*Nội dung chính Trăng sáng trên đầm sen: Văn bản ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên, con người trong đêm trăng sáng; đặc biệt là vẻ đẹp của đầm sen được tác giả khắc họa rõ nét thể hiện tình yêu thiên nhiên, tâm hồn trắc ẩn của tác giả.

Câu 1 (trang 22 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Chỉ ra một số từ ngữ, hình ảnh gợi tả vẻ đẹp hòa hợp giữa ánh trăng với hoa lá trên đầm sen.

Trả lời:

Một số từ ngữ, hình ảnh gợi tả vẻ đẹp hòa hợp giữa ánh trăng với hoa lá trên đầm sen là:

+ “ánh trăng như nước chảy, lặng lẽ tỏa xuống mặt lá sen và hoa sen”.

+ “lá sen và hoa sen như vừa được tắm gội bằng sữa bò”, “lại được bao trùm trong giấc mộng bằng dải lụa mỏng”

Câu 2 (trang 23 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Nêu một vài chi tiết cho thấy sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình; cho biết tác dụng của sự kết hợp ấy trong văn bản.

Trả lời:

Một vài chi tiết cho thấy sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình là:

- “Trên mặt đầm sen quanh co uốn khúc là những tán lá sen san sát. Lá sen nhô lên mặt nước rất cao, như là váy của nàng vũ nữ yêu kiều…”

- “Một làn gió nhẹ thổi qua, đưa hương thơm man mác, thoang thoáng như tiếng hát trên tòa nhà cao tầng từ xa vọng tới… trở nên duyên dáng.”

→ Tác dụng của sự kết hợp ấy trong văn bản là: Giúp cho câu văn trở nên sinh động, hấp dẫn lột tả được hết vẻ đẹp của thiên nhiên nơi đây và giúp cho thiên nhiên trở nên gần gũi với con người hơn.

Câu 3 (trang 23 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Người viết tùy bút, tản văn thường có những liên tưởng, biểu cảm bất ngờ và thú vị. Nêu dẫn chứng trong văn bản cho thấy đặc điểm đó.

Trả lời:

Dẫn chứng cho thấy người viết tùy bút, tản văn thường có những liên tưởng, biểu cảm bất ngờ và thú vị:

- “Lá sen nhô lên mặt nước rất cao, như là váy của nàng vũ nữ yêu kiều…”

- “Những bông sen màu trắng lốm đốm tô điểm trên những lớp lá sen, có bông vừa dịu dàng hé nở, có bông còn e thẹn chúm chím, chúng như những hạt ngọc châu, lại như những cánh sao trên bầu trời đêm thăm thẳm, hoặc lại như những cô gái xinh đẹp vừa tắm xong”.

Câu 4 (trang 23 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Theo bạn, cảm hứng chủ đạo của văn bản trên là gì?

Trả lời:

Cảm hứng chủ đạo được lấy từ:

- Vẻ đẹp giản dị, trong trẻo của thiên nhiên và con người nơi đây.

- Tình yêu thiên nhiên và lòng trắc ẩn của tác giả đối với vẻ đẹp thiên nhiên.

Câu 5 (trang 23 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Trình bày đặc điểm của thể loại tản văn được thể hiện qua văn bản Trăng sáng trên đầm sen.

Trả lời:

Đặc điểm của thể loại tản văn được thể hiện qua văn bản Trăng sáng trên đầm sen:

- Văn bản được kết hợp giữa yếu tố tự sự và trữ tình; miêu tả thiên nhiên và con người.

- Văn bản bộc lộ được tư tưởng, tình cảm của tác giả đối với thiên nhiên và con người nơi đây.

- Ngôn ngữ được sử dụng trong văn học là ngôn ngữ có tính nghệ thuật, đồng thời có sử dụng các biện pháp tu từ: so sánh, ẩn dụ, nhân hóa…

Câu 1 (trang 23, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Chỉ ra một số từ ngữ, hình ảnh gợi tả vẻ đẹp hòa hợp giữa ánh trăng với hoa lá trên đầm sen

Phương pháp giải:

Đọc lại văn bản và chỉ ra những từ ngữ, hình ảnh gợi tả vẻ đẹp hòa hợp giữa ánh trăng với hoa lá trên đầm sen.

Lời giải chi tiết:

 Những từ ngữ, hình ảnh gợi tả vẻ đẹp hòa hợp giữa ánh trăng với hoa lá trên đầm sen:

“...Ánh trăng như nước chảy, lặng lẽ tỏa xuống mặt lá sen và hoa sen. Lớp sương mong mỏng phủ trên đầm sen”.

“...Ánh trăng xuyên qua kẽ lá từ trên những rặng cây cao rọi xuống….giữa ánh sáng và hình bóng tạo nên một giai điệu hài hòa, như bản nhạc vi-ô-lông (violin) nổi tiếng”

Câu 2 (trang 23, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Nêu một vài chi tiết cho thấy sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình; cho biết tác dụng của sự kết hợp ấy trong văn bản.

Phương pháp giải:

Vận dụng vốn hiểu biết về yếu tố tự sự kết hợp yếu tố trữ tình đã được học, chỉ ra những chi tiết có sự kết hợp trong văn bản và nêu tác dụng về hình thức, nội dung.

