Tóm tắt

Ngày xưa, ở một làng nọ có hai anh em, anh trai Non-bu tham lam xấu tính và em trai Heng-bu tốt bụng, hiền lành. Tuy bị người anh cướp hết tài sản người cha để lại nhưng Heng-bu vẫn chăm chỉ làm ăn, thậm chí còn giúp đỡ người khác. Còn người anh thì xua đuổi em mình lúc em khốn khó nhất. Trong một lần cứu chú chim nhạn non, gia đình Heng-bu được đền ơn bằng hạt bầu. Khi trồng, cây bầu mang đến trân châu, hồng ngọc, tiền vàng, tiền bạc. Người anh biết được sự tình đó, cố tình bắt bước người em nuôi một đôi chim nhạn. Chờ mãi không được, Non-bu đã lôi một chú chim non bẻ chân rồi băng bó lại, dặn dò nhớ trả ơn. Rồi con chim cũng quay lại ngậm một hạt bầu. Người anh hớn hở trồng thế nhưng cứ bổ một quả bầu thì mọi tai họa, trừng phạt người anh trai. Người anh trai trở nên nghèo đói. Heng-bu nghe tin vội chạy đến mời gia đình anh trai về chung sống với mình.

Bố cục

Có thể chia văn bản thành 2 phần:

- Đoạn 1 (Từ đầu đến ...vô cùng giàu có): Quá trình Heng-bu trở nên giàu có

- Đoạn 2 (Còn lại): Sự trả giá của Non-bu vì sự tham lam.

Nội dung chính

Truyện “Non-bu và Heng-bu” kể theo trình tự thời gian và kết thúc có hậu, người ở hiền gặp lành, kẻ độc ác bị trừng trị. Trong truyện có các yếu tố hoang đường, kì ảo: người em bổ hạt bầu ra, nhả ra trân châu, hồng ngọc, tiền bạc; người anh bổ quả bầu thì hiện ra các tráng sĩ, yêu tinh… Truyện thể hiện ước mơ của nhân dân về một xã hội công bằng, cái thiện chiến thắng cái ác, người hiền lành sẽ được đền đáp xứng đáng, kẻ độc ác bị trừng trị.

Non-Bu và Heng-bu 

(Truyện cổ tích Hàn Quốc)

* Hướng dẫn đọc

Câu 1 (trang 51 sgk Ngữ văn 6 tập 1) Em hãy chỉ ra các đặc điểm của truyện cổ tích được thể hiện trong văn bản Non-bu và Heng-bu.

* Đặc điểm của truyện cổ tích được thể hiện trong văn bản Non-bu và Heng-bu:

- Cốt truyện: truyện kể theo trình tự thời gian, bắt đầu từ “ngày xưa” và kết thúc có hậu, người ở hiền gặp lành, kẻ độc ác bị trừng trị. 

Trong truyện có các yếu tố hoang đường, kì ảo: người em bổ hạt bầu ra, nhả ra trân châu, hồng ngọc, tiền bạc; người anh bổ quả bầu thì hiện ra các tráng sĩ, yêu tinh…

- Kiểu nhân vật: truyện thuộc kiểu nhân vật bất hạnh, người em út bị người anh tham lam chiếm đoạt gia tài do cha mẹ để lại, phải trải qua nhiều thử thách và đổi đời, được hạnh phúc dài lâu.

- Phẩm chất nhân vật: thông qua những hành động, các nhân vật thể hiện phẩm chất của mình. 

    + Nhân vật người em bộc lộ phẩm chất hiền lành, tốt bụng, có tấm lòng nhân hậu.  Dù anh trai tham lam, đối xử tệ bạc với mình nhưng cuối cùng khi người anh bị trừng phạt, mất hết tất cả, người em vẫn cưu mang gia đình anh về sống cùng. 

    + Người anh trai tham lam, độc ác, tàn nhẫn.

Truyện thể hiện ước mơ của nhân dân về một xã hội công bằng, cái thiện chiến thắng cái ác, người hiền lành sẽ được đền đáp xứng đáng, kẻ độc ác bị trừng trị.

Câu 2 (trang 51 sgk Ngữ văn 6 tập 1)  Em rút ra bài học gì sau khi đọc văn bản này?

