MỞ RỘNG TRẠNG NGỮ CỦA CÂU BẰNG CỤM TỪ

Câu 1 (trang 17, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Phương pháp giải:

Đọc và nhớ lại các kiến thức đã học về trạng ngữ

Lời giải chi tiết:

Câu 2 (trang 18, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Phương pháp giải:

Dựa vào khái niệm và đặc điểm của trạng ngữ để đặt câu

Lời giải chi tiết:

Đặt câu: Sáng, bà ngoại đưa em đi chợ huyện.

- Mở rộng trạng ngữ: Sáng hôm nay trời trong và xanh, bà ngoại đưa em đi chợ huyện.

- Tác dụng: bổ sung, nhấn mạnh và làm rõ thời gian đồng thời làm rõ đặc điểm của sự việc được nhắc đến.

TỪ LÁY

Câu 3 (trang 18, SGK Ngữ văn 7, tập 1)

Phương pháp giải:

Vận dụng kiến thức về từ láy để trả lời

Lời giải chi tiết:

c.  Từ láy: mỏng manh => nhấn mạnh, gợi tả trạng thái đôi cánh của bầy chim một cách sinh động

* Mở rộng trạng ngữ của câu bằng cụm từ 

Câu 1 (trang 17 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

- Các cặp câu ở phần a, b, c, d đều có thành phần trạng ngữ tuy nhiên câu thứ 2 của từng phần thành phần trạng ngữ được mở rộng.

- Tác dụng: làm cho câu văn cụ thể về thời gian, địa điểm diễn ra sự việc hơn.

=> Câu văn đầy đủ, chính xác, mạch lạc, rõ ràng hơn.

Câu 2 (trang 18 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

- Câu có TN là một từ: Sáng em đi chơi.

- MRTN: Buổi sáng ngày hôm qua, em đi chơi.

-> Tác dụng: cụ thể thời gian “em đi chơi”.

* Từ láy

Câu 3 (trang 18 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

Từ láy: 

=> tác dụng của từ láy: nhấn mạnh đặc điểm của sự vật thể hiện được vẻ đẹp, các trạng thái của sự vật và làm cho câu văn mềm mại hơn.

Câu 1. So sánh các câu trong từng cặp câu dưới đây và nhận xét về tác dụng của việc mở rộng trạng ngữ của câu bằng cụm từ.

a.

- Hôm qua, nước bắt đầu dâng lên nhanh hơn (1)

- Suốt từ chiều hôm qua, nước bắt đầu dâng lên nhanh hơn. (2)

=> Trạng ngữ trong câu (1) là một từ, trạng ngữ trong câu (2) là một cụm từ. Trạng ngữ trong câu (2) được mở rộng. Nhờ được mở rộng, trạng ngữ đã cung cấp thông tin cụ thể hơn về thời gian.

b.

- Trong gian phòng, những bức tranh của thí sinh được treo… (1)

- Trong gian phòng lớn ngập tràn ánh sáng, những bức tranh của thí sinh được treo… (2)
=> Trạng ngữ trong câu (2) được mở rộng. Nhờ vậy, trạng ngữ đã cung cấp thông tin cụ thể hơn về đặc điểm của không gian.

c.

- Thế mà qua một đêm, trời bỗng đổi gió bấc… (1)

- Thế mà qua một đêm mưa rào, trời bỗng đổi gió bấc… (2)

=> Trạng ngữ trong câu (2) được mở rộng. Trạng ngữ được mở rộng đã cung cấp thông tin cụ thể hơn về đặc điểm của thời gian.

d.

- Trên nóc một lô cốt, người phụ nữ trẻ đang phơi thóc. (1)

- Trên nóc một lô cốt cũ kế bên một xóm nhỏ, người phụ nữ trẻ đang phơi thóc. (2)

=> Trạng ngữ trong câu (2) được mở rộng. Trạng ngữ được mở rộng đã cung cấp thông tin cụ thể hơn về đặc điểm của không gian.

Câu 2. Hãy viết một câu có trạng ngữ là một từ. Mở rộng trạng ngữ của câu thành cụm từ và nêu tác dụng của việc dùng cụm từ làm thành phần trạng ngữ của câu.

- Ví dụ:

• Buổi chiều, tôi cùng các bạn ra đồng chơi thả diều.
• Buổi chiều lộng gió, tôi cùng các bạn ra đồng chơi thả diều.

- Tác dụng: Cung cấp thông tin cụ thể hơn về thời gian, không gian… cho sự việc trong câu.

