Top 16 Bài văn thuyết minh về cây chuối (lớp 9) hay nhất

Nhắc đến Việt Nam là nhắc đến quê hương của những loài cây ăn quả phong phú và độc đáo. Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa tạo điều kiện thuận lợi cho những loài cây này phát triển nhanh chóng. Một trong số những loài cây dễ trồng và nhanh cho thu trái là cây chuối.

Chuối ở Việt Nam hiện nay được biến đến là một loại cây tương đối phổ biến gồm một số loại thông dụng như chuối tiêu, chuối tây, chuối ngự, chuối hột hay chuối lùn,…, ngoài ra còn một số loại chuối rừng…Là một loại cây dễ sống, chuối thích hợp khi được trồng ở những nơi có khí hậu ẩm ướt. Về đặc điểm sinh trưởng, chuối có thể tự sinh trưởng trong môi trường tự nhiên. Chuối thường mọc theo bụi, tuy nhiên để chuối có sự phát triển đầy đủ nhất, người ta thường trồng chuối thành những bụi từ một cho tới bốn cây. Nếu như một bụi chuối quá nhiều, thông thường, người trồng chuối sẽ đánh ra những bụi khác nhau.

Chuối là một loại cây thuộc dạng rễ chùm, chính bởi vậy, người ta sẽ thấy rễ của chuối không ăn quá sâu vào lòng đất nhưng những loại cây ăn quả có rễ cọc khác. Tuy nhiên với đặc điểm rễ mọc thành từng chùm nên chuối vẫn có thể sinh trưởng tốt từ các chất dinh dưỡng và muối khoáng mà các nhánh rễ thu nhận được.

Thân chuối có dạng hình trụ thẳng đứng. Tuy nhiên, theo các nhà khoa học, đây chỉ được gọi là thân giả. Chiếc thân giả này sẽ tùy từng loại cây mà có chiều cao khác nhau, thông thường khoảng từ 1,5 cho tới 2,5 m. Từ mỗi chiếc thân này, có thể mọc ra một một buồng chuối trước khi nó được thay thế bởi một chiếc thân giả khác. Đặc điểm tiêu biểu của thân chuối là bề mặt nhẵn mịn và bóng từ ghép lại thành các lớp chồng lên nhau. Thân chuối có nhiều công dụng, trước hết thân chuối có thể được dùng làm thức ăn cho gia súc gia cầm để bổ sung nước và chất xơ.. ngoài ra thân chuối non còn được sử dụng thái lát mỏng thành một món rau sống ưa thích của con người.

Lá chuối rộng bản và to, có màu xanh non đẹp mắt. Một thân chuối sẽ có nhiều lá chuối mọc xòe ra xung quanh và bên trên ngọn. Hai mặt của lá chuối sẽ có hai màu khác nhau. Mặt bên trên được đón nhận nhiều ánh nắng mặt trời nên sẽ có màu xanh thẫm, mặt bên dưới, do nhận được ít ánh sáng mặt trời hơn nên sẽ có màu xanh nhạt và kèm theo phấn trắng. Lá chuối cũng có rất nhiều công dụng đối với đời sống con người. Người ta sẽ thường sử dụng lá chuối để gói các loại thức ăn như xôi, cốm,... vì rất sạch và thân thiện với môi trường. Đặc biệt hơn, lá chuối khi nhai dập có thể cầm máu. Ngoài ra, lá chuối khô sẽ thường dùng để gói các loại bánh như bánh gai,…. Phần cuống của lá chuối khô rất chắc và dai, vì vậy, những người dân thường sẽ dùng để bó rau. Lá chuối khô cũng có thể dùng làm chất đốt,...

Không thể bỏ qua một bộ phận quan trọng khi nói đến cây chuối, đó là hoa chuối hay còn gọi là bắp chuối. Bắp chuối có màu đỏ thẫm và trông giống như một giọt nước khổng lồ treo ngược. Bắp chuối ở những miền đồng bằng khác bắp chuối rừng về màu sắc, thông thường những hoa chuối ở đồng bằng sẽ có màu màu tím chứ không đỏ tươi như bắp chuối rừng. Hoa chuối ngon sẽ là hoa chuối khi cầm chắc và nặng tay. Hoa chuối thường được sử dụng làm món ăn kèm với các loại bún nước, làm gỏi, hay nộm cũng rất ngon. Đó đều là những món ăn thanh mát rất được người dân Việt Nam ưa chuộng.

Chuối mọc thành từng buồng. Buồng chuối là tập hợp của nhiều nải chuối. Tùy từng giống chuối khác nhau mà mỗi buồng chuối sẽ có số lượng nải chuối không giống nhau. Có những buồng chuối chỉ có vài nải, nhưng cũng có những buồng chuối có số lượng nải lên đến hàng trăm. Để chuối phát triển tốt, quả đều và đẹp, thông thường người trồng chỉ để lại từ mười cho tới mười hai nải trên một buồng.

Tùy từng loại khác nhau mà quả chuối cũng sẽ có hình dạng và vị khác nhau. Quả chuối thường có màu xanh lúc còn non và màu vàng khi chín với hình dáng cong như lưỡi liềm. Thông thường mỗi nải chuối sẽ có từ mười hai cho tới hơn hai chục quả. Quả của những cây chuối rừng sẽ thường có hột lớn hơn và cứng hơn những loại chuối được trồng tại các hộ gia đình. Chuối là một loại quả mang lại giá trị kinh tế cho con người, trong những trang trại lớn người ta trồng chuối nhằm mục đích xuất khẩu. Tuy nhiên có nhiều hộ gia đình cũng trồng chuối với mục đích để tráng miệng hoặc thắp hương mỗi ngày tết ngày rằm. Chuối chín có vị rất ngọt và có mùi rất thơm, người người ta có thể sử dụng để ăn trực tiếp hoặc dùng làm nguyên liệu cho những món ăn mùa hè rất thơm ngon như kem chuối hay chè chuối,...Chuối xanh cũng có thể được sử dụng để làm thành các món như chuối nấu ốc, chuối om đậu hay dùng xắt lát ăn kèm với những món thịt.

Trong đời sống văn hóa của con người, chuối là một loại cây gắn bó với làng quê. Ở đâu ta cũng thấy những cây chuối mọc thành từng bụi xanh tốt. Cây chuối là một loài cây mộc mạc và giản dị, nó cũng tượng trưng cho sự sống của con người dù môi trường khắc nghiệt như thế nào cũng mạnh mẽ vươn lên. Đó là một loại cây có giá trị kinh tế và nhiều công dụng đối với đời sống con người, bởi vậy mỗi người cần yêu quý và trân trọng loài cây hữu ích này.

Đất nước Việt Nam ta có truyền thống nông nghiệp, trồng cây ăn quả lâu năm. Với đất đai màu mỡ và thiên nhiên phù hợp, rất nhiều loại quả ngon ra đời, trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Trong đó, loại quả quen thuộc nhất, loài cây hữu ích nhất chính là cây chuối.

Chuối được trồng ở nhiều nơi với nhiều loại giống khác nhau, từ đồng bằng đến miền núi, từ Nam ra Bắc đâu đâu cũng có họ hàng nhà chuối sinh sống. Dù là loại chuối nào thì chuối cũng có đang thẳng, tròn như một cái trụ mọng nước, gồm nhiều bẹ ấp lại mà thành, ở giữa có lõi dẫn chất dinh dưỡng để nuôi sống cây. Phía đầu mỗi bẹ thì có lá mọc xung quanh, mỗi tàu lá có cuống lá dài chạy dọc giữa bản, lá rộng cỡ 40-50cm. Theo thời gian, bộ lá của họ chuối vàng, già, héo quắt đi và nằm rủ khô quanh thân. Còn củ chuối thì có vỏ đen, sần sùi, khi gọt vỏ ngoài thì để lộ màu ngà đặc trưng. Xung quanh củ có rễ chùm màu nâu hoặc đen, rễ có nhiệm vụ hút chất dinh dưỡng để nuôi cây.

Điều không thể không nhắc tới là hoa chuối, hoa có màu phơn phớt hồng giống như bếp lửa của thiên nhiên kỳ diệu. Qua quá trình miệt mài hút chất dinh dưỡng để bồi bổ cho hoa, hoa sẽ phát triển thành buồng chuối, mỗi buồng có từ 8-10 nải, mỗi nải có từ 10-15 quả. Lúc đầu quả còn xanh, lớn dần chín có màu vàng và mùi vị đặc trưng riêng. Họ chuối cũng đóng góp một phần không nhỏ vào sự phát triển chung của đất nước, những nải chuối tươi ngon sẽ được thu hoạch về và đóng gói làm hàng xuất khẩu. Còn trong cuộc sống hàng ngày, họ nhà chuối cũng mang lại nhiều lợi ích cho con người: thân già thì làm phao bè vượt sông; thân non có thể thái ghém làm rau sống ăn rất mát; hoa chuối thì có thể cắt về làm nộm hoặc nấu với ốc, lươn; ....

Nhưng có một điều rất quan trọng là chuối còn trở thành vật thờ cúng tổ tiên, ngày lễ Tết thì người ta thờ chuối xanh còn ngày giỗ kinh người ta thờ chuối chín. Cây chuối gắn bó từ bao đời nay và dâng hiến tất cả “tuổi xuân” của mình cho con người Việt Nam cả về đời sống vật chất và tinh thần. Nó sẽ luôn là loại cây, loại quả mà mỗi con dân đất Việt luôn tự hào về nhắc về

Cây chuối còn gắn liền với tuổi thơ của nhiều người không bởi cái hương viij của nó mà là những kí ức không thể phai mờ bên gia đình, bên bạn bè. Hiện nay, tuy chuối vẫn đóng góp một phần không nhỏ trong thu hoạch hằng năm của người nông dân, song cũng đã có rất nhiều những vườn chuối đã bị phá đi do nhu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Tuy vậy nhưng những kí ức về tuổi thơ chơi trốn tìm trong vườn chuối, lén ba mẹ hái những quả chuối chín sớm hay những hòm đánh trận giả lấy lá chuối làm cờ vẫn mãi là kỉ niệm đẹp nhất không thể phai mờ. Những thế hệ hôm nay, các em có ít những trải nghiệm ấy, nhưng mỗi khi ăn trái chuối ngọt thơm, hãy nhớ lấy công lao của những người trồng cây đã chăm bón từng ngày để được có quả ngon như ngày hôm nay.

Trong những hoa thơm trái ngọt mà thiên nhiên tạo hóa diệu kỳ đã ban tặng cho đất nước Việt Nam xinh đẹp của chúng ta không thể thiếu đi chuối - một loại quả thơm ngon dẻo ngọt và rất được ưa dùng.