 Qua văn bản này, em rút ra được bài học là: trong cuộc sống cần phải biết yêu thương, chia sẻ, giúp đỡ người khác, sống hiền lành, thiện lương, không lam tham và chỉ biết lợi ích của bản thân.

I. TÌM HIỂU TÁC PHẨM ĐỂ SOẠN BÀI NON-BU VÀ HENG-BU CHÂN TRỜI SÁNG TẠO

- Đặc điểm của truyện cổ tích được thể hiện trong văn bản Non-bu và Heng-bu:

+ Cốt truyện: truyện kể theo trình tự thời gian, bắt đầu từ “ngày xưa” và kết thúc có hậu, người ở hiền gặp lành, kẻ độc ác bị trừng trị. Trong truyện có các yếu tố hoang đường, kì ảo: người em bổ hạt bầu ra, nhả ra trân châu, hồng ngọc, tiền bạc; người anh bổ quả bầu thì hiện ra các tráng sĩ, yêu tinh…

+ Kiểu nhân vật: truyện thuộc kiểu nhân vật bất hạnh, người em út bị người anh tham lam chiếm đoạt gia tài do cha mẹ để lại, phải trải qua nhiều thử thách và đổi đời, được hạnh phúc dài lâu.

+ Phẩm chất nhân vật: thông qua những hành động, các nhân vật thể hiện phẩm chất của mình. Nhân vật người em bộc lộ phẩm chất hiền lành, tốt bụng, có tám lòng nhân hậu. Người anh trai tham lam, độc ác, tàn nhẫn.

- Truyện thể hiện ước mơ của nhân dân về một xã hội công bằng, cái thiện chiến thắng cái ác, người hiền lành sẽ được đền đáp xứng đáng, kẻ độc ác bị trừng trị.

II. SOẠN BÀI NON-BU VÀ HENG-BU CHÂN TRỜI SÁNG TẠO

Câu 1: Trang 51 sgk Ngữ văn 6 tập 1(Chân trời sáng tạo)

Em hãy chỉ ra các đặc điểm của truyện cổ tích được thể hiện trong văn bản Non-bu và Heng-bu.

Trả lời:

Đặc điểm của truyện cổ tích được thể hiện trong văn bản Non-bu và Heng-bu:

- Cốt truyện: truyện kể theo trình tự thời gian và kết thúc có hậu, người ở hiền gặp lành, kẻ độc ác bị trừng trị. Trong truyện có các yếu tố hoang đường, kì ảo: người em bổ hạt bầu ra, nhả ra trân châu, hồng ngọc, tiền bạc; người anh bổ quả bầu thì hiện ra các tráng sĩ, yêu tinh…

- Kiểu nhân vật: truyện thuộc kiểu nhân vật bất hạnh, người em út bị người anh tham lam chiếm đoạt gia tài do cha mẹ để lại, phải trải qua nhiều thử thách và đổi đời, được hạnh phúc dài lâu.

- Phẩm chất nhân vật: thông qua những hành động, các nhân vật thể hiện phẩm chất của mình.

+ Nhân vật người em bộc lộ phẩm chất hiền lành, tốt bụng, có tấm lòng nhân hậu.

+ Nhân vật người anh trai tham lam, độc ác, tàn nhẫn.

Thể hiện ước mơ của nhân dân về cuộc sống công bằng, ở hiền gặp lành, kẻ độc ác sẽ bị trừng trị.

Câu 2: Trang 51 sgk Ngữ văn 6 tập 1(Chân trời sáng tạo)

Em rút ra bài học gì sau khi đọc văn bản này?

Trả lời:

Qua văn bản Non-bu và Heng-bu này, em rút ra được bài học là: trong cuộc sống:

+ Cần phải biết yêu thương, chia sẻ, giúp đỡ người khác,

+ Sống hiền lành, thiện lương, không lam tham và chỉ biết lợi ích của bản thân.

1. Đọc hiểu văn bản

Người em (Heng-bu)

- Tính cách: tốt bụng, hiền lành.

- Chuyện chia gia sản: Bị anh lấy hết tài sản, không oán trách mà siêng năng làm lụng. Khi gặp người khó khăn hơn mình thì tìm cách giúp đỡ.

