Tóm tắt

Bài thơ “Mây và sóng” của Ta-go đã ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt, hàm chứa một ý nghĩa nhân văn cao cả: chỉ cần có mẹ, có con, chúng ta sẽ sáng tạo ra cả một thế giới, cả một vũ trụ, thế giới ấy vừa hiện hữu vừa huyền bí mà chỉ có mẹ và con biết được. 

Bố cục

Có thể chia văn bản thành 2 phần:

- Phần 1 (Từ đầu đến …bầu trời xanh thẳm): Lời mời gọi của người trên mây.

- Phần 2 (Còn lại): Lời mời gọi của người trong sóng.

Nội dung chính

Bài thơ thể hiện tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt, giản dị mà lớn lao, mang ý nghĩa tượng trưng cao cả. Qua đó mỗi người chúng ta nhận ra tình yêu thương mẫu tử và đó là điểm tựa vững chắc trong cuộc sống mỗi người.

Mây và sóng

* Chuẩn bị đọc

Chắc hẳn em đã từng chơi một trò chơi nào đó với người thân trong gia đình (cha mẹ, anh chị,..). em có cảm xúc như thế nào về những giây phút ấy.

Trả lời: 

- Em đã dành những thời gian rảnh chơi với gia đình.

- Khi đó em cùng mọi người chơi những trò chơi như đoán chữ, trốn tìm,.... để thêm gắn bó và hiểu nhau hơn. 

- Những giây phút ấy đối với em vô cùng quý giá, nó tràn ngập sự vui vẻ, hạnh phúc và tự tin khi ở bên cạnh những người mình yêu thương.

* Trải nghiệm cùng văn bản

• Qua hình dung của người con về trò chơi khác "thú vị" hơn, em nghĩ người con muốn thể hiện tình cảm gì?

Trả lời: 

- Qua hình dung của người con về trò chơi khác "thú vị" hơn, người con muốn thể hiện tình yêu thương của mình đối với mẹ. 

+ Người con sẽ là mây, mẹ sẽ là trăng, con sẽ dùng hai tay ôm lấy mẹ. Một trò chơi thể hiện tình yêu con dành cho mẹ là không gì sánh được, con muốn lúc nào cũng bên cạnh và ôm lấy mẹ.

• Hình ảnh nào thể hiện lên trong tâm trí em khi đọc bài thơ này?

Trả lời: 

- Hình ảnh mẹ và con đã hiện lên ngay khi em đọc bài thơ này.

+ Tình yêu và sự gắn bó với mẹ của em bé thể hiện qua hai cuộc đố thoại của em với những người trên mây, trong sóng. 

+ Mây và sóng được cảm nhận qua cái nhìn và trí tưởng tượng cua trẻ thơ trở lên hấp dẫn và kì diệu tượng trưng cho tấm lòng bao la và sự bao dung của mẹ.

* Suy ngẫm và phản hồi

• Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết Mây và sóng là một bài thơ?

- Những dấu hiệu giúp em nhận ra đây là một bài thơ là:

+ Kết thúc mỗi câu tác giả đều xuống dòng.

+ Lời hỏi đáp của con và các bạn cũng được tác giả trích dẫn và cho vào ngoặc kép.

+ Bài thơ không có vần, không bị ràng buộc bởi vần luật nhưng người đọc vẫn cảm nhận được âm điệu trữ tình của bài thơ.

• Kẻ bảng sau vào vở và điền các thông tin phù hợp, sau đó, trao đổi với bạn:

Trả lời: 

Ấn tượng của em về bài thơ

Những hình ảnh, biện pháp tu từ gợi cho em ấn tượng

Ý kiến của bạn em

- Bài thơ mang một phong cách khác lại với kết cấu của những bài thơ bình thường, đó là bài thơ văn xuôi. 

- Khi đọc bài thơ em có thể cảm nhận rõ được tình yêu và sự gắn bó của con với mẹ thể hiện qua hai cuộc đối thoại với những người trên mây và trong sóng.
 - Đặc biệt bài thơ đã truyền đạt được tình mẫu tử thắm thiết và niềm hạnh phúc vô bờ bến trong những trò chơi của hai mẹ con do em bé nghĩ ra.

- Bài thơ tràn đầy những hình ảnh thiên nhiên rộng lớn, sống động và nhiều màu sắc: mây, sóng, biển cả, bình minh vàng, hoàng hôn, vầng trăng bạc, bầu trời xanh thẳm, bến bờ kì lạ. 

+ Những hình ảnh thiên nhiên ấy được cảm nhận qua cái nhìn và tâm hồn của em bé nên càng đẹp, sinh động, hấp dẫn. 

+ Hình ảnh thiên nhiên lung linh, kì ảo nhưng vẫn rất sinh động, chân thực.

+ Những hình dáng, hoạt động, âm thanh, màu sắc của thiên nhiên được miêu tả đều rất sát hợp. 

+ Hình ảnh thiên nhiên mang ý nghĩa tượng trưng: những trò chơi trên mây, trong sóng tượng trưng cho những thú vui hấp dẫn trong cuộc đời; “bến bờ kì lạ” tượng trưng cho tấm lòng bao la và sự bao dung của mẹ.

- Đồng tình

• Hãy phác họa bằng lời hoặc tranh những hình dung của em khi đọc bài thơ và chia sẻ với các bạn

Trả lời: 

- Khi đọc bài thơ em có thể cảm nhận rõ được tình yêu và sự gắn bó của con với mẹ thể hiện qua hai cuộc đối thoại với những người trên mây và trong sóng.

- Bài thơ đã truyền đạt được tình mẫu tử thắm thiết và niềm hạnh phúc vô bờ bến trong những trò chơi của hai mẹ con do em bé nghĩ ra.

• Hãy nêu hiệu quả của việc sử dụng các yếu tố tự sự và miêu tả trong bài thơ:

Trả lời: 

- Hiệu quả:

+ Yếu tố tự sự giúp người đọc hình dung rõ hơn tình cảm và sự gắn bó của con với mẹ, niềm vui, niềm hạnh phúc của hai mẹ con trong những trò chơi.

+ Yếu tố miêu tả giúp các sự vật được hiện lên một cách sinh động, hấp dẫn hơn như: bình minh vàng, vầng trăng bạc, …

• Em có cảm nhận gì về tình cảm của tác giả? Những chi tiết nào trong bài thơ khiến em có cảm nhận đó?

Trả lời: 

- Em cảm nhận về tình cảm của tác giả là:

+ Tác giả vô cùng trân trọng tình mẫu tử thiêng liêng, gắn bó giữa mẹ và con

- Những chi tiết trong bài thơ khiến em có cảm nhận đó là:

+ Con luôn từ chối lời rủ đi chơi đầy hấp dẫn của những người trên mây và trong sóng vì có mẹ đang đợi ở nhà. 

+ Con nghĩ ra những trò chơi thú vị và cảm thấy vô cùng hạnh phúc khi được chơi cùng với mẹ

• Những trò chơi mà em bé nghĩ ra và cách em mô tả trò chơi này thể hiện tình cảm với mẹ như thế nào? Điều đó gợi cho em suy nghĩ gì về tình cảm giữa những người thân trong gia đình? 