Chuối được trồng rất nhiều ở nông thôn và là một loài cây ưa nước nên khi đến thăm những vùng quê ta sẽ bắt gặp những bụi chuối mọc hàng ngàn bên cạnh bờ ao, suối. Cây chuối được trồng chủ yếu để lấy trái, và ở mức độ ít hơn là lấy thân và để trang trí. Chuối có gốc tròn, rễ chùm nằm ở bên dưới. Thân chuối thuôn, thẳng, có màu xanh rì, từng lớp lá mọc đè lên nhau thành từng lớp, từng lớp, bao trùm cái ruột rỗng bên trong. Lá chuối xanh, mọc thành từng tàu, to bản. Mỗi cây chuối có một buồng chuối, mọc ở tít phần cao nhất của thân cây, bên dưới mặt những tán lá to rộng. Mỗi buồng phải có tới trăm quả chi chít nhau hoặc hơn thế nữa. Quả chuối ra thành nải treo, mỗi tầng (gọi là nải) có tới hai mươi quả quả, và mỗi buồng có ba đến hai mươi nải như thế. Quả chuối có nhiều hình dạng tuỳ thuộc vào từng loại khác nhau. Chuối ta có dáng thuôn dài, vỏ xanh còn chuối tiêu quả căng tròn, vỏ mỏng, thịt dày, vỏ vàng. Ngoài ra còn có chuối hương, chuối ngự. chuối sứ, chuối mường... vô cùng phong phú, đa dạng.

Cây chuối trong đời sống thường ngày, từ thân, lá quả đều có giá trị, công dụng riêng. Thân cây thái nhỏ ra có thể làm thức ăn cho lợn rất tốt. Lá chuối để gói xôi, gói bánh rất tiện lợi, sạch sẽ và dễ kiếm. Lá chuối khô có thế dùng làm chất đốt, để cuốn bánh gai hoặc quấn nhỏ làm nút chai rượu. Hoa chuối mà để làm món nộm hoa chuối thì ngon còn gì bằng, không những dễ làm mà còn thơm ngon và rẻ. Quả chuối có lẽ là nhiều công dụng nhất. Nó là một loại trái cây rất bổ dưỡng, hội tụ đầy đủ thành phần những chất dinh dưỡng cần thiết cho con người. Trong chuối có chứa nhiều chất vitamin, ăn vào rất tốt cho một làn da mịn màng. Và chủ yếu chuối thường dùng để ăn nhiều hơn vì nó rất ngon. Ở nông thôn, chuối còn là một phần thu nhập của người nông dân, người nông dân trồng chuối, bán những nải chuối kiểm lấy tiền để cải thiện đời sống tốt hơn.

Không chỉ có ích trong đời sống vật chất mà còn mang giá trị tinh thần rất cao. Từ lâu, cây chuối đã trở thành một trong những biểu tượng của làng quê Việt Nam. Hình ảnh nải chuối như đôi tay ngửa nâng đỡ, ôm ấp, hứng lấy nắng sương đọng thành quả ngọt và che chở, bảo bọc, không thể thiếu trên bàn thờ tổ tiên. Cây chuối chính là biểu tượng cho tâm hồn mỗi con dân đất Việt.

Bổ ích và ý nghĩa như vậy, ở Việt Nam, chuối được trồng và bán rộng rãi, giá thành rất rẻ so với những loại hoa quả khác, hầu như mọi gia đình đều có khả năng mua để ăn hàng ngày.

Cây chuối từ lâu đã trở thành một phần quan trọng không thể thiếu trong đời sống của người dân Việt Nam. Nhắc đến cây chuối là như nhắc đến cả hồn cốt của tâm hồn người Việt.

Thiên nhiên đã ban tặng con người hoa thơm và trái ngọt, mỗi cây mỗi loại đều mang lại những công dụng diệu kỳ cho con người. Một trong những loài cây có sự gắn bó mật thiết với cuộc sống con người là cây chuối. Hình ảnh những thân chuối thẳng tắp, từ vườn cây áo cá, bụi bờ đã trở thành hình ảnh quen thuộc ở khắp các miền quê trên lãnh thổ Việt Nam.

Chúng ta có thể bắt gặp cây chuối ở bất kì nơi đâu trên khắp hành tinh này, từ Châu Á tới châu u, châu Phi. Không ai biết cây chuối xuất hiện từ thời kì nào, thế nhưng có ý kiến cho rằng, cây chuối có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới châu Á và Úc hoặc từ vùng đầm lầy Kuk của Papua New Guinea từ 5000 TCN. Chuối được thuần hóa từ những cây chuối rừng với hạt to và cứng, trở thành loài cây phổ biến với quả ngọt, ít hạt trên khắp hành tinh. Chuối thuộc chi Musa, là loài cây thân thảo lớn nhất. Hiện tại, chuối đã có mặt rộng rãi trên thế giới, ít nhất 107 quốc gia có sự xuất hiện của chúng.

Chuối thường được trồng nhiều ở các vùng quê và miền núi. Đây là loài ưa nước, thường mọc thành bụi tầm ba bốn cây bên cạnh những nơi có nước như ao, hồ, sông suối. Chuối có thể cao từ hai đến tám mét, cây chuối gồm các bộ phận như thân, củ, lá, hoa, quả chuối. Thân chuối còn được gọi là thân giả có hình trụ, cao từ sáu mét tới hơn bảy mét. Chúng được hình thành bởi các bẹ chuối xếp chồng lên mau, bao bọc lấy nhau tạo thành. Thân chuối trơn nhẵn, màu xanh nhạt, bẹ bên ngoài có màu sắc đậm hơn so với bẹ bên trong. Nó được mọc lên từ một thân ngầm dưới mặt đất. Thân ngầm này được gọi là củ, mọc rễ chùm. Củ có hình vòng cung nửa tròn, màu nâu đậm và tiếp giáp với thân giả.

Một bộ phận khác của cây chuối là lá chuối. Lá chuối có hình xoắn, mọc lên từ thân cây. Nõn chuối phía trong màu xanh non, cuộn tròn như cuốn thư thời xưa. Một thân chuối gồm nhiều tàu lá mọc lên tua tủa. Lá chuối to và dài, rộng tầm sáu mươi centimet, và có màu xanh đậm. Sống lá dọc dài từ bẹ đến đầu tàu lá, có thể dài tới hơn ba mét. Lúc lá chuối già sẽ ngả từ màu vàng sang nâu rồi rũ dần xuống thân cây. Chuối là loài cây có hoa. Hoa chuối là hoa lưỡng tính, hoa cái sẽ tạo thành quả còn hoa đực sẽ phát triển thành bắp chuối. Khi mọc, hoa chuối sẽ hướng thẳng lên trời rồi dần dần đâm sang ngang và cuối cùng là cúi xuống mặt đất.

Một hoa chuối sẽ phát triển thành một buồng chuối với nhiều nải. Mỗi buồng có từ ba đến hai mươi nải, mỗi nải sẽ có nhiều quả xếp xen kẽ với nhau. Chuối còn non có màu xanh đậm, sau khi chín sẽ bắt đầu ngả vàng. Quả chuối khi xanh sẽ có vị chát, khi chín có vị ngọt, mềm và rất thơm. Bao quanh quả là lớp vỏ dai, kế tiếp là nhiều bó sợi libe nằm giữa thịt và vỏ, sau cùng mới là lớp thịt ngon mềm phía trong. Chuối là loại quả bổ dưỡng bởi chúng tích hợp rất nhiều vitamin a, vitamin C cũng như kali và các chất dinh dưỡng khác.

Cây chuối rất phổ biến và được trồng ở khắp nơi, chính vì thế mà chúng có nhiều loại khác nhau và mỗi loại đều có những đặc điểm riêng của mình. Phân loại theo độ thuần hóa, ta có chuối rừng và chuối bình thường đã thuần hoá. Chuối rừng hay chuối dại có nhiều hạt cứng, ít thịt. Còn chuối bình thường thì thiếu hạt cũng như phần thịt bên trong rất nhiều, mềm và ngọt hơn. Chuối đã được thuần hóa cũng phân thành các loại khác nhau như chuối ngự, chuối tiêu, chuối sứ, ... Mỗi loại đều có vị ngon riêng của mình. Phân loại theo vỏ chuối. ta có chuối vỏ đỏ, vỏ vàng và vỏ tím. Trong đó, chuối vỏ vàng là loại phổ biến nhất.

Chuối rất phổ biến, bởi hầu hết các bộ phận của chúng đều có thể ăn cũng như sử dụng được. Quả chuối khi chín rất thơm ngon nên rất nhiều người yêu thích loại trái cây này. Chúng có thể phòng chống các bệnh về ung thư, cũng như các bệnh về tim mạch hay chuột rút,... Chúng cũng giúp phụ nữ trong quá trình làm đẹp, bởi vậy mà ngày xưa, chuối còn được coi là một cống phẩm xa xỉ dành cho vua chúa.

Quả chuối xanh được sử dụng trong các món ăn thường ngày, dùng để ăn kèm với thịt luộc hay nấu kèm với các thực phẩm có vị tanh như cá hay ốc. Chuối xanh có vị chát sẽ giúp khử mùi tanh rất tốt, đồng thời làm món ăn thêm ngon và đa dạng hơn. Lá chuối dùng để gói rau củ hoặc gói bánh đều rất an toàn và tiện dụng, lá chuối khô và bẹ chuối khô được tận dụng để làm dây buộc, cũng như có thể đan thành những đồ vật trang trí như giỏ hoa, quà,...rất an toàn với con người và bảo vệ môi trường. Hoa chuối, củ chuối cũng có thể làm thành các món ăn thơm ngon khác như nộm hay salad,...Thân chuối tươi có thể chế biến thức ăn cho gia súc, gia cầm. Ngoài ra, hạt chuối là một vị thuốc rất tốt trong Đông y dùng để chữa bệnh sỏi thận hay tiết niệu, ...

Đặc biệt, mỗi dịp Tết đến xuân về, trên mâm ngũ quả ở miền Bắc Việt Nam thường không thể thiếu nải chuối. Chuối tượng trưng cho sự đông đủ, sum họp, cho sự hòa thuận và bình yên. Không chỉ dùng làm thức ăn, chuối hiện nay đã được dùng để trang trí nhà cửa, tạo nên không gian trong mát, tươi mới cho căn nhà của chúng ta. Cây chuối đã gắn liền với đời sống của người Việt Nam ta từ xưa, từ thời cha ông chúng ta đến nay. Chuối cũng như cây tre đã đi vào những vần thơ, ca dao tục ngữ:

"Chị em như chuối nhiều tàu
Tấm lành che tấm rách, đừng nói nhau nặng lời"

Hay nhà thơ Nguyễn Trãi cũng đã từng làm thơ về cây chuối với tựa "Ba tiêu" như sau:

"Tự bén hơi xuân, tốt lại thêm
Đầy buồng lạ, màu thâu đêm
Tình thư một bức phong còn kín
Gió nơi đâu gượng mở xem"

Chuối đã gắn bó với con người Việt Năm bao đời nay và sẽ gắn bó mãi về sau này. Hình ảnh cây chuối sẽ mãi là hình ảnh loài cây đẹp đẽ trong lòng mỗi người chúng ta.