- Chuyện chim nhạn và những quả bầu:

• Đôi chim nhạn tự bay đến làm tổ, đẻ trứng và nuôi nấng chim non.
• Heng-bu cứu con chim non khỏi con trăn, băng bó vết thương bằng mảnh vải nhỏ để chim mau lành.
• Bầy nhạn đem đến hạt bầu để Heng-bu gieo trồng. Quả bầu đầu tiên được bổ ra, trân châu tuôn ào ạt. Quả bầu thứ hai bên trong đầy hồng ngọc. Quả bầu thứ ba, thứ tư toàn tiền vàng, tiền bạc.

- Kết thúc: Trở nên giàu có, cuộc sống hạnh phúc. Nghe tin anh trai nghèo khó, suy sụp chạy đến tìm và mời gia đình anh trai sống cùng mình.

Người anh (Non-bu)

- Tính cách: tham lam, xấu tính.

- Tài sản: Lấy hết tài sản của người cha để lại, khi em đến nhờ giúp đỡ thì quát tháo, đuổi em ra khỏi nhà.

- Chuyện chim nhạn và những quả bầu:

• Đôi chim nhạn là tự mua về nuôi khi nghe người em kể chuyện.
• Tự bẻ gãy chân chim rồi băng bó và còn đòi nó trả ơn.
• Bầy nhạn cũng đem đến hạt bầu. Tuy nhiên trong quả bầu chỉ có các tráng sĩ tay cầm gậy đánh khắp mình còn yêu cầu nộp 5000 lượng mới tha, bọn cướp dữ dằn nhảy xổ ra đập vỡ nhà và lấy hết tài sản lúa gạo mang đi, một đám yêu tinh hung tợn.

- Kết cục: Trở thành ăn mày, khi nhận ra lỗi lầm thì ôm chầm lấy em khóc nức nở.

2. Hướng dẫn đọc

Câu 1. Em hãy chỉ ra các đặc điểm của truyện cổ tích được thể hiện trong văn bản Non-bu và Heng-bu.

• Cốt truyện: kể theo trình tự thời gian, mở đầu bằng cụm từ “ngày xưa…” và kết thúc có hậu.
• Kiểu nhân vật: nhân vật bất hạnh (Heng-bu), người em phải trải qua nhiều thử thách mới có thể đổi đời, có được hạnh phúc.
• Qua các hành động, nhân vật bộc lộ phẩm chất: người em hiền lành tốt bụng, người anh tham lam xấu tính.
• Truyện thể hiện khát vọng của nhân dân về một cuộc sống công bằng, cái thiện chiến thắng cái ác, người ở hiền gặp lành.

Câu 2. Em rút ra bài học gì sau khi đọc văn bản này?

Bài học rút ra: Con người phải biết yêu thương và chia sẻ giúp đỡ người khác, sống hiền lành lương thiện. Không nên sống ích kỉ, tham lam mà chỉ nghĩ đến lợi ích của bản thân mình.

I. Tìm hiểu sơ lược về tác phẩm

1. Thể loại: Truyện cổ tích là thể loại truyện kể dân gian, kết quả của trí tưởng tượng dân gian, xoay quanh cuộc đời, số phận của một số kiểu nhân vật. Qua đó thể hiện cách nhìn, cách nghĩ của người xưa đối với cuộc sống, đồng thời nói lên ước mơ về một xã hội công bằng tốt đẹp.
2. Phương thức biểu đạt: Tự sự, miêu tả.
3. Người kể chuyện: Ngôi thứ ba.
4. Tóm tắt: Ngày xưa, ở một làng nọ có hai anh em, anh trai Non-bu tham lam xấu tính và em trai Heng-bu tốt bụng, hiền lành. Tuy bị người anh cướp hết tài sản người cha để lại nhưng Heng-bu vẫn chăm chỉ làm ăn, thậm chí còn giúp đỡ người khác. Còn người anh thì xua đuổi em mình lúc em khốn khó nhất. Trong một lần cứu chú chim nhạn non, gia đình Heng-bu được đền ơn bằng hạt bầu. Khi trồng, cây bầu mang đến trân châu, hồng ngọc, tiền vàng, tiền bạc. Người anh biết được sự tình đó, cố tình bắt bước người em nuôi một đôi chim nhạn. Chờ mãi không được, Non-bu đã lôi một chú chim non bẻ chân rồi băng bó lại, dặn dò nhớ trả ơn. Rồi con chim cũng quay lại ngậm một hạt bầu. Người anh hớn hở trồng thế nhưng cứ bổ một quả bầu thì mọi tai họa, trừng phạt người anh trai. Người anh trai trở nên nghèo đói. Heng-bu nghe tin vội chạy đến mời gia đình anh trai về chung sống với mình.
5. Bố cục (2 phần): 

- Phần 1 (Từ đầu đến ...vô cùng giàu có): Quá trình Heng-bu trở nên giàu có

- Phần 2 (Còn lại): Sự trả giá của Non-bu vì sự tham lam.

