Câu 1 (trang 80 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

a) năng lực => năng nổ

b) nhân văn => nhân vật

c) hàng ngàn năm văn hiến => ngàn năm văn hiến

d) Qua các vở tuồng, chèo, chúng ta thấy hình ảnh người phụ nữ trong mỗi câu chuyện đều có những số phận riêng.

Câu 2 (trang 80 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

Vở tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến là một tuyệt tác.

Giải thích: từ “tuyệt tác” đã mang nghĩa là một tác phẩm nghệ thuật tuyệt vời,  vì vậy không nên dùng “tác phẩm tuyệt tác”

Mắc mưu Thị Hến, con đường làm quan của Huyện Trìa thế là chấm hết.

Giải thích: từ “hoạn lộ” mang nghĩa là con đường làm quan, vì vậy dùng “con đường hoạn lộ” là thừa từ “con đường”

Bạn ấy đại diện cho những người có thành tích học tập xuất sắc nhất.

Giải thích: từ “đại diện” đã mang nghĩa là thay mặt

Đó là bức tối hậu thư mà cảnh sát đưa ra cho nhóm tội phạm đang lẩn trốn.

Giải thích: “tối hậu thư” là Bức thư nêu ra những điều kiện buộc đối phương phải chấp nhận, nếu không sẽ dùng biện pháp quyết liệt.

Câu 3 (trang 80 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

- còn nhiều vấn đề tồn tại

- thắng cảnh đẹp

- đề cập vấn đề

- công bố công khai

Câu 4 (trang 80 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1 – Cánh diều):

- 5 từ Hán Việt: phú ông, nhà sư, thầy tiểu, thiếp, tri âm

- 5 từ thuần Việt: phú ông = người đàn ông giàu có, nhà sư = người tu hành, thầy tiểu = người tập tu, thiếp = danh xưng phụ nữ với chồng, tri âm = bạn bè thân thiết

Câu 1 (trang 80 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Phát hiện lỗi và sửa lỗi dùng từ sai quy tắc ngữ pháp trong các câu sau: 

a) Ở lớp tôi, bạn ấy là người hoạt động rất là năng lực.

b) Trong truyện ngắn, nhà văn đã xây dựng nên nhiều hình tượng đặc sắc với những phẩm chất cao quý và tốt đẹp của nhân văn.

c) Lớp trẻ của chúng ta là niềm hi vọng đất nước Việt Nam hàng ngàn năm văn hiến.

d) Qua các vở tuồng, chèo trong bài học này, chúng ta thấy các người phụ nữ trong mỗi câu chuyện đều có những số phận riêng.

Trả lời:

Câu 2 (trang 80 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Phân tích các lỗi lặp từ, lặp nghĩa, lỗi dùng từ không hợp với phong cách ngôn ngữ trong các câu sau và sửa lại cho đúng:

a) Vở tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến là một trong những tác phẩm tuyệt tác.

b) Mắc mưu Thị Hến, con đường hoạn lộ làm quan của Huyện Trìa thế là chấm hết.

c) Bạn ấy đại diện thay mặt cho những người có thành tích học tập xuất sắc nhất.

d) Đó là bức tối hậu thư cuối cùng mà cảnh sát đưa ra cho nhóm tội phạm đang lẩn trốn.

Trả lời:

a) Có từ tác phẩm rồi thì không dùng tuyệt tác.

b) “Con đường hoạn lộ” - Lộ cũng có nghĩa là con đường.

c) Bỏ từ thay mặt bởi từ đại diện đã bao gồm nghĩa.

d) Bỏ từ cuối cùng bởi tối hậu thư đã bao gồm nghĩa.

Câu 3 (trang 80 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Kết hợp nào sau đây bị xem là sai hoặc dư thừa? - còn nhiều tồn tại / còn nhiều vấn đề tồn tại - cảnh đẹp / thắng cảnh / thắng cảnh đẹp - đề cập đến vấn đề / đề cập vấn đề - công bố / công bố công khai

Trả lời:

Những kết hớp sau hoặc dư thừa:

- Còn nhiều vấn đề tồn tại

- Thắng cảnh đẹp

- Đề cập vấn đề

- Công bố công khai

Câu 4 (trang 80 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 1): Tìm các từ Hán Việt chỉ người trong văn bản Thị Mầu lên chùa và từ thuần Việt đồng nghĩa với mỗi từ Hán Việt ấy. Viết một đoạn văn (khoảng 5 – 7 dòng) nhận xét về cách sử dụng từ Hán Việt trong các trường hợp đó.

