Câu 1

Hãy tóm tắt thật ngắn gọn nội dung chính của mỗi văn bản sử thi đã đọc theo mẫu dưới đây (làm vào vở)

Bảng tóm tắt nội dung chính của các văn bản

Phương pháp giải:

- Kẻ bảng theo mẫu vào vở.

- Đọc kĩ lại ba văn bản để tìm nội dung chính.

Lời giải chi tiết:

STT

Văn bản

Nội dung chính

1

Đăm Săn chiến thắng Mato Mxây (Trích sử thi Đăm Săn)

Nói về cuộc giao chiến giữa hai tù trưởng Đăm Săn và Mtao Mxây. Từ đó thấy được sức mạnh, phẩm chất của Đăm Săn và không khí ăn mừng chiến thắng của bà con Ê-đê.

  2

Gặp Ka-ríp và Xi-la (Trích sử thi Ô-đi-xê)

Cuộc hành trình trở về quê hương và giao chiến với lũ quái thú là Ka-ríp, Xi-la của Ô-đi-xê cùng những người bạn đồng hành.

  3

Đăm Săn đi chinh phục nữ thần Mặt Trời (Trích sử thi Đăm Săn)

Nói về cuộc hành trình đi chinh phục nữ thần Mặt Trời đầy gian khổ và chông gai của anh hùng Đăm Săn.

Câu 2

Ô-đi-xê trong đoạn trích Gặp Ka-ríp và Xi-la và Đăm Săn trong Đăm Săn chiến thắng Mato Mxây đã thể hiện những đặc điểm nào của nhân vật anh hùng trong sử thi.

Phương pháp giải:

- Đọc lại phần lý thuyết về những đặc điểm của nhân vật anh hùng sử thi trong phần Tri thức Ngữ Văn.

- Đối chiếu với hai nhân vật trên.

Lời giải chi tiết:

Đặc điểm

Nhân vật Ô-đi-xê

Nhân vật Đăm Săn

Sở hữu sức mạnh, tài năng, lòng dũng cảm phi thường

- Thông minh, luôn có cách thức hợp lí để vượt qua những khó khăn trước mặt.

- Sức mạnh “vượt đồi tranh”, múa khiên “trên cao gió như bão, dưới thấp gió như lốc, cây cối chết rụi); múa chạy nước kiệu (quả búi ba lần rạn nứt, ba đồi tranh bật rễ).

- Sẵn sàng chiến đấu để mang lại cuộc sống bình yên cho buôn làng.

Luôn sẵn sàng đối mặt với những thách thức, hiểm nguy

- Dám đối mặt với những khó khăn trên con đường trở về quê hương (sự quyến rũ của các nàng Xi-ren, Ka-ríp, Xi-la).

- Điềm tĩnh tìm cách vượt qua khó khăn.

Khi Đăm Săn đã chiến đấu quá mêt, thêm nữa đâm mãi người Mtao Mxây nhưng không thủng. Lúc này, chàng không bỏ cuộc mà vẫn cố gắng để tiêu diệt tên tù trưởng này.

Lập nên những kì tích, uy danh lẫy lừng

Ô-đi-xê cùng những người bạn đã cùng vượt qua sự quyễn rũ của các nàng Xi-ren.

Chiến thắng Mtao Mxây; danh tiếng vang xa; được mọi người tôn trọng, tín nhiệm.

Câu 3

So sánh tác dụng của việc sử dụng người kể chuyện ngôi thứ nhất trong Gặp Ka-ríp và Xi-la và người kể chuyện ngôi thứ ba trong Đăm Săn chiến thắng Mato Mxây.

Phương pháp giải:

- Hiểu rõ ngôi thứ nhất và ngôi thứ ba.

- Thử thay thể hai ngôi kể của văn bản để thấy được việc sử dụng ngôi kể như trên là hợp lí.