Trong đời sống của những người nông dân nơi làng quê, hình ảnh cây chuối đã trở nên hết sức quen thuộc và mang nhiều ý nghĩa. Cùng với cây tre, cây chuối có lẽ chính là người bạn thân thiết nhất đối với tất cả những người con.

Chuối là một loại cây thường mọc thành bụi và được trồng rất nhiều trong vườn. Ở nông thôn, hầu như nhà nào cũng trồng những cây chuối bởi rất nhiều những lợi ích của nó. Thân cây chuối có hình trụ và được tạo thành bởi rất nhiều những bẹ lá hình vòng cung có màu trắng xanh. Nhìn thân cây chuối cao to như vậy, thế nhưng kết cấu bên trong của cây chuối thì rất rỗng và xốp. Thân chuối thường bao giờ cũng có lớp bẹ ngoài có màu đậm hơn nhiều so với những lớp bên trong. Do tác động của thời tiết, lớp bẹ ngoài ấy thường có màu ngả nâu như lớp áo bảo vệ cả thân cây. Lá chuối rất to. Hai mặt của lá chuối có màu không đều nhau cho lắm. Mặt trên của lá có màu đậm hơn so với mặt trên có tác dụng nhận lấy ánh mặt trời để tạo thành chất diệp lục.

Còn mặt dưới thì nhạt màu hơn. Trên tàu lá, những đường gân mọc chi chít theo thứ tự nhất định, đều tăm tắp. Những tàu lá chuối không hề mọc cùng một phía mà mọc theo nhiều hướng khác nhau, vươn ra khắp mọi nơi như bàn tay để hứng lấy nắng, lấy gió thiên nhiên. Chuối là một loại cây ăn quả phát triển khá nhanh. Do vậy, chỉ sau khoảng 2 - 3 tháng, cây chuối đã bắt đầu trổ hoa. Hoa chuối có hình thoi, cũng được tạo thành bởi rất nhiều những lớp áo có màu đỏ tía. Mỗi lớp đều ôm ấp những đài họa bé tí xíu chỉ bằng ngón tay út của chúng ta mà thôi. Chính những đài hoa bé nhỏ này sau này sẽ trở thành những nải chuối thơm ngon. Chuối cũng là loại cây có khả năng thích nghi rất cao, lại nhanh có quả ăn. Do đó, cây chuối cũng được rất nhiều người trồng trong những khu vườn của từng gia đình.

Chuối cũng là một loại cây có rất nhiều những công dụng to lớn. Hầu như các bộ phận ở trên cây chuối đều có thể sử dụng được. Quả chuối là một loại quả rất giàu chất dinh dưỡng cả với chuối xanh và chuối chín. Chuối xanh dùng để ăn cắt lát với những món như thịt ếch, dê, bò… chuối chín có rất nhiều những chất dinh dưỡng năm trong nó. Lõi thân cây chuối và hoa chuối có thể dùng để làm rau sống ăn rất ngon và mát. Lá chuối có thể dùng để gói và bọc thực phẩm. Với những người chăm làm đẹp, hẳn chúng ta đã từng có ít nhất một lần dùng chuối xay nhuyễn để đắp mặt nạ, dưỡng da.

Tất cả những bộ phận trên cây chuối hầu như chúng ta đều có thể sử dụng chúng được. Đó chính là những đặc điểm mà không phải loại cây nào cũng có thể làm được. Thế mới biết, giá trị của cây chuối lớn như thế nào. Trong đời sống văn hóa, cây chuối cũng được so sánh, liên tưởng tới rất nhiều những hình ảnh. “mẹ già như chuối chín cây”. Hình ảnh của những cây chuối đang có quả chín được so sánh với người mẹ phải hy sinh rất nhiều để chăm lo cho con cái có một cuộc sống tốt đẹp.

Những buồng chuối chín dần thì thân cây lại càng thêm khô héo cũng như người mẹ nuôi con, cho tới khi con cái được lớn khôn trưởng thành thì cũng là lúc mẹ đã già đi, không còn được như ngày nào nữa. Đó chính là sự liên tưởng tương đồng của những người mẹ và cây chuối. Hay như trong những bức tranh của các danh hoa thì hình ảnh của cây chuối luôn được người họa sĩ ưu ái để đưa vào trong những đứa con của mình.

Tóm lại, cây chuối là một loại cây vô cùng hữu dụng và có rất nhiều những giá trị trong nó. Không chỉ giúp cho chúng ta có được thu nhập mà chúng còn giúp nuôi dưỡng tâm hồn của mỗi người chúng ta để chúng ta biết thêm nhiều hơn về cuộc sống.

Chuối là loài cây rất quen thuộc và không thể thiếu trong đời sống của con người. Bởi cây chuối có rất nhiều công dụng, quả chuối là món ăn thơm ngon và bổ dưỡng, các bộ phận khác từ cây chuối được dùng làm rất nhiều việc khác nhau. Đi dọc một vòng từ bắc vào nam chúng ta sẽ thấy cây chuối được trồng ở mọi nơi trên khắp đất nước Việt.

Cây chuối được trồng ở khắp mọi nơi ở bờ ao, trong vườn nhà, ở ruộng, hay những vùng đất bãi phù sa. Thân cây mọc thẳng đứng và tròn, được tạo thành bởi lớp bẹ xếp khít vào nhau, bên trong hơi xốp, bề mặt ngoài của thân rất bóng và nhẵn. Lá chuối được mọc ra từ ngọn. Ban đầu những chiếc nõn chuối màu xanh non, sau đó lá xòa dần mọc chìa ra các phía và có màu đậm hơn. Mỗi chiếc là chuối có một đường gân lá nằm ở giữa, hai bên có hai dải mềm mại rủ xuống. Khi lá già thì các là sẽ tự khô đi để nhường chỗ cho những lá non đang chuẩn bị chồi ra ngoài.

Khi cây chuối đủ tuổi để trưởng thành, chúng bắt đầu trổ buồng. Mỗi cây chuỗi đều cho một buồng, mỗi buồng lại có nhiều nải, mỗi nải lại có nhiều quả. Có giống cho hàng trăm quả một buồng. Buồng chuối được mọc thành từ những chiếc hoa mọc từ thân ra. Hoa chuối giống như ngọn lửa màu hồng,sau đó những chiếc bẹ nở dần ra rụng xuống là lúc những nải chuối non xuất hiện. Quả chuối lớn rất nhanh, chúng càng phát triển quả chuối càng cong hình lưỡi liềm, khi xanh có có màu xanh, khi chín có màu vàng. Chuối cũng có rất nhiều loại và được đặt tên với những cái tên rất hấp dẫn như chuối hương, chuối ngự, chuối hột. Mỗi loại chuối đều có đặc điểm, mùi hương thơm ngon riêng. Trong đó chuối ngự được trồng ở vùng Nam Định được coi là loại chuối thơm ngon nhất.

Trong ẩm thực, quả chuối xanh có thể ăn với thịt dê, ăn gỏi, kho cá hay nấu với ốc, ếch đều rất ngon. Với những quả chuối già, chúng sẽ chín cây hoặc đem giấm đi cho chín. Chuối chín có rất nhiều vitamin rất tốt cho sức khỏe, người già và người trẻ đều có thể sử dụng loại chuối này. Xưa kia chuối được coi là loại quả quý thường để tiến vua, ngay nay chuối được coi là món ăn dân giã, quen thuộc. Trồng chuối rất nhanh cho thu hoạch, mang lại giá trị kinh tế cho người nông dân và con phục vụ xuất khẩu. Đây là một trong những loại quả được sử dụng nhiều nhất ở châu Âu vì nó là loại quả không chỉ ngon mà còn sạch.

Không chỉ trồng chuối để ăn quả, khi thu hoạch chuối xong, người ta sẽ dùng thân cây chuối thái ra có thể làm thức ăn cho lợn, trâu bò rất tốt. Thân chuối non có thể dùng gói xôi, bánh nem rất tiện lợi, lá chuối non có thể gói bánh, gói giò, lá chuối khô có thể dùng làm chất đốt. Dây chuối khô có thể dùng để làm dây buộc các vật dụng, rất dai và bền. Người ta có thể dùng hoa chuối đã nở hết buồng để làm nộm hoặc để luộc. Củ chuối cũng có thể làm nộm hoặc nấu lươn, ốc, ếch rất ngon. Chuối là loại quả để thắp hương trong ngày rằm, mùng một, là loại quả không thể thiếu trong mâm ngũ quả ngày tết. Chuối còn tượng trưng cho sự thanh bình của làng quê.

Chuối rất dễ sống và nhanh lớn, nhưng vòng đời của chúng rất ngắn, chỉ khoảng một năm. Mỗi cây chuối lớn lên trưởng thành và chỉ ra bông một lần rồi chết. Vào mua gió bão, nếu chuối có buồng cần phải chống để cây khỏi đổ. Khi thu hoạch cần phải nhẹ nhàng tránh rơi gãy.

Cây chuối gắn bó từ bao đời nay và đã dâng hiến tất cả cho con người Việt Nam, từ đời sống vật chất cho tới đời sống tinh thần. Cây chuối là niềm tự hào không chỉ của thiên nhiên, của đất mẹ mà còn của nông dân Việt Nam; cây chuối sẽ mãi là hình ảnh đẹp trong lòng mọi người.

Đi khắp các làng quê Việt Nam, không khó để bắt gặp hình ảnh những vườn, bụi chuối xanh mướt với những buồng chuối trĩu nặng. Cây chuối ưa sống ở vùng nhiệt đới, chính vì vậy cây chuối đã trở nên quá đỗi quen thuộc với người nông dân Việt Nam từ bao đời.

Cây chuối thuộc họ Chuối. Là loại cây được trồng để lấy quả. Cây chuối có một thân ngầm (củ chuối) ở dưới đất.Từ thân ngầm thân giả của cây mọc lên có thể cao từ 3 đến 5 m, có dạng trụ tròn, màu xanh lá khi còn non, màu nâu hơi đỏ khi trưởng thành. Giữa thân chuối là nơi các tàu lá mọc ra. Ban đầu tàu lá cuộn tròn như một chiếc ống chồi dần lên từ giữa ngọn cây, sau đó lá chuối từ từ xòe ra và tàu chuối cũng không vươn lên bầu trời nữa mà từ từ ngả ngang xuống bởi vì lúc này tàu lá chuối đã lớn và nặng hơn. Tàu lá chuối giống như một chiếc quạt cầm tay lớn, xanh mướt không tì vết. Nhưng sau khi bị gió quật, lá chuối rách thành nhiều mảnh. Và khi già, lá chuối sẽ có màu nâu, héo rũ xuống thân cây chuối.