Giá trị nội dung: Qua tác phẩm ta thấy được sự tham lam, ích kỉ của người anh đối với người em. Nhờ sự tốt bụng hiền lành, hay giúp đỡ người khác mà không nghĩ đến hậu quả, người em đã nhận được phần thưởng xứng đáng. Còn người anh trai bị trừng phạt bởi tính tham lam của mình một cách xứng đáng. Ngoài ra, câu chuyện còn đề cao tình yêu thương, gắn bó đoàn kết giữa các thành viên trong gia đình.

Giá trị nghệ thuật: 

- Sử dụng những chi tiết thần kì, kì ảo.

- Sử dụng thủ pháp đối lập trong việc xây dựng nhân vật. 

II. Tìm hiểu chi tiết về tác phẩm

Nhân vật người em

- Heng-bu tốt bụng, hiền lành, bị cướp tài sản nhưng vẫn siêng năng làm lụng, không ganh ghét ai.

- Chăm sóc, băng bó cho nhạn con → được trả ơn bằng một hạt bầu, khi gieo xuống:

+ Quả đầu tiên – trân châu tuôn ào ạt.

+ Quả thứ hai – đầy hồng ngọc.

+ Quả thứ ba, thứ tư – toàn tiền vàng, tiền bạc.

→ Người em trở nên giàu có.

Nhân vật người anh

- Non-bu tham lam, xấu tính, cướp hết tài sản mà cha để lại, không giúp đỡ em trai khi gặp khó khăn.

- Khi nghe tin người em giàu có như thế, Non-bu cố gắng bắt chước để được trả ơn như Heng-bu.

- Người anh cố tình kéo một con nhạn non ra khỏi tổ rồi bẻ gãy chân → băng bó và dặn dò chú chim nhớ trả ơn mình.

- Cuối cùng, người anh cũng nhất được một hạt bầu:

+ Quả đầu tiên – các tráng sĩ tay cầm gậy đánh và đòi tiền Non-bu rồi mới tha mạng.

+ Quả thứ hai – bọn cướp dữ dằn lấy hết tài sản, lúa gạo mang đi.

+ Quả thứ ba và các quả còn – bọn yêu tinh hung tợn trừng trị Non-bu.

→ Người em trở thành ăn mày, chẳng còn một xu.

Ý nghĩa, bài học

- Người em Heng-bu: Ở hiền gặp lành.

- Người anh Non-bu: Ác giả ác báo.

→ Ước mơ của nhân dân về một xã hội công bằng.

- Người em mời gia đình anh trai về sống cũng mình: Tấm lòng nhân hậu, nhân ái, giàu lòng yêu thương.

Câu 1 (trang 51 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Em hãy chỉ ra các đặc điểm của truyện cổ tích được thể hiện trong văn bản Non-bu và Heng-bu.

Phương pháp giải:

Nhớ lại kiến thức về truyện cổ tích, từ những đặc điểm đó, đối chiếu với truyện trên để làm rõ.

Lời giải chi tiết:

Đặc điểm của truyện cổ tích được thể hiện trong văn bản Non-bu và Heng-bu:

- Cốt truyện: truyện kể theo trình tự thời gian, bắt đầu từ “ngày xưa” và kết thúc có hậu, người ở hiền gặp lành, kẻ độc ác bị trừng trị. Trong truyện có các yếu tố hoang đường, kì ảo: người em bổ hạt bầu ra, nhả ra trân châu, hồng ngọc, tiền bạc; người anh bổ quả bầu thì hiện ra các tráng sĩ, yêu tinh…

- Kiểu nhân vật: truyện thuộc kiểu nhân vật bất hạnh, người em út bị người anh tham lam chiếm đoạt gia tài do cha mẹ để lại, phải trải qua nhiều thử thách và đổi đời, được hạnh phúc dài lâu.