Lời giải chi tiết:

- Văn bản Gặp Ka-ríp và Xi-la kể về cuộc hành trình trở về của Ô-đi-xê và những người bạn đồng hành vượt qua biết bao gian khổ, thử thách. Văn bản được kể theo ngôi thứ nhất (theo lời kể của Ô-đi-xê) là hoàn toàn hợp lí. Bởi sử dụng ngôi kể thứ nhất sẽ giúp tăng tính chân thực cho văn bản, giúp người đọc hình dung một cách rõ ràng nhất về tính khốc liệt của cuộc hành trình vì chính người kể là người tham gia trực tiếp.

- Văn bản Đăm Săn chiến thắng Mato Mxây kể về cuộc giao chiến giữa hai tù trưởng. Văn bản này được kể theo ngôi thứ ba (theo góc nhìn của người kể chuyện). Vì từ góc nhìn này, người kể chuyện sẽ có sự quan sát rõ ràng hơn ở mọi góc cạnh về cuộc giao chiến đó. Từ đó, đem lại sự chân thực và hấp dẫn cho văn bản.

Câu 4

Bạn rút ra được những lưu ý gì về cách trình bày ý kiến (viết và nói) về một vấn đề xã hội?

Phương pháp giải:

Từ việc viết, trình bày ý kiến về một vấn đề xã hội và được lắng nghe ý kiên nhận xét, tự rút ra bài học cho bản thân.

Lời giải chi tiết:

Một số lưu ý em rút ra được:

- Cần tìm hiểu kĩ về vấn đề mình sẽ viết, trình bày.

- Cần lắng nghe ý kiến của người khác, không nên quá áp đặt suy nghĩ của bản thân và bắt mọi người phải công nhận nó đúng.

- Trình bày rõ ràng từng luận điểm. Mỗi luận điểm cần đi kèm với lĩ lẽ và bằng chứng xác thực để tăng tính thuyết phục đối với người nghe.

Câu 5

Theo bạn, sức sống của một cộng đồng được nuôi dưỡng từ đâu?

Phương pháp giải:

Nêu lên quan điểm cá nhân

Lời giải chi tiết:

     Theo quan điểm của cá nhân em, sức sống của một cộng đồng được nuôi dưỡng từ những truyền thống, phong tục tập quán tốt đẹp được lưu truyền từ bao đời nay; từ những câu chuyện lịch sử mang đậm tính dân tộc; là tinh thần đoàn kết của cả dân tộc. Chính những điều ấy sẽ giúp mỗi người trong cộng đồng đều cảm thấy tự hào, hãnh diễn và có ý thức xây dựng, phát triển cộng đồng ngày một vững mạnh hơn.

Câu 1 (trang 62 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Hãy tóm tắt thật ngắn gọn nội dung chính của mỗi văn bản sử thi đã đọc theo mẫu dưới đây (làm vào vở)

TT

Văn bản

Nội dung chính

1

Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxây (Trích sử thi Đăm Săn)

2

Gặp Ka-rip và Xi-la (Trích xử thi Ô-đi-xê)

3

Đăm Săn đi chinh phục nữ thần Mặt Trời (Trích sử thi Đăm Săn)

Trả lời:

STT

Văn bản

Nội dung chính

1

Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxây (Trích sử thi Đăm Săn)

Kể về việc Đăm Săn đã hạ gục Mtao Mxây để cứu được vợ mình và mở tiệc ăn mừng chiến thắng linh đình

2

Gặp Ka-ríp và Xi-la (Trích sử thi Ô-đi-xê)

Sau khi nhận lời tiên tri của Xi-ếc-xê, Ô-đi-xê cùng các thủy thủ tiếp tục lên đường. Họ đã vượt qua ải của các nàng Xi-ren nhưng lại bị vây khốn bởi đòn tấn công của Ka-ríp và Xi-la

3

Đăm Săn đi chính phục nữ thần Mặt trời

Sau cuộc phiêu lưu, Đăm Săn đã đến được nhà của nữ thần Mặt Trời và ngỏ ý muốn cưới nàng làm vợ. Nữ thần đã từ chối dù Đăm Săn bày tỏ hết lòng mình. Chàng ra về trước sự khuyên can của nữ thần và chết lún trong rừng ma đất đen

Câu 2 (trang 62 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Ô-đi-xê trong đoạn trích Gặp Ka-ríp và Xi-la và Đăm Săn trong Đăm Săn chiến thắng Mato Mxây đã thể hiện những đặc điểm nào của nhân vật anh hùng sử thi.