Trả lời: 

- Những trò chơi mà em bé nghĩ ra và cách em mô tả trò chơi này thể hiện tình cảm với mẹ là:

+ Em bé là sóng, mẹ là bến bờ

+ Cách em mô tả: 

Em bé lăn, lăn, lăn mãi, rồi cười vang vỡ tan vào lòng mẹ và không ai trên thế gian này biết mẹ con ta ở chốn nào.

- Điều đó gợi cho em suy nghĩ về tình cảm giữa những người thân trong gia đình là:

+ Tình cảm giữa những người thân trong gia đình là thứ tình cảm gắn bó, ruột thịt không thứ gì có thể thay thế được.

+ Chúng ta nên trân trọng thứ tình cảm không gì thay thế được này và luôn đối xử tốt, yêu thương chân thành với người thân của chúng ta.

I. Vài nét về tác giả

- R. Ta-go (1861-1941) tên đầy đủ là Ra-bin-đra-nát Ta-go (Ra-bin-đra-nát nghĩa là Thần Thái Dương, dịch tên ông sang Tiếng Việt là Tạ Cơ Thái Dương)

- Quê quán: sinh tại Kolkata, Tây Bengal, Ấn Độ, trong 1 gia đình quý tộc

- Tuy tài năng nhưng số phận Ta-go gặp nhiều bất hạnh

- Sự nghiệp sáng tác:

   + Ta- go làm thơ từ rất sớm và cũng tham gia các hoạt động chính trị và xã hội

   + Năm 14 tuổi ông được đăng bài thơ “Tặng hội đền tín đồ Ấn Độ giáo”

   + Vào năm 1913, ông trở thanh người Châu Á đầu tiên được trao Giải Nobel Văn học với tập “Thơ dâng”

   + Ta-go đã để lại cho nhân loại gia tài văn hóa đồ sộ: 52 tập thơ, 42 vở kịch, 12 bộ tiểu thuyết, khoảng 100 truyện ngăn, trên 1500 bức họa và nhiều bút kí, luận văn…

   + Một số tác phẩm tiêu biểu: Tập thơ Người làm vườn, tập Trăng non, tập Thơ dâng…

- Phong cách sáng tác: Đối với văn xuôi, Ta-go đề cập đến các vấn đề xã hội, chính trị, giáo dục. Về thơ ca, những tác phẩm của ông thể hiện tinh thần dân tộc và dân chủ sâu sắc, tinh thần nhân văn cao cả và chất trữ tình triết lí nồng đượm; sử dụng thành công những hình ảnh thiên nhiên mang ý nghĩa tượng trưng, hình thức so sánh, liên tưởng vè thủ pháp trùng điệp

II. Tác phẩm

• Hoàn cảnh sáng tác

- “Mây và sóng” được viết bằng tiếng Ben-gan, in trong tập thơ Si-su (Trẻ thơ), xuất bản năm 1909 và được Ta-go dịch ra tiếng Anh, in trong tập Trăng non xuất bản năm 1915.

• Bố cục: 2 phần

- Phần 1: (Từ đầu đến “xanh thẳm”): Cuộc trò chuyện của em bé với mây và mẹ

- Phần 2: (Còn lại): Cuộc trò chuyện của em bé với sóng và mẹ.

• Giá trị nội dung

- Thông qua cuộc trò chuyện của em bé với mẹ, bài thơ Mây và sóng của Ta-go ngợi ca tình mẫu tử thiêng liêng sâu sắc

- Bài thơ chứa đựng những triết lí giản dị nhưng đúng đắn về hạnh phúc trong cuộc đời

• Giá trị nghệ thuật

- Sử dụng hình ảnh mang giàu chất trữ tình mang ý nghĩa biểu tượng

- Kết cấu bài thơ như một câu chuyện kể tạo ấn tượng thú vị với hình thức đối thoại lồng trong lời kể của em bé

- Nghệ thuật đối lập, ẩn dụ, nhân hóa….

Phân tích tác phẩm

I. Mở bài

- Vài nét về Ta-go: Một nhà thơ Ấn Độ tài năng với tấm lòng yêu thương đối với trẻ thơ

- Mây và sóng là một bài thơ ông viết với tấm lòng yêu trẻ thơ của mình, đồng thời gửi gắm vào đó những triết lí sâu sắc về tình mẫu tử

II. Thân bài

• Lời mời gọi của những người trên mây và sóng

- Lời mời gọi của mây và sóng:

   + Những người trên mây: “Bọn tớ chơi từ khi thức dậy cho đến lúc chiều tà. Bọn tớ chơi với bình minh vàng, bọn tớ chơi với vầng trăng bạc”

   + Những người trên sóng: “Bọn tớ ca hát từ sáng sớm cho đến hoàng hôn. Bọn tớ ngao du nơi này nơi nọ mà không biết từng đến nơi nao?”

⇒ Thế giới mà mây và sóng vẽ ra là thế giới diệu kì, bí ẩn, hấp dẫn, đặc biệt là đối với trẻ thơ

- Cách đến với mây và sóng:

   + Đến với mây: đến nơi tận cùng trái đất và đưa tay lên trời

   + Đến với sóng: đến rìa biển cả và nhắm nghiền mắt lại

- Nhận xét:

   + Lời mời gọi của mây và sóng: Lời mời gọi hấp dẫn, thú vị, khơi gợi trí tò mò

   + Cách đến với mây và sóng: rất dễ thực hiện, thú vị, hấp dẫn

- Nghệ thuật: nhân hóa, sử dụng hình ảnh ẩn dụ đầy sức gợi

⇒ “mây” và “sóng” là biểu tượng cho thế giới thần tiên kì ảo mà em bé tưởng tượng ra, nhưng “mây” và “sóng” cũng là những thú vui, những cám dỗ trong cuộc sống thường ngày mà con người rất dễ bị thu hút

• Phản ứng của em bé trước lời mời gọi

- Ban đầu: Em bé bị hấp dẫn bởi những lời mời, bằng chứng là em bé hỏi lại:

   + Với mây: “Nhưng làm thế nào mình lên đó được?”

   + Với sóng: “Nhưng làm thế nào mình ra đó được?”

⇒Phản ứng ban đầu của em bé là có thể hiểu được vì những lời mời ấy vô cùng thú vị, dễ hấp dẫn, đặc biệt là đối với trẻ con

- Sau đó: Em bé từ chối lời mời: “Làm sao có thể rời mẹ mang đi được”

⇒ lời từ chối dễ thương nhưng đầy cảm động

- Lí do em bé từ chối lời mời: vì em nghĩ tới mẹ, mẹ em đang đợi và luôn mong muốn em bé ở nhà -> mẹ chính là lí do khiến em bé từ chối những lời mời hấp dẫn đó

- Nghệ thuật: đối thoại

⇒ Dù luyến tiệc cuộc vui, nhưng sự từ chối lời mời gọi đã thể hiện tình yêu thương mẹ thiết tha của em bé, lúc nào em cũng nghĩ đến mẹ, luôn mong muốn ở bên mẹ. Mẹ với tình yêu thương đã trở thành sức mạnh, nguồn động lực cho em bé vượt qua những cám dỗ

• Trò chơi của em bé và mẹ

- Trò chơi của em bé và mẹ :

   + Sau khi từ chối mây: “Con là mây và mẹ là trăng. Hai bàn tay con ôm lấy mẹ, và mái nhà ta sẽ là bầu trời xanh thẳm”

   + Sau khi từ chối sóng: “Con là sóng và mẹ sẽ là bến bờ kì lạ"

