Nhắc đến Tết ở miền Nam thì không thể không kể đến món bánh tét. Từ lâu, đây không chỉ là món ăn đặc trưng, cổ truyền của người miền Nam, đặc biệt là người dân miền tây mà còn được biết đến là món bánh "quốc dân", mang đâm nét truyền thống, văn hoá của người Việt. Nếu như ngoài Bắc có bánh chưng, bánh dày thì trong Nam sẽ có bánh tét, bánh ú, bánh ích,...Không những ngày lễ Tết mà những ngày thường như đám giỗ, đám tiệc, món bánh tét đều "có mặt".

Bánh tét là món bánh được làm từ nếp, trộn với cốt dừa (tuỳ khẩu vị) với nhân đậu, nhân chuối chín, nhân đậu mỡ, nhân trứng muối, thịt ba rọi,...Ngày nay, món bánh dân gian này còn được biến tấu cho đẹp mắt với bánh tét lá cẩm, lá dứa vô cùng độc đáo, đẹp mắt. Hương vị thơm ngon, bùi bùi của nếp một được ngâm kĩ, nấu nhín hoà cùng với vị thơm béo của đậu mỡ, trứng muối hay ngọt lịm của chuối chín, tất cả đều tạo nên trải nghiệm ẩm thực thật tuyệt vời.

Món bánh tét đã có từ rất lâu đời, truyền từ đời này sang đời khác nhiều thế hệ. Điều không thể thiếu ở món bánh tét là lá chuối được lựa chọn kĩ càng, rửa sạch và gói bánh. Hương vị lá chuối thấm đẫm vào bánh bên trong tạo nên mùi vị rất đặc trưng. Ngày trước, người miền Nam thường dùng sợi lạt để buộc bánh. tạo nên khối hình trụ vuông vức, tròn trịa theo thân bánh, tạo nên vẻ đẹp đặc trưng, thẩm mỹ. Và hơn gì hết, đây cũng là món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ Tết của người dân miền Nam.

Món thịt kho rệu hay còn gọi là thịt kho tàu được xem là một trong số những món ăn truyền thống, đặc trưng ngày Tết của người dân miền Nam. "Kho rệu" được hiểu ở đây là kho chín mềm thật mềm, hay nói vui là "rệu rã". Bởi khi kho đủ lửa, thịt sẽ thấm đẫm gia vị, mềm, thơm, ăn rất "bắt" cơm. Người miền Nam thường sử dụng nước dừa tươi để kho thịt, càng làm cho hương vị thịt kho thêm ngọt ngào, đậm đà hơn. Ngoài ra để màu sắc thịt kho thêm bắt mắt thì còn cho tí ớt hiểm màu đỏ, vừa tăng hương vị, vừa mang tính thẩm mỹ.

Thịt kho rệu được sử dụng bày biện trong mâm cỗ cúng tổ tiên, ngày tết, ăn kèm với dưa chua, củ kiệu càng tăng thêm hương vị. Chén cơm trắng nóng nổi, ăn cùng với thịt kho thấm đẫm gia vị càng khiến cho không khí ngày tết thêm đậm đà, ấm cúng.

Ngoài ra, món ăn này còn được dùng trong những bữa cơm ngày thường, được xem là món ăn vô cùng quen thuộc. Dù gia đình khá giả hay còn khó khăn, thì tết đến nhất định trong nhà phải có nồi thịt kho rệu cúng tổ tiên, ông bà. Đó được xem là một trong những nét đặc trưng trong ẩm thực, phong tục người miền Nam.