Trả lời:

Ý chí kiên cường, tài năng hơn người, khả năng của một người lãnh đạo

Câu 3 (trang 62 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): So sánh tác dụng của việc sử dụng người kể chuyện ngôi thứ nhất trong Gặp Ka-ríp và Xi-la và người kể chuyện ngôi thứ ba trong Đăm Săn chiến thắng Mato Mxây.

Trả lời:

- Ngôi kể thứ nhất : từ xưng hô dùng để kể lại câu chuyện là " tôi "; là người chứng kiến đầu đủ các sự việc để kể lại ; ngôi kể này sẽ giúp mọi việc được kể lại thật chi tiết, dễ dàng bộc lộ cảm xúc nhân vật nhưng lại rất khó trong việc nêu cảm nhận, ý kiến của bản thân bao quát tổng thể cả câu chuyện.

- Ngôi kể thứ ba : người kể câu chuyện không phải là người trực tiếp tham gia mà chỉ gián tiếp kể lại câu chuyện với vai trò là người dẫn lời ; điều đó làm cản trở việc bộc lộ được hết các suy nghĩ, cảm xúc của các đối tượng trong câu chuyện nhưng lại có thể nói lên được đánh giá tổng quát của bản thân về câu chuyện.

Câu 4 (trang 62 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Bạn rút ra được những lưu ý gì về cách trình bày ý kiến (viết và nói) về một vấn đề xã hội?

Trả lời:

- Xác định được đề tài.

- Xác định mục đích nói về viết, đối tượng hướng đến.

- Thu thập tư liệu.

- Lập dàn ý.

- Xem lại và chỉnh sửa.

Câu 5 (trang 62 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Theo bạn, sức sống của một cộng đồng được nuôi dưỡng từ đâu?

Trả lời:

Sức sống của một cộng đồng được nuôi dưỡng từ những văn hóa, phong tục, lịch sử của cộng đồng đó. Những câu truyện sử thi cũng góp phần xây dựng nên sức sống đó

Câu 1. Hãy tóm tắt thật ngắn gọn nội dung chính của mỗi văn bản sử thi đã đọc theo mẫu dưới đây (làm vào vở)

TT

Văn bản

Nội dung chính

1

Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxây

Đoạn trích đã khắc họa hình ảnh Đăm Săn - một con người trọng danh dự, gắn bó với hạnh phúc gia đình và thiết tha với cuộc sống bình yên, phồn vinh của thị tộc.

2

Gặp Ka-ríp và Xi-la

Xi-ếc-xê đã báo trước cho Ô-đi-xê về những nguy hiểm phía trước. Chàng cùng các thủy thủ tiếp tục lên đường. Họ đã vượt qua ải của các nàng Xi-ren nhưng lại bị tấn công bởi Ka-ríp và Xi-la.

3

Đăm Săn chinh phục nữ thần Mặt Trời

Đăm Săn đến được nhà của nữ thần Mặt Trời. Chàng ngỏ ý muốn cưới nàng làm vợ. Nhưng nữ thần đã từ chối dù Đăm Săn bày tỏ hết lòng mình. Chàng ra về trước sự khuyên can của nữ thần.

Câu 2. Ô-đi-xê trong đoạn trích Gặp Ka-ríp và Xi-la và Đăm Săn trong Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxây đã thể hiện những đặc điểm nào của nhân vật anh hùng sử thi.

• Hai nhân vật đều sở hữu sức mạnh, tài năng phi thường.
• Ô-đi-xê và Đăm Săn luôn sẵn sàng đối mặt với nguy hiểm, thách thức.
• Họ đều lập những chiến công hiển hách: Đăm Săn đánh bại Mtao Mxây. Còn Ô-đi-xê thì vượt qua ải của các nàng Xi-ren.