- Đối với em bé: đó là trò chơi thú vị hơn, hay hơn vì những trò chơi ấy bắt nguồn từ tình yêu thương mẹ

⇒ Hình ảnh thiên nhiên “mây”, “sóng” ở đây tượng trưng cho con thích vui chơi, hình ảnh “trăng”, “ bến bờ kì lạ” tượng trưng cho sự dịu dàng dàng và tấm lòng bao la, tình yêu thương con không bờ bến ⇒ Lòng yêu thương mẹ bộc lộ rõ nét hơn nữa

- Hai câu thơ cuối: Hai câu thơ là lời khẳng định tình mẫu tử thiêng liêng và bất diệt, đó là tình cảm lớn lao được nâng tầm vũ trụ

- Nghệ thuật: Sử dụng hình ảnh biểu tượng, điệp ngữ, câu thơ giàu hình ảnh...(đặc trưng nghệ thuật tiêu biểu cho thơ Ta-go)

⇒ Hình tượng em bé hiện lên vừa có những nét ngây thơ đáng yêu đồng thời thể hiện thông minh, trí tưởng tượng phong phú và tình yêu thương mẹ thiết tha ⇒ tinh thần nhân văn của Ta-go: ngợi ca vẻ đẹp tình mẫu tử

• Triết lí qua bài thơ

- Con người không tránh khỏi những sự thu hút, cám dỗ từ đời sống, nếu như không có điểm tựa vững chắc, con người rất dễ vướng vào những cám dỗ đó. Tình mẫu tử chính là một điểm tựa vững chắc trong đời người

- Hạnh phúc, đó không phải là những thứ quá xa vời, cũng không phải tự nhiên mà có, hạnh phúc luôn nằm ngay gần chúng ta, trong những điều giản dị hàng ngày, do chính chúng ta tạo ra

III. Kết bài

- Khái quát lại những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của bài thơ

- Liên hệ thực tế bản thân

Chuẩn bị đọc

Chắc hẳn em đã từng chơi một trò chơi nào đó với người thân trong gia đình (cha mẹ, anh chị,..). em có cảm xúc như thế nào về những giây phút ấy.

Trả lời:

  Em đã dành những thời gian rảnh dỗi bên gia đình và người thân. 

  Khi đó em cùng mọi ngời chơi những trò chơi như đoán chữ, trốn tìm,.... để thêm gắn bó và hiểu nhau hơn. Những giây phút ấy đối với em vô cùng quý giá, nó tràn ngập sự vui vẻ, hạnh phúc và tự tin khi ở bên cạnh những người mình yêu thương.

Trải nghiệm cùng văn bản

Câu 1. Qua hình dung của người con về trò chơi khác "thú vị" hơn, em nghĩ người con muốn thể hiện tình cảm gì?

Trả lời:

   Qua hình dung của người con về trò chơi khác "thú vị" hơn, người con muốn thể hiện tình yêu thương của mình đối với mẹ. Người con sẽ là mây, mẹ sẽ là trăng, con sẽ dùng hai tay ôm lấy mẹ. Một trò chơi thể hiện tình yêu con dành cho mẹ là không gì sánh được, con muốn lúc nào cũng bên cạnh và ôm lấy mẹ.

Câu 2. Hình ảnh nào thể hiện lên trong tâm trí em khi đọc bài thơ này?

Trả lời:

   Hình ảnh mẹ và con đã hiện lên ngay khi em đọc bài thơ này. Tình yêu và sự gắn bó với mẹ của em bé thể hiện qua hai cuộc đố thoại của em với những người trên mây, trong sóng. Mây và sóng được cảm nhận qua cái nhìn và trí tưởng tượng cua trẻ thơ trở lên hấp dẫn và kì diệu tượng trưng cho tấm lòng bao la và sự bao dung của mẹ.

Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1. Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết Mây và sóng là một bài thơ?

Trả lời:

Những dấu hiệu giúp em nhận ra đây là một bài thơ là:

• Kết thúc mỗi câu tác giả đều xuống dòng.
• Lời hỏi đáp của con và các bạn cũng được tác giả trích dẫn và cho vào ngoặc kép.
• Bài thơ không có vần, không bị ràng buộc bởi vần luật nhưng người đọc vẫn cảm nhận được âm điệu trữ tình của bài thơ.

Câu 2. Kẻ bảng sau vào vở và điền các thông tin phù hợp, sau đó, trao đổi với bạn:

Trả lời:

  Ấn tượng của em về bài thơ: bài thơ mang một phong cách khác lại với kết cấu của những bài thơ bình thường, đó là bài thơ văn xuôi. Khi đọc bài thơ em có thể cảm nhận rõ được tình yêu và sự gắn bó của con với mẹ thể hiện qua hai cuộc đối thoại với những người trên mây và trong sóng. Đặc biệt bài thơ đã truyền đạt được tình mẫu tử thắm thiết và niềm hạnh phúc cô bờ bến trong những trò chơi của hai mẹ con do em bé nghĩ ra.

Những hình ảnh, biện pháp tu từ gợi cho em ấn tượng: 

• Bài thơ tràn đầy những hình ảnh thiên nhiên rộng lớn, sống động và nhiều màu sắc: mây, sóng, biển cả, bình minh vàng, hoàng hôn, vầng trăng bạc, bầu trời xanh thẳm, bến bờ kì lạ.  Những hình ảnh thiên nhiên ấy được cảm nhận qua cái nhìn và tâm hồn của em bé nên càng đẹp, sinh động, hấp dẫn. 
• Hình ảnh thiên nhiên lung linh, kì ảo nhưng vẫn rất sinh động, chân thực.  Những hình dáng, hoạt động, âm thanh, màu sắc của thiên nhiên được miêu tả đều rất sát hợp. 
• Hình ảnh thiên nhiên mang ý nghĩa tượng trưng: những trò chơi trên mây, trong sóng tượng trưng cho những thú vui hấp dẫn trong cuộc đời; “bến bờ kì lạ” tượng trưng cho tấm lòng bao la và sự bao dung của mẹ.

Chuẩn bị đọc - Soạn bài Mây và Sóng lớp 6 Chân trời sáng tạo

Câu hỏi.(trang 30 Ngữ Văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Chắc hẳn em đã từng chơi một trò chơi nào đó với người thân trong gia đình (cha mẹ, anh chị,..). em có cảm xúc như thế nào về những giây phút ấy.

Trả lời:

Em đã dành những thời gian rảnh dỗi bên gia đình và người thân. Khi đó em cùng mọi người chơi những trò chơi như đoán chữ, trốn tìm,... để thêm gắn bó và hiểu nhau hơn. Những giây phút ấy đối với em vô cùng quý giá, nó tràn ngập sự vui vẻ, hạnh phúc và tự tin khi ở bên cạnh những người mình yêu thương.

Trải nghiệm cùng văn bản - Soạn bài Mây và sóng lớp 6 Chân trời sáng tạo

Câu 1.(trang 30 Ngữ Văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Qua hình dung của người con về trò chơi khác "thú vị" hơn, em nghĩ người con muốn thể hiện tình cảm gì?

Trả lời:

Qua hình dung của người con về trò chơi khác “thú vị” hơn, em nghĩ người con muốn thể hiện tình cảm yêu thương dành cho người mẹ.