Trả lời:

- Tiểu, vãi già: chỉ sư trên chùa

- Nhà phú ông: người đàn ông giàu có

- Thiếp: vợ

- Tri âm: bạn thân

Cách sử dụng từ Hán Việt trong các trường hợp trên trong văn bản tạo cảm giác về sự cổ kính, trang trọng nơi cửa Phật của những người nói. Đồng thời, nó cũng nhấn mạnh hoàn cảnh của vở kịch thuộc thời cổ xa xưa. Sự vận dụng sáng tạo, đúng hoàn cảnh của các từ Hán Việt nhằm tạo sự dễ hiểu, gần gũi cho người đọc, người nghe.

Bài 1 trang 80 SGK Văn 10 tập 1 Cánh diều

Phát hiện lỗi và sửa lỗi dùng từ sai quy tắc ngữ pháp trong các câu sau:

a) Ở lớp tôi, bạn ấy là người hoạt động rất là năng lực.

b) Trong truyện ngắn, nhà văn đã xây dựng nên nhiều hình tượng đặc sắc với những phẩm chất cao quý và tốt đẹp của nhân văn.

c) Lớp trẻ của chúng ta là niềm hi vọng đất nước Việt Nam hàng ngàn năm văn hiến.

d) Qua các vở tuồng, chèo trong bài học này, chúng ta thấy các người phụ nữ trong mỗi câu chuyện đều có những số phận riêng.

Bài 2 trang 80 SGK Văn 10 tập 1 Cánh diều

Phân tích các lỗi lặp từ, lặp nghĩa, lỗi dùng từ không hợp với phong cách ngôn ngữ trong các câu sau và sửa lại cho đúng:

a) Vở tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến là một trong những tác phẩm tuyệt tác.

b) Mắc mưu Thị Hến, con đường hoạn lộ làm quan của Huyện Trìa thế là chấm hết.

c) Bạn ấy đại diện thay mặt cho những người có thành tích học tập xuất sắc nhất.

d) Đó là bức tối hậu thư cuối cùng mà cảnh sát đưa ra cho nhóm tội phạm đang lẩn trốn.

a) Có từ tác phẩm rồi thì không dùng tuyệt tác.

b) “Con đường hoạn lộ” – Lộ cũng có nghĩa là con đường.

c) Bỏ từ thay mặt bởi từ đại diện đã bao gồm nghĩa.

Quảng cáo

d) Bỏ từ cuối cùng bởi tối hậu thư đã bao gồm nghĩa.

Bài 3 trang 80 SGK Văn 10 tập 1 Cánh diều

Kết hợp nào sau đây bị xem là sai hoặc dư thừa? – còn nhiều tồn tại / còn nhiều vấn đề tồn tại – cảnh đẹp / thắng cảnh / thắng cảnh đẹp – đề cập đến vấn đề / đề cập vấn đề – công bố / công bố công khai

Những kết hớp sau hoặc dư thừa:

– Còn nhiều vấn đề tồn tại

– Thắng cảnh đẹp

– Đề cập vấn đề

– Công bố công khai

Bài 4 trang 80 SGK Văn 10 tập 1 Cánh diều

Tìm 5 từ Hán Việt chỉ người và 5 từ thuần Việt đồng nghĩa trong văn bản Thị Mầu lên chùa. Viết một đoạn văn (khoảng 5 – 7 dòng) nhận xét về cách sử dụng từ Hán Việt trong các trường hợp đó.

– 5 từ Hán Việt chỉ người: chú tiểu, phú ông, thiếp, nhà sư, tri âm.

– 5 từ thần Việt đồng nghĩa:

+ Chú tiểu: chú Điệu, ông Đạo nhỏ

+ Phú ông: người đàn ông giàu có

+ Thiếp: vợ

+ Nhà sư: thầy chùa

+ Tri âm: bạn thân

Việc sử dụng từ Hán Việt trong các trường hợp trên trong văn bản Thị Mầu lên chùa đã tạo cho người đọc, người nghe có cảm giác trang trọng, nghiêm trang, tao nhã, cổ kính phù hợp với xã hội xưa. Những từ Hán Việt này lại rất đỗi quen thuộc với chúng ta nên là tạo cảm giác quen thuộc, gần gũi khiến người đọc cảm nhận rõ hơn từng chi tiết trong văn bản. Thể loại dân gian này khi sử dụng với từ Hán Việt đã phát huy tối đa những ưu điểm về từ ngữ, nghĩa khi bị rút gọn bởi các âm thuần Việt qua đó cho ta thấy được sắc thái biểu cảm, tinh tế mà không kém phần uyển chuyển khi dùng. Từ Hán Việt dùng trong những trường hợp trên đã phản ánh sâu sắc những bài học, lớp nghĩa mà tác giả muốn truyền tải.