Tàu là chuối sẽ thay phiên nhau mọc lên, cho đến khi cây trưởng thành cây chuối giống như một chiếc ô vững mình đứng trong gió. Rồi vào một buổi sáng tinh mơ nào đó, bạn sẽ bất ngờ nhìn thấy hoa chuối mọc ra từ giữa thân cây. Hoa chuối có màu đỏ đậm, cấu tạo như một búp sen hướng xuống mặt đất. Từng lá của hoa chuối sẽ nở rồi cuộn lên phía cuống chuối, làm lộ ra nải chuối với những quả chuối bé chỉ bằng ngón tay út. Trong một hoa chuối có rất nhiều nải chuối nhưng để khiến quả to, đều, đẹp người ta sẽ không để hoa chuối nở hết mà cắt hoa đi để dành chất dinh dưỡng nuôi quả lớn.

Bộ phận nào của cây chuối cũng mang những lợi ích riêng.

Ngày nay, không mấy ai còn biết tới củ chuối nhưng trong thời kỳ nghèo đói của cuộc kháng chiến chống Pháp, Mỹ, củ chuối đem hầm lên là một loại thức ăn chống đói quen thuộc với người nông dân. Thân cây chuối cũng được đem thái nhỏ dùng để làm thức ăn cho các loại gia súc. Lá chuối thì lại được dùng để gói bánh. Những chiếc bánh giậm, bánh giò được gói bằng lá chuối xanh mướt. Gạo nếp trắng óng lên vị xanh, dậy hương thơm của lá là một món ăn ngon được làm vào các dịp lễ hoặc để ăn lót dạ vào buổi sáng. Món nem chua Thanh Hóa cũng dùng những chiếc là chuối để gói tạo độ thơm cho nem. Lá chuối khô không chỉ dùng để gói bánh gai mà còn được dùng làm chất đốt. Ngay cả hoa chuối người ta cũng nghĩ ra món nộm giải ngán hay món gỏi ngon tuyệt. Còn quả chuối cũng được ăn với nhiều cách khác nhau.

Chuối khi còn xanh được dùng để nấu với thịt hoặc xương, ta cũng có thể đem chuối xắt lát đem chiên tẩm đường hoặc sấy khô tạo thành một món ăn vặt ngòn ngọt, giòn tan. Chuối chín mang nhiều chất dinh dưỡng có thể ăn trực tiếp hoặc làm thành các loại chè, bánh.

Cây chuối rất dễ sinh trưởng trong môi trường đất ẩm. Ta chỉ cần lấy củ chuối vùi vào trong đất ẩm, sau vài ngày thân chuối sẽ mọc lên. Cây chuối ưa nắng nhưng trong điều kiện ít nắng cây vẫn phát triển tuy nhiên sẽ sinh trưởng và phát triển chậm hơn. Có rất nhiều loại chuối khác nhau như: chuối tiêu, chuối hột, chuối hương, chuối ngự, nhưng đặc biệt nhất là loại chuối ngự. Loại chuối này dáng quả nhỏ, chỉ to bằng hai ngón tay chụm lại, khi chín chuối có màu vàng cam đẹp mắt, cuống có màu xanh tươi nên ngày xưa loại chuối này thường được dùng để tiến vua.

Giống như cây lúa, cây cau, cây chuối là loài cây quen thuộc với người nông dân việt Nam từ hàng nghìn năm này, là người bạn thân thiết, là một thứ không thể thiếu trong đời sống của người Việt Nam ta.

Một trong những cây trồng rất phổ biến ở các làng quê của Việt Nam là cây chuối. Đã từ lâu, cây chuối đã trở thành một loại cây có vai trò quan trọng quan trọng với cuộc sống của con người.

Cây chuối thuộc họ Chuối, có nguồn gốc từ vùng nhiệt đới thuộc Đông Nam Á và Úc. Loài chuối được trồng ở khoảng 107 quốc gia trên thế giới. Đa số loại cây được trồng để lấy trái, phục vụ nhu cầu ăn uống của con người. Cây chuối thường mọc thành bụi (được gọi là bụi chuối), được trồng bằng cách tách rời cây non, từ cây non sẽ mọc ra bụi cây mới. Thân chuối (hay còn gọi là thân giả) được tạo nên bởi các bẹ của tàu chuối. Các bẹ này xếp từng lớp bọc lấy nhau tạo thành thân chuối. Thân chuối trơn, bóng có màu xanh hơi vàng. Thân chuối có thể cao khoảng 2 - 8m, chiều dài của lá có thể kéo dài 3,5m. Như bất kỳ loại cây ăn quả nào, cây chuối cũng có hoa, hoa chuối thuộc loại lưỡng tính.

Hoa cái ra phía trên hoa đực. Hoa cái tạo ra những quả chuối phát triển được còn hoa đực thì không sinh sản, còn được gọi là bắp chuối. Khi phần hoa cái kết thành quả và ngày càng phát triển thì sẽ tạo thành buồng chuối. Mỗi buồng chuối có khoảng từ ba đến hai mươi nải. Mỗi nải có thể có tám quả trở lên. Khi non quả có màu xanh non. Khi già, quả có màu xanh đậm và khi chín quả có màu vàng. Cuối cùng là củ chuối là phần nằm dưới đất, có rễ chùm. Củ chuối có hình nửa vòng tròn. Phía dưới tiếp giáp đất có hình nửa vòng tròn, phía trên củ chuối tiếp giáp với thân. Củ chuối có thể ăn được - là món ăn gắn với một thời gian khó của dân tộc Việt Nam.

Cây chuối là loài cây ưa ẩm ướt, nên thường sống ở ven các ao, hồ. Có rất nhiều loại chuối khác nhau. Ở Việt Nam có một số loại chuối phổ biến như chuối tiêu, chuối tây, chuối ngự, chuối ngự, chuối sứ, chuối bom, chuối quạ… Một số loại chuối nhập khẩu từ nước ngoài như chuối Laba (Pháp), chuối Dacca (Trung Mỹ)…

Các bộ phận của cây chuối đều có ích. Chuối là loại trái cây bổ ích cho con người. Nó đã trở thành mặt hàng xuất khẩu với giá trị kinh tế cao của nhiều nước nhiệt đới. Quả chuối xanh còn có thể dùng làm nguyên liệu nấu ăn (bánh chuối, canh chuối…). Có loại chuối còn dùng để ăn kèm với những món ăn khác như cốm tạo ra thứ hương vị rất ngon miệng. Thân chuối non cùng củ chuối có thể thái ra ăn kèm với ốc, lươn để khử tanh rất tốt, lại có thể làm cho món ăn thêm ngon, thêm đa dạng. Tàu lá chuối thường được phơi khô rồi dùng gói lá bánh, gói xôi…

Trong đời sống tinh thần, chuối là một trong những loại quả không thể thiếu trong mâm ngũ quả của ngày tết. Cây chuối còn xuất hiện trong các bức tranh phong cảnh làng quê - trở thành một trong những biểu tượng của thôn quê Việt Nam. Chuối còn xuất hiện trong các bài hát, bài thơ quen…

Như vậy, cuối có vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc sống của con người. Dù thời gian qua đi thì những cây chuối vẫn gắn bó với người nông dân nói riêng, con người Việt Nam nói chung.

Nhắc đến Việt Nam là không thể không nhắc đến nhắc đến hình ảnh cây chuối. Chuối là một loài cây rất mực thân quen và gần gũi trong đời sống con người. Từ khắp mọi nẻo đường, đâu đâu ta cũng có thể bắt gặp hình ảnh tàu lá chuối xanh tốt. Cây chuối đóng góp một vai trò quan trọng trong đời sống nhân dân.

Cây chuối thuộc họ Chuối, là một loại cây ăn trái vốn được thuần hóa từ lâu đời. Cây chuối có nguồn gốc từ Đông Nam Á. Đến nay, người ta ước tính có khoảng ba trăm giống chuối được trồng và sử dụng trên khắp thế giới. Cây chuối ở Việt Nam có nguồn gốc từ giống chuối hoang dại. Nó được trồng nhiều ở nông thôn và rất ưa nước nên người ta thường trồng bên ao hồ, ở rừng, ở những khe suối hay thung lũng. Chuối được phân thành nhiều loại. Về cơ bản có chuối ăn quả, chuối lấy lá. Ở Việt Nam có một số loại chuối phổ biến như chuối tiêu, chuối tây, chuối ngự, chuối ngự, chuối sứ, chuối bom, chuối quạ… Một số loại chuối nhập khẩu từ nước ngoài như chuối Laba (Pháp), chuối Dacca (Trung Mỹ)…

Chuối là loại cây có thân ngầm. Phần thân chính nằm dưới đất gọi là củ chuối. Phía trên chỉ là một thân giả mọc thẳng đứng và tròn, được tạo thành từ nhiều lớp bẹ xếp khít vào nhau, bên trong hơi xốp, bề mặt trơn bóng và nhẵn. Lá chuối mọc thành từng tàu, to bản. Ban đầu, những chiếc nõn chuối còn xanh non, sau đó lá xòe ra có màu xanh đậm hơn. Khi già, lá ngả dần về màu vàng đất, rũ xuống để nhường chỗ cho lá tươi. Khi cây chuối trưởng thành, nó bắt đầu trổ buồng. Mỗi cây chuối đều có một buồng, mỗi buồng gồm nhiều nải mỗi nải có nhiều quả. Buồng chuối mọc từ hoa từ thân ra. Giữa tán lá xanh mát, hoa chuối như ngọn lửa hồng chiếu sáng cả vòm lá xanh. Hoa sắp thành hai hàng theo kiểu xoắn tạo thành nải chuối. Sau đó những chiếc bẹ rụng dần là lúc những nải chuối con xuất hiện. Khi chuối còn xanh thì có màu xanh đậm còn khi chín thì ngả sang màu vàng.

Trong đời sống nhân dân Việt Nam, chuối là một loại cây hữu dụng từ thân, lá đến hoa, quả. Quả chuối cung cấp hàm lượng đường cần thiết cho cơ thể hoạt động. Chuối ăn dễ tiêu hóa, vừa sáng mắt lại tốt cho da, làm cho làn da luôn sáng mịn. Thân chuối có thể làm thức ăn cho trâu, bò, lợn rất tốt. Thân chuối non cùng củ chuối có thể thái ra ăn kèm với ốc, lươn để khử tanh rất tốt, lại có thể làm cho món ăn thêm ngon, thêm đa dạng. Lá chuối có thể dùng để gói bánh, gói xôi... khi phơi khô có thể làm chất đốt. Người ta có thể dùng hoa chuối đã nở hết buồng để làm nộm hoặc để luộc. Chuối là thức quả để thắp hương trong các ngày lễ, tết. Trong ngày rằm hoặc mùng một, người ta dùng chuối chín. Đây còn là loại quả không thể thiếu trong mâm ngũ quả ngày Tết.