Câu 2.(trang 30 Ngữ Văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Hình ảnh nào thể hiện lên trong tâm trí em khi đọc bài thơ này?

Trả lời:

- Khi đọc bài thơ này, hình ảnh mẹ và con đã hiện lên trong tâm trí em.

- Tình yêu và sự gắn bó với mẹ của em bé thể hiện qua hai cuộc đối thoại của em với những người trên mây, trong sóng.

Suy ngẫm và phản hồi - Soạn bài Mây và sóng lớp 6 Chân trời sáng tạo

Câu 1.(trang 31 Ngữ Văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết Mây và sóng là một bài thơ?

Trả lời:

- Hết một câu xuống dòng, viết hoa chữ cái đầu tiên.

- Viết theo kiểu thơ tự sự, không bị ràng buộc bởi luật thơ những vẫn giàu tính trữ tình.

- Âm điệu nhịp nhàng, hình ảnh giàu tính biểu tượng, ngôn ngữ cô đọng.

Câu 2.(trang 31 Ngữ Văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Kẻ bảng sau vào vở và điền các thông tin phù hợp, sau đó, trao đổi với bạn:

Trả lời:

Câu 3.(trang 31 Ngữ Văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Hãy phác họa bằng lời hoặc tranh những hình dung của em khi đọc bài thơ và chia sẻ với các bạn

Trả lời:

Em đang dạo chơi trên bãi biển thì nghe trên cao có tiếng gọi: “Hãy lên chơi cùng bọn tớ, cậu sẽ được làm bạn với bình minh vàng và vầng trăng bạc”. Em tò mò nhìn lên bầu trời, nhận ra rằng đó là những đám mây. Em liền hỏi: “Làm thế nào để mình lên đó được?”. Mây nói rằng: “Hãy đến nơi tận cùng trái đất rồi đưa tay lên trời, chúng tớ sẽ nhấc bổng cậu lên”. Em nghĩ đến mẹ còn đang đợi ở nhà. Thế là em cùng mẹ chơi những trò hấp dẫn hơn. Em sẽ là mây còn mẹ sẽ là trắng, mái nhà sẽ là bầu trời xanh thẳm. Rồi trong sóng lại có tiếng gọi “Hãy xuống chơi cùng bọn tớ, cậu sẽ được đi ngao du khắp mọi nơi. Cậu chỉ cần đến rìa biển, nhắm mắt lại thì sẽ được làn sóng nâng đi”. Những lời mời thật hấp dẫn, nhưng khi nhớ đến mẹ vẫn còn ở nhà đợi, em đã từ chối họ. Hai mẹ con lại cùng chơi. Em là sóng và mẹ là bến bờ kì lạ. Em sẽ lăn, lăn, lăn mãi và òa vào lòng mẹ. Và không một ai trên cõi đời này biết hai mẹ con ở nơi nào.

Câu 4.(trang 31 Ngữ Văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Hãy nêu hiệu quả của việc sử dụng các yếu tố tự sự và miêu tả trong bài thơ:

Trả lời:

Hiệu quả của việc sử dụng các yếu tố tự sự và miêu tả trong bài thơ :

- Tự sự: giúp bài thơ liền mạch theo những sự kiện và diễn biến quanh tâm trạng nhân vật cậu bé. 

- Miêu tả: giúp các sự việc, sự vật hiện lên một cách sinh động, giàu hình tượng.

Câu 5.(trang 31 Ngữ Văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Em có cảm nhận gì về tình cảm của tác giả? Những chi tiết nào trong bài thơ khiến em có cảm nhận đó?

Trả lời:

- Bài thơ đã thể hiện sự trân trọng, ngợi ca dành cho tình mẫu tử thiêng liêng.

- Những chi tiết trong bài thể hiện điều đó: Xây dựng cuộc đối thoại giữa em bé và người trong mây với lời mời gọi hấp dẫn của những trò chơi. Nhưng sau đó em bé đã từ chối tất cả vì nhớ đến mẹ vẫn đang chờ ở nhà.

Câu 6.(trang 31 Ngữ Văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Những trò chơi mà em bé nghĩ ra và cách em mô tả trò chơi này thể hiện tình cảm với mẹ như thế nào? Điều đó gợi cho em suy nghĩ gì về tình cảm giữa những người thân trong gia đình?

Trả lời:

- Những trò chơi mà em bé nghĩ ra:

   + Con làm mây, mẹ sẽ là trăng

   + Con là sóng và mẹ sẽ là bến bờ kì lạ

- Cách em mô tả trò chơi:

   + Hai bàn tay con ôm lấy mẹ...

   + Con lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ cười vang vỡ tan vào lòng mẹ.

→ Qua các trò chơi và cách mà em bé mô tả về trò chơi mà em nghĩ ra để chơi cùng mẹ cho thấy được tình yêu thương to lớn mà em dành cho mẹ của mình. Em luôn muốn ôm ấp, vui đùa trong lòng mẹ.

- Điều đó gợi cho em suy nghĩ về tình cảm giữa những người thân trong gia đình là:

   + Tình cảm giữa những người thân trong gia đình là thứ tình cảm gắn bó, ruột thịt không thứ gì có thể thay thế được.

   + Chúng ta nên trân trọng thứ tình cảm không gì thay thế được này và luôn đối xử tốt, yêu thương chân thành với người thân của chúng ta.

1. Chuẩn bị đọc

Chắc hẳn em đã từng chơi một trò chơi nào đó với người thân trong gia đình (cha mẹ, anh chị..) em có cảm xúc như thế nào về những giây phút ấy.

Gợi ý:

Cảm xúc khi chơi cùng người thân trong gia đình: vui vẻ, thích thú và hạnh phúc…

* Đôi nét về tác giả, tác phẩm:

- Tác giả:

• R. Ta-go (1861 -1941) tên đầy đủ là Ra-bin-đra-nát Ta-go.
• Ông là nhà thơ hiện đại lớn nhất của Ấn Độ.
• Quê quán: sinh ở Can-cút-ta, bang Ben-ga, trong một gia đình quý tộc.
• Ông làm thơ từ rất sớm, tham gia vào các hoạt động chính trị, xã hội.
• Sự nghiệp sáng tác: để lại cho nhân loại gia tài văn hóa đồ sộ: 52 tập thơ, 42 vở kịch, 12 bộ tiểu thuyết, khoảng 100 truyện ngắn, trên 1500 bức họa và số lượng ca khúc cực lớn.
• Một số tác phẩm tiêu biểu: Tập thơ Người làm vườn, tập Trăng non, tập Thơ dâng…

- Tác phẩm: Mây và sóng được viết bằng tiếng Ben-gan, in trong tập thơ Si-su (Trẻ thơ). Tác phẩm được xuất bản năm 1909 và được Ta-go dịch ra tiếng Anh, in trong tập Trăng non xuất bản năm 1915.

2. Trải nghiệm cùng văn bản

Câu 1. Qua hình dung của người con về trò chơi khác “thú vị” hơn, em nghĩ người con muốn thể hiện tình cảm gì?

Qua hình dung của người con về trò chơi khác “thú vị” hơn, em nghĩ người con muốn thể hiện tình cảm yêu thương dành cho người mẹ.

Câu 2. Hình ảnh nào thể hiện lên trong tâm trí em khi đọc bài thơ này?