Cái tên tiếp theo trong danh sách những món ăn cổ truyền, đặc trưng ngày tết của người miền Nam chắc chắn không thể thiếu món lạp xưởng. Thông thường, nhiều người sẽ để lạp xưởng cùng chung với tôm kho ngâm với củ kiệu, bày biện thành món ăn khai vị trong các bữa tiệc, mâm cỗ ngày tết. Lạp xưởng ở đây có thể là lạp xưởng bò, lạp xưởng heo hay lạp xưởng tôm được chế biến đa dạng nhiều cách thức như luộc chiến, chiên, nướng hay "lăn nước". Đây là một hình thức chế biến mới mà người làm sau khi luộc sơ lạp xưởng sẽ lăn trên chảo đến khi ráo nước. Điều này sẽ giúp cho lạp xưởng giữ được độ ngon, không bị quá khô cứng.

Ngoài ra, lạp xưởng có rất nhiều loại như lạp xưởng 1 nắng, lạp xưởng tươi, lạp xưởng chua,...tuỳ theo khẩu vị, sở thích mà mỗi người có thể lựa chọn. Đơn giản là vậy nhưng món ăn này cũng góp phần khiến cho mâm cỗ ngày tết thêm "xôm", đa dạng và bắt mắt hơn.

Tết đến mà thiếu củ kiệu, dưa chua thì quả thực chưa trọn vẹn hương vị cho món ăn ngày tết. Người miền Nam khi gần đến Tết sẽ hay mua củ kiệu, dưa chua về làm để chuẩn bị ăn kèm với thịt kho rệu, lạp xưởng và các món ăn khác. Củ kiệu sẽ được nhặt sạch, rửa và ngâm với nước giấm đường để lên men. Một điều lưu ý là khi cắt rễ củ kiệu sẽ không cắt quá sát, khiến củ kiệu mất ngon, bị mọng nước. Vị chua chua ngọt ngọt, thơm nồng của củ kiệu càng khiến cho món ăn thêm ngon hơn, không bị ngán.

Ngoài củ kiệu thì dưa chua cũng được rất ưa chuộng. Dưa chua có thể được làm từ rau muống đồng, củ cải, cà rốt, củ hành,...Mỗi hủ củ kiệu, dưa chua còn được ngâm chung với tỏi ớt càng làm tăng hương vị món ăn. Ngoài ra, những người khéo tay còn bày củ kiệu, xếp thành bông hoa trông rất bắt mắt. Thế nên trong mỗi mâm cỗ ngày Tết của người miền Nam chắc chắn không thể thiếu món ăn truyền thống, đơn giản nhưng thơm ngon này.

Không thể thiếu trong những mâm cỗ cúng tổ tiên, ông bà ngày tết ở Tết miền Nam đó chính là món gà luộc. Một món ăn đơn giản, dễ làm nhưng không kém phần thơm ngon, hấp dẫn và mang ý nghĩa đặc biệt. Gà luộc tượng trưng cho sự ấm no, hạnh phúc và cầu chúc năm mới an khang, thịnh vượng. Đặc biệt hơn cả là cách sắp xếp món ăn, bắt chéo cánh gà phải thật tỉ mỉ, không những mang tính thẩm mỹ mà còn thể hiện sự tôn trọng, nghiêm trang trong bữa tiệc cúng kiếng ngày Tết.

Để gà luộc ngon thì phải lựa gà tơ, thịt mềm và thêm nước chấm ăn kèm. Gà luộc có thể ăn cùng với cháo gà, ăn với cơm hay đơn thuần là ăn cùng nước chắm mắm chua ngọt, muối tiêu chanh cũng rất ngon. Da gà vàng ươm, được bày trí trịnh trọng và đặt trong mâm lớn càng làm cho mâm cơm thêm thịnh soạn, bắt mắt.

Thế nên Tết đến xuân về, chắc chắn trong mâm cơm của người Việt nói chung cũng như người miền Nam nói riêng không thể thiếu món ăn này.