Lời giải chi tiết:

Chi tiết cho thấy sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình trong văn bản:

- “...Những bông sen màu trắng lốm đốm tô điểm trên những lớp lá sen, có bông vừa dịu dàng hé nở, có bông còn e thẹn chúm chím, chúng như những hạt ngọc châu, lại như những cánh sao trên bầu trời đêm thăm thẳm, hoặc lại như những cô gái xinh đẹp vừa tắm xong”

- “...Ánh trăng trên đầm sen không đồng đều, thế nhưng giữa ánh sáng và hình bóng tạo nên một giai điệu hài hòa, như bản nhạc vi-ô-lông (violin) nổi tiếng”

....

       Bằng những chi tiết kết hợp giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình, đã làm cho đoạn văn bản trở nên có hồn, sinh động, gợi cảm và hấp dẫn người đọc hơn. Hơn nữa, những chi tiết miêu tả cảnh kết hợp trữ tình tạo nên một khung cảnh nên thơ, thơ mộng làm cho hình ảnh trăng hòa quyện với cảnh vật, khung cảnh tuyệt đẹp ấy làm rung động lòng người. Vẻ đẹp thiên nhiên đêm trăng thật dịu ngọt, thơ mộng ấy thật đẹp biết bao.

Câu 3 (trang 23, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Người viết tùy bút, tản văn thường có những liên tưởng, biểu cảm bất ngờ và thú vị. Nêu dẫn chứng trong văn bản cho thấy đặc điểm đó.

Phương pháp giải:

Đọc văn bản, tìm và chỉ ra những dẫn chứng cho thấy người viết tùy bút, tản văn thường có những liên tưởng, biểu cảm bất ngờ và thú vị có trong văn bản. 

Lời giải chi tiết:

Dẫn chứng trong văn bản cho thấy người viết tùy bút, tả văn thường có những liên tưởng, biểu cảm bất ngờ và thú vị:

- “.. Lá sen nhô lên mặt nước rất cao, như là váy của nàng vũ nữ yêu kiều”

- “...Những bông sen màu trắng lốm đốm tô điểm trên những lớp lá sen, có bông vừa dịu dàng hé nở, có bông còn e thẹn chúm chím, chúng như những hạt ngọc châu, lại như những cánh sao trên bầu trời đêm thăm thẳm, hoặc lại như những cô gái xinh đẹp vừa tắm xong”

- “...Ánh trăng trên đầm sen không đồng đều, thế nhưng giữa ánh sáng và hình bóng tạo nên một giai điệu hài hòa, như bản nhạc vi-ô-lông (violin) nổi tiếng”

……

Câu 4 (trang 23, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Theo bạn, cảm hứng chủ đạo của văn bản trên là gì?

Phương pháp giải:

Đọc lại văn bản, bám sát vào những chi tiết nổi bật trong văn bản từ đó rút ra được cảm hứng chủ đạo xuyên suốt văn bản.

Lời giải chi tiết:

 Thông qua một số chi tiết:

- “...Những bông sen màu trắng lốm đốm tô điểm trên những lớp lá sen, có bông vừa dịu dàng hé nở, có bông còn e thẹn chúm chím, chúng như những hạt ngọc châu, lại như những cánh sao trên bầu trời đêm thăm thẳm, hoặc lại như những cô gái xinh đẹp vừa tắm xong”

- “...Ánh trăng như nước chảy, lặng lẽ tỏa xuống mặt lá sen và hoa sen. Lớp sương mong mỏng phủ trên đầm sen”.

- “...Ánh trăng xuyên qua kẽ lá từ trên những rặng cây cao rọi xuống….giữa ánh sáng và hình bóng tạo nên một giai điệu hài hòa, như bản nhạc vi-ô-lông (violin) nổi tiếng”

Từ những chi tiết ấy, có thể thấy cảm hứng chủ đạo xuyên suốt văn bản là vẻ đẹp thiên nhiên đêm trăng bên hồ sen thật thơ mộng, nên thơ, trữ tình đồng thời thể hiện niềm xao xuyến, sự rung động của con người khi được thưởng thức trọn vẹn vẻ đẹp của hương sắc, cảnh vật nơi đây.

Câu 5 (trang 23, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Trình bày đặc điểm của thể loại tản văn được thể hiện qua văn bản Trăng sáng trên đầm sen

Phương pháp giải:

Đọc lại văn bản, bám sát vào những chi tiết nổi bật trong văn bản từ đó rút ra đặc trưng của thể loại tản văn được thể hiện qua văn bản Trăng sáng trên đầm sen

Lời giải chi tiết:

 Chất trữ tình trong tản văn là yếu tố được tạo từ vẻ đẹp của cảm xúc, suy nghĩ, vẻ đẹp của thiên nhiên tạo vật để tạo nên những rung động cho người đọc:

“.. Lá sen nhô lên mặt nước rất cao, như là váy của nàng vũ nữ yêu kiều”

“...Những bông sen màu trắng lốm đốm tô điểm trên những lớp lá sen, có bông vừa dịu dàng hé nở, có bông còn e thẹn chúm chím, chúng như những hạt ngọc châu, lại như những cánh sao trên bầu trời đêm thăm thẳm, hoặc lại như những cô gái xinh đẹp vừa tắm xong”

“...Ánh trăng xuyên qua kẽ lá từ trên những rặng cây cao rọi xuống….giữa ánh sáng và hình bóng tạo nên một giai điệu hài hòa, như bản nhạc vi-ô-lông (violin) nổi tiếng” 

…..