Câu 3. So sánh tác dụng của việc sử dụng người kể chuyện ngôi thứ nhất trong Gặp Ka-ríp và Xi-la và người kể chuyện ngôi thứ ba trong Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxây.

- Việc sử dụng ngôi kể thứ nhất trong Gặp Ka-ríp và Xi-la: Giúp cho những sự việc được kể lại một cách cụ thể, chân thực và chi tiết, vì người kể chuyện chính là người trực tiếp trải qua.

- Việc sử dụng ngôi kể thứ ba trong Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxây: Người kể chuyện chỉ chứng kiến, kể lại câu chuyện nên hạn chế trong việc kể lại một cách cụ thể, nhưng có thể đánh giá tổng quát về câu chuyện.

Câu 4. Bạn rút ra được những lưu ý gì về cách trình bày ý kiến (viết và nói) về một vấn đề xã hội?

Cần xác định được đề tài, thu thập tư liệu, làm dàn ý cho bài nói,...

Câu 5. Theo bạn, sức sống của một cộng đồng được nuôi dưỡng từ đâu?

Sức sống của một cộng đồng được lưu giữ từ những giá trị văn hóa truyền thống: nguồn gốc lịch sử, phong tục tập quán…

Câu 1 trang 62 SGK Ngữ văn 10 Tập 1

Hãy tóm tắt thật ngắn gọn nội dung chính của mỗi văn bản sử thi đã đọc theo mẫu dưới đây (làm vào vở)

Bảng tóm tắt nội dung chính của các văn bản

Lời giải 

Câu 2 trang 62 SGK Ngữ văn 10 Tập 1

Ô-đi-xê trong đoạn trích Gặp Ka-ríp và Xi-la và Đăm Săn trong Đăm Săn chiến thắng Mato Mxây đã thể hiện những đặc điểm nào của nhân vật anh hùng sử thi.

Lời giải 

- Hai nhân vật đều sở hữu sức mạnh, tài năng phi thường.

- Ô-đi-xê và Đăm Săn luôn sẵn sàng đối mặt với nguy hiểm, thách thức.

- Họ đều lập những chiến công hiển hách: Đăm Săn đánh bại Mtao Mxây. Còn Ô-đi-xê thì vượt qua ải của các nàng Xi-ren.

 Câu 3 trang 62 SGK Ngữ văn 10 Tập 1

So sánh tác dụng của việc sử dụng người kể chuyện ngôi thứ nhất trong Gặp Ka-ríp và Xi-la và người kể chuyện ngôi thứ ba trong Đăm Săn chiến thắng Mato Mxây.

Lời giải 

- Văn bản Gặp Ka-ríp và Xi-la kể về cuộc hành trình trở về của Ô-đi-xê và những người bạn đồng hành vượt qua biết bao gian khổ, thử thách. Văn bản được kể theo ngôi thứ nhất (theo lời kể của Ô-đi-xê) là hoàn toàn hợp lí. Bởi sử dụng ngôi kể thứ nhất sẽ giúp tăng tính chân thực cho văn bản, giúp người đọc hình dung một cách rõ ràng nhất về tính khốc liệt của cuộc hành trình vì chính người kể là người tham gia trực tiếp.

- Văn bản Đăm Săn chiến thắng Mato Mxây kể về cuộc giao chiến giữa hai tù trưởng. Văn bản này được kể theo ngôi thứ ba (theo góc nhìn của người kể chuyện). Vì từ góc nhìn này, người kể chuyện sẽ có sự quan sát rõ ràng hơn ở mọi góc cạnh về cuộc giao chiến đó. Từ đó, đem lại sự chân thực và hấp dẫn cho văn bản.

Câu 4 trang 62 SGK Ngữ văn 10 Tập 1

Bạn rút ra được những lưu ý gì về cách trình bày ý kiến (viết và nói) về một vấn đề xã hội?

Lời giải 

Một số lưu ý em rút ra được:

- Xác định được đề tài

- Xác định mục đích nói về viết, đối tượng hướng đến

- Thu thập tư liệu

- Lập dàn ý

- Xem lại và chỉnh sửa

Câu 5 trang 62 SGK Ngữ văn 10 Tập 1

Theo bạn, sức sống của một cộng đồng được nuôi dưỡng từ đâu?