- Phẩm chất nhân vật: thông qua những hành động, các nhân vật thể hiện phẩm chất của mình. Nhân vật người em bộc lộ phẩm chất hiền lành, tốt bụng, có tám lòng nhân hậu. Người anh trai tham lam, độc ác, tàn nhẫn.

- Truyện thể hiện ước mơ của nhân dân về một xã hội công bằng, cái thiện chiến thắng cái ác, người hiền lành sẽ được đền đáp xứng đáng, kẻ độc ác bị trừng trị.

Câu 2 (trang 51 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Em rút ra bài học gì sau khi đọc văn bản này?

Phương pháp giải:

Em xét xem văn bản đã gửi đến người đọc bài học gì trong cuộc sống.

Lời giải chi tiết:

Sau khi đọc văn bản này, em rút ra được bài học về lối sống nhân hậu, tốt bụng ở trên đời. Mỗi người cần phải biết yêu thương, chia sẻ, giúp đỡ người khác, sống hiền lành, thiện lương, không tham lam thì sẽ nhận được những điều tốt đẹp.

A. Kiến thức văn học
Bài Non-bu và Heng-bu – sách Chân trời sáng tạo
*Thể loại: Truyện cổ tích Hàn Quốc.
* Phương thức biểu đạt chính: Tự sự.
* Nhân vật chính: Heng-bu và Non-bu.

* Bố cục :3 phần.
+ Phần 1 (Đầu đến bước trở về) : Giới thiệu hoàn cảnh và tính cách của 2 anh em
+ Phần 2 (Tiếp đến trở nên vô cùng giàu có) : Người em hiền lành, tốt bụng được đền đáp và sống giàu có.
+ Phần 3 (Còn lại) : Người anh tham lam, xấu xa nhận quả báo, rồi được em cưu mang.

* Giá trị nội dung và nghệ thuật:
- Nội dung, ý nghĩa:
+Truyện đề cao lòng nhân ái, sự yêu thương đùm bọc lẫn nhau, ca ngợi vẻ đẹp bên trong của con người, khẳng định niềm tin vào sự công bằng, vào giá trị của lao động và sự cố gắng.
+Truyện cũng nêu lên bài học đích đáng cho những kẻ tham lam, bội bạc sẽ nhận lấy những hậu quả xấu.
+Truyện thể hiện ước mơ của nhân dân về một xã hội công bằng, cái thiện chiến thắng cái ác, người hiền lành sẽ được đền đáp xứng đáng, kẻ độc ác bị trừng trị.

- Nghệ thuật
+ Xây dựng nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo, hoang đường (như cây bầu tiên, 1 năm sau chim quay về trả ơn) tạo nên sức hấp dẫn cho cổ tích.
+ Xây dựng hai tuyến nhân vật đối lập: Nhân vật hiền lành, tốt bụng và nhân vật tham lam, ích kỷ.

B. Hướng dẫn soạn bài Non-bu và Heng-bu – sách mới – Ngữ văn 6 – hay nhất
Câu 1 trang 51 (Sách Chân trời sáng tạo)
Em hãy chỉ ra các đặc điểm của truyện cổ tích được thể hiện trong văn bản Non-bu và Heng-bu.
Trả lời
Đặc điểm của truyện cổ tích được thể hiện trong văn bản Non-bu và Heng-bu qua cốt truyện, kiểu nhân vật, phẩn chất, ý nghĩa truyện là:
- Về cốt truyện:
+Truyện kể theo trình tự thời gian, bắt đầu bằng từ "ngày xưa", trình tự diễn biến và kết thúc có hậu, người ở hiền gặp lành, có cuộc sống tốt đẹp; kẻ độc ác bị trừng trị.
+Nhiều sự việc có các yếu tố hoang đường, kì ảo: Người em bổ hạt bầu ra, nhả ra trân châu, hồng ngọc, tiền bạc; người anh bổ quả bầu thì hiện ra các tráng sĩ, yêu tinh..
- Về kiểu nhân vật: Truyện thuộc kiểu nhân vật bất hạnh, người em út Heng-bu bị người anh Non-bu tham lam, xấu tính chiếm đoạt toàn bộ gia tài do cha mẹ để lại, em sống nhân hậu, tốt bụng, giàu tình thương nên đã được đổi đời, giàu có, được hạnh phúc dài lâu.
- Về phẩm chất của nhân vật: Thông qua những hành động, các nhân vật thể hiện các bản tính, phẩm chất của mình. Đó là:
+Nhân vật người em bộc lộ phẩm chất hiền lành, tốt bụng, lương thiện, có tấm lòng nhân hậu, vị tha.
+Người anh trai xấu tính, ích kỉ, tham lam, độc ác, tàn nhẫn.
- Về ý nghĩa truyện: Truyện thể hiện ước mơ của nhân dân về một xã hội công bằng, tốt đẹp. Cái thiện chiến thắng cái ác, người hiền lành sẽ được đền đáp xứng đáng, kẻ độc ác bị trừng trị, người tốt được báo đáp.