      Cái tôi trong bài tản văn là yếu tố thể hiện cảm xúc, suy nghĩ riêng của tác giả gửi gắm qua văn bản:

“...Vầng trăng đang từ từ nhô lên, đã không còn nghe thấy tiếng nô đùa của bọn trẻ chơi trên đường cái bên ngoài bức tường” trong khoảnh khắc dịu êm, tĩnh lặng như thế, nhưng dường như nhân vật trữ tình đang có nỗi tâm sự gì đó mà “cảm thấy trong lòng bồn chồn không yên”.

“....Như trong đêm đi dưới ánh trăng mênh mang, tôi có thể suy tư bất cứ điều gì, và cũng có thể không nay, một mình suy nghĩ gì cả, thế là tôi cảm thấy mình là con người tự do.”

….

        Ngôn ngữ tản văn rất tinh tế và sống động đồng thời mang hơi thở giàu hình ảnh và chất trữ tình:

“...Một làn gió nhẹ thổi qua, đưa hương thơm man mác, thoang thoáng như tiếng hát trên toà nhà cao tầng từ xa vọng tới”: gió thổi hương sen được so sánh như tiếng hát trên toà nhà cao tầng từ xa vọng tới cho ta cảm nhận rõ hơn mùi hương sen thơm ngát, khiến cho độc giả thêm ấn tượng với những bông hoa sen xinh tươi. 

“....Ánh trăng như nước chảy, lặng lẽ toả xuống mặt lá sen và hoa sen. Lớp sương mong mỏng phủ trên đầm sen. Lá sen và hoa sen như vừa được tắm gội bằng sữa bò, lại như được bao trùm trong giấc mộng bằng dải lụa mỏng”: cảnh sắc đầm sen trở nên thơ mộng, ánh trăng được có như nước chảy lặng lẽ tỏa xuống đầm sen, nhân hóa hình ảnh lá sen, bông sen như vừa được tắm gội bằng sữa bò

Nội dung chính bài Trăng sáng trên đầm sen

Tác phẩm Trăng sáng trên đầm sen ca ngợi vẻ đẹp tuyệt vời của thiên nhiên và con người trong một đêm trăng sáng. Bức tranh đầm sen trong đêm tĩnh lặng được tác giả mô tả đặc sắc, với vẻ đẹp lung linh, huyền ảo của đầm sen và hương thơm ngào ngạt của hoa sen. Tác giả đã khéo léo sử dụng những bút pháp nghệ thuật qua đó khắc họa cảnh tượng đêm trăng sáng trên đầm sen, tạo nên một khoảnh khắc rất đẹp và cảm động.

Soạn bài Trăng sáng trên đầm sen ngắn nhất

Câu 1 (trang 22 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Chỉ ra một số từ ngữ, hình ảnh gợi tả vẻ đẹp hòa hợp giữa ánh trăng với hoa lá trên đầm sen.

Trả lời:

- Các hình ảnh và chi tiết gợi tả vẻ đẹp hòa hợp giữa ánh trăng với hoa lá trên đầm sen có trong văn bản là:

+ “ánh trăng như nước chảy, lặng lẽ tỏa xuống mặt lá sen và hoa sen”.

+ “Ánh trăng trên đầm sen không đồng đều, thế nhưng giữa ánh sáng và hình bóng tạo nên một giai điệu hài hoà, như bản nhạc vi-ô-lông (violin) nổi tiếng...”

+ “lá sen và hoa sen như vừa được tắm gội bằng sữa bò”, “lại được bao trùm trong giấc mộng bằng dải lụa mỏng”

Câu 2 (trang 23 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Nêu một vài chi tiết cho thấy sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình; cho biết tác dụng của sự kết hợp ấy trong văn bản.

Trả lời:

Chi tiết cho thấy sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình:

- “Trên mặt đầm sen quanh co uốn khúc là những tán lá sen san sát. Lá sen nhô lên mặt nước rất cao, như là váy của nàng vũ nữ yêu kiều…”

- “Ánh trăng xuyên qua kẽ lá từ trên những rặng cây cao rọi xuống, bóng lá cây màu đen loang lổ từng lớp trông như ma; hình bóng của những cành liễu thưa thớt, cong cong, như vẽ lên mặt lá sen.”

- “Một làn gió nhẹ thổi qua, đưa hương thơm man mác, thoang thoáng như tiếng hát trên tòa nhà cao tầng từ xa vọng tới… trở nên duyên dáng.”

→ Tác dụng:

+ Nhờ sự kết hợp tinh tế giữa các thành phần trong câu văn, văn bản trở nên sống động, hấp dẫn và thể hiện được tất cả vẻ đẹp của thiên nhiên ở nơi đây. 