Chuối là loại cây khá dễ sống ưa đất phù sa, đất bãi ven sông. Quá trình sinh trưởng của một cây chuối không dài khoảng một năm. Mỗi cây chuối chỉ một lần trổ buồng, sau khi thu hoạch người ta chặt cây đào gốc lên để cho cây con phát triển. Một cây chuối mẹ có thể đẻ nhiều cây chuối con rồi đẻ nhiều cây chuối cháu, sinh trưởng rất nhanh. Vì dễ trồng lại nhanh cho quả nên chuối được người nông dân ưa chuộng. Nếu không may chuối bị sâu có thể cắt bỏ lá sâu, bắt sâu. Nếu chuối ra buồng cần phải chống cho cây khỏi đổ. Khi thu hoạch cần phải nhẹ nhàng tránh rơi gãy.

Bên cạnh những loại cây gần gũi như trầu, cau, dừa… thì chuối còn tượng trưng cho sự bình dị, thanh bình của làng quê. Cây chuối có từ ngàn đời. Nó dâng hiến tất cả những gì đẹp đẽ nhất của mình cho con người. Cây chuối là nét đẹp thanh bình của thiên nhiên, của đất mẹ, của nông thôn Việt Nam.

Thiên nhiên tạo hóa đã ưu ái ban tặng cho con người nhiều loại trái cây thơm ngon. Biết bao loại cây, mỗi loại lại có một dáng vẻ, một công dụng khác nhau. Chuối là một loài cây đã vô cùng quen thuộc, gần gũi với làng quê. Đi khắp đất nước Việt Nam, đâu đâu ta cũng có thể bắt gặp hình ảnh những cây chuối, bụi chuối xanh tốt vươn lên từ bờ ao, bờ sông.

Chuối là loại cây có quả được ăn rộng rãi nhất. Nguồn gốc của nó bắt nguồn từ vùng nhiệt đới ở Đông Nam Á và Úc. Ngày nay, nó đã được trồng khắp vùng nhiệt đới. Chuối có mặt ở ít nhất 107 quốc gia. Quả của những cây chuối dại có nhiều hột lớn và cứng. Nhưng hầu hết loại chuối để ăn đều thiếu hột vì đã được thuần hóa lâu đời.

Chuối thường được trồng nhiều ở nông thôn và miền núi. Vì là loài ưa nước nên nó thường mọc ở bên bờ sông, bờ suối. Thân chuối thẳng, nhẵn bóng như cái cột nhà. Thân chuối do nhiều bẹ chuối ôm lấy nhau tạo thành. Bẹ ở ngoài thường có màu đậm hơn, bẹ nằm chính giữa thì có màu trắng. Thân chính này là một thân giả của chuối. Nõn chuối màu xanh non, có hình dạng giống cuốn thư thời xưa. Cây chuối có rất nhiều tàu lá, lá chuối to như tấm phản, gân lá to chạy dọc phiến lá. Lúc lá chuối còn tươi thì có màu xanh nhạt, lúc già thì rũ xuống thân cây, chuyển thành màu nâu. Hoa chuối lúc mới ra thì hướng thẳng lên trời, sau quay sang ngang rồi đâm xuống đất. Sau khi hoa chuối già, bẹ ở ngoài rụng hết thì bắt đầu phát triển thành quả. Một buồng chuối có nhiều nải chuối, thường là mười nải. Những buồng chuối có khi dài từ đỉnh xuống tận gốc, trĩu nặng cả thân cây. Quả chuối màu xanh lúc còn non, khi chín chuyển thành vàng, trông như vầng trăng lưỡi liềm.

Chuối có rất nhiều công dụng, hầu như bộ phận nào của cây cũng không cần bỏ đi. Quả chuối chín thơm ngon, bổ dưỡng được nhiều người ưa chuộng. Ăn chuối còn có tác dụng làm đẹp cho da. Quả chuối xanh ăn kèm với thịt luộc và thường được nấu kèm với cá, ốc... vừa khử tanh vừa làm cho món ăn thêm đa dạng. Lá chuối tươi dùng để gói quà, gói bánh. Lá chuối khô có thể làm chất đốt hoặc dây buộc. Củ chuối, hoa chuối thì nấu canh hoặc làm món nộm, salad. Thân chuối thái nhỏ làm thức ăn cho gia súc, gia cầm. Hạt chuối có thể làm một vị thuốc tốt trong Đông y. Chuối có một vị trí vô cùng quan trọng trong đời sống tâm linh, tín ngưỡng của người Việt. Vào ngày Tết, trên mâm ngũ quả của mỗi gia đình không thể thiếu một nải chuối để cúng tổ tiên. Chuối vốn dĩ chỉ trồng để ăn quả nhưng hiện nay nó còn được dùng để trang trí trong nhà. Tàu lá rộng, xanh mướt của chuối tạo cảnh quan đẹp mắt, mang lại cảm giác tươi mới, êm đềm, tin cậy tượng trưng cho tình yêu của mẹ thiên nhiên. Những năm tháng chiến tranh đói ăn, đói mặc, chuối là nguồn thực phẩm dồi dào đã cứu sống không biết bao nhiêu mạng người.

Chuối cũng khá phong phú, đa dạng về chủng loại. Một số loại chuối tiêu biểu như: chuối ta quả dài như lưỡi liềm, chuối tây quả tròn và ngắn hơn, chuối hột, chuối mật, chuối trứng cuốc. Chuối ngự quả ngắn nhưng ruột vàng và có vị rất thơm ngon. Khi xưa, chuối ngự là món ăn hoàng gia, chỉ có vua chúa mới được thưởng thức. Chuối ngự chính là đặc sản của vùng Hòa Hậu, Lý Nhân, Hà Nam.

Cây chuối mọc thành từng bụi và được trồng bằng cách tách rời thân non đem trồng thành bụi mới. Ta nên trồng chuối ở nơi gần nguồn nước như ao, hồ để tiện tưới tắm. Chuối là loại cây dễ trồng và phát triển khá nhanh nên không cần tốn công chăm sóc. Nguyễn Trãi đã từng làm bốn câu thơ về cây chuối, gọi là “Ba tiêu”:

“Tự bén hơi xuân, tốt lại thêm
Đầy buồng lạ, màu thâu đêm
Tình thư một bức phong còn kín,
Gió nơi đâu gượng mở xem”

Trải qua bao nhiêu năm nữa, chuối vẫn sẽ có một ý nghĩa đặc biệt trong đời sống vật chất cũng như tinh thần của người dân Việt Nam.

Nhắc đến những loài cây được trồng phổ biến trong vườn nhà người dân Việt Nam ta, không thể không kể đến cây chuối – loài cây nổi tiếng với công dụng triệt để của nó.

Chuối bắt nguồn từ Đông Nam Á và Úc. Nay, chuối được trồng rộng rãi hơn và hiện là loài cây ăn quả được trồng phổ biến nhất ở vùng nhiệt đới trên toàn thế giới. Chuối thường được trồng ở nông thôn và các vùng miền núi, thường được trồng cạnh bờ sông bờ suối để cung cấp đủ nước cho đặc tính ưa nước của cây. Thân chuối là thân giả với dáng thẳng đứng và lớp ngoài nhẵn bóng, được tạo thành từng nhiều bẹ xếp lớp vào nhau, bẹ ở ngoài có màu sẫm hơn màu của bẹ ở trong. Lá chuối to, gân lá dày, khi còn non sẽ có màu xanh nõn ăm ắp nước đến khi về già lá sẽ chuyển thành màu nâu và khô lại.

Hoa chuối mới ea thì hướng lên trời, sau thì càng ngày càng trĩu xuống đất, sau khi rụng hết bẹ thì phát triển trở thành buồng quả. Một buồng chuối thường có 10 nải, vô cùng sai quả, trĩu nặng cả thân cây, thậm chí người trồng phải lấy gậy đẻ cố định thân chuối tránh cho vì buồng chuối quá nặng mà làm đổ cây. Quả chuối là loại quả có hột, khi còn non có màu xanh, sau khi chính thì chuyển thành màu vàng, cong cong như miệng cười duyên của người thiếu nữ. Tuy chuối có nhiều loại những đều mang những đặc điểm chung như trên.

Như đã nói, ta có thể tận dụng triệt để mọi bộ phận của cây chuối. Thân chuối nhiều nước, khi đi rừng, người ta thường lấy nước từ thân chuối đẻ uống thay nước ngọt khi gặp phải tình trạng hết nước dự trữ. Vì có nhiều nước nên thân chuối có thể nổi dễ dàng trên mặt nước, trẻ con vùng nông thôn ngày trước hay dùng thân chuối để thay phao tập bơi ở ao hồ sông suối. Lá chuối cả tươi cả già đều có thể dùng gói bánh, khi tươi có thể đem rửa sạch và bọc nhiều lớp quanh đặc sản nem chua còn khi già thì được khéo léo bọc lấy bánh gai đen, vừa tạo mùi thơm lại vừa bảo vệ môi trường.

Hoa chuối khi chưa kết buồng có thể dùng làm nộm, sau khi kết buồng thành từng nải chuối chín vàng thì lại trở thành món loại quả bổ dưỡng đối với cơ thể. Không chỉ hữu ích trong đời sống sinh hoạt đời thương, chuối còn là loài cây mang ý những ý nghĩa trang trọng. Chuối ở vùng Nam Định xưa từng được vua yêu thích không thôi, là thứ quả ngự dụng của nhà vua và sau cũng đổi tên thành chuối ngự. Còn ngày nay, nải chuối vẫn không thể thiếu trên mâm ngũ quả ngày tết vừa với hàm ý về sự đủ đầy và đoàn kết vừa là sự tưởng nhớ và lòng hiếu thảo của con cháu đối với ông bà tổ tiên trong dịp tết đến xuân về.

Đến ngày nay, chuối xuất hiện với nhiều hình thức đa dạng trong cuộc sống con người Việt Nam: từ chuối sấy khô đến những món bánh chuối, kem chuối. Và dù đất nước có hiện đại đến đâu, chuối vẫn là thức quả dinh dưỡng được nhân dân ta ưa chuộng và cây chuối vẫn sẽ không ngừng mọc lên ở những vùng nông thôn và vùng núi cao, vừa đem lại kinh tế cho người nông dân vừa là sự lưu giữ một loài cây mang đậm màu sắc văn hóa nước Việt.

Nói đến cây chuối, đã là người Việt Nam thì không ai là không biết. Cây chuối đã tồn tại cùng con người như một người bạn thân thiết.Có thể nói, cây chuối đã trở thành một thứ không thể thiếu trong đời sống người Việt Nam xưa và nay.