Từ láy

Câu 3. Tìm từ láy và nêu tác dụng của việc sử dụng từ láy trong các câu sau:

Trong tiếng mưa hình như có tiếng nước sông dâng cao, xiên xiết chảy.

• Từ láy: xiên xiết
• Tác dụng: Gợi tả về mặt hình ảnh, nhấn mạnh vào tốc độ chảy của dòng nước rất nhanh và mạnh.

Tấm thân bé bóng của con chim vụt bứt ra khỏi dòng nước và bay lên cao hơn lần cất cánh đầu tiên ở bãi cát.

• Từ láy: bé bỏng
• Tác dụng: Gợi tả về mặt hình ảnh, nhấn mạnh vào kích thước của con chim.

Những đôi cánh mỏng manh run rẩy và đầy tự tin của bầy chim đã hạ xuống bên một lùm dứa dại bờ sông.

• Từ láy: mỏng manh
• Tác dụng: Gợi tả về mặt hình ảnh, nhấn mạnh vào đặc điểm của đôi cánh.

Mở rộng trạng ngữ của câu bằng cụm từ

Câu 1 (trang 17 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

So sánh các câu trong từng cặp câu dưới đây và nhận xét về tác dụng của việc mở rộng trạng ngữ của câu bằng cụm từ:

a.

- Hôm qua, nước bắt đầu dâng lên nhanh hơn.

- Suốt từ chiều hôm qua, nước bắt đầu dâng lên nhanh hơn.

(Nguyễn Quang Thiều, Bầy chim chìa vôi)

b.

- Trong gian phòng, những bức tranh của thí sinh treo kín bốn bức tường.

- Trong gian phòng lớn tràn ngập ánh sáng, những bức tranh của thí sinh treo kín bốn bức tường.

(Tạ Duy Anh, Bức tranh của em gái tôi)

c.

- Thế mà qua một đêm, trời bỗng đổi gió bấc, rồi cái lạnh ở đâu đến làm cho người ta tưởng đang ở giữa mùa đông rét mướt.

- Thế mà qua một đêm mưa rào, trời bỗng đổi gió bấc, rồi cái lạnh ở đâu đến làm cho người ta tưởng đang ở giữa mùa đông rét mướt.

(Thạch Lam, Gió lạnh đầu mùa)

d.

- Trên nóc một lô cốt, người phụ nữ trẻ đang phơi thóc.

- Trên nóc một lô cốt cũ kề bên một xóm nhỏ, người phụ nữ trẻ đang phơi thóc.

(Trần Hoài Dương, Miền xanh thẳm)

Trả lời:

- Các câua1, b1, c1, d1 không mở rộng trạng ngữ.

- Các câu a2, b2, c2,d2 là câu mở rộng thành phần trạng ngữ.

→ Tác dụng của mở rộng thành phần trạng ngữ, giúp sự vật, sự việc hiện lên cụ thể, chi tiết. Giúp người đọc hình dung rõ về sự vật, sự việc trong câu.

Câu 2 (trang 18 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

Hãy viết một câu có trạng ngữ là một từ. Mở rộng trạng ngữ của câu thành cụm từ và nêu tác dụng của việc dùng cụm từ làm thành phần trạng ngữ của câu.

Trả lời:

- Câu có trạng ngữ là một từ: Trên cành, hai chú chim sơn ca hót líu lo.

- Mở rộng thành phần trạng ngữ của câu thành cụm từ: Trên cành hoa bằng lăng tím biếc, hai chú chim sơn ca hót líu lo.

→ Tác dụng cụm từ làm thành phần trạng ngữ của câu: nêu rõ vị trí những chú chim sơn ca hót líu lo (trên cành hoa bằng lăng tím biếc).

*Từ láy

Câu 3 (trang 18 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1):

Tìm từ láy và nêu tác dụng của việc sử dụng từ láy trong các câu sau:

Trả lời:

Từ láy: xiên xiết.

Tác dụng: diễn tả dòng nước chảy mạnh, liên tục.

Từ láy: bé bỏng.

Tác dụng: thể hiện hình ảnh chú chim non, yếu ớt, cần được che chở.

Từ láy: mỏng manh, run rẩy.

Tác dụng: thể hiện hình ảnh những chú chim non nhỏ bé.

MỞ RỘNG TRẠNG NGỮ CỦA CÂU BẰNG CỤM TỪ

Câu hỏi 1: Xác định trạng ngữ trong các câu sau:

a. Khoảng hai giờ sáng Mon tỉnh giấc.

b. Suốt từ chiều hôm qua, nước bắt đầu dâng lên nhanh hơn.