+ Bằng cách kết hợp các yếu tố trong văn bản một cách khéo léo, tác giả đã mang lại sự gần gũi giữa thiên nhiên và con người. 

Câu 3 (trang 23 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Người viết tùy bút, tản văn thường có những liên tưởng, biểu cảm bất ngờ và thú vị. Nêu dẫn chứng trong văn bản cho thấy đặc điểm đó.

Trả lời:

Qua văn bản ta thấy người viết tùy bút, tản văn thường có những liên tưởng, biểu cảm bất ngờ và thú vị thông qua những văn bản sau:

+ “Thoát khỏi bản thân vào lúc bình thường, như bước vào một thế giới khác hẳn”

+ “Lá sen nhô lên mặt nước rất cao, như là váy của nàng vũ nữ yêu kiều…”

+ “Ánh trăng trên đầm sen không đồng đều, thế nhưng giữa ánh sáng và hình bóng tạo nên một giai điệu hài hoà, như bản nhạc vi-ô-lông (violin) nổi tiếng”

+ “Những bông sen màu trắng lốm đốm tô điểm trên những lớp lá sen, có bông vừa dịu dàng hé nở, có bông còn e thẹn chúm chím, chúng như những hạt ngọc châu, lại như những cánh sao trên bầu trời đêm thăm thẳm, hoặc lại như những cô gái xinh đẹp vừa tắm xong”.

Câu 4 (trang 23 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Theo bạn, cảm hứng chủ đạo của văn bản trên là gì?

Trả lời:

- Tác giả đã lấy cảm hứng chủ đạo từ sự giản dị, trong trẻo của cảnh vật tự nhiên và con người nơi đây. Những nét đẹp đơn giản này đã truyền cảm hứng viết ra một tác phẩm thể hiện được vẻ đẹp của tự nhiên.

- Cảm hứng chủ đạo của tác giả cũng xuất phát từ tình yêu và lòng trắc ẩn của tác giả đối với thiên nhiên, cũng như sự đẹp đẽ và thanh nhã của cảnh vật tự nhiên nơi đây. Những cảm xúc này đã được tác giả khéo léo truyền tải vào từng câu văn, mang lại cho độc giả một trải nghiệm đầy cảm hứng và sâu sắc về sắc thái tinh tế của tự nhiên.

Câu 5 (trang 23 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Trình bày đặc điểm của thể loại tản văn được thể hiện qua văn bản Trăng sáng trên đầm sen.

Trả lời:

Đặc điểm của thể loại tản văn được thể hiện qua văn bản Trăng sáng trên đầm sen:

- Chất trữ tình trong tản văn là yếu tố được tạo từ vẻ đẹp của cảm xúc, suy nghĩ, vẻ đẹp của thiên nhiên tạo vật để tạo nên những rung động cho người đọc

- Cái tôi trong bài tản văn là yếu tố thể hiện cảm xúc, suy nghĩ riêng của tác giả 

- Ngôn ngữ được sử dụng là ngôn ngữ có tính nghệ thuật tạo nên một bức tranh tuyệt đẹp về cảnh vật tự nhiên và tình cảm con người.

- Sử dụng các biện pháp tu từ: so sánh, ẩn dụ, nhân hóa… Các biện pháp này đã tạo ra những hình ảnh đẹp và sống động, giúp cho độc giả có thể tưởng tượng và chiêm ngưỡng được vẻ đẹp của thiên nhiên.

Câu 1: Chỉ ra một số từ ngữ, hình ảnh gợi tả vẻ đẹp hòa hợp giữa ánh trăng với hoa lá trên đầm sen

Trả lời:

Những từ ngữ và hình ảnh gợi tả vẻ đẹp hòa hợp giữa ánh trăng với hoa lá trên đầm sen:

+ "...Ánh trăng như nước chảy, lặng lẽ tỏa xuống mặt lá sen và hoa sen."

+ “Lớp sương mong mỏng phủ trên đầm sen”.

+ “...Ánh trăng xuyên qua kẽ lá từ trên những rặng cây cao rọi xuống….giữa ánh sáng và hình bóng tạo nên một giai điệu hài hòa, như bản nhạc vi-ô-lông (violin) nổi tiếng”

Câu 2: Nêu một vài chi tiết cho thấy sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình; cho biết tác dụng của sự kết hợp ấy trong văn bản.

Trả lời:

Chi tiết trong văn bản cho thấy sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình trong văn bản:

- “...Những bông sen màu trắng lốm đốm tô điểm trên những lớp lá sen, có bông vừa dịu dàng hé nở, có bông còn e thẹn chúm chím, chúng như những hạt ngọc châu, lại như những cánh sao trên bầu trời đêm thăm thẳm, hoặc lại như những cô gái xinh đẹp vừa tắm xong”

-  “Ánh trăng xuyên qua kẽ lá từ trên những rặng cây cao rọi xuống, bóng lá cây màu đen loang lổ từng lớp trông như ma; hình bóng của những cành liễu thưa thớt, cong cong, như vẽ lên mặt lá sen.”