Chuối có tới năm bảy loại, nào là hương chuối, chuối ngự, chuối mường, chuối tiêu… Mỗi loại chuối đều có hương vị thơm ngon riêng, tạo ra nét đặc biệt không thể lẫn với những loại khác. Thế nhưng các loại chuối lại mang một vẻ bề ngoài giống nhau. Thân cây tròn, thấp, trơn bóng, và có cây còn to bằng cả cái cột đình. Lá cây xanh non, to, dài và các gân đối xứng nhau. Thế nhưng lá chuối khô lại có màu nâu, giòn là cứng. Bắp chuối có màu đỏ, thuôn dài, còn gọi là hoa chuối. Nõn chuối xanh non, mịn và mỏng. Mỗi cây chuối trưởng thành đều có thể cho ta một buồn chuối. Tùy theo từng loại, có loại cho ta hàng trăm quả một buồng, có cả loại mỗi buồng cho ta hàng nghìn quả. Nhiều cây còn trĩu trịt quả từ ngọn xuống gốc.

Để có được vai trò quan trọng như hiện nay trong đời sống con người Việt Nam, chuối đã "cống hiến" cho đời sống vật chất không biết bao nhiêu. Thân cây thái nhỏ ra có thể làm thức ăn cho lợn hoặc hươu nhà, trâu bò rất tốt. Còn lá cây thì giúp ta trong các việc như là để gói xôi, gói bành rất tiện lợi và dễ kiếm. Lá chuối khô có thể làm chất đốt, để quấn bánh gai hoặc ở nông thôn ta còn thấy là chuối khô còn có thể quấn làm nút chai rượu. Không chỉ thế, hoa chuối còn dùng để làm rau. Món nộm hoa chuối được rất nhiều người ưa thích, đặc biệt sinh viên vì nó vừa ngon lại vừa rẻ. Thái một ít nõn chuối ra cho vào đĩa rau muống xanh mướt là ta đã cso được một đãi rau vừa ngon vừa đẹp mắt. Quả chuối có lẽ là nhiều công dụng nhất. Các chị, các cô, các bà hay ăn chuối vì chủ yếu chuối thường chứa rất nhiều vitamin rất tốt cho một làn da mịn màng. Và chủ yếu chuối thường dùng để ăn nhiều hơn vì nó rất ngon.

Người ta còn dùng chuối thắp hương như một lễ vật dâng cho thần linh để thể hiện lòng tôn kính. Chính vì vậy, chuối là một loại cây khá quan trọng, nhất là trong hoàn cảnh kinh tế còn nhiều eo hẹp. Ở nông thôn, mỗi khi chuối chín, người ta thường cắt thành từng nải đem đi bán, những nải chuối đó đều rất rẻ nên nhiều người mua. Còn trong đời sống văn hóa của người Việt, cây chuối cũng như bưởi hay hồng, nóc ũng là một trong năm loại quả dâng lên tổ tiên, nhất là các dịp lễ Tết. Trong tâm thức mỗi người, cây chuối là một loại cây tượng trưng cho sự thanh bình của làng quê, nhất là thời thơ ấu.

Cây chuối từ lâu đã chiếm một phần to lớn trong cộc sống của người Vệt Nam. Đối với mỗi người, cây chuối đã trở thành một loại cây vô cùng gần gũi, thân thiết.

Cây chuối là loại cây ăn quả rất được người dân Việt Nam của chúng ta ưa chuộng. Hơn nữa chuối rất dễ trồng và chăm sóc, vậy nên có thể thấy hầu như khắp mọi gia đình nếu có vườn tược, đều trồng vài ba khóm chuối để ăn quả.

Chuối là loài cây ưa nước, ưa ẩm do đó nếu trồng chuối ở những vùng khí hậu khô, hoặc những vùng đất hạn hán nước, nó sẽ không phát triển được tốt. Chính vì vậy, ta thấy cây chuối hay thường được trồng ở những vùng mà đặc điểm của nó ẩm, trũng, nhiều nước, rất tốt cho cây chuối phát triển. Thân chuối dài, hình ống, rất trơn và bóng nhoáng. Do đó trong dân gian, các cụ ta xưa tận dụng đặc điểm này của cây chuối mà tổ chức các cuộc thi về sự dẻo dai, khéo léo để xem ai có thể bám trụ thân chuối lâu nhất. Nhưng thân chuối không phải dạng ruột đặc như các loại cây lấy gỗ, nó mềm và rất xốp bên trong có những lớp xốp chuối xếp chồng vào nhau, do đó, người nông dân chăn nuôi thường thái nõn thân chuối non để cho gia súc ăn, như là cung cấp chất rau xanh để con vật phát triển khỏe mạnh.

Tàu chuối to, dài, dẹt, có các đường gân lá màu xanh, khi già và héo nó úa màu vàng nâu, khi đấy gọi là lá chuối khô, rất tốt để làm chất liệu đốt vì nó rất bắt lửa. Do đó, những gia đình vẫn còn sử dụng bếp rạ, bếp rơm thường tận dụng chiếc tàu lá chuối để làm chất đốt cho gia đình mình. Chuối không ra quả theo từng chùm, mà là từng buồng, mỗi buồng chuối tùy kích cỡ của buồng sẽ có số lượng các nải chuối khác nhau. Thường dao động từ 7 -10 nải với những buồng vừa và tương đối lớn. Đặc biệt, không giống như một vài loại cây ăn quả khác, chuối vô cùng dễ trồng, bạn không cần nhọc công chăm sóc tưới bón nhiều nhưng nó vẫn phát triển khỏe mạnh, và cho ra những nải chuối thích mắt. Do đó, người nhà quê có đất vườn hầu như đều trồng chuối làm cây ăn quả trong nhà, cũng đồng thời vì năng suất tốt mà không cần tốn công nhiều, người ta còn đem bán, hoặc để chế biến làm các món ngon khác ngoài ăn chuối tự nhiên.

Cây chuối là người bạn thân thiết gần gũi của người nông dân vùng quê Việt Nam vì nó rất nhiều công dụng để có thể tận dụng trong các lĩnh vực khác nhau của đời sống con người. Thân chuối non dùng để thái nhỏ cho các loại gia súc ăn, vừa sạch và cũng rất tiện lợn. Lá chuối thì dùng để gói các loại bánh, bánh dầy, bánh gai, thậm chí có những vùng cũng dùng lá chuối gói bánh chưng. Lá chuối xanh, mùi thơm ngậy, mà cũng mang hương vị rất mộc mạc của vùng quê chiêm trũng nên khi gói giúp vị của chiếc bánh vô cùng thơm ngon, hấp dẫn.

Ngoài ra lá chuối khô còn dùng để làm chất đốt những ngày mưa gió, và lá chuối cháy rất bén lửa, vì vậy mà các bà các mẹ khi vào bếp đun nấu thường rất thích dùng lá chuối khô. Đến quả chuối là quan trọng nhất, nó là thành phần chính của cây chuối giàu dinh dưỡng vì thế mà rất tốt cho sức khỏe. Chuối có nhiều loại, chuối tiêu, chuối goòng, chuối ngự chuối ba tiêu...mỗi loại một vẻ góp phần làm phong phú hơn họ hàng của nhà chuối. Đặc biệt, từ những quả chuối tươi người ta có thể dùng làm chuối sấy, ăn rất giòn và ngậy. Điểm qua có thể thấy, cây chuối có vô vàn lợi ích và hầu như tất cả các bộ phận trên cây chuối đều sử dụng được trong sinh hoạt hàng ngày của con người. Do đó, chuối thực sự là cây ăn quả gần gũi, gắn bó trong đời sống người dân quê Việt Nam.

Cây chuối mộc mạc, giản dị nhưng mang lại vô vàn lợi ích cho đời sống của con người. Vậy nên, ở những miền quê chiêm trũng, bất cứ gia đình nào, bạn cũng có thể bắt gặp vài khóm chuối.

Ở các vùng nông thôn trên lãnh thổ Việt Nam không chỉ coi hoạt động sản xuất nông nghiệp mà điển hình là cây lúa nước là hoạt động chủ đạo, mà các vùng nông thôn còn là nơi cung cấp các loại hoa quả sạch cho tiêu dùng của người dân cả nước. Trong số các loại hoa quả thường thấy trên thị trường, chuối là một loại quả phổ biến, dễ trồng và hợp khẩu vị của rất nhiều người.

Cây chuối là một loại cây trồng phổ biến ở các vùng nông thôn Việt Nam. Đây là một loại cây rất dễ trồng, dễ chăm sóc và cho ra những trái quả ngọt và bùi, đáp ứng được nhu cầu ăn uống của rất nhiều người. Cây chuối thường được trồng trên những mảnh đất ở vườn, ở các bãi sông và đặc biệt phát triển tươi tốt trên đất phù sa, phù hợp với khí hậu nóng ẩm, mưa nhiều của Việt Nam. Nên chuối là loại hoa quả mang tính chất dân giã song cũng rất độc đáo, mang hương vị tươi ngon, thu hút được khẩu vị của rất nhiều người.

Cây chuối là một loại thực vật thân thẳng, một cây chuối trưởng thành có thể cao từ hai đến ba mét. Rất khác với các loại cây trồng khác, cây chuối không có cành, lá cũng không mọc ra từ thân cây mà lá chuối được mọc ra từ ngọn của cây chuối. Những chiếc lá mọc đối xứng với nhau và tỏa ra các hướng của cây. Cây chuối là một loại cây thân mềm nên rất dễ bị đốn ngã, hoặc có gió, bão thì cây chuối cũng rất dễ bị quật đổ. Lá của cây cũng có nét khác biệt với lá của các loại cây khác, nó không mọc từ các tán cây, cành cây mà nó được mọc trực tiếp từ ngọn cây chuối. Những chiếc lá này có hình trứng, tán lá rộng, to và rất dài. Lá chuối có màu xanh đậm nhạt tùy vào độ trưởng thành của những chiếc lá, bề mặt của lá rất bóng, gồm những lằn vân song song tạo cho hình dáng của chiếc lá một vẻ đẹp rất bắt mắt.

Cây chuối là một trong những loài cây dễ trồng, dễ chăm sóc nhất. Đôi khi chỉ cần để một mảnh củ chuối nhỏ trên vườn thôi thì mảnh củ này sẽ nhanh chóng phát triển thành một thân cây non, và như vậy cũng không cần chăm sóc gì thì cây cũng sẽ phát triển nhanh chóng thành một cây chuối trưởng thành, đơm hoa kết trái và cuối cùng sản phẩm độc đáo nhất đó chính là những trái chuối thơm ngon, bổ dưỡng. Nếu những cây chuối được người dân trồng có chủ đích, có sự chăm sóc thì những trái chuối khi trưởng thành sẽ rất lớn, kích thước các nải chuối trong một buồng cũng đều nhau hơn.