Hình ảnh hiện lên trong tâm trí khi đọc bài thơ này: Người con đang sà vào lòng mẹ, được mẹ ôm trong vòng tay.

3. Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1. Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết Mây và sóng là một bài thơ?

• Hết một câu xuống dòng, viết hoa chữ cái đầu tiên.
• Viết theo kiểu thơ tự sự, không bị ràng buộc bởi luật thơ những vẫn giàu tính trữ tình.
• Âm điệu nhịp nhàng, hình ảnh giàu tính biểu tượng, ngôn ngữ cô đọng.

Câu 2. Kẻ bảng sau vào vở và điền các thông tin phù hợp, sau đó, trao đổi với bạn:

Ấn tượng của em về bài thơ

Những hình ảnh, biện pháp tu từ gợi cho em ấn tượng.

Ý kiến của bạn em

- Bài thơ thuộc kiểu thơ tự sự với những dòng thơ dài.

- Tình cảm mẫu tử sâu sắc được thể hiện trong bài thơ.

- “Con là mây, mẹ là trăng…

Và mái nhà sẽ là bầu trời xanh thẳm”

- “Con là sóng và mẹ là bến bờ kì lạ.

Con sẽ lăn, lăn, lăn mãi

Và vỗ vào gối mẹ, cười vang.

Và không một ai trên cõi đời này biết nơi đâu mẹ con ta đang ở”

=> Những hình ảnh thiên nhiên rộng lớn, sống động và nhiều màu sắc.

- Đúng đắn, hợp lí…

Câu 3. Hãy phác họa (bằng lời hoặc bằng tranh) những hình dung của em khi đọc bài thơ và chia sẻ với các bạn.

Em đang dạo chơi trên bãi biển thì nghe trên cao có tiếng gọi: “Hãy lên chơi cùng bọn tớ, cậu sẽ được làm bạn với bình minh vàng và vầng trăng bạc”. Em tò mò nhìn lên bầu trời, nhận ra rằng đó là những đám mây. Em liền hỏi: “Làm thế nào để mình lên đó được?”. Mây nói rằng: “Hãy đến nơi tận cùng trái đất rồi đưa tay lên trời, chúng tớ sẽ nhấc bổng cậu lên”. Em nghĩ đến mẹ còn đang đợi ở nhà. Thế là em cùng mẹ chơi những trò hấp dẫn hơn. Em sẽ là mây còn mẹ sẽ là trắng, mái nhà sẽ là bầu trời xanh thẳm. Rồi trong sóng lại có tiếng gọi “Hãy xuống chơi cùng bọn tớ, cậu sẽ được đi ngao du khắp mọi nơi. Cậu chỉ cần đến rìa biển, nhắm mắt lại thì sẽ được làn sóng nâng đi”. Những lời mời thật hấp dẫn, nhưng khi nhớ đến mẹ vẫn còn ở nhà đợi, em đã từ chối họ. Hai mẹ con lại cùng chơi. Em là sóng và mẹ là bến bờ kì lạ. Em sẽ lăn, lăn, lăn mãi và òa vào lòng mẹ. Và không một ai trên cõi đời này biết hai mẹ con ở nơi nào.

Câu 4. Hãy nêu hiệu quả của việc sử dụng các yếu tố tự sự và miêu tả trong bài thơ.

Việc sử dụng yếu tố tự sự và miêu tả góp phần diễn tả cảm xúc của nhân vật trữ tình, sự gắn bó của người con với mẹ.

Câu 5. Em có cảm nhận gì về tình cảm của tác giả? Những chi tiết nào trong bài thơ khiến em có cảm nhận đó?

• Bài thơ đã thể hiện sự trân trọng, ngợi ca dành cho tình mẫu tử thiêng liêng.
• Những chi tiết trong bài thể hiện điều đó: Xây dựng cuộc đối thoại giữa em bé và người trong mây với lời mời gọi hấp dẫn của những trò chơi. Nhưng sau đó em bé đã từ chối tất cả vì nhớ đến mẹ vẫn đang chờ ở nhà.

Câu 6. Những trò chơi mà em bé nghĩa ra và cách em mô tả trò chơi này thể hiện tình cảm với mẹ như thế nào? Điều đó gợi cho em suy nghĩ gì về tình cảm giữa những người thân trong gia đình.

• Những trò chơi mà em bé nghĩa ra và cách em mô tả trò chơi này thể hiện tình cảm yêu thương dành cho mẹ. Dù ở bất kì nơi đâu, người con cũng luôn nhớ đến mẹ và mong được ở bên cạnh mẹ.
• Tình cảm giữa những người thân trong gia đình rất gắn bó, sâu sắc.

A. Soạn bài Mây và sóng ngắn gọn:

Chuẩn bị đọc

Câu hỏi (trang 30 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Chắc hẳn em đã từng chơi một trò chơi nào đó với người thân trong gia đình (cha mẹ, anh chị,..). em có cảm xúc như thế nào về những giây phút ấy.

Trả lời:

- Trong truyến du lịch ở Mũi Né vừa rồi em và cả nhà đã cùng nhau chơi trò chơi tàu lượn siêu tốc. Đó là giây phút ngập tràn niềm vui và hạnh phúc giúp gia đình em thấu hiểu và yêu thương nhau nhiều hơn.

Trải nghiệm cùng văn bản

Câu 1 (trang 30 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Qua hình dung của người con về trò chơi khác "thú vị" hơn, em nghĩ người con muốn thể hiện tình cảm gì?

Trả lời:

- Qua hình dung của người con về trò chơi khác "thú vị" hơn, người con muốn thể hiện tình yêu thương của mình đối với mẹ.

- Người con sẽ là mây, mẹ sẽ là trăng, con sẽ dùng hai tay ôm lấy mẹ. Một trò chơi thể hiện tình yêu của cậu bé dành cho mẹ là không gì sánh được, con muốn lúc nào cũng bên cạnh và ôm lấy mẹ.

Câu 2 (trang 30 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Hình ảnh nào thể hiện lên trong tâm trí em khi đọc bài thơ này?

Trả lời:

- Khi đọc bài thơ này, hình ảnh mẹ và con đã hiện lên trong tâm trí em.

- Tình yêu và sự gắn bó với mẹ của em bé thể hiện qua hai cuộc đối thoại của em với những người trên mây, trong sóng. Mây và sóng được cảm nhận qua cái nhìn và trí tưởng tượng cua trẻ thơ trở lên hấp dẫn và kì diệu tượng trưng cho tấm lòng bao la và sự bao dung của mẹ.

Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1 (trang 31 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Trả lời:

Sở dĩ có thể hiểu Mây và Sóng là một bài thơ vì:

- Kết thúc mỗi câu tác giả đều xuống dòng.

- Lời hỏi đáp của con và các bạn cũng được tác giả trích dẫn và cho vào ngoặc kép.

- Bài thơ không có vần, không bị ràng buộc bởi vần luật nhưng người đọc vẫn cảm nhận được âm điệu trữ tình của bài thơ.

Câu 2 (trang 31 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Trả lời: 

Ấn tượng của em về bài thơ

Những hình ảnh, biện pháp tu từ gợi cho em ấn tượng

Ý kiến của bạn em

- Bài thơ mang một phong cách khác lại với kết cấu của những bài thơ bình thường, đó là bài thơ văn xuôi. 