- “...Ánh trăng trên đầm sen không đồng đều, thế nhưng giữa ánh sáng và hình bóng tạo nên một giai điệu hài hòa, như bản nhạc vi-ô-lông (violin) nổi tiếng”

Tác dụng của sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình trong văn bản Trăng sáng trên đầm sen:

- Sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và trữ tình đã làm cho đoạn văn bản trở nên sống động và gợi cảm hơn, mang lại cho độc giả những trải nghiệm cảm xúc sâu sắc.

- Sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và trữ tình đã tạo nên một khung cảnh thơ mộng, với hình ảnh trăng hòa quyện với cảnh vật tự nhiên tuyệt đẹp. Khung cảnh ấy mang lại cho độc giả cảm giác rung động trước vẻ đẹp tuyệt vời của thiên nhiên.

- Trăng sáng trên đầm sen kết hợp tinh tế giữa yếu tố tự sự và trữ tình, tạo nên một không gian tưởng tượng đầy cảm hứng và sắc màu. Vẻ đẹp thiên nhiên đêm trăng được tả một cách tinh tế và dịu ngọt, mang đến cho độc giả cảm giác thư giãn và yên bình.

Câu 3: Người viết tùy bút, tản văn thường có những liên tưởng, biểu cảm bất ngờ và thú vị. Nêu dẫn chứng trong văn bản cho thấy đặc điểm đó.

Trả lời:

Những dẫn chứng trong văn bản cho thấy người viết tùy bút, tả văn thường có những liên tưởng, biểu cảm bất ngờ và thú vị:

- “.. Lá sen nhô lên mặt nước rất cao, như là váy của nàng vũ nữ yêu kiều”

- “...Những bông sen màu trắng lốm đốm tô điểm trên những lớp lá sen, có bông vừa dịu dàng hé nở, có bông còn e thẹn chúm chím, chúng như những hạt ngọc châu, lại như những cánh sao trên bầu trời đêm thăm thẳm, hoặc lại như những cô gái xinh đẹp vừa tắm xong”

- “Lớp sương mỏng nhẹ phủ trên tán lá và cánh hoa làm cho chúng như mới được “tắm gội bằng sữa bò” hay “lại như được bao trùm trong giấc mộng bằng dải lụa mỏng”

- “...Ánh trăng trên đầm sen không đồng đều, thế nhưng giữa ánh sáng và hình bóng tạo nên một giai điệu hài hòa, như bản nhạc vi-ô-lông (violin) nổi tiếng”

Câu 4: Theo bạn, cảm hứng chủ đạo của văn bản trên là gì?

Trả lời:

Vẻ đẹp tuyệt vời của đêm trăng bên hồ sen là cảm hứng chủ đạo xuyên suốt văn bản tạo nên một không gian thơ mộng và trữ tình. Tác phẩm cũng thể hiện được sự xao xuyến và rung động của con người trước cảnh vật hữu tình, sự rung động khi được được tận hưởng toàn bộ hương sắc, vẻ đẹp của thiên nhiên.

Câu 5: Trình bày đặc điểm của thể loại tản văn được thể hiện qua văn bản Trăng sáng trên đầm sen

Trả lời:

Đặc điểm của thể loại tản văn được thể hiện qua văn bản Trăng sáng trên đầm sen:

- Sử dụng ngôn ngữ tinh tế, giàu hình ảnh: Văn bản sử dụng ngôn ngữ tinh tế và giàu hình ảnh để tả cảnh vật thiên nhiên và truyền tải cảm xúc, suy nghĩ của tác giả.

- Thể hiện cái tôi của tác giả: Tác giả sử dụng cái tôi để thể hiện cảm xúc và suy nghĩ riêng của mình. Nhờ vậy, người đọc cảm nhận được sự chân thành và tâm hồn tinh tế của tác giả.

- Chất trữ tình: Trong văn bản, tác giả sử dụng những câu văn trữ tình, tình cảm để thể hiện sự xao xuyến, rung động của mình trước cảnh vật thiên nhiên.

- Thiên nhiên là chủ đề chính: Văn bản tập trung miêu tả vẻ đẹp của thiên nhiên, đặc biệt là cảnh đêm trăng bên hồ sen, tạo nên một không gian thơ mộng và trữ tình.

HƯỚNG DẪN ĐỌC

Câu 1: Chỉ ra một số từ ngữ, hình ảnh gợi tả vẻ đẹp hòa hợp giữa ánh trăng với hoa lá trên đầm sen.

=> Xem hướng dẫn giải

Một số từ ngữ, hình ảnh gợi tả vẻ đẹp hòa hợp giữa ánh trăng với hoa lá trên đầm sen: Ánh trăng như nước chảy, lặng lẽ tỏa xuống mặt lá sen và hoa sen; Ánh trăng trên đầm sen không đồng đều, thế nhưng giữa ánh sáng và hình bóng tạo nên một giai điệu hài hoà, như bản nhạc vi-ô-lông (violin) nổi tiếng...

Câu 2: Nêu một vài chi tiết cho thấy sự kết hợp giữa yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình, cho biết tác dụng của sự kết hợp ấy trong văn bản.

