn mà không phải là Con đường tôi chọn hay Con đường ít người đi?

Tác giả đặt nhan đề bài thơ là “Con đường không chọn” nhằm làm rõ một tâm lí phổ biến của con người thường nuối tiếc về những gì mình đã không chọn vì phần lớn những lựa chọn đều bất toàn, không dẫn đến điều mong đợi.

Câu 3. Hai lối rẽ trong rừng khác nhau hay giống nhau nhiều hơn? Phải chăng vì điều ấy mà nhân vật trữ tình trong bài thơ cảm thấy khó khăn khi phải chọn lựa một trong hai lối rẽ?

• Hai lối rẽ trong rừng gần như giống nhau: nhiều cây cỏ, bụi rậm…
• Con người thường khó lựa chọn trước những cùng cấp, cùng giá trị.

Câu 4. Nếu như nhân vật trữ tình không thể chọn cả hai lối rẽ cùng lúc thì anh ta có thể không lựa chọn bất cứ lối rẽ nào được chăng? Vì sao?

Nhân vật trữ tình là một người lữ hành. Tình huống mà nhân vật trữ tình phải đối mặt thực sự rất khó khăn vì anh ta không thể cùng lúc đi trên hai con đường. Nhưng nếu lựa chọn từ bỏ thì cuộc hành trình sẽ không thể bắt đầu và anh ta sẽ chỉ mãi giậm chân tại chỗ.

Câu 5. Trong bài thơ, cuối cùng nhân vật trữ tình cũng vẫn phải đưa ra lựa chọn của mình. Theo bạn, anh ta có thật sự tin rằng lối rẽ mình chọn là con đường tốt hơn?

Trong bài thơ, cuối cùng nhân vật trữ tình cũng vẫn phải đưa ra lựa chọn của mình. Nhưng anh ta không thực sự tin rằng lối rẽ mình chọn là con đường tốt hơn.

Câu 6. Bạn có đồng cảm với trạng thái do dự, phân vân của nhân vật trữ tình xuyên suốt bài thơ không? Vì sao?

• Ý kiến: Đồng cảm.
• Nguyên nhân: Con người thường rơi vào trạng thái do dự, phân vân khi phải đưa ra lựa chọn.

Câu 7. Hãy nêu một thông điệp từ bài thơ có ý nghĩa đối với cá nhân bạn.

Con người cần có những lựa chọn đúng đắn; Khi lựa chọn cần dứt khoát, quyết tâm…

Kết nối đọc - viết

Từ bài thơ này, theo bạn, làm thế nào để chúng ta can đảm hơn trong những lựa chọn của mình trên hành trình trưởng thành? Hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) để trả lời câu hỏi trên.