Hãy thử rút gọn trạng ngữ trong mỗi câu và nhận xét về sự thay đổi nghĩa của câu sau khi rút gọn thành phần trạng ngữ.

Trả lời: 

Câu

Trạng ngữ

Rút ngọn trạng ngữ

Câu đã rút gọn trạng ngữ

a

Khoảng hai giờ sáng

- Hai giờ sáng

- Khoảng sáng

- Hai giờ sáng Mon tỉnh giấc.

- Khoảng sáng, Mon tỉnh giấc.

b

Suốt từ chiều hôm qua

- Từ chiều hôm qua

- Chiều hôm qua

- Hôm qua

- Từ chiều hôm qua, nước bắt đầu dâng lên nhanh hơn.

- Chiều hôm qua, nước bắt đầu dâng lên nhanh hơn.

- Hôm qua, nước bắt đầu dâng lên nhanh hơn.

Câu hỏi 2:  So sánh các câu trong từng cặp câu dưới đây và nhận xét về tác dụng của việc mở rộng trạng ngữ của câu bằng cụm từ:

a. - Trong gian phòng, những bức tranh của thí sinh treo kín bốn bức tường.

- Trong gian phòng lớn tràn ngập ánh sáng, những bức tranh của thí sinh treo kín bốn bức tường.

(Tạ Duy Anh, Bức tranh của em gái tôi)

b. - Thế mà qua một đêm, trời bỗng đổi gió bấc, rồi cái lạnh ở đâu đến làm cho người ta tưởng đang ở giữa mùa đông rét mướt.

- Thế mà qua một đêm mưa rào, trời bỗng đổi gió bấc, rồi cái lạnh ở đâu đến làm cho người ta tưởng đang ở giữa mùa đông rét mướt.

(Thạch Lam, Gió lạnh đầu mùa)

c. - Trên nóc một lô cốt, người phụ nữ trẻ đang phơi thóc.

- Trên nóc một lô cốt cũ kề bên một xóm nhỏ, người phụ nữ trẻ đang phơi thóc.

(Trần Hoài Dương, Miền xanh thẳm)

Trả lời:

Câu hỏi 3: Hãy viết một câu có trạng ngữ là một từ. Mở rộng trạng ngữ của câu thành cụm từ và nêu tác dụng của việc dùng cụm từ làm thành phần trạng ngữ của câu.

Trả lời:

Câu có trạng ngữ là một từ

Mở rộng trạng ngữ của câu

Tác dụng của việc dùng cụm từ làm thành phần trạng ngữ của câu

Đêm qua, trời mưa lạnh.

Từ đêm qua

Cung cấp thêm thông tin về thời gian của sự việc trời mưa lạnh.

TỪ LÁY

Câu hỏi 4: Tìm từ láy và nêu tác dụng của việc sử dụng từ láy trong các câu sau:

a. Trong tiếng mưa hình như có tiếng nước sông dâng cao, xiên xiết chảy.

b. Tấm thân bé bỏng của con chim vụt bứt ra khỏi dòng nước và bay lên cao hơn lần cất cánh đầu tiên ở bãi cát.

c. Những đôi cánh mỏng manh run rẩy và đầy tự tin của bầy chim đã hạ xuống bên một lùm dứa dại bờ sông.

Trả lời:

1. 1. Xiên xiết - Tác dụng: nhấn mạnh tính chất của dòng chảy.
   2. bé bỏng - Tác dụng: nhấn mạnh sự nhỏ bé, non nớt của con chim chìa vôi.
   3. mong manh, run rẩy - Tác dụng: nhấn mạnh vẻ yếu mềm, chưa chắc chắn của đôi cánh chim.

Câu 1 (trang 17, SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Xác định trạng ngữ trong các câu sau:

a. Khoảng hai giờ sáng Mon tỉnh giấc

b. Suốt từ chiều hôm qua, nước bắt đầu dâng lên nhanh hơn

Hãy thử rút gọn trạng ngữ trong mỗi câu và nhận xét về sự thay đổi nghĩa của câu sau khi rút gọn thành phần trạng ngữ.

Lời giải 

Câu

Trạng ngữ

Rút ngọn trạng ngữ

Câu đã rút gọn trạng ngữ

a

Khoảng hai giờ sáng

- Hai giờ sáng

- Khoảng sáng

- Hai giờ sáng Mon tỉnh giấc.