=> Xem hướng dẫn giải

Yếu tố tự sự kết hợp với yếu tố trữ tình được thể hiện trong hai câu sau: "Ánh trăng xuyên qua kẽ lá từ trên những rặng cây cao rọi xuống, bóng lá cây màu đen loang lổ từng lớp trông như ma; hình bóng của những cành liễu thưa thớt, cong cong, như vẽ lên mặt lá sen” tuy “Ánh trăng trên đầm sen không đồng đều, thế nhưng giữa ánh sáng và hình bóng tạo nên một giai điệu hài hoà, như bản nhạc vi-ô-lông (violin) nổi tiếng” đã khắc họa nên một khung cảnh trữ tình và thơ mộng biết bao, cảnh và trăng hòa quyện với nhau, tạo nên một khoảnh khắc làm rung động lòng người. Sự kết hợp ấy đã khắc họa nên vẻ đẹp thiên nhiên đêm trăng thật dịu ngọt, thơ mộng.

Câu 3: Người viết tùy bút, tản văn thường có những liên tưởng, biểu cảm bất ngờ và thú vị. Nêu dẫn chứng trong văn bản cho thấy đặc điểm đó.

=> Xem hướng dẫn giải

Những dẫn chứng trong văn bản cho thấy sự liên tưởng bất ngờ:

• “ Thoát khỏi bản thân vào lúc bình thường, như bước vào một thế giới khác hẳn”
• “Trên mặt đầm sen quanh co uốn khúc là những tán lá sen san sát. Lá sen nhô lên mặt nước rất cao, như là váy của nàng vũ nữ yêu kiều” 
• “Có bông vừa dịu dàng hé nở, có bông còn e thẹn chúm chím, chúng như những hạt ngọc châu, lại như những cánh sao trên bầu trời đêm thăm thẳm, hoặc lại như những cô gái xinh đẹp vừa tắm xong”.
• Một làn gió nhẹ nhàng vô tình thổi qua, đưa hương thơm của những bông sen tỏa khắp đất trời, mùi hương được nhà thơ tinh tế mà khéo léo so sánh với “tiếng hát trên tòa nhà cao tầng từ xa vọng tới”
• Lớp sương mỏng nhẹ phủ trên tán lá và cánh hoa làm cho chúng như mới được “tắm gội bằng sữa bò” hay “lại như được bao trùm trong giấc mộng bằng dải lụa mỏng” 
• "Ánh trăng xuyên qua kẽ lá từ trên những rặng cây cao rọi xuống, bóng lá cây màu đen loang lổ từng lớp trông như ma; hình bóng của những cành liễu thưa thớt, cong cong, như vẽ lên mặt lá sen” tuy “Ánh trăng trên đầm sen không đồng đều, thế nhưng giữa ánh sáng và hình bóng tạo nên một giai điệu hài hoà, như bản nhạc vi-ô-lông (violin) nổi tiếng”

Câu 4: Theo bạn, cảm hứng chủ đạo của văn bản là gì?

=> Xem hướng dẫn giải

Cảm hứng văn bản viết về vẻ đẹp thiên nhiên đêm trăng thật dịu ngọt, thơ mộng thể hiện niềm xao xuyến khi được thưởng thức trọn vẹn vẻ đẹp của hương sắc nơi đây.

Câu 5: Trình bày đặc điểm của thể loại tản văn được thể hiện qua văn bản Trăng sáng trên đầm sen.

=> Xem hướng dẫn giải

 - Chất trữ tình trong tản văn, tùy bút là yếu tố được tạo từ vẻ đẹp của cảm xúc, suy nghĩ, vẻ đẹp của thiên nhiên tạo vật để tạo nên rung động thẩm mỹ cho người đọc. thấm đẫm trong từng đoạn văn. Đầm sen hiện ra với vẻ đẹp dịu dàng mà lại thơ mộng biết bao: “Trên mặt đầm sen quanh co uốn khúc là những tán lá sen san sát. Lá sen nhô lên mặt nước rất cao, như là váy của nàng vũ nữ yêu kiều” Những bông sen màu trắng xinh đẹp, yêu kiều, hồn nhiên lốm đốm tô điểm, nổi bật trên những lớp lá sen: “Có bông vừa dịu dàng hé nở, có bông còn e thẹn chúm chím, chúng như những hạt ngọc châu, lại như những cánh sao trên bầu trời đêm thăm thẳm, hoặc lại như những cô gái xinh đẹp vừa tắm xong”.