Quá trình để cây chuối cho ra những quả chuối thơm ngon là một quá trình, từ đơm hoa, hoa rụng rồi mới kết được ra những trái chuối. Khi cây chuối ra hoa, một cây chỉ có một bông hoa duy nhất màu đỏ sậm, hình dáng như hình của một giọt nước dốc ngược lại. Khi hoa đã nở thì râu hoa sẽ rụng hết, trong mỗi cánh hoa sẽ phát triển thành một nải chuối, sau đó thì cánh hoa rụng dần, để lại không gian để quả phát triển. Quả chuối cũng không phải là một hay hai trái mà chuối ra quả theo buồng. Một buồng có khoảng từ bảy đến tám nải chuối. Mỗi nải lại có từ mười đến mười năm quả. Sự liên kết của cây chuối với quả là thông qua một chiếc cuống to khoảng bằng cổ tay của trẻ em. Đôi khi, buồng chuối quá lớn mà thân cây không đủ vững chắc thì người ta thường dựng cọc để nâng đỡ buồng chuối, gánh bớt sức nặng của buồng lên thân cây.

Những trái chuối có thể ra quanh năm, không giống các loại hoa quả khác là ra theo mùa. Vì chuối ra rất nhiều quả, lại ra nhiều lần trong năm nên chuối là một loại quả dân giã của Việt Nam. Tuy nhiên, về đặc tính sinh học của cây chuối cũng vô cùng đặc biệt so với các loại cây ăn quả khác. Nếu các loại cây ăn quả khác có thể kết trái cho mùa này, đến mùa sau vẫn cây ấy lại tiếp tục cho ra những trái khác. Nhưng, cây chuối không vậy.

Chuối là loại cây ăn quả chỉ cho ra quả một lần. Nghĩa là một cây chuối chỉ có thể cho ra quả một lần, sau đó cây chuối có thể vẫn phát triển tươi tốt nhưng lại không thể kết trái được nữa. Cũng vì vậy mà sau khi cây chuối cho ra buồng chuối có thể thu hoạch thì người trồng thường chặt thân của cây ấy đi. Từ gốc của thân cây bị chặt sẽ lại mọc ra cây mới và có thể kết quả nên người trồng cũng không phải mất công trồng lại nữa. Chuối là loại cây có sức sinh trưởng vô cùng mạnh mẽ, dù thời tiết khắc nghiệt, cho dù có đốn mất thân cây thì cũng không hề ảnh hưởng gì đến sức phát triển của nó. Cũng có lẽ vì sức sinh trưởng thần kì này mà người xưa mệnh danh cây chuối là “vua của các loại cây”.

Sản phẩm của cây chuối là những trái chuối thơm ngon. Những quả chuối sau khi thu hoạch không chỉ phục vụ cho nhu cầu của đông đảo người dân trong nước mà còn được xuất khẩu sang nước ngoài, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người trồng. Không chỉ có quả chuối là vật mang lại công dụng có thể phục vụ nhu cầu của con người mà các bộ phận khác của cây chuối cũng được sử dụng.

Trước hết là lá chuối, vì tán lá to, dài lại có màu xanh mướt nên những chiếc lá này còn được sử dụng để gói bánh chưng, gói giò mỡ, gói bánh gai…., khi chiếc lá chuối khô còn có thể dùng như một loại vật liệu trong đun nấu, lá chuối khô bắt lửa nhanh và dễ cháy nên dùng để nấu chín thức ăn, đặc biệt là ở những vùng nông thôn. Thân của cây chuối còn có thể dùng để ăn sống, nếu là thân của cây chuối tây. Ngoài ra thân cây chuối còn được thái để làm thức ăn cho lợn, gà…. Phần củ chuối tưởng chừng như không có ích gì cho con người nhưng ngược lại, phần củ chuối còn được dùng làm nguyên liệu trong y học, khi xưa ông cha ta còn dùng củ chuối để nấu canh, kho cá..

Như vậy, cây chuối là một loài cây tiêu biểu, được trồng phổ biến ở khắp các vùng miền trên lãnh thổ Việt Nam, đặc biệt là các vùng nông thôn. Đây là loại cây có giá trị sử dụng cao, có thể đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng của con người mà cách trồng, cách chăm sóc lại vô cùng dễ dàng, cho năng suất quả cao.

Đất nước Việt Nam ta nằm ở vùng nhiệt đới gió mùa, thiên nhiên ban tặng chúng ta nhiều loại trái ngọt hoa thơm. Mỗi một loài quả lại có hương vi, hình dáng khác nhau, tạo nên sự đa dạng, phong phú. Một trong những loại quả được yêu thích bởi sự thơm ngọt của mảnh đất nhiệt đới đầy nằng và gió đó chính là cây chuối. Cây chuối là loài cây quen thuộc đối với đời sống của nhân dân Việt Nam, gắn bó máu mủ với con người.

Đi khắp mảnh đất chữ S, nơi đâu cũng bắt gặp những bụi chuối, vườn chuối xanh um, tươi tốt ở trước ngõ, sau vườn. Chuối là loại cây dễ thích nghi, có thể sống được trên nhiều vùng đất khác nhau, từ miền núi, trung du đến đồng bằng châu thổ. Đi về nông thôn, hầu như nhà nào cũng trồng chuối, nhưng vì ưa nước nên chuối được trồng nhiều ở bờ ao, bờ hồ nên rất nhanh xanh tốt. Con ở rừng, bên những khe suối hay thung lũng, chuối mọc thành rừng bạt ngàn. Cây chuối gồm các bộ phần: củ, thân, lá, hoa và quả. Củ chuối là thân chính, ở dưới lòng đất, xung quang có rễ chùm không ăn sâu vào đất, có nhiệm vụ hút chất dinh dưỡng từ lòng đất và sinh sản ra các cây chuối con. Thân cây mọc thẳng đứng, là thân giả nên được tạo thành bởi các bẹ xếp khít vào nhau, giữa có lõi dẫn chất dinh dưỡng nuôi cây. Thân chuối hình trụ cao tới vài mét và nhẵn bóng như được bôi một lớp mỡ.

Lá chuối mọc ở đầu mỗi bẹ, xung quanh ngọn. Ban đầu những chiếc nõn chuối màu xanh non, quận lại với nhau như một chiếc ống hút khổng lồ, sau đó xòa dần mọc ra các phía và đậm màu dần. Mỗi tàu lá chuối có một đường gân chạy dọc giữa hai bản lá mềm mại rủ xuống dài gần hai mét. Khi lá già thì các lá sẽ tự khô để nhường chỗ cho các lá non sắp chồi ra. Khi đến tuổi trưởng thành, hoa chuối trổ ra từ chính giữa ngọn. Cuống hoa lớn, búp hoa thon dài và có nhiều cánh hoa màu nâu đỏ như một ngọn đuốc rực sáng trong lớp lá xanh chồng chéo. Dưới mỗi cảnh lá một dải non gồm hai tầng quả, đầu mỗi quả có túi phấn vàng. Cứ như thế, quả chuối được nuôi lớn dần dần đến khi quả lộ ra, cánh hoa rụng dần. Mỗi hoa chuối sẽ cho một buồng chuối có từ năm đến bảy nài chuối, Đến tầm này, ta sẽ cắt đi hoa chuối để cây chuyên tâm nuôi dưỡng buồng quả lúc còn non màu xanh nhạt đến lúc già xanh đậm. Để lúc chặt về rồi mang đi ủ chín, chuối lại mang một màu vàng ươm quyến rũ.

Ở Việt  Nam, riêng chuối cũng có rất nhiều loại, nào chuối tiêu, chuối tây, chuối ngự,…. Mỗi loại chuối lại có nhưng đặc điểm và hương vị khác nhau. Chuối tiêu được trồng nhiều ở vùng Bắc Bộ và Nam Bộ là loại phổ biến nhất. Chuối tiêu ưa đất thịt pha cát, đặc biệt là vùng đất bãi bồi ven sông, khi chín có vị thơm ngọt, đậm đà và vỏ có chấm lốm đốm nên người ta thương gọi là chín trứng quốc. Ở Hà Nội, chuối tiêu chín ăn với món cốm non làng Vòng là một thứ quà ngon tuyệt của mùa thu. Một loại chuối khác rất được ưa chuộng đó là chuối ngự. Chuối ngự được trồng ít vì quả nhỏ, năng suất thấp nhưng lại đặc biệt thơm ngon. Đây là giống chuối rất quý vì nó được dùng để tiến vua ngày xưa và giờ được dùng để cúng trong các ngày rằm, ngày mùng một âm lịch hàng tháng hoặc bày mâm ngũ quả ngày Tết…

Cây chuối ở Việt Nam là một loại cây rất hữu ích và được tận dụng từ gốc đến ngọn. Quả chuối không chỉ dùng để ăn khi đã chín mà còn dùng để làm ra nhiều món ăn ngon như chuối om ốc đậu, nấu với ếch,… khi còn xanh. Chuối còn được chế biến thành mứt, chuối sấy,… dùng cho xuất khẩu. Củ chuối được nấu tương tự như chuối xanh để làm ra những món ăn mang đậm hương vị đồng quê. Hồi trước, bà tôi thường kể trong những năm đói, dân quê còn đào củ chuối để ăn trừ bữa chống đói. Thân chuối lại càng có nhiều ích lợi. Ta lấy nõn chuối trong cùng thái sợi mỏng, trộn cùng các loại rau thơm, rau diếp là được món rau ghém không thể thiếu khi ăn bún riêu, bún ốc,… Thân chuối già thì được xắt mỏng, băm nhỏ rồi trộn với cám làm thức ăn cho bò, lợn, vịt, gà rất tốt. Hoa chuối khi cắt xuống thì được xắt mỏng làm món nộm hoa chuối chua ngọt đậm vị làng quê Bắc Bộ. Lá chuối cũng được dùng rất có ích. Lá chuối tươi dùng để gói giò, gói bánh, gói xôi. Quê tôi ngày tết các nhà hay làm bánh gai. Các mẹ đi lấy những tàu lá tươi đẹp nhất về, bỏ gân lá rồi đem phơi khô dùng để gói bánh. Những nồi bánh gai được đem đi hấp, mở vung ra toàn là một mùi ngào ngạt, mùi của lá gai, mùi là chuối khô thơm thơm mùi nắng. Gân lá chuối khô rất dẻo, thường được đem đi bó rau mang ra chợ bán, vừa tiết kiệm lại vừa bền chắc. Có thể thấy, cây chuối gắn bó vời từng hoạt động trong cuộc sống của con người, từ phục vụ đời sống hàng ngày mà còn đem lại giá trị kinh tế cao.