- Khoảng sáng, Mon tỉnh giấc.

b

Suốt từ chiều hôm qua

- Từ chiều hôm qua

- Chiều hôm qua

- Hôm qua

- Từ chiều hôm qua, nước bắt đầu dâng lên nhanh hơn.

- Chiều hôm qua, nước bắt đầu dâng lên nhanh hơn.

- Hôm qua, nước bắt đầu dâng lên nhanh hơn.

Câu 2 (trang 17, SGK Ngữ văn 7 tập 1)

So sánh các câu trong từng cặp câu dưới đây và nhận xét về tác dụng của việc mở rộng trạng ngữ của câu bằng cụm từ:

a. 

- Trong gian phòng, những bức tranh của thí sinh treo kín bốn bức tường

- Trong gian phòng lớn tràn ngập ánh sáng, những bức tranh của thí sinh treo kín bốn bức tường

(Tạ Duy Anh, Bức tranh của em gái tôi)

b. 

– Thế mà qua một đêm, trời bỗng đổi gió bấc, rồi cái lạnh ở đâu đến làm cho người ta tưởng đang ở giữa mùa đông rét mướt.

–  Thế mà qua một đêm mưa rào, trời bỗng đổi gió bấc, rồi cái lạnh ở đâu đến làm cho người ta tưởng đang ở giữa mùa đông rét mướt.

(Thạch Lam, Gió lạnh đầu mùa)

c. 

– Trên nóc một lô cốt, người phụ nữ trẻ đang phơi thóc

– Trên nóc một lô cốt cũ kề bên một xóm nhỏ, người phụ nữ trẻ đang phơi thóc.

(Trần Hoài Dương, Miền xanh thẳm)

Lời giải 

a. 

- Trạng từ trong câu thứ nhất: Trong gian phòng 

- Trạng từ trong câu thứ hai: Trong gian phòng lớn tràn ngập ánh sáng

=>  Câu thứ hai đầy đủ hơn về trạng thái của căn phòng để treo những bức tranh của thí sinh do trạng ngữ là một cụm từ

b. 

- Trạng từ trong câu thứ nhất: Thế mà qua một đêm

- Trạng từ trong câu thứ hai: Thế mà qua một đêm mưa rào

=> Câu thứ hai đầy đủ hơn về đặc điểm của buổi đêm hôm trước để cái lạnh đến với con người do trạng ngữ cung cấp đầy đủ thông tin hơn

c. 

- Trạng từ trong câu thứ nhất: Trên nóc một lô cốt

- Trạng từ trong câu thứ hai: Trên nóc một lô cốt cũ kề bên một xóm nhỏ

=> Câu thứ hai đầy đủ hơn về vị trí của cô lốt nơi một người phụ nữ đang phơi thóc do trạng ngữ cung cấp đầy đủ thông tin hơn

Nhận xét: Việc mở rộng trạng ngữ bằng cụm từ đã cung cấp đến người đọc những thông tin cụ thể hơn, chi tiết hơn về các sự vật, sự việc được nói đến trong câu.

Câu 3 (trang 18, SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Hãy viết một câu có trạng ngữ là một từ. Mở rộng trạng ngữ của câu thành cụm từ và nêu tác dụng của việc dùng cụm từ làm thành phần trạng ngữ của câu

Lời giải 

Đặt câu: Sáng, bà ngoại đưa em đi chợ huyện.

=> Mở rộng trạng ngữ thành cụm từ: Sáng hôm nay trời trong và xanh, bà ngoại đưa em đi chợ huyện.

– Tác dụng: bổ sung, nhấn mạnh và làm rõ thời gian cho cụm chủ vị trong câu đồng thời làm rõ đặc điểm của sự việc được nhắc đến.

Câu 4 (trang 18, SGK Ngữ văn 7 tập 1)

Tìm từ láy và nêu tác dụng của việc sử dụng từ láy trong các câu sau:

Lời giải 

- Tác dụng: nhấn mạnh tốc độ chảy giảm nhẹ của dòng sông

- Tác dụng: nhấn mạnh sự nhỏ bé, non nớt, yếu ớt của con chim đang vụt bay khỏi dòng nước

c.  Từ láy: mỏng manh, run rẩy

- Tác dụng: mỏng manh nhấn mạnh, gợi tả trạng thái đôi cánh của bầy chim rất mỏng, nhỏ bé; run rẩy diễn tả sự rung động mạnh, liên tiếp và yếu ớt của đôi cánh