- Khi đọc bài thơ em có thể cảm nhận rõ được tình yêu và sự gắn bó của con với mẹ thể hiện qua hai cuộc đối thoại với những người trên mây và trong sóng.
 - Đặc biệt bài thơ đã truyền đạt được tình mẫu tử thắm thiết và niềm hạnh phúc vô bờ bến trong những trò chơi của hai mẹ con do em bé nghĩ ra.

- Bài thơ tràn đầy những hình ảnh thiên nhiên rộng lớn, sống động và nhiều màu sắc: mây, sóng, biển cả, bình minh vàng, hoàng hôn, vầng trăng bạc, bầu trời xanh thẳm, bến bờ kì lạ. 

+ Những hình ảnh thiên nhiên ấy được cảm nhận qua cái nhìn và tâm hồn của em bé nên càng đẹp, sinh động, hấp dẫn. 

+ Hình ảnh thiên nhiên lung linh, kì ảo nhưng vẫn rất sinh động, chân thực.

+ Những hình dáng, hoạt động, âm thanh, màu sắc của thiên nhiên được miêu tả đều rất sát hợp. 

+ Hình ảnh thiên nhiên mang ý nghĩa tượng trưng: những trò chơi trên mây, trong sóng tượng trưng cho những thú vui hấp dẫn trong cuộc đời; “bến bờ kì lạ” tượng trưng cho tấm lòng bao la và sự bao dung của mẹ.

- Đồng tình

Câu 3 (trang 31 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Trả lời:

Bài làm tham khảo

Khi đọc bài thơ Mây và sóng, em hình dung ra một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, rộng lớn của trời, mây, sóng. Trên nền bức tranh ấy là hình ảnh đẹp đẽ của người mẹ đang ôm đứa con ngoan vào lòng. Thiên nhiên đẹp đẽ, rộng lớn nhưng chỉ là phông nền để làm nổi bật cho tình mẫu tử. Và cái rộng lớn của thiên nhiên cũng không sao sánh bằng tình mẫu tử bao la của mẹ con cậu bé trong bài thơ.

Câu 4 (trang 31 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Trả lời:

Hiệu quả của việc sử dụng các yếu tố tự sự và miêu tả trong bài thơ :

- Tự sự : giúp bài thơ liền mạch theo những sự kiện và diễn biến quanh tâm trạng nhân vật cậu bé. (kể lại cuộc gặp gỡ của cậu bé với mây, sóng).

- Miêu tả : giúp các sự việc, sự vật hiện lên một cách sinh động, giàu hình tượng. (bình minh vàng, vầng trăng bạc, bầu trời xanh thẳm).

Câu 5 (trang 31 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Trả lời:

- Bài thơ thể hiện sự trân trọng, ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng của tác giả.

- Chi tiết khiến em có cảm nhận đó : tác giả liệt kê hàng loạt những trò chơi hấp dẫn của tự nhiên rồi chốt lại tất cả vẫn không thể sánh bằng tình mẹ lớn lao, cao cả.

Câu 6 (trang 31 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Trả lời:

- Những trò chơi mà em bé nghĩ ra là những trò chơi sáng tạo và cách em mô tả trò chơi này thể hiện tình cảm yêu mến vô bờ của em dành cho mẹ. (con là mây và mẹ sẽ là trăng/ Hai bàn tay con ôm lấy mẹ…). Mặc dù có rất nhiều cám dỗ, niềm vui ở ngoài kia nhưng cậu bé vẫn từ chối tất cả để chọn mẹ mình.

- Điều đó gợi cho em suy nghĩ, rằng không có điều gì thú vị hơn gia đình, không có ai yêu chúng ta bằng cha mẹ và gia đình chính là món quà quý giá nhất của mỗi người.

B. Tóm tắt những nội dung chính khi soạn bài Mây và sóng:

I. Tác giả

• Tiểu sử

- R. Ta-go (1861-1941) tên đầy đủ là Ra-bin-đra-nát Ta-go (Ra-bin-đra-nát nghĩa là Thần Thái Dương, dịch tên ông sang Tiếng Việt là Tạ Cơ Thái Dương).

- Quê quán: sinh tại Kolkata, Tây Bengal, Ấn Độ, trong một gia đình quý tộc.

- Tuy tài năng nhưng số phận Ta-go gặp nhiều bất hạnh.

- Ta- go làm thơ từ hồi niên thiếu và cũng tham gia các hoạt động chính trị và xã hội.

- Năm 14 tuổi ông được đăng bài thơ “Tặng hội đền tín đồ Ấn Độ giáo”.

• Sự nghiệp văn học

Tác phẩm chính

- Ta-go đã để lại cho nhân loại gia tài văn hóa đồ sộ: 52 tập thơ, 42 vở kịch, 12 bộ tiểu thuyết, khoảng 100 truyện ngăn, trên 1500 bức họa và nhiều bút kí, luận văn…

-  Tập thơ Người làm vườn, tập Trăng non, tập Thơ dâng…

Phong cách nghệ thuật

- Đối với văn xuôi, Ta-go đề cập đến các vấn đề xã hội, chính trị, giáo dục. 

- Về thơ ca, những tác phẩm của ông thể hiện tinh thần dân tộc và dân chủ sâu sắc, tinh thần nhân văn cao cả và chất trữ tình triết lí nồng đượm; sử dụng thành công những hình ảnh thiên nhiên mang ý nghĩa tượng trưng, hình thức so sánh, liên tưởng vè thủ pháp trùng điệp.

Giải thưởng

Vào năm 1913, ông trở thành người Châu Á đầu tiên được trao Giải Nobel Văn học với tập “Thơ dâng”.

II. Tác phẩm

• Xuất xứ

- “Mây và sóng” được viết bằng tiếng Ben-gan, in trong tập thơ Si-su (Trẻ thơ), xuất bản năm 1909 và được Ta-go dịch ra tiếng Anh, in trong tập Trăng non xuất bản năm 1915.

• Bố cục: 2 phần

- Phần 1: (Từ đầu đến “xanh thẳm”): Cuộc trò chuyện của em bé với mây và mẹ

- Phần 2: (Còn lại): Cuộc trò chuyện của em bé với sóng và mẹ.

• Nội dung chính:

Bài thơ “Mây và sóng” của Ta-go đã ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng, bất diệt, hàm chứa một ý nghĩa nhân văn cao cả: chỉ cần có mẹ, có con, chúng ta sẽ sáng tạo ra cả một thế giới, cả một vũ trụ, thế giới ấy vừa hiện hữu vừa huyền bí mà chỉ có mẹ và con biết được. 

• Giá trị nội dung

- Thông qua cuộc trò chuyện của em bé với mẹ, bài thơ Mây và sóng của Ta-go ngợi ca tình mẫu tử thiêng liêng sâu sắc.

- Bài thơ chứa đựng những triết lí giản dị nhưng đúng đắn về hạnh phúc trong cuộc đời.

• Giá trị nghệ thuật

- Sử dụng hình ảnh giàu chất trữ tình mang ý nghĩa biểu tượng.

- Kết cấu bài thơ như một câu chuyện kể tạo ấn tượng thú vị với hình thức đối thoại lồng trong lời kể của em bé.

- Nghệ thuật đối lập, ẩn dụ, nhân hóa….