Cây chuối là niềm tự hào của đất mẹ, của thiên nhiên Việt Nam và của những vùng quê Việt Nam. Nó vô tư cống hiến hết mình, gắn bó từ đời sống vật chất đến đời sống tinh thần của bao thế hệ con người Việt Nam. Hình ảnh bụi chuối xanh xanh sau vườn, cây chuối đầu hè, nải chuối trong mâm ngũ quả ngày Tết trên bàn thờ cúng tổ tiên là những hình ảnh đẹp và bình dị nhất, gắn liền với tuổi thơ và kí ức của những người con xa quê.

Nhắc đến Việt Nam thật không thể không nhắc đến hình ảnh cây chuối gắn liền với những khu vườn cây trái thanh bình, mộc mạc. Từ khắp mọi miền quê, dọc những ngã đường, bên bờ đê, bờ suối đâu đâu ta cũng thấy cây chuối với tàu lá mỏng manh nhưng xanh thắm, tràn trề sức sống. Từ lâu, cây chuối trở thành nguồn thực phẩm không thể thiếu trong đời sống con người.

Cây chuối thuộc họ chuối, là một loại cây ăn trái vốn đã được thuần hóa từ lâu đời. Toàn bộ cây chuối đều có thể xử dụng trong cuộc sống. Cây chuối có nguồn gốc ở vùng Đông Nam Á, mọc phổ biến ở các khu rừng nhiệt đới. Đến nay, người ta ước tính có khoảng 300 giống chuối được trồng và sử dụng trên khắp thế giới. Các giống chuối có ở việt nam vốn có nguồn gốc từ các giống chuối hoang dại. Việt Nam là nước nhiệt đới và là một trong những xứ sở của chuối với nhiều giống chuối rất quý như: chuối tiêu, chuối bom, chuối ngự,… với những đặc điểm trên chuối được xem là mặt hàng có triển vọng xuất khẩu ở Việt Nam, nhất là đối với giống chuối già và chuối cau.

Đầu thế kỉ XX. Người pháp mang vào nước ta một vài giống chuối mới, với loại quả to, cho năng xuất cao hơn các loài chuối bản địa. Ngày nay, chuối được trồng ở ít nhất 107 quốc gia. Có nhiều cách phân loại các loại chuối. Về cơ bản có loại chuối ăn quả, loại chuối lấy lá. Ở Việt Nam có một số loại chuối phổ biến như: chuối tiêu, chuối sứ, chuối ngự, chuối tây, chuối bom, chuối xiêm, chuối quạ,… Các giống chuối nhập ngoại: chuối Laba (Pháp), chuối Dacca (Trung Mỹ),… Chuối là loại cây có thân ngầm. Phần thân chính nằm dưới đất gọi là củ chuối. Phần trên chỉ là một thân giả do các bẹ lá cấu tạo thành. Cây chuối cao trung bình khoảng 3 – 5 m, có giống như chuối sáp cao tới 10m.

Chuối có bản lá rộng, mọc đối xứng qua gân chính, phiến lá dày 0,35 – 1mm, có các gân phụ song song nhau và thẳng góc với gân chính. Một cây chuối đang phát triển tốt thường có từ 10 – 15 lá, trong đó có 4 – 5 lá trên ngọn là quang hợp mạnh nhất. Nhiều lá chuối có thể rộng 70cm và dài đến hơn 2-3 mét. Nụ hoa trổ ở ngọn rồi tạo thành buồng. Trong buồng chứa rất nhiều hoa nhỏ. Nhiều hoa chuối có thể đếm lên tới 19 ngàn cái. Hoa sắp thành hai hàng theo kiểu xoắn cuốn tạo thành nải chuối. Các hoa đực nằm ở nải trên ngọn, không sinh sản, còn được gọi là bắp chuối, còn ở gần cọng của nụ là hoa lưỡng phái. Hoa có 5 tiểu nhụy, bầu noãn 3 tâm bì tạo thành 3 buồng, mỗi buồng có nhiều tiểu noãn, vòi nhụy duy nhất với nuốm hình chùy.

Quả chuối ra thành nải treo, mỗi tầng (gọi là nải) có tới 20 quả. Các nải kết dính quanh một trục gọi là một buồng, nặng 30–50 kg. Mỗi quả riêng có vỏ dai chung quanh thịt mềm ăn được. Vỏ và thịt đều ăn được ở dạng tươi hay đã qua chế biến (nấu). Trong cùng một nải, trái ở hàng trên lớn hơn trái ở hàng dưới. Một vài loại chuối khi quả chín thường chuyển sang màu vàng. Chuối sinh trưởng và phát triển thuận lợi trong phạm vi 25-35oC. Khi nhiệt độ giảm đến 100C thì quả chuối nhỏ, phẩm chất kém, sinh trưởng chậm.

Chuối là cây ưa nước nhưng lại không chịu ngập úng. Hàm lượng nước trong các bộ phận cây chuối rất cao. Chuối thường phát triển mạnh về mùa mưa. Chuối có khả năng thích ứng trong phạm vi cường độ ánh sáng tương đối rộng. Những cây chuối có biểu hiện thiếu sáng thì lá vàng trắng. Khi trồng không nên để cây chuối quá nhiều cây con dễ gây cạnh tranh ánh sáng. Vườn trồng chuối phải quang đãng để có đủ ánh sáng quang hợp. Đất thích hợp cho việc trồng chuối là đất phù sa nhiều mùn hoặc đất bazan tơi xốp. Ở các loại đất khác, cây chuối cũng phát triển nhưng cho năng xuất không cao, mau già cỗi. Chuối có khả năng chịu mặn khá, chịu được đất chứa Fe, Al khá cao.

Người ta thường dùng loại chồi con để trồng. Chồi con được hình thành từ những mầm ngủ mọc trên thân ngầm của chuối, thường có 2 loại chồi con: chồi con đuôi chiên và chồi con lá rộng. Ngày nay, để tăng năng xuất và rút ngắn thời gian sinh trưởng của chuối, người ta dùng kĩ thuật phôi tế bào, tạo ra hàng loạt cây chuối con, trồng trên diện tích rộng. Kích thước hố trồng phải đảm bảo 40 cm x 40 cm x 40 cm. Trước khi trồng phải bón lót để tạo độ mùn giúp cây con phát triển. Sau khi trồng cần phải chú ý tưới nước, bón phân làm cỏ và phòng trừ sâu hại cho cây chuối. Cây chuối thường bị sâu rầy hại phá, bệnh cuốn lá, vàng lá, thối rễ cũng thường xuất hiện ở cây chuối. Để chăm sóc tốt, cây chuối cho năng xuất cao, chất lượng quả đạt yêu cầu cần chú ý bón cho cây một vài lại phân khoáng cần thiết như kem, photphat, kali,…

Nếu thu hoạch để ăn, khi buồng chuối già ta cắt buồng treo lên đợi quả chín. Nếu thu hoạch để bán thì tuỳ thuộc vào khoảng cách cần vận chuyển, chuối có thể thu hoạch ở những độ chín khác nhau. Để tiêu thụ ở chợ địa phương, chỉ cần thu trước khi chín vài ngày. Để vận chuyển xa phải thu hoạch sớm hơn. Tuy nhiên, để giữ được vị ngọt tự nhiên, cần thiết phải thu hoạch chuối ở giai đoạn chín. Thu hoạch chuối làm nguyên liệu chế biến thường sớm hơn so với để ăn tươi. Để làm chuối nhanh chín người ta tiến hành ủ chuối trong lá cây, thùng kín. Để làm chuối lâu chín thuận tiện vận chuyển đa xa người ta thường bảo quản chuối trong kho lạnh.

Giá trị kinh tế: Trên thế giới, chuối là loại cây nhiệt đới được trồng phổ biến ở nhiều quốc gia và vùng miền, đồng thời cũng chiếm một tỷ trọng đáng kể trong thương mại rau quả toàn cầu. Xuất khẩu chuối đứng đầu về khối lượng và đứng thứ hai về kim ngạch, sau cam trong cơ cấu xuất khẩu trái cây của thế giới. Cùng với gạo, lúa mỳ, ngũ cốc, chuối cũng là một trong số những mặt hàng chủ lực của nhiều nước đang phát triển.

Giá trị về dinh dưỡng: Giá trị dinh dưỡng trong chuối khá cao. Cung cấp hàm lượng đường, năng lượng cho cơ thể hoạt động. Hàm lượng vitamin rất phong phú như vitamin A, B1, B2, C. Chuối lại rất dễ tiêu hóa, sau khi ăn vào chuối 1 giờ 45 phút đã được hấp thu hết, trong khi đó cam quýt phải 2 giờ 45 phút, vì thế chuối rất thích hợp cho những người yếu mệt. Giá trị dược liệu: Theo Đông y, chuối có vị ngọt, tính bình, có tác dụng nhuận phế, chỉ khát, lợi tràng vị. Củ chuối vị ngọt, tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc. Theo phân tích khoa học, chuối chín bao gồm nhiều chất bột, chất đạm, chất xơ, sinh tố và khoáng chất. Đặc biệt chuối có hàm lượng kali rất cao và chứa đủ cả 10 loại amino acid thiết yếu của cơ thể.

Y học dân gian dùng chuối hột để trị sạn thận và sạn mật, làm hạ huyết áp cao, làm thư giãn cơ bắp. Chuối là nguồn bổ sung năng lượng hoàn hảo cho hoạt động thể lực. Chuối xanh chữa bệnh loét dạ dày, bệnh nóng dạ dày, tá tràng, bảo vệ thành dạ dày khỏi bị loét và giúp hàn gắn nhanh chóng chỗ loét đã hình thành trước đó. Chuối chín chữa táo bón và ngăn ngừa ung thư ruột già, tăng khả năng miễn dịch; phòng trúng gió, giúp điều trị các bệnh về tâm lý, ngăn ngừa bệnh thiếu máu và điều trị các bệnh về da.

Toàn bộ cây chuối đều có ích, dùng trong chăn nuôi, trong công nghiệp nhuộm v.v… Quả chuối là nguyên liệu quan trọng để chế biến bánh, kẹo, tinh dầu, nước chuối, rượu chuối… Tóm tại, chuối là một nguồn dinh dưỡng quí giá và dễ tìm, dễ ăn, nên được bổ sung vào khẩu phần ăn hàng ngày. Cây chuối là loại cây ăn quả được trồng lâu đời ở Việt Nam, song lại ít được chú ý đến bón phân nhất, chính vì thế năng suất chuối thường không cao, hiệu quả thấp. Tuy nhiên nếu muốn phát triển nghề trồng chuối với quy mô công nghiệp và xuất khẩu thì việc bón phân cho chuối cần phải quan tâm.

Cây chuối vốn gần gũi trong đời sống của người nông dân Việt Nam. Hình ảnh cây chuối đi vào thơ ca, nhạc, họa tạo nên nét đẹp dịu dàng, đằm thắm của làng quê yên bình, mộc mạc. Quả chuối còn trở thành phẩm vật thờ cúng thần linh hoặc tổ tiên trong những ngày lễ kỵ.