Một làn gió nhẹ nhàng vô tình thổi qua, đưa hương thơm của những bông sen tỏa khắp đất trời, mùi hương được nhà thơ tinh tế mà khéo léo so sánh với “tiếng hát trên tòa nhà cao tầng từ xa vọng tới” qua đó đã làm nổi bật mùi hương thơm ngát, khiến cho độc giả càng thêm ấn tượng với những bông hoa sen xinh tươi. Lớp sương mỏng nhẹ phủ trên tán lá và cánh hoa làm cho chúng như mới được “tắm gội bằng sữa bò” hay “lại như được bao trùm trong giấc mộng bằng dải lụa mỏng” làm cho cảnh sắc đầm sen thêm thơ mộng làm sao. Vầng trăng đầy đặn, vẹn tròn là vậy, nhưng đôi khi vẫn bị những lớp mây trắng bao phủ, làm nó chẳng được sáng tỏ cho lắm. Nhưng như vậy lại khiến tác giả rất vừa ý, chỉ cần chợp mắt lạ chút thôi, cũng khiến ông rất dễ chịu và thỏa mãn. Với những tia sáng le lói của mình, ánh trăng xuyên thấu chiếu vào mọi vật: “Ánh trăng xuyên qua kẽ lá từ trên những rặng cây cao rọi xuống, bóng lá cây màu đen loang lổ từng lớp trông như ma; hình bóng của những cành liễu thưa thớt, cong cong, như vẽ lên mặt lá sen” tuy “Ánh trăng trên đầm sen không đồng đều, thế nhưng giữa ánh sáng và hình bóng tạo nên một giai điệu hài hoà, như bản nhạc vi-ô-lông (violin) nổi tiếng”. Thật là một khung cảnh trữ tình và thơ mộng biết bao, cảnh và trăng hòa quyện với nhau, tạo nên một khoảnh khắc làm rung động lòng người.

- Cái tôi trong tùy bút, tản văn là yếu tố thể hiện cảm xúc, suy nghĩ riêng của tác giả qua văn bản. Thông thường, có thể nhận biết cái tôi ấy qua các từ nhân xưng ngôi thứ nhất. Trong bài: Khung cảnh buổi đêm yên tĩnh mở ra “Vầng trăng đang từ từ nhô lên, đã không còn nghe thấy tiếng nô đùa của bọn trẻ chơi trên đường cái bên ngoài bức tường” trong khoảnh khắc dịu êm như thế, nhưng dường như nhân vật trữ tình dường như đang có nỗi tâm sự gì đó mà “cảm thấy trong lòng bồn chồn không yên”. Trong khi ra ngoài hóng mát, tác giả bỗng nhớ tới đầm sen mà mình vẫn thường đi qua, chắc hẳn trong đêm trăng tròn đầy như thế này, đầm sen ấy cũng sẽ đẹp lắm. Một mình ông dạo bước trên con đường quen thuộc, giờ đây tác giả cảm thấy bản thân như đang: “ Thoát khỏi bản thân vào lúc bình thường, như bước vào một thế giới khác hẳn”. Trong giờ phút thanh bình ấy, khi được tản bộ dưới vầng trăng sáng, chẳng có điều gì làm sáo động tâm hồn, tác giả cảm thấy mình đang được tự do. Giờ đây mới chính là lúc thích hợp nhất để có thể tận hưởng trọn vẹn hương vị của đất trời, hương sắc của thiên nhiên trong đêm trăng sáng.

- Ngôn ngữ tản văn, tùy bút thường tinh tế, sống động mang hơi thở đời sống, giàu hình ảnh và chất trữ tình: Một làn gió nhẹ nhàng vô tình thổi qua, đưa hương thơm của những bông sen tỏa khắp đất trời, mùi hương được nhà thơ tinh tế mà khéo léo so sánh với “tiếng hát trên tòa nhà cao tầng từ xa vọng tới” qua đó đã làm nổi bật mùi hương thơm ngát, khiến cho độc giả càng thêm ấn tượng với những bông hoa sen xinh tươi. Lớp sương mỏng nhẹ phủ trên tán lá và cánh hoa làm cho chúng như mới được “tắm gội bằng sữa bò” hay “lại như được bao trùm trong giấc mộng bằng dải lụa mỏng” làm cho cảnh sắc đầm sen thêm thơ mộng làm sao.

Dàn ý Phân tích Trăng sáng trên đầm sen

I. Mở bài

Giới thiệu sơ lược về tác giả Chu Tự Thanh, tác phẩm Trăng sáng trên đầm sen

II. Thân bài

- Tác giả Chu Tự Thanh (tiểu sử cuộc đời, sự nghiệp văn học, phong cách nghệ thuật,..)

- Tác phẩm Trăng sáng trên đầm sen (hoàn cảnh sáng tác, thể loại,…)

- Tổng kết giá trị nghệ thuật, giá trị nội dung mà tác phẩm mang lại

III. Kết bài

Bày tỏ cảm nhận của em sau khi đọc xong tác phẩm

Phân tích Trăng sáng trên đầm sen

Chu Tự Thanh là một thi nhân, tản văn gia rất nổi tiếng tại Trung Quốc. Ông là một học giả có tinh thân yêu nước mãnh liệt cùng với nhiệt huyết sục sôi, năng nổ, ý chí vững mạnh. Ông nổi tiếng với những bài tản văn đặc sắc như Tấm lưng, Trăng sáng trên đầm sen, Màu xanh,…Đặc biệt Trăng sáng trên đầm sen là một trong những tác phẩm rất tiêu biểu để lại cho độc giả rất nhiều ấn tượng sâu sắc.