Câu 1. Phát hiện lỗi và sửa lỗi dùng từ sai quy tắc ngữ pháp trong các câu sau:

Gợi ý:

a.

• Lối sai: rất là năng lực
• Cách sửa: Ở lớp tôi, bạn ấy là người hoạt động rất năng nổ.

b.

• Lỗi sai: nhân văn
• Cách sửa: Trong truyện ngắn, nhà văn đã xây dựng nên nhiều hình tượng đặc sắc với những phẩm chất cao quý và tốt đẹp của nhân vật.

c.

• Lỗi sai: đất nước Việt Nam hàng ngàn năm văn hiến
• Cách sửa: Lớp trẻ của chúng ta là niềm hi vọng của đất nước Việt Nam ngàn năm văn hiến.

d.

• Lỗi sai: chúng ta thấy các người phụ nữ trong mỗi câu chuyện
• Cách sửa: Qua các vở tuồng, chèo trong bài học này, chúng ta thấy hình ảnh người phụ nữ trong mỗi câu chuyện đều có những số phận riêng.

Câu 2. Phân tích các lỗi lặp từ, lặp nghĩa, lỗi dùng từ không hợp với phong cách ngôn ngữ trong các câu sau và sửa lại cho đúng:

Gợi ý:

a.

• Lỗi sai: tác phẩm tuyệt tác
• Cách sửa: Vở tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến là một trong những tuyệt tác.

b.

• Lỗi sai: con đường hoạn lộ
• Cách sửa: Mắc mưu Thị Hến, con đường làm quan của Huyện Trìa thế là chấm hết.

c.

• Lỗi sai: đại diện thay mặt
• Cách sửa: Bạn ấy đại diện cho những người có thành tích học tập xuất sắc nhất.

d.

• Lỗi sai: tối hậu thư cuối cùng
• Cách sửa: Đó là bức tối hậu thư mà cảnh sát đưa ra cho nhóm tội phạm đang lẩn trốn.

Câu 3. Kết hợp nào sau đây bị xem là sai hoặc dư thừa?

- còn nhiều tồn tại/ còn nhiều vấn đề tồn tại

- cảnh đẹp/ thắng cảnh/ thắng cảnh đẹp

- đề cập đến vấn đề/ đề cập vấn đề

- công bố/ công bố công khai

Gợi ý:

• còn nhiều vấn đề tồn tại
• thắng cảnh đẹp
• đề cập vấn đề
• công bố công khai

Câu 4. Tìm 5 từ Hán Việt chỉ người trong văn bản Thị Mầu lên chùa và từ thuần Việt đồng nghĩa với mỗi từ Hán Việt ấy. Viết một đoạn văn (khoảng 5 - 7 dòng) nhận xét về cách sử dụng từ Hán Việt trong các trường hợp đó.

- 5 từ Hán Việt chỉ người trong văn bản Thị Mầu lên chùa và từ thuần Việt đồng nghĩa với mỗi từ Hán Việt ấy

• phú ông: người đàn ông giàu có ở nông thôn thời xưa
• nhà sư: thầy chùa
• thiếp: vợ lẽ
• tri âm: người bạn thân thiết, hiểu được lòng mình
• sư cụ: người tu hành đạo phật, đã có tuổi cao

- Nhận xét về cách sử dụng từ Hán Việt: Những từ ngữ Hán Việt được sử dụng trong văn bản Thị Mầu lên chùa có dụng ý nghệ thuật. Trước hết, các từ Hán Việt tạo cho người đọc, người nghe cảm giác trang trọng, tao nhã và rất phù hợp với bối cảnh trong văn bản. Nhờ vậy, ý đồ nghệ thuật của tác giả cũng được thể hiện một cách rõ ràng, cụ thể hơn.