Lời giải 

Theo quan điểm của cá nhân em, sức sống của một cộng đồng được nuôi dưỡng từ những truyền thống, phong tục tập quán tốt đẹp được lưu truyền từ bao đời nay; từ những câu chuyện lịch sử mang đậm tính dân tộc; là tinh thần đoàn kết của cả dân tộc. Chính những điều ấy sẽ giúp mỗi người trong cộng đồng đều cảm thấy tự hào, hãnh diễn và có ý thức xây dựng, phát triển cộng đồng ngày một vững mạnh hơn. Sức sống cộng đồng còn được nuôi dưỡng từ tiếng nói, chữ viết dân tộc và bằng cả quá trình lao động xây dựng quê hương.

Câu 1: Hãy tóm tắt thật ngắn gọn nội dung chính của mỗi văn bản sử thi đã đọc theo mẫu dưới đây

Trả lời:

STT

Văn bản

Nội dung chính

1

Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxây (Trích sử thi Đăm Săn)

Kể về việc Đăm Săn đã hạ gục Mtao Mxây để cứu được vợ mình và mở tiệc ăn mừng chiến thắng linh đình

2

Gặp Ka-ríp và Xi-la (Trích sử thi Ô-đi-xê)

Sau khi nhận lời tiên tri của Xi-ếc-xê, Ô-đi-xê cùng các thủy thủ tiếp tục lên đường. Họ đã vượt qua ải của các nàng Xi-ren nhưng lại bị vây khốn bởi đòn tấn công của Ka-ríp và Xi-la

3

Đăm Săn đi chính phục nữ thần Mặt trời

Sau cuộc phiêu lưu, Đăm Săn đã đến được nhà của nữ thần Mặt Trời và ngỏ ý muốn cưới nàng làm vợ. Nữ thần đã từ chối dù Đăm Săn bày tỏ hết lòng mình. Chàng ra về trước sự khuyên can của nữ thần và chết lún trong rừng ma đất đen

Câu 2: Ô-đi-xê trong đoạn trích Gặp Ka-ríp và Xi-la và Đăm Săn trong Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxây đã thể hiện những đặc điểm nào của nhân vật anh hùng trong sử thi ?

Trả lời

Ý chí kiên cường, tài năng hơn người, khả năng của một người lãnh đạo

Câu 3: So sánh tác dụng của việc sử dụng người kể chuyện ngôi thứ nhất trong Gặp Ka-ríp và Xi-la và người kể chuyện ngôi thứ ba trong Đăm Săn chiến thắng Mtao Mxây

Trả lời

- Ngôi kể thứ nhất : từ xưng hô dùng để kể lại câu chuyện là " tôi "; là người chứng kiến đầu đủ các sự việc để kể lại ; ngôi kể này sẽ giúp mọi việc được kể lại thật chi tiết, dễ dàng bộc lộ cảm xúc nhân vật nhưng lại rất khó trong việc nêu cảm nhận, ý kiến của bản thân bao quát tổng thể cả câu chuyện.

- Ngôi kể thứ ba : người kể câu chuyện không phải là người trực tiếp tham gia mà chỉ gián tiếp kể lại câu chuyện với vai trò là người dẫn lời ; điều đó làm cản trở việc bộc lộ được hết các suy nghĩ, cảm xúc của các đối tượng trong câu chuyện nhưng lại có thể nói lên được đánh giá tổng quát của bản thân về câu chuyện.

Câu 4; Bạn rút ra được những lưu ý gì về cách trình bày ý kiến ( viết và nói) về một vấn đề xã hội ?

Trả lời

• Xác định được đề tài
• Xác định mục đích nói về viết, đối tượng hướng đến
• Thu thập tư liệu
• Lập dàn ý
• Xem lại và chỉnh sửa

Câu 5: Theo bạn, sức sống của một cộng đồng được nuôi dưỡng từ đâu?