Chu Tự Thanh sinh năm 1891 mất năm 1948. Tên khai sinh là Chu tự Hoa, Khi ghi tên để thi vào trường Đại học Bắc Kinh năm 1917 ông đã đổi thành, điển xuất từ một câu trích trong Sở từ - Bốc cư. Đặc biệt khí tiết của Chu Tự Thanh càng khiến cho người phải ta kính phục. Ông nổi tiếng là con người chính trực thẳng thắn, yêu ghét rõ ràng, thường lên án, phê phán những cái xấu xa, ghét cái ác như cừu thù. Từ khi còn là học sinh ông đã nhiệt tình tham gia vào phong trào Ngũ Tứ. Khi đi dạy học ở Đại học Bắc Kinh, ông đã rất tích cực ủng hộ các hành động yêu nước của cá học sinh, sinh viên. Trong sự nghiệp văn chương, ông được đánh giá rất cao, nhất là tản đà, được độc giả ưu ái gọi là “mĩ văn”.

Khung cảnh buổi đêm yên tĩnh mở ra “Vầng trăng đang từ từ nhô lên, đã không còn nghe thấy tiếng nô đùa của bọn trẻ chơi trên đường cái bên ngoài bức tường” trong khoảnh khắc dịu êm như thế, nhưng dường như nhân vật trữ tình dường như đang có nỗi tâm sự gì đó mà “cảm thấy trong lòng bồn chồn không yên”. Trong khi ra ngoài hóng mát, tác giả bỗng nhớ tới đầm sen mà mình vẫn thường đi qua, chắc hẳn trong đêm trăng tròn đầy như thế này, đầm sen ấy cũng sẽ đẹp lắm. Một mình ông dạo bước trên con đường quen thuộc, giờ đây tác giả cảm thấy bản thân như đang: “ Thoát khỏi bản thân vào lúc bình thường, như bước vào một thế giới khác hẳn”.

Trong giờ phút thanh bình ấy, khi được tản bộ dưới vầng trăng sáng, chẳng có điều gì làm sáo động tâm hồn, tác giả cảm thấy mình đang được tự do. Giờ đây mới chính là lúc thích hợp nhất để có thể tận hưởng trọn vẹn hương vị của đất trời, hương sắc của thiên nhiên trong đêm trăng sáng. Đầm sen hiện ra với vẻ đẹp dịu dàng mà lại thơ mộng biết bao: “Trên mặt đầm sen quanh co uốn khúc là những tán lá sen san sát. Lá sen nhô lên mặt nước rất cao, như là váy của nàng vũ nữ yêu kiều” Những bông sen màu trắng xinh đẹp, yêu kiều, hồn nhiên lốm đốm tô điểm, nổi bật trên những lớp lá sen: “Có bông vừa dịu dàng hé nở, có bông còn e thẹn chúm chím, chúng như những hạt ngọc châu, lại như những cánh sao trên bầu trời đêm thăm thẳm, hoặc lại như những cô gái xinh đẹp vừa tắm xong”.

Một làn gió nhẹ nhàng vô tình thổi qua, đưa hương thơm của những bông sen tỏa khắp đất trời, mùi hương được nhà thơ tinh tế mà khéo léo so sánh với “tiếng hát trên tòa nhà cao tầng từ xa vọng tới” qua đó đã làm nổi bật mùi hương thơm ngát, khiến cho độc giả càng thêm ấn tượng với những bông hoa sen xinh tươi. Lớp sương mỏng nhẹ phủ trên tán lá và cánh hoa làm cho chúng như mới được “tắm gội bằng sữa bò” hay “lại như được bao trùm trong giấc mộng bằng dải lụa mỏng” làm cho cảnh sắc đầm sen thêm thơ mộng làm sao. Vầng trăng đầy đặn, vẹn tròn là vậy, nhưng đôi khi vẫn bị những lớp mây trắng bao phủ, làm nó chẳng được sáng tỏ cho lắm.

Nhưng như vậy lại khiến tác giả rất vừa ý, chỉ cần chợp mắt lạ chút thôi, cũng khiến ông rất dễ chịu và thỏa mãn. Với những tia sáng le lói của mình, ánh trăng xuyên thấu chiếu vào mọi vật: “Ánh trăng xuyên qua kẽ lá từ trên những rặng cây cao rọi xuống, bóng lá cây màu đen loang lổ từng lớp trông như ma; hình bóng của những cành liễu thưa thớt, cong cong, như vẽ lên mặt lá sen” tuy “Ánh trăng trên đầm sen không đồng đều, thế nhưng giữa ánh sáng và hình bóng tạo nên một giai điệu hài hoà, như bản nhạc vi-ô-lông (violin) nổi tiếng”. Thật là một khung cảnh trữ tình và thơ mộng biết bao, cảnh và trăng hòa quyện với nhau, tạo nên một khoảnh khắc làm rung động lòng người.

Với tài năng của mình, Chu Tự Thanh đã sử dụng rất điêu luyện các bút pháp nghệ thuật, từ đó khắc họa nên vẻ đẹp thiên nhiên đêm trăng thật dịu ngọt, thơ mộng. Qua đó đã tác giả thành công để lại cho người đọc biết bao niềm xao xuyến khi được thưởng thức trọn vẹn vẻ đẹp của hương sắc nơi đây qua tác phẩm “Trăng sáng trên đầm sen”.