Câu 1. Phát hiện lỗi và sửa lỗi dùng từ sai quy tắc ngữ pháp trong các câu sau:

a) Ở lớp tôi, bạn ấy là người hoạt động rất là năng lực.

b) Trong truyện ngắn, nhà văn đã xây dựng nên nhiều hình tượng đặc sắc với những phẩm chất cao quý và tốt đẹp của nhân văn.

c) Lớp trẻ của chúng ta là niềm hi vọng đất nước Việt Nam hàng ngàn năm văn hiến.

d) Qua các vở tuồng, chèo trong bài học này, chúng ta thấy các người phụ nữ trong mỗi câu chuyện đều có những số phận riêng.

Trả lời

Câu a

Lỗi sai Năng lực

Sửa Năng nổ

Câu b

Lỗi sai Nhân văn

Sửa Nhân vật

Câu c

Lỗi sai Hàng ngàn năm văn hiến

Sửa Ngàn năm văn hiến

Câu d

Lỗi sai Chúng ta thấy các người phụ nữ

Sửa Chúng ta thấy hình ảnh người phụ nữ

Câu 2. Phân tích các lỗi lặp từ, lặp nghĩa, lỗi dùng từ không hợp với phong cách ngôn ngữ trong các câu sau và sửa lại cho đúng:

a) Vở tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến là một trong những tác phẩm tuyệt tác.

b) Mắc mưu Thị Hến, con đường hoạn lộ làm quan của Huyện Trìa thế là chấm hết.

c) Bạn ấy đại diện thay mặt cho những người có thành tích học tập xuất sắc nhất.

d) Đó là bức tối hậu thư cuối cùng mà cảnh sát đưa ra cho nhóm tội phạm đang lẩn

Trả lời

a) Có từ tác phẩm rồi thì không dùng tuyệt tác.

b) “Con đường hoạn lộ” - Lộ cũng có nghĩa là con đường.

c) Bỏ từ thay mặt bởi từ đại diện đã bao gồm nghĩa.

d) Bỏ từ cuối cùng bởi tối hậu thư đã bao gồm nghĩa.

Câu 3. Kết hợp nào sau đây bị xem là sai hoặc dư thừa?

- còn nhiều tồn tại / còn nhiều vấn đề tồn tại

- cảnh đẹp / thắng cảnh / thắng cảnh đẹp

- đề cập đến vấn đề / đề cập vấn đề

- Công bố / công bố công khai

Trả lời

Những kết hợp sai hoặc dư thừa:

- Còn nhiều vấn đề tồn tại

- Thắng cảnh đẹp

- Đề cập vấn đề

- Công bố công khai

Câu 4. Tìm các từ Hán Việt chỉ người trong văn bản Thị Mầu lên chùa và từ thuần Việt đồng nghĩa với mỗi từ Hán Việt ấy. Viết một đoạn văn (khoảng 5 – 7 dòng) nhận xét về cách sử dụng từ Hán Việt trong các trường hợp đó.

Trả lời

- 5 từ Hán Việt: chú tiểu, nhà sư, tri âm, phú ông, thiếp.

- 5 từ thuần Việt đồng nghĩa: chú tiểu - chú Điệu, ông Đạo nhỏ; phú ông - người đàn ông giàu có; tri âm - bạn thân; thiếp - vợ; nhà sư - thầy chùa.

Câu 1

Phát hiện lỗi và sửa lỗi dùng từ sai quy tắc ngữ pháp trong các câu sau:

a) Ở lớp tôi, bạn ấy là người hoạt động rất là năng lực.

b) Trong truyện ngắn, nhà văn đã xây dựng nên nhiều hình tượng đặc sắc với những phẩm chất cao quý và tốt đẹp của nhân văn

c) Lớp trẻ của chúng ta là niềm hi vọng đất nước Việt Nam hàng ngàn năm văn hiến.

d) Qua các vở tuồng, chèo trong bài học này, chúng ta thấy các người phụ nữ trong mỗi câu chuyện đều có những số phận riêng.

Lời giải

a.

- Lỗi sai: rất là năng lực

- Cách sửa: Ở lớp tôi, bạn ấy là người hoạt động rất năng nổ.

b.

- Lỗi sai: nhân văn

- Cách sửa: Trong truyện ngắn, nhà văn đã xây dựng nên nhiều hình tượng đặc sắc với những phẩm chất cao quý và tốt đẹp của nhân vật.

c.