Trả lời

Theo em, sức sống cộng đồng được nuôi dưỡng từ truyền thống văn hóa cộng đồng thông qua những nếp sống, nếp nghĩ, cách, phong tục tập quán mà cha ông ta đã truyền lại cho bao thế. Sức sống cộng đồng trở nên bất tử trong các thể loại văn học dân gian. Ở đó, ta thấy được vẻ đẹp của con người, mơ ước, khát vọng của người xưa về những giá trị tinh thần cần có ở bất cứ thời đại nào.

Câu hỏi 1. Hãy tóm tắt ngắn gọn nội dung chính của từng văn bản sử thi đã đọc theo mẫu dưới đây.

TT

Tài liệu

Nội dung chính

Đầu tiên

Đam Săn chiến thắng Mtao Mxây

Đoạn trích khắc họa hình ảnh Đam San – một người đàn ông trọng danh dự, gắn bó với hạnh phúc gia đình, thiết tha với cuộc sống ấm no bình yên của dòng tộc.

2

Gặp Karib và Silas

Circus báo trước cho Odyssey về những nguy hiểm phía trước. Anh và các thủy thủ tiếp tục lên đường. Họ vượt qua Sirenes, nhưng bị tấn công bởi Karib và Silas.

3

Đam Săn chinh phục nữ thần mặt trời

Đam Săn đến được nhà của nữ thần Mặt trời. Anh ngỏ ý muốn cưới cô làm vợ. Nhưng nữ thần đã từ chối dù Đam San đã bày tỏ hết lòng. Anh ra đi trước lời khuyên của nữ thần.

Câu hỏi 2. Đặc điểm nổi bật của nhân vật anh hùng sử thi trong đoạn văn ở Đăm Săn trong đoạn Gặp gỡ Karip, Silas và Đam San trong cuộc Đăm Săn chiến thắng là gì?

• Cả hai nhân vật đều sở hữu sức mạnh và tài năng phi thường.
• Odyssey và Đam San luôn sẵn sàng đối mặt với nguy hiểm và thử thách.
• Tất cả đều lập nên chiến công hiển hách: Đăm Săn đánh bại Mtao Mxây. Và Odyssey đã vượt qua ngưỡng cửa của những cô gái Cyrene.

Câu hỏi 3. So sánh tác dụng của việc sử dụng ngôi kể thứ nhất trong Gặp gỡ Karip và Silas và ngôi kể thứ ba trong cuộc chiến thắng Đăm Săn Mtao Mxây.

– Việc sử dụng ngôi kể thứ nhất trong Gặp gỡ Karib và Silas: Giúp các sự việc được kể một cách cụ thể, chân thực và chi tiết, vì người kể là người trực tiếp trải nghiệm.

– Việc sử dụng ngôi kể thứ ba trong chiến thắng Mtao Mxây Đăm: Người kể chỉ chứng kiến ​​và kể lại câu chuyện, nên hạn chế kể lại một cách cụ thể mà có thể đánh giá chung về câu chuyện.

Câu hỏi 4. Bạn có thể rút ra những lưu ý gì về cách trình bày ý kiến ​​của mình (viết và nói) về một vấn đề xã hội?

Cần xác định chủ đề, sưu tầm tư liệu, lập dàn ý cho bài nói chuyện, … Cụ thể:

• Tìm hiểu vấn đề được nói đến
• Xây dựng các ý dựa trên bố cục, trình tự rõ ràng, hợp lí
• Khi viết và nói cần chú ý đến tính mạch lạc, liên kết các câu, các đoạn trong bài
• Với bài nói cần bổ sung những lời dẫn dắt, giới thiệu, xưng hô cho phù hợp với hoàn cảnh, đối tượng giao tiếp

Câu hỏi 5. Theo bạn, sức sống của một cộng đồng đến từ đâu?

Sức sống của một cộng đồng được lưu giữ từ những giá trị văn hóa truyền thống: cội nguồn lịch sử, phong tục tập quán, tiếng nói, chữ viết,... là niềm tự hào, cốt cách của dân tộc đó.