Gỏi hay còn được gọi là nộm (theo vùng miến Bắc) được xem là món ăn quen thuộc của người Việt, không những trong ngày Tết mà còn ở những ngày thường, đám tiệc,...Món ăn tuy nhìn đơn giản nhưng chế biến công phu, đòi hỏi người làm phải có sự tinh tế trong vị giác để có thể hoà trộn, kết hợp các loại gia vị với nhau một cách đậm đà, hài hoà nhất cho món gỏi. Gỏi gà hay gỏi tôm thịt là món khá phổ biến trong mâm cỗ của người miền Nam ngày Tết. Gỏi được làm từ nhiều nguyên liệu như bắp cải bào nguyễn, giá, hoa chuối, dưa bồn bồn, củ sen,...tuỳ thuộc vào khẩu vị và sở thích của mỗi người.

Gỏi được trộn đều tay và có vị chua ngọt vừa miệng. Kèm theo đó trong gỏi còn có tỏi phi hoặc một tí đậu phộng sẽ càng làm tăng vị thơm cho món ăn. Đối với một số người, gỏi gà sẽ không cho đậu phộng rang vào, thay vào đó sẽ là tỏi phi để làm "dậy" mùi thơm. Món gỏi có thể ăn kèm với bánh phồng tôm, chấm cùng nước mắm chua ngọt vô cùng thơm ngon.

Cách trang trí gỏi cũng đặc biệt, người chế biến có thể tỉa hoa ớt, hoa hành để lên trên mặt gỏi để thêm phần bắt mắt. Và đây cũng là một trong số những món ăn cổ truyền trong tết của người miền Nam.

Chả giò không còn là món ăn xa lạ của người Việt Nam. Dù ở bất cứ dịp nào thì món ăn này cũng được yêu thích và ưa chuộng. Trong mâm cỗ ngày Tết của người miền Nam, chả giò cũng là món không thể thiếu. Đây là món ăn có sự kết hợp đa dạng nhiều loại nguyên liệu với nhau. Phần vỏ bánh có thể sử dụng bánh rế hoặc bánh pía, bánh đậu xanh để lớp vỏ chiên lên sẽ vàng giòn. Phần nhân bên trong tuỳ thuộc vào món chay/mặn và sở thích mỗi người mà có thể chế biến với các nguyên liệu như thịt, tôm, hải sản,....Tất cả hương vị hoà trộn vào nhau tạo nên sự thơm ngon, vẻ đẹp bắt mắt cho món ăn.

Ngoài ra, chả giò hiện nay không những được chế biến đa dạng nguyên liệu mà về phần hình thức cũng có sự sáng tạo. Thay vì những cuốn truyền thống thì người ta còn gói thành hình tam giác,...để thêm phần đa dạng. Chả giò ăn kèm với tương ớt, tương cà đều rất thơm ngon, "dậy" lên mùi hương hấp dẫn.

Món chả giò trong ngày tết dễ chiến biến, nguyên liệu dễ tìm và cũng không kén người ăn. Thế nên đây cũng được xem là món ăn quen thuộc trong mâm cỗ Tết người miền Nam nói riêng cũng như người Việt Nam nói chung.

Canh khổ qua dồn thịt là món ăn không những ngon, quen thuộc trong mọi bữa cơm gia đình Việt mà vào ngày tết còn mang ý nghĩa riêng, thế nên cũng được xem là món ăn cổ truyền không thể thiếu trong mâm cơm của người miền Nam. Khổ qua ở đây mang ý nghĩa là "khổ qua - mọi đau khổ, buồn phiền năm cũ sẽ trôi qua" để đón chào năm mới sung túc, an lành và nhiều may mắn. Khổ qua sau khi rửa sạch sẽ được làm sạch ruột và dồn thịt băm, chả cá,...vào để làm nhân. Một số người còn cho thêm bún tàu để tăng độ kết dính. Nồi nước lèo được ninh xương ngọt thanh trong nhiều giờ, cho khổ qua dồn thịt vào và nấu chín, mùi hương thơm của món ăn khiến ai cũng phải gật gù khen ngon.