- Lỗi sai: đất nước Việt Nam hàng ngàn năm văn hiến

- Cách sửa: Lớp trẻ của chúng ta là niềm hi vọng của đất nước Việt Nam ngàn năm văn hiến.

d.

- Lỗi sai: chúng ta thấy các người phụ nữ trong mỗi câu chuyện

- Cách sửa: Qua các vở tuồng, chèo trong bài học này, chúng ta thấy hình ảnh người phụ nữ trong mỗi câu chuyện đều có những số phận riêng.

Câu 2 

Phân tích các lỗi lặp từ, lặp nghĩa, lỗi dùng từ không  hợp với phong cách ngôn ngữ trong các câu sau và sửa lại cho đúng:

a) Vở tuồng Nghêu, Sò, Ốc, Hến là một trong những tác phẩm tuyệt tác.

b) Mắc mưu Thị Hến, con đường hoạn lộ làm quan của Huyện Trìa thế là chấm hết.

c) Bạn ấy đại diện thay mặt cho những người có thành tích học tập xuất sắc nhất.

d) Đó là bức tối hậu thư cuối cùng mà cảnh sát đã đưa cho nhóm tội phạm đang lẩn trốn.

Lời giải 

Câu 3

Kết hợp nào sau đây bị xem là sai hoặc dư thừa?

- còn nhiều tồn tại / còn nhiều vấn đề tồn tại

- cảnh đẹp / thắng cảnh / thắng cảnh đẹp

- đề cập đến vấn đề / đề cập vấn đề

- Công bố / công bố công khai

Lời giải

Những kết hớp sau hoặc dư thừa:

- Còn nhiều vấn đề tồn tại

- Thắng cảnh đẹp

- Đề cập vấn đề

- Công bố công khai

Câu 4

Tìm 5 từ Hán Việt chỉ người và 5 từ thuần Việt đồng nghĩa trong văn bản Thị Mầu lên chùa. Viết một đoạn văn ( khoảng 5 đến 7 dòng) nhận xét về cách sử dụng từ Hán Việt trong các trường hợp đó.

Lời giải 

- 5 từ Hán Việt: chú tiểu, nhà sư, tri âm, phú ông, thiếp.

- 5 từ thuần Việt đồng nghĩa: chú tiểu - chú Điệu, ông Đạo nhỏ; phú ông - người đàn ông giàu có; tri âm - bạn thân; thiếp - vợ; nhà sư - thầy chùa.

Bài tham khảo:

Mẫu 1:

Trong văn bản Thị Mầu lên chùa, việc sử dụng từ Hán Việt trong các trường hợp trên đã tạo cho người đọc, người nghe có cảm giác tao nhã, cổ kính, khá phù hợp với xã hội xưa. Bởi những những từ này đã rất quen thuộc thuộc đối với mỗi chúng ta nên khi đọc văn bản sẽ cảm nhận được rõ nét những tình huống, chi tiết đặc sắc trong văn bản.

Mẫu 2:

Việc sử dụng từ Hán Việt trong các trường hợp trên trong văn bản Thị Mầu lên chùa đã tạo cho người đọc, người nghe có cảm giác trang trọng, nghiêm trang, tao nhã, cổ kính phù hợp với xã hội xưa. Những từ Hán Việt này lại rất đỗi quen thuộc với chúng ta nên là tạo cảm giác quen thuộc, gần gũi khiến người đọc cảm nhận rõ hơn từng chi tiết trong văn bản. Thể loại dân gian này khi sử dụng với từ Hán Việt đã phát huy tối đa những ưu điểm về từ ngữ, nghĩa khi bị rút gọn bởi các âm thuần Việt qua đó cho ta thấy được sắc thái biểu cảm, tinh tế mà không kém phần uyển chuyển khi dùng. Từ Hán Việt dùng trong những trường hợp trên đã phản ánh sâu sắc những bài học, lớp nghĩa mà tác giả muốn truyền tải.

Mẫu 3: 

Những từ ngữ Hán Việt được sử dụng trong văn bản Thị Mầu lên chùa có dụng ý nghệ thuật. Trước hết, các từ Hán Việt tạo cho người đọc, người nghe cảm giác trang trọng, tao nhã và rất phù hợp với bối cảnh trong văn bản. Nhờ vậy, ý đồ nghệ thuật của tác giả cũng được thể hiện một cách rõ ràng, cụ thể hơn.