Câu 2 trang 51 (Sách Chân trời sáng tạo)
Em rút ra bài học gì sau khi đọc văn bản này?
Trả lời
Hai bài học rút em ra qua văn bản Non-bu và Heng-bu là:
- Trong cuộc sống, con người cần phải biết yêu thương, chia sẻ, giúp đỡ người khác; cần sống hiền lành, thiện lương, không lam tham và lích kỉ, chỉ biết lợi ích của bản thân.
- Anh chị em ruột thịt trong gia đình cầm yêu thương, đoàn kết, đùm bọc, nhường nhịn, chia sẻ, giúp đỡ nhau.

C. Câu hỏi - bài tập bổ sung:
Sắp xếp các sự việc dưới đây kể về truyện Non-bu và Heng-bu theo trình tự đúng
(a) Non-bu thậm chí bẻ gãy chân của chim rồi tự băng lại. Chim cũng mang đến hạt bầu. Sau khi có quả mở ra chỉ toàn nhóm tráng sĩ, trộm cướp, yêu tinh. Non-bu thành ăn mày.
(b) Ngày xưa, ở làng nọ có hai anh em Non-bu và Heng-bu. Anh Non-bu tham lam, xấu tính; còn em Heng-bu tốt bụng hiền lành
(c) Heng-bu cứu con chim khỏi chăn, băng bó vết thương cho chim.
(d) Heng-bu biết tin đến tìm và bảo gia đình anh trai về ở cùng. Non-bu khóc ôm lấy Heng-bu. + Non-bu lấy hết tài sản nhưng Heng-bu không oán trách.
(e) Chim mang tới hạt bầu. Khi Heng-bu hái quả xuống mở ra toàn trân châu, hồng ngọc, vàng bạc. Heng-bu trở nên giàu có.

(g) Non-bu biết vậy đến mắng Heng-bu vì nghĩ ăn trộm. Sau khi nghe việc liền mua đôi chim nhạn.

Em hãy tóm tắt truyện Non-bu và Heng-bu bằng một đoạn văn khoảng 150 đến 200 chữ. Trong đoạn văn có sử dụng trạng ngữ, chỉ ra trạng ngữ

Xưa ở một làng nọ, có hai anh em tên là Non-bu và Heng-bu. Người em là Heng-bu tốt bụng, hiền lành còn người anh Non-bu thì xấu tính, tham lam. Non-bu giành hết tài sản cha để lại, không cho Heng-bu thứ gì nhưng người em vẫn chăm chỉ làm lụng, không oán trách gì. Một hôm, do lũ lụt, mùa màng thất bát, Heng-bu lâm vào cảnh ngặt nghèo, chàng đến xin anh trai giúp đỡ. Nhưng người anh ích kỉ đã quát tháo và đuổi Heng-bu đi. Khi mùa xuân đến, Heng-bu và vợ đã cứu giúp một con nhạn non khi nó bị thương. Thời gian trôi đi, bỗng một ngày con chim nhạn đã được Heng-bu cứu chữa trở về, nó tặng cho chàng một hạt bầu. Anh vui mừng gieo hạt xuống đất. Khi cây bầu ra quả, Heng-bu bổ ra thì nhận được toàn vàng bạc. Người anh đến tận nhà người em hỏi chuyện để về làm theo. Nhưng chờ mãi không thấy con nhạn nào rơi xuống, Non-bu độc ác bèn kéo một con nhạn ra khỏi tổ và bẻ gẫy chân nó, rồi bôi thuốc cho nó. Mùa xuân sau đó, con nhạn bị Non-bu bẻ gẫy chân quay trở lại và cũng tặng anh ta một hạt bầu. Nhưng khi cây bầu ra quả, người anh đem bổ quả bầu ra thì toàn là các tráng sĩ xông ra vung gậy đánh anh ta, bọn cướp hung tợn và lũ yêu tinh. Non-bu giờ đây trở thành một tên ăn mày, bị trừng phạt thích đáng. Heng-bu nhân hậu, tốt bụng biết tin, liền đến mời gia đình anh về sống cùng mình, người anh sau đó ôm lấy em khóc nức nở. 