Kiến thức Ngữ Văn
*Tác giả
- R. Ta-go (1861-1941) tên đầy đủ là Ra-bin-đra-nát Ta-go (Ra-bin-đra-nát nghĩa là Thần Thái Dương, là nhà văn nổi tiếng của Ấn Độ, xuất thân trong 1 gia đình quý tộc nhưng số phận Ta-go gặp nhiều bất hạnh.
- Năm 1913, ông trở thanh người Châu Á đầu tiên được trao Giải Nobel Văn học với tập "Thơ dâng"
- Ta-go đã để lại cho nhân loại gia tài văn hóa đồ sộ: 52 tập thơ, 42 vở kịch, khoảng 100 truyện ngăn, trên 1500 bức họa.. tiêu biểu như: Tập thơ Người làm vườn, tập Trăng non, tập Thơ dâng..
- Phong cách sáng tác thơ ca, những tác phẩm của ông thể hiện tinh thần dân tộc và dân chủ sâu sắc, tinh thần nhân văn cao cả và chất trữ tình triết lí nồng đượm.

* Tác phẩm
- Hoàn cảnh sáng tác: "Mây và sóng" in trong tập thơ Si-su (Trẻ thơ), xuất bản năm 1909 và được Ta-go dịch ra tiếng Anh, in trong tập Trăng non xuất bản năm 1915.
- Bố cục: 2 phần
+ Phần 1 :(Từ đầu đến "xanh thẳm") : Cuộc trò chuyện của em bé với mây và mẹ
+ Phần 2 :(Còn lại) : Cuộc trò chuyện của em bé với sóng và mẹ.

* Tóm tắt nội dung
- Thế giới mà mây và sóng vẽ ra là thế giới diệu kì, bí ẩn, hấp dẫn, cũng là những thú vui, những cám dỗ trong cuộc sống thường ngày mà con người rất dễ bị thu hút.
- Em bé từ chối lời mời vì mẹ chính là lí do khiến em bé từ chối, em nghĩ tới mẹ
- Đối với em bé: Đó là trò chơi thú vị hơn, hay hơn vì những trò chơi ấy bắt nguồn từ tình yêu thương mẹ. Tình mẫu tử thiêng liêng và bất diệt, đó là tình cảm lớn lao được nâng tầm vũ trụ.

*Giá trị nội dung
- Thông qua cuộc trò chuyện của em bé với mẹ, bài thơ Mây và sóng của Ta-go ngợi ca tình mẫu tử thiêng liêng sâu sắc
- Bài thơ chứa đựng những triết lí giản dị nhưng đúng đắn về hạnh phúc trong cuộc đời

*Giá trị nghệ thuật
- Sử dụng hình ảnh mang giàu chất trữ tình mang ý nghĩa biểu tượng
- Kết cấu bài thơ như một câu chuyện kể tạo ấn tượng thú vị với hình thức đối thoại lồng trong lời kể của em bé
- Nghệ thuật đối lập, ẩn dụ, nhân hóa..

* Đặc trưng của thơ – đặc điểm nhận diện
- Thơ chú trọng đến cái đẹp, phần thi vị của tâm hồn con người và cuộc sống khách quan.
- Ngôn ngữ thơ cô đọng, hàm súc, giàu hình ảnh và nhạc điệu.
- Tính cô đọng trong số lượng từ, tính tượng hình và dư âm thanh nhạc trong thơ biến nó thành một hình thức nghệ thuật độc đáo, tách biệt hẳn khỏi các hình thức nghệ thuật khác.
- Có phân dòng và vần hiệp lời thơ, cách ngắt nhịp, sử dụng thanh điệu.. làm tăng sức âm vang và lan tỏa, thẩm sâu của ý thơ.
- Phân loại: Thơ trữ tình (đi sâu vào tâm tư tình cảm, những chiêm nghiệm của con người về cuộc đời; Thơ tự sự (cảm nghĩ vận động theo mạch kể chuyện) ; Thơ trào phúng (phủ nhận những điều xấu bằng lối viết mỉa mai, khôi hài;..

Hướng dẫn Soạn bài: Mây và sóng - Văn 6, sách Chân trời sáng tạo
*** Chuẩn bị đọc
Chắc hẳn em đã từng chơi một trò chơi nào đó với người thân trong gia đình (cha mẹ, anh chị). Em có cảm xúc như thế nào về những giây phút ấy.
Trả lời:
- Vào mỗi buổi tối, em thường cùng bố và mẹ thường chơi trò nối chữ.
- Đó giây phút gia đình em vừa được quây quần bên nhau, vừa tràn ngập vui vẻ, hạnh phúc và thoải mái. Trò chơi đó đồng thời cùng giúp em bồi dưỡng thái độ tự tin khi ứng xử, giao tiếp.

*** Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1. Qua hình dung của người con về trò chơi khác "thú vị" hơn, em nghĩ người con muốn thể hiện tình cảm gì?
Trả lời:
- Qua hình dung của người con về trò chơi khác "thú vị" hơn trò chơi của mây và sóng, em đoán người con muốn bày trò trơi với mẹ để thể hiện tình yêu thương của mình đối với mẹ.
- Em nghĩ con sẽ là mây, mẹ sẽ là trăng, con sẽ dùng hai tay ôm lấy mẹ, cái ôm ấm áp tràn đầy tình yêu của người con. Con muốn lúc nào cũng bên cạnh và ôm lấy mẹ.

Câu 2. Hình ảnh nào thể hiện lên trong tâm trí em khi đọc bài thơ này?
Trả lời:
- Đọc bài thơ, qua lời mời gọi của mây và sóng, em hình dung ban đầu, em bé bị hấp dẫn bởi những lời mời thú vị nên tò mò, muốn vui chơi
- Khi em bé từ chối lời mời, em nghĩ lúc đó em nghĩ tới mẹ, mẹ em đang đợi và em hiểu mẹ luôn mong muốn em ở nhà nên em bé từ chối những cám dỗ, những lời mời hấp dẫn đó.
- Qua hai trò chơi của em bé và mẹ ( "Con là mây và mẹ là trăng) và (" Con là sóng và mẹ sẽ là bến bờ kì lạ ") : Em hình dung em bé bày trò chơi với mẹ rất thú vị, hấp dẫn, và đầy ắp niềm vui, tiếng cười hạnh phúc.
-> Hình ảnh mẹ và con hiện lên trong bài thơ ngàn ngập tình yêu và sự gắn bó yêu thương và hạnh phúc

*** Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1. Những dấu hiệu nào giúp em nhận biết Mây và sóng là một bài thơ?
Trả lời:
Mây và sóng được coi là một bài thơ vì có những dấu hiệu:
- Kết thúc mỗi câu tác giả đều xuống dòng.
- Bài thơ thể hiện được âm điệu trữ tình, cảm xúc nhẹ nhàng, sâu sắc, để lại dư âm, cảm xúc lắng đọng trong lòng bạn đọc.
- Ngôn ngữ cô đọng, hàm súc, giàu hình ảnh và nhạc điệu, hình ảnh giàu tính biểu tượng, ngôn ngữ cô động.
- Âm điệu nhịp nhàng, ngắt nhịp linh hoạt, sử dụng thanh điệu..