Khổ qua tuy đắng nhưng ăn quen rồi sẽ cảm nhận được vị ngon của nó. Ngoài ra với ý nghĩa đặc biệt từ tên gọi nên món ăn này cũng được ưa chuộng trong nhiều gia đình Việt vào ngày Tết. Dễ chế biến, dễ làm và còn đặc trưng ngày Tết, thế nên canh khổ qua dồn thịt cũng là món ăn rất quen thuộc vào những ngày xuân đến trong mâm cỗ của người miền Nam.

Ngoài ra, để tăng độ thơm ngon cho món canh này thì người chế biến còn cho thêm chút ngò rí, tỏi phi, hành lá xắt nhuyễn. Tất cả đều hài hoà từ hương vị, màu sắc, tạo nên đặc trưng cho món ăn.

Ngày tết thì chắc chắn không thể thiếu bánh mứt tết. Và cũng như tết của người miền Nam, dù cho có chuẩn bị nhiều món chay, món mặn thì ít nhất cũng sẽ có dĩa bánh mứt, hộp kẹo, hạt dưa,...để mời khách khi đến chơi hoặc trong các buổi cúng kiếng tổ tiên, ông bà. Bánh mứt ở đây là danh từ chỉ chung nhiều loại như kẹo dẻo, hạt dưa, bánh ngọt, bánh tây, mứt dừa, mứt chùm duột,...Tuỳ thuộc vào sở thích mỗi người có thể chọn những loại bánh kẹo khác nhau để chuẩn bị cho ngày tết. Thế nhưng, phổ biến nhất chắc có lẽ là hạt dưa, mứt dừa, mứt bí,...

Để làm những loại bánh mứt như mứt dừa, mứt bí,...thì hiện nay có rất nhiều video hướng dẫn chi tiết để chúng ta thực hành. Nếu bạn không quá bận rộn thì có thể dành chút thời gian tham khảo và làm bánh mứt ngày Tết thêm phần đa dạng, thơm ngon, hợp khẩu vị. Các loại hạt như hạt dưa, hạt dẻ, hạt hướng dương,...cũng được nhiều người ưa chuộng. Nhìn chung, bánh mứt tết chắc chắn sẽ là món ăn mà nhà nào cũng có trong ngày xuân, cũng như trong bữa ăn, mâm cỗ của người miền Nam.

Chả lụa, thịt nguội là món ăn rất quen thuộc của người Việt Nam và cũng là món ăn cổ truyền trong mâm cơm của người miền Nam vào dịp tết. Một số vùng miền khác còn gọi thịt nguội là pate, tuy nhiên ở đa số các tỉnh, đặc biệt là miền Tây sẽ gọi là thịt nguội. Chả lụa, thịt nguội được chế biến từ thịt heo, gói lại bằng lá chuối và đem đi hấp chín. Món ăn này có thể ăn kèm với bánh mì, với cơm đều rất ngon.

Chả lụa, thịt nguội được bày biện trong mâm cơm như một món khai vị đi kèm. Nhiều người sáng tạo còn có thể cắt và xếp thành hình bông hoa trang trí để dĩa đồ ăn thêm bắt mắt. Mùi vị món ăn thơm ngon, thoang thoảng mùi lá chuối cũng như được bó chặt, dai dai. Với món thịt nguội thì một số người còn biến tấu cho thêm tai heo để thêm giòn giòn, sựt sựt khi dùng. Ngoài ra, nguyên liệu như trứng muối, cà rốt thái sợi, nấm mèo,...cũng được tận dụng để gói thành những đòn đồ nguội thơm ngon.

Chả lụa thì sẽ tương đối dễ hơn với nguyên liệu là thịt heo xay nhuyễn, giò thủ được gói chặt và đem đi hấp. Để tăng độ dai của món chả thì cần người làm sẽ "quết" chả thật kĩ càng, nêm nếm vừa ăn trước khi hấp.

Nhìn chung, hai món ăn này được xem là một trong số những món ăn cổ truyền không thể thiếu trong mâm cỗ của người miền Nam vào ngày Tết đến.