A. Soạn bài Non – bu và Heng – bu ngắn gọn:

Hướng dẫn đọc:

Câu 1 (trang 51 SGK Ngữ văn 6 tập 1)

Trả lời:

Đặc điểm của truyện cổ tích được thể hiện trong văn bản Non-bu và Heng-bu:

- Cốt truyện: truyện kể theo trình tự thời gian, bắt đầu từ “ngày xưa” và kết thúc có hậu, người ở hiền gặp lành, kẻ độc ác bị trừng trị. Trong truyện có các yếu tố hoang đường, kì ảo.

- Kiểu nhân vật: truyện thuộc kiểu nhân vật bất hạnh

- Phẩm chất nhân vật: thông qua những hành động, các nhân vật thể hiện phẩm chất của mình.

- Truyện thể hiện ước mơ của nhân dân về một xã hội công bằng, cái thiện chiến thắng cái ác.

Câu 2 (trang 51 SGK Ngữ văn 6 tập 1):

Trả lời:

Sau khi đọc văn bản này, em rút ra được bài học về lối sống nhân hậu, tốt bụng ở trên đời. Mỗi người cần phải biết yêu thương, chia sẻ, giúp đỡ người khác, sống hiền lành, thiện lương, không tham lam thì sẽ nhận được những điều tốt đẹp.

B. Tóm tắt những nội dung chính khi soạn bài Non – bu và Heng – bu:

1. Thể loại: Cổ tích
2. Bố cục:

- Đoạn 1 (Từ đầu … đến “tìm cách giúp đỡ”): Giới thiệu về hoàn cảnh và tính cách của 2 anh em.

- Đoạn 2 (Tiếp theo … đến “vô cùng giàu có”): Sự tốt bụng và đổi đời của người em.

- Đoạn 3 (Tiếp theo … đến “thói tham lam của Non-bu”): Sự tham lam và quả báo của người anh.

- Đoạn 4 (Còn lại): Người anh nhận ra sai lầm và được em cưu mang.

Tóm tắt:

Gia đình nọ có hai anh em, cha mẹ mất sớm. Vợ chồng người anh tham lam giành hết tài sản của cha mẹ để lại, chẳng để lại cho em được gì. Năm nọ, khi mùa xuân đến, có đôi chim nhạn đẻ trứng trên mái nhà người em. Người em chăm sóc chu đáo và cứu chim non. Năm sau, chim quay lại trả ơn người em bằng hạt bầu. Người em gieo trồng và thu về vàng bạc, châu báu, cuộc sống trở nên sung túc. Người anh hay tin, lân la đến dò hỏi và ngóng chờ chim nhạn bay qua nhà mình. Chờ mãi không có chim gãy chân, anh ta liền bẻ gãy chân con chim non và bôi thuốc cho nó. Mùa xuân năm sau, con chim cũ bay về trả hạt bầu cho người anh. Người anh gieo trồng và thu về những trận đòn nảy lửa từ bọn yêu tinh và cướp từ quả bầu chui ra. Người anh trở nên nghèo khổ và người em đã thương xót, cưu mang anh trai của mình.

Giá trị nội dung:

- Truyện đề cao lòng nhân ái, sự yêu thương đùm bọc lẫn nhau, ca ngợi vẻ đẹp bên trong của con người, khẳng định niềm tin vào sự công bằng, vào giá trị của lao động và sự cố gắng.

- Qua đó, truyện cũng nêu lên bài học đích đáng cho những kẻ tham lam, bội bạc sẽ nhận lấy những hậu quả xấu.

Giá trị nghệ thuật:

- Xây dựng nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo tạo nên sức hấp dẫn cho cổ tích.

- Xây dựng hai tuyến nhân vật đối lập: nhân vật lương thiện và nhân vật tham lam, ích kỷ.