Câu 2. Kẻ bảng sau vào vở và điền các thông tin phù hợp, sau đó, trao đổi với bạn:
Trả lời:
* Ấn tượng của em về bài thơ
- Bài thơ Mây và sóng có kết cấu theo hình thức văn xuôi, khác với kết cấu của những bài thơ bình thường (thường kết cấu là thơ 4 chữ, 5 chữ, 8 chữ, thơ tự do).
- Khi đọc bài thơ em có thể cảm nhận rõ được con người không tránh khỏi những sự thu hút, cám dỗ từ đời sống, nếu như không có điểm tựa vững chắc, con người rất dễ vướng vào những cám dỗ đó.
- Đặc biệt bài thơ đã truyền đạt được tình mẫu tử thắm thiết và niềm hạnh phúc vô bờ bến trong những trò chơi của hai mẹ con do em bé nghĩ ra. Tình mẫu tử chính là một điểm tựa vững chắc trong đời người.
*Những hình ảnh, biện pháp tu từ gợi cho em ấn tượng
- Những hình ảnh: Bài thơ ấn tượng, nhiều hình ảnh thiên nhiên rộng lớn, gợi hình, gợi cảm sống động và đầy màu sắc với những hình ảnh thiên nhiên rộng lớn: Mây, sóng, biển cả, bình minh vàng, hoàng hôn, vầng trăng bạc, bầu trời xanh thẳm, bến bờ kì lạ.
+ Hình ảnh thiên nhiên lung linh, kì ảo nhưng vẫn rất sinh động, chân thực.
+ Những hình ảnh thiên nhiên ấy được cảm nhận qua cái nhìn và tâm hồn của em bé nên càng đẹp, sinh động, hấp dẫn. -Biện pháp tu từ:
- Biện pháp tu từ:
+Ẩn dụ: Nhiều hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng (những trò chơi trên mây, trong sóng tượng trưng cho những thú vui hấp dẫn trong cuộc đời;" bến bờ kì lạ "tượng trưng cho tấm lòng bao la và sự bao dung của mẹ)
+Điệp ngữ: Có người gọi con, con hỏi, lăn,
+Đối lập: Lúc đầu em bé cũng bị hấp dẫn bởi lời mời gọi (con hỏi) nhưng sau đó đã từ chối (em bé lựa chọn ở bên mẹ, bày trò chơi hấp dẫn với mẹ)

*Ý kiến của bạn em
- Nhất trí

Câu 3. Hãy phác họa bằng lời hoặc tranh những hình dung của em khi đọc bài thơ và chia sẻ với các bạn
Trả lời:
- Trên mây và trong sóng, có lời mời gọi em bé đến vui chơi cùng họ. Em ngước nhìn lên bầu trời để trò chuyện với mây
- Ban đầu, em bé bị hấp dẫn bởi những lời mời thú vị, muốn vui chơi cùng nên tỏ mò hỏi lại và chăm chú lắng nghe tiếng họ trả lời.
- Em bé từ chối lời mời, em nghĩ lúc đó em nghĩ tới mẹ, mẹ em đang đợi và em hiểu mẹ luôn mong muốn em ở nhà nên em bé từ chối những cám dỗ, những lời mời hấp dẫn đó.
- Em bày trò chơi thú vị cùng với mẹ (" Con là mây và mẹ là trăng) và ( "Con là sóng và mẹ sẽ là bến bờ kì lạ") trong niềm vui, tiếng cười nói vui vẻ, với khuôn mặt mặt rạng rỡ, thể hiện sự thích thú, hạnh phúc.
- Bài thơ đã truyền đạt được tình mẫu tử thắm thiết và niềm hạnh phúc vô bờ bến trong những trò chơi của hai mẹ con do em bé nghĩ ra.

Câu 4. Hãy nêu hiệu quả của việc sử dụng các yếu tố tự sự và miêu tả trong bài thơ:
Trả lời
- Hiệu quả của việc sử dụng các yếu tố tự sự và miêu tả trong bài thơ Mây và sóng:
+ Yếu tố tự sự: Giúp người đọc hình dung rõ hơn sự việc, tình huống xảy ra với em bé, phản ứng của em. Để từ đó bộc lộ chân thực tình cảm và sự gắn bó của con với mẹ; cũng như niềm vui, niềm hạnh phúc của hai mẹ con trong những trò chơi.
+ Yếu tố miêu tả (bình minh vàng, vầng trăng bạc, bầu trời xanh thẳm) : Giúp người đọc hình dung cụ thể, chi tiết, tỉ mỉ các hình ảnh, sự vật cũng như tâm trạng của hai mẹ con được hiện lên một cách sinh động, hấp dẫn hơn.

Câu 5. Em có cảm nhận gì về tình cảm của tác giả? Những chi tiết nào trong bài thơ khiến em có cảm nhận đó?
Trả lời
- Em cảm nhận về tình cảm của tác giả là:
+ Tác giả rất hiểu tâm lý trẻ thơ, đồng cảm với diễn biến thái độ, cảm xúc của em bé. Thể hiện qua chi tiết: Mới đầu em bị hấp dẫn bởi lời mời gọi, nên hỏi lại (trong mây có người gọi con, trong sóng có người gọi con, con hỏi.
- Tác giả cũng rất trân trọng, ngợi ca tình mẫu tử thiêng liêng, gắn bó giữa mẹ và con.
+Thể hiện qua việc con luôn từ chối lời rủ đi chơi đầy hấp dẫn của những người trên mây và trong sóng vì có mẹ đang đợi ở nhà:
Làm sao có thể rời mẹ mà đến được?
Buổi chiều mẹ luôn muốn mình ở nhà, làm sao có thể rời mẹ mà đi được?
+ Thể hiện qua cách con nghĩ ra những trò chơi thú vị và cảm thấy vô cùng hạnh phúc khi được chơi cùng với mẹ:
Con là mây và mẹ sẽ là trăng..
Con là sóng và mẹ sẽ là bến bờ kì lạ,
Con lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ cười vang vỡ tan vào lòng mẹ..

Câu 6. Những trò chơi mà em bé nghĩ ra và cách em mô tả trò chơi này thể hiện tình cảm với mẹ như thế nào? Điều đó gợi cho em suy nghĩ gì về tình cảm giữa những người thân trong gia đình?
Trả lời
- Những trò chơi mà em bé nghĩ ra rất thú vị, sáng tạo:
+Con làm mây, mẹ sẽ là trăng
+Con là sóng và mẹ sẽ là bến bờ kì lạ
- Cách em bé mô tả trò chơi:
+Hai bàn tay con ôm lấy mẹ..
+Con lăn, lăn, lăn mãi rồi sẽ cười vang vỡ tan vào lòng mẹ.
- Qua việc nghĩ ra trò chơi và cách mà em bé mô tả về trò chơi đã thể hiện tình yêu thương sâu sắc của em dành cho mẹ của mình. Em luôn muốn ôm ấp, vui đùa cùng mẹ, bên mẹ em sẽ thấy hạnh phúc và vui thích nhất.
- Điều đó gợi cho em suy nghĩ về tình cảm giữa những người thân trong gia đình là:
+ Tình cảm giữa những người thân trong gia đình là tình cảm máu mủ, ruột thịt thiêng liêng.
+ Đó là tình cảm rất thiêng liêng, bền chặt, gắn bó sâu sắc, không thể chia cắt
+ Tình cảm gia đình là ngọn nguồn của hạnh phúc, ấm áp, bình an trong cuộc đời
+ Chúng ta nên trân trọng tình cảm thiêng liêng này; hãy luôn đối xử tốt, yêu thương, quan tâm chân thành với người